Imagine the result
Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan KORTRIJK-WEIDE NOTA VOOR PUBLIEKE CONSULTATIE
Stad Kortrijk Projectnummer –04/6712 | Versie A | juli-2009
2/83
04/006712
Stadsbestuur Kortrijk Directie stadsplanning en -ontwikkeling Grote Markt 54 8500 Kortrijk
OPDRACHTGEVER
contactpersoon: Peter Tanghe
[email protected] telefoon 056/27 84 00
Gemeentelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan KortrijkWeide
ARCADIS Belgium nv Eurostraat 1bus 1 3500 Hasselt
OPDRACHTNEMER
BTW BE 0426.682.709 RPR ANTWERPEN ING 320-0687053-72 IBAN BE 38 3200 6870 5372 BIC BBRUBEBB Contactpersoon
Natalie Bakx
Telefoon
+32 11 29 48 34
Telefax
+32 11 28 88 01
E-mail
[email protected]
Website
www.arcadisbelgium.be
P:\Projecten\6712_planMER_KortrijkWeide\Rapportage\Rapporten\Nota 2009\6712_NPC_b_07072009.doc
publieke
consultatie\NPC
voor
Schepencollege
-
juli
3/83
04/006712
Revisie Versie
Datum
Opmerking
6712_NPC_a
Juni 2009
Eerste uitgave
6712_NPC_b
Juli 2009
Na bespreking met werkgroep
Afdeling/discipline
Functie
Naam
IR&V
MER-coördinator
Natalie Bakx
IR&V
Ruimtelijke planner
Mieke Belmans
Afdeling
Functie
Naam
IR&V
MER-coördinator
Natalie Bakx
Opgesteld Handtekening
Datum
Handtekening
Datum
Handtekening
Datum
Geverifieerd
Goedgekeurd door opdrachtgever Afdeling
Functie
Naam
P:\Projecten\6712_planMER_KortrijkWeide\Rapportage\Rapporten\Nota 2009\6712_NPC_b_07072009.doc
publieke
consultatie\NPC
voor
Schepencollege
-
juli
4/83
04/006712
INHOUDSOPGAVE Inleiding............................................................................................................................................................................... 7 Nota voor publieke consultatie .......................................................................................................................................... 11 1
Algemene inlichtingen ................................................................................................................................................ 11
1.1
Geografische situering en beknopte planbeschrijving ............................................................................................. 11
1.2
Initiatiefnemer .......................................................................................................................................................... 11
1.3
Opdrachthouder RUP .............................................................................................................................................. 12
1.4
Coördinatie milieuonderzoek ................................................................................................................................... 12
2
Doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het voorgenomen plan................................................................... 13
2.1
Aanleiding plan – voortraject ................................................................................................................................... 13
2.1.1
Gewestplanbestemming ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’ ............................................................................. 13
2.1.2
Masterplan Kortrijk-Weide .................................................................................................................................... 13
2.2
De ruimtelijke structuurplannen als kader................................................................................................................ 14
2.2.1
Uitvoering van de bindende bepalingen van het gemeentelijk structuurplan ........................................................ 14
2.2.2
Relevante bepalingen uit het richtinggevend deel van het gemeentelijk structuurplan......................................... 14
2.2.3
Relevante beleidsopties van het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan.................................................................. 16
2.2.4
Relevante beleidsopties van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen................................................................. 17
2.3
Andere plannen, studies of projecten die sturend kunnen zijn in de uitwerking van het RUP Kortrijk-Weide .......... 19
2.3.1
Mobiliteitsplan Kortrijk........................................................................................................................................... 19
2.3.2
Parkeer- en begeleidingsstudie 2008 - ontwerp ................................................................................................... 19
2.3.3
Evaluatienota westelijke ring Kortrijk .................................................................................................................... 21
2.3.4
Project nieuw politiecommissariaat....................................................................................................................... 21
2.3.5
Verkeerscirculatieplan – startfase studie .............................................................................................................. 23
2.3.6
Fietsbeleid (Verbreding en verdieping van het mobiliteitsplan) ............................................................................ 24
2.3.7
Studie Hoogwaardig Openbaar vervoer of HOV-studie – lopende studie............................................................. 24
2.3.8
MOBER Stationsomgeving – lopende studie........................................................................................................ 26
2.4
Doelstellingen en uitgangspunten voor het plan...................................................................................................... 27
2.5
Reikwijdte en detailleringsgraad van het plan ......................................................................................................... 27
3
Het planproces volgens een integratiespoor .............................................................................................................. 30
3.1
De planMER-plicht en essentiële kenmerken van een milieueffectrapportage........................................................ 30
3.2
Integratiespoor voor de milieueffectenbeoordeling op planniveau........................................................................... 30
4
Actorenoverleg ........................................................................................................................................................... 34
4.1
Voorafgaand overleg- en besluitvormingsproces .................................................................................................... 34
4.1.1
Verantwoording gemaakte keuzes vóór planningproces RUP.............................................................................. 34
4.1.2
Het planningsproces van RUP Kortrijk-Weide tot nog toe .................................................................................... 36
4.2 5
Verder overleg- en besluitvormingsproces .............................................................................................................. 36 Ruimtelijk ontwerp ...................................................................................................................................................... 38
5.1
Ruimtelijke situering ................................................................................................................................................ 38
5.1.1
Ruimtelijke context en begrenzing van het plangebied......................................................................................... 38
5.1.2
Bestaande feitelijke toestand................................................................................................................................ 39
5/83
04/006712
5.1.3
Bestaande juridische toestand ............................................................................................................................. 48
5.1.4
Ontwikkelingsscenario’s ....................................................................................................................................... 49
5.2
Ontwikkelingsconcepten.......................................................................................................................................... 50
5.2.1
Zes structuurbepalende elementen ...................................................................................................................... 50
5.2.2
Krachtlijnen voor de gewenste ruimtelijke structuur.............................................................................................. 51
5.3
Alternatieven ........................................................................................................................................................... 55
5.3.1
Doelstellings- en locatiealternatieven ................................................................................................................... 55
5.3.2
Nulalternatief ........................................................................................................................................................ 56
5.3.3
Inrichtingsalternatieven......................................................................................................................................... 56
5.4 6
Verdere uitwerking van het ruimtelijk ontwerp ......................................................................................................... 59 Milieubeoordeling ....................................................................................................................................................... 60
6.1
Algemene beschouwing mbt scoping ...................................................................................................................... 60
6.2
Methodiek van de milieubeoordeling ....................................................................................................................... 62
6.2.1
Studiegebied ........................................................................................................................................................ 62
6.2.2
Effectgroepen ....................................................................................................................................................... 62
6.2.3
Toetsings- en beoordelingskaders........................................................................................................................ 71
6.2.4
Milderende maatregelen of planoptimalisaties ..................................................................................................... 76
6.2.5
Geen grensoverschrijdende effecten.................................................................................................................... 78
6.3
Doorwerking naar het plan ...................................................................................................................................... 79
6.3.1
Cartografische vertaling en stedenbouwkundige voorschriften ............................................................................ 79
6.3.2
Milieuverklaring..................................................................................................................................................... 79
6.3.3
Kennisleemten, monitoring en evaluatie............................................................................................................... 79
Bijlagen ............................................................................................................................................................................. 81
LIJST DER FIGUREN Figuur 1: overwogen deelzones voor inplanting nieuw politiecommissariaat................................... 22 Figuur 2: Integratie plan-MER volgens integratiespoor in planningsproces ruimtelijk uitvoeringsplan. ........................................................................................................................................................ 31 Figuur 3: Masterplan Kortrijk Weide, SBA 2007 .............................................................................. 35 Figuur 4: Reliëfkaart ........................................................................................................................ 39 Figuur 5: Ligging bushaltes en stadslijnen in het plangebied en de omgeving ................................ 45 Figuur 6: Ligging bushaltes en streeklijnen in het plangebied en de omgeving............................... 46 Figuur 7: Gewenste ruimtelijke structuur gebied entrepot ............................................................... 51 Figuur 8: Gewenste ruimtelijke structuur gebied gerechtsgebouw .................................................. 53
LIJST DER KAARTEN De kaarten zijn toegevoegd achteraan de bundel Kaart 1: Situering plangebied op macroschaal Kaart 2: Situering op luchtfoto
6/83
04/006712
Kaart 3: Situering op topografische kaart Kaart 4: Situering op wegenkaart Kaart 5: Situering op gewestplan Kaart 6: Bodemkaart Kaart 7 : Waterlopen Kaart 8: Biologische waarderingskaart Kaart 9: Landschapsatlas Kaart 10: Bescherming natuur Kaart 11: Beschermd erfgoed
LIJST DER TABELLEN Tabel 1: Leeswijzer bij nota voor publieke consultatie....................................................................... 9 Tabel 2: Overzichtstabel bestaande juridische toestand ................................................................. 48
7/83
04/006712
INLEIDING Waarom deze nota voor publieke consultatie Het stadsbestuur wil een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) voor het gebied voor stedelijke
ontwikkeling
‘Kortrijk-Weide’ opmaken. Dit
planningsproces
kende
een lange
voorgeschiedenis met als belangrijkste stappen (die in deze nota uitgebreid worden toegelicht) : de gewestplanwijziging in 1998, het stedenbouwkundig ontwerp in 2003, deafbakening van het stedelijk gebied Kortrijk in 2006 en de startnota voor het RUP in 2008. Bij de opmaak van deze startnota en het detailleren van het programma voor de site werd duidelijk dat het plan mogelijk effecten op het milieu zou kunnen hebben en werd besloten een plan-MER op te maken. Het stadsbestuur kiest er voor om het onderzoek naar mogelijke milieueffecten en het verdere planningsproces geïntegreerd te laten verlopen. Zo kan bij de uitwerking van het plan en de opmaak
van
stedenbouwkundige
voorschriften
al
rekening
gehouden
worden
met
milieuoverwegingen. In de regelgeving is hiervoor een procedure uitgewerkt: het zogenaamde ‘integratiespoor’. De milieubeoordeling volgens integratiespoor maakt integraal deel uit van het planningsproces van de opmaak van het ruimtelijk plan. In de milieubeoordeling worden de milieueffecten van het voorgenomen plan naar waarde ingeschat. Waarom dergelijke milieubeoordeling noodzakelijk is en hoe deze milieubeoordeling past binnen het planningsproces, wordt uitgebreid verder in deze nota uitgelegd. Het indienen van voorliggende nota is in elk geval een belangrijke procedurele stap in de voorbereiding van het RUP. Dit document is een consultatienota voor de milieubeoordeling volgens integratiespoor. In deze nota worden de doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het voorgenomen plan toegelicht en wordt aangegeven welke mogelijke milieueffecten onderzocht zullen worden, en op welke manier. Het onderzoek naar mogelijke milieueffecten zelf, en een concreet plan vindt u niet terug in deze nota, om de reden dat deze nog niet uitgewerkt zijn. Deze zullen in het verdere planningsproces worden uitgewerkt en publiek gemaakt worden, zoals voorzien in de regelgeving. Op basis van voorliggende consultatienota krijgen het publiek, het maatschappelijk middenveld en alle betrokken instanties de mogelijkheid om kennis te nemen van de doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het voorgenomen plan. Deze procedure van de publieke consultatie geeft hen de kans om opmerkingen te geven over de gewenste inhoud van de milieubeoordeling, en in het bijzonder over de manier waarop de belangrijke milieueffecten die samenhangen met het plan bestudeerd worden. Deze nota voor publieke consultatie is dan ook te beschouwen als een uitnodiging aan alle betrokkenen om mee te denken over de gewenste inhoud van de milieubeoordeling volgens het integratiespoor.
Mogelijkheid tot inspraak Deze nota voor publieke consultatie wordt gepubliceerd op de website van Stad Kortrijk (www.kortrijk.be ) en het beleidsdomein LNE (www.mervlaanderen.be ), en kan ook ingekeken worden op het stadhuis. Gedurende een periode van 30 dagen kunnen opmerkingen en
8/83
04/006712
aanvullingen ingediend worden. Hiervoor kan eventueel gebruik gemaakt worden van het inspraakformulier dat op de website www.mervlaanderen.be kan gedownload worden. Het plangebied Kortrijk Weide is gelegen op ca 7 km van de grens met het Waals gewest (zie kaart 1 achteraan de bundel).
Er worden geen aanzienlijke grensoverschrijdende milieueffecten
verwacht zodat een terinzagelegging in Wallonië niet noodzakelijk wordt geacht. Op basis van dit document worden alle betrokkenen uitgenodigd om hun visie te geven op de volledigheid van het geplande onderzoek. Het is de bedoeling dat er uit de inspraak zoveel mogelijk bruikbare ideeën komen om het onderzoek in de milieubeoordeling te verbeteren en/of te vervolledigen. Het publiek, alsook het maatschappelijk middenveld en alle andere betrokken instanties, krijgen de officiële en wettelijk opgelegde mogelijkheid om aanvullingen te geven over de benodigde inhoud van de milieubeoordeling en in het bijzonder over noodzakelijk te onderzoeken effecten en te bestuderen alternatieven. Opmerkingen en/of suggesties kunnen via e-mail of schriftelijk via de post worden bezorgd op onderstaand adres: Vlaamse Overheid - Departement Leefmilieu, Natuur en Energie - Dienst MER Koning Albert II laan 20 bus 8 1000 Brussel
[email protected]
Toetsing aan de MER-plicht De beoordeling van plannen en programma’s op hun gevolgen voor het milieu wordt geregeld door het decreet van 27 april 2007 en het besluit van de Vlaamse regering van 12 oktober 2007. Bij de bepaling of een plan of programma, in dit geval een ruimtelijk uitvoeringsplan, onder de plan-MERplicht valt, wordt een onderscheid gemaakt tussen:
Plannen die “van rechtswege” plan-MER-plichtig zijn (geen voorafgaande “screening” vereist): -Plannen die het kader vormen voor projecten uit bijlage I of II van het BVR van 10 december 2004 (project-MER-plicht) én niet het gebruik regelen van een klein gebied op lokaal niveau noch een kleine wijziging inhouden én betrekking hebben op landbouw, bosbouw,
visserij,
energie,
industrie,
vervoer,
afvalstoffenbeheer,
waterbeheer,
telecommunicatie, toerisme en ruimtelijke ordening (een RUP voldoet per definitie aan deze laatste voorwaarde); -Plannen waarvoor een passende beoordeling vereist is;
Plannen die niet onder de vorige categorie vallen en waarvoor geval per geval moet geoordeeld worden of ze aanzienlijke milieueffecten kunnen hebben : “screeningplicht”
Plannen voor noodsituaties (niet plan-MER-plichtig, maar hier niet relevant)
Onder Bijlage II, categorie 10b valt : ‘stadsontwikkelingsprojecten met de bouw van 1000 of meer woongelegenheden of project met een brutovloeroppervlakte van 5.000 m² handelsruimte of meer of project met verkeersgenererende werking van pieken van 1000 of meer personenautoequivalenten per tijdsblok van 2 uur’. Afhankelijk van de concrete invulling van de stedelijke functies (gemengde functies handel, horeca en diensten nabij de Kluif en nieuwe bestemming leegstaande goederenloods) zullen voor een aantal activiteiten binnen het plangebied Kortrijk-Weide mogelijk de genoemde drempelwaarden voor mobiliteit en/of de brutovloeroppervlakte voor handelsruimte worden overschreden. Om deze reden werd besloten een plan-MER op te maken.
9/83
04/006712
Leeswijzer Deze leeswijzer bij de nota voor publieke consultatie tracht duidelijkheid te brengen hoe het document opgebouwd is en waar de verschillende onderdelen voor de milieubeoordeling gevonden worden. Deze nota voor publieke consultatie is opgebouwd uit 6 hoofdstukken. Aan de hand van volgend overzicht wordt duidelijk gemaakt waar welke onderdelen in deze nota terug te vinden zijn. Tabel 1: Leeswijzer bij nota voor publieke consultatie Hoofdstuk
Hoofdstukindeling
Toelichting bij inhoud
Reden van opmaak nota publieke consultatie
Inleiding
Mogelijkheid tot inspraak of mogelijkheid om tijdens de periode publieke consultatie opmerkingen of suggesties te doen over voorstel van reikwijdte en detailleringsniveau en inhoudelijke aanpak plan-MER Toelichting bij toetsing aan MER-plicht Leeswijzer 1. Algemene
1.1 Geografische situering en beknopte
Situering plangebied aan de hand van kaartmateriaal en
inlichtingen
planbeschrijving
toelichting bij indeling in 2 deelgebieden.
1.2 Initiatiefnemer
Contactgegevens initiatiefnemer.
1.3 Opdrachthouder RUP
Contactgegevens opdrachthouder RUP.
1.4 Coördinatie milieuonderzoek
Contactgegevens MER-coördinator en voorgestelde team van MER-deskundigen en de taakverdeling tussen de deskundigen.
2. Doelstelling,
2.1 Aanleiding plan – voortraject
reikwijdte en detailleringsgraad
bestemming en situering Masterplan Kortrijk-Weide. 2.2 De ruimtelijke structuurplannen als kader
van het voorgenomen plan
Toelichting bij gewestplanbestemming die leidde tot huidige
Relevante bepalingen en beleidsopties uit gemeentelijk, provinciaal en Vlaams structuurplan
2.3 Andere plannen, studies of projecten die
Mobiliteitsplan Kortrijk-Weide, Parkeer- en begeleidingsstudie
sturend kunnen zijn in de uitwerking van het
2008, Evaluatienota westelijke ring Kortrijk, Project nieuw
RUP Kortrijk-Weide
politiecommissariaat, Studie Hoogwaardig Openbaar Vervoer Kortrijk, MOBER stationsomgeving, Verkeerscirculatieplan, Fietsbeleidsstudies
2.4 Doelstellingen en uitgangspunten voor
Welke stedelijke functies beoogt het plan?
het plan 2.5 Reikwijdte en detailleringsgraad van het
Welke elementen zullen in het RUP worden vastgelegd?
plan 3. Het planproces
3.1 De planMER-plicht en essentiële
Aan welke kenmerken dient een milieubeoordeling volgens de
volgens
kenmerken van milieueffectrapportage
wetgeving te voldoen?
integratiespoor
3.2 Integratiespoor voor de
Toelichting bij het geïntegreerde besluitvormingsproces voor RUP
milieueffectenbeoordeling op planniveau
en plan-MER
10/83
4. Actorenoverleg
5. Ruimtelijk
04/006712
4.1 Voorafgaand overleg- en
Verantwoording gemaakte keuzes vóór het planningsproces RUP
besluitvormingsproces
en het planningsproces van RUP Kortrijk-Weide tot nog toe.
4.2 Verder overleg- en
Toelichting bij betrokkenheid van actoren in het planproces en
besluitvormingsproces
chronologische opsomming van de nog te doorlopen stappen.
5.1 Ruimtelijke situering met
Situering plangebied aan de hand van kaartmateriaal en
ontwerp
toelichting bij indeling in 2 deelgebieden. Ruimtelijke context en begrenzing van
Welke infrastructuren liggen in de omgeving?
het plangebied Bestaande feitelijke toestand
Bespreking obv kaartmateriaal van huidige toestand bodem, water, geluid, lucht, flora en fauna, landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie, mens (mobiliteit, ruimtegebruik)
Bestaande juridische toestand
Overzichtstabel en kaartmateriaal juridische context.
Ontwikkelingsscenario’s
Welke ontwikkelingen binnen of in de omgeving van het plangebied vloeien voort uit eerdere beleidsbeslissingen?
5.2 Ontwikkelingsconcepten
Toelichting bij de 6 structuurbepalende elementen die samen de gewenste ruimtelijke structuur vormen.
5.3 Alternatieven
Overzicht van overwogen en verworpen alternatieven tijdens actorenoverleg enerzijds en redelijke alternatieven of varianten die voorwerp zullen zijn van de milieubeoordeling anderzijds.
5.4 Verdere uitwerking ruimtelijk ontwerp
Toelichting bij iteratief planproces gesteund op actorenoverleg, milieubeoordeling en ruimtelijk ontwerp.
6. Milieu-
6.1 Algemene beschouwing mbt scoping
beoordeling
Welke effecten hebben ruimtelijke weerslag? Welke sleutelaspecten zullen worden bestudeerd in het plan-MER?
6.2 Methodiek van de milieubeoordeling
Per MER-discipline wordt : -de methodiek toegelicht. -aangegeven welke aspecten onderzocht zullen worden, geduid ahv onderzoeksvragen. -het toetsings- en beoordelingskader voor de effectbeoordeling opgenomen -idee gegeven van potentiële milderende maatregelen of planoptimalisaties Grensoverschrijdende effecten worden niet verwacht.
6.3 Doorwerking naar het plan
De doorwerking van de resultaten van het plan-MER naar het RUP omvat : Cartografische vertaling en stedenbouwkundige voorschriften Milieuverklaring Kennisleemten, monitoring en evaluatie
De kaarten waar naar verwezen wordt in de tekst, zijn opgenomen in bijlage.
11/83
04/006712
NOTA VOOR PUBLIEKE CONSULTATIE 1
Algemene inlichtingen
1.1
Geografische situering en beknopte planbeschrijving Kaart 1: Situering plangebied op macroschaal Kaart 2: Situering plangebied op luchtfoto Kaart 3: Situering plangebied op topografische kaart Kaart 4 : Situering plangebied op wegenkaart
Kortrijk-Weide maakt deel uit van de binnenstad van Kortrijk. Het gebied situeert zich ten westen van de historische stadskern en ligt nabij het station. Het plangebied Kortrijk-Weide is gelegen tussen de spoorwegverbinding Kortrijk-Brugge, de Leie, de Beheerstraat en Magdalenastraat. De westelijke ring (R36) doorsnijdt het gebied middendoor. Het plangebied kan worden ingedeeld in twee deelgebieden aan weerszijden van de westelijke ring (R36):
Het gebied entrepot ten westen van de R36 : in deze deelzone ligt de voormalige goederenloods van de NMBS of ‘entrepot’. Hier wordt een kantoorzone voor lokale en federale politie voorzien, bouwvolumes langs de Leie, een stadspark, ruimte voor langparkeren, een stedelijk plein en de nog nader te bepalen functie voor de bestaande goederenloods;
Het gebied gerechtsgebouw ten oosten van de R36 : in deze zone bevindt zich het nieuwe gerechtsgebouw van Kortrijk. Hier wordt ter hoogte van de restpercelen ruimte voorzien voor gemengde stedelijke functies en wordt de bestaande bebouwing geïntegreerd.
1.2
Initiatiefnemer De initiatiefnemer is de instantie die het plan uitwerkt. Voor het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Kortrijk-Weide is dit het stadsbestuur van Kortrijk. De Directie stadsplanning en ontwikkeling is het aanspreekpunt. Contactgegevens : Stad Kortrijk Directie stadsplanning en –ontwikkeling Grote Markt 54 8500 Kortrijk Tel : 056 / 27 84 00
[email protected]
12/83
1.3
04/006712
Opdrachthouder RUP Een ruimtelijk uitvoeringsplan moet opgemaakt worden door een erkend ruimtelijk planner. Het stadsbestuur heeft voor deze opdracht Intercommunale Leiedal aangesteld. Contactgegevens : Intercommunale Leiedal President Kennedypark 10 8500 Kortrijk Tel : 056 / 24 16 16
[email protected]
1.4
Coördinatie milieuonderzoek Een plan-MER moet opgemaakt worden door een erkend MER-coördinator. Het stadsbestuur doet hiervoor beroep op het studiebureau ARCADIS Belgium nv. Het milieuonderzoek binnen dit planproces, in casu het onderdeel plan-m.e.r., wordt opgemaakt door Natalie Bakx als MER-coördinator (EDA 512-V2, geldig tot 8/01/2013).
In functie van
specifieke problematieken wordt daarbij beroep gedaan op een ruimer team van erkende MERdeskundigen binnen ARCADIS. Het gaat om de onderstaande personen :
Els Peeters (Arcadis Belgium), erkend deskundige Bodem (EDA 604–V1, geldig tot 08/01/2014) en Water (EDA 604-V1B, geldig tot 08/01/2014), belast met: de discipline Bodem en Water
Jorg Lambrechts (Arcadis Belgium), erkend deskundige Fauna en Flora (EDA 563-V1, geldig tot 25/02/2012), belast met: de discipline Fauna en Flora
Ann Van Wauwe (Arcadis Belgium), erkend deskundige Monumenten en Landschappen (EDA 659/C, geldig tot 8/02/2011) belast met: de disciplines Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
Adel Lannau (Arcadis Belgium), erkend deskundige Mens – sociaal-organisatorische aspecten (EDA 611B, geldig tot 12/07/2011), belast met: de discipline Mens (incl. mobiliteit)
Patrick Pans (Arcadis Belgium), erkend deskundige Geluid en Trillingen (EDA 557-V2, geldig tot 4/10/2012), belast met : de discipline Geluid en Trillingen
Paul Vanhaecke (Arcadis Belgium), erkend deskundige Lucht (EDA 018/V3/D, geldig tot 17/12/2010), belast met : de discipline Lucht
Contactgegevens : Arcadis Belgium – vestiging Hasselt Eurostraat 1bus 1 3500 Hasselt Tel : 011 / 28 88 00
[email protected]
13/83
04/006712
2
Doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het voorgenomen plan
2.1
Aanleiding plan – voortraject
2.1.1
Gewestplanbestemming ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’ Kaart 5 : Situering plangebied op gewestplan De oorspronkelijke bestemming van het plangebied cfr het gewestplan K.B. 04/11/1977 was ‘gebied voor openbaar nut, gebied voor industrie en woongebied’. Het betrof een bevestiging van de bestemmingen die destijds in het gebied aanwezig waren. Twee beslissingen in de jaren ’80, namelijk de verbreding van de Leie en de aanleg van de R36 of westelijke ring, waren de aanleiding van de opname van het plangebied Kortrijk-Weide in de gewestplanwijziging van B.V.R. 10/11/1998 en de herbestemming tot ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’. Er is tevens nog een overdruk ‘reservatiestrook’ voor de ondertussen gerealiseerde R36. Door deze ingrepen werd Kortrijk-Weide plots zeer goed ontsloten en werden de potenties voor het gebied duidelijk. Aan deze gewestplanbestemming is de voorwaarde gekoppeld dat een bijzonder plan van aanleg noodzakelijk is om het gebied te ontwikkelen of om de functie van bestaande gebouwen te wijzigen. Daarom werd in 2006 een BPA opgestart en uitgewerkt tot de fase van voorontwerp. Intussen werd, in navolging van de bepalingen van het decreet houdende de ruimtelijke ordening van 18 mei 1999, het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Kortrijk opgemaakt. De visie voor de site Kortrijk Weide werd ingepast en bijgestuurd op basis van de gewenste ruimtelijke structuur voor de stad Kortrijk. Met de goedkeuring van het GRS Kortrijk kon niet langer gewerkt worden met het instrument BPA en diende de stedenbouwkundige aanleg van het gebied te worden opgenomen in een RUP. Het RUP Kortrijk-Weide geeft m.a.w. uitvoering aan een beslissing op Vlaams niveau, met name de opname van het gebied in de gewestplanwijziging van B.V.R. 10/11/1998 en de bestemming ervan als ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling en aan de bindende bepaling “opmaak RUP voor Kortrijk Weide” uit het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan van de stad Kortrijk.
