Gelderse Bestuursscan
Gemeente Nunspeet
Inhoudsopgave
Voorwoord
2
Deskresearch
3
Kansen- en ontwikkelanalyse
7
Bijlage: Zelfanalyse
10
Brief gemeente Nunspeet
24
1
Voorwoord De gemeenten in Gelderland staan voor grote opgaven. Economische, demografische en andere ontwikkelingen vragen om een krachtige gemeenschappelijke aanpak van kansen en problemen. Nieuwe taken op het gebied van zorg, jeugd en arbeidsparticipatie stellen hogere eisen, waardoor gemeenten meer moeten samenwerken. Om deze redenen is in opdracht van de provincie Gelderland en de VNG afdeling Gelderland de adviescommissie gestart met het project Sterk bestuur in Gelderland. Het project gaat na of de Gelderse gemeenten en hun samenwerkingsverbanden voldoende zijn toegerust om ook in de toekomst de kwaliteit te bieden waar inwoners recht op hebben. Om dit te onderzoeken heeft de Adviescommissie de volgende onderzoeksmethoden gehanteerd. Er is gestart met een deskresearch om inzicht te krijgen over de feitelijke situatie van de gemeente. Vervolgens heeft de gemeente een zelfanalyse ingevuld, waarbij zij een beeld heeft geschetst van huidige en toekomstige ontwikkelingen en haar visie daar op. De deskresearch en de zelfanalyse vormden de onderleggers voor het gesprek met het MT, het college en (een delegatie van) de gemeenteraad. Na afloop van dit gesprek is door de Adviescommissie een kansen- en ontwikkelanalyse opgesteld, die de basis vormt voor het regionale rapport en handvatten geeft voor antwoorden op de toekomstbestendigheid van de gemeente, haar positie in de regio en bijbehorende samenwerkingsverbanden. Tot slot danken wij de gemeente voor haar medewerking en de constructieve gesprekken.
Namens de adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland,
mr. G.J. de Graaf, voorzitter
2
Deskresearch De deskresearch op de volgende pagina’s is opgesteld op basis van gemeentelijke documenten.
3
Gemeente Nunspeet Nunspeet is een gemeente in de provincie Gelderland. De gemeente telt 26.704 inwoners en heeft een oppervlakte van 129,49 km² (waarvan 0,76 km² water). De gemeente is gelegen op de Veluwe, het grootste natuurgebied van Nederland. De gemeente is ontstaan in 1974 na een opsplitsing met Ermelo. De gemeente Nunspeet bestaat uit de kern Nunspeet met de voormalige buurtschappen Oosteinde, Westeinde, Zwarte Goor en Zoom, het dorp Elspeet met de buurtschappen Grote Kolonie en Kleine Kolonie en de dorpen Vierhouten en Hulshorst. De gemeente grenst aan de Gelderse gemeenten Elburg, Epe, Apeldoorn, Ermelo en Harderwijk en de gemeente Dronten in Flevoland. Bevolking: De bevolkingsomvang is in de periode 2001-2014 toegenomen met 2%. De groene druk - de verhouding tussen het aantal 0- tot 19-jarigen en het aantal 20- tot 65-jarigen - bedraagt in de gemeente 46,4%. De grijze druk - de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder tot het aantal personen van 20 tot 65 jaar - is met 32,6% lager dan de groene druk. De grijze druk is in de gemeente Nunspeet kleiner dan gemiddeld in de groep gemeenten van vergelijkbare grootte. In de gemeente wonen relatief minder allochtonen (5,8%) dan gemiddeld in de groep gemeenten met een vergelijkbare bevolkingsomvang (13,4%) en minder dan het gemiddelde van de provincie Gelderland (14,5%). 50,7% van de inwoners is vrouw. Werkgelegenheid: De omvang van de beroepsbevolking bedraagt 11.600. Sinds 2001 is het aantal banen in de gemeente Nunspeet toegenomen met 6%. Momenteel zijn er 12.825 banen. In vergelijking met de groep gemeenten van vergelijkbare bevolkingsomvang bevinden zich in de gemeente Nunspeet relatief meer vestigingen van bedrijven (totaal 2.155). In de gemeente bevinden zich 124 vestigingen van bedrijven per 1.000 inwoners tegenover 116 in de referentiegroep. Het aantal banen per 1.000 inwoners bedraagt 703 en ligt daarmee ook boven dat van de referentiegroep (611). Woningen: In 2012 bedroeg het aantal woningen in Nunspeet 9.949. 64,5% van de woningvoorraad maakt onderdeel uit van de koopsector. Dit aandeel is kleiner dan de gemeenten uit dezelfde gemeentegrootteklasse. 25,0% van de woningen in de gemeente bevindt zich in de sociale huursector en 10,5% in de particuliere huursector. Sinds 2000 is de woningvoorraad van deze gemeente toegenomen met 959 (+11%) woningen. De gemiddelde WOZ-waarde is met € 279.000,— hoger dan het gemiddelde in Gelderland (€ 256.000,—) en gemeenten met vergelijkbare omvang (€ 239.000,—). De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. In de gemeente Nunspeet bedraagt de functiemengingsindex: 54,2. Daarmee is de gemeente meer een werk- dan een woongemeente. Inkomen: Het gemiddeld besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens (inclusief studenten) in de gemeente Nunspeet bedraagt € 36.200,— en is daarmee iets hoger dan het gemiddelde besteedbaar inkomen in de groep gemeenten van vergelijkbare bevolkingsomvang (€ 35.700,— ). Dit ligt ook iets boven het provinciaal gemiddelde van € 34.300,— in Gelderland. In de gemeente Nunspeet vallen 1.890 personen terug op een uitkering. In relatief opzicht handelt het hier om 113 op 1.000 personen in de leeftijd 15-65 jaar. Het aandeel personen dat gebruikmaakt van een uitkering is kleiner dan gemiddeld in de groep gemeenten van vergelijkbare omvang. Gemeenteraad (totaal 21 zetels) SGP 7 zetels Gemeentebelang 4 zetels ChristenUnie 4 zetels CDA 2 zetels VVD 2 zetels PvdA 1 zetel Fractie Junte 1 zetel
College van Burgemeester en Wethouders Burgemeester dhr. Van Hemmen (CDA) Wethouder dhr. Van den Berg (ChristenUnie) Wethouder dhr. Van der Geest (Gemeentebelang) Wethouder dhr. Groothuis (SGP) Wethouder dhr. Van der Maas (SGP) Gemeentesecretaris dhr. Kerkhof
Organisatiemodel De gemeentelijke organisatie is opgebouwd via het teammodel, met een gemeentesecretaris die tevens fungeert als algemeen directeur. De heer Kerkhof vormt samen met de heer Heijkamp (griffier) de directie. Daaronder zijn vier kolommen: Dienstverlening, Beheer, Ontwikkeling en Ondersteuning.
