GEMEENTE LEEUWARDERADEEL
15 Stiens, 29 februari 2012
Raadsvergadering:
5 juli 2012
Voorstelnummer:
2012/ 42
Behandelend ambtenaar: Jitske Bosch E-mail:
[email protected] Telefoonnr. : 058 – 257 66 68 Onderwerp:
Bezuinigingen bewegingsonderwijs
Te nemen besluit: Geadviseerd wordt om op basis van reële bezuinigingen de volgende wijzingen aan te brengen in het bewegingsonderwijs: - Alle onderstaande bezuinigingsmaatregelen in te laten gaan per 1 januari 2013. - Het schoolzwemmen af te schaffen en de schoolkinderen daarvoor in de plaats een gymnastiekles te laten volgen. - De vergoeding voor de ruimten van het bewegingsonderwijs die It Gryn en de dorpshuizen van de gemeente ontvangen, te baseren op 2 x 45 minuten in plaats van 2 x 60 minuten. - It Gryn te compenseren voor het totaal aan gederfde inkomsten vanwege de bezuinigingsmaatregelen op het bewegingsonderwijs ten opzichte van 2011. Voor 2013 bedraagt de compensatie 75 % van deze totale gederfde inkomsten, in 2014, 50 % en in 2015, 25 %. Vanaf 2016 wordt It Gryn niet meer gecompenseerd voor de gederfde inkomsten zoals die in dit stuk beschreven staan. - De verantwoordelijkheid voor het organiseren en het bekostigen van het gymnastiekvervoer terug te geven aan de scholen. - Bij de voorjaarsbijstelling 2012 € 12.125,- uit Onvoorzien Incidenteel eenmalig middelen beschikbaar stellen (2013 kan op een later tijdstip worden geformaliseerd).
Korte inhoud: De opdracht vanuit de gemeenteraad om de mogelijkheden te onderzoeken om bezuinigingen door te voeren in het bewegingsonderwijs, wordt in dit raadsvoorstel uitgewerkt. Uitgangspunt hierbij is de zoektocht geweest naar de alternatieven waarop aan de wettelijke verplichtingen kan worden voldaan. De verkregen antwoorden zijn besproken met de directeur van It Gryn en de bovenschoolse directeuren van het basisonderwijs in de gemeente. Hun standpunten staan beschreven in dit voorstel. Vervolgens worden er op basis van alle informatie per bezuinigingsmaatregel 1 of meerdere adviezen gegeven. De financiële gevolgen die hier uit voortkomen staan weergegeven in tabel
1
1 op pagina 7. Naast bovenstaande wordt er in dit raadsvoorstel aandacht besteed aan de motie zoals deze door de PvdA naar voren is gebracht in de gemeenteraadsvergadering van 8 december 2011 betreffende het financieren van zwemdiploma’s voor Minima.
Inleiding / Kanttekeningen: De opdracht vanuit de gemeenteraad om de mogelijkheden te onderzoeken om bezuinigingen door te voeren in het bewegingsonderwijs, wordt in dit raadsvoorstel uitgewerkt aan de hand van de volgende 4 vragen: 1. Wat is het nut van schoolzwemmen? 2. Wat is de huidige situatie en hoeveel kost dat de gemeente? 3. Wat zijn de verplichtingen vanuit de gemeente? 4. Wat zijn de alternatieven om aan de verplichtingen te voldoen? De antwoorden op vraag 4 zijn vervolgens besproken met de directeur van It Gryn en de bovenschoolse directeuren van het basisonderwijs in de gemeente. Hun standpunten staan beschreven in dit voorstel. Naast bovenstaande informatie en het uiteindelijke advies wordt er in dit raadsvoorstel aandacht besteed aan de motie zoals deze door de PvdA naar voren is gebracht in de gemeenteraadsvergadering van 8 december 2011 betreffende het financieren van zwemdiploma’s voor Minima.