2.1.2
Masterplan Kortrijk-Weide Om de ontwikkelingen in het gebied voor stedelijke ontwikkeling te kanaliseren gaven de stad en de nmbs in 2003 aan Stephane Beel Architecten (SBA) de opdracht om een masterplan voor de site uit te werken. Dit masterplan zet de grote lijnen uit voor de ontwikkeling van het terrein, met de nadruk op de realisatie van een stedelijk programma. In 2007 werd het masterplan geactualiseerd als gevolg van de aanleg van de westelijke ring en in functie van de inplanting van het nieuwe politiekantoor. Voor een toelichting van het masterplan van 2003 en het geactualiseerde masterplan van 2007 verwijzen we naar hoofdstuk 4, paragraaf 4.1. Dit geactualiseerde masterplan vormde de basis voor de gewenste ruimtelijke structuur van het plangebied, toegelicht in hoofdstuk 5.
14/83
2.2
04/006712
De ruimtelijke structuurplannen als kader Het RUP is een uitvoeringsinstrument waarin de gewenste ontwikkelingen uit het structuurplan juridisch-planologisch worden vertaald en vastgelegd. De opmaak van het RUP Kortrijk-Weide kadert in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan Kortrijk, dat op 26 april 2007 werd goedgekeurd. Dit structuurplan geeft de beleidsvisie en ontwikkelingsperspectieven voor de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen in de gemeente. Verschillende acties en beleidsmaatregelen zijn bindend vastgelegd. Ook in het provinciaal ruimtelijk structuurplan (RSP West-Vlaanderen) en het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) zijn beleidsvisies uitgewerkt die relevant zijn voor het RUP.
2.2.1
Uitvoering van de bindende bepalingen van het gemeentelijk structuurplan Het RUP Kortrijk-Weide moet uitvoering geven aan volgende bindende bepalingen, in het structuurplan:
Selectie van het knooppunt van de Leie met de westelijke ring als gebied voor het aanleggen van een stadspark;
Selectie van de Leieboorden in de binnenstad voor het prioritair realiseren van de taakstelling voor wonen in het stedelijk gebied;
2.2.2
Selectie van Kortrijk-Weide als aanbodplaats voor stedelijke ontwikkelingen.
Relevante bepalingen uit het richtinggevend deel van het gemeentelijk structuurplan Als werkmethode wordt het grondgebied van Kortrijk in het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) onderverdeeld in verschillende deelstructuren en deelruimten. De deelstructuren benaderen de bestaande structuur van Kortrijk vanuit een sectorale visie, zoals de economische structuur, natuurlijke structuur, ...
De deelruimten bekijken de ruimtelijke structuur gebiedsgericht. Elke
deelruimte heeft typische kenmerken, kwaliteiten en knelpunten. Ze vervullen een bepaalde rol en kunnen die eventueel ook op hoger niveau spelen. Deelruimten worden m.a.w. gebruikt om de diversiteit van de Kortrijkse ruimte te beklemtonen.
2.2.2.1
Kortrijk-Weide binnen de gewenste deelstructuren Binnen de gewenste natuur- en groenstructuur wordt de Leie omschreven als “een drager van natuurlijke ontwikkeling. Voor de stad heeft de Leievallei verschillende betekenissen. In het centrum vormt de Leie het decor voor het stedelijk leven en het wonen. Ook een deel van Kortrijk-Weide moet de overgang vormen naar de open ruimte buiten de binnenstad.” (RD pg.22) In de gewenste nederzettingsstructuur wordt Kortrijk-Weide aangeduid als locaties met hogere dichtheid. In het GRS wordt deze dichtheid als volgt gemotiveerd (RD pg.38): “Algemeen geldt dat nieuwe woningbouwprojecten die worden gerealiseerd een minimale dichtheid moeten hebben van 25 woningen per hectare in het stedelijk gebied en 15 woningen per hectare in het buitengebied. Om een gedifferentieerd aanbod aan woningen mogelijk te maken of omwille van ruimtelijke overwegingen is het soms aangewezen bepaalde gebieden te realiseren met een lagere dichtheid. Om dit mogelijk te maken worden een aantal gebieden geselecteerd waar een hogere dichtheid moet gerealiseerd worden, waaronder Kortrijk-Weide.” Kortrijk-Weide vervult ook een rol binnen de gewenste economische structuur en meer specifiek binnen de dienstensector (RD pg.48): “Kortrijk wordt beleidsmatig aangeduid als belangrijkste dienstencentrum in de uitgesproken Zuid-Westvlaamse industriële regio. Het Kortrijkse aandeel in
15/83
04/006712
de tertiaire en kwartaire tewerkstelling van het arrondissement is groot en de stad neemt op dit vlak zijn centrumfunctie waar. Hiervoor wordt een aanbod voor kantoren en diensten gecreëerd in de binnenstad en op Hoog-Kortrijk. In de binnenstad wordt het bijkomende aanbod, naast de stationsomgeving, geconcentreerd in Kortrijk-Weide.”
2.2.2.2
Kortrijk-Weide binnen de gewenste deelruimten Kortrijk-Weide maakt beleidsmatig deel uit van de deelruimte ‘binnenstad’ (RD pg. 68): “De binnenstad is het hart van Kortrijk, met inbegrip van de stadsring en omliggende gronden. Het beleid is gericht op:
het verbeteren van de woonkwaliteiten;
het opwaarderen van het openbaar domein(stationsomgeving, Leieboorden,...);
het behouden van een regionaal verzorgingsaanbod;
het benutten van de potenties waarover de verschillende strategische plekken beschikken;
de aanpak van de stadsring (R36).
De kern van Kortrijk krijgt binnen het stedelijk gebied grote aandacht. Het samenspel en de dichte verwevenheid van complementaire activiteiten op verschillende niveaus moeten resulteren in een levendige kern, aangenaam om te bezoeken, om in te wonen en te werken, niet alleen overdag maar ook ’s avonds. Om de gewenste ruimtelijke structuur te realiseren gaat grote aandacht naar de ontwikkeling van strategische plekken, waaronder Kortrijk-Weide. ... De identiteit van deze strategische plekken wordt hierbij versterkt. Een sterke en leesbare verbinding zorgt voor de samenhang tussen de gebieden met verschillende identiteiten. Binnen de stedelijke projecten op de strategische plekken kunnen steeds gemeenschapsvoorzieningen geïntegreerd worden.” In deze deelruimte zal ‘Kortrijk verder worden uitgebouwd als stad aan de Leie’ (RD pg.68-69): “De Leie betekent immers een belangrijke meerwaarde voor de binnenstad. Daarom is het belangrijk de betrokkenheid tussen de stadskern met de Leie te verhogen, ondermeer ook t.h.v. Kortrijk-Weide. Dit kan worden bereikt door het waarmaken van volgende beleidsopties:
Langs de verbrede Leie wordt van de rechttrekking gebruik gemaakt om de langsverbinding voor voetgangers en fietsers te verbeteren.
Het stedelijk weefsel dat door de rechttrekking van de Leie geschonden is, wordt hersteld door het realiseren van stedelijke woonprojecten met de Leie als decor.
Waar de stadsring de Leie kruist, wordt de Leie op een landschappelijke manier aangepakt.
Door de herkalibrering van de Leie en de onteigeningen die daarmee gepaard gaan zullen een aantal gebieden met zicht op de Leie kunnen ontwikkeld worden. Diverse stedelijke functies zijn mogelijk op deze lokaties. Ze zijn uitzonderlijk geschikt voor wonen met zicht op het water.” Meer specifiek wordt ‘Kortrijk-Weide aangeduid als aanbodplaats voor nieuwe ontwikkelingen’ (RD pg.69-70): “De nabijheid van het station en de ligging ervan in de binnenstad, de beschikbare open ruimte tussen spoorweg, Noordstraat en Beheerstraat en de aanleg van de westelijke ring maken van Kortrijk-Weide een geschikte locatie voor stedelijke ontwikkelingen. De ontwikkeling van het gebied gebeurt op basis van volgende uitgangspunten:
16/83
04/006712
Wat de functies betreft moeten de potenties die een stationsomgeving biedt, worden uitgebuit: menging van wonen, kantoren en openbare functies. Commerciële functies die aanvullend zijn aan deze van het winkel-wandelgebied kunnen een verrijking betekenen. Een aanbod van kantoren, in de nabijheid van het station, is complementair met een meer autogericht aanbod op Hoog-Kortrijk.
Op Kortrijk-Weide wordt ruimte voorzien voor het bouwen van een nieuw politiekantoor. Het masterplan van Stephane Beel (SBA) is richtinggevend voor de inrichting van het gebied en de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan.
Het gewenste groene karakter van de Leie ter hoogte van Kortrijk-Weide wordt gerespecteerd. De ontwikkelingen langs de Leie worden geïntegreerd in een parklandschap.
De wagen wordt zoveel mogelijk buiten de binnenstad gehouden. Aansluitend op de binnenring wordt de nodige ruimte voorzien voor het aanleggen van een grootschalige parkeerplaats (circa 500 wagens). De grote open ruimte moet ook kunnen functioneren als ruimte voor stedelijke openlucht activiteiten (bv. circus, concert, …).”
In het richtinggevend deel wordt Kortrijk-Weide gekaderd binnen de ambitie 2 (RD pg. 109-110): “Uitbouwen van de binnenstad als centrum van de kernstad en de regio. ... De aandacht gaat naar het verbeteren van de uitstraling van het winkel-wandelgebied, het uitbouwen van Kortrijk-Weide tot een pilootproject voor stedelijke ontwikkeling, het verbeteren van de stationsomgeving en het omvormen van de westelijke ring tot stadsboulevard. ... Kortrijk-Weide moet worden ontwikkeld als een gemengd stedelijk gebied. Het masterplan van Beel is inspirerend.”
2.2.3
Relevante beleidsopties van het Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan De ruimtelijke beleidsopties voor Kortrijk Weide worden geformuleerd in de gewenste ruimtelijke nederzettingsstructuur (PRS RD pg. 145-146). Hierin wordt geformuleerd dat (zie 1.1.1) “stedelijke structuren moeten worden vernieuwd om de diverse maatschappelijke functies te bundelen en te verweven binnen stedelijke kernen. Er zal vooral aandacht gaan naar de verscheidenheid in woontypologieën, de kwaliteit van de openbare ruimten, de leefbaarheid van het verkeerssysteem en een duurzame verweving van wonen en werken met recreatiegelegenheden en diverse voorzieningen. Stedelijke vernieuwing is mogelijk onder impuls van strategische projecten en een locatiebeleid.” ... (zie 1.2.3) “Bij een kwalitatieve woonomgeving moet ook aandacht worden besteed aan de openbare ruimten: het voorzien van groen en recreatie, de inrichting van het openbaar domein, de architecturale-landschappelijke kwaliteit van de openbare ruimte.” Het plangebied situeert zich volgens het provinciaal structuurplan in de ‘Leieruimte’ (PRS RD pg. 212-214): “Als onderdeel van het grensoverschrijdend stedelijk netwerk Kortrijk-Rijsel-Roubaix-TourcoingMoeskroen versterkt het RSV de economische structuur, de stedelijke ontwikkelingen en de internationale verbindingen. De Leieruimte wordt gezien als een complementaire en ondersteunende schakel tussen de Vlaamse zeehavens en het Rijselse dat in belang toeneemt op het vlak van logistiek en dienstverlening. Hierbij wordt gestreefd naar dynamische economische ontwikkelingen en naar een kwalitatieve leefomgeving.
17/83
04/006712
Volgende elementen zijn bepalend voor deze ruimte en het bijhorende ruimtelijk beleid:
de Leie als multifunctionele drager,
wegeninfrastructuur als economische drager,
stedelijke gebieden Kortrijk, Waregem en Menen als knooppunten van ontwikkeling, ondersteund door Wervik en Wielsbeke op vlak van bedrijvigheid,
open-ruimteverbindingen als groene longen in de Leieband.
... In deze Leieruimte zal het stedelijk gebied Kortrijk als knooppunt voor ontwikkeling worden ondersteund. Bij het stedelijk wonen dient extra aandacht te gaan naar de inrichting van het openbaar domein en in het bijzonder de stationsomgeving. Een ander belangrijk aspect is het ‘groen in de stad’ omwille van de woon- en toeristisch-recreatieve kwaliteiten.”
2.2.4
Relevante beleidsopties van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen Binnen het bindend gedeelte van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen is Kortrijk geselecteerd als regionaalstedelijk gebied (pg. 583). Kortrijk behoort tot het stedelijk netwerk op Vlaams niveau (pg. 584). Als uitvoering van het Vlaamse beleid werd het gewestelijk RUP ‘afbakening regionaalstedelijk gebied Kortrijk’ ondertussen opgemaakt en vastgesteld door de Vlaamse regering op 20/01/2006. De Leie is geselecteerd als deel van het Hoofdwaterwegennet. (pg. 510). “De Stationsomgeving Kortrijk” is door de Vlaamse Regering erkend als strategisch project in het kader van de uitvoering van het structuurplan Vlaanderen (MB 18.12.2006 en wijzigingsbesluit dd. 17.12.2007). Het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) selecteert de stationsomgevingen expliciet als strategische locaties. “Het is noodzakelijk de stedelijke gebieden te vernieuwen door het doorvoeren van o.a. een meer dynamische stadsvernieuwing. De vernieuwing van verwaarloosde of onderbenutte terreinen zoals kazerneterreinen, stationsomgevingen … . Strategische stedelijke projecten zijn van belang voor stedelijke vernieuwing.” (Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, gecoördineerde versie, april 2004, p. 332.)
Verder worden stationsomgevingen in stedelijke gebieden als strategische locaties omschreven. In een straal van 1km rond de hoofdstations – het station van Kortrijk wordt in het bijzonder geselecteerd als structuurbepalend voor het regionaalstedelijk gebied – moet een hogere dichtheid en de lokalisatie van personenvervoersgerichte activiteiten nagestreefd worden. “Binnen deze gebieden wordt bij prioriteit de verwachte toename in kantoren en in handel en in diensten opgevangen”. (Ruimtelijk structuurplan Vlaanderen, gecoördineerde versie, april 2004, p. 505).
Het RSV stelt hierbij een aantal inrichtingsprincipes voorop, waar het voorgestelde strategisch project aan beantwoordt: hoge kwaliteitseisen aan de aanlooproutes voor het langzaam verkeer en een gedifferentieerd aanbod aan P/R-faciliteiten. In het bijzonder voor Kortrijk-Weide betreft het, zoals het RSV letterlijk omschrijft, een hoofdzakelijk onderbenut en gedeeltelijk verwaarloosd terrein, met zeer specifieke kansen voor stedelijke ontwikkeling. Door de situering van het projectgebied op amper 7 min. loopafstand van de Grote Markt zijn de geplande ontwikkelingen per definitie kernversterkend en van strategisch belang voor de binnenstad. De beschikbare ruimte dwingt de stad echter om te zoeken naar compacte en dense bouwstructuren. Een concentratie van verschillende nieuwe functies is belangrijk en noodzakelijk
18/83
04/006712
voor de beoogde synergie. Een nieuwe vorm van stedelijke densiteit is, in het bijzonder voor de stad Kortrijk, een belangrijke randvoorwaarde voor het welslagen van nieuwe ontwikkelingen op Kortrijk-Weide. Het versterken van de beoogde multifunctionaliteit door verweving kan tegelijkertijd de sociale, economische en culturele slagkracht en dynamiek van het regionaalstedelijk gebied Kortrijk ten goede komen. De aanwezigheid van de nieuwe stedelijke voorzieningen en een kwalitatieve omgeving laten de stationsomgeving functioneren als aantrekkingspool voor nieuwe economische activiteiten. De ligging van de stationsomgeving in Kortrijk ten opzichte van Rijsel kan Kortrijk in een sterkere positie brengen om zich ook in Europees verband te profileren.
Afbakeningsproces: Het voorstel van afbakening regionaalstedelijk gebied Kortrijk (Nota mei 2000) vermeldt voor de deelruimte ‘Stedelijk kerngebied’ : “Buiten de mogelijkheden op Hoog-Kortrijk zijn de potenties voor nieuwe woongelegenheden beperkt tot verdichting- en herbestemmingsprojecten.”
Voor de
deelruimte ‘Oost-west-band’ geldt : “Ondanks het sterk structurerend karakter van deze band zijn de potenties voor nieuwe woongelegenheden beperkt en staat de leefbaarheid onder druk.” De stationsomgeving wordt in dezelfde nota “Ontwerp van afbakening” (mei 2000) vernoemd als drager van mobiliteitsgenererende activiteiten. “De potenties in de stationsomgeving van Kortrijk situeren zich vooral in de westelijke stadsuitbreiding. Deze worden ontwikkeld als een gemengde woon- en werkomgeving waar kantoorfuncties en ondersteunende economische activiteiten kunnen opgenomen worden.” De hypothese van gewenste ruimtelijke structuur van het regionaalstedelijk gebied Kortrijk geeft de gewenste ruimtelijke ontwikkeling aan voor het regionaalstedelijk gebied zoals geformuleerd tijdens het afbakeningsproces. In de toelichtingsnota van het GRUP staat vermeld (p. 12) : Het regionaalstedelijk gebied Kortrijk wordt als stedelijke kern versterkt in een verstedelijkte as met Menen en Waregem die historisch gelinkt was aan de Leie. De onbebouwde ruimte tussen deze stedelijke gebieden wordt open gehouden als open ruimteverbindingen tussen het Schelde-Leieinterfluvium ten zuiden en het aaneengesloten agrarisch gebied ten noorden van Kortrijk. De stedelijke structuur wordt voor grootschalige en unieke stedelijke functies versterkt door deze functies te bundelen in de binnenstad en Hoog-Kortrijk. Beide stadsdelen worden complementair ontwikkeld. Functies die niet kunnen ingepast worden in de binnenstad (zoals het nieuwe ziekenhuis) krijgen een plaats in Hoog-Kortrijk. Een hoogwaardige openbaar-vervoers- en fietsverbinding is noodzakelijk. De stedelijke potenties van HoogKortrijk worden benut ter hoogte van het knooppunt zuid (E17/R8) voor stedelijke functies en grootschalige kleinhandel, ter hoogte van het knooppunt oost voor regionale bedrijvigheid. Het stedelijk gebied krijgt bijkomende mogelijkheden voor woningbouw. De bestaande structuur met verzorgende kernen kan vandaag grotendeels instaan voor de “normale” demografische ontwikkeling. Daarbovenop krijgen de binnenstad (binnen de R8), Hoog-Kortrijk, de stationsomgevingen van Wevelgem, Bissegem, Harelbeke en mogelijk ook Heule een extra taak. Het bestaande wegennet met steenwegen en een afgewerkte verdeelweg R8 worden aangevuld met de nieuwe verbindingen N328 en N50b die de nieuwe woonontwikkelingen verbinden met de R8. Daardoor ontstaat ook ruimte om het stedelijk openbaar vervoer te optimaliseren op de bestaande lijnen. Grootschalige bedrijventerreinen op nieuwe locaties en nieuwe kantoorlocaties worden niet voorzien. Bestaande bedrijventerreinen aan de R8 en E17 worden waar mogelijk uitgebreid (Heule-Kuurne, WevelgemZuid, Zwevegem-Losschaert). De binnenstad met vooral de stationsomgeving en Hoog- Kortrijk biedt mogelijkheden voor het creëren van kantooraanbod. Nieuwe terreinen voor watergebonden bedrijvigheid zijn niet nodig. De bestaande kaaien moeten zoveel mogelijk benut worden. De (grootschalige) kleinhandelsfunctie wordt gebundeld in de verruimde binnenstad en Beneluxlaan (Hoog-Kortrijk) en bij de bestaande concentraties Ringshopping, Pottelberg, Wevelgem-N8, en Harelbeke-N43.
19/83
04/006712
2.3
Andere plannen, studies of projecten die sturend kunnen zijn in de uitwerking van het RUP Kortrijk-Weide
2.3.1
Mobiliteitsplan Kortrijk Het mobiliteitsplan van Kortrijk (conform verklaard door de Auditcommissie op 9 november 2002) biedt het kader voor de toekomstige beleidsacties omtrent verkeersafwikkeling, parkeren, het trage verkeer en het openbaar vervoer in de stad. De omgeving Kortrijk-Weide krijgt een rol toebedeeld binnen het parkeerbeleid voor langparkeerders. Ook met de afwerking van het westelijke deel van de R36 krijgt Kortrijk-Weide een belangrijke betekenis binnen het verkeerscirculatieplan. Binnen het parkeerbeleid zal Kortrijk-Weide een deel van de langparkeerders opvangen, die uit het centrum van de stad (binnen de R36) worden geweerd. De wandelafstand tot de stadskern en het station maakt dat Kortrijk-Weide een ideale locatie is voor de aanleg van een randparking. Ook in de beperkte evaluatienota van het mobiliteitsplan (oktober 2006) werd de omgeving van Kortrijk-Weide opnieuw bekeken. De reden voor de evaluatie waren een aantal nieuwe ontwikkelingen in Kortrijk die een belangrijk effect hebben op de verkeerssituatie van Kortrijk. De belangrijkste zijn: In Hoog-Kortrijk zijn een aantal nieuwe ontwikkelingen gepland; hiervoor is reeds een mobiliteitsplan uitgewerkt.
In de binnenstad is een groot nieuw winkelcentrum gepland (project Foruminvest).
In het kader van de Leiewerken is de westelijke ring voltooid.
Aansluitend op de westelijke ring zijn nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen voorzien op Kortrijk-Weide (masterplan van Stéphane Beel Architecten).
Er worden een aantal verschuivingen in het parkeeraanbod overwogen.
Om deze projecten verkeerskundig te integreren in het mobiliteitsplan is tussen de stad en het Vlaams gewest overeen gekomen om een beperkte evaluatie van het mobiliteitsplan uit te werken. Deze beperkte evaluatie richt zich specifiek op opgenoemde onderwerpen en meer specifiek voor dit RUP:
De westelijke ring: de mogelijkheden voor de toekomstige verkeersfunctie van de Noordstraat - Beheerstraat dienen te worden afgewogen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met de nieuwe ontwikkelingen van Kortrijk-Weide en Kortrijk-Station.
Het parkeren.
De belangrijkste beleidsoptie voor dit RUP is: Kortrijk bevestigt het stand-still-principe voor het parkeren in de binnenstad (d.w.z. dat het aanbod aan parkeerplaatsen met openbaar karakter niet zal toenemen). In het kader van belangrijke nieuwe projecten in de binnenstad kan bijkomende parkeerruimte worden voorzien in functie van deze projecten. De bouw van andere nieuwe parkeerruimte zal gericht zijn op de vervanging van andere openbare parkeerruimte, zoals bijvoorbeeld het vervangen van parkeerplaatsen op straat door ondergrondse parkeerruimte. Het totale parkeeraanbod in de binnenstad blijft hierbij gelijk.
2.3.2
Parkeer- en begeleidingsstudie 2008 - ontwerp In de parkeer- en begeleidingsstudie van 2008 worden de huidige en toekomstige parkeerbalans gekwantificeerd.
Deze zijn gebaseerd op een parkeerdruktelling en beschikbare cijfers en
kengetallen omtrent de parkeercapaciteiten en –behoeften die gepaard gaan met de geplande ontwikkelingen. Op basis van de toekomstige parkeerbalans kan een uitspraak worden gedaan omtrent eventuele te verwachten parkeerproblemen.
De te verwachten situatie vormt het
20/83
04/006712
uitgangspunt voor de globale parkeervisie waarin cijfermatige parkeerconcepten worden vertaald naar concrete beleidsopties. 1
De Stad Kortrijk wenst met haar parkeervisie de uitgangspunten voor een duurzaam parkeerbeleid na te streven :
Gebieden en functies moeten multimodaal bereikbaar zijn, niet enkel met de auto. Parkeren is ondergeschikt aan het ‘STOP’-principe: comfortabele bereikbaarheid voor voetgangers, fietsers en openbaarvervoergebruikers primeert op autoparkeren.
Duurzaam parkeren impliceert een bereikbaarheid waarbij overbodig en ongewenst autogebruik ontmoedigd wordt ten voordele van andere verplaatsingsmodi. Hiertoe worden ‘weerstanden’ ingebouwd zoals de capaciteit, de prijs, de parkeerduur en de loopafstanden.
Meervoudig gebruik van parkeerruimte. Gebiedsgericht optimaliseren van het gebruik van parkeervoorzieningen, rekening houdend met complementaire tijds-/gebruiksregimes.
Parkeren, stallen en intermodaliteit. Duurzaam parkeerbeleid behandelt ook parkeren op intermodale knopen zoals park-and-ride, station en bushaltes.
Evaluatie en monitoring van een duurzaam parkeerbeleid. Een duurzaam parkeerbeleid kan worden beoordeeld aan de hand van evolutie in de modal split, kwaliteit van de inrichting van de openbare ruimte, doorstroming van het openbaar vervoer en verkeersveiligheid.
Duurzaam parkeerbeleid wordt waargemaakt door een combinatie van push- (ontradende) en pull- (stimulerende) maatregelen. De combinatie van een stringentere parkeerregulering met een verdere uitbouw van het openbaar vervoer (zie studie Hoogwaardig openbaar vervoer Kortrijk) en fietsvoorzieningen (zie fietsparkeerstudie) en gerichte sensibilisatie en campagnes (zoals bedrijfsen
schoolvervoerplannen,
bereikbaarheidsgids
enz.)
moet
bijdragen
tot
een
optimale
bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad. De basisprincipes voor de parkeervisie Kortrijk omvatten :
Bevestigen bestaande principes en evaluatie : -Bewonersparkeren komt op de eerste plaats. Daarna volgen de kortparkeerders waarvoor parkeerplaatsen beschikbaar moeten zijn nabij de bestemming. Langparkeerders kunnen terecht in parkings, de park-and-ride en eventueel rond de stad. -Bezoekers komen bij voorkeur met de fiets of met het openbaar vervoer naar de stad. Bezoekers die er toch voor opteren met de wagen naar Kortrijk te komen, maken zoveel mogelijk gebruik van de gratis park-and-ride. Zij die dit niet wensen kunnen hun wagen tegen betaling parkeren in één van de centrumparkings. Bezoekers die met de wagen komen en slechts zeer kortstondig in de stad aanwezig zijn, parkeren in de parkings of op straat.
Vermijden zoekverkeer door goede bewegwijzering.
Bezoekers leiden via dynamische parkeerbewegwijzering langs parkeerroute
Parkeren in (ondergrondse) parkings
Minder langparkeerders binnen de R36 : De stad wordt momenteel relatief zwaar belast door langparkeerders. Omdat men rond het centrum gemakkelijk gratis kan parkeren is er weinig stimulans om over te stappen op meer duurzame vervoerswijzen zoals het openbaar vervoer of de fiets. Door het gelijktijdig ontmoedigen van het gebruik van de wagen en het promoten van alternatieve
1
Vademecum Duurzaam Parkeerbeleid, Vlaamse Overheid, Departement MOW, afdeling BMV, 2008.