Bestuurlijke stabiliteit: Na de verkiezingen van maart 2014 is er een coalitie van SGP, Gemeentebelang en ChristenUnie gevormd. De coalitiepartijen hebben samen 16 van de 21 zetels en werken op basis van het coalitieakkoord ‘Koers…. Voor de toekomst’. Dit akkoord is verder uitgewerkt in een collegeprogramma 2014-2018. De huidige burgemeester is in juni 2002 benoemd. De samenstelling van de coalitiepartijen is ten opzichte van de vorige bestuursperiode (2010-2014) niet veranderd. Organisatie op orde: Het bestuurs- en managementmodel onderkent dat personeel het belangrijkste productiemiddel van de gemeente is. Gemeente Nunspeet wil een professionele, betrouwbare en ambitieuze overheid zijn die meedenkt, transparant werkt en de kracht van andere partners gebruikt om haar doel te bereiken en daarmee midden in de samenleving staat. De huidige organisatie heeft een betrouwbaar fundament. De directie kiest ervoor daarop voort te bouwen en de schaarste aan middelen te gebruiken om grenzen te verleggen of te doorbreken en de organisatie nog scherper, alerter, meer lean, meer zakelijk en efficiënter te maken. In het kader van kwaliteitsontwikkeling is geconcludeerd dat de organisatie voor een groot deel proces georiënteerd is en daarmee een belangrijk onderdeel van de ‘genen’ vormt. Voor de komende jaren worden vier kernbegrippen toegevoegd die bij het daadwerkelijk vormgeven van de andere overheid en een compacte organisatie, opgeld doen. De vier nieuwe kernbegrippen zijn: Vakmanschap, Verbinding, Verantwoordelijkheid en Vertrouwen. Het restant van de heroverweging taakstelling eigen organisatie bedraagt voor 2015 ongeveer € 70.000,-. ( 2016: € 193.000,- 2017: € 193.000,- 2018: € 318.000,-). Wanneer er rekening gehouden wordt met natuurlijk verloop van medewerkers is deze taakstelling volgens de gemeente te realiseren. Financiële positie: De gemeente Nunspeet staat onder repressief toezicht van de provincie. De risico’s zijn in beeld. De gemeente heeft voor deze risico's een bedrag opgenomen voor het geval dat het risico zich voordoet en kwantificeert. Er is onderscheid gemaakt in structurele en incidentele risico’s, waarbij is aangegeven hoe groot de kans is dat een risico optreedt. Het beschikbare weerstandsvermogen bedraagt € 10.255.390 tegenover een benodigd weerstandsvermogen van € 9.832.700 . De ratio is met 1,04 voldoende. De algemene reserve bedraagt circa € 5,1 miljoen. Samenwerking: Uitgangspunt van het college: Nunspeet blijft een zelfstandige gemeente. Deze periode komt er geen fusie. De ambitie is om als gemeente Nunspeet autonoom te blijven. Daar waar ze door samenwerking hun bestuurskracht kunnen vergroten, willen ze graag een bijdrage leveren. Het directe contact naar burgers, ondernemers en instellingen vindt lokaal plaats. Wat betreft de beleidsontwikkeling is intergemeentelijke samenwerking mogelijk onder voorwaarde van, vanuit autonomie bepaalde, beleidsruimte voor de gemeente. Voor de beleidsuitvoering, de ondersteuning en de bedrijfsvoering wordt eveneens gekeken naar intergemeentelijke samenwerking. Voor elke intergemeentelijke samenwerking vindt toetsing plaats op de vier K’s (kwaliteit verbeteren, kwetsbaarheid verminderen, kostenefficiency en klantgerichtheid) en op goede mogelijkheden voor democratische legitimatie (controlerende taak). Nunspeet zou gaan deelnemen aan de bedrijfsvoeringsamenwerking Meerinzicht (Harderwijk, Ermelo en Zeewolde), maar de raad heeft uiteindelijk niet ingestemd met deelname aan deze gemeenschappelijke regeling.
