Gelderse Bestuursscan
Gemeente Brummen
ZK15.01055 - 15.001392 -
Inhoudsopgave
Voorwoord
2
Deskresearch
3
Kansen- en ontwikkelanalyse
7
Bijlage: Zelfanalyse
10
ZK15.01055 - 15.001392 -
1
Voorwoord De gemeenten in Gelderland staan voor grote opgaven. Economische, demografische en andere ontwikkelingen vragen om een krachtige gemeenschappelijke aanpak van kansen en problemen. Nieuwe taken op het gebied van zorg, jeugd en arbeidsparticipatie stellen hogere eisen, waardoor gemeenten meer moeten samenwerken. Om deze redenen is in opdracht van de provincie Gelderland en de VNG afdeling Gelderland de adviescommissie gestart met het project Sterk bestuur in Gelderland. Het project gaat na of de Gelderse gemeenten en hun samenwerkingsverbanden voldoende zijn toegerust om ook in de toekomst de kwaliteit te bieden waar inwoners recht op hebben. Om dit te onderzoeken heeft de Adviescommissie de volgende onderzoeksmethoden gehanteerd. Er is gestart met een deskresearch om inzicht te krijgen over de feitelijke situatie van de gemeente. Vervolgens heeft de gemeente een zelfanalyse ingevuld, waarbij zij een beeld heeft geschetst van huidige en toekomstige ontwikkelingen en haar visie daar op. De deskresearch en de zelfanalyse vormden de onderleggers voor het gesprek met het MT, het college en (een delegatie van) de gemeenteraad. Na afloop van dit gesprek is door de Adviescommissie een kansen- en ontwikkelanalyse opgesteld, die de basis vormt voor het regionale rapport en handvatten geeft voor antwoorden op de toekomstbestendigheid van de gemeente, haar positie in de regio en bijbehorende samenwerkingsverbanden. Tot slot danken wij de gemeente voor haar medewerking en de constructieve gesprekken.
Namens de adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland,
mr. G.J. de Graaf, voorzitter
ZK15.01055 - 15.001392 -
2
Deskresearch De deskresearch op de volgende pagina’s is opgesteld op basis van gemeentelijke documenten.
ZK15.01055 - 15.001392 -
3
Brummen is een gemeente in de provincie Gelderland. De gemeente telde op 1 mei 2014 21.077 inwoners en heeft een oppervlakte van 85,05 km² (waarvan 1,03 km² water). De hoofdplaats is Brummen, de grootste plaats wat betreft inwoneraantal is Eerbeek. De andere kernen zijn Broek, Cortenoever, Empe, Hall, Leuvenheim, Oeken, Tonden en Voorstonden. Het dorp Brummen ligt tussen Zutphen en Dieren in, op korte afstand van rivier de IJssel. De gemeente Brummen grenst aan de gemeenten Apeldoorn, Voorst, Zutphen, Bronckhorst, Rheden en Rozendaal. Bevolking: De bevolkingsomvang is in de periode 2001 2014 afgenomen met 2%. De groene druk - de verhouding tussen het aantal 0- tot 19-jarigen en het aantal 20- tot 65-jarigen bedraagt in de gemeente Brummen 38,9%. De grijze druk - de verhouding tussen het aantal personen van 65 jaar of ouder tot het aantal personen van 20 tot 65 jaar - is met 39,2% hoger dan de groene druk. De grijze druk is in de gemeente hoger dan gemiddeld vergeleken met de groep gemeenten van eenzelfde grootte. In de gemeente wonen relatief meer allochtonen (11,4%) dan gemiddeld in de groep gemeenten met een vergelijkbare bevolkingsomvang (10,5%) maar minder dan het gemiddelde van de provincie Gelderland (14,5%). 50,5% van de inwoners is vrouw. Werkgelegenheid: Momenteel zijn er 7.833 banen. Er zijn 519 banen per 1.000 inwoners, tegenover 500 in gemeenten met vergelijkbare omvang en 693 gemiddeld voor de provincie Gelderland. Sinds 2001 is het aantal banen met 2% afgenomen. De omvang van de beroepsbevolking is in totaal 8.800. In vergelijking met de groep gemeenten van vergelijkbare bevolkingsomvang bevinden zich in de gemeente Brummen minder vestigingen van bedrijven: 107 vestigingen van bedrijven per 1.000 inwoners en 127 in de referentiegroep. Sinds 2001 is het aantal vestigingen toegenomen met 47%, naar in totaal 1.569. Woningen: In 2012 bedroeg het aantal woningen in de gemeente Brummen 8.611. 