21/83
04/006712
vervoerswijzen kan een wijziging in de modal split (vervoerswijzekeuze) worden bewerkstelligd. Langparkeren moet wel in beperkte mate mogelijk blijven, zij het niet aan dezelfde voorwaarden als de huidige. Pendelaars/treinreizigers kunnen met een ticket of abonnement aan voordelig tarief terecht in de stationsparking. De randparking in Kortrijk-Weide is te beschouwen als compensatie voor het verlies van randparking op Appel en als gevolg van de Leiewerken en de geplande herinrichting van de kaaien van de Oude Leie. Deze herlokalisatie van parkings moet kaderen binnen het globale parkeerbeleid en binnen het mobiliteitsplan van de stad Kortrijk.
2.3.3
Evaluatienota westelijke ring Kortrijk In deze studie, opgemaakt in 2004, werd met het model van Kortrijk nagegaan wat de impact van de nieuwe ontwikkelingen op Kortrijk Weide is op het wegennet. Hierbij werd het SBA 2003 als basis gehanteerd. Het voorliggende programma is ondertussen wat beperkter dan de versie in 2003. De statistische modelsimulaties zijn gemaakt in opdracht van het studiebureau Goudappel Coffeng, dat aan de hand van deze data een gedetailleerde dynamische analyse heeft gemaakt voor de nieuwe Westelijke Ring tussen de kruispunten Panorama en de Nieuwe Meensepoort. De referentietoestand voor de simulaties is het netwerk waarbij de westelijke ring (R36) reeds is aangelegd, maar waarbij de nieuwe ontwikkelingen nog niet inbegrepen zijn (m.a.w. de huidige toestand). Het scenario bestaat uit identiek hetzelfde netwerk, waarbij de nieuwe ontwikkelingen wel inbegrepen zijn. De simulaties werden opgemaakt voor de ochtendspits tussen 7u00 en 9u00 en de avondspits over een gemiddeld spitsuur tussen 16u00 en 18u00. Besluit van de studie (pg.10) “De verschillende nieuwe ontwikkelingen zorgen in het algemeen voor weinig bijkomende problemen, vooral dankzij de aanleg van de nieuwe westelijke ring. De aanleg van de nieuwe ontwikkelingen en het doorknippen van de oude westelijke ring (ter hoogte van Beheerstraat/Noordstraat) kunnen wel tot gevolg hebben dat er meer verkeer door het centrum van Kortrijk gaat rijden. De nieuwe ontwikkelingen zorgen voor extra verkeersdrukte op de ring, en door het doorknippen van de oude ring gaan de voertuigen, afkomstig uit de omgeving van de Handelskaai, ofwel naar de nieuwe westelijke ring ofwel zoeken ze hun weg door het centrum. De verbinding tussen de nieuwe westelijke ring en de Magdalenastraat wordt vooral gebruikt door bestemmingsverkeer (van de nieuwe ontwikkelingen) of doorgaand verkeer afkomstig uit de richting van Marke (via de Marksesteenweg). Sluipverkeer zal hier dus niet echt een probleem zijn, op voorwaarde dat de afwikkeling op de verschillende kruispunten (rotondes) vlot blijft verlopen.” Er werd geconcludeerd dat de R36 met kluifrotonde het voorziene programma op Kortrijk Weide en de andere geplande ontwikkelingen kan opvangen.
2.3.4
Project nieuw politiecommissariaat De bouw van een nieuw politiekantoor betreft een samenwerkingsverband van stad Kortrijk, het Stadsontwikkelingsbedrijf Kortrijk (SOK), de Regie der Gebouwen, de Politiezone VLAS en de Federale Politie. Het nieuwe gebouw moet dienen om de diensten van de federale politie en de lokale politie samen in onder te brengen.
22/83
04/006712
Verantwoording locatiekeuze Kortrijk-Weide Voor het project politiekantoor werd in twee trappen de voorgestelde locatie bepaald:
In de eerste ruime zoektocht werd Kortrijk-Weide aangeduid.
In tweede instantie werd binnen het plangebied Kortrijk-Weide de huidige locatie (deelgebied
entrepot,
ter
hoogte
van
site
Belvédère)
aangeduid.
Gezien
het
vooropgestelde programma met noodzakelijk ruimte-inname waren de mogelijkheden beperkt.
Vanuit het stadsbestuur werden voor de inplanting van het politiecommissariaat in eerste instantie vier mogelijke locaties op Kortrijk Weide voorgesteld. Deze zijn in onderstaande figuur gesitueerd :
Zone 1 : ‘Belvédère’;
Zone 2 : ‘Kant Magdalenastraat (beperkte versie)’;
Zone 2+ : ‘Kant Magdalenastraat met inbegrip van bestaande woningen (ruime versie)’;
Zone 3 : ‘Naast gerechtsgebouw’
Figuur 1: overwogen deelzones voor inplanting nieuw politiecommissariaat
De locaties werden afgewogen vanuit diverse invalshoeken met de betrokkenen :
Stedenbouwkundig : het gebouw zal door zijn schaal ook duidelijke signaalfunctie hebben langs de ring en de inplanting en oriëntering ervan zullen beeldbepalend zijn voor het
23/83
04/006712
functioneren van het plein (tussen tunnel en NMBS-loodsen) en de pleinwand karakteriseren.
Mobiliteit : -de interventiediensten vereisen een snelle en vlotte toegang vanuit het gebouw tot de ring, en omgekeerd, -het groot aantal dienstwagens vraagt een grote parkeeroppervlakte op eigen terrein -belang van globale toegankelijkheid van het gebouw (door eigen werknemers en door bezoekers).
Architecturaal/programmatorisch : het gestelde programma moet realiseerbaar zijn op het beschikbare perceel (bestaande programma moet passen binnen mogelijke bouwvolumes en toekomstige uitbreidingen moeten mogelijk zijn).
De zones 2 en 3 voldeden niet aan de vereisten : te kleine grondoppervlakte, bouwvolume past niet op de site, beperkte parkeermogelijkheden voor eigen voertuigen en bezoekers en, bijkomend voor zone 3, omwille van de problematische ontsluiting in zuidelijke richting. De zones 1 en 2+ scoren gunstig wat betreft de beschikbare grondoppervlakte om het bouwprogramma te realiseren met de nodige marge voor eventuele uitbreiding, wat betreft de ontsluiting en parkeermogelijkheden voor eigen voertuigen en bezoekers. De stuurgroep, met vertegenwoordigers van de lokale en federale politie en de gemeentenbesturen van de politiezone kozen uiteindelijk voor de zone 1 ‘Belvédère’ omdat :
De centrale ligging van de zone ‘Belvédère’ dit project tot een sleutelproject maakt binnen het plangebied.
De directe toegang tot de ondergrondse parking in de keerwand van het hoogteverschil en het ongehinderde uitzicht over het park bijzondere troeven zijn van deze locatie;
Voor de zone 2+ ‘Kant Magdalenastraat met inbegrip van bestaande woningen (ruime versie)’ onteigeningen noodzakelijk zijn ter hoogte van de bestaande woningen in de Magdalenastraat;
De dichte ligging van de zone 2+ nabij de kluifrotonde nadelig kan zijn bij interventies.
Politiecommissariaat cfr ontwerp De Geyter Omwille van het programma en de beeldbepalende locatie op Kortrijk-Weide, schreef het stadsbestuur een Europese architectuurwedstrijd uit voor deze grootschalige opdracht. In januari 2008 werd het winnend project bekendgemaakt. Xaveer De Geyter Architecten heeft de wedstrijd gewonnen. De nieuwbouw bestrijkt een vloeroppervlakte van bijna 20.000 m², waarvan 13.000 m² effectieve kantooroppervlakte. De constructie wordt een opgetilde driehoek van twee bouwlagen op palen. Een semi-ondergrondse laag dient grotendeels als parkeerterrein.
2.3.5
Verkeerscirculatieplan – startfase studie Het huidige verkeerscirculatieplan dateert van 2003. Sindsdien is de binnenstad van Kortrijk in volle transformatie. De nieuwe Westelijke Ring werd aangelegd, de Leiewerken (en de bijhorende bruggen) naderen hun einde, het winkelcentrum K in Kortrijk staat in de steigers, het project voor de stadsbibLLLiotheek en de stationsomgeving krijgt een nieuwe vorm en ook op Kortrijk Weide worden nieuwe ontwikkelingen gepland. Naar aanleiding van al deze ontwikkelingen zijn er ofwel reeds bepaalde circulatiewijzigingen gepland (of reeds ingevoerd) of dringen bijkomende circulatiewijzigingen zich op. Er is echter nood aan een coherente visie op de gewenste verkeerscirculatie in de binnenstad. Doel van deze studieopdracht is een verkeerscirculatieplan voor de binnenstad op te stellen dat de verschillende nodige circulatiewijzigingen naar
24/83
04/006712
aanleiding van de diverse ontwikkelingen in de binnenstad op elkaar afstemt en de multimodale bereikbaarheid van de diverse functies in de binnenstad garandeert.
Het
plangebied Kortrijk-Weide ligt binnen het studiegebied van deze studie.
2.3.6
Fietsbeleid (Verbreding en verdieping van het mobiliteitsplan) De sneltoets bij het mobiliteitsplan Kortrijk werd binnen de Gemeentelijke Begeleidingscommissie besproken op 12 november 2007. Daarin gaf de GBC aan te kiezen voor het spoor 2: verbreden en verdiepen. In de sneltoets werden 5 thema’s geselecteerd voor de verbreding en verdieping van het mobiliteitsplan:
doelstelling milieu
thema openbaar vervoer
thema fietsbeleid
doelgroep scholen
cijfermatige onderbouw van het mobiliteitsbeleid
Het thema openbaar vervoer wordt onderzocht in een aparte onderzoeksopdracht: de HOV-studie (zie paragraaf 2.3.7). Het aspect fietsen kwam in het vorige mobiliteitsplan weinig aan bod. Ondertussen werden wel al een aantal planningsinitiatieven genomen om het fietsbeleid te ontwikkelen (fietsrouteplan). Andere zaken zoals de opmaak van een fietsenstallingbeleid is in opmaak. Daarnaast ontbreekt het momenteel aan een visie op een flankerend beleid. Het bestaande fietsnetwerk zoals dat werd opgenomen in het fietsrouteplan zal worden geoptimaliseerd, waarbij o.a. de afstemming van het stedelijk netwerk op het provinciaal netwerk en de fietsroutes van de buurgemeenten wordt onderzocht. Het huidig fietsnet is zeer fijnmazig en er is geen onderscheid tussen de verschillende schakels in het net. Ook de functie van de schakels binnen het netwerk is onduidelijk. Doel van de optimalisatie is het gebiedsdekkend maken van het netwerk waarbij ruimer wordt gekeken dan de binnenstad. Het garanderen van de fietsrelaties met de deelgemeenten en de grensgemeenten is daarbij een aandachtspunt. Daarnaast wordt bekeken in welke mate het fietsnetwerk nog moet worden aangepast aan de verschillende ruimtelijke ontwikkelingen en wordt de kwaliteit van het fietsroutenetwerk in kaart gebracht. De resultaten van de fietsparkeerstudie worden geïntegreerd in dit luik van het mobiliteitsplan. Uit de conclusies: “Uit het onderzoek bleek dat er zich momenteel geen kwantitatief probleem van fietsstallingen stelt met uitzondering van de stationsomgeving en enkele lokale tekorten. Er is wel een kwalitatief probleem omwille van de vele verschillende types fietsenstallingen en de slechte staat of soms moeilijk te onderhouden stallingen.” Doelstelling van de fietsparkeerstudie is het creëren van een behoefte (infrastructuur, sensibilisering, stallingsbeleid), het bieden van oplossingen op maat (pragmatisch te werk gaan), zorgen voor een uniformiteit in types (type afhankelijk van functie/locatie) en het opstellen van normen/criteria (bvb. aanvullen van stedenbouwkundige verordening).
2.3.7
Studie Hoogwaardig Openbaar vervoer of HOV-studie – lopende studie De HOV- studie moet resulteren in een volwaardig en ambitieus toekomstplan voor het openbaar vervoer in Kortrijk met als doel een kwaliteitsvolle bereikbaarheid van de stad en streek. De ruimtelijke afbakening van de studie houdt rekening met Kortrijk als regionaal stedelijk gebied, het vervoersgebied Kortrijk en Kortrijk als interstedelijk knooppunt.
25/83
04/006712
De studie HOV bevat in grote lijnen de volgende onderdelen:
Een grondige studie naar een kwalitatief hoogwaardig openbaar vervoerssysteem voor de stad/het regionaalstedelijk gebied/regio Kortrijk.
Een HOV-verbinding tussen Hoog Kortrijk en de binnenstad (via lightrail of ander hoogwaardig vervoersysteem). Dit vormt een belangrijk onderdeel van dit globale toekomstplan. Hoog Kortrijk krijgt de allure van een grootstedelijke attractiepool. Naast bestaande activiteiten zoals het Kennedypark, de Kinepolis, Kortrijk Expo, Decathlon, Syntra West, de Hogescholen en Kulak staat de volgende jaren heel wat te gebeuren (AZ Groeninge, uitbreiding van het Kennedypark en van de Expohallen, etc). De stad Kortrijk stelt vast dat de openbaar vervoerverbinding tussen de attractiepool Hoog Kortrijk en de binnenstad momenteel onvoldoende is uitgebouwd om de toenemende verkeersstromen op te vangen.
Aandacht voor ‘branding’ en het promoten van het gebruik en het imago van het openbaar vervoer, met bijzondere aandacht voor de HOV verbinding tussen Hoog-Kortrijk en de binnenstad.
De analyse van het bestaande netwerk is reeds gebeurd. De voornaamste besluiten relevant mbt het plangebied zullen in het plan-MER worden toegelicht binnen de discipline mobiliteit. Globaal voor Kortrijk werd het volgende geconcludeerd :
Thv vervoerregio Kortrijk als onderdeel van een grensoverschrijdend stedelijk netwerk zijn bovengewestelijke, gewestelijke, regionale verbindingen en verbindingen overheen en doorheen het vervoergebied traag, te weinig frequent en/of beperkt tijdstipgevoelig.
Hoewel stedelijkheid en verstedelijkingsdruk zijn uitgedeind vanuit het centrum tot over de grenzen van het grondgebied van stad Kortrijk is het vervoeraandeel van OV niet meegegroeid met het vervoeraandeel van het wegennet. Stedelijke spreiding en afstanden noodzaken een netwerkherstructurering met meer gebiedsdekking in de lengte en de breedte, met meer overstapkwaliteit binnen een gelaagd net van trein en bus.
Het Kortrijkse busnet is een radiaal net. Het huidige radiale patroon is niet sterk gericht op de meer tangentiële relaties. Naast de radiale structuur is in het Kortrijkse een aanzet gegeven voor een buscorridor. In het kader van de herschikking van de R36 aan de westzijde van de stad, is nu een onderdeel van deze busweg in ontwikkeling. Het oudste deel van het centrum is van oudsher niet afgestemd op veel en grootschalig gemotoriseerd verkeer. Omwille van het éénrichtingsverkeer is de lijnvoering van vele lijnen gesplitst per richting. Onduidelijkheid van het
systeem,
soms
lage
frequenties,
geringe
beeldkwaliteit
en
afwezigheid
van
overstapfaciliteiten wegen nog te veel door op wat hoogwaardig OV zou moeten zijn.
Wil de groei in de regio niet leiden tot minder bereikbaarheid (files) en leefbaarheid (doortochten en sluipverkeer), dan is het nodig een extra aandeel op te vangen door openbaar vervoer. De verbetering van de verplaatsingtijdsfactor is dan de cruciale hefboom. Doordat de meeste attractiepolen gelegen zijn aan de rand van de periferie, zal het openbaarvervoernetwerk een bijsturing vragen die eerder gericht is naar de tangentiële relaties. De aanzet die gegeven is naar een noord-zuidas kan hierbij complementair zijn.
Er werden ook reeds een aantal basisprincipes voorgesteld die als basis dienen voor de uitwerken van het toekomstige net, m.n.:
radiaal net als basis
groeperen van parallelle lijnen en zorgen voor een grotere amplitude
doorkoppelen van radiale lijnen (station niet als eindhalte)
tangentiële lijnen in relatie tot stations optimaliseren
26/83
2.3.8
04/006712
MOBER Stationsomgeving – lopende studie De MOBER Stationsomgeving wordt momenteel opgesteld door VECTRIS cvba en schetst het bereikbaarheids- en mobiliteitsprofiel van de nieuwe functies in de bestaande stationsomgeving, gesitueerd ten zuidoosten van het plangebied Kortrijk-Weide Deze nieuwe functies omvatten de nieuwe Centrale Bibliotheek, een centrum voor levenslang leren en een parkeergarage onder het Conservatoriumplein die dienst zal doen als pendelparking, parking voor de bibliotheek en het opleidingscentrum en centrumparking.
Daarnaast breidt ook het Muziekcentrum uit met een
Popzaal en het Muziekcentrum ‘Track’. De MOBER heeft als doel na te gaan of de mobiliteitseffecten die de nieuwe functies zullen veroorzaken, te verzoenen zijn met de al aanwezige functies en aanbevelingen te geven om mobiliteitseffecten in goede banen te leiden. In het MOBER voor de stationsomgeving worden verschillende scenario’s doorgerekend. In het MOBER is ook met de nieuwe ontwikkelingen in het plangebied Kortrijk-Weide rekening gehouden maar werd gerekend met het programma zoals werd opgenomen in de studie van SBA (2007) voor deelgebied entrepot. In het plan-MER voor Kortrijk-Weide zal worden nagegaan of bijsturingen en/of verfijningen noodzakelijk zijn en zullen ook de ontwikkelingen voor deelzone gerechtsgebouw (invulling van restpercelen) mee beschouwd worden. De conclusies van het eindrapport Mober stationsomgeving zullen bovendien worden toegelicht.
27/83
2.4
04/006712
Doelstellingen en uitgangspunten voor het plan Door de aanleg van de westelijke ring R36 wordt het verwaarloosde gebied van Kortrijk Weide zeer goed ontsloten en worden kansen voor stadvernieuwing geboden. De locatie wordt in het GRS Kortrijk dan ook als strategische plek geselecteerd. De ligging van het gebied omringd door grote infrastructuren (R36, Leie, spoorweg) maakt dat het gebied in aanmerking komt voor een invulling met bouwvolumes van een omvangrijke schaal. De belangrijkste uitgangspunten voor het RUP Kortrijk Weide worden hierna opgesomd. Deze uitgangspunten zijn onderdeel van het beslist beleid en worden als dusdanig aangereikt in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan en het mobiliteitsplan van de stad Kortrijk:
Een woonbestemming toekennen aan de Leieboord en de Havenkaai met een menging van grootte in wooneenheden in een hoge dichtheid.
Aanleg van een multifunctionele stedelijke groenzone. De aanleg van een randparking met maximaal 500 parkeerplaatsen voor langparkeerders. Vanuit deze parking kunnen bezoekers te voet naar het centrum wandelen waar het aantal parkeerplaatsen sterk zal worden gereduceerd ten voordele van de opwaardering van het openbaar domein.
De aanleg van een evenementenplein.
Het bouwen van een nieuw kantoor . voor de lokale en federale politie.
.
Een nieuwe functie toekennen aan de goederenloods die de belevingswaarde van Kortrijk Weide kan vergroten en op bepaalde momenten zelfs in interactie gaat met het evenementenplein.
Het industriële karakter van de goederenloods moet worden gerespecteerd.
Aanleg van een ventweg om de nieuwe functies binnen het voormalige entrepotgebied te ontsluiten en om het doorgaand verkeer en het bestemmingsverkeer te scheiden.
De aanleg van een hoogwaardige verbinding voor langzaam verkeer die aansluiting geeft op bestaande langzaam verkeersverbindingen naar de stationsomgeving.
Het gebied rond het gerechtshof bevestigen als gemengd stedelijk woongebied. Streven naar het behoud van de gebouwen binnen de inventaris van het bouwkundig erfgoed.
2.5
Reikwijdte en detailleringsgraad van het plan Het RUP heeft als doel de bestemming van het gebied voor stedelijke ontwikkeling, en de ordening ervan als een samenhangend en kwalitatief stedenbouwkundig geheel juridisch-planologisch vast te leggen. Dit als juridisch kader om de noodzakelijke stedenbouwkundige vergunningen voor de gewenste ontwikkelingen af te kunnen leveren en om de beoogde kwaliteit ook juridisch afdwingbaar te maken met dien verstande dat enkel ruimtelijke aspecten kunnen opgenomen worden in een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP). Het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan stelt dat het masterplan van Stephan Beel (SBA) richtinggevend is voor de inrichting van het gebied en de opmaak van het RUP. Het RUP zal echter geen letterlijke vertaling zijn van het masterplan in verordenende voorschriften. Enkel de randvoorwaarden die noodzakelijk juridisch vastgelegd moeten worden in het RUP om tot een kwalitatieve ontwikkeling te komen, worden gedestilleerd uit het masterplan. De opties die geen inbreuk kunnen plegen op de ruimtelijke kwaliteit of de milieueffecten ten gevolge van het plan
28/83
04/006712
worden vrijgelaten om voldoende vrijheid te geven aan de (landschaps)architecten en ontwerpers publieke ruimte. Minstens volgende elementen zullen vastgelegd worden:
Een multifunctionele stedelijke groenzone langs de boord van de Leie met een stedelijke groenzone,
woongelegenheden
en
de
inrichting
van
een
parking.
Voor
de
woongelegenheden en de aanleg van park en parking kunnen kwalitatieve en kwantitatieve stedenbouwkundige voorschriften uitgewerkt worden. De opmaak van een inrichtingsplan voor deze deelzone, bij de aanvraag van een stedenbouwkundige vergunning, lijkt de nodige onderbouwing te geven dat het woonpark als geheel ingericht wordt en voldoende aandacht besteed werd aan de publieke functie van het park, de kwaliteit van het nieuwe wonen en de parking en de onderlinge relaties binnen zijn specifieke stedelijke context.
Een bestemmingszone waarin het politiekantoor kan worden ondergebracht. Een
bestemmingszone
waarin
de
goederenloods
wordt
ondergebracht.
De
bestemmingsvoorschriften van deze zone zullen minstens uitsluiten welke functies niet wenselijk zijn. De inrichtingsvoorschriften van deze bestemmingszone zullen het toevoegen van nieuwe constructies aan de goederenloods toelaten onder voorwaarde dat het industriële karakter van de goederenloods behouden blijft.
Ontsluitingspunten naar de R36, Handelskaai en de Magdalenastraat en een indicatief tracé voor een ventweg.
Een bestemmingszone waarbinnen een stedelijk plein kan worden aangelegd dat tevens kan fungeren als randparking. De inrichtingsvoorschriften moeten het gebruik van het plein als evenementenplein (kermis, circus, concert, jaarmarkt) kunnen garanderen.
De bestemming als woongebied met kernstedelijke functies (horeca, handel, kantoren, diensten en gemeenschapsvoorzieningen, …) voor de Magdalenawijk. De bestaande woningen van de Magdalenawijk worden binnen deze bestemmingszone opgenomen; hier zal de woonfunctie primeren. De bestemmingszone zal ruimer worden ingetekend dan louter de bestaande woningen om de mogelijkheid te creëren het bouwblok af te werken tot
een
logisch
samenhangend
geheel
met
een
voorkant
naar
het
evenementenplein/parking voor de goederenloods en de kluifrotonde. Ter hoogte van de kluifrotonde zal de bestemming zich eerder dienen te richten op een invulling met kernstedelijke functies.
De bestemming als woongebied met kernstedelijke functies (horeca, handel, kantoren, diensten en gemeenschapsvoorzieningen, …) voor de bouwblokken HavenkaaiMeersstraat en de bouwblokken Meersstraat-Blekersstraat, het driehoekige onbebouwde perceel grenzend aan de Kluif, en het bouwblok van het nieuwe gerechtsgebouw. Zwaar milieuhinderlijke, grootschalige en sterk verkeersgenererende functies zullen door de bestemmingsvoorschriften worden uitgesloten. De inrichtingsvoorschriften zullen de overheersende bebouwingstypologie van twee bouwlagen + hellend dak bevestigen in de delen die overwegend woonstraten zijn. De koppen van de bouwblokken, het driehoekig onbebouwde perceel grenzend aan de Kluif en het bouwblok van het nieuwe gerechtsgebouwd kunnen telkens in dialoog treden met de R36 door meer grootschalige volumes. De inrichtingsvoorschriften zullen hierop inspelen.
Andere specifieke bestemmings- of inrichtingsvoorschriften kunnen het resultaat zijn van het planningsproces, in het bijzonder van het actorenoverleg, milieubeoordeling en ruimtelijk ontwerp, maar behoren niet tot het voorgenomen detailniveau.
29/83
04/006712
In het bijzonder wordt hier bedoeld de functies die al dan niet worden toegelaten in de goederenloods, in andere bestaande gebouwen en in de nieuw op te trekken gebouwen. Volgende denkpistes kwamen reeds aan bod voor de goederenloods:
annex aan de hogeschool (ateliers, refter, spin-offs van jonge ontwerpers, …);
jongerenontmoetingscentrum (fuifzaal, tentoonstellingsruimte,…);
handel en horeca enkel als supplementaire functies.
Voor andere gebouwen en nieuwe ontwikkelingen stelt zich ook de vraag welke activiteiten, in welke grootte-orde en onder welke vorm toegelaten kunnen worden. De mogelijke acitiviteiten zijn de
klassieke
kernstedelijke
functies:
wonen,
handel,
horeca,
diensten,
kantoren,
gemeenschapsvoorzieningen, … De conclusies van de plan-MER moeten hiervoor randvoorwaarden aanreiken. Specifieke inrichtings- of beheersmaatregelen die juridisch niet vastgesteld kunnen worden in het RUP, worden dan beschouwd als aanbevelingen of aandachtspunten naar het vervolgtraject tot realisatie van het gebied (bijv. vergunningsfase, beheerplannen,…).