Strategie en Leiderschap: Nunspeet heeft een groot vertrouwen in inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Samen met hen willen ze werken aan oplossingen. Dit vraagt om een andere rolverdeling tussen gemeente en samenleving. De vorige bestuursperiode is dit al ingezet. Een gemeente naast de mensen, en niet erboven. Solide, betrokken en betrouwbaar. In het kader van het project ‘Nieuwe Overheid’ wil Nunspeet de ambtelijke organisatie verder laten ontwikkelen met als oogmerk een optimale dienstverlening aan de burger. In 2014 is daarom gestart met het project deregulering. In een korte notitie zal de opdrachtformulering SMART worden uitgewerkt. Daarna wordt uitwerking van deregulering in 2015 als project opgepakt. De afronding van de takendiscussie vindt overeenkomstig het gestelde in het coalitieakkoord plaats in 2016. In samenspraak met de raad wordt in 2015 een plan van aanpak opgesteld met daarin naast een reële planning en kostenbegroting onder meer aandacht voor de rol van inwoners, instellingen en bedrijven. Interactie met de samenleving: In samenspraak met de besturen van de dorpsverenigingen zullen er periodieke bezoeken van college en raad aan de kernen worden georganiseerd. Beleidsvorming via burgerparticipatie en startnotities krijgt vorm via actualisatie/herijking van het uniform beleids- en projectproces in 2014. De Integrale Toekomstvisie Nunspeet 2030 is samen opgesteld met betrokken inwoners en instellingen. In 2011 heeft Nunspeet voor het laatst meegedaan aan het onderzoek ‘Waarstaatjegemeente’ (zie hiernaast). Nunspeet scoort hierbij over het algemeen iets bovengemiddeld. In april 2014 heeft Nunspeet samen met Zorgbelang Gelderland een KTO gedaan naar Mantelzorg (ervaringen Wmo) en vrijwilligerswerk. Bezuinigingen: Door onttrekkingen aan de algemene reserve beschikt Nunspeet over een sluitende begroting voor 2015-2017. Voor 2018 staat een tekort van € 284.000 geraamd. De onbenutte belastingcapaciteit (ozb) bedraagt circa € 2,35 miljoen. De totale omvang van de begroting is circa € 54 miljoen. Voor 2015 worden de middelen die samenhangen met de nieuwe taken uit de Wmo 2015 verdeeld op grond van historische uitgaven. Voor Nunspeet betekent dit een uitkering van afgerond € 3,5 miljoen. Ook de verdeling van de beschikbare middelen voor uitvoering van de Jeugdwet is voor 2015 gebaseerd op historische kosten: afgerond € 5,7 miljoen. Het voorlopige Participatiebudget bedraagt afgerond totaal € 3,7 miljoen. De nettoschuld per inwoner van de gemeente Nunspeet bedraagt € 752,-. Krimp: Er is in de gemeente Nunspeet sprake van een negatief migratiesaldo. De gemeente heeft wel te maken met een natuurlijke bevolkingsaanwas. Op termijn (richting 2040) wordt er een lichte krimp voorzien van tussen de 0% en 5% (bron: bevolkingsprognose PBL). Grondproblematiek: Nunspeet voert een combinatie van actief en faciliterend/passief grondbeleid. Dit wordt per project bepaald. De grondexploitatie van de gemeente is niet rooskleurig, maar er zijn niet direct problemen te verwachten. Het weerstandsvermogen is nog voldoende om de aanwezige risico’s af te dekken. De risico's zijn in beeld. Er is een bedrag van € 7,3 mln. weergegeven in de paragraaf weerstandsvermogen als risico. Woningbouwplannen zijn het meest risicovol en de belangrijkste oorzaak hiervan is de aanhoudende slechte situatie op de woningmarkt. Samenwerking 4 O’s: In Nunspeet zijn 2.155 bedrijven gevestigd. Zakelijke dienstverlening is de grootste sector. De gemeente werkt samen met de Bedrijvenkring Nunspeet, Ondernemersvereniging Elspeet en de Ondernemersvereniging Nunspeet. Uit de MKB-monitor voor ondernemersvriendelijke gemeenten 2012-2013 blijkt dat Nunspeet als 19e van de 56 Gelderse gemeenten scoort. Op regionaal niveau wordt samengewerkt aan economische projecten (o.a. via het Regiocontract en Innovatiecentrum Groene Economie). Nunspeet neemt deel aan het Sociaaleconomisch Overleg, waarin de gemeenten samenwerken met VNO-NCW en de KvK. In de gemeente Nunspeet zijn 18 scholen voor het basisonderwijs en 1 school voor het voortgezet onderwijs (De Nuborgh). Voor de uitvoering van het arbeidsmarktbeleid werken gemeenten nauw samen met ondernemers en onderwijs in het Platform Onderwijs Arbeidsmarkt Noord-Veluwe (POA). Het raakvlak van jeugdbeleid en onderwijs vullen de gemeenten onder RNV-vlag in via de Regionale Educatieve Agenda (REA). De Wmo-raad Nunspeet voorziet de gemeente van gevraagd en ongevraagd advies. Decentralisaties sociale domein: Er is de afgelopen jaren door de deelnemende gemeenten in Regio Noord Veluwe-verband gewerkt aan voorbereiding van de decentralisaties. Jeugdzorg: Voor de uitvoering en het transitiearrangement wordt gewerkt op regionaal niveau. Er zijn afspraken gemaakt met Bureau Jeugdzorg Gelderland en het CJG. Er is een beleidskader 2015-2018 opgesteld. Op dit moment wordt gewerkt aan het inrichten van het lokale en regionale stelsel, het vastleggen van procedures, een verordening opgesteld, gekeken naar subsidierelaties-aanbesteden-inkoopprocedures en zijn de instellingen aan de slag met inhoudelijke omslag. De gemeenteraden worden via een raadsbrief geïnformeerd