61,8% van de woningvoorraad maakt onderdeel uit van de koopsector. Dit aandeel is kleiner ten opzichte van gemeenten van vergelijkbare omvang. 34,2% van de woningen in de gemeente bevindt zich in de sociale huursector en 4,0% in de particuliere huursector. Sinds 2000 is de woningvoorraad van deze gemeente toegenomen met 320 (4%) woningen. De gemiddelde WOZ-waarde is met 252.000, hoger dan het gemiddelde in Gelderland ( 237.000, ) en vergelijkbaar met gemeenten van vergelijkbare omvang ( 253.000, ). De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen. In de gemeente Brummen bedraagt de FMI: 44,8. Daarmee is de gemeente meer een woon- dan werkgemeente. Inkomen: Het gemiddeld besteedbaar inkomen van particuliere huishoudens (inclusief studenten) in de gemeente bedraagt 35.500, en is lager dan het gemiddeld besteedbaar inkomen in de groep gemeenten van vergelijkbare bevolkingsomvang ( 36.500, ). Dit ligt wel boven het provinciaal gemiddelde van 34.500, in Gelderland. Er vallen 1.800 personen terug op een uitkering (onder andere WW, WIA, Wajong, WAO, WWB). In relatief opzicht gaat het om 136 op de 1.000 personen in de leeftijd 15-65 jaar. Het aandeel personen dat gebruikmaakt van een uitkering is in Brummen groter dan gemiddeld in vergelijking met de groep gemeenten van vergelijkbare omvang.
Gemeenteraad (totaal 19 zetels) PvdA 4 zetels VVD 4 zetels CDA 3 zetels Lokaal Belang 3 zetels In Plaats Van (IPV) 2 zetels D66 2 zetels Fractie Wijnhoven 1 zetel
College van Burgemeester en Wethouders Burgemeester Alex van Hedel (VVD) Wethouder Eef van Ooijen (PvdA) Wethouder Koos Pauw (CDA) Wethouder Luuk Tuiten (Lokaal Belang) Gemeentesecretaris Lisenka Schmitz
Organisatiemodel De gemeente Brummen is georganiseerd volgens het klassieke directiemodel. De ambtelijke organisatie bestaat uit drie afdelingen die rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van gemeentesecretaris Lisenka Schmitz vallen. De gemeentesecretaris geeft leiding aan de ambtelijke organisatie. Zij wordt hierin gesteund door een ambtelijk managementteam (waar naast de gemeentesecretaris tevens de drie afdelingshoofden deel van uitmaken). De drie afdelingen (met ieder 2 teams) zijn: Dienstverlening, Beleid & Bedrijfsvoering en Realisatie & Beheer.
Organisatie op orde: D D V ar D ontwikkeld. Integratie van beleid (sterke interne samenwerking) zal met nadruk verder ontwikkeld worden. Het coalitieakkoord geeft daarvoor de basis door te kiezen voor bestuurders H de organisatie. Al jaren wordt een bedrag ter hoogte van circa 2% van de bruto loonsom van medewerkers van de gemeente Brummen ingezet voor opleiding en training. Deze opleidingsvraag wordt in overleg tussen medewerker en manager bepaald en is veelal gericht op de huidige functie. Daarnaast zijn in de afgelopen jaren opleidingen georganiseerd om organisatieontwikkeling te stimuleren (bijvoorbeeld schrijftraining of training timemanagement). Op basis van de formatieontwikkeling en de loopbaanontwikkeling wordt een toekomstbeeld per medewerker geschetst. De benodigde opleidingsvraag is meerjarig beschreven in een POP. Door deze meerjarenplanning wordt het makkelijker strategisch, efficiënter en goedkoper in te kopen. De afgelopen jaren is er vanwege een taakstelling gesneden in de organisatie, waardoor de formatie ingekrompen is. Momenteel beschikt de organisatie over circa 127 fte. Ziekteverzuim: 2013 (raming): 3,5%. 2014 (raming): 5%.