Argumenten: 1. Wat is het nut van schoolzwemmen? Het schoolzwemmen is een aanvulling op het diploma-zwemmen. Voor het behalen van een zwemdiploma is het schoolzwemmen alleen niet voldoende, daar is een grotere tijdsinvestering in de vorm van zwemlessen voor nodig. Tijdens het schoolzwemmen maken de kinderen kennis met verschillende watersporten en worden ze voorbereid op hoe het is om onder winterse omstandigheden in het water te raken. Daarnaast is de ervaring vanuit It Gryn dat de kinderen door het schoolzwemmen meer plezier gaan beleven in het zwemmen in het algemeen. 2. Wat is de huidige situatie en hoeveel kost dat de gemeente? Op dit moment volgen alle kinderen van de basisscholen in de gemeente Leeuwarderadeel 2 x per week 45 tot 60 minuten gymnastiekles op 2 verschillende momenten. De kinderen volgen de gymnastieklessen op sportcomplex It Gryn en in de dorpshuizen De Bining in Koarnjum en De Kampioen in Hijum. Wie waar de gymnastiekles volgt staat beschreven in de bijlage. In de winterperiode (25 weken per jaar) wordt 1 van beide gymnastieklessen vervangen door een zwemles. De dorpshuizen en It Gryn ontvangen een vergoeding voor het gymnastiekgebruik die
2
gebaseerd is op 2 per week x 60 minuten, waarbij voor zwem- en gymnastieklessen verschillende tarieven worden gehanteerd. Voor de periode van na de zomervakantie tot en met maart organiseert en bekostigd de gemeente busvervoer voor de kinderen uit Hijum en de onderbouw uit Britsum. Vanaf april maken de schoolkinderen gebruik van de gymnastiekvelden in het eigen dorp voor buitenlessen. Kosten De kosten die de huidige situatie voortkomen zijn voor 2011: Sec schoolzwemmen Gebruikersvergoeding It Gryn - deel schoolzwemmen Sec gymnastieklessen Gebruikersvergoeding It Gryn - deel schoolgymnastiek Gebruikersvergoeding De Bining Gebruikersvergoeding De Kampioen Voortkomend uit beide Vervoerskosten Totaal
€ 21.255 € 24.072 € 10.826 € 921 € 12.380 € 69.454
3. Wat zijn de verplichtingen vanuit de gemeente? De gemeentelijke zorgplicht voor het bewegingsonderwijs omvat vanuit de Wet op het Primair Onderwijs de volgende 3 onderdelen: 1. Zorgdragen voor voldoende accommodatie, 2. Vaststellen rooster bewegingsonderwijs (wordt bij ons onderling afgestemd tussen de accommodaties en de scholen), 3. Vaststellen van de vergoeding voor het gebruik van de lokalen bewegingsonderwijs voor de scholen. Ad. 3 De wet bepaalt dat de gemeente aan de eigenaar van een lokaal bewegingsonderwijs jaarlijks een vergoeding beschikbaar dient te stellen. Voor het berekenen van de vergoeding geldt als basis het aantal klokuren bewegingsonderwijs dat van het lokaal gebruik wordt gemaakt. Met betrekking tot het aantal klokuren schrijft de verordening Onderwijshuisvesting van de gemeente Leeuwarderadeel voor: “Ten hoogste 1,5 klokuur per week per groep leerlingen van 6 jaar en ouder.” De modelverordening Onderwijshuisvesting schrijft echter “ten minste 1,5 klokuur” voor. In Nederland wordt 1,5 uur als norm gehanteerd en er moeten zeer zwaarwegende argumenten zijn als wordt afgeweken van deze norm. Het staat niet vast dat de 1,5 klokuur in één keer worden ingezet of dat deze wordt verdeeld over 2 keer per week 45 minuten. De wettelijke zorgplicht van de gemeente heeft geen betrekking op het zwemonderwijs. Het is een eigen keuze van de gemeente om faciliteiten voor het zwemonderwijs beschikbaar te stellen. Ook omvat de gemeentelijke zorgplicht voor het lokaal bewegingsonderwijs niet de bekostiging van het vervoer van leerlingen naar de accommodatie. Dit blijkt uit de uitspraak van de Raad van State d.d. 2 augustus 2006.