over de voortgang. SeinstravandeLaar heeft geadviseerd over lokale en regionale samenwerkingsmogelijkheden en de juridische varianten. Voorkeursvariant: een regionale organisatie via een openbaar lichaam. Voorkeursvariant van de gemeenten: een regionale private organisatie. Deloitte onderzoekt momenteel de mogelijke juridische constructies. AWBZ/Wmo: De Noord-Veluwse gemeenten hebben (samen met Zeewolde) een Uitgangspuntennotitie Transitie AWBZ/Wmo opgesteld. Er is sprake van een regionale aanpak, waarbij ten aanzien van de voorbereiding en de inrichting van de transitie intergemeentelijk samengewerkt en opgetrokken wordt. Voor de invulling wordt er naar maatwerk op het niveau van de gemeente gekeken om op deze wijze zo dicht mogelijk bij de leefwereld van de burgers aan te sluiten. Resultaat regionale aanbesteding Wmo 2015: 51 organisaties komen in aanmerking voor het leveren van dagbesteding, individuele begeleiding, kortdurend verblijf en/of hulp bij het huishouden. De gemeenten zien de dagbesteding, individuele begeleiding, kortdurend verblijf en hulp bij het huishouden vanaf 2015 als ‘maatwerkvoorzieningen’. Participatiewet: De gemeenten in de regio trekken in de voorbereidings- en ontwikkelfase samen op. In regioverband wordt gewerkt aan de uitvoering van de ‘Sociale Werkvoorziening’ en Werkgeversbenadering. De praktische uitvoering is in handen van de Inclusief Groep BV. Van dit bedrijf is Regio Noord-Veluwe de enige aandeelhouder. De Inclusief Groep begeleidt mensen naar zo regulier mogelijk werk. Er heeft een regionaal onderzoek plaatsgevonden naar WSW ‘oud’ en de toekomst binnen de Participatiewet. Passend Onderwijs: Het primair onderwijs is vertegenwoordigd in het samenwerkingsverband Onderwijs Zorg Koepel Noord-Veluwe en het voortgezet onderwijs in de Stichting Leerlingenzorg. Het primair en voortgezet onderwijs van het reformatorisch onderwijs werken samen in het verband Berséba. De Passend Onderwijsregio is het gebied waarin de gemeenten Elburg, Ermelo, Epe, Harderwijk, Nijkerk, Nunspeet, Putten en Zeewolde vallen. De zes regiogemeenten van de Noord-Veluwe besloten in 2003 om het bestuur van het openbaar basisonderwijs over te dragen aan een zelfstandige stichting. Ook Epe en Heerde participeren hierin. De Stichting Proo (Primair Openbaar Onderwijs Noord-Veluwe) bestuurt 26 basisscholen. Operationele samenwerking: De Omgevingsdienst Noord Veluwe (ODNV) verzorgt VTH-taken op het gebied van milieu. Daarnaast participeert Nunspeet in de Regio Noord Veluwe (RNV), GGD Gelre IJssel en Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland. Op het gebied van inkoop werkt Nunspeet samen met de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Putten, Oldebroek, Hattem, Heerde en Zeewolde via de ISNV (lnkoopsamenwerking Noord Veluwe).
Bestaande samenwerkingsverbanden: In de gemeentebegroting 2014 zijn de verbonden partijen (rechtspersonen waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft) opgenomen. Het betreft onder andere de volgende samenwerkingen: - Regio Noord Veluwe (GR) - Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland (GR) - GGD Gelre IJssel (GR) - Omgevingsdienst Noord-Veluwe (GR) - Recreatiegemeenschap Veluwe (GR) - Streekarchivariaat Noordwest Veluwe
Overzichtskaart regionale samenwerkingsverbanden Sociaal
Bestuurlijk
Veiligheid
Fysiek
Toelichting: Rechtsboven vindt u het aantal samenwerkingsverbanden (per domein) met andere gemeenten. In het sociale domein werkt Nunspeet bijvoorbeeld samen met 82 andere gemeenten in 17 samenwerkingsverbanden (het gaat hier bijvoorbeeld om GGD’s, Jeugdzorg, Passend Onderwijs, RMC’s). Op de vier kaartafbeeldingen is per domein (sociaal, bestuurlijk, veiligheid en fysiek) te zien met welke gemeenten het meest wordt samengewerkt: hoe donkerder het groen, des te meer samenwerkingsverbanden. Ook kan afgelezen worden in welke richting deze samenwerkingen zich oriënteren, bijvoorbeeld richting het westen of oosten, of juist verspreid per domein (congruentie). De totale congruentiescore van Nunspeet: 17,37% (gemiddelde Nederland bedraagt 17,05%).
Kansen- en ontwikkelanalyse Op 29 oktober 2014 heeft de Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland achtereenvolgens gesproken met het managementteam, het college van burgemeester en wethouders en een delegatie van de gemeenteraad. De adviescommissie heeft gesproken met vertegenwoordigers die zich zeer bewust zijn van de eisen die de huidige tijd aan gemeenten stelt en wat dat betekent voor een gemeente als Nunspeet. In de gesprekken heeft de gemeente helder aangegeven dat zij het als een belangrijk doel ziet om zelfstandig te zijn en te blijven. Naast het functioneren van de gemeente zelf is met name veel aandacht besteed aan de positie van Nunspeet in de regio. Daarbij is met name vanuit het managementteam en het college duidelijk uitgesproken dat Nunspeet het meeste resultaat verwacht van een intensivering van de samenwerking in de Regio Noord-Veluwe. Onderstaand geven wij naar aanleiding van deze gesprekken aan waarin naar onze mening kansen liggen voor de gemeente, alsmede punten die in onze ogen verder ontwikkeld kunnen/moeten worden.
