p f j a i r l et h c S HANDLEIDING
HANDLEIDING Inleiding
5e leerjaar groep 7
In het onderwijs heeft het traditionele schrijven van een ‘opstel’ steeds meer plaats gemaakt voor een meer gestructureerde activiteit. Het schrijven van teksten wordt voorbereid door het maken van een planning. Tijdens het schrijven worden bepaalde schrijfstrategieen gehanteerd, terwijl vervolgens op het proces en op het product wordt gereflecteerd. Het belang van functionele opdrachten wordt steeds meer onderkend. Het schrijven gaat trouwens veel gemakkelijker als er een duidelijk doel achter zit, als men zich bewust is van het schrijfdoel en het lezerspubliek, als men iets wil bereiken: iemand vermaken, overtuigen of informeren. Soms kan men voor zichzelf schrijven en zijn creativiteit de vrije loop laten. Tegenwoordig is het ook belangrijk dat men zich kort en duidelijk kan uitdrukken. Nooit is er zoveel schriftelijk gecommuniceerd: chatten, mailen, sms’en... De ‘breezertaal’ is niet altijd zo bevorderlijk voor mooie volzinnen, maar voor het hanteren van deze specifieke taal is ook een zekere schrijfvaardigheid nodig. Niet alle leerlingen beginnen even enthousiast aan een schrijfopdracht! Daar is bij het samenstellen van ‘Schrijfpalet’ zeker aan gedacht! Het is als een rijk ‘palet’ voorzien van een waaier aan kleuren dat uitnodigt om te schilderen! Het aanbod is actueel, functioneel, zeer gevarieerd en motiverend. De variatie zit vooral in het tekstaanbod, de genres, de benadering, de opdrachten en het gevraagde eindproduct. Zo wordt een intrinsieke motivatie in de hand gewerkt. De opdrachten zijn kort en duidelijk, zodat elke leerling tot schrijven wordt aangezet en succeservaring gegarandeerd is. Negatieve ervaringen zijn immers fnuikend voor de ontwikkeling van de schrijfvaardigheid.
Schrijfpalet is zeer geschikt als aanvulling op het reeds beschikbare materiaal in bestaande methodes.
1
Hoe te gebruiken? Voor elk leerjaar of groep van de lagere school worden 30 schrijfopdrachten voorzien. Telkens komen verschillende tekstsoorten/-typen en -genres aan bod: creatief schrijven, ontspannende teksten, informatieve teksten, poezie, dialogen, overtuigende teksten, voor de oudere leerlingen ook filosoferende teksten. Schrijfpalet bestaat uit twee pakketten. Pakket 1 bevat 30 opdrachtkaarten, pakket 2 bestaat uit 30 kopieerbladen waarop ruimte voorzien is om de opdracht uit te voeren. De kinderen worden stap voor stap begeleid. Tijdens de opdracht wordt er vanaf het tweede leerjaar even stilgestaan bij: Denk goed na! waarbij aan de leerlingen enkele vragen gesteld worden of strategieen aangeboden worden. Na het uitvoeren van de opdracht worden ze aangespoord om te controleren, ook via enkele gerichte vragen. In feite kunnen we hier verwijzen naar het strategisch 4-stappenplan van Geen probleem! (uitgeverij Abimo/Schoolsupport), waarin in vier stappen: stap 1 de opdracht begrijpen, stap 2 nadenken over de opdracht, stap 3 het uitschrijven en stap 4 het controleren, verwerkt werden. Door de eenvoudige, duidelijke opdrachten zijn deze stelkaarten zeer geschikt voor zelfstandig stelwerk. Ze kunnen echter ook klassikaal gebruikt worden. In de inhoud worden naast titel en genre ook enkele doelstellingen vermeld zodat de leerkracht onmiddellijk kan zien wat er van de leerlingen verwacht wordt. Dit zijn echter de belangrijkste doelen. De leerkracht kan uiteraard nog eigen doelstellingen toevoegen of aanpassen. De evaluatie van de stelwerkjes kan gebeuren aan de hand van deze doelstellingen, maar kan evengoed door de leerkracht of door klasgenootjes uitgevoerd worden via een persoonlijke invulling. Deze evaluatie hangt ook af van de afspraken die in de school gelden. Door de sterk bewaakte eenheid van de stelkaarten kan Schrijfpalet gebruikt worden als een flexibele leerlijn doorheen de lagere school.
2
Doelstellingen Schrijfpalet 5e leerjaar - groep 7 1
Verkeerde borden
Creatief schrijven: nieuwe betekenis
Fantaseren rond een gegeven verkeersbord om een grappige originele betekenis te kunnen vinden. Plezier beleven aan het creatief schrijven.
2
Denken buiten de lijntjes...
Creatief schrijven: brainstormen
Ideeen verzamelen door de wereld om zich heen te bevragen. Materiaal verzamelen door associatie. Selectiecriteria leren hanteren.
3
Mijn alfabet
Creatief schrijven: specifiek alfabet
Associeren aan de hand van het alfabet. Plezier beleven aan het creatief schrijven.
4
Woordtekeningen
Creatief schrijven: tekenen met woorden
Een schrijfstrategie volgen om visuele en schriftelijke boodschappen vorm te geven. Woorden kunnen visualiseren. Zich willen en durven uiten met visuele boodschappen en teksten. Beseffen dat je met visuele en geschreven boodschappen een bedoeling hebt.
5
Een sms a.u.b.
Creatief schrijven: sms
Sms-taal kennen en begrijpen. Een korte, vlot leesbare, boodschap kunnen noteren met een beperkt aantal lettertekens.
3
6
Spreekwoorden... waarheid of fantasie?
Ontspannende tekst: fantasie
Een fantasieverhaal geloofwaardig kunnen neerschrijven. Plezier beleven aan het creatief schrijven.
