Generation
Nieuwsbrief nr 28 | 2013
Deze nieuwsbrief is een uitgave van Generation R. Het onderzoek naar groei, ontwikkeling en gezondheid. Generation R is een onderzoek van het Erasmus MC, de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Erasmus MC - Sophia in samenwerking met de GGD Rotterdam-Rijnmond.
Generation R met uitgebreid artikel in het AD Overgewicht bij kinderen Ervaringen met het MRI onderzoek Voor kinderen: doe mee met de Generation R en Circus Rotjeknor circusdag
››› Nieuws en feiten
Circusdag van Circus Rotjeknor Generation R organiseert in samenwerking met het Rotterdamse jeugdcircus Rotjeknor een circusdag speciaal voor Generation R deelnemers. Op zaterdag 6 juli worden er verspreid over de dag 3 circusworkshops gegeven waarin de kinderen echte circusacts kunnen leren. Per workshop kunnen er 35 kinderen gratis meedoen. Heeft uw kind altijd al eens willen leren jongleren, op één wiel fietsen, ballopen of koorddansen? Geef hem of haar dan nu op. Van 24 juni t/m 2 juli staat het aanmeldformulier op onze website www.generationr.nl. Indien er teveel aanmeldingen zijn, zal er worden geloot.
Vraag & antwoord Vincent Jaddoe, projectleider Generation R
Generation R Focus op 9 is uitgebreid met een MRI onderzoek. Uw bezoek aan ons onderzoekscentrum wordt daarom in twee delen gesplitst. Projectleider Vincent Jaddoe geeft u hier meer informatie over. Wat houdt het MRI onderzoek in? Met de MRI kunnen we hele precieze foto’s van de binnenkant van het lichaam maken. Zo kunnen we onder andere goed naar verschillende organen kijken. In Generation R kijken we met de MRI naar de hersenen, het hart en de longen. De deelnemende kinderen vinden het leuk en spannend om in de scanner te liggen. Verderop in deze nieuwsbrief kunt u lezen over de ervaringen van een Generation R deelnemer tijdens zijn bezoek aan het MRI onderzoek.
Generation R in het AD Enige tijd geleden stond er een uitgebreid artikel over Generation R in de weekendbijlage van het AD. Generation R deelnemers Hugo en Susanne hebben samen met hun moeders hun medewerking hieraan verleend. Tijdens hun Focus op 9 bezoek op het onderzoekscentrum zijn ze een ochtend gevolgd door een journalist van het AD. Het resultaat is een mooi, uitgebreid artikel. Wilt u het nog eens terug lezen? Kijk dan bij de nieuwsberichten of het media-archief op onze website, www.generationr.nl
Wat gaat er precies veranderen? Focus op 9 bestond uit één bezoek aan ons onderzoekscentrum in het Sophia Kinderziekenhuis. Dit bezoek is nu uitgebreid met een MRI onderzoek en om die reden in twee delen gesplitst. U komt dus twee keer bij ons langs. In het eerste deel doen we onderzoek naar groei & ontwikkeling, gedrag & cognitie, astma & allergie en doen we het MRI onderzoek. In het tweede deel kijken we naar het gehoor, het gebit en de ogen. Kan ik ook de twee delen van Focus op 9 achter elkaar doen? Het is eventueel mogelijk om de twee delen van Focus op 9 achter elkaar te doen. Houdt er wel rekening mee dat alle onderzoeken achter elkaar redelijk lang duren. Uiteraard zit er dan wel een extra pauze tussen de verschillende onderdelen.
Reacties uit de kindervragenlijst In de huidige fase Focus op 9 ontvangen de Generation R kinderen voor het eerst een vragenlijst om zelf in te vullen. Hierin worden vragen gesteld over onder andere vriendschappen, gevoelens, tv kijken en hoe kinderen over zichzelf denken. Inmiddels hebben we al ruim 700 vragenlijsten mogen ontvangen, met veel leuke reacties van de kinderen erin.
Ik vond de vragenlijst niet heel moeilijk maar bij sommige dingen moest ik wel goed nadenken
Ik vond het heel leuk om in te vullen. Tip: een kort lijntje om iets in te vullen over een vraag Ik vond het heel erg leuk want ik mag nooit een vragenlijst maken!