Kansen Algemeen beeld Nunspeet ligt op een prachtige plek op de Veluwe. En de vier kernen hebben hun eigen identiteit. Door de buurgemeenten wordt Nunspeet wel gezien als eigenwijs. Het college in Nunspeet is samengesteld uit de SGP, ChristenUnie en Gemeentebelangen. Het is een brede coalitie, gebaseerd op 15 van de 21 zetels. De politieke verhoudingen zijn in Nunspeet stabiel en dat is al jarenlang het geval. Bijzonder is dat Nunspeet in 1972 ontstaan is na een splitsing met Ermelo. Die splitsing heeft een geleid tot de stabiele gemeente die Nunspeet nu al jaren is. Niet alleen het zelfstandig blijven is voor Nunspeet belangrijk, maar ook dat de burgers voor al hun (overheids)vragen bij de gemeente terechtkunnen. De gemeente kiest ervoor om zo veel mogelijk werkzaamheden zelf uit te voeren. In het geval dat de eigen organisatie dat niet kan doen, kiest de gemeente voor privaatrechtelijke uitbesteding of onderbrenging in een Gemeenschappelijke Regeling (GR) of uitbesteding bij een collega-gemeente (netwerkorganisatie). De gemeente heeft een constructieve relatie met het goed betrokken maatschappelijk middenveld. De bevolkingsomvang zal de komende jaren stabiel blijven. Nunspeet blijft een aantrekkelijke, centraal gelegen en daardoor goed bereikbare gemeente, waar voldoende werkgelegenheid is. De financiën zijn op orde en de gemeente slaagt erin ook met de krimpende budgetten financieel gezond te blijven. Ook het risicomanagement is op orde en de structurele risico’s zijn volledig afgedekt. Er is vertrouwen in de voorbereidingen voor de drie transities in het sociaal domein met de RNV-gemeenten. De relatie tussen het college en de raad is constructief. In de laatste burgerpeiling van ‘waarstaatjegemeente’ scoort de gemeente op alle terreinen bovengemiddeld.
7
Organisatie De ambtelijke organisatie is georganiseerd volgens het teammodel, met een gemeentesecretaris die tevens fungeert als algemeen directeur. Daaronder functioneren vier kolommen, te weten: dienstverlening, beheer, ontwikkeling en ondersteuning.
De gemeente is in staat om op zowel het strategische, tactische als operationele niveau als ‘speler’ op te treden. Dat neemt niet weg dat het ook voor Nunspeet van belang is om samen te werken in de regio. Het doel daarvan is om de 3K’s (Kosten, Kwaliteit, Kwetsbaarheid) te versterken. In de voorbereiding van de decentralisaties heeft de gemeente een belangrijke bijdrage geleverd.
Raad De raad en het college hebben een goede dualistische wijze van werken weten te realiseren. De raad laat in het gesprek duidelijk zien dat het oog heeft voor de nieuwe ontwikkelingen, zoals de decentralisaties. Het besef is bij de raad nadrukkelijk aanwezig dat er grenzen zijn voor de ambtelijke organisatie. Intergemeentelijke samenwerking Ambtelijk en later ook door het college is er enthousiast gewerkt aan het realiseren van een ambtelijke fusie met Elburg. Daaropvolgend is er ook gewerkt aan het onderbrengen van taken in Meerinzicht. Beide initiatieven zijn uiteindelijk niet geeffectueerd, omdat de raad met de kleinst mogelijke meerderheid de voorstellen wegstemde.
Ontwikkelpunten Samenwerking. Duidelijk is dat de 3K’s zijn gediend met een goede regionale samenwerking. Er is aandacht voor de kwetsbaarheid; die is bijvoorbeeld aanwezig bij het beleidsveld informatie. Als gevolg van het uiteindelijk niet tot stand komen van samenwerking met Elburg en met Meerinzicht is er wel veel werk verzet dat geen opbrengst heeft gekregen. Tegelijkertijd is men van mening dat met name het onderbrengen in een GR van operationele taken (PIOFAC), ook grote nadelen kent. Met name de grote afstand tot het politieke bestuur en het daarbij behorende verlies van democratische legitimatie is een zorgpunt. Ook voor de toekomst ziet Nunspeet geen problemen ontstaan in het eigen functioneren De gemeente geeft aan met zelfstandigheid te willen doorgaan waarbij de netwerkorganisatie inclusief de RNV ontwikkeld moet worden. Wij stellen daarbij wel de vraag of er een voldoende kritische houding bestaat naar de eigen mogelijkheden en beperkingen. Dat blijkt onder meer uit de zelfanalyse waarin de gemeente aangeeft op heel veel terreinen en op vrijwel alle niveaus een speler in de regio te zijn. De samenwerking in de Regio Noord-Veluwe is weinig succesvol als het gaat om het ontwikkelen en op de kaart zetten van het thema ‘Care Valley’. Feitelijk leeft dit niet en is er nooit echte uitvoering gegeven aan dit thema. Ook zijn er weinig resultaten te melden op het terrein van recreatie en toerisme. Over de positie van de Regio Noord-Veluwe is het college positiever dan de raadsdelegatie. Het college verwacht dat de gemeenten uiteindelijk vanzelf wel tot de conclusie komen dat samenwerking met alle RNV-gemeenten onontkoombaar en noodzakelijk is.