7
Het staat in de sterren geschreven...?!
Ontspannende tekst: horoscoop
Materiaal verzamelen uit het eigen gevoelsleven, de eigen ervaring, voorkennis, beleving, fantasie, ... Een korte, geloofwaardige voorspelling kunnen weergeven.
8
Spoken in mijn hoofd
Ontspannende tekst: fantasie
Emotionele situaties kunnen omschrijven. Bijvoeglijke naamwoorden gebruiken die spanning opwekken. Plezier beleven aan het creatief schrijven.
9
Het fileprobleem opgelost
Ontspannende tekst: fantasie
Ideeen verzamelen door de wereld om zich heen te bevragen. Naar creatieve oplossingen zoeken door te associeren. Genieten van het creatief schrijven.
10
De wet van Murphy
Ontspannende tekst: fantasie
Een onmogelijk verhaal schrijven door gebruik te maken van fantasie en inlevingsvermogen. Plezier in het creatief schrijven ervaren omdat ze hun fantasie de vrije loop mogen laten gaan.
11
Message in a bottle
Ontspannende tekst: brief
Brieven schrijven aan een onbekende om een persoonlijke boodschap of belevenis over te brengen.Teksten uitschrijven, rekening houdend met de afstand en met het verwerkingsniveau.
4
12
In de huid van een hieroglyfentolk
Ontspannende tekst: verhaal
Weten dat er verschillende soorten schrift bestaan. Een eigen fantasieverhaal bedenken bij hieroglyfen. Schrijfdurf ontwikkelen.
13
Paarden in gesprek met elkaar
Ontspannende tekst: dialoog
Een dialoog correct opbouwen, rekening houdend met de juiste context. Ervaren en beseffen dat je visuele boodschappen en teksten verzorgt door ze na te lezen, te controleren, te herwerken.
14
De professor weet raad!
Informatieve tekst: technische beschrijving
Een passende inleiding kunnen schrijven zodat een situatie duidelijk is voor de lezer. Tekstballonnen bij stripfiguren op een adequate manier gebruiken.
15
Mijn bedrijfje... de 5 P’s op een rijtje
Informatieve tekst: beschrijving bedrijf
Praktisch nadenken over een eigen bedrijfje. De 5 P’s van de marketing concrete invulling geven.
16
Jamie & ékkes: een (on) smakelijk verhaal
Informatieve tekst: beschrijving gerechten
Over eigen ervaringen kunnen schrijven. (on)Smakelijke gerechten omschrijven.
17
Ken jij een remedie tegen de verveling?
Informatieve tekst: beschrijving activiteit
18
De meeste dromen zijn bedrog...
Informatieve tekst: beschrijving droom
Kunnen brainstormen met als doel een remedie tegen de verveling te bedenken. Nadenken over werkelijkheidsgetrouwe situaties. Zinvol nadenken over hun dromen. Inspiratie kunnen halen uit dromen om een spannend verhaal te kunnen schrijven.
5
19
Nieuwe dieren ontdekt
Informatieve tekst: beschrijving dieren
Materiaal verzamelen door associatie. Fantasiedieren bedenken. Schrijfdurf ontwikkelen.
20
Op schattenjacht
Informatieve tekst: routebeschrijving
21
Dieren en hun baasje
Informatieve tekst: persoonsbeschrijving
22
E-mail van A tot Z
Informatieve tekst: e-mail
Een gedetailleerde routebeschrijving uitschrijven. Creatief schrijven als zinvol ervaren. Een persoonsbeschrijving kunnen neerschrijven. Karaktereigenschappen kunnen bedenken bij personen. Eigen mening duidelijk kunnen verwoorden. Kennis maken met de verschillende elementen van een e-mail. Materiaal verzamelen om een goede e-mail te schrijven. Een kernachtige mededeling kunnen noteren. Een e-mail juist kunnen verzenden. De nadelen van het verzenden van e-mails kennen.
23
Rubesolke
Poezie: nonsensgedicht
Weten wat een nonsensgedicht is. Materiaal verzamelen uit hun eigen leefwereld. Creatief aan de slag gaan met woorden. Een goedklinkend nonsensgedicht schrijven, al of niet op rijm.
24
‘k Zag twee beren...
Poezie: liedtekst
Nieuwe strofes schrijven bij een bekend kinderlied. Rekening houden met de tekstmelodie. Plezier beleven aan het rijmen.
6
25
Een vriend is iemand die...
Poezie: ode
Kinderen kunnen hun mening formuleren. Kinderen filosoferen over vriendschap. Kinderen kunnen een gedicht schrijven over vriendschap.
26
Schrijven als een filosoof
Filosoferende tekst
Nadenken over filosofische vragen. Eigen mening kort kunnen formuleren.
27
www.ikhebietstekoop.be
Overtuigende tekst: advertentie
Een krachtige overtuigende aanbeveling kunnen formuleren. Talent als verkoper stimuleren en ontwikkelen. Ervaren en beseffen dat je visuele boodschappen en teksten verzorgt door ze na te lezen, te controleren, te herwerken
28
Creatieve reclameslogans
Overtuigende tekst: slogans
Originele reclameslogans bedenken. Materiaal verzamelen door associatie. De functie van reclame begrijpen.
29
Ik word burgemeester!
Overtuigende tekst: actieplan
Kritisch nadenken over de eigen leefomgeving. Verzamelen en selecteren van enkele voor hen belangrijke werkpunten. Een overtuigend actieplan uitwerken.
30
Een leugentje om bestwil?
Overtuigende tekst: uitvluchten
Weten wat ‘een leugentje om bestwil’ betekent. Gebruik maken van eigen fantasie om een tekst te schrijven. Plezier beleven aan het creatief schrijven.
7