30/83
04/006712
3
Het planproces volgens een integratiespoor
3.1
De planMER-plicht milieueffectrapportage
en
essentiële
kenmerken
van
een
Het plan-MER ten behoeve van het gemeentelijk RUP “Kortrijk-Weide” dient te voldoen aan de essentiële kenmerken van een milieueffectrapportage. De Europese richtlijn 2001/42 /EG inzake milieubeoordeling van bepaalde plannen en programma’s is in Vlaanderen omgezet
2
in decreet
van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (het zogenaamde DABM). In artikel 4.1.4 § 2 van dit decreet staat dat een milieubeoordeling als essentiële kenmerken dient te hebben: 1° de systematische en wetenschappelijk verantwoorde analyse en evaluatie van de te verwachten, of in het geval van zware ongevallen mogelijke, gevolgen voor mens en milieu, van een voorgenomen actie en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven voor de actie of onderdelen ervan, en de beschrijving en evaluatie van de mogelijke maatregelen om de gevolgen van de voorgenomen actie op een samenhangende wijze te vermijden, te beperken, te verhelpen of te compenseren; 2° de kwaliteitsbeoordeling van de verzamelde informatie; 3° de actieve openbaarheid van de rapportage en de besluitvorming over de voorgenomen actie. Onder de toepasselijke regelgeving vallen ook de decreten en uitvoeringsbesluiten die relevant zijn bij de afstemming of integratie in het plan-MER van elementen zoals de passende beoordeling (decreet voor natuur¬behoud) en de watertoets (decreet integraal waterbeheer) en alle wijzigingen en aanvullingen op voorgemelde wetten en besluiten.
3.2
Integratiespoor voor de milieueffectenbeoordeling op planniveau Milieueffectrapportages (m.e.r.) worden op verschillende niveaus en voor verschillende soorten plannen en projecten opgesteld. Daarom is het noodzakelijk om per geval kritisch na te gaan op welke wijze een plan of project kan voldoen aan de bovenvernoemde vereisten. Hierbij is het van belang de bepalingen te volgen zoals vastgesteld in het Besluit van de Vlaamse Regering van 18 april 2008 betreffende het integratiespoor voor milieueffectrapportage over een RUP. Het integratiespoor houdt in dat de plan-m.e.r. plaatsvindt tijdens het voorbereidend proces van een RUP. Ten laatste op het ogenblik van het versturen van de stukken voor de plenaire vergadering van het RUP is een (al dan niet goedgekeurd) plan-milieueffectrapport (plan-MER) beschikbaar. Tijdens dit voorbereidende proces zijn de ruimtelijke aspecten van het plan aan bod gekomen, maar eveneens de andere aspecten waarmee rekening moet gehouden worden en waarmee de verschillende deelnemers aan het proces wensen dat er rekening mee gehouden wordt. Het is dus tijdens deze periode bij uitstek dat eveneens met de milieueffecten rekening gehouden moet kunnen worden zodat de milieuaspecten terdege meegenomen worden in de verdere opmaak van het plan. In uitvoering van artikel 4 van het decreet ruimtelijke ordening worden “de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen. Er wordt
2 Meer bepaald via het decreet van 27 april 2007 houdende wijzigingen van titel IV van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en van artikel 36ter van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu
31/83
04/006712
rekening gehouden met de ruimtelijke draagkracht, de gevolgen voor het leefmilieu en de culturele, economische, esthetische en sociale gevolgen. Op deze manier wordt gestreefd naar ruimtelijke kwaliteit.” Dit om te komen tot een duurzame ruimtelijke ontwikkeling, met een evenwichtige afweging tussen economische, ecologische en maatschappelijke aspecten. Zonder dat daarbij een of ander aspect prioriteit heeft over een ander. doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het voorgenomen plan
actorenoverleg communicatie
milieubeoordeling
ruimtelijk ontwerp
indien nodig bijstellen afwegen conflicten
cumulatieve effecten
indien nodig bijstellen
beoordelen
voorstel ruimtelijk uitvoeringsplan
indien nodig bijstellen
Figuur 2: Integratie plan-MER volgens integratiespoor in planningsproces ruimtelijk uitvoeringsplan.
De feitelijke milieubeoordeling binnen het planproces bestaat daarbij uit de 2 grijs gekleurde 3
vakken, i.c. de beoordeling van de programma-onderdelen en de cumulatieve effect beoordeling . Dit wil zeggen dat geen aparte plan-MER (via een aparte procedure) wordt opgemaakt, maar dat de gevolgen voor het milieu (inclusief watertoets) in functie van dit voorontwerp gemeentelijk RUP Kortrijk-Weide worden onderzocht. Het planningsproces gebeurt volgens de drie pijlers van ruimtelijke planning: actorenoverleg, ruimtelijk ontwerp en beoordeling. Deze pijlers beïnvloeden elkaar wederzijds. Tegelijk leiden ze tot specifieke tussentijdse resultaten en inzichten die mogelijks tegenstrijdig kunnen zijn. Om te voldoen aan de essentiële kenmerken van een milieubeoordeling, worden binnen het planproces volgende stappen gevolgd :
de opmaak van voorliggende nota, i.c. een nota voor publieke consultatie die onder andere de reikwijdte en mogelijke inhoud van het milieuonderzoek omvat.
deze nota voor publieke consultatie zal gedurende 30 dagen ter inzage worden gelegd onder de vorm van een publicatie op de website van het gemeentebestuur Kortrijk en de website van de dienst MER en ter advisering voorgelegd aan administraties; (zie par. 4. Actorenoverleg)
3 Cumulatieve effecten zijn effecten die zich voordoen wanneer meerdere plannen, projecten, … voor eenzelfde gebied worden uitgewerkt en uitgevoerd. Elk plan of project heeft mogelijk zijn effecten, maar door de ruimtelijke groepering kan het zijn dat deze effecten cumuleren, zich opstapelen en dat het gezamelijke effect groter kan worden dan de afzonderlijke effecten. .
32/83
04/006712
via verslag van de richtlijnenbespreking met administraties (zie par. 4. Actorenoverleg) onder voorzitterschap van de dienst MER, zullen door de dienst MER richtlijnen worden opgemaakt voor de opmaak van het plan-MER volgens het integratie¬spoor
het plan-mer-deel van het RUP zal vervolgens worden opgemaakt door de erkende deskundigen (zie par. 1. Algemene inlichtingen)
het plan-mer-deel dient te worden goedgekeurd door de bevoegde dienst MER ofwel voorafgaand aan de plenaire vergadering over het RUP ofwel tijdens deze plenaire vergadering ofwel uiterlijk voor de voorlopige vaststelling door de Vlaamse Regering
Er werd door het stadsbestuur voorlopig de optie genomen om, in het kader van het integratiespoor RUP-plan-MER, de goedkeuring van het plan-MER te vragen op de plenaire vergadering van het RUP. Het volgend schema visualiseert het geïntegreerde plan-m.e.r.-RUP-proces waarbij aan de linkerzijde vermeld is welke partij per stap het initiatief neemt.
33/83
Stad Kortrijk:
Opmaak nota voor Publieke consultatie
Stad Kortrijk:
04/006712
Inhoud: zie - ‘plan-m.e.r.’ decreet - art 4 § 1 van Besluit Integratiespoor
Overmaken aan dienst Mer voor volledigverklaring
Dienst Mer:
Stad Kortrijk:
Volledigverklaring van de nota
Voldoende exemplaren bezorgen aan dienst Mer
Dienst Mer:
Nota voor publieke consultatie ter inzage leggen (30 dagen)
+ Dienst Mer:
Actoren informeren over de ter inzage legging
Termijn: binnen de 20 dagen
Aantal betrokken gemeenten + 2 1. Op website van initiatiefnemer van RUP 2. Op website van dienst MER 3. Op gemeentehuis van betrokken gemeenten (60 dagen bij grensoverschr.)
Actoren= genodigden van plenaire vergadering RUP + eventuele toevoegingen van Dienst Mer + eventueel grensoverschr. planconsultatie Aangetekend of email met ontvangstbevestiging
Iedereen:
Opmerkingen overmaken aan dienst Mer
Dienst Mer:
Vergadering om reikwijdte, detailleringsniveau en inhoudelijke aanpak van het plan-MER te bepalen
Dienst Mer:
Schriftelijk, gespecifieerd in nota voor publieke consultatie Kunnen aanwezig zijn: - genodigden van plenaire vergadering RUP - instanties die Dienst MER raadpleegde tijdens ‘onderzoek tot m.e.r’ Vertegenwoordigers moeten gemandateerd zijn
Beslissing over erkende MER-coördinator en team MER-deskundigen
Dienst Mer:
MER-coordinator en team in overleg met planningsteam In overleg met Dienst MER
Verslag van de vergadering
Opmaak plan-MER
Stad Kortrijk Voltooid plan-MER integreren in voorontwerp-RUP
- Binnen 20 dagen - Publicatie op zelfde websites
Gelijktijdig met planningsproces Interactie tussen beide
Volledige integratie in toelichtingsnota RUP OF Apart plan-MER Leeswijzer!
Dienst Mer: Goedkeuring plan-MER
Daarna volgt het plan-MER de andere onderdelen van het RUP doorheen de RUP-procedure (DRO)
Schriftelijke goedkeuring Tijdens plenaire vergadering OF 50 dagen (termijn van orde) indien goedkeuring gevraagd voor opmaak voorontwerp RUP OF Voor voorlopige vaststelling ontwerp-RUP
34/83
04/006712
4
Actorenoverleg
4.1
Voorafgaand overleg- en besluitvormingsproces
4.1.1
Verantwoording gemaakte keuzes vóór planningproces RUP
4.1.1.1
Inplanting gerechtsgebouw in oostelijke deelzone Het nieuwe gerechtsgebouw (ook wel Rechtbank II) is gelegen in het plangebied ten oosten van de westelijke ring en werd op 24 juni 2002 officieel geopend. Het ligt op wandelafstand van het reeds bestaande gerechtsgebouw in de Burgemeester Nolfstraat. De Stad Kortrijk heeft duidelijk een keuze gemaakt voor stedelijke invulling van het plangebied aansluitend en aanvullend op de binnenstad.
4.1.1.2
Stedenbouwkundig ontwerp SBA van 2003 In 2003 maakte Stéphane Beel Architecten (SBA) een stedenbouwkundig ontwerp voor de westelijke deelzone van het plangebied.
Dit masterplan vormt de basis voor de toekomstige
ruimtelijke visie van het entrepot-gebied. De ontwikkelingsstrategie uit het stedenbouwkundig ontwerp wordt als volgt verwoord : “Door de aanwezige infrastructuur, de begrenzing en de ligging is Kortrijk-Weide in staat een eigen centraliteit te genereren, een centrumfunctie vlakbij het stadscentrum op te nemen (zonder deze rol over te nemen!). De aanwezigheid van het nieuwe gerechtsgebouw en het justitiehuis zijn eerste stappen in die richting. De site wordt gereserveerd voor andersoortige invulling en andersoortig programma, om op die manier een echte aanvulling te zijn voor de stad. Dit geeft het gebied een duidelijk eigen identiteit binnen de stad en op de ring. Het plan gaat uit van maximale diversiteit aan gebouwen, buitenruimtes en programma om op die manier de sterkste aanvulling te vormen op de binnenstad met haar éénduidige invulling met gesloten bouwblokken.”
4.1.1.3
Politiekantoor Voor het project politiecommissariaat is een locatieonderzoek uitgevoerd (toegelicht in 2.3.4) waaruit de zone ‘Belvédère werd weerhouden als voorkeurlocatie. Het programma bestaat uit een politiecommissariaat voor zowel de federale als de lokale politie, met ongeveer 450 personeelsleden.
De nieuwbouw bestrijkt een vloeroppervlakte van bijna 20.000 m², waarvan
13.000 m² effectieve kantooroppervlakte en 7.000 m² voor logistiek complex (dienstwagens) en parking personeel.
4.1.1.4
Nieuwe westelijke ring met voetgangerstunnel en kluifrotonde De aanleg van de westelijke ring tussen Meensesteenweg en kruispunt Appel is voltooid in 2006. Ze werd aangelegd als alternatief voor de ‘oude westelijke ring’ die Beheerstraat en de Noordstraat, twee smalle woonstraten volgde.
Ter hoogte van het verkeersknooppunt Appel (Zandstraat,
Beheerstraat, Consciencestraat, Magdalenastraat en Westelijke Ring) werd een kluifrotonde aangelegd.
Een fietstunnel dwarst de Westelijke Ring in het verlengde van het nieuwe stuk
Burgemeester Nolfstraat.
35/83
4.1.1.5
04/006712
Aanpassing stedenbouwkundig ontwerp SBA in 2007-2008 In functie van de inplanting van het politiekantoor en als gevolg van de realisatie van de westelijke ring werd het stedenbouwkundig ontwerp geactualiseerd in 2007. Volgende aanpassingen werden doorgevoerd:
Er werd bijkomend ontwerpend onderzoek uitgevoerd naar aanleiding van de optimale inplanting van het nieuwe politiekantoor. Er werd geopteerd voor een driehoekige zonering op de overgang tussen het hoog en lager deel, naast de goederenloods.
Een ander ingrijpend element op het plan Beel is de concrete aanleg van de westelijke ring, waardoor moest worden gesnoeid in het voorgestelde programma. De ring werd met een veel breder profiel en met een grotere knik tussen de Magdalenastraat en de rotonde Blekersstraat aangelegd dan voorzien in het plan SBA 2003. Ook de kluifrotonde was nog niet gekend bij de opmaak van het stedenbouwkundig ontwerp. Ten eerste heeft de verbreding van de westelijke ring consequenties voor het behoud van de zone Magdalenawijk. Tegenover het plan SBA 2003 verkleint de zone zodat de ruimtelijke opties voor deze omgeving moesten worden herzien in functie van de huidige ontwikkelingsmogelijkheden. In tweede instantie werd het woonpark door de aanleg van de westelijke ring vrij klein om kwalitatief wonen te garanderen, om voldoende ruimte voor park te behouden en om daarenboven een groene parking voor 250 wagens te realiseren. De stad opteerde om niet langer twee bouwzones, maar één bouwzone voor de parkwoningen binnen het plan op te nemen. Deze ruimtelijke optie komt ten goede aan het groene karakter van het woonpark. De mogelijkheid voor het bouwen van woontorens op een sokkel langs de Leie werd wel behouden.
Als gevolg van het ontwerpend onderzoek werd het stedenbouwkundig ontwerp aangepast in een tweede versie (2007). Deze versie van 2007 voor het Masterplan is in onderstaande figuur weergegeven.
Figuur 3: Masterplan Kortrijk Weide, SBA 2007
36/83
4.1.2
04/006712
Het planningsproces van RUP Kortrijk-Weide tot nog toe In 2008 werd Intercommunale Leiedal aangesteld als opdrachthouder voor RUP Kortrijk-Weide nadat zij eerder opdrachthouder waren van het BPA Kortrijk-Weide. Dit BPA werd opgestart in 2006 en tot in voorontwerpfase uitgewerkt. In een workshop van 24 april tot 26 april 2006 werd in eerste instantie het plan SBA geëvalueerd door stad, Intercommunale Leiedal en het bureau Beel. Het bestaande plan SBA (van 2003) werd geconfronteerd met de gewijzigde contexten en de specifieke vraag omtrent de inplanting van het nieuwe politiecommissariaat. Een startnota BPA werd opgemaakt in juli 2006 waarin de resultaten van het vernieuwde masterplan van SBA werden gebundeld en een aantal inrichtingsprincipes werden vertaald in ruimtelijke voorschriften. In een volgende stap, het schetsontwerp (september 2006) werd het vernieuwde masterplan van SBA verwerkt in een verordenend plan en bijhorende stedenbouwkundige voorschriften. In het voorontwerp (oktober 2006) werden de voorschriften verfijnd. Het was de bedoeling om uitgaande van het eindresultaat van de workshop te komen tot een aantal ruimtelijke opties (programma, bouwenveloppes, statuut van het geheel,…), met soms verschillende mogelijkheden. Het was niet de bedoeling om te komen tot een plan waarin vergaande architecturale keuzes worden verankerd. Aangezien de stad grotendeels eigenaar zal worden van het gebied waren strikte voorschriften in het stedenbouwkundig plan niet noodzakelijk noch wenselijk. Het voorontwerp werd goedgekeurd door het College van burgemeester en schepenen op 3 oktober 2006. De GECORO (18/10/2006) fomuleerde opmerkingen over de bezettingsgraad van het woonpark en stelt voor om de mogelijkheid om ondergronds te parkeren onder het evenementenplein te voorzien. In de plenaire vergadering over het voorontwerp van BPA (10/11/2006) vroeg de provincie dat in het plangebied minimum 25 % sociale woningen voorzien zouden worden. Naar aanleiding van de goedkeuring van het GRS (26/04/2007) besliste het CBS op 15 mei 2007 om de BPA-procedure stop te zetten en een RUP-procedure op te starten. Tegelijkertijd keurde het CBS het aangepaste stedenbouwkundig ontwerp (zie paragraaf 4.1.1.5) goed. Ondertussen liep ook de wedstrijd voor het nieuwe politiekantoor en werd beslist om de resultaten van de wedstrijd af te wachten.
In januari 2008 werd het winnende ontwerp van Degeyter
architecten bekendgemaakt (o.a. publicatie in de stadskrant). De startnota RUP Kortrijk-Weide is goedgekeurd door het CBS op 25 november 2008. In januari 2009 is door Leiedal nog bijkomend ontwerpend onderzoek uitgevoerd voor de invulling van de hoek Meersstraat-Havenkaai. Op 28 januari 2009 is vervolgens, naar aanleiding van het onderzoek tot milieueffectenrapportage, beslist om een plan-m.e.r.-procedure op te starten.
4.2
Verder overleg- en besluitvormingsproces Een belangrijk aandachtspunt bij de opmaak van een RUP en binnen de milieueffectrapportage, is actieve openbaarheid en betrokkenheid van actoren bij de besluitvorming. Dit geldt des te meer voor de opmaak van een RUP en plan-MER volgens het integratiespoor. De hoofdlijnen van dit actorenoverleg en van de besluitvorming worden hieronder chronologisch opgesomd en aangevuld :
Het ontwerp van nota publieke consultatie werd overlegd in de werkgroep die het planMER begeleidt en waarin vertegenwoordigers van de stedelijke administraties (directie
37/83
04/006712
stadsplanning en –ontwikkeling, directie mobiliteit en infrastructuur en directie leefmilieu), van de Dienst Begeleiding Gebiedsgerichte Planprocessen, van de opdrachthouder voor het RUP en van de opdrachthouder van het plan-MER zijn opgenomen.
Deze nota voor publieke consultatie zal gedurende 30 dagen ter inzage worden gelegd op het stadhuis en gepubliceerd worden op de website van het stadsbestuur en de website van de dienst MER.
Dit openbaar onderzoek beoogt inspraak op de voorgenomen
milieubeoordeling (plan-MER-aanpak.). Inspraak van de burger is mogelijk.
Deze nota wordt ter advisering voorgelegd aan administraties die tevens uitgenodigd worden op een plenaire bespreking onder voorzitterschap van de Dienst MER. In deze vergadering worden de reacties uit het openbaar onderzoek meegenomen. De opmerkingen die tijdens de publieke consultatie zijn ingebracht en de plenaire bespreking leiden tot MER-richtlijnen via het verslag. Volgende instanties zullen om advies gevraagd worden: deputatie Provincie West-Vlaanderen, GECORO Kortrijk, Departement RWO, Agentschap R-O Vlaanderen, het agentschap Wonen Vlaanderen, het Agentschap Infrastructuur, , Departement Mobiliteit en Openbare Werken, W&Z nv, NMBS, De Lijn, VMM, OVAM, de Vlaamse Bouwmeester en eventueel andere instanties waarvan dienst MER een advies nuttig acht.
De (tussentijdse) resultaten van het milieuonderzoek worden meegenomen in het ontwerpend onderzoek en overlegd in de werkgroep die het plan-MER begeleidt. Deze resultaten vormen de basis voor de opmaak en/of verfijning van stedenbouwkundige voorschriften die het kader vormen voor de activiteiten in het plangebied.
Het ontwerprapport van de milieubeoordeling kan facultatief besproken worden op een vooroverleg met de adviserende besturen onder voorzitterschap van de Dienst MER. Op deze
vergadering
worden
de
genoemde
administraties
uitgenodigd.
Deze
‘ontwerptekstbespreking’ resulteert in suggesties tot aanpassing van het MER via het verslag.
Het geïntegreerd voorontwerp RUP – plan-MER zal voor advies worden voorgelegd aan de Gemeentelijke Commissie voor Ruimtelijke Ordening (GECORO) en de adviserende besturen en instanties en op een plenaire vergadering onder voorzitterschap van het stadsbestuur waarop de genoemde administraties uitgenodigd worden.
Het College van Burgemeester en Schepenen beslist in hoeverre opmerkingen uit deze plenaire vergadering aanleiding geven om het RUP bij te werken tot een ontwerp RUP.
Voorlopig vaststelling van het ontwerp van RUP door gemeenteraad Na vaststelling van het ontwerp RUP zal gedurende 2 maand een openbaar onderzoek worden gehouden. Iedereen kan bezwaren en opmerkingen formuleren. Dit openbaar onderzoek verschilt duidelijk van het hoger genoemde openbaar onderzoek (publieke consultatie) aangezien inspraak beoogd wordt op het voorgenomen plan (RUP).
Behandeling van de adviezen en bezwaren door de GECORO en advies aan de gemeenteraad.
Definitieve vaststelling van het RUP door de gemeenteraad.
Goedkeuring van het RUP door de deputatie van de provincie West-Vlaanderen.
38/83
5
Ruimtelijk ontwerp
5.1
Ruimtelijke situering
04/006712
Kaart 1: Situering plangebied op macroschaal Kaart 2: Situering plangebied op luchtfoto Kaart 3: Situering plangebied op topografische kaart Kaart 4 : Situering plangebied op wegenkaart
Kortrijk-Weide maakt deel uit van de binnenstad van Kortrijk. Het gebied situeert zich ten westen van de historische stadskern en ligt nabij het station. Het plangebied Kortrijk-Weide is gelegen tussen de spoorwegverbinding Kortrijk-Brugge, de Leie, de Beheerstraat en Magdalenastraat. De westelijke ring (R36) doorsnijdt het gebied middendoor. Het plangebied kan worden ingedeeld in twee deelgebieden aan weerszijden van de westelijke ring (R36):
Het gebied entrepot ten westen van de R36 : in deze deelzone ligt de voormalige goederenloods van de NMBS of ‘entrepot’. Hier wordt een kantoorzone voor lokale en federale politie voorzien, bouwvolumes langs de Leie, een stadspark, ruimte voor langparkeren, een stedelijk plein en de nog nader te bepalen functie voor de bestaande goederenloods;
Het gebied gerechtsgebouw ten oosten van de R36 : in deze zone bevindt zich het nieuwe gerechtsgebouw van Kortrijk. Hier wordt ter hoogte van de restpercelen ruimte voorzien voor gemengde stedelijke functies en wordt de bestaande bebouwing geïntegreerd.
5.1.1
Ruimtelijke context en begrenzing van het plangebied Kortrijk-Weide wordt begrensd door twee grote infrastructuren: de Leie en de op een berm gelegen spoorlijn Brugge-Kortrijk. De Leie heeft een grotendeels groene oever ter hoogte van gebied entrepot. Twee ondergrondse constructies bemoeilijken de bebouwingsmogelijkheden op deze oever: de trekankers ter hoogte van de spoorwegbrug en de collector van Aquafin. Langs de Havenkaai wordt de Leieboord afgewerkt met een kaaimuur. Momenteel wordt de nieuwe Noordbrug (tuikabelbrug) gebouwd over de verbrede Leie t.h.v. de Beheerstraat. Het publieke domein in de onmiddellijke omgeving rond de brug wordt heraangelegd in de geest van de complete vernieuwing van de Leieboorden doorheen het stadscentrum. De spoorwegverbinding ligt op een verhoogde berm en stijgt telkens naar de twee spoorwegbruggen, enerzijds over de Magdalenastraat en anderzijds over de Leie. Wanneer langs de sporen een nieuw gebouw wordt opgetrokken, moet een beperkte dienststrook gerespecteerd worden voor het onderhoud van de sporen. Naar het stadscentrum wordt het plangebied begrensd door de Beheersstraat en de Magdalenastraat. Op het kruispunt Beheersstraat - Magdalenastraat - H.Consciencestraat Zandstraat - R36 werd recent de kluifrotonde aangelegd. Deze dominante wegeninfrastructuur is zeer bepalend voor de invulling en inrichting van de omliggende bouwstroken. Een smalle woonstrook (perceelsdiepte 18 m) schermt Kortrijk-Weide af van de Magdalenastraat. Het zijn rijwoningen met weinig woonkwaliteit (smalle woningen zonder/met zeer beperkte tuin). De
39/83
04/006712
woonkwaliteit van de rijwoningen kan bovendien nog meer in vraag worden gesteld door de aanleg van de kluifrotonde en de komst van de geplande grootschalige ontwikkeling op Kortrijk-Weide.
5.1.2
Bestaande feitelijke toestand De bestaande feitelijke toestand wordt grafisch weergegeven op de hieronder vermelde kaarten, terug te vinden achteraan deze nota: Kaart 2: Situering plangebied op luchtfoto Kaart 3: Situering plangebied op topografische kaart Kaart 4 : Situering plangebied op wegenkaart Kaart 6 : Bodemkaart Kaart 7: Waterlopen Kaart 8: Biologische waarderingskaart Kaart 9: Landschapsatlas Bij de bespreking werd de indeling in disciplines (zoals bij de milieubeoordeling wordt gevolgd) gerespecteerd.
5.1.2.1
Bodem Typering bodem De bodemkaart karteert het volledig plangebied als antropogene bodem omwille van de bebouwing, verharding en verstoring van het terrein. In de omgeving zijn de bodems getypeerd als natte kleibodem langs de Leie en vochtig tot natte zandleembodem op ongeveer 150 m van de Leie. Topografie Binnen het plangebied is een zeer duidelijk zichtbare breuklijn gelegen tussen het lager gedeelte (gemiddeld ca 12 m TAW) en het hoger gelegen deel (gemiddeld ca 16 m TAW). verduidelijkt in onderstaand Digitaal Hoogtemodel.
Figuur 4: Reliëfkaart
Dit wordt
40/83
04/006712
Lopende bodemonderzoeken in het plangebied Binnen het plangebied zijn meerdere verontreinigde sites gelegen. lopende.
Bodemonderzoeken zijn
De resultaten ervan worden verwacht in de loop van het m.e.r.-proces en zullen
toegelicht worden in het plan-MER. Het doel van de sanering zal zijn om de verschillende zones te kunnen vrijgeven voor gebruik als zone met de in het RUP beoogde bestemming. De verontreinigde sites binnen het plangebied betreffen :
Een zone ter hoogte van het voormalige tankstation Heite gelegen in het noordwesten van het plangebied op de NMBS-terreinen, ten westen van de rotonde Blekerstraat.
Een zone, aansluitend op de zone Heite, Een zone ten westen hiervan, eveneens gelegen in het noordwesten van het plangebied op de NMBS-terreinen, gekend als de site Dupont-Dewulf.
Twee verontreinigde sites in de Meersstraat : een perceel ter hoogte van het voormalige bedrijf Carlier en een perceel in eigendom van OCMW, vroeger in gebruik door de garage Flandria en gelegen ten noorden van de sites Heite en Dupont-Dewulf.
5.1.2.2
Een zone op de goederenkoer voor de nmbs-loods.
Water Het plangebied is gelegen in de Leievallei.