8
Raad De raad heeft over de Regio Noord-Veluwe wel zorgen. Nadrukkelijk ziet de raad dat Meerinzicht uiteindelijk het draagvlak voor de Regio Noord-Veluwe ondermijnen. Dat is een risico, zeker als dat leidt tot gedwongen samenwerking met anderen. Het woord ‘ingrijpen’ is wellicht te sterk, maar beter zou zijn als de provincie een actiever stimulerend beleid voor samenwerking zou voeren. De raad vindt het ook niet nuttig om nog door te gaan met ‘Care Valley’. Daar kan beter mee worden gestopt. Daarentegen zou de toeristische sector wel een intensivering van de aandacht kunnen gebruiken. Raadsleden worden goed geïnformeerd als het gaat over de ontwikkelingen op het terrein van de drie decentralisaties. Maar het stellen van kaders is bij een dergelijke omvangrijke operatie ingewikkeld en daar komt de raad dan ook nog onvoldoende aan toe. De raadsleden geven aan dat het wegstemmen van de samenwerkingsvoorstellen een direct gevolg is van de vrees voor herindeling.
Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland, Namens deze,
Jaap van Luijk
9
Bijlage: Zelfanalyse
10
Sterk Bestuur in Gelderland 18 oktober, 2014 Ter voorbereiding op het gesprek met de Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland heeft de gemeente een vragenlijst ingevuld. Dit in het kader van het project Sterk Bestuur in Gelderland. Het onderzoek voor het project is opgebouwd uit:
deskresearch (inventarisatie feiten); vragenlijst (inventarisatie meningen); gesprek Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland met regio en gemeenten.
De antwoorden op deze vragenlijst staan daarom niet op zichzelf maar dienen in de context van het totale onderzoek gezien te worden.
Onderwerpen vragenlijst Voorliggende rapportage omvat de resultaten van de vragenlijst die door de gemeente is ingevuld. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan bod: Kenmerken van de gemeente Realisatie van de opgaven door de gemeente Samenwerken op strategisch, tactisch en operationeel niveau Belang bij en bijdrage aan samenwerken Decentralisaties
Invullen vragenlijst De vragenlijst is toegestuurd aan het college van Burgemeesters en Wethouders. Zij zijn aanbevolen om de vragenlijst ter consultatie voor te leggen aan de fractievoorzitters. Ook kon men maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven betrekken bij het invullen van de vragenlijst.
Drie niveaus van samenwerken In de vragenlijst is onderscheid gemaakt tussen drie niveaus in samenwerken:
Strategische samenwerking: economische, ruimtelijke ordenings- en infrastructurele keuzes en maatregelen die bijdragen aan het versterken van de (internationale) concurrentiepositie van de regio; Beleidsvorming en -uitvoering: het maken van beleidskeuzes en de beleidsuitvoering van gemeentelijke taken in het fysieke en sociale domein; Bedrijfsvoering en dienstverlening: het beheer van de ambtelijke organisatie en de uitvoering van gemeentelijke diensten die zich richten op buurten, wijken en dorpskernen (‘schoon, heel en veilig’).
11
1. Karaktereigenschappen van uw gemeente 1.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
Het College van B en W beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren.
Helemaal mee eens
De gemeenteraad beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren.
Helemaal mee eens
De ambtelijke organisatie beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren (kwaliteit).
Helemaal mee eens
De ambtelijke organisatie heeft voldoende capaciteit om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren (kwantiteit).
Mee eens
De gemeente is in staat om voldoende kwalitatief goed personeel aan te trekken.
Helemaal mee eens
De financiële positie van de gemeente is een belemmering voor het adequaat functioneren van het lokaal bestuur.
Helemaal mee oneens
De nieuwe strategische opgaven zijn voor de gemeente aanleiding om de omvang van het totale takenpakket te heroverwegen (kerntakendiscussie).
Mee oneens
Onderlinge verhoudingen tussen College en Raad zijn goed.
Helemaal mee eens
1.2 Op welke twee punten vindt u dat de organisatie van uw gemeente positief scoort ten opzichte van de organisaties van andere gemeenten? Vraag
Antwoord
1.
Oplossingsgericht / daadkrachtig
2.
Maatschappelijk betrokken
1.3 Wat zijn twee verbeterpunten binnen uw organisatie? Vraag
Antwoord
1.
Meer integraliteit
2.
Vraag is niet beantwoord
12
1.4 Welke drie kenmerken kenschetsen het politiek/bestuurlijke klimaat van uw gemeente het best? • Maatschappelijk betrokken • Stabiel
13
2. Realisatie van de opgaven door uw gemeente 2.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De gemeente is in staat om lokale doelen te stellen.
Helemaal mee eens
De gemeente is in staat om lokale doelen te bereiken.
Helemaal mee eens
Inwoners hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
Ondernemers hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
Maatschappelijke organisaties hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
2.2 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De (financiële) positie van de gemeente maakt regionale samenwerking noodzakelijk.
Mee oneens
De (financiele) positie van de gemeente maakt ambtelijke samenwerking met andere gemeente(n) noodzakelijk.
Mee eens
De gemeente verkent een ambtelijke fusie.