3
4. Wat zijn de alternatieven om aan de verplichtingen te voldoen? Onderstaand worden de alternatieven weergegeven waarbij er aan de verplichtingen wordt voldaan en alle extra’s ‘er af worden gehaald’. Vervolgens wordt op basis van die informatie en de reacties van de bovenschoolse directeuren van de scholen en de directeur van It Gryn per bezuinigingsmaatregel 1 of meerdere adviezen gegeven. De financiële gevolgen die hier uit voortkomen staan weergegeven in tabel 1 op pagina 7. 1. Afschaffen schoolzwemmen Een van de alternatieven is om het schoolzwemmen af te schaffen en er gymnastiekles voor in de plaats te geven. Met deze (mogelijke) wijziging zal It Gryn geen inkomsten verkrijgen uit de verhuur van het zwembad, maar wel inkomsten verkrijgen uit de verhuur van de gymnastiekzaal. Het verhuurtarief voor het zwembad is hoger dan het huurtarief van de gymnastiekzaal. Hier dient echter de opmerking te worden gemaakt dat de gemeente bij de verzelfstandiging van It Gryn de afspraak heeft gemaakt dat bezuinigingen op het schoolzwemmen in ‘redelijkheid en billijkheid’ gemaakt dienen te worden. Daarnaast is er bij de verzelfstandiging de afspraak gemaakt om tot en met 2016 geen nieuwe bezuinigingen door te voeren. Een redelijke en billijke oplossing om het schoolzwemmen af te schaffen zou zijn (het volgende overzicht is opgesteld door de directeur van It Gryn): 2011 – huidige situatie 2012 – schoolzwemmen afschaffen; 100 % compensatie voor gederfde inkomsten 2013 – schoolzwemmen afschaffen; 75 % compensatie voor gederfde inkomsten 2014 – schoolzwemmen afschaffen; 50 % compensatie voor gederfde inkomsten 2015 – schoolzwemmen afschaffen; 25 % compensatie voor gederfde inkomsten 2016 – schoolzwemmen afschaffen; 0 % compensatie voor gederfde inkomsten Deze mogelijkheid tot bezuiniging is ook besproken met de bovenschoolse directeuren van zowel het openbaar als het Christelijk basisonderwijs in de gemeente. Door beide is aangegeven begrip te hebben voor deze mogelijke bezuinigingsmaatregel gezien de huidige financiële ontwikkelingen. In veel gemeenten wordt het afschaffen van het schoolzwemmen ingezet als bezuinigingsmaatregel. Met betrekking tot deze mogelijke bezuinigingsmaatregel wordt geadviseerd om: - Het schoolzwemmen af te schaffen en de schoolkinderen daarvoor in de plaats een gymnastiekles te laten volgen. - It Gryn te compenseren voor het totaal aan gederfde inkomsten vanwege de bezuinigingsmaatregelen op het bewegingsonderwijs ten opzichte van 2011. Voor 2013 bedraagt de compensatie 75 % van deze totale gederfde inkomsten, in 2014, 50 % en in 2015, 25 %. Vanaf 2016 wordt It Gryn niet meer gecompenseerd voor de gederfde inkomsten zoals die in dit stuk beschreven staan. De argumentatie voor bovenstaand advies luidt als volgt: - Door het vervangen van een zwemles door een gymnastiekles krijgen de schoolkinderen nog evenveel beweging als dat dat nu het geval is, voldoet de gemeente aan haar wettelijke verplicht, en wordt het wel of niet halen van een zwemdiploma niet tot nauwelijks beïnvloed. - Een compensatie voor It Gryn voor deze bezuinigmaatregel lijkt terecht gezien de afspraken die met betrekking hiertoe zijn gemaakt bij de verzelfstandiging van het
4
sportcomplex. Redelijk lijkt ook om hierbij uit te gaan van de totale bezuiniging die volgt uit alle bezuinigingsmaatregelen en deze vanaf 2013 voor 3 jaar te compenseren: in 2013, 75 % uit te betalen van de bezuiniging, in 2014, 50 %, in 2015, 25 % en vanaf 2016, 0%. De exacte bedragen die hier uit voortkomen staan genoemd in tabel 1 op pagina 7.
2. Invoeren blokuren gymnastiekles Er kan voor worden gekozen de ‘verplichte’ 1,5 uur op 1 moment in de week af te nemen in een zogenoemd ‘blokuur’ (in plaats van op 2 verschillende momenten) en de werkelijke tijd te vergoeden waarop er gebruik wordt gemaakt van het bewegingslokaal. Dit levert een besparing op doordat de gemeente nu per groep 120 minuten vergoed (onafhankelijk van de werkelijke tijd die wordt besteed aan het bewegingsonderwijs). Ook voor de vervoerkosten levert het voor de gemeente een besparing op omdat deze minder vaak hoeft te worden ingezet. De directeur van It Gryn heeft te kennen gegeven niet in te kunnen stemmen met deze mogelijke maatregel omdat deze maatregel blijvende gederfde inkomsten tot gevolg heeft die gebaseerd zijn op een directe bezuinigingsslag van de gemeente. De mogelijke afschaffing van het schoolzwemmen kon nog worden gezien als ‘meegaan met de tijd’ omdat het schoolzwemmen momenteel in meerdere gemeenten van de kaart wordt gehaald; bovendien staan tegenover die maatregel nieuwe inkomsten middels de verhuur van de gymnastiekzaal. De inkomstenderving veroorzaakt door het doorvoeren van deze maatregel zal verrekend worden met verhoogde tarieven voor de producten van het sportcomplex. Ook door de bovenschoolse directeuren van zowel het openbaar als het Christelijk basisonderwijs is aangegeven niet achter deze mogelijke maatregel te staan. Het is voor de kinderen wenselijk dat zij 2 keer per week kunnen ‘ontladen’ in plaats van 1 keer per week voor een (te) lange duur. De kinderen uit de bovenbouwgroepen van de basisscholen in Britsum maken op dit moment al gebruik van blokuren om tijdswinst uit het fietsen te halen.