ZK15.01055 - 15.001392 -
Bestuurlijke stabiliteit: Na de verkiezingen van maart 2014 is er een coalitie PvdA, CDA en Lokaal Belang gevormd. De coalitiepartijen hebben samen een meerderheid van 10 van de 19 S D ngetreden als waarnemer vanwege het vertrek van Niels Joosten naar de gemeente Doetinchem. Het profiel van de nieuwe burgemeester: een verbinder, die niet schroomt daadkrachtig op te treden en een netwerker die oog heeft voor alle spelers in het veld. In vergelijking met de bestuursperiode 2010-2014 zijn er drie nieuwe coalitiepartijen: IPV en VVD hebben plaatsgemaakt voor de PvdA, CDA en het Lokaal Belang.
Financiële positie: Brummen staan onder repressief toezicht van de provincie Gelderland. De totale begroting bedraagt circa 37 miljoen euro. De afgelopen jaren is er fors bezuinigd, mede door tegenvallende grondexploitaties (met name woningbouwlocaties Brummen en Eerbeek). De financiële huishouding van de gemeente Brummen is nog niet geheel op orde, maar de positie is stabieler dan een aantal jaar geleden. In de bezuinigingsmonitor 2013-2016 zijn bezuinigingstaakstellingen geformuleerd voor in totaal 6,4 mln. De bezuinigingen zijn P -2017 verwerkt. De incidentele weerstandscapaciteit is bepaald op negatief 1.645.000. Het totaal aan incidentele H . Samenwerking: In het coalitieakkoord vermeldt Brummen dat niet alle taken meer zelfstandig uit te voeren zijn. Op dit moment is sprake van diversiteit en een grote verscheidenheid aan samenwerkingspartners. Om te schakelen naar de toekomst wordt onderzocht welke weg er moet worden ingeslagen voor meer eenduidigheid in de samenwerking. Brummen werkt bijvoorbeeld samen met Epe, Zutphen, Deventer, Lochem, Voorst en Apeldoorn in de Regio Stedendriehoek. De Stedendriehoek houdt zich onder andere bezig met sociaaleconomische ontwikkeling, bereikbaarheid en de leefomgeving. Op initiatief van een zestal gemeenten (naast Brummen: Epe, Lochem, Apeldoorn, Voorst en Zutphen) in de regio is een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om regionaal te gaan samenwerken op het gebied van inkoop, gemeentelijke belastingen P&O en ICT (PIOFAH-taken). Strategie en Leiderschap: D W B V P P en zijn. De Toekomstvisie 2030 speelt hierbij ook een rol. De doelen voor de organisatie zijn: integraal werken, oriëntatie op de buitenwereld, vraag gestuurde dienstverlening, het versterken van het strategisch vermogen en flexibele inzet van medewerkers. De Managementfilosofie luidt: resultaatgericht coachen (leidinggevenden) en persoonlijk eigenaarschap (medewerkers). Het management vormt daarbij het boegbeeld voor de hele organisatie. Brummen geeft tevens vorm aan nieuwe samenwerkingsvormen met klanten en partners vanuit een nieuwe rol. Soms neemt Brummen de regie, soms voert ze wettelijke taken uit en soms faciliteert ze initiatieven vanuit de samenleving. De ambtelijke organisatie functioneert op basis van integraal management in een platte organisatie. Hierbij worden bevoegdheden en verantwoordelijkheden zo ver mogelijk in de organisatie gemandateerd en gedelegeerd. Uit het MTO (2014) blijkt: het T H L Interactie met de samenleving: Op 18 februari 2010 heeft de gemeenteraad unaniem een kadernotitie (Samen Beter) vastgesteld waarin is weergegeven hoe Brummen burgerparticipatie wil inzetten. De kadernota is gericht op het verder verbeteren en beter borgen van burgerparticipatie. Er zijn diverse projecten (o.a. centrumplannen Brummen en Eerbeek) uitgevoerd met behulp van bijvoorbeeld wijk- en dorpsraden. Een belangrijk hulpmiddel hierbij is de participatieladder. Deze geeft de verschillende vormen van participatie weer. Van informeren en raadplegen tot adviseren, coproduceren en meebeslissen. Afhankelijk van het onderwerp hebben inwoners dus een andere rol. Uit de eigen tussenevaluatie blijkt dat dit zeer gewaardeerd wordt. Verbeterpunten: vooraf duidelijker communiceren over het doel en de terugkoppeling. De bezoekers van de publieksbalies hebben rapportcijfers gegeven voor vijf aspecten van de toegankelijkheid van de balies (kwaliteitsonderzoek naar de dienstverlening uit 2006). Het betrof achtereenvolgens de snelheid waarmee men werd geholpen, de afstand van de balie tot de eigen woning, de wachttijd, de inrichting van de wachtruimte en de openingstijden van de balie. De totale beoordeling was, voor de verschillende balies, zeer positief.