Helemaal mee oneens
De gemeente verkent een bestuurlijke fusie (herindeling).
Helemaal mee oneens
14
3. Samenwerken op strategisch, beleidsmatig en operationeel niveau
Op strategisch niveau werkt de gemeente Nunspeet samen met 5 andere gemeenten. De grootte van het vierkant bij elke gemeente geeft de gemeentegrootte op basis van het inwoneraantal weer. De kleur van ieder vierkant geeft weer in welke regio de gemeente ligt. Alle blauwe gemeenten maken deel uit van de regio Noord-Veluwe. Op andere gebieden en in de toekomst verwacht men ook met de gemeente Nijkerk samen te werken (roze gemeente en maakt deel uit van de regio Food Valley).
15
3.2 Zijn er gemeenten buiten Gelderland die voor u belangrijke partners zijn voor de strategische opgaven? Nee.
3.3 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De bestuurlijke invloed van de samenwerkingspartners voor de strategische opgaven is evenredig.
Mee eens
De ambtelijke inzet van de samenwerkingspartners voor de strategische opgaven is evenredig.
Mee eens
3.3 Hoe waardeert u de samenwerking voor de strategische opgaven? Goed.
3.4 Welke aangrenzende of omliggende gemeenten zijn uw belangrijkste beleidsmatige (dus niet: PIOFA) samenwerkingspartners op het vlak van economische, ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke functies?
16
In de toekomst verwacht de gemeente Nunspeet met exact dezelfde gemeenten samen te werken.
3.5 Zijn er gemeenten buiten Gelderland die voor u belangrijke beleidsmatige samenwerkingspartners zijn op het vlak van economische, ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke functies? Nee.
3.6 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De bestuurlijke invloed van de partners voor de beleidsmatige samenwerking is evenredig.
Mee eens
De ambtelijke inzet van de partners voor de beleidsmatige samenwerking is evenredig.
Mee eens
3.7 Hoe waardeert u de beleidsmatige samenwerking tussen de partners? Goed.
3.8 Zijn er gemeenten buiten Gelderland die voor u in de toekomst belangrijke beleidsmatige samenwerkingspartners op dit vlak zouden kunnen zijn? Nee.
17
3.9 Met welke gemeenten werkt u op operationeel niveau (dienstverlening en bedrijfsvoering) samen?
3.11 Zijn er gemeenten buiten Gelderland met wie u op operationeel niveau samenwerkt? Zeewolde.
3.12 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De bestuurlijke invloed van de partners voor de operationele samenwerking is evenredig.
Mee oneens
De ambtelijke inzet van de partners voor de operationele samenwerking is evenredig.
Mee oneens
3.13 Hoe waardeert u de operationele samenwerking? Goed.
3.14 Met welke gemeenten zou u in de toekomst (dus potentieel) op operationeel niveau (dienstverlening en bedrijfsvoering) samen kunnen werken? In de toekomst verwacht gemeente Nunspeet met exact dezelfde gemeenten samen te werken als dat zij nu doet.
18
3.15 Zijn er gemeenten buiten Gelderland met wie u in de toekomst op operationeel niveau samen zou kunnen werken? Zeewolde.
19
4. Bijdrage aan samenwerken - Strategische opgaven in de regio Wat is uw bijdrage in termen van middelen (financieel, kennis en capaciteit) afgezet tegen het belang voor uw gemeente? "Naar verhouding" wil hier zeggen: in verhouding tot de omvang en de eigen behoefte van de gemeente. De thema’s zijn als volgt gecategoriseerd: -
Speler: De gemeente geeft aan zowel veel belang te hebben als veel middelen aan het thema bij te dragen in het regionale samenwerkingsverband.
-
Contextbepaler: De gemeente geeft aan weinig belang te hebben, maar wel veel middelen bij te dragen aan het thema in het regionale samenwerkingsverband.
-
Omstander: De gemeente geeft aan weinig belang te hebben en ook weinig middelen bij te dragen voor dit thema in het regionale samenwerkingsverband.
-
Afhankelijke speler: de gemeente geeft aan veel belang te hebben bij het thema, maar weinig middelen bij te dragen aan het thema in het regionale samenwerkingsverband.
20
4. Bijdrage aan samenwerken - Beleidsvorming en -uitvoering in de (sub)regio Wat is uw bijdrage in termen van middelen (financieel, kennis en capaciteit) afgezet tegen het belang voor uw gemeente? "Naar verhouding" wil hier zeggen: in verhouding tot de omvang en de eigen behoefte van de gemeente.
21
4. Bijdrage aan samenwerken - Bedrijfsvoering en Dienstverlening Wat is uw bijdrage in termen van middelen (financieel, kennis en capaciteit) afgezet tegen het belang dat uw gemeente heeft in de samenwerking op de volgende domeinen? "Naar verhouding" wil hier zeggen: in verhouding tot de omvang en de eigen behoefte van de gemeente. Hierin is het volgende uitgevraagd: Planning en control, Communicatie, Shared Service Center, ICT, Personeel (uitwisseling), Sociale Dienst, Belastinginning, Afvalverwerking, Juridische dienstverlening, Cultuur(historie). In de vragenlijst was het ook mogelijk om ‘niet van toepassing’ aan te klikken. Deze antwoorden zijn niet zichtbaar in het kwadrant.
