Generation
Nieuwsbrief nr 27 | 2013
Alweer 1000 keer Focus op 9 Nieuwe website voor Generation R Iggy en Ziggy kletsen wat af Voor kinderen: doe mee aan Focus op 9!
Deze nieuwsbrief is een uitgave van Generation R. Het onderzoek naar groei, ontwikkeling en gezondheid. Generation R is een onderzoek van het Erasmus MC, de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Erasmus MC Sophia in samenwerking met de GGD Rotterdam-Rijnmond.
››› Nieuws en feiten
Alweer 1000 keer Focus op 9 Generation R deelnemer Elin van den Putte was eind november 2012 de duizendste deelnemer van Focus op 9. De ontvangstbalie van het onderzoekscentrum was versierd met ballonnen en voor Elin lag een cadeau klaar.
Vraag & antwoord Vincent Jaddoe, projectleider Generation R
Wat is het verschil tussen Focus op 5 en Focus op 9? We doen nog meer verschillende metingen bij zowel moeder als kind. We kijken onder andere weer naar de longen, maken een botscan en verzamelen lichaamsmateriaal. We gaan ook nieuwe metingen doen, zoals een onderzoek naar het gehoor, een allergietest, een uitgebreid oogonderzoek en leuke computerspelletjes tijdens het gedragsonderzoek. Een grote verandering binnen Focus op 9 is de komst van een nieuwe MRI. Deze wordt in het voorjaar van 2013 in gebruik genomen.
Elin: “Ik vind de onderzoeken best spannend, maar ook leuk.” Moeder Amber: “De ontvangst is hier altijd vriendelijk. En de gezondheidscheck is mooi meegenomen. Bij het vorige onderzoek, Focus op 5, werd ontdekt dat er iets met Elin’s tanden aan de hand was. Ik kon dat toen doorgeven aan de tandarts die er extra op lette.” In april 2012 is Generation R gestart met de nieuwe fase Focus op 9. In een korte tijd zijn er al duizend deelnemers langs geweest, dat is wel een feestje waard. De duizendste negenjarige is een mijlpaal, maar elk kind en ouder wordt iedere dag in het zonnetje gezet.
Generation R koks bakken langste taart Zaterdag 12 januari werd in de Rotterdamse Cruise Terminal een record gebroken. Ruim 200 Generation R kinderen hebben de langste appeltaart ter wereld gemaakt! Deze smakelijke recordpoging was het startsein voor verschillende jubileumactiviteiten die dit jaar op de agenda staan ter ere van het 150 jarig jubileum van het Sophia Kinderziekenhuis. De 200 Generation R taartbakkers hebben vol enthousiasme aan de taart gewerkt. In de taart zijn 4000 kilo appels, 289 kilo suikermengsel, 128 kilo rozijnen en 700 kilo bloem verwerkt. Stukken van de verjaardagstaart zijn uitgedeeld aan medewerkers van het Erasmus MC en Sophia Kinderziekenhuis. Alle Generation R kinderen die hebben geholpen: heel erg bedankt voor jullie enthousiaste inzet!
Worden ook weer metingen gedaan bij de moeder? Ook tijdens Focus op 9 worden weer metingen gedaan bij de moeder. We doen onder andere een bloeddrukmeting, we maken een lichaamsscan en we kijken naar de bloedvaten. Waarom worden geen metingen gedaan bij de vader? Voor de groei en ontwikkeling van kinderen is het belangrijk om te kijken naar wat er allemaal gebeurd is tijdens de zwangerschap. Dit hebben we in een eerdere fase van Generation R gedaan. Nu zijn we heel benieuwd hoe het momenteel met de moeders gaat, daarom voeren we graag bij hen een aantal metingen uit. Vaders ontvangen in het kader van Focus op 9 wel een vragenlijst. Ontvangen we tijdens Focus op 9 ook weer vragenlijsten? Tijdens Focus op 9 gaan we ook weer vragenlijsten versturen, in totaal vier stuks. Twee hiervan zijn bestemd voor de hoofdverzorger van het kind (meestal de moeder), een vragenlijst gaat naar de partner en voor het eerst gaan we ook een vragenlijst versturen die uw kind zelf mag invullen.