Verhuisd? Nieuw telefoonnummer? Zijn uw adresgegevens gewijzigd? Heeft u een nieuw mobiel telefoonnummer? ln.rnoitareneg Bent u verhuisd of gaat u binnenkort verhuizen? Heeft u een nieuw emailadres? Geeft u dit alstublieft aan ons door via
[email protected] of op het nummer 010-704 34 05. Veel dank voor uw medewerking!
››› Wetenschap voor ouders
Generation R doet onderzoek naar kaken en gebit Generation R onderzoeker Lea doet onderzoek met 3D foto’s van het gezicht van de kinderen. Hiermee kan de groei, ontwikkeling en behandelingsbehoefte van de kaak worden beoordeeld. Daarnaast onderzoekt ze wat de kinderen zelf van hun tanden vinden en of dat dan hetzelfde is als de dokter vindt. Waar ga je bij Generation R precies onderzoek naar doen? “Ik doe onderzoek met de kaak- en gezicht foto’s die voor Focus op 9 op het onderzoekscentrum worden gemaakt. Met de 2D- en 3D foto’s kijk ik naar de groei en ontwikkeling van het hoofd en de kaak. Door middel van vragenlijsten probeer ik er achter te komen wat kinderen zelf van de groei en ontwikkeling van hun hoofd en kaak vinden en of ze denken dat hun tandgezondheid en uiterlijk invloed heeft op schoolprestaties en dergelijke. Verder wil ik weten wat voor redenen er zijn dat kinderen een orthodontist opzoeken.” Wat kun je op de foto’s allemaal zien? “Op de foto’s kan ik zien hoe ver de tanden zijn ontwikkeld, of er misschien tanden missen of dat er zelfs tanden te veel zijn. Bovendien zie ik hoe schuin (of recht) deze groeien en hoe goed de boven- en onderkaak in elkaar passen. Ik kan ook beoordelen hoe gezond de tanden zijn. Met de 3D foto kan je met name zien hoe ver het hoofd is ontwikkeld, maar ook hoe de vorm van de kaak en tanden is. Wij willen graag foto’s
van 9/10 jarige kinderen bekijken, omdat deze kinderen vaak nog niet bij de orthodontist zijn geweest, maar al wel blijvende tanden hebben.” Waarom is onderzoek naar de kaken van kinderen belangrijk? “Hoewel steeds meer kinderen een beugel krijgen is het niet helemaal duidelijk vanaf wanneer kinderen echt een beugel nodig hebben. Daarom willen wij hier graag onderzoek naar doen. Er zijn verschillende redenen om een orthodontische behandeling te starten, soms gaat het alleen maar om het uiterlijk, maar het kan ook om de tandgezondheid gaan of allebei. Het belangrijkste voor de orthodontist is dat de patiënt blij is met het resultaat van de behandeling. En hier moet dus onderzoek naar gedaan worden.”
MRI ervaringen Momenteel wordt met de MRI al onderzoek gedaan bij de Generation R kinderen. Anouk Geraets is 1 van de medewerkers die de scans bij de kinderen uitvoert. Zij vertelt hoe de kinderen het vinden om in de MRI te gaan: “Veel kinderen vinden het in eerste instantie wel een beetje spannend. Vooral omdat het een nieuw onderdeel is en ze vaak onbekend zijn met een MRI scan. Ook het zien van de echte MRI ten opzichte van de ‘oefen’-MRI is soms wel indrukwekkend. De echte MRI is veel mooier en groter. We zien dat kinderen het MRI onderzoek echt leuk vinden. Ook omdat het iets heel anders is dan de andere metingen die gedaan worden. Veel kinderen vinden het ook interessant om na de MRI nog even rond te kijken om te zien hoe alles eruit ziet. We maken het MRI onderzoek voor de kinderen extra leuk: ze kunnen een film kijken terwijl ze erin liggen en ze krijgen een foto van hun hersenen mee naar huis. In een MRI is het belangrijk dat de kinderen goed stil blijven liggen, anders mislukken de beelden. Dankzij de film die ze tijdens de scan kunnen kijken, is het een stuk makkelijker om stil te liggen dan ouders en kinderen denken.” Giann-Carlo van 9 jaar vond het bezoek aan de MRI heel leuk. “Ik wist van te voren niet hoe het zou zijn, maar ik vond het wel erg leuk. Het was vooral leuk dat ik een filmpje kon kijken terwijl ik er in lag, ik heb naar Wall-E gekeken..”
››› Wetens(w)aardigheden
Wist u dat... Bijna een vijfde (18%) van de Generation R kinderen een eigen televisie op de slaapkamer heeft?