De rivier werd gekanaliseerd ter hoogte van het
plangebied. Momenteel wordt de Leie in de binnenstad verbreed voor binnenschepen tot 1.350 ton. Volgens het zoneringsplan van VMM is het plangebied grotendeels aangeduid als ‘centraal gebied’, dit wijst op de reeds bestaande aansluiting op een zuiveringsstation. De noordwestelijke zone is aangegeven als ‘collectief te optimaliseren buitengebied’, dit is een zone waar de aansluiting nog zal worden gerealiseerd. De watertoetskaarten zijn op volgende pagina weergegeven.
Erosiegevoelige zones vinden we ter hoogte van de breuklijn binnen het plangebied en de onbebouwde en onbegroeide percelen;
Een helling groter dan 10% komt voor ter hoogte van de breuklijn. Binnen het plangebied zijn geen overstromingsgevoelige gebieden gelegen.
Het
plangebied is niet gelegen in van nature overstroombaar gebied, noch in een recent overstroomd gebied of gemodelleerd overstromingsgebied.
De zuidoostelijke zone van het plangebied is matig gevoelig voor grondwaterstroming (type 2) en infiltratiegevoelig. Het overgrote deel van het plangebied is zeer gevoelig voor grondwaterstroming (type 1) en niet infiltratiegevoelig.
4
4
Volgens de winterbedkaart ligt het winterbed thv de Leie niet binnen het plangebied.
In Vlaanderen wordt de term winterbed gebruikt voor gebieden die bevaarbare waterlopen bij zeer hoge waterafvoeren innemen.
41/83
04/006712
42/83
04/006712
In de Leievallei, waartoe het plangebied behoort, wisselen zeer kwetsbare zones voor grondwaterverontreiniging af met matig kwetsbare zones. De zeer kwetsbare zones betreffen ‘Ca1’ of winbare watervoerende laag bestaande uit zand, zonder deklaag en met een onverzadigde zone van maximum 10 m dikte. De matig kwetsbare zones betreffen ‘Cb’ of een zandige watervoerende laag met een lemige deklaag. 5
De grondwaterpeilgegevens verzameld in het kader van het Bodemsaneringsproject voor de zone van NMBS, wijzen op een grondwaterstroming in noordelijke richting. Het grondwaterpeil in het plangebied zou zich op 10 à 11 m TAW bevinden.
5.1.2.3
Geluid In het kader van een beperkt akoestisch onderzoek in de inplantingszone voor het politiekantoor (op de percelen van het oude goederenstation van de NMBS) werden in juli 2007 vier ambulante geluidsmetingen uitgevoerd. Aan de hand van deze metingen werd de kwaliteit van het omgevingsgeluid onderzocht. Als globale beschrijving voor het geluidsklimaat in de onmiddellijke omgeving van deze site kan gesteld worden dat het omgevingsgeluid hoofdzakelijk bepaald wordt door het wegverkeer op de Westelijke ring en het treinverkeer op het spoortraject Kortrijk-Kust. Voor de meetpunten gelegen op korte afstand (binnen 100 m) van de Westelijke Ring werd omstreeks 10u en 14u een omgevingsgeluid (LA95-waarde) geregistreerd tussen ca. 43 en 51 dB(A). Voor de meetpunten gelegen op korte afstand van de spoorweg Kortrijk-Kust werd omstreeks 10u en 14u een omgevingsgeluid (LA95-waarde) geregistreerd van ca. 39 à 40 dB(A). Als we rekening houden met de Vlarem-milieukwaliteitsnorm van 50 dB(A) voor de dagperiode dan kan gesteld worden dat het omgevingsgeluid in de gekozen meetpunten de kwaliteitsnorm over het algemeen haalt (vlakbij de Westelijke Ring kunnen wel waarden hoger dan 50 dB(A) genoteerd worden). Op basis van 5 kortstondige geluidsimmissiemetingen zal de bestaande akoestische kwaliteit van het plangebied (ifv de toekomstige woonfunctie) besproken worden in het plan-MER.
De
meetlocaties worden gekozen rekening houdende met de richtlijnen van VLAREM en de richtlijnen voor het meten van weg- en spoorverkeerslawaai. De geluidsimmissiemetingen worden uitgevoerd over een meetduur van 15 minuten waarbij het omgevingsgeluid wordt geanalyseerd op basis van de akoestische grootheden: LAeq,T , LA1,T , LA5,T , LA10,T , L50,T en LA95,T. Het oorspronkelijke omgevingsgeluid wordt beschreven op basis van een vergelijking van de meetwaarden met de milieukwaliteitsnormen van Vlarem-II enerzijds en met de richtwaarden voor weg- en spoorverkeerslawaai anderzijds.
5.1.2.4
Lucht De beschrijving van de huidige toestand zal binnen het MER gebeuren op basis van gegevens die beschikbaar zijn via het meetnet van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Aangezien er in het plangebied en in de omgeving daarvan geen VMM meetposten gelegen zijn, zal de huidige
5
Voorlopig rapport : ‘Gewijzigd bodemsaneringsproject : NMBS-Holding H-VM03, sectie 26/2, Kortrijk, Blekersstraat 37’ door Esher (februari 2009)
43/83
04/006712
luchtkwaliteit afgeleid worden op basis van interpolatiekaarten die de VMM ter beschikking stelt, of 6
via data uit meetposten die in vergelijkbare regio’s (stedelijk gebied) gelegen zijn . Uit een eerste screening kan reeds afgeleid worden dat de jaargemiddelde NO2 concentratie in het kalenderjaar 2007 in het studiegebeid 30-35 µg/m³ bedroeg en dus lager is dan de jaargrenswaarde voor bescherming van de gezondheid van de mens (40 µg/m³). Voor PM10 bedroeg de jaargemiddelde concentratie in 2007 30-40 µg/m³ in de omgeving van het studiegebied. Hiermee wordt ook de jaargrenswaarde voor PM10 (40 µg/m³) niet overschreden. Aangezien de jaargemiddelde concentraties echter vrij hoog liggen, kan wel verwacht worden dat niet voldaan zal worden
aan
het
maximaal
toegelaten
overschrijdingen
van
de
daggrenswaarde.
De
daggrenswaarde van 50 µg/m³ PM10 mag maximaal 35 keer per jaar overschreden worden. Uit de berekeningen die in het MER zullen gemaakt worden, zal blijken of aan deze grenswaarde wordt voldaan. Voor SO2 bedroeg de jaargemiddelde concentratie 0 tot 3 µg/m³ , hetgeen beduidend lager is dan de grenswaarde van 20 µg/m³. Voor CO is geen interpolatiekaart beschikbaar, maar uit meetstations die voornamelijk beïnvloed worden door verkeer en gebouwenverwarming (meetstations te Vilvoorde, Mechelen en Gent), blijkt dat de jaargemiddelde CO-concentratie in stedelijke omgeving ongeveer 0,3 mg/m³ bedraagt. De VMM vermeldt daarnaast dat de grenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens in het kalenderjaar 2006 overal in Vlaanderen ruim gerespecteerd werd (over het kalenderjaar 2007 wordt geen uitspraak gedaan). In het MER zullen de huidige emissies ten gevolge van wegverkeer binnen het studiegebied lucht berekend worden. Tevens zal de bijdrage van deze bron tot de huidige luchtkwaliteit bepaald worden. Voor deze berekeningen zal beroep gedaan worden op gegevens aangeleverd door de deskundige mobiliteit. Voor de gebouwenverwarming van de gebouwen binnen het plangebied zal op basis van algemene emissiefactoren een inschatting van de emissies uitgevoerd worden.
5.1.2.5
Flora en fauna Volgens de biologische waarderingskaart (kaart 8) zijn binnen het plangebied geen waardevolle ecotopen gelegen. Het plangebied ligt op grote afstand van natuurgebieden behorend tot het Vlaams Ecologisch Netwerk, of tot speciale beschermingszones. In het plan-MER zal door een ecoloog de natuurwaarde op microniveau in beeld gebracht worden met bijzondere aandacht voor :
de beschrijving van aanwezige begroeiing ter hoogte van het verlaten terrein ten noorden van de goederenloods;
de beschrijving van de oevervegetatie langs de Leie en bespreking van de (potentiële) verbindingsfunctie;
de beschrijving van de spoorwegbermvegetatie en bespreking van de (potentiële) verbindingsfunctie;
de beschrijving van de (potentieel) aanwezige fauna. Zo zijn verlaten gebouwen typische broedplaatsen voor vogels als zwarte roodstaart, gierzwaluw, kauw en huismus en vinden vleermuizen hierin vaak een geschikte verblijfplaats.
6
Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest, Jaarverslag immissiemeetnetten kalenderjaar 2007 (VMM, 2008)
44/83
5.1.2.6
04/006712
Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Het plangebied behoort niet tot een relictzone of ankerplaats (zie kaart 9).
Het traditionele
landschap ‘Het Land van Roeselare-Kortrijk’ is een verstedelijkt gebied met sterke versnijding door infrastructuren. Verstedelijkte gemeenten groeien er aan elkaar door lintbebouwing. Binnen het plangebied zijn een 15-tal gebouwen aangeduid als bouwkundig erfgoed. Het betreft woningen in de Beheersstraat, Blekersstraat, Magdalenastraat en Meersstraat. Over de archeologische waarde van het plangebied zijn geen gegevens voorhanden. Gelet op de sterke antropogene beïnvloeding van de bodem in het verleden door aanleg van infrastructuren, opspuitingen, vergravingen en bebouwing, wordt ingeschat dat het archeologisch erfgoed, indien het al aanwezig was, sterk verstoord is. Kortrijk-Weide dankt zijn naam aan de bleekweiden waarvoor de gronden langs de Leie werden gebruikt. In de 19de eeuw was het beschikken over voldoende vrije ruimte voor bepaalde takken binnen de textielindustrie een belangrijke vestigingsfactor. Blekerijen hadden, voor de introductie van het chemisch bleken, nood aan voldoende zogenaamde ‘bleekmeerschen’, weiden waarop het linnen in de zon te bleken werd gelegd. Het bleken gebeurde met een natuurlijk proces op grasland langs waterlopen. Tot de teloorgang van de traditionele lijnwaadindustrie in Kortrijk was dit de hoofdfunctie voor Kortrijk-Weide. Deze activiteit, waarbij de gronden in smalle lange stroken werd verdeeld, is goed waar te nemen op historische kaarten. Nadien werd op deze braakliggende gronden de douane-entrepot van de NMBS opgericht, bestaande uit een grote goederenloods verbonden met twee spooraftakkingen aan de spoorlijnennetwerk. Op macroniveau behoort het plangebied tot het stedelijk gebied van Kortrijk. Op mesoniveau heeft het landschap in het projectgebied een urbaan karakter, omvattende verlaten gebouwen en loods, bebouwingsrijen van kleinere (woon)gebouwen, grote onbebouwde terreinen en de drukke verkeersweg R36. De R36 verdeelt het plangebied in twee deelzones : deelzone entrepot ten westen en deelzone gerechtsgebouw ten oosten. Kortrijk-Weide is licht hellend. Een uitdrukkelijke rand op het terrein is de breuklijn tussen het hoger en lager gelegen deel op het gebied entrepot. Het grootste niveauverschil bevindt zich bij de sporen en bedraagt ongeveer drie meter. Naar de ring verkleint het verschil tot ongeveer een meter. Een tweede bepalende rand op het terrein is de lange gevel van de goederenloods, gericht naar de westelijke ring. De ligging, op het hoger deel, vergroot de dominantie van het gebouw. Op die manier ontstaat een interessante zichtrelatie tussen de ringbrug en de loods.
5.1.2.7
Mens Mobiliteit Kortrijk-Weide is, dankzij de doortrekking van de R36, een toplocatie van stedelijke functies: vlot bereikbaar voor auto, fiets, en ook voor de voetganger en de treinreiziger. Het terrein ligt tegen het stadscentrum, nabij de Grote Markt en het historisch centrum. Het centrum met zijn winkelstraten, ligt op wandelafstand (ca 1 km). Voor het voetgangers- en fietsverkeer verzekert de reeds aangelegde brede voetgangerstunnel onder de ring een vlotte en veilige verbinding met de stad. De voet- en fietspaden langsheen de ring verbinden het hoger gelegen deel langs de Magdalenastraat met het jaagpad langs de Leieoever. Ook het stationsgebied, ten zuiden van het stadscentrum, ligt op wandelafstand van het studiegebied. Door de aanleg van de westelijke ring wordt de autobereikbaarheid van het terrein zeer vlot vanuit de randgemeenten en vanaf de autosnelwegen E17 en A17.
De doorstroming op de nieuwe
westelijke ring verloopt vlot. Ter hoogte van het studiegebied zijn er twee belangrijkste knooppunten: de ovonde ter hoogte van de Magdalenastraat en de Hendrik Consiencestraat en de rotonde ter hoogte van de Blekerijstraat.
45/83
04/006712
De site is goed bereikbaar met het openbaar treinvervoer. De site ligt op ca 1,1 kilometer van het station. Er zijn treinverbindingen richting Leuven, Poperinge, Lille Flandres, Antwerpen, Oostende Brugge, Zottegem, Sint- Niklaas, Schaarbeek, Brussel – Luxemburg (B). In de onmiddellijke omgeving van het studiegebied is er de bushalte “de Appel”, ongeveer ter hoogte van het kruispunt Beheerstraat en Burgemeester Nolfstraat . Deze halte wordt aangedaan door de lijnen (allen streeklijnen, in beide richtingen): - 40 Kortrijk -Menen - 42 Kortrijk - Moorsele - Geluwe/Menen - 52 Kortrijk - Tielt - 53 Kortrijk - Ooigem - Wakken - Aarsele - Tielt - 60 Kortrijk - Lendelede - Roeselare - 61 Kortrijk - Izegem -Ardooie - 62 Kortrijk - Sint - Eloois - Winkel - Roeselare Er is tevens nog een tweede halte "de Appel" in de Magdalenastraat, ongeveer ter hoogte van de kluifrotonde. Deze wordt aangedaan door volgende streeklijnen: - 80 Kortrijk - Marke - 81 Kortrijk -Marke - Lauwe - 82 Kortrijk - Marke - Lauwe - Moorsele De halte wordt tevens aangedaan door de stadlijn 8 Station - Walle Ten noorden van de Leie , langsheen de Noordstraat, ligt de halte Gerechtshofbrug. Deze wordt aangedaan door dezelfde streeklijnen genoemd onder de halte "de Appel" ter hoogte van kruispunt Beheerstraat en Burgemeester Nolfstraat. Deze halte wordt tevens aangedaan door de stadslijnen 4 Station - Bissegem - Heule en 6 Station - Shopping Center - Heule. In de onderstaande figuren zijn streeklijnen en stadslijnen en de 3 bushaltes gesitueerd.
Figuur 5: Ligging bushaltes en stadslijnen in het plangebied en de omgeving
46/83
04/006712
Figuur 6: Ligging bushaltes en streeklijnen in het plangebied en de omgeving
Ruimtegebruik Kortrijk-Weide wordt door de aanleg van de Westelijke Ring opgedeeld in twee delen:
het vrij onbebouwde entrepot-gebied met loodsen her en der verspreid, het gebied rondom het gerechtsgebouw bestaande uit stedelijke bouwblokken, met een stratenpatroon haaks op de westelijke ring.
Entrepot-gebied (6,86 ha) Het ‘gebied entrepot’, met een niveauverschil tussen de zone langs de Leie en de zone van de goederenloods, is grotendeels onbebouwd. De bebouwing wordt gedomineerd door de goederenloods. Het is een langgerekte, vrij smalle constructie (lengte 168 m, breedte 25 m) opgetrokken parallel aan de spoorweg. Dit industriële relict fungeert als landmark voor Kortrijk-Weide. Sinds de afschaffing van de grenscontrole op goederen is de loods grotendeels niet meer in gebruik. Ook de andere loodsen op het terrein, waar een aantal jaren terug een bedrijf en de civiele bescherming in gevestigd waren, staan momenteel leeg. Deze loodsen hebben veel minder architecturale waarde en verkeren in slechte staat. Een aantal loodsen werd recent afgebroken. Langs de Magdalenastraat wordt het gebied afgebakend door een rij aaneengesloten woningen.
47/83
04/006712
Gebied gerechtsgebouw (6,25 ha) Het ‘gebied gerechtsgebouw’ bestaat uit een viertal stedelijke bouwblokken, dwars ingeplant op de westelijke ring. De rijwoning in het bouwblok is de meest voorkomende bebouwingstypologie. Tussenin bevinden zich grote loodsen (vooral langs de Havenkaai en de Meersstraat). De gemiddelde perceelsdiepte per bouwstrook bedraagt 32 m. De dominante bouwhoogte van het gebied bedraagt 3 bouwlagen. Eén bouwblok bestaat grotendeels uit het nieuwe gerechtsgebouw. De belangrijkste uitdaging voor het gebied gerechtsgebouw is de invulling van de grote restpercelen langs de nieuwe westelijke ring.
48/83
5.1.3
04/006712
Bestaande juridische toestand De bestaande juridische toestand wordt grafisch weergegeven op de hieronder vermelde kaarten, terug te vinden achteraan deze nota. Kaart 5 : Situering plangebied op gewestplan Kaart 10 : Bescherming natuur Kaart 11 : Beschermd erfgoed
Tabel 2: Overzichtstabel bestaande juridische toestand type
Toelichting gebied en omgeving
Gewestplan
Volgens het gewestplan Kortrijk goedgekeurd met K.B. 04/11/1977 en gewijzigd bij B.V.R. 10/11/1998 ligt het plangebied deels in het gebied voor stedelijke ontwikkeling en deels in woongebied.
BPA
Geen
RUP
Het plangebied is gelegen binnen de afbakeningslijn voor het regionaalstedelijk gebied Kortrijk, zoals opgenomen in het gewestelijk RUP vastgesteld door de Vlaamse regering op 20/01/2006. Behalve de opname binnen de grenslijn zijn er in dit plan geen bijzondere bepalingen vastgelegd die van belang zijn voor de ontwikkeling van de site of de opmaak van gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.
Goedgekeurde, niet-vervallen
Geen
verkavelingen
Beschermde monumenten,
Geen
landschappen of dorpsgezichten
Speciale beschermingszones
Geen
Vlaams Ecologisch Netwerk
Geen
Bos- en natuurreservaten
Geen
Statuut van de wegen
R36 : gewestweg Meersstraat, Blekersstraat, Beheersstraat, Havenkaai, Burgemeester Nolfstraat, Markesteenweg, Magdalenastraat : gemeentewegen Geen buurtwegen
Statuut van de waterlopen
De Leie is een waterweg van bovenlokaal niveau.
49/83
5.1.4
04/006712
Ontwikkelingsscenario’s Bij de uitwerking en (milieu)beoordeling van het plan kunnen volgende ontwikkelingen van belang zijn. Het zijn ontwikkelingen die voortvloeien uit eerdere beleidsbeslissingen (de zgn. ‘gestuurde ontwikkelingen’). Nieuwe functie
Bij reconversie van de bedrijvigheid op de site ‘Blekerij’, gelegen ten noorden
Blekerijsite
van het plangebied aan de overkant van de Leie, wordt aan dit gebied met gewestplanbestemming ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’ een nieuwe functie gegeven. Tot vandaag is deze nieuwe functie niet geconcretiseerd.
Ontwikkelingen stationsomgeving
Ten zuidoosten van het plangebied, op het Conservatoriumplein, zal de nieuwe Centrale Bibliotheek van Kortrijk worden gerealiseerd, gekoppeld aan een centrum
voor
levenslang leren (bestaande
uit
3 centra voor
volwassenenonderwijs). Ook een ondergrondse parkeergarage maakt deel uit van het project. Het bestaande Muziekcentrum zal bovendien uitbreiden met een popzaal (voor concerten) en muziekcentrum ‘Track’(opname- en concertstudio’s, repetitielokalen, polyvalente ruimtes). Aanleg N328?
Volgens
het
mobiliteitsplan
Kortrijk
moet
de
N328
een
vlotte
verkeersafwisseling vanuit de binnenstadsring naar de R8 mogelijk maken. Deze N328 zou aangelegd worden ten noorden van de Leie en zou de rechtstreekse autoverbinding vormen tussen de buitenring (R8) en de binnenring of Westelijke Ring (R36).
Over de aanleg van deze
verbindingsweg is tot vandaag geen duidelijkheid.
50/83
5.2
Ontwikkelingsconcepten
5.2.1
Zes structuurbepalende elementen
04/006712
Zes structuurbepalende elementen worden gekozen om de gewenste ruimtelijke structuur zoals vooropgesteld in het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan te realiseren. De structuurbepalende elementen komen enerzijds voort uit de analyse van de bestaande ruimtelijke structuur en worden anderzijds gekozen om in te spelen op de doelstellingen uit het GRS voor de reconversie van Kortrijk Weide.
Lager deel – hoger deel
Randen – zichtlocaties
Buitenruimte - parkeren
Bouwlocaties entrepot-gebied
Afwerking bouwblokken
Ontsluiting
Samenvoeging
van
de
ruimtelijke
concepten geeft een inzicht in de gewenste plangebied,
structuur
van
het
weergegeven
in
onderstaande figuur die de basis vormt van het masterplan Kortrijk Weide.
51/83
5.2.2
04/006712
Krachtlijnen voor de gewenste ruimtelijke structuur Het masterplan wordt als referentieontwerp beschouwd waaruit de krachtlijnen zullen gedestilleerd worden die verordenend worden vastgelegd in het RUP ten einde een kwalitatieve ruimtelijke ontwikkeling te kunnen garanderen die de doelstellingen voor het plangebied tot stand brengt. De krachtlijnen uit het stedenbouwkundig masterplan zullen worden aangevuld door verder onderzoek en overleg, en zullen rekening houdend met de resultaten van het milieuonderzoek, geconcretiseerd en vertaald worden naar een bestemmingsplan en stedenbouwkundige voorschriften. In de gewenste ruimtelijke structuur worden 2 grote gebieden onderscheiden:
5.2.2.1
Het gebied entrepot – ten zuiden en ten westen van de R36;
Het gebied gerechtsgebouw – ten noorden en ten oosten van de R36.
Gebied entrepot
Figuur 7: Gewenste ruimtelijke structuur gebied entrepot
(1) Multifunctionele stedelijke groenzone De multifunctionele stedelijke groenzone omvat het lager gelegen deel van het gebied entrepot. Deze zone krijgt een groen voorkomen waarin een parking en een aantal woontorens kunnen worden ingeplant. Uit het ontwerpend onderzoek (masterplan) kunnen volgende krachtlijnen afgeleid worden die een vertaling dienen te vinden in de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP voor deze zone:
park randparking voor ongeveer 150 plaatsen; deze parking zal samen met de parking op het hoger gelegen plein (zie 3) tegemoet komen aan de vraag naar parkeerplaatsen die in de binnenstad ontstaat door het verdwijnen van parkeerplaatsen ten voordele van de opwaardering van het openbaar domein.
woontorens langs de Leieboord
52/83
-
belang van kaai als verblijfsruimte
-
bebouwing moet het contact tussen Leie en het park behouden
-
verplicht te voorzien in ondergrondse parkeervoorzieningen voor de bewoners
04/006712
ventweg die de Handelskaai met de Magdalenastraat verbindt en via de rotonde op de R36 aantakt m.a.w. ontsluiting van de binnenstad op de westelijke ring. Daarnaast fungeert de ventweg ook voor de ontsluiting van de woongebouwen in het park en het bereikbaar maken van de groene parking.
parkwoningen , geïntegreerd in het woonpark (2) Zone voor kantoor federale en lokale politie
Het kantoor vangt het reliëfverschil in het terrein op. Met een hoogteverschil van 3 meter ter hoogte van de breuklijn is dit de plek waar men het beste overzicht heeft over het terrein. Ook vanaf de ring is deze locatie het best zichtbaar. Hierdoor is deze zone geschikt voor een programma dat baat heeft bij een goede zichtbaarheid en bereikbaarheid. Uit het ontwerpend onderzoek (masterplan) kunnen volgende krachtlijnen afgeleid worden die een vertaling dienen te vinden in de stedenbouwkundige voorschriften van het RUP:
verplichte bouwlijn ter hoogte van de breuklijn in het plangebied toegankelijkheid van het gebouw zowel vanuit de multifunctionele stedelijke groenzone als vanaf het hoger gelegen deel
alle functies incl. parkeren worden gebundeld in het gebouw
homogeen, alzijdig volume
Het kantoor kan omschreven worden als diensten, gemeenschapsvoorzieningen of kantoor. (3) Evenementenplein en parking Het plein heeft een dubbele rol: enerzijds als randparking (ongeveer 350 plaatsen) en anderzijds als plein. De voetgangers- en fietsersdoorsteek onder de ring garandeert een vlotte verbinding tussen het plein en de binnenstad. Wanneer geen stedelijke tijdelijke buitenactiviteiten (circus, jaarmarkt, kermis, concert, …) gepland zijn, zal het plein fungeren als randparking die tegemoet komt aan de vraag naar parkeerplaatsen die in de binnenstad ontstaat door het verdwijnen van parkeerplaatsen ten voordele van de opwaardering van het openbaar domein. (4) Goederenloods NMBS De goederenloods beslaat een oppervlakte van 4.200 m². De voormalige goederenloods krijgt een nieuwe functie toegekend. In de voorschriften van het RUP zullen volgende functies toegelaten worden: diensten, gemeenschapsvoorzieningen, recreatieve voorzieningen of een combinatie van deze verschillende functies. Een winkel of horecazaak moet kunnen als supplementaire bestemming. In de voorschriften van het RUP zal de vloeroppervlakte voor deze supplementaire functies worden beperkt. Het gebouw kan een uitbreiding krijgen maar moet de uitstraling en verschijningsvorm van de loods respecteren. Het vroegere kantoorgebouw, aangebouwd aan de loods geeft weinig architecturale waarde en mag worden afgebroken. (5) Magdalenawijk De Magdalenawijk omvat het deels bebouwde gebied tussen de Magdalenastraat en het plein. De bestaande woningen worden behouden. Een extra tuinstrook geeft bijkomende woonkwaliteit. Tegen de achterzijde van de percelen langs de Magdalenastraat wordt de bouw van een tweede strook woningen mogelijk gemaakt. Deze nieuwe woningen stemmen zich qua bouwhoogte af op de bestaande om reden van privacy en bezonning. Tussen de bestaande en de nieuwe woningen
53/83
04/006712
wordt een garageweg voorzien. De nodige garanties ten aanzien van waardevolle gebouwen worden ingebouwd in de stedenbouwkundige voorschriften. Het restperceel op de hoek aan de kluifrotonde en de bouwstrook op de rand met het plein krijgt een invulling met hogere volumes. Het betreffen alzijdige gebouwen, zonder voor- of achterkant, waarbinnen een gemengd programma wordt toegelaten. De reden om hier hogere volumes toe te laten is om een dialoog aan te gaan met de bouwvolumes rond het evenementenplein (goederenloods en politiekantoor) en rond de kluifrotonde.