Verhuisd? Nieuw telefoonnummer? Zijn uw adresgegevens gewijzigd? Heeft u een nieuw mobiel telefoonnummer? Bent u verhuisd of gaat u binnenkort verhuizen? Heeft u een nieuw emailadres? Geeft u dit alstublieft aan ons door via
[email protected] of op het nummer 010-704 34 05. Veel dank voor uw medewerking!
Nieuwe website voor Generation R
Sinds een aantal maanden is de nieuwe Generation R website online! De website geeft informatie over Generation R, over de huidige onderzoeksfase Focus op 9 en over de mensen achter Generation R. Ook is er een apart gedeelte voor kinderen, een deel voor de ouders en een deel voor onderzoekers. De website is gemaakt door Rotterdams Internetbureau Red Kiwi. Neem snel een kijkje op www.generationr.nl
››› Wetenschap voor ouders
Nieuwe metingen Focus op 9 Binnen Focus op 9 doen we nieuwe onderzoeken. Onder andere een uitgebreid oogonderzoek, nieuwe gedragsonderzoeken en een MRI onderzoek in een speciaal daarvoor ontwikkeld MRI centrum. Daarnaast is speciaal voor Focus op 9 een audio cabine gebouwd, hierin doen we onderzoek naar het gehoor van uw kind. Waar wordt bij het gehooronderzoek precies naar gekeken? We kijken naar hoe goed uw kind zachte tonen kan horen bij verschillende toonhoogten. Dit meten we met een koptelefoon op. Daarna wordt er een testje gedaan waarbij we kunnen zien hoe goed het trommelvlies kan bewegen. Dit voelt even alsof je in een vliegtuig zit of verkouden bent; druk op je oor. Als laatste meten we hoe goed iemand verschillende klanken kan verstaan.
Dit meten we door middel van onzinwoorden te laten horen die vervolgens nagezegd moeten worden. Waarom is onderzoek naar gehoor belangrijk? Een goed gehoor is belangrijk om goed te kunnen functioneren in het dagelijks leven en natuurlijk ook op school. Daarnaast willen we onderzoeken of de opkomst van de mp3-speler invloed heeft op het gehoor van de jongere generatie.
Kinderen kunnen vaak last hebben van oorpijn of een oorontsteking. Wordt daar ook onderzoek naar gedaan? Kinderen hebben op jongere leeftijd inderdaad meer aanleg voor oorontstekingen. Dit komt omdat de beluchting van het middenoor (nog) niet helemaal goed geregeld is door het lichaam. Als een kind gaat groeien, wordt de kans op een ontsteking kleiner. Kinderen van 9 hebben daarom al veel minder vaak een oorontsteking dan kinderen van 2 jaar. Mocht een kind een oorontsteking hebben, dan kunnen we dat terug zien in de resultaten van de testen.
Wist u dat... Generation R binnenkort start met een nieuw project gericht op astma? Het is moeilijk om op de leeftijd van 0-4 jaar te beoordelen welke kinderen met astmasymptomen daadwerkelijk astma zullen ontwikkelen op de basisschool leeftijd. Binnen Generation R wordt daarom een instrument ontwikkeld om astma te kunnen voorspellen. Dit instrument is bedoeld voor gebruik op de consultatiebureaus.
Nieuw MRI centrum voor Generation R In de lente van 2013 gaan we hem in gebruik nemen: het MRI centrum dat speciaal voor Generation R is ontwikkeld. Binnen Focus op 9 gaan we bij alle kinderen MRI onderzoek doen. Al eerder is er ook gebruik gemaakt van beeldvormende technieken. Zo zijn er tijdens de zwangerschap en vlak na de geboorte echo’s gemaakt van de hersenen en de organen. Tijdens Focus op 5 werd er naast de echo’s van hart en nieren een dexascan gemaakt van de botten en het vetweefsel. In Focus op 9 gaan we in het MRI centrum onderzoek doen naar de ontwikkeling van onder andere astma, hart- en vaatziekten en gedragsproblemen. We kijken bijvoorbeeld naar de structuur van de hersenen. Ook het hart, de longen en buikorganen kunnen op deze manier nauwkeurig onderzocht worden. Momenteel wordt voor bepaalde deelonderzoeken binnen Generation R al gebruik gemaakt van een MRI scanner. Bent u met uw kind al langs geweest voor Focus op 9? Dan ontvangt u voor de MRI nog een aparte uitnodiging.
››› Wetens(w)aardigheden
Wist u dat...