22
5. Drie decentralisaties in het verschiet 5.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de decentralisatie van de Begeleiding uit de Awbz
Mee eens
De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de Participatiewet
Mee eens
De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de decentralisaties van de Jeugdzorg
Mee eens
5.2 Met welke gemeenten bereidt u de decentralisatie van de Begeleiding uit de Awbz voor?
Let op: Voor de decentralisaties werkt men op het gebied van Jeugd samen met dezelfde gemeenten. Op het gebied van de participatiewet werkt men ook nog samen met de gemeente Nijkerk.
23
NUNSPEET
ELSPEET
• HULSHORST
•
VIERHOUTEN
GEMEENTE
r *~Vgolfteleef
Gedeputeerde Staten van Gelderland Afdeling Kwaliteit Openbaar Bestuur Postbus 9090 6800 GX ARNHEM
datum
ons kenmerk collegebesluit
december 2014 u.0054098 9 december 2014
behandeld door
bijlage(n)
de beer Th. Hupse (0341) 25 93 64
onderwerp:
Sterk Bestuur in Gelderland
Geacht college, Via uw brief van 2 december 2014 zond u ons de bestuursscan van onze gemeente, uitgebracht in het kader van het onderzoek "Sterk Bestuur in Gelderland". Op 29 oktober 2014 vonden de gesprekken plaats met een vertegenwoordiging van de raad, met het college en met het management. Die gesprekken vormden mede de basis voor uw eindrapportage. Voorafgaand aan die gesprekken stelden wij u in het bezit van een tiental opmerkingen, opgesteld naar aanleiding van de eerder door u toegezonden Deskresearch. In een enkel geval ging het om nuanceringen, maar merendeels ging het om feitelijke onjuistheden in de rapportage. Bij aanvang van het gesprek met het management werd door gespreksleider Van Luijk vastgesteld dat die opmerkingen waren ontvangen en niet behoefden te worden herhaald. Verwerking van die informatie zou plaatsvinden. Wij stellen vast dat in de eindrapportage de inhoud van de Deskresearch (die daar deel van uitmaakt) ongewijzigd is gebleven. Wij betreuren dat. Voor de goede orde voegen wij de destijds toegezonden opmerkingen opnieuw bij. Inhoudelijk resteert wat ons betreft over de toegezonden eindrapportage één opmerking. Op pagina 7 (onder "Kansen- en ontwikkelanalyse") concludeert u dat de gemeente Nunspeet het "als belangrijk doel ziet om zelfstandig te zijn en te blijven". Gemeentelijke autonomie zien wij voor Nunspeet meer als middel om aan bestuurlijke verantwoordelijkheid invulling te geven dan als doel op zich. Voor het overige kunnen wij instemmen met de rapportage.
meester en wethouders van Nunspeet, retari( de,burgemeester,
Markt 1 Postbus 79 8070 AB Nunspeet Fax (0341) 26 00 48 Telefoon (0341) 25 99 11 Internet www.nunspeet.nI E-mail
[email protected] BAN NL05BNGH0285013521 BIC BNGHNL2G
241214Batch222
Opmerkingen Deskresearch BMC gemeente Nunspeet (oktober 2014).
De gemeente Nunspeet is niet in 1974 maar in 1972 ontstaan door splitsing van de voormalige gemeente Ermelo in de nieuwe gemeenten Nunspeet en Ermelo. Er is niet/nauwelijks herkenning van de buurtschappen. De combi directielid/griffier is een toevallige. Bestuurlijke stabiliteit: coalitiepartijen hebben als gevolg van recente ontwikkelingen 15 in plaats van 16 zetels. De burgemeester is in 2014 herbenoemd (eerste benoeming in 2002). Grotendeels procesoriëntatie is vastgesteld door externe gecertificeerde auditteams. Wethouder Groothuis: 0.6 fte. Bezuinigingen: Er wordt eigenlijk niets over bezuinigingen gezegd. Er wordt namelijk (opnieuw) de financiële positie weergegeven maar nu van de programmabegroting 2015-2018. Er wordt niet vermeld dat dit de bron is, maar gezien de cijfers die gebruikt zijn kan dit niet anders. De programmabegroting 2015-2018 is niet aan BMC aangeboden. Wel is de begroting aan de provincie (als toezichthouder) toegestuurd. Waarschijnlijk ligt daar de bron. De informatie die is weergegeven is echter niet juist. Er wordt aangegeven dat in 2015-2017 onttrekkingen aan de algemene reserve plaatsvinden, terwijl dit juist toevoegingen zijn. En er wordt gesteld dat 2018 een tekort heeft van € 284.000, terwijl dit een overschot is. De tekst zou moeten zijn: "In het dekkingsvoorstel van de programmabegroting 2015-2018 wordt voorgesteld dat het positief saldo voor de jaren 2015 (€ 17.000), 2016 (€ 168.000) en 2017 (€ 175.000) wordt toe te voegen aan de algemene reserve. Voor 2018 staat een tekort van € 77.000 geraamd. Via vereffening met de toevoegingen aan de algemene reserve van de jaren 2015-2017 is het eindsaldo van 2018 € 284.000 positief." In 2009 is voor Nunspeet een Bestuurskrachtmeting uitgevoerd door de provincie Gelderland. Wellicht is het goed dat nu mee te nemen of de hoofdlijnen van de positieve resultaten van het onderzoek te melden. In de netwerkanalyse (3) wordt aangegeven dat met 10 andere gemeenten wordt samengewerkt. In het 'plaatje' wordt er echter maar 5 weergegeven.
241214Batch222
‘Sterk Bestuur in Gelderland’ is een samenwerkingsproject van de provincie Gelderland en VNG Gelderland