Met betrekking tot deze mogelijke bezuinigingsmaatregel wordt geadviseerd om: - Het blijven handhaven van 2 maal bewegingsonderwijs van 45 minuten per week in plaats van dit samen te voegen. - De vergoeding voor de ruimten van het bewegingsonderwijs die It Gryn en de dorpshuizen van de gemeente ontvangen, te baseren op 2 x 45 minuten in plaats van 2 x 60 minuten. De argumentatie voor bovenstaand advies luidt als volgt: - Het belang van het kind in deze voorop staat. Bewegingsonderwijs is er niet voor niets: bewegen is gezond voor lichaam en geest, met 2 maal per week 45 bewegen wordt hier meer balans in aangebracht; er heerst veel overgewicht in Nederland, gedragsbeïnvloeding op jonge leeftijd is hierin een mogelijk beperkende factor (‘jong geleerd is oud gedaan’). - Van de gymnastiekruimten wordt per les 45 minuten gebruik gemaakt, geen 60 minuten. Het is eigenlijk onterecht dat er tot nu toe per les 60 minuten werden vergoed.
5
3. Afschaffen vervoer Wanneer de gemeente het organiseren en het bekostigen van het vervoer zou beëindigen, zou dit betekenen dat de scholen zelf verantwoordelijk worden voor de volgende vervoersritten: - De kinderen uit de groepen 3 t/m 8 van de school in Hijum die hun gymnastieklessen volgen in It Gryn in Stiens. Dit is volgens de ANWB routeplanner exact een afstand van 4,5 km. - De kinderen uit de onderbouwgroepen van de scholen in Britsum die hun gymnastieklessen volgen in De Bining in Koarnjum. Dit is volgens de ANWB routeplanner 1,7 en 2,0 km. De reactie van de beide bovenschoolse directeuren op deze bezuinigingsmaatregel was dat het zeer ongewenst is om de kinderen deze afstanden per fiets af te laten leggen. De afstand Hijum – Stiens is hiervoor te groot en de route Britsum – Koarnjum te gevaarlijk. Met betrekking tot de tijd zoals deze wordt weergegeven door de ANWB routeplanner werd aangegeven dat deze is berekend voor 1 persoon, niet voor een groep. Fietsen met een groep kinderen kost meer tijd.
Met betrekking tot deze mogelijke bezuinigingsmaatregel wordt geadviseerd om: De verantwoordelijkheid voor het organiseren en het bekostigen van het gymnastiekvervoer terug te geven aan de scholen. De argumentatie voor bovenstaand advies luidt als volgt: De gemeente heeft de afgelopen jaren de verantwoordelijkheid op zich genomen om het gymnastiekvervoer te bekostigen zonder daar verantwoordelijk voor te zijn en een vergoeding voor te ontvangen vanuit het Rijk. De huidige financiële situatie dwingt de gemeente tot het nemen van keuzes in bestaande regelingen. Geadviseerd wordt om in deze situatie een stap terug te doen en de verantwoordelijk daar te leggen waar de wet hem plaatst. Gedacht zou kunnen worden in oplossingen als vrijwillige inzet van ouders/buurgenoten voor het vervoer/begeleiding. Motie PvdA Op de gemeenteraadsvergadering van 8 december 2011 heeft de PvdA een motie ingebracht waarin wordt voorgesteld om, ter compensatie van het afschaffen van het schoolzwemmen, financiële ondersteuning te bieden aan kinderen uit minimagezinnen voor de bekostiging van het behalen van een zwemdiploma. Zoals in dit stuk naar voren komt zijn de schoolzwemlessen an sich niet voldoende om een zwemdiploma te behalen, maar zijn daar particuliere zwemlessen voor nodig. Wanneer het schoolzwemmen wordt afgeschaft, heeft dat in financieel opzicht dan ook niet tot nauwelijks gevolgen voor de ouders/kinderen. Het invoeren van een regeling om minimagezinnen financieel te ondersteunen bij de bekostiging van de zwemlessen is een optie, echter is hier eerder de regeling ‘meedoen in de samenleving’ voor ingevoerd. De regeling ‘meedoen in de samenleving’ is recentelijk afgeschaft vanwege gemeentelijke bezuinigingen. Het eventueel herzien van deze keuze tot afschaffing wordt in het najaar van 2012 in uw raad besproken.