Uitgelicht: Iggy en Ziggy kletsen wat af
Slechts een klein aantal van de Generation R kinderen, namelijk 5%, wel eens last heeft gehad van hooikoorts?
Binnen Generation R verrichten tientallen onderzoekers diverse uiteenlopende onderzoeken. In ‘Uitgelicht’ maakt u kennis met onze promovendi en de onderzoeken die ze uitvoeren.
Ja, wel last
95% Nee, geen last
5%
Financiers • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Aon Groep Nederland BV AGS Kinderstichting Astma Fonds Auto Hoogenboom Bayer Health Care CODA Inc. Danone Nederland De Meeuw BV Deelgemeente Kralingen Diabetesfonds Nederland ECT Epilepsie Fonds Erasmus Fonds Pijnbestrijding Erasmus MC Erasmus Stichting Erasmus Universiteit Rotterdam GGD Rotterdam Rijnmond G.Ph. Verhagen-Stichting GE Healthcare Harvard School of Public Health, Boston MA. Indofin Group ING Bank Innovatiefonds Zorgverzekeraars K.F. Heinfonds Koninklijk Ahrend KPN Metz Woninginrichting Micronic BV Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport MSD Ministerie voor Jeugd en Gezin Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Nederlandse Hartstichting National Institute of Environmental Health Sciences Nierstichting Nederland Nijverheidsclub NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen NWO Medische Wetenschappen
• • • • • • • • • • • • •
NWO Mozaiek OVG Projectontwikkeling Philips Profi Leas Red Kiwi Roosland Beheer B.V. RvS van Seenus BV Sanyo Shell Nederland Sint Laurensfonds Snijders BV Stichting Aelwijn Florisz Stichting Astma Bestrijding • Stichting Bevordering van Volkskracht • Stichting Lantaren Venster • Stichting Neyenburgh • Stichting Physico Therapeutisch Instituut • Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds • Stichting Willem H. Kröger • TEVA Pharma Nederland • Triomf • Unilever Research & Development • Van Leeuwen Van Lignac Stichting • Vereniging Trustfonds Erasmus Universiteit Rotterdam • Vincent van Bommel • Voerman Foundation • Weeshuis der Hervormden • Weijers Fiatgarage • Woonstore • Zilveren Kruis Achmea • ZonMw Programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheidszorg • ZonMw Programma Geestkracht • ZonMw Programma Pijn • ZonMw Programma Preventie
Ank: “Tot nu toe is er nog geen goede onderzoeksmethode om van kinderen te weten te komen hoe ze zich voelen, en hoe het thuis en op school gaat. Ik onderzoek of het interview met de hondjes ‘Iggy’ en ‘Ziggy’ hiervoor geschikt is. Om de beurt vertellen ze iets over zichzelf. Iggy vertelt bijvoorbeeld dat hij veel vriendjes op school heeft, en Ziggy dat hij er niet veel heeft. Daarna mogen kinderen aangeven hoe dat bij hen is. Kinderen vertellen hierdoor makkelijker over zichzelf, omdat het bij één van de hondjes precies zo is als bij henzelf. Alle interviews met Iggy en Ziggy worden opgenomen en later gecodeerd. Zo verzamelen we gegevens over of kinderen vaak verdrietig, bang of boos zijn, of ze opstandig zijn tegen hun ouders of leerkrachten, veel ruzie maken met vriendjes of dat ze juist gepest worden. We kijken of deze manier van interviewen goed werkt en we krijgen meer informatie over factoren die invloed kunnen hebben op het ontstaan van emotionele en gedragsproblemen bij jonge kinderen.
In Focus op 5 zijn er in totaal zo’n 6500 kinderen geïnterviewd door Iggy en Ziggy. Er bleek dat meisjes vaker zeggen dat ze verdrietig of bang zijn, terwijl jongens juist vaker opstandig zijn, of gemeen tegen andere kinderen. Verder weten we dat de kinderen duidelijk onderscheid maken tussen emotionele problemen (zoals bang of verdrietig zijn) en gedragsproblemen (zoals opstandig zijn). In het verleden dacht men dat jonge kinderen het moeilijk vinden om dit onderscheid te maken. Het interview met Iggy en Ziggy lijkt in dit opzicht dus goed te werken. In de loop van 2012 zal er steeds meer bekend worden over deze interviewmethode”.