35% 1 televisie
43%
2 televisies 3 televisies
16%
5%
4 of meer televisies geen televisie
1% Hoeveel tv’s heeft u in huis?
Financiers • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Aon Groep Nederland BV AGS Kinderstichting Auto Hoogenboom Bayer Health Care CODA Inc. Danone Nederland De Meeuw BV Deelgemeente Kralingen Diabetesfonds Nederland ECT Epilepsie Fonds Erasmus Fonds Pijnbestrijding Erasmus MC Erasmus Stichting Erasmus Universiteit Rotterdam GGD Rotterdam Rijnmond G.Ph. Verhagen-Stichting GE Healthcare Harvard School of Public Health, Boston MA. Indofin Group ING Bank Innovatiefonds Zorgverzekeraars K.F. Heinfonds Koninklijk Ahrend KPN Longfonds Metz Woninginrichting Micronic BV Ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport MSD Ministerie voor Jeugd en Gezin Nederlands Centrum voor Beroepsziekten Nederlandse Hartstichting National Institute of Environmental Health Sciences Nierstichting Nederland Nijverheidsclub NWO Maatschappij- en Gedragswetenschappen NWO Medische Wetenschappen
• • • • • • • • • • • • •
NWO Mozaiek OVG Projectontwikkeling Philips Profi Lease Red Kiwi Roosland Beheer B.V. RvS van Seenus BV Sanyo Shell Nederland Sint Laurensfonds Snijders BV Stichting Aelwijn Florisz Stichting Astma Bestrijding • Stichting Bevordering van Volkskracht • Stichting Lantaren Venster • Stichting Neyenburgh • Stichting Physico Therapeutisch Instituut • Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds • Stichting Willem H. Kröger • TEVA Pharma Nederland • Triomf • Unilever Research & Development • Van Leeuwen Van Lignac Stichting • Vereniging Trustfonds Erasmus Universiteit Rotterdam • Vincent van Bommel • Voerman Foundation • Weeshuis der Hervormden • Weijers Fiatgarage • Woonstore • Zilveren Kruis Achmea • ZonMw Programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheidszorg • ZonMw Programma Geestkracht • ZonMw Programma Pijn • ZonMw Programma Preventie
Uitgelicht: Generation R onderzoek naar overgewicht Generation R onderzoeker Busra Durmus is gepromoveerd op haar onderzoek naar de vroege groei van jonge kinderen en het risico op overgewicht op latere leeftijd. Zij heeft gekeken naar de invloed van verschillende omgevingsfactoren op het risico op overgewicht. Busra: “Uit mijn onderzoek blijkt dat met name snelle groei in de eerste periode na de geboorte invloed heeft op het risico op overgewicht in de kindertijd. De omgevingsfactoren waar ik onderzoek naar heb gedaan, zijn: roken door de ouders tijdens de zwangerschap, het gewicht en de lengte van de ouders en de duur van (uitsluitend) borstvoeding. Mijn onderzoek heeft aangetoond dat kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap doorroken, een grotere kans op overgewicht hebben vergeleken met kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap niet roken. Deze kinderen van doorrokende moeders hadden 50% meer kans op overgewicht op latere leeftijd.
Nu blijkt dat roken tijdens de zwangerschap niet alleen nadelige gevolgen heeft voor het kind op de korte termijn, maar ook op de lange termijn. Mijn onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat vrouwen niet roken tijdens de zwangerschap of zo snel mogelijk stoppen zodra ze zwanger zijn. Naast roken tijdens de zwangerschap, heeft ook de BMI (body mass index) van zowel moeder als vader grote invloed op de BMI van het kind tot aan 4 jaar. Vooral als beide ouders overgewicht hebben, is het risico op een kind met overgewicht extra verhoogd. Ten slotte heb ik gekeken naar de invloed van borstvoeding op de groei van het kind na de geboorte en het risico op overgewicht. Kinderen van moeders die kort borstvoeding geven, komen sneller aan in gewicht en lengte in de eerste 3-6 maanden. Een lager risico op overgewicht bij langdurig en uitsluitend borstvoeding is niet aangetoond.”
Uit eerder onderzoek bleek al dat roken tijdens de zwangerschap leidt tot groeiproblemen van het kind in de baarmoeder.
Wie: Busra Durmus Beroep: onderzoeker Opleiding: geneeskunde Onderzoekt: overgewicht en vetzucht bij kinderen
Wist u dat... ... ruim de helft van de Generation R moeders 24 tot 36 uur per week werkt? En dat de meeste Generation R vaders meer dan 36 uur in de week werken?