6
Financiële toelichting: Wanneer wordt besloten al de 3 genoemde alternatieven door te voeren, levert dit het volgende kostenoverzicht op:
Kosten schoolzwemmen Compensatie inkomstenderving It Gryn Kosten Gymnastieklessen
2011 21.255
2012 21.255
-
Gebruikersvergoeding It Gryn Gebruikersvergoeding De Bining Gebruikersvergoeding De Kampioen
Vervoerskosten
2013 -
2014 -
2015 -
2016 -
18.298
12.199
6.099
-
24.072
24.072
20.930
20.930
20.930
20.930
10.826
9.584
9.584
9.584
9.584
9.584
921
921
921
921
921
921
12.380
12.380
-
-
-
-
Totale 69.454 69.454 49.733 43.634 37.534 31.435 kosten Totale 19.721 25.820 31.920 38.019 besparing t.o.v. huidige situatie Tabel 1 Kostenoverzicht weergegeven in euro’s na doorvoering alternatieven per kalenderjaar. De bedragen zijn afgerond en gebaseerd op de huidige cijfers. De berekeningen liggen ter inzage. Noot financiën: Bij de “Besparingen Kadernota 2012” is bij programma 5 onder schoolzwemmen afschaffen voor 2012 een bezuiniging van € 11.250,- ingeboekt. Voor 2013 is dat € 24.250,-. Omdat binnen dit voorstel deze bezuiniging pas in 2014 volledig wordt gehaald zullen, om de doelstelling van genoemde kadernota te halen, voor 2012 en 2013 aanvullend incidentele middelen beschikbaar moeten worden gesteld. Voor 2012 is dat € 11.125 en voor 2013 € 4.529,-Uitvoering / afhandeling: n.v.t. Evaluatie: n.v.t.
7
Conclusies Raad 1e behandeling: n.v.t.
Bijlagen: - Geen Ter inzage gelegde stukken: - B&W advies -
Burgemeester en wethouders van Leeuwarderadeel, de secretaris de burgemeester
Harrie Siegersma
drs. Joop R.A. Boertjens
8
GEMEENTE LEEUWARDERADEEL
15
Nr. 2012 / 42
De raad van de gemeente Leeuwarderadeel;
gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van Leeuwarderadeel 19 juni 2012;
B E S L U I T: Op basis van reële bezuinigingen de volgende wijzingen aan te brengen in het bewegingsonderwijs: - Alle onderstaande bezuinigingsmaatregelen in te laten gaan per 1 januari 2013. - Het schoolzwemmen af te schaffen en de schoolkinderen daarvoor in de plaats een gymnastiekles te laten volgen. - De vergoeding voor de ruimten van het bewegingsonderwijs die It Gryn en de dorpshuizen van de gemeente ontvangen, te baseren op 2 x 45 minuten in plaats van 2 x 60 minuten. - It Gryn te compenseren voor het totaal aan gederfde inkomsten vanwege de bezuinigingsmaatregelen op het bewegingsonderwijs ten opzichte van 2011. Voor 2013 bedraagt de compensatie 75 % van deze totale gederfde inkomsten, in 2014, 50 % en in 2015, 25 %. Vanaf 2016 wordt It Gryn niet meer gecompenseerd voor de gederfde inkomsten zoals die in dit stuk beschreven staan. - De verantwoordelijkheid voor het organiseren en het bekostigen van het gymnastiekvervoer terug te geven aan de scholen. - Bij de voorjaarsbijstelling 2012 € 12.125,- uit Onvoorzien Incidenteel eenmalig middelen beschikbaar stellen (2013 kan op een later tijdstip worden geformaliseerd).
Aldus besloten door de raad voornoemd in zijn openbare vergadering van 5 juli 2012 de griffier,
(mw. mr. G.J. Olthof)
de voorzitter,
(drs .J.R.A. Boertjens)