Wie: Ank Ringoot (27) Beroep: onderzoeker Opleiding: psychologie Onderzoekt: aan de hand van een poppenspel of kinderen op jonge leeftijd al op een betrouwbare manier hun eigen emoties en gedragingen kunnen benoemen
Wist u dat...
Bij de Generation R deelnemers een kat populairder is als huisdier dan een hond? 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20%
19%
10% 8%
0% ja, een kat
ja, een hond
Heeft u een hond of een kat in huis?
voor kinderen Wist je dat?
Doe mee aan Focus op 9! Als je bij ons langs komt voor de onderzoeken, mag je een paar computerspellen doen. Met deze spelletjes doen wij onderzoek naar kinderen zoals jij.
Wist je dat?
Focu
De helft van alle botten in je lichaam in je handen en voeten zit? In je twee handen samen zitten 54 botten, in je voeten heb je 52 botten.
p negen so
9
Computerspelletjes de hersenen activeren? Het is dus een soort training voor je hersenen.
Zo is er een spelletje waarbij je allerlei kaarten moet omdraaien. Je kunt er zelfs een beetje geld mee verdienen! Ook speel je een balspel op de computer, waarbij je de een bal moet overgooien naar 2 andere kinderen. In ons onderzoekscentrum hebben we een hele gave kamer waar geen geluid binnen kan komen! De muren zijn heel dik en daardoor hoor je niets van de geluiden van buiten als je binnen staat. In deze kamer gaan we testen hoe goed jij kunt horen. Je krijgt een koptelefoon op en dan hoor je soms een piepje. Heb je iets gehoord? Dan moet je snel op de knop drukken! Bij een andere test hoor je iemand een paar getallen zeggen.
Dit is moeilijk te verstaan want je hoort er ook allemaal geruis doorheen. Kun jij de getallen nazeggen? Binnen in je lichaam zitten heel veel botten, 206 in totaal. Toen je nog een baby was, had je er veel meer. Wel 350! Dat komt omdat je skelet bij je geboorte nog niet helemaal aan elkaar is gegroeid en uit allemaal verschillende kleine botjes bestaat. Als je ouder wordt, groeien de botten aan elkaar. In Focus op 9 gaan we een foto van je botten maken. Je mag op een bed liggen en dan schuift er een fotoapparaat over je heen. Dit apparaat maakt de foto van je botten. Die kun je daarna op de computer bekijken. Van de botten in je hand krijg je een foto mee.
Generation R
Wist je dat? Het oor ook je evenwichtsorgaan is? Als je duizelig bent kan dat komen door je evenwichtsorgaan in jouw oor.
Voor de kinderen Quiz Weet jij waar in je lichaam de volgende botten zitten?
Puzzel Neem van elk plaatje dat hieronder staat de eerste letter en zet dat in het bij behorende vakje onder de plaatjes. Begin dus met de eerste letter van plaatje nummer 1, dan de eerste letter van plaatje nummer 2 en- ga zo door tot je alle 12 plaatjes gehad hebt. Vul de oplossing onderaan in.Page 1 of 1 Kleurplaten.nl - Puzzel woordraadsel
1. Dijbeen 2. Sleutelbeen 3. Ellepijp 4. Staartbeentje 5. Hamer 6. Jukbeen
4 12
5
1. in je bovenbeen | 2. loopt van je nek naar je schouder | 3. één van de twee botten in je onderarm | 4. onderaan je rug, boven je billen | 5. heel klein botje in je oor | 6. Jukbeen (bovenaan je wang, onder je oog)
8
Kleurwedstrijd
11
In de vorige nieuwsbrief zat de allerlaatste kleurplaat van de Generation R kleurwedstrijd. Hieronder staan de laatste winnaars.
9
Eva de Jonge & Ceyda Cimen Gefeliciteerd! Deze keer kun je een prijs winnen met de puzzel die hiernaast staat. Lees de uitleg, vul de puzzel in en stuur je inzending naar: Generation R, Antwoordnummer 60574, 3060 WB Rotterdam. Wie weet win je dan een leuke prijs!
6
3 7 10 2 1
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
Redactie: Generation R (www.generationr.nl) • Fotografie: Levien Willemse • Illustratie: Nancy Kers www.kerskunst.nl Vormgeving: www.beelders.nl • Drukwerk: Hollandse Indruk