Krimp: De gemeente heeft te maken met een negatief migratiesaldo. De gemeente heeft tevens te maken met een natuurlijke bevolkingsafname. De bevolkingsomvang is in de periode 2001 - 2014 afgenomen met 2%. Richting 2040 zal het inwonersaantal van Brummen een daling laten zien tussen 0%-5% (prognose PBL).
Grondproblematiek: Brummen voert een regisserend grondbeleid. Bij de besluitvorming over de Kadernota 2013, op 28 juni 2012 (maatregel nr. 13), is besloten om te stoppen met de rol van projectontwikkelaar en te komen tot een heroverweging van het grondbeleid. Brummen heeft de afgelopen jaren extra veel moeten bezuinigingen vanwege verliezen op gronden. De gemeente Brummen heeft in totaal 15,4 miljoen euro afgeboekt op haar grond bezittingen in onder meer Lombok in Eerbeek en Elzenbos in Brummen. Voor het complex Lombok en het complex Hazenberg wordt vooralsnog een licht positief resultaat verwacht.
ZK15.01055 - 15.001392 -
Bezuinigingen: De gemeente Brummen is al een aantal jaren fors aan het bezuinigen. De algemene vrije reserve bedraagt per 31-12-2013 3.925.522 negatief, inclusief het rekeningresultaat 2013 en de toevoeging aan de weerstandsreserve, waartoe op 31 oktober 2013 werd besloten. In de nota weerstandsvermogen van 2013 is bepaald dat jaarlijks een D stellen van de begroting. Uitgaande van de maximale tarieven en de voorgestelde Brummense tarieven 2014 kan een onbenutte belastingcapaciteit worden berekend van ca. 1.303.000. De nettoschuld per inwoner bedraagt 2.248, (bron: VNG Schuldenmonitor). Uit de gegevens van het Deelfonds Sociaal Domein (dat inmiddels weer is geannuleerd) blijkt dat Brummen per inwoner gemiddeld 546 zou ontvangen voor de decentralisaties, tegenover 528, gemiddeld.
S O In Brummen zijn 1.569 bedrijven gevestigd. Zakelijke dienstverlening vormt daarbij de grootste sector. Uit de MKB-monitor 2012/2013 blijkt dat Brummen als 53e scoort (56 Gelderse gemeenten). De gemeente werkt samen met de Ondernemersverenigingen in Brummen en Eerbeek en Brumbeek Professionals (netwerk )P ). In regioverband wordt samengewerkt met VNO-NCW en het Economisch Platform Stedendriehoek. In samenspraak met Zorgbelang worden halfjaarlijkse bijeenkomsten belegd met vertegenwoordigers van de Wmo-raden uit de Stedendriehoek (Apeldoorn, Lochem, Zutphen, Voorst, Brummen, Heerde, Epe). Vanaf 1 januari 2014 is de nieuwe Maatschappelijke Advies Raad (MAR) actief. Deze komt voort uit een fusie van de Cliëntenraad Wwb/Wsw en WmoD B D gemeente kent daarnaast een burgerpanel en acht dorps- en wijkraden.