5.2.2.2
Gebied gerechtsgebouw
Figuur 8: Gewenste ruimtelijke structuur gebied gerechtsgebouw
(1) Bouwblok Havenkaai – Meersstraat In dit bouwblok wordt een groot onbebouwd perceel gesitueerd. Omwille van de grootte wordt een nieuwe straat voorzien die het perceel in twee delen splitst. Op die manier kan het bestaande bouwblok worden afgewerkt met een klassieke binnenstedelijke bebouwingstypologie van grondgebonden woningen. Het perceel langs de westelijke ring krijgt door de opsplitsing een specifiek statuut en kan contrasteren met het klassieke bouwblok. Op dit perceel kan het gelijkvloers worden ingevuld met een commercieel programma. Boven kan worden gewoond of kunnen kantoren zich vestigen.
De nodige garanties ten aanzien van waardevolle gebouwen
worden ingebouwd in de stedenbouwkundige voorschriften. (2) Bouwblok Meersstraat – Blekerstraat Ook in dit bouwblok wordt de klassieke bebouwingstypologie (2 bouwlagen + hellend dak) bevestigd. Op de kop naar de westelijke ring toe wordt geopteerd voor meergezinswoningbouw of een ander programma. Sterk verkeersgenerende functies worden uitgesloten, aangezien hiervoor onvoldoende parking kan voorzien worden op het eigen terrein. De nodige garanties ten aanzien van waardevolle gebouwen worden ingebouwd in de stedenbouwkundige voorschriften.
54/83
04/006712
(3) Bouwblok gerechtsgebouw Het onbebouwde perceel tussen de westelijke ring en het nieuwe gerechtsgebouw wordt opgevuld met een volume dat nauw aansluit bij het gerechtsgebouw. Er wordt verplicht op de rooilijn met de westelijke ring gebouwd om een duidelijk afgelijnd stedelijk bouwblok te bekomen. Er moet rekening gehouden worden met de rijbebouwing in de Blekerstraat.
De nodige garanties ten
aanzien van waardevolle gebouwen worden ingebouwd in de stedenbouwkundige voorschriften. De zone wordt bestemd voor kantoren en diensten. (4) Bouwblok aan de Kluif De hoek van de Kluif wordt gemarkeerd met een kantoorgebouw met mogelijkheid voor horeca of commerciële activiteiten op het gelijkvloers. De nodige garanties ten aanzien van waardevolle gebouwen worden ingebouwd in de stedenbouwkundige voorschriften.
55/83
5.3
04/006712
Alternatieven In de krachtlijnen voor de gewenste ruimtelijke structuur wordt de opbouw van het masterplan toegelicht. Dit masterplan geldt als leidraad voor de invulling van deze site, maar is niet bindend. Het opgenomen programma zal gefaseerd gerealiseerd worden, de invulling wordt op een aantal locaties bewust open gehouden, binnen bepaalde randvoorwaarden en binnen bepaalde zones kan een bepaald programma vrij ingevuld worden. Daardoor moet het RUP, dat het planologische kader voor de ontwikkeling wordt, als een flexibel instrument opgemaakt worden. Het planMER heeft als doel om het programma binnen zijn context te toetsen, het zo nodig te beperken en/of randvoorwaarden op te leggen. Het onderzoek naar redelijke alternatieven of varianten, is vereist zowel vanuit het planningsproces als van de plan-m.e.r. De milieubeoordeling van het voorgenomen plan omvat de beoordeling van deze redelijke alternatieven of varianten die op het respectievelijke planniveau van belang zijn. Het betreft alternatieven die realistisch en uitvoerbaar zijn, met name deze die een oplossend vermogen hebben. Het zijn deze alternatieven die rekening houden met het doel en de geografische werkingssfeer, onder meer in functie van de mogelijke milieueffecten van het voorgenomen plan.
5.3.1
Doelstellings- en locatiealternatieven De wens om het gebied Kortrijk-Weide in te vullen als gebied voor stedelijke ontwikkeling is een gevolg van de opname van dit gebied in de gewestplanwijziging van B.V.R. van 10/11/1998 en de bestemming als ‘gebied voor stedelijke ontwikkeling’. Uit de toelichting bij de wijziging van het gewestplan blijkt duidelijk dat geopteerd wordt voor de herinrichting van het gebied Kortrijk Weide, maar dat door het aangeven van een mogelijke functie – nieuw gerechtsgebouw – tegelijk een duidelijke keuze gemaakt werd voor stedelijke invulling aansluitend en aanvullend op de binnenstad. De ontwikkeling in functie van wonen vloeit voort uit de gewenste nederzettingsstructuur binnen het GRS Kortrijk. Dit kadert op haar beurt in het RSV. In het RSV wordt vooropgesteld dat in stedelijke gebieden een aanbodbeleid gevoerd moet worden inzake bijkomende woningen, om verdere suburbanisatie van het buitengebied tegen te gaan. In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan is Kortrijk-Weide geselecteerd als locatie met hogere dichtheid.
Dit impliceert een dichtheid
hoger dan de minimale dichtheid voor woningbouwprojecten binnen het stedelijk gebied van 25 woningen per hectare. De ontwikkelingen nabij de Leie vloeien voort uit de gewenste natuur- en groenstructuur binnen het GRS Kortrijk. Een deel van Kortrijk Weide dient de overgang te vormen naar de open ruimte buiten de binnenstad. Ten slotte vloeien de geplande ontwikkelingen in functie van de dienstensector voort uit de gewenste economische structuur binnen het GRS Kortrijk.
Een aanbod van kantoren en
diensten zal gecreëerd worden in de binnenstad en op Hoog-Kortrijk. In de binnenstad wordt het bijkomende aanbod, naast de stationsomgeving, geconcentreerd in Kortrijk Weide.
56/83
5.3.2
04/006712
Nulalternatief Bij het alternatievenonderzoek is het belangrijk te onderstrepen dat er eveneens een nulalternatief aan bod komt. Het nulalternatief betekent dat het voorgenomen plan niet doorgaat en dat het lopende beleid verder gezet wordt. Het nulalternatief zal vooral gehanteerd worden als referentiesituatie om de mogelijke milieueffecten van het voorgenomen plan te kunnen beoordelen.
5.3.3
Inrichtingsalternatieven
5.3.3.1
Reeds overwogen maar verworpen inrichtingsalternatieven Bij het ontwerpend onderzoek zijn een aantal inrichtingsalternatieven naar voor gekomen. Een aantal inrichtingsalternatieven werden overwogen en verworpen tijdens het actorenoverleg (zie par 4.1), een aantal inrichtingsalternatieven blijven tot nader order bestaan. We schetsen dit proces om in beeld te brengen welke keuzes inmiddels zijn gemaakt en welke varianten en alternatieven zijn overwogen maar verlaten :
Het stedenbouwkundig ontwerp van Stéphane Beel Architecten (SBA) van 2003, toegelicht in par 4.1.1.2 vormde de basis voor de toekomstige ruimtelijke visie van het entrepot-gebied.
Het locatieonderzoek voor het nieuwe politiekantoor (toegelicht in 2.3.4) weerhield de zone ‘Belvédère als voorkeurlocatie.
Via de aanleg van de westelijke ring, de kluifrotonde ter hoogte van verkeersknooppunt Appel en de fietstunnel die de westelijke ring dwarst, zijn de harde lijnen voor ontsluiting van het plangebied vastgelegd.
In functie van de inplanting van het politiekantoor en als gevolg van de realisatie van de westelijke ring werd het stedenbouwkundig ontwerp van SBA geactualiseerd in 2007, toegelicht in par 4.1.1.5. Omwille van de concrete aanleg van de westelijke ring (met breder profiel), moest worden gesnoeid in het voorgestelde programma.
5.3.3.2
Mogelijke inrichtingsalternatieven die bestudeerd zullen worden in het plan-MER Mogelijke inrichtingsalternatieven die uit de milieubeoordeling kunnen volgen, zijn (niet-limitatief) :
Alternatieven mbt de herbestemming van de goederenloods NMBS
Alternatieven voor de interne ontsluiting van het deelgebied entrepot;
Alternatieven voor de inplanting en bebouwingswijze van de woonblokken in het woonpark;
Alternatieven voor invulling van de parkeerbehoefte;
Alternatieven voor de gemengde invulling van bepaalde zones.
Herbestemming goederenloods NMBS Voornaamste inrichtingsalternatieven die in het plan-MER bestudeerd zullen worden betreffen de verschillende herbestemmingsmogelijkheden voor de NMBS-loods :
hoofdfunctie:
publieke
en
openbare
diensten
(kantoor-
en
kantoorachtigen),
gemeenschapsvoorzieningen (o.a. jeugdcentrum, fuifzaal, tentoonstellingshal, ...) of een combinatie van de verschillende hoofdfuncties
nevenfunctie: horeca, commerciële activiteiten, met eventuele beperking in oppervlakte of van bepaalde activiteiten..
57/83
04/006712
De concrete invulling van de nmbs-loods kan uiteraard een combinatie worden van verschillende functies. Volgende pistes kwamen in het verleden al aan bod, telkens met detail van het programma :
annex aan de hogeschool met -een designfabriek (6 ateliers/incubator + ruimte voor administratie designregio + ontmoetingsruimte) -8 (klas)lokalen voor het PIH (Provinciale Industriële Hogeschool) van 30 personen -2 lokalen voor gaming
jongerenontmoetingscentrum met : -Polyvalente fuifzaal met een totale capaciteit van 1500 à 1700 personen -Jeugdculturele ruimtes: dansruimte, repetitieruimte en workshopruimte -Creative
lab–atelier:
creatieve
ruimte
met
evenementiële
(decoratiemateriaal,
eventmeubilair, designlab... vb samenwerking met PIH) en creatieve functie (graffiti, vilten, knutselen, techniekklassen,...) Handel en horeca werden voorgesteld enkel als supplementaire functies. Uit het mobiliteitsonderzoek en de capaciteit die de R36 bijkomend kan opvangen en uit de milieubeoordeling zullen denkpistes uitgesloten dan wel aangereikt kunnen worden.
Alternatieven voor de interne ontsluiting van het deelgebied entrepot In het kader van de beoogde planoptimalisatie zullen binnen de discipline mobiliteit verschillende ontsluitingsconcepten voor de deelzone entrepot worden aangereikt. Een goede bereikbaarheid van de nieuwe functies voor autoverkeer, openbaar vervoer, fietsers en voetgangers staat hierbij centraal. Sluipverkeer dient te worden gemeden.
Alternatieven voor de inplanting en bebouwingswijze van de woonblokken in de multifunctionele stedelijke groenzone Langs de boord van de Leie zal een multifunctionele groenzone worden gerealiseerd.
Een
menging van grootte in wooneenheden in een hoge dichtheid is het uitgangspunt. De inplanting en bebouwingswijze van de woonblokken en de inpassing ervan in het woonpark is voorwerp van de milieubeooordeling.
Uit de milieubeoordeling kunnen voorwaarden volgen met betrekking tot
bouwhoogte, vloeroppervlakte, parkeermogelijkheden voor de bewoners, invulling buitenruimte, noodzakelijk te reserveren ruimte voor waterbuffervoorziening, …
Alternatieven voor invulling van de parkeerbehoefte Uitgangspunt van het plan is de aanleg van een evenementenplein dat tevens dienst doet als randparking. In het totaal worden een 500-tal parkeerplaatsen voor langparkeerders (behoefteonderbouwing te onderzoeken in het plan-MER) beoogd. Verschillende alternatieven voor invulling van deze parkeerbehoefte zullen in het plan-MER bestudeerd worden. Mogelijke pistes kunnen zijn :
Eén grote parking die aan de parkeerbehoefte invulling geeft;
Gefaseerde aanleg van parkeerbehoefte;
Aanleg van permanente en tijdelijke parkeerzone (bijvoorbeeld parkeerzone met nabestemming);
Ondergrondse parking (haalbaarheid te onderzoeken in het plan-MER).
58/83
04/006712
Alternatieven voor de gemengde invulling van bepaalde zones In bepaalde zones wordt een gemengde invulling van het programma opengelaten, waarbij bijvoorbeeld verschillende kernstedelijke functies mogelijk zijn: wonen, kantoren, handel. De stad kent traditioneel een grote vermenging van functies. Door de mogelijkheid om grootschaligere entiteiten te ontwikkelen op deze site, moeten de consequenties van mogelijke hinderende activiteiten onderzocht worden. Concreet omvat het de bebouwing langs de R36 en langs de Beheerstraat. Het plan-MER zal verschillende invullingen onderzoeken. Uit de milieubeoordeling (garantie woonkwaliteit, hinderaspecten) zullen denkpistes uitgesloten dan wel aangereikt kunnen worden.
59/83
5.4
04/006712
Verdere uitwerking van het ruimtelijk ontwerp De concrete invulling van het plan zal niet enkel gebeuren aan de hand van ruimtelijke afwegingen. Het ruimtelijk ontwerp zal eveneens volgen uit het actorenoverleg. Meer nog zullen de verschillende planvarianten die worden ontwikkeld worden besproken en geëvalueerd ten aanzien van hun milieu-impact. De krachtlijnen uit het stedenbouwkundig masterplan van SBA zullen worden aangevuld door verder onderzoek en overleg, en zullen rekening houdend met de resultaten van het milieuonderzoek,
geconcretiseerd
en
vertaald
worden
naar
een
bestemmingsplan
en
stedenbouwkundige voorschriften die het kader vormen voor de activiteiten in het plangebied. Het is belangrijk te onderstrepen dat dit een iteratief planproces is waarbij dus actorenoverleg, ruimtelijk ontwerp en milieubeoordeling leiden tot de ontwikkeling van nieuwe planvarianten. Telkens zal vanuit elementen aangereikt door het actorenoverleg en de milieubeoordeling de afweging gebeuren of en in welke mate deze elementen vertaald zullen/kunnen worden in het RUP. Deze keuzes zullen duidelijk gemotiveerd worden. Eveneens kunnen aanbevelingen worden aangegeven naar de inrichting van het gebied. Voor de opbouw van verschillende planvarianten kunnen onder meer volgende aspecten bepalend zijn (indicatieve en niet-limitatieve opsomming):
De verschillende mogelijke herbestemmingen voor de NMBS-loods met eventueel combinaties van meerdere functies;
De gemengde invulling (wonen, kantoren, handel) van bepaalde zones;
De invulling van de parkeerbehoefte binnen het plangebied;
De inrichting en configuratie van het woonpark onder invloed van milderende maatregelen voor mogelijke hinder in het gebied en naar de omgeving (bijv. bufferzones) of onder invloed van de noodzakelijke ruimte voor waterbuffervoorzieningen;
De interne ontsluitingsstructuur en aansluitingspunten op de bestaande wegenis en routes voor langzaam verkeer;
…..
60/83
6
Milieubeoordeling
6.1
Algemene beschouwing mbt scoping
04/006712
De milieueffecten die bestudeerd moeten worden, zijn deze die bijdragen tot de uiteindelijke besluitvorming over het plan, i.e. die toelaten een keuze te maken. Het zijn dus ruimtelijke effectgroepen die bijdragen aan deze keuze: geluidsverstoring, versnippering, direct ruimteverlies, verontreiniging lokale luchtkwaliteit, gegenereerd verkeer, … Hierbij is het van belang de methodiek en diepgang van de milieubeoordeling af te stemmen op de doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het plan (zie par. 2.4 en 2.5). Vermits het een planniveau betreft waarvoor een gebiedsgerichte milieubeoordeling dient te gebeuren, zijn de in project-m.e.r. gebruikelijke technieken bruikbaar mits vereenvoudiging (naar bijv. kwetsbaarheidskaarten) en het gebruiken van hypothesen (vele gegevens zullen immers nog niet beschikbaar zijn, bijv. concrete activiteiten thv de goederenloods). Effecten die via eenvoudige maatregelen te beperken of tot niet-significantie niveau te brengen zijn, worden niet diepgaand onderzocht en zijn niet sturend voor de verdere planvorming of – ontwikkeling. Effecten die zich enkel tijdelijk tijdens de aanlegfase (aanleg infrastructuur, bouw woningen of kantoorgebouwen, …) voordoen wegen in veel mindere mate op het planningsniveau (en worden beschouwd als niet-sturend voor verdere planvorming) dan permanente effecten tijdens exploitatie of door aanwezigheid. De effecten die worden bestudeerd, moeten voldoende lokaal zijn opdat ze ruimtelijk onderscheidend kunnen zijn, dit wil zeggen voldoende differentiërend om bij te dragen aan de besluitvorming en mogelijke optimalisatie van het plan (lees doorwerking in het ruimtelijk uitvoeringsplan). In de milieubeoordeling van voorliggend plan wordt vermeden om zinloze en overtollige beschrijvingen te voorzien teneinde te leiden tot een sneller en overzichtelijker 7
onderzoek .
Op basis van de in hoofdstuk 2 beschreven doelstelling, reikwijdte en detailleringsgraad van het plan en rekening houdend met de huidige functie en kwaliteit van het plangebied, wordt vervolgens een selectie gemaakt van de disciplines waarvoor mogelijk relevante effecten kunnen voorkomen. Hieronder worden verschillende sleutelaspecten aangegeven die als potentieel te onderzoeken deelaspecten worden opgevat. Hierbij wordt aangegeven of deze sleutelaspecten sturend of nietsturend zijn voor het verder onderzoek, de verdere planvorming of optimalisatie van het voorgenomen plan. Dit heeft te maken met in welke mate deze onderzoekselementen impact hebben op verschillende ontwikkelings-/inrichtingsconcepten, fasering, ontwikkelbare oppervlakte, etc. De te onderzoeken deelaspecten worden in volgende paragraaf verder geduid aan de hand van onderzoeksvragen.
7
Een m.e.r. is een middel, geen doel op zich. Het MER is de weerslag van het denkproces dat uitgevoerd wordt om het plan bij te sturen en aan te passen om het enerzijds realiseerbaar te maken en anderzijds om dit te optimaliseren in functie van milieueffecten. Het m.e.r. onderzoek kan ook aanleiding geven tot een wenselijke of noodzakelijke bijkomende afstemming en/of verfijning van reeds bestaande voorstudies. In voorliggend geval is het m.e.r. duidelijk een middel, wat onder andere naar voor komt uit het gebruik van evaluerend ontwerpen en de daarbij horende situatie dat de exacte uitwerking van het plan bijgestuurd kan worden in functie van de te verwachten milieueffecten.
61/83
04/006712
Sleutelaspecten die beschouwd worden als sturend (en in welke mate) zijn:
Mens - mobiliteit: -gegenereerd verkeer en afgeleide geluidshinder : sturend voor herbestemming van de goederenloods, voor invulling van de grote restpercelen langs de nieuwe westelijke ring, voor fasering van ontwikkeling, voor dimensionering ventweg, voor eventuele aanpassing bestaande ontsluitingsinfrastructuur, … -bereikbaarheidsprofiel sturend voor interne ontsluiting deelzones
Mens – ruimtegebruik : -bereikbaarheid goederenloods sturend voor herbestemming van de goederenloods, -ruimtebehoefte gewenste functies (oa kantoorzone voor lokale en federale politie en woonpark) sturend voor configuratie van het plangebied -aanwezige woningen in plangebied of directe omgeving plangebied en nodige buffermaatregelen sturend voor configuratie en inrichting gebied -noodzakelijke waterbuffervoorzieningen sturend voor inrichting
Mens – woonkwaliteit : -akoestische kwaliteit sturend voor inrichting; -luchtkwaliteit sturend voor inrichting.
Sleutelaspecten die bestudeerd zullen worden in het plan-MER maar niet sturend zullen zijn :
Fauna & flora: wenselijkheid integratie bestaand groen in woonpark, mogelijke ecotoopontwikkeling in het parkgebied
Landschap: behoud bestaande zichtrelaties, wenselijkheid realisatie nieuwe zichtrelaties
62/83
6.2
Methodiek van de milieubeoordeling
6.2.1
Studiegebied
04/006712
Het studiegebied wordt geconcretiseerd in de loop van het onderzoek (iteratief proces), met name als het bereik en de omvang van potentiële (deel)effecten gekend zijn. Het a priori gedetailleerd afbakenen van het studiegebied zou betekenen dat:
ofwel de effecten reeds gekend zijn, wat in het huidige stadium van het onderzoek nog niet het geval is
ofwel het studiegebied veel te ruim afgebakend is zodat de beschrijving overbodigheden bevat
ofwel het studiegebied te klein afgebakend is zodat essentiële informatie ontbreekt.
Om die reden wordt voor de milieubeoordeling het studiegebied voor de verschillende effectgroepen in de loop van het m.e.r.-proces iteratief aangepast zodat het overeenkomt met de zone waarin (relevante) effecten voor kunnen komen. Dit betekent ook dat de beschrijving van de referentiesituatie indien nodig aangepast zal worden om de nodige informatie beschikbaar te stellen voor de effectbepaling.
6.2.2
Effectgroepen De verschillende planvarianten die tijdens het planningsproces zullen worden ontwikkeld, worden besproken en beoordeeld ten aanzien van hun milieuimpact volgens de onderstaand weergegeven methoden. Daarbij zal iteratief worden gewerkt, i.c. via de principes van het evaluerend ontwerpen waarbij actorenoverleg en ruimtelijk ontwerp kunnen leiden tot ontwikkeling van nieuwe varianten. Vanzelfsprekend zal een belangrijke planbijsturing ook gebeuren vanuit de milieubeoordeling op zich. Alleszins worden de residuele effecten van het finale plan gerapporteerd.
6.2.2.1
Discipline bodem Het plan heeft, op hoofdlijnen, op volgende wijze een invloed op de toekomstige situatie :
direct ruimtebeslag: wijzigingen (historisch) bodemgebruik
bodemverstoring (als input naar andere disciplines/effectgroepen)
Effecten vanuit de discipline bodem worden enkel in die mate aangereikt en besproken in zoverre een relevante kennisoverdracht is vereist naar andere effectgroepen of disciplines: verstoring van het hydrologische en/of hydrografische systeem (bodemgebruik, bodemvocht, grondwater), landschap (bodemkundig erfgoed), fauna & flora (bodemgeschiktheid) en mens (bodemgebruik, verstoring/verontreiniging, landbouw).
63/83
04/006712
Onderzoeksvragen bodem
Wat is de aard en omvang van de bodem- (en grondwater)verontreiniging en beantwoordt de voorgestelde sanering aan de vooropgestelde bestemmingen?
Leiden het plan of bepaalde planonderdelen tot een wijziging in topografie, geomorfologie, bodemprofiel, bodemtextuur en –structuur met mogelijke significante impact naar andere disciplines (bijv. water, erfgoed, natuur) ?
Zijn er wijzigingen in het historisch en bestaand bodemgebruik ?
6.2.2.2
Discipline water
Het plan heeft, op hoofdlijnen, op volgende wijze een invloed op de toekomstige situatie;
Via verstoring van het hydrologisch en/of hydrografisch systeem
Deze effectgroep omvat de verstoring van het watersysteem als het geheel van oppervlaktewater, grondwater, waterbodems en oevers. Deze globale aanpak van de effectgroep hydrologische en/of hydrografische verstoring past in een aanpak waarbij integraal waterbeleid centraal staat. De effectbeschrijving zal overeenkomen met de elementen die door de vergunningverlener nodig zijn om de watertoets uit te kunnen voeren. De elementen ten behoeve van de watertoets worden aangereikt. Volgende elementen maken deel uit van de effectbeschrijving in relatie tot het plan.
wijziging grondwaterstromingen (ten gevolge van de ondergrondse parking) worden kwalitatief beschreven. Zo zullen funderingen dieper dan het grondwater de stroming blokkeren en het grondwater dwingen een andere weg te kiezen. Eventuele bemaling voor ondergrondse parkeergarages of constructies kan lokaal de grondwatertafel wijzigen.
wijziging infiltratie- en afvoerkarakteristieken: gelet op de inrichting als stedelijk project vormt een belangrijk aandachtspunt de gewijzigde afvoer van hemelwater en verminderde infiltratie. De gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake gebruik, infiltratie en 8
vertraagde afvoer van hemelwater legt een aantal bepalingen op die dit effect milderen: -ze bepaalt het volume van een hemelwaterput dat voor laagwaardige toepassingen (toilet, sproeien tuin, afspuiten verhardingen) gebruikt moet worden; -ze verplicht het aanleggen van infiltratievoorzieningen voor verharde oppervlaktes vanaf 100 m².
De verordening legt ook een minimum oppervlakte voor een
infiltratievoorziening op omdat die oppervlakte mede bepalend is voor de werking van de voorziening. Deze verplichting vervalt op locaties met bodems die zeer slecht doorlaatbaar
zijn
en
op
locaties
met
ondiepe
grondwaterstanden.
-piekdebieten moeten worden afgetopt door piekvolumes tijdelijk ergens te stockeren en vanaf de stockageplaats vertraagd af te voeren naar oppervlaktewater of hemelwaterriool.
8
Besluit van de Vlaamse regering dd. 01.10.2004
64/83
04/006712
Omwille van de zeer slechte doorlatendheid in het plangebied is in het voorliggend plan ter hoogte van het woonpark een waterbuffer voorzien. Er wordt in het plan-MER nagegaan welke buffercapaciteit noodzakelijk is rekening houdend met de randvoorwaarden uit de gewestelijke stedenbouwkundige verordening.
Na kennisoverdracht aan de deskundigen van de disciplines fauna & flora en mens worden de verstoring van het hydrologisch en/of hydrografisch systeem beoordeeld op basis van kaders vermeld in par. 6.2.3. Onderzoeksvragen water
Leidt het plan tot een wijziging in de hydrografische kenmerken van oppervlakte- en grondwater, de hydrogeologische kenmerken van oppervlakte- en grondwater, de hoeveelheid en kwaliteit van neerslag-, afvalen leidingwater ?
Welke wijzigingen zijn er te verwachten in de processen die de kringloop van het water sluiten, in het bijzonder inzake bijkomende verhardingen ?
6.2.2.3
Discipline geluid De realisatie van het voorgenomen plan zal via het verkeersgeluid van het gegenereerde verkeer een invloed hebben op de toekomstige geluidskwaliteit. De geluidsimpact t.g.v. de ontwikkeling van Kortrijk-Weide wordt bepaald door een vergelijking te maken van de geplande toestand met de oorspronkelijke toestand of referentietoestand van Kortrijk-Weide, die beschreven wordt op basis van 5 immissiemetingen. Voor de effectbeoordeling worden de bestaande toestand en de geplande toestand akoestisch gemodelleerd. Gezien het weg- en spoorverkeerslawaai bepalend zijn voor het plangebied wordt de oorspronkelijke en geplande akoestische toestand gemodelleerd door berekening van de geluidscontouren t.g.v. het weg- en spoorverkeer. Voor de modellering wordt gebruik gemaakt van het akoestische model IMMI 6.3. Het model berekent de geluidsoverdracht conform ISO 9613. Voor de modellering van het weg- en spoorverkeersgeluid wordt gesteund op de Nederlandse Standaard Rekenmethode SRM II: Rekenen Meetvoorschrift Wegverkeerslawaai (RMW) en Reken- en Meetvoorschrift Railverkeerslawaai (RMR). De effecten worden bepaald door het gemodelleerde verkeersgeluid van de geplande toestand te vergelijken met gangbare richtwaarden enerzijds en met de referentietoestand anderzijds. In geval bij de beoordeling nadelige effecten worden verwacht of overschrijdingen van de toepasselijke geluidsnormering, worden milderende maatregelen voorgesteld.