80%
79%
70% 60%
Generation R moeder Generation R vader
50%
51%
40% 30% 20%
23% 17%
10% 0%
3,5% Minder dan 8 uur
8,5% 8 tot 16 uur
14%
1,3% 16 tot 24 uur
24 tot 36 uur
Meer dan 36 uur
voor kinderen Wist je dat: dieren ook hun tanden
Een mond vol tanden Van baby tot volwassene groeit alles aan je lichaam: je botten, je benen, je huid. Alleen je tanden en kiezen groeien niet mee. Die moeten dus een keertje vervangen worden. Je krijgt je eerste tanden als je een half jaar oud bent. Als je 3 jaar oud bent, heb je ongeveer 20 melktanden in je mond en is je kaak vol. Je kaak blijft doorgroeien en daardoor komt er ruimte voor meer en grotere tanden. Daarom wissel je je melktanden en komen er meer tanden bij. Als je 12 jaar bent, heb je 32 tanden en kiezen die blijven.
Wist je dat: ook in andere landen de verstandskies met verstand is verbonden? Zo wordt hij in Engeland “wisdom tooth” genoemd, in België “wijsheidstand” en in het duits “Weisheitszahn”.
Waarom worden melktanden, melktanden genoemd? Je wordt geboren zonder tanden. En dat is maar goed ook! Tanden zijn namelijk heel pijnlijk als je moeder borstvoeding zou geven. Na een paar maanden krijgt een baby de eerste melktanden. Melktanden zijn kleiner en iets minder stevig dan volwassen tanden. Deze tanden zijn steviger, zodat je op harder voedsel kan kauwen.
Melktanden worden zo genoemd, omdat een melktand witter is dan een gewone tand. Daarnaast is melk het belangrijkste voedsel dat je als baby binnen krijgt.
Waarom heb je een verstandskies? Een verstandskies heeft dezelfde functie als alle andere kiezen in je mond: het klein maken van voedsel, zodat je dit beter kunt verteren. Wij hebben in vergelijking met de oermensen van vroeger een veel smallere kaak. De achterste verstandskies kan daardoor in de verdrukking komen en is moeilijk te bereiken met poetsen. Je kunt er vaker last van hebben en daarom kun je je afvragen waarom we eigenlijk verstandskiezen hebben. Bij sommige mensen komt de verstandskies al helemaal niet meer door. Wie weet bestaat de verstandskies over een paar honderd jaar wel helemaal niet meer!
wisselen? Een olifant wisselt zelfs 7 keer in zijn leven van kiezen!
Voor de kinderen Quiz
Weet jij nu alles over je gebit, tanden en kiezen? 1. Hoeveel blijvende tanden en kiezen heb je in je mond als je ongeveer 12 jaar oud bent? a. 26 b. 32 c. 40
Prijsvraag
Help! Alle letters zijn door elkaar gehusseld. Zet jij ze bij elk woord in de goede volgorde? Als je alle woorden hebt ingevuld, lees je in de gele kolom van boven naar beneden de oplossing. Let op: de lange ij telt als 1 letter. Stuur je oplossing naar: Generation R, Antwoordnummer 60574, 3060 WB Rotterdam.
2. Wat is waar over verstandskiezen? a. Verstandskiezen doen hetzelfde als de andere kiezen in je mond b. Bij iedereen komen de verstandskiezen door c. Verstandskiezen zitten voorin je mond
stoepen Goede antwoorden: 1b, 2a
Stuur je foto naar Generation R! Wij vinden het erg leuk om foto’s van onze deelnemers te ontvangen. Heb je een mooie foto van jezelf liggen? Mail die dan naar ons via
[email protected] of gebruik het contactformulier op de website. Misschien zie je hem dan wel terug in de volgende nieuwsbrief!
atgajes posen drisfrank pensap guurzal knijpeis betig startand
De oplossing van de prijsvraag in nieuwsbrief 27 was: Vakantiefoto.
Twan Kasperaitis en Tessa Cueva Massó Gefeliciteerd! Jullie krijgen een leuke prijs thuis gestuurd.
Redactie: Generation R (www.generationr.nl) Illustraties: Nancy Kers (www.kerskunst.nl)
Vormgeving: Beelders (www.beelders.nl) Drukwerk: Hollandse Indruk