Na
kennisoverdracht
aan
de
disciplinedeskundigen
fauna
flora
en
mens
worden
de
geluidsverstoring van natuur en van de mens beoordeeld op basis van kaders vermeld in par. 6.2.3.
65/83
04/006712
Onderzoeksvragen geluid
Leiden het plan of bepaalde planonderdelen tot wijzigingen van het bestaand omgevingsgeluid (normale achtergrondwaarden en specifiek geluid van relevante bronnen) ? In welke mate kunnen de voorziene ontwikkelingen tot verhoogde geluidsniveaus leiden in de omgeving ?
Komen er kwetsbare receptoren voor binnen het invloedsgebied ?
Zijn er wijzigingen in specifiek geluid ten gevolge van onderdelen in het plan ?
Welke geluidsreducerende maatregelen kunnen getroffen worden (zonering, geluidsscherm/-berm) ?
Leiden de extra verkeersstromen tot hogere geluidsniveaus in kwetsbare functies/zones ?
6.2.2.4
Discipline lucht Het voorgenomen plan heeft, op hoofdlijnen, een invloed op de toekomstige luchtkwaliteit :
via de emissies van het gegenereerde wegverkeer
via de emissies van verwarming en koeling van wooneenheden en logistieke gebouwen
Binnen de discipline lucht zal nagegaan worden of de verwachte mobiliteitswijzigingen en eventuele wijzigingen in doorstroming tot relevante wijzingen in emissies door voertuigen zal leiden. Hiervoor zullen zowel de emissie van PM10 als NOx bepaald worden, voor de huidige situatie, het nulalternatief en de inrichtingsalternatieven. De emissies zullen voor de voor het studiegebied relevante wegsegmenten berekend worden als een product van 1) het aantal voertuigen dat correspondeert met het betreffende wegsegment, 2) een emissiefactor en 3) het aantal kilometer van het wegsegment. De verkeersgegevens zullen aangeleverd worden door de deskundige mobiliteit. De emissiefactoren voor PM10 en NOx zijn afkomstig uit het model CAR Vlaanderen en zijn zoals vermeld in het richtlijnenboek lucht. De emissie van wooneenheden en logsitieke gebouwen wordt kwalitatief besproken, op basis van stedelijke gebieden met vergelijkbare kenmerken. Relevante parameters die zullen besproken worden zijn CO2, SO2, NOx en PM10. Naast de emissiebijdragen, worden ook de bijdragen tot de immissiesituatie berekend voor de huidige toestand, het nulalternatief en de inrichtingsalternatieven. Voor de immissiebepaling met betrekking tot wegverkeer zal gebruik gemaakt worden van het model CAR Vlaanderen 1.0. De impact van gebouwen op de luchtkwaliteit zal kwalitatief besproken worden. Emissie- en immissieresultaten zullen besproken worden aan de hand van het geldende toetsingsen beoordelingskader zoals vermeld in deel 6.2.3.3. Bij overschrijding van de normen zullen milderende maatregelen voorgesteld worden (zie ook deel Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.).
Na kennisoverdracht aan de disciplinedeskundigen fauna & flora en mens worden de gevolgen van luchtverontreiniging voor natuur en mens beoordeeld op basis van kaders vermeld in par. 6.2.3.
66/83
04/006712
Onderzoeksvragen lucht
Leiden het plan of bepaalde planonderdelen tot wijzigingen in de kwaliteit van de omgevingslucht ?
Hoe belangrijk is de verwachte wijziging van de bijdrage tot de luchtverontreiniging?
Worden huidige en toekomstige luchtkwaliteitsnormen nageleefd?
6.2.2.5
Discipline flora en fauna Op basis van de bestaande informatie (biologische waarderingskaart) is de huidige natuurwaarde van het plangebied nihil en zijn directe verliezen bij realisatie van het voorgenomen plan dus minstens beperkt. Het plangebied ligt volledig in stedelijk gebied met ten westen de spoorlijn en centraal de westelijke ring. Er is daardoor in het studiegebied een hoog achtergrondgeluidsniveau, veel lichtverstrooiing van wegverlichting en autoverlichting. We kunnen aannemen dat de aanwezige fauna elementen in het studiegebied en onmiddellijke omgeving volledig aan deze verstorende elementen zijn aangepast en nemen aan dat eventuele bijkomende verstoring geen invloed op deze soorten zal uitoefenen. Ook effecten van verzuring en eutrofiëring ten gevolge van luchtverontreiniging en effecten van verdroging zijn voor voorliggend plan niet relevant omdat in de omgeving geen kwetsbare natuurgebieden zijn gelegen. In principe worden netwerkeffecten niet verwacht omdat het project volledig in een stedelijk gebied is gelegen. Binnen het plangebied of in de nabije omgeving zijn geen gewenste natuurverbindingen op gemeentelijk of provinciaal niveau aanwezig.
Wel zal aandacht worden besteed aan de
mogelijke verbindingsfunctie van de spoorwegbermen en Leie-oevers.
In functie van de ecologische planoptimalisatie zal door een ecoloog de natuurwaarde op microniveau in beeld gebracht worden met bijzondere aandacht voor :
de beschrijving van aanwezige begroeiing ter hoogte van het verlaten terrein ten noorden van de goederenloods;
de beschrijving van de oevervegetatie langs de Leie en bespreking van de (potentiële) verbindingsfunctie;
de beschrijving van de spoorwegbermvegetatie en bespreking van de (potentiële) verbindingsfunctie;
de beschrijving van de (potentieel) aanwezige fauna. Zo zijn verlaten gebouwen typische broedplaatsen voor vogels als zwarte roodstaart, gierzwaluw, kauw en huismus en vinden vleermuizen hierin vaak een geschikte verblijfplaats.
De integrale beoordeling van de receptordiscipline natuur zal gebeuren aan de hand van toetsingsof beoordelingskaders vermeld in par. 6.2.3.
67/83
04/006712
Onderzoeksvragen flora en fauna
Is het wenselijk om het bestaand groen ter hoogte van het verlaten terrein ten noorden van de goederenloods te integreren in het woonpark ?
Welke zijn de mogelijkheden voor ecotoopontwikkeling in het geplande parkgebied ?
Welke is de gewenste inrichting en beheer van de Leie-oevers in het licht van het gewenste groene karakter van de Leie ter hoogte van het plangebied cfr het GRS Kortrijk?
6.2.2.6
Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Het plan heeft theoretisch op drie wijzen een mogelijke invloed op de toekomstige situatie;
Direct ruimtebeslag: verdwijnen/wijziging van erfgoedwaarden en landschappelijke kenmerken
Verstoringseffecten: visuele verstoring, wijzigingen ondergrond
Netwerkeffecten: wijziging landschappelijke connectiviteit en open ruimte corridors
Direct ruimtebeslag De erfgoedwaarde van het plangebied situeert zich in een aantal gebouwen of constructies. Door nieuwe bebouwing kan dat patrimonium met erfgoedwaarde verdwijnen. Er zijn geen ingrepen waardoor landschapsstructurerende elementen (de breuklijn tussen hoger en lager deel, Leie-oevers, spoorwegberm,…) verdwijnen. Wat betreft het archeologisch erfgoed wordt de kans klein geacht dat deze nog aanwezig zijn in het projectgebied. De zorgplicht en de vondstmeldingsplicht moeten in acht worden genomen. Er zijn dan ook geen relevante effecten te verwachten. Verstoringseffecten Door nieuwe bebouwing en/of nieuwe functies kan de context van patrimonium met erfgoedwaarde veranderen. De globale landschappelijke kwaliteit zal veranderen, door nieuwe bebouwing en een veranderend grondgebruik voor grote delen van het plangebied. De perceptieve kenmerken van het gebied kunnen veranderen doordat beeldbepalende elementen van het bestaande landschap verdwijnen en anderen verschijnen. Ook de gebruiksmogelijkheden en ervaring zal wijzigen. Dit leidt tot effecten op de landschapswaardering en de belevingswaarde van het landschap. Op het niveau van de deelprojecten (uitgezonderd het politiekantoor) kan, doordat de concrete architecturale invulling niet gekend is, geen uitspraak gedaan worden over de beeldkwaliteit en belevingswaarde. De schaligheid van de ontwikkelingen is wel een aandachtspunt i.f.v. de belevingskwaliteiten. Netwerkeffecten Binnen het plangebied zijn geen open ruimteverbindingen gelegen, vermeld in beleidsdocumenten (bijv. structuurplannen).
De landschappelijk netwerkeffecten beperken zich dan ook tot de
versterking of aantasting van structuurbepalende landschapselementen (Leie-oevers, breuklijn, spoorwegberm,…). De bespreking van de effecten wordt op basis van een kwalitatieve beoordeling uitgevoerd. De integrale beoordeling van de receptordiscipline landschap zal gebeuren aan de hand van toetsings- of beoordelingskaders vermeld in par. 6.2.3
68/83
04/006712
Onderzoeksvragen landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
In welke mate kan waardevol erfgoed worden verstoord in plangebied en de nabije omgeving ?
Is er sprake van een landschappelijke inpassing van de geplande ontwikkelingen in de omgeving ? Welke aanbevelingen of randvoorwaarden kunnen hiertoe worden aangereikt ?
Worden landschapsstructuren doorsneden, versnipperd of daarentegen versterkt/uitgebreid ?
In welke mate wijzigen de visuele en belevingswaarde van het plangebied en de nabije omgeving ? Blijven bestaande zichtrelaties behouden? Is de realisatie van nieuwe zichtrelaties wenselijk?
Hoe kan aan de beleidsoptie uit het GRS Kortrijk, ‘Waar de stadsring de Leie kruist, wordt de Leie op een landschappelijke manier aangepakt’ invulling worden gegeven?
6.2.2.7
Discipline mens Het plan heeft, op hoofdlijnen, op drie wijzen een invloed op de toekomstige situatie voor de discipline mens;
Direct ruimtebeslag: verdwijnen van menselijke functies (wonen, landbouw, recreatie), beproken in paragraaf 6.2.2.7.1
Verstoringseffecten: geluidsverstoring, visuele verstoring, luchtverontreiniging, impact op waterbeheersing, besproken in paragraaf 6.2.2.7.2 en wijziging (verkeers)leefbaarheid besproken in paragraaf 6.2.2.7.3
Netwerkeffecten: effecten op bereikbaarheid van functies, besproken in paragraaf 6.2.2.7.3 en ruimtelijke versnippering van functies besproken in paragraaf 6.2.2.7.1
6.2.2.7.1
Discipline mens – ruimtegebruik Om de actuele betekenis van het plangebied en de nabije omgeving voor de mens te beschrijven, wordt de menselijke leefruimte in een aantal functionele delen opgesplitst: wonen, landbouw, industrie, recreatie en communicaties (infrastructuur incl. mobiliteit). In het bijzonder worden de ruimtelijke relaties tussen deze functies nader bekeken: woon-werkrelaties, economische vervoersrelaties, recreatieve relaties,… Voor de toekomstige situatie wordt het direct areaalverlies van functies besproken en wordt behoud en aantasting van functionele relaties besproken.
69/83
04/006712
Onderzoeksvragen mens-ruimtegebruik
Zijn er veranderingen in interne processen en structuren van functionele systemen als wonen, werken, recreatie? Welke functies verdwijnen of worden gecreëerd ?
Welke functies zijn, rekening houdend met het beschikbare bouwvolume, mogelijk voor de NMBS-loods en de restpercelen in de deelzone gerechtsgebouw?
Is het noodzakelijke buffervolume voor wateropvang realiseerbaar binnen het planconcept?
Welke is de relatie tussen bouwvolume en openbare ruimte in de zone ‘woonpark’?
6.2.2.7.2
Discipline mens – woonkwaliteit Verstoringseffecten kunnen leiden tot een gehinderd of niet-functioneren van de menselijke functies omheen en in het plangebied. Relevant voor dit plan zijn:
Aantasting bodem- en grondwaterkwaliteit. Bespreking op basis van de resultaten van het onderzoek van de abiotische discipline bodem en grondwater
Verstoring door geluid Bespreking op basis van de resultaten van het onderzoek van de abiotische discipline geluid
Verstoring luchtkwaliteit Bespreking op basis van de resultaten van het onderzoek van de abiotische discipline lucht
Visuele verstoring Dit wordt behandeld bij de receptor Landschap
Onderzoeksvragen mens-woonkwaliteit
Wordt de kwaliteit van de leefruimte gewijzigd ? In welke mate verhoogt/verlaagt het risico op hinder (bodemverontreiniging,
geluidshinder,
luchtverontreiniging,
visuele
verstoring)
ten
aanzien
bewoners/omwonenden ?
Zijn afschermingsmaatregelen noodzakelijk of gewenst ten aanzien van westelijke ring of spoorweg?
van
70/83
6.2.2.7.3
04/006712
Discipline mens - mobiliteit De stad Kortrijk beschikt over een verkeersmodel dat kan gehanteerd worden om de effecten van de bijkomende activiteiten op de doorstroming in te schatten. Voor de nieuwe ontwikkelingen in het plangebied werd de verkeersgeneratie op de R36 berekend in het kader van het MOBER voor de stationsomgeving. In deze studie is rekening gehouden met het programma zoals werd opgenomen in de studie van SBA (2007) : - ‘Leieboord’: 3 woontorens van elk 10 bouwlagen (52 won) - ‘Woonpark’: 2 woonblokken van elk 4 bouwlagen (24 won) - ‘Belvedere’: politiekantoor - ‘Loods’: 12.790 m² publieke functies - ‘Magdalena’: 35 woningen, 12 appartementen en 5.360 m² kantoren De uitgangspunten en de aannames die gehanteerd worden in de studie worden onderzocht. Er wordt nagegaan of bijsturingen en/of verfijningen noodzakelijk zijn. In overleg met de stad kunnen hier varianten m.b.t. de ontwikkeling uitgewerkt worden (bijvoorbeeld mogelijke ontwikkelingen voor de nmbs-loods). Bovendien zullen ook de ontwikkelingen voor deelzone gerechtsgebouw (invulling van restpercelen) mee beschouwd worden. De verwachte toename van verkeersintensiteiten (op piekmomenten) wordt berekend door het bestaande verkeersmodel voor Kortrijk op basis van bestaand onderzoek (cf. bestaande beperkte mobiliteitsonderzoek voor het politiekantoor) en, indien er geen relevante informatie voor handen is, op basis van kengetallen (voor verkeersgeneratie van woongebieden, handelszaken, horeca, publieke functies en kantooractiviteiten).. Deze worden getransponeerd op de huidige verkeersintensiteiten. Rekening houdende met de capaciteit van de belangrijke ontsluitingswegen worden mogelijke problemen gedetecteerd, bijv. verminderde doorstroming met negatieve impact op de bereikbaarheid van functies. Daarnaast worden ook nog de te verwachten effecten op de verkeerleefbaarheid, verkeersveiligheid en multimodaliteit onderzocht. Aandachtspunten en voorstellen voor ontsluitingsconcepten worden aangereikt ter optimalisatie van het plan. Bijkomende aandachtspunten in het mobiliteitsonderzoek zijn intermodaliteit (verplaatsing waarbij van meer dan één type vervoermiddel wordt gebruik gemaakt), bereikbaarheid met openbaar vervoer, per fiets of te voet en het vermijden van sluipverkeer. Er wordt nagegaan hoe de realisatie van een parking past binnen de globale visie van de stad met betrekking tot parkeren. De mogelijkheden naar meervoudig gebruik, bijvoorbeeld voor evenementen, als bezoekersparking voor politiekantoor of nieuwe functie NMBS-loods…., worden nagegaan.
71/83
04/006712
Onderzoeksvragen mens-mobiliteit
Wordt de bereikbaarheid van deze functionele systemen gewijzigd (bijv. doorsnijden van ruimtelijk-functionele netwerken) ?
Welke zijn de te verwachten verkeersintensiteiten op het omliggend verkeerswegennet?
Heeft het plan invloed op de verkeersleefbaarheid ? In welke mate wordt de verkeersveiligheid gewijzigd ?
Voldoen de bestaande ontsluitingsinfrastructuren voor de verkeersafwikkeling van de geplande functies? Welke mogelijkheden inzake mobiliteit en verkeersafwikkeling kunnen voorgesteld worden ter optimalisatie van het plan ?
Op welke manieren kan sluipverkeer doorheen het plangebied worden vermeden?
Hoe kan de bereikbaarheid en toegankelijkheid met openbaar vervoer en voor fietsers en voetgangers (integratie in andere netwerken) geoptimaliseerd worden?
Hoe kan het autogebruik en het aantal afgelegde voertuigkilometers beperkt worden?
De integrale beoordeling van de receptordiscipline mens zal gebeuren aan de hand van toetsingsof beoordelingskaders vermeld in par. 6.2.3.
6.2.3
Toetsings- en beoordelingskaders Toetsings- en beoordelingskaders zullen worden geput uit milieuhygiënische wetgeving, uit beleidsdocumenten of uit Best Practices (bvb MER-richtlijnenboeken).
Onderstaand overzicht
bevat hiervan een oplijsting. Toetsingen (aan normen) worden doorgaans toegepast binnen technische en/of abiotische disciplines.
Beoordelingen (ten aanzien van waarden of doelen) worden doorgaans toegepast
binnen integrerende of receptordisciplines.
6.2.3.1
Discipline bodem
Decreet betreffende bodemsanering en bodembescherming en uitvoeringsbesluit VLAREBO
Decreet voorziet normen bij de beoordeling van bodemverontreiniging en stelt saneringsdoelstellingen vast. Uitvoeringsbesluit bepaalt voorwaarden waaraan bodems moeten voldoen ifv hergebruik. Vlarebo waakt erover dat geen nieuwe bodemverontreiniging ontstaat en dat bestaande verontreinigingen niet tot risico’s leiden.
72/83
04/006712
6.2.3.2
Discipline water
Decreet integraal waterbeheer BVR betreffende de watertoets
Heeft tot doel een goede toestand van grond- en oppervlaktewater te bereiken, zowel op kwalitatief als kwantitatief vlak. De bepalingen zijn algemeen van toepassing. Als instrument dat de realisatie van de vooropgestelde doelstellingen mede moet mogelijk maken, voorziet het decreet de watertoets of waterparagraaf. De wijze waarop deze watertoets dient uitgevoerd te worden is bepaald in het BVR van 20/07/2006 (BS 31/10/2006). In uitvoering van het decreet werd een Gewestelijke stedenbouwkundige verordening goedgekeurd die nadere regels vastlegt m.b.t. de opvang en (vertraagde) afvoer van hemelwater. Elementen ten behoeve van de watertoets worden bij de milieubeoordeling opgenomen. Bepalingen uit de verordening vormen mee de basis in de effectbeoordeling en het voorstellen van milderende maatregelen.
Functietoekenning oppervlaktewaterkwaliteit
Het immissiebesluit legt de kwaliteitsdoelstellingen voor alle oppervlaktewateren van het openbaar hydrografisch net vast. In Vlarem II zijn de kwaliteitsnormen vastgelegd die met deze doelstelling overeenkomen. Voor de Leie geldt als kwaliteitsdoelstelling de basiskwaliteit.
Beoordelingskader ‘verstoring mens’
De ernst van de effecten wordt beoordeeld rekening houdende met onder meer volgende aspecten: toegelaten grondwaterstandswijziging voor grondwaterwinningen, gewenste grondwaterstand vanuit landbouwkundig oogpunt, ligging van grondwaterbeschermingsgebieden, grondwaterkwetsbaarheidskaart voor vervuiling, realiseerbaarheid code van goede praktijk. De mogelijke effecten van risico’s op overstromingen worden beoordeeld. De mate waarin de menselijke functies die binnen de invloedszone gelegen zijn hinder zullen ondervinden, wordt door een expertenbeoordeling bepaald.
6.2.3.3
Discipline lucht
Europese Kaderrichtlijn lucht (2008/50/EG) met bijhorende dochterrichtlijnen
De kaderrichtlijn lucht omvat 4 dochterrichtlijnen waarin luchtkwaliteitsnormen geformuleerd worden. In het kader van voorliggende studie zijn vooral de eerste twee dochterrichtlijn van belang: 1e dochterrichtlijn: richtlijn 1999/30/EG betreft grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofoxide en stikstofdioxide, zwevende deeltjes en lood in de lucht. Deze richtlijn werd in 2002 omgezet in Vlarem II. 2e dochterrichtlijn: richtlijn 2000/69/EG betreft grenswaarden voor benzeen en koolmonoxide. Deze richtlijn werd in 2003 omgezet in Vlarem II. 3de dochterrichtlijn: richtlijn 2002/3/EG legt streefwaarden vast voor ozon. In 2003 werd deze dochterrichtlijn omgezet in Vlarem 4e dochterrichtlijn: richtlijn 2004/107/EG definieert streefwaarden voor As, Cd en Ni in PM10-stof en B(a)P in de omgevingslucht. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de grenswaarden voor SO2, PM10 en NOx (de polluenten die binnen het kader van het MER zullen bestudeerd worden). Zwaveldioxide (SO2)
Daggrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens: 125 µg/m³, mag niet meer dan 3 keer per kalenderjaar worden overschreden (vanaf 1/1/2005).
Stikstofdioxide (NO2) en stikstofoxiden (NOx)
Jaargrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens: 40 µg/m³ NO2 (vanaf 1/1/2010) Jaargrenswaarde voor de bescherming van de vegetatie: 30 µg/m³ NOx.
Zwevende deeltjes (PM10)
Jaargrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens: 40 µg/m³ PM10 (vanaf 1/1/2005). Daggrenswaarde voor de bescherming van de gezondheid van de mens: 50 µg/m³ PM10 (vanaf 1/1/2005), mag niet meer dan 35 keer per jaar overschreden worden.
Kyoto protocol
In het Kyoto protocol worden voor de verschillende contractsluitende landen doelstellingen vastgelegd voor de emissie van broeikasgassen. Binnen dit protocol engageerde België zich tot een emissiereductie van gemiddeld 7,5% in de periode 2008-2012, ten opzichte van het referentiejaar 1990. De verdeling tussen de verschillende gewesten, resulteerde in een reductiedoelstelling van 5,2% voor Vlaanderen en 7,5% voor Wallonië.
Vlarem II : Grens- en richtwaarden voor de luchtkwaliteit
De in Vlarem II opgenomnen normen zijn voor SO2, NOx en PM10 identiek aan de normen zoals opgenomen in bovenstaande tabel.
73/83
Beoordelingskader ’wegverkeersbijdragen’
Beoordelingskader ‘luchthinder mens’
6.2.3.4
04/006712
Voor de met CAR Vlaanderen berekende immissiebijdragen wordt het volgende beoordelingskader gehanteerd : 0 tot +2,5%
geen aantoonbare impact
0 tot -2,5%
geen aantoonbare impact
geen aantoonbare impact (score 0)
+2,5% tot 5%
beperkte bijdrage
-2,5% tot 5%
beperkte bijdrage
beperkte bijdrage (score +)
+5% tot + 7,5%
relevante bijdrage
-5% tot 7,5%
relevante bijdrage
relevante bijdrage (score ++
> +7,5%
belangrijke bijdrage
> -7,5%
belangrijke bijdrage
belangrijke bijdrage (score +++)
Voor de zones waar een overschrijding wordt vastgesteld, wordt een schatting gemaakt van het aantal gehinderden.
Discipline geluid
Besluit van de Vlaamse Regering van 22/7/05
Besluit inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai. (Dit besluit is o.a de omzetting van Europese richtlijn). Via dit besluit is voor grote wegen, belangrijke spoorwegen en luchthavens de geluidsimpact in kaart gebracht. In dit besluit worden de geluidsbelastingindicatoren Lden en Lnight naar voor geschoven, maar er werden voor beide indicatoren nog geen normen vastgelegd.
VLAREM II
In Vlarem II, Bijlage 2.2.1. zijn milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht opgenomen. Het geluidsniveau wordt hierbij uitgedrukt in LA95,1h.
Ontwerp KB 1991
In ontwerp KB tot vaststelling van grenswaarden voor lawaai binnenshuis en buitenshuis en van geluidsisolatie richtwaarden en maximale waarden voorgesteld voor het LAeq,T van wegverkeer en spoorwegverkeer.
Beoordelingskader ‘geluidsverstoring mens’
De beoordeling van de verstoring gebeurt door het aantal omwonenden in te schatten voor de bestaande en de toekomstige situatie(s) die worden blootgesteld aan volgende situaties : Zeer significant positief effect : verlaging omgevingsgeluid met 6 dB(A) of meer Significant positief effect : verlaging omgevingsgeluid met 3 tot 6 dB(A) Matig positief effect : verlaging omgevingsgeluid met 1 tot 3 dB(A) Matig negatief effect : verhoging omgevingsgeluid met 1 tot 3 dB(A) Significant negatief effect : verhoging omgevingsgeluid met 3 tot 6 dB(A) Zeer significant negatief effect : verhoging omgevingsgeluid met 6 dB(A) of meer Daarnaast wordt de hinder, in voorkomend geval, ook beoordeeld rekening houdend met drempelwaarden voor Lden uit de literatuur voor slaaphinder, psychosomatische hinder, gezondsheidsschade.
6.2.3.5 Decreet betreffende het natuurbehoud (natuurbehoudsdecreet) VEN SBZ
Discipline flora en fauna In kader van de effectbeoordeling wordt nagegaan in welke mate natuurelementen in het plangebied of onmiddellijke omgeving worden vernietigd of ernstig beschadigd met het oog op noodzakelijke maatregelen om deze beschadiging of vernietiging te voorkomen, beperken of herstellen. Het standstillprincipe en de zorgplicht vormen immers belangrijke beginselen in het decreet en zijn algemeen van toepassing. Dit slaat onder meer op regionaal belangrijke natuurwaarden, VEN/IVON gebieden, Habitat- en Vogelrichtlijngebieden. Vermits habitat- en vogelrichtlijngebieden niet gelegen zijn in de nabijheid van het plangebied worden geen aanzienlijke effecten verwacht op SBZ-gebieden en zal in het plan-MER geen passende beoordeling worden geïntegreerd.
Vegetatiebesluit
Een aantal vegetatiewijzigingen zijn ofwel verboden, natuurvergunnings- of meldingsplichtig. Er wordt nagegaan welke vegetaties in het plangebied mogelijks verdwijnen en in hoeverre de modaliteiten van het besluit van toepassing zijn.
Besluiten inzake soortbescherming
Er wordt beschreven of eventueel flora en fauna die onder het soortbeschermingsregime vallen binnen het plangebied aanwezig zijn. Er zal worden nagegaan in hoeverre eventueel aanwezige beschermde soorten worden verstoord.
Bosdecreet
Er zijn geen beboste percelen gelegen binnen het plangebied zodat niet ontbost zal worden.
74/83
04/006712
Milieubeleidsplan Kortrijk en provincie West-Vlaanderen)
Er zal worden nagegaan of de realisatie van het plan indruist tegen doelstellingen en voorziene maatregelen vooropgesteld in de verschillende milieubeleidsplannen.
GNOP Kortrijk
Er zal worden nagegaan of de realisatie van het plan indruist tegen doelstellingen vooropgesteld in het natuurbeleid van de gemeente.
Integraal beoordelingskader receptor fauna & flora
De verschillende effectgroepen als input voor de receptor natuur worden als geheel benaderd en integraal beoordeeld teneinde een beoordeling op receptorniveau mogelijk te maken. Beoordelingscriteria zijn onder meer de omvang van verstoring, de ecologische waarde, kwetsbaarheid, zeldzaamheid en herstelbaarheid van de beïnvloede zone. Ecotopen worden hierbij niet beschouwd als vegetatie op zich, wel als deel van het ecosysteem en dus als leefgebieden voor soorten. Zeer significant negatief effect: voortbestaan van bepaalde ecotopen op regionaal niveau komt in het gedrang door verlies door aanleg infrastructuur in of doorheen unieke ecotopen, het wijzigen van abiotische condities voor unieke ecotopen, verdwijnen van een kernpopulatie of het verdwijnen van essentiële deelpopulaties, stapstenen of corridors; Significant negatief effect: ecotoop zal op regionaal niveau gevoelig achteruitgaan t.g.v. planuitvoering (kwantitatieve richtwaarden, bijv. >5% van het totaal voorkomen van het ecotoop op regioniveau), wegvallen van bepaalde populaties of corridors maar behoud van essentiële kernpopulaties, behoud van het netwerk als geheel; Matig negatief effect: ecotoop zal zeker achteruitgaan op regionaal niveau t.g.v. planuitvoering (kwantitatieve richtwaarden, bijv. 1-5% van het totaal voorkomen van het ecotoop op regioniveau), effecten op kwantiteit en kwaliteit van de leefgebieden voor soorten op regionaal én op lokaal niveau zijn beperkt; Verwaarloosbaar effect: de oppervlakte/kwaliteit van bepaalde ecotopen zal enige wijziging ondergaan maar deze zijn niet essentieel in regionale context; Matig positief effect: voor het ecotoop zal een zekere toename optreden t.g.v. planuitvoering (kwantitatieve richtwaarden, bijv. 1-5% van het totaal voorkomen van het ecotoop op regioniveau), effecten op kwantiteit en kwaliteit van de leefgebieden voor soorten op regionaal én op lokaal niveau zijn beperkt; Significant positief effect: voor het ecotoop zal een beduidende toename optreden t.g.v. planuitvoering (kwantitatieve richtwaarden, bijv. >5% van het totaal voorkomen van het ecotoop op regioniveau), soort zal op lokaal niveau vooruitgaan t.g.v. planrealisatie maar regionaal voorkomen van de soort wijzigt niet fundamenteel (bv. bermen functioneren als bijkomende corridors of leefgebieden voor bepaalde soorten); Zeer significant positief effect: waarschijnlijk dat bepaalde ecotopen op regionaal niveau sterk zullen toenemen of zelfs verschijnen. Een dergelijk drastisch effect kan worden veroorzaakt door het ontstaan van unieke abiotische omstandigheden t.g.v. planrealisatie; nieuwe (inheemse) soorten zullen in het gebied verschijnen. Een dergelijk drastisch effect kan worden veroorzaakt door het ontstaan van unieke habitats die in de regio voorheen niet voorkwamen of het ontstaan van corridors die het mogelijk maken dat soorten uit verder gelegen gebieden zich kunnen verspreiden naar de betreffende regio;
6.2.3.6
Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie
Decreet betreffende landschapszorg
Binnen de effectbeoordeling wordt nagegaan in hoeverre beschermde landschappelijke waarden worden aangetast door het plan.
Landschapsatlas
Gebieden met een hoge waarde aan gaafheid (ankerplaatsen) of grote concentratie aan relicten (relictzones) zijn aangeduid. Deze zones genieten geen wettelijke bescherming, maar op termijn worden beheersplannen opgesteld. In het plangebied zijn geen relictzones noch ankerplaatsen gelegen.
Integraal beoordelingskader receptor landschap
Onder de term “landschap” wordt zowel het landschap, het bouwkundig erfgoed, archeologisch erfgoed als het geologisch en pedologisch erfgoed verstaan. De integrale beoordeling op basis van een expertenbeoordeling drukt uit in welke mate de kwaliteit van het landschap beïnvloed wordt. Voor de waardering van de landschappen wordt rekening gehouden met de intrinsieke waarde de (cultuur)historische waarde de zeldzaamheid de gaafheid de samenhang met andere elementen en het landschap (contextwaarden) Volgend kader wordt gehanteerd: Zeer significant negatief effect: landschappelijke waarden in sterke mate aangetast door verlies van grote oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate negatieve landschapselementen teweeg dat de landschappelijke beeldkwaliteit van grote oppervlakten verloren gaan. waarden worden aangetast door verlies van sterk positieve structurele of visuele relaties
75/83
-
-
-
-
-
6.2.3.7
04/006712
(of de creatie van nieuwe negatieve) wat kan leiden tot een versnippering waardoor de resterende oppervlakte onvoldoende waarde heeft an sich. Significant negatief effect: landschappelijke waarden in beperkte mate aangetast door verlies van beperkte oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate negatieve landschapselementen teweeg dat de landschappelijke beeldkwaliteit van beperkte oppervlakten verloren gaan. waarden worden aangetast door verlies van sterk positieve structurele of visuele relaties (of de creatie van nieuwe negatieve) wat kan leiden tot een versnippering waardoor de resterende oppervlakte toch een zekere beperking van zijn waarde kent. Matig negatief effect: landschappelijke waarden in zeer beperkte mate aangetast door verlies van zeer beperkte oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate negatieve landschapselementen teweeg dat de landschappelijke beeldkwaliteit van zeer beperkte oppervlakten verloren gaan. waarden worden aangetast door verlies van sterk positieve structurele of visuele relaties (of de creatie van nieuwe negatieve) wat kan leiden tot een versnippering waardoor de resterende oppervlakte een minimale beperking van zijn waarde kent. Verwaarloosbaar effect: de eventuele wijziging van de landschapskwaliteit is verwaarloosbaar. Matig positief effect: landschappelijke waarden in zeer beperkte mate verbeterd door herstel van zeer beperkte oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate positieve landschapselementen teweeg (of verwijderen dermate negatieve) dat de landschappelijke beeldkwaliteit van zeer beperkte oppervlakten toeneemt. herstel van waarden door herstel van zeer beperkt positieve structurele of visuele relaties (of de verwijdering van negatieve) wat kan leiden tot een herstelde verbinding en afname van versnippering waardoor het gebied een lichte toename van zijn waarde kent. Significant positief effect: landschappelijke waarden in beperkte mate verbeterd door herstel van beperkte oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate positieve landschapselementen teweeg (of verwijderen dermate negatieve) dat de landschappelijke beeldkwaliteit van beperkte oppervlakten toeneemt. herstel van waarden door herstel van beperkt positieve structurele of visuele relaties (of de verwijdering van negatieve) wat kan leiden tot een herstelde verbinding en afname van versnippering waardoor het gebied een toename van zijn waarde kent. Zeer significant positief effect: landschappelijke waarden in sterke mate verbeterd door herstel van grote oppervlakte waardevol landschap of waardevolle landschapselementen; aanleg van infrastructuur/aanwezigheid gebouwen brengen dermate positieve landschapselementen teweeg (of verwijderen dermate negatieve) dat de landschappelijke beeldkwaliteit van grote oppervlakten toeneemt. herstel van waarden door herstel van zeer beperkt positieve structurele of visuele relaties (of de verwijdering van negatieve) wat kan leiden tot een herstelde verbinding en afname van versnippering waardoor het gebied een grote toename van zijn waarde kent.
Discipline mens (inclusief mobiliteit)
Mobiliteitsplan Kortrijk
Dit vormt de basis voor de uitwerking van een hiërarchie voor het lokale wegennet gekoppeld aan inrichtingsprincipes en (infrastructurele) maatregelen. De selectie van het wegennet gebeurt voor vracht-, auto- en langzaam verkeer. Er wordt nagegaan of de realisatie van voorliggend plan indruist tegen doelstellingen of maatregelen vooropgesteld in het mobiliteitsplan.
Parkeer- en parkeergeleidingsstudie
Deze studie verwoordt de parkeervisie van Kortrijk. Er wordt nagegaan hoe de realisatie van de parkings voor langparkeren passen binnen de globale visie van de stad met betrekking tot parkeren.
Integraal beoordelingskader receptor mens
In tegenstelling tot de andere receptoren is voor de receptor mens geen relatief eenvoudige en 100% objectieve integratie van de verschillende effectgroepen uit te werken omdat: De doelstelling van het plan is gericht op menselijke receptoren. Er zijn dus duidelijke positieve effecten voor de mens ten gevolge van de realisatie van het bijkomende bedrijventerrein, van de stedelijke projecten en van de woongebieden. Deze voordelen worden echter gespreid over een groter gebied, over een ruim transportnetwerk, en komen, in geval van het regionaal bedrijventerrein, niet alleen aan de bevolking binnen het studiegebied ten goede. In bepaalde zones is het mogelijk dat de voordelen nauwelijks of niet merkbaar zijn voor de bevolking in het plangebied, of dat er daarentegen belangrijke nadelen optreden. In een aantal gevallen dient bijvoorbeeld een afweging gemaakt te worden tussen de voordelen voor het algemeen nut en de nadelen die de bevolking lokaal kan ondervinden.
76/83
04/006712
De beoordeling op het niveau van één functie is in zeer grote mate een expertbeoordeling. Een voorstel van algemeen beoordelingskader dat per functie gebruikt kan worden is het volgende: Zeer significant negatief effect: de functie wordt zeer sterk gehinderd en/of verdwijnt nagenoeg volledig uit het gebied; Significant negatief effect: de functie ondervindt sterke hinder en verdwijnt over delen van het gebied; Matig negatief effect: de functie ondervindt hinder door het plan/project maar dit is slechts in beperkte mate; Verwaarloosbaar effect: er zijn geen significante wijzigingen te verwachten voor de functie; Matig positief effect: de functie ondervindt een stimulans of verbetering door het plan/project maar dit doet zich slechts in beperkte mate voor; Significant positief effect: de functie ondervindt een duidelijk positief effect en kan zich uitbreiden of verbeteren maar de ruimtelijke uitbreiding blijft beperkt; Zeer significant positief effect: de functie krijgt een sterke ontwikkeling ten gevolge van het plan/project en neemt grote delen van het gebied in. Een dergelijk beoordelingskader is steeds schaalafhankelijk. Daarom zal duidelijk aangegeven worden ten opzichte van welke schaal de beoordeling wordt uitgevoerd. Bijvoorbeeld: het verlies van een bepaalde oppervlakte aan landbouw, dus een verdwijning van de functie, kan op microschaal sterk negatief zijn door het verloren gaan van een landbouwbedrijf; kan terzelfder tijd matig negatief zijn op een mesoschaal door de afname van een deel van het landbouwgebied; en kan tevens op macroschaal verwaarloosbaar zijn. Voor de afweging van de ‘globale leefbaarheid’ wordt een synthese van leefbaarheid van de verschillende functies opgemaakt. Beoordelingskader ‘mobiliteit’
6.2.4
Eerder technische beoordelingen van de verkeersafwikkeling (cfr hoger); dergelijke beoordelingskaders zijn in de literatuur beschreven en kunnen alleszins bij de aanvang worden geëxpliciteerd. Expertbeoordelingen voor de niet modelleerbare effecten (modal shift; verschuivingen van reisroutes of locaties; beoor¬delingen van leesbaarheid, veiligheid of leefbaarheid; doorstroming openbaar vervoer, bereikbaarheid, …); de onderlinge weging van deze aspecten is daarbij locatieafhankelijk, afhankelijk van de beschouwde modus,… Een toetsing van de nieuwe situatie aan het verkeersplanologisch kader dat voorafgaand wordt opgemaakt. Dit verkeersplanologisch kader omvat o.a.: de relevante bepalingen uit Ruimtelijke Structuurplannen op de 3 bestuursniveaus met o.a. de catego¬risering van wegen met het bijhorende beleid, de visie op de mobiliteitsafwikkeling zoals deze blijkt uit mobiliteitsplannen voor Kortrijk (gemeentelijk mobiliteitsplan Kortrijk, parkeer- en parkeergeleidingsstudie, fietsrouteplan Kortrijk, studie hoogwaardig openbaar vervoer Kortrijk, fietsparkeerstudie), de ruimtelijke en verkeerskundige visie zoals deze blijkt uit de zogenaamde streefbeelden voor wegen, provinciaal functioneel fietsroutenetwerk, beleidsplannen voor openbaar vervoer.
Milderende maatregelen of planoptimalisaties Het luik ‘milderende maatregelen’ omvat een opgave van alle relevante maatregelen ter voorkoming of ter vermindering van negatieve effecten en ter bevordering van positieve effecten. Gezien voor het plangebied een bestemmingswijziging zal worden doorgevoerd waarvoor nog maar weinig elementen concreet zijn vastgelegd, zullen de milderende maatregelen een zeer belangrijk onderdeel vormen van de milieubeoordeling. Deze milderende maatregelen zijn immers aanbevelingen om de milieu-impact te beperken door een aangepaste concretisering van het plan. Een
aantal
(ruimtelijke)
milderende
maatregelen
zullen
vertaald
worden
in
het
RUP
(stedenbouwkundige voorschriften). De milieubeoordeling zal in de mate van het mogelijke aangeven welke elementen dienen vertaald te worden in het RUP en welke milderende maatregelen op een andere manier dienen te worden geconcretiseerd. In de context van een plan-MER voor een RUP volgens het integratiespoor zijn milderende maatregelen meestal planoptimalisaties (die dus meteen worden doorvertaald naar nieuwe concepten, planvarianten, planvoorschriften, …) of voorstellen voor flankerend beleid. Er wordt bij de milieubeoordeling aangestipt welke milderende maatregelen relevant zijn voor een mogelijke doorvertaling naar de ruimtelijke inrichtinsprincipes voor het verordenend plan en naar de stedenbouwkundige voorschriften. Buiten deze set aan (ruimtelijke) maatregelen zijn er uiteraard
77/83
04/006712
nog een reeks andere milderende maatregelen die conform de huidige sectorale wetgeving worden ondervangen en desgevallend verplicht. Deze worden waar toepasselijk als aanbevelingen of aandachtspunten meegegeven. Indien in de milieubeoordeling milderende maatregelen worden voorgesteld, zal uiteindelijk in de toelichtingsnota van het RUP worden weergegeven welke maatregelen opgenomen worden. De feitelijke doorwerking van milderende maatregelen en aanbevelingen gebeurt bij de effectieve ontwikkeling van het terrein.
6.2.4.1
Discipline bodem Milderende maatregelen beperken zich tot het naleven van de van toepassing zijnde regelgeving, met name het uitvoeren van een afdoende sanering alvorens grondoverdracht plaatsvindt of nieuwe bestemmingen worden gerealiseerd.
6.2.4.2
Discipline water Bij de ontwikkeling van het bedrijventerrein dienen de algemene principes nageleefd te worden in kader van een kwalitatief waterbeheersingsbeleid en een optimale inpassing van waterlopen. Volgende aspecten kunnen binnen de discipline water beschouwd worden als maatregelen of planoptimalisatie:
Mogelijkheden voorzien voor natuurlijke oevers, waterbuffers; Principes van kwalitatief geïntegreerd waterbeleid opnemen in stedenbouwkundige voorschriften: waterdoorlatende materialen, scheiding afvoer van hemel- en afvalwater, behoud, herstel of aanleg van waterbergende infrastructuur.
6.2.4.3
Discipline geluid Volgende aspecten kunnen binnen de discipline geluid beschouwd worden als maatregelen of planoptimalisaties die, wellicht onderling gecombineerd, kunnen worden meegenomen in het planproces of in het flankerend beleid :
6.2.4.4
Aanpassing van de reikwijdte van het plangebied en afstandsbuffering,
Beperking van toegelaten activiteiten (bvb geen lawaaierige activiteiten,…),
Wijziging layout (bvb op vlak van interne en externe ontsluiting, …)
Fysische buffering (geluidsbermen, regelbeplanting, gebouwenschakeling, …)
Discipline lucht Indien uit het milieueffectenonderzoek zou blijken dat milderende maatregelen nodig zijn voor de discipline lucht, dan zullen, afhankelijk van het gestelde probleem, maatregelen geformuleerd worden met betrekking tot verkeersimpact en/of impact van gebouwen. Maatregelen die betrekking hebben tot de impact van verkeer kunnen bijvoorbeeld zijn: doorstroming verbeteren, verkeersintensiteit
verminderen,
etc.
Er
wordt
hierbij
verwezen
naar
de
studie
‘immissieproblematiek ten gevolge van het verkeer: knelpunten en maatregelen’ (TNO, 2004). Met betrekking tot gebouwenverwarming kunnen aanbevelingen gemaakt worden omtrent isolatie en beschikbare koel- en verwarmingstechnieken. Eventueel kan als planoptimalisatie de wenselijkheid van hetvoorzien van ruimte voor een optimale buffering ten opzichte van de westelijke ring worden onderzocht, afgewogen tegenover de zichtbaarheid van de locatie en landschappelijke context.
6.2.4.5
Discipline flora en fauna Maatregelen kunnen onder meer zijn:
bepalingen in de stedenbouwkundige voorschriften mee opnemen zodat bestaande natuurlijke en kleinschalige landschappelijke elementen of structuren kunnen behouden of versterkt worden bij de ontwikkeling van het gebied.
78/83
6.2.4.6
04/006712
Discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie Ten aanzien van de structurele waarde, belevingswaarde en de visuele waarde van het landschap, kunnen milderende maatregelen worden getroffen teneinde een optimale landschappelijke inpassing na te streven. Er wordt nagegaan in welke mate het wenselijk is maatregelen aan te geven die op het niveau van stedenbouwkundige voorschriften kunnen doorwerken (bijv. bouwhoogtes).
6.2.4.7
Discipline mens (inclusief mobiliteit) Desgevallend worden voorstellen geformuleerd om de randvoorwaarden op vlak van leefbaarheid, veiligheid en doorstroming te verbeteren. Deze maatregelen kunnen, wellicht onderling gecombineerd, worden meegenomen in het planproces of in het flankerend beleid:
uitdoving van bestaande functies in het plangebied;
voorzien van ruimte voor het behoud van bestaande functies of de geleidelijke overgang van deze bestaande functies naar nieuwe bestemmingen (fasering van ontwikkeling);
nodige maatregelen voorzien in het grafisch plan en de stedenbouwkundige voorschriften voor een optimale ontsluiting van het gebied;
6.2.5
aanpassing van de configuratie van het plangebied en afstandsbuffering;
beperking van toegelaten activiteiten (bvb geen lawaaierige activiteiten,…);
wijziging layout (bvb op vlak van interne en externe ontsluiting, …)
fysische buffering (geluidsbermen, regelbeplanting, gebouwenschakeling, …)
Geen grensoverschrijdende effecten Het plangebied is volledig op Vlaams grondgebied gelegen. Door de grote afstand tot de gewestgrens (ca 7 km) worden geen (gewest)grensoverschrijdende milieueffecten verwacht ten gevolge van de uitvoering van het plan.
79/83
04/006712
6.3
Doorwerking naar het plan
6.3.1
Cartografische vertaling en stedenbouwkundige voorschriften Aan de hand van de resultaten van het actorenoverleg, het ruimtelijke ontwerp en de milieubeoordeling (van programma-onderdelen afzonderlijk en cumulatieve effecten) en na afweging van mogelijke conflicten wordt een voorstel van gemeentelijk RUP uitgewerkt. Hierbij kan het verordenend deel worden opgemaakt. Elementen die op kaart lokaliseerbaar zijn, en die met voldoende zekerheid kunnen worden vastgelegd, maken best deel uit van het grafisch plan. Overige delen die verordenend moeten worden
vastgelegd,
maken
deel
uit
van
de
stedenbouwkundige
voorschriften.
In
de
stedenbouwkundige voorschriften kunnen ook kwalitatieve eisen worden opgenomen en bijzondere aandachtspunten bij de beoordeling van stedenbouwkundige vergunningen, voorzover deze tot ruimtelijke ordening behoren. Het grafisch plan en de stedenbouwkundige voorschriften moeten voor de burger eenduidig, toetsbaar en verifieerbaar zijn.
6.3.2
Milieuverklaring Bij de vaststelling en de bekendmaking van het plan dient eveneens een zogenaamde verklaring te worden gegeven die volgende aspecten samenvattend weergeeft:
hoe de milieuoverwegingen in het plan werden geïntegreerd;
hoe rekening werd gehouden met het goedgekeurde plan-MER en de gegeven adviezen;
de redenen waarom is gekozen voor het plan zoals het is aangenomen, en dit eveneens in het licht van de redelijke alternatieven die zijn behandeld.
6.3.3
Kennisleemten, monitoring en evaluatie In de toelichtingsnota van het RUP zal bijzondere aandacht besteed worden aan de monitoring van het voorgenomen plan en de verwachte milieueffecten. Hierbij wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande monitoring, eventueel aangevuld met specifieke monitoringsmaatregelen. De toelichtingsnota van het RUP moet minstens vermelden volgens welke methodiek en op welke tijdstippen de monitoring zal plaatsvinden. Dit zal mede worden bepaald aan de hand van de milieubeoordeling. In het kader van de milieubeoordeling zal voldoende aandacht besteed worden aan de mogelijke of noodzakelijke maatregelen voor monitoring en evaluatie van de milieueffecten. Dit aspect kan tweeërlei worden opgevat :
Enerzijds het omgaan met gekende kennisleemten, dit opdat in deze fase van de planvorming nog niet bekend is hoe de concrete inrichting van het stedelijk gebied zal gebeuren.
Anderzijds is het continu monitoren van het plan en de milieueffecten hierdoor teweeg gebracht aan de orde. Hierbij wordt de realisatie van het plan en haar doelstellingen opgevolgd en geëvalueerd. Daarnaast moet blijken bij een monitoring en evaluatie welke milieueffecten het plan met zich meebrengt, welke acties desgevallend noodzakelijk zijn om negatieve effecten te milderen en welke maatregelen aanleiding kunnen vormen tot een bijstelling van het plan. De analyse van milieueffecten zal grotendeels kunnen gebeuren op basis van de generieke werking en onderzoeken die voor diverse aspecten reeds worden uitgevoerd binnen de Vlaamse overheid of bij andere partners: luchtmetingen, verkeerstellingen, geluidsmetingen, leefbaarheidsonderzoek, … Indien
80/83
04/006712
noodzakelijk of wenselijk kunnen aanbevelingen worden aangereikt over de methodiek en frequentie waarmee analyses en impactbeschrijvingen tot stand komen. Waar mogelijk en relevant zal in de milieubeoordeling een aanzet gegeven worden wat betreft de wijze van monitoring en manier waarop aan de hand van monitoringsresultaten het plan al dan niet kan bijgesteld worden.
81/83
04/006712
BIJLAGEN Bijlage 1: Handtekeningen deskundigen Natalie Bakx (Arcadis Belgium), erkend deskundige Bodem (EDA/512/V2, geldig tot 08/01/2013) en Water (EDA/512/V2, geldig tot 08/01/2013), belast met : de coördinatie van het plan-MER
Els Peeters (Arcadis Belgium), erkend deskundige Bodem (EDA 604–V1, geldig tot 08/01/2014) en Water (EDA 604-V1B, geldig tot 08/01/2014), belast met: de discipline Bodem en Water
Jorg Lambrechts (Arcadis Belgium), erkend deskundige Fauna en Flora (EDA 563-V1, geldig tot 25/02/2012), belast met: de discipline Fauna en Flora
Ann Van Wauwe (Arcadis Belgium), erkend deskundige Monumenten en Landschappen (EDA 659/C, geldig tot 8/02/2011) belast met: de disciplines Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie
Adel Lannau (Arcadis Belgium), erkend deskundige Mens – sociaal-organisatorische aspecten (EDA 611B, geldig tot 12/07/2011), belast met: de discipline Mens (incl. mobiliteit)
Patrick Pans (Arcadis Belgium), erkend deskundige Geluid en Trillingen (EDA 557-V2, geldig tot 4/10/2012), belast met : de discipline Geluid en Trillingen
Paul Vanhaecke (Arcadis Belgium), erkend deskundige Lucht (EDA 018/V3/D, geldig tot 17/12/2010), belast met : de discipline Lucht
82/83
Bijlage 2: Kaartenbundel Kaart 1: Situering plangebied op macroschaal Kaart 2: Situering op luchtfoto Kaart 3: Situering op topografische kaart Kaart 4: Situering op wegenkaart Kaart 5: Situering op gewestplan Kaart 6: Bodemkaart Kaart 7 : Waterlopen Kaart 8: Biologische waarderingskaart Kaart 9: Landschapsatlas Kaart 10: Bescherming natuur Kaart 11: Beschermd erfgoed
04/006712
Hoofdkantoren ARCADIS Belgium
Bijkantoren ARCADIS Belgium
www.arcadisbelgium.be
Deurne-Antwerpen
Berchem-Antwerpen
Kortrijk
Clara Snellingsstraat 27
Roderveldlaan 3
Sint-Jorisstraat 21
B-2100 Deurne-Antwerpen
B-2600 Berchem
B-8500 Kortrijk
T +32 3 360 83 00
T +32 3 328 62 86
T +32 56 24 99 20
F +32 3 360 83 01
F +32 3 328 62 87
F +32 56 24 99 21
Gent
Bastogne
Leuven
Kortrijksesteenweg 302
Rue Thier De Luzéry 6
Hungaria, Vaartkom 35/1
B-9000 Gent
B-6600 Bastogne
B-3000 Leuven
T +32 9 242 44 44
T +32 61 21 38 85
T +32 16 63 95 00
F +32 9 242 44 45
F +32 61 21 52 28
F +32 16 63 95 01
Hasselt
Haaltert
Luik
Eurostraat 1 – bus 1
Bruulstraat 35
Rue des Guillemins 26, 2de verd.
B-3500 Hasselt
9450 Haaltert
4000 Luik
T +32 11 28 88 00
T. +32 53 83 04 80
T +32 4 349 56 00
F +32 11 28 88 01
F.+32 53 83 59 54
F +32 4 349 56 10
Charleroi
Oostende
119, Avenue de Philippeville
Archimedesstraat 7
6001 CHARLEROI
B-8400 Oostende
T.. +32 71 298 900
T +32 59 27 38 00
F. +32 71 298 901
F +32 59 27 39 00
Iso gecertificeerd voor
Adviesverlening, studie en ontwerp van gebouwen, infrastructuur, milieu en ruimtelijke ordening