Decentralisaties sociaal domein: Wegwijs is het lokale loket voor alle inwoners van de gemeente Brummen die vragen hebben op het gebied van wonen, welzijn, zorg, financiën en/of I P V DB Jeugdzorg: De ambitie is om te komen tot een Lokale Agenda Jeugd, Onderwijs en Veiligheid. De agenda heeft momenteel haar voorloper in de Lokale Educatieve Agenda (LEA). De stuurgroepen jeugd, onderwijs (OOGO) en veiligheid (m.b.t. jeugd) vormen het hart van het integrale beleid. Deze stuurgroepen bewaken onder andere de voortgang van uitvoeringsprojecten en hebben een adviserende rol richting de gemeente. De interne (gemeentelijke) regiegroep voert de algehele regie over het integrale beleid, bewaakt de uitvoering en stimuleert de effectiviteit. De interne regiegroep bestaat uit de betrokken portefeuillehouders, managers en beleidsmedewerkers. Het lokale beleidsplan Jeugdhulp wordt aangeboden samen met de Regionale uitvoeringsnota Jeugdhulp Oost-Veluwe & Midden-IJssel. In de Regionale nota staan de ambities die de regiogemeenten samen hebben. AWBZ/Wmo: Brummen heeft medio januari 2014 het besluit Maatschappelijke Ondersteuning vastgesteld. Hierin is beschreven hoe zij het PGB, de huishoudelijke verzorging, woonvoorziening en vervoer wil regelen. Brummen werkt samen in het project inkoop Wmo maatwerkvoorziening begeleiding in Stedendriehoek-verband, inclusief Olst en Wijhe. Participatiewet: Op het terrein van de Wsw wordt al vele jaren samengewerkt met Zutphen, Lochem, Zutphen en Bronckhorst in de GR Delta. Uitgangspunt: werk voor mensen met op dit moment een Wsw-indicatie niet onderbrengen bij grote Wsw-instellingen ver weg, maar, waar mogelijk, binnen de gemeente. Het arbeidsmarktbeleid wordt dus lokaal uitgevoerd daar waar het mogelijk is en regionaal daar waar het voordelen biedt. De regionale voordelen zitten in de vormgeving en voortzetting van de regionale werkgeversdiensten. Passend onderwijs: Via het samenwerkingsverband IJssel-Berkel is er door de schoolbesturen in de regio een ondersteuningsplan opgesteld, waarin beschreven wordt hoe voor elk kind naar een passende vorm van onderwijs gezocht wordt. Dit samenwerkingsverband bestaat uit 27 schoolbesturen van primair en speciaal onderwijs. In totaal gaat het om 106 scholen in de gemeenten Brummen, Zutphen, Voorst, Lochem, Berkelland en een deel van de gemeente Bronckhorst (de kernen Vorden, Wichmond en Kranenburg). Via Berseba is hetzelfde gedaan voor de reformatorische scholen.
Operationele samenwerking: De regio Stedendriehoek, VNOG, GGD-Gelderland-Zuid, de Omgevingsdienst Veluwe IJsel en Delta (SW) zijn voorbeelden van regionale samenwerkingsverbanden. Door een zestal Gelderse gemeenten die samenwerken in Stedendriehoekverband vindt een oriëntatie plaats om PIOFAH-taken samen uit te gaan voeren. Voor een aantal ICT-onderdelen wordt al samengewerkt met Epe, Lochem en Zutphen. De inkoopsamenwerking in de regio Stedendriehoek waar Brummen aan deelneemt is gericht op doelmatigheid van de inkoop, ontwikkeling van medewerkers die bij inkoop betrokken zijn, verbetering van netwerken, gezamenlijk management van leveranciers en contracten, uniformiteit van inkoopprocessen.
Domein
Aantal samenwerkingsverbanden
Aantal gemeenten
17
82
Veiligheid
5
81
Bestuurlijk
10
129
Fysiek
3
81
Totaal
35
176
Sociaal
ZK15.01055 - 15.001392 -
Bestaande samenwerkingsverbanden: In de gemeentebegroting 2014 zijn de verbonden partijen (rechtspersonen waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft) opgenomen. Het betreft onder andere de volgende samenwerkingen: - GGD Noord-Oost Gelderland (GR); - Brandweercluster IJsselstreek (GR); - Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland (GR); - Regio stedendriehoek (GR); - Delta. Sociaal Werkvoorzieningsschap regio Zutphen (GR); - Omgevingsdienst Veluwe IJssel (GR).
Kansen- en ontwikkelanalyse Op donderdag 16 oktober 2014 heeft de Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland achtereenvolgens gesproken met het managementteam, het college van B&W en een afvaardiging van de gemeenteraad. Wij danken deze vertegenwoordigers van de gemeente Brummen voor de openhartigheid waarmee zij ons deelgenoot hebben gemaakt van de uitdagingen waar de gemeente voor staat en de oplossingen die hiervoor worden gevonden. Wij stellen daarbij vast, dat we een ambitieus en plezierig managementteam hebben aangetroffen, een college dat als een team werkt aan een gezamenlijke agenda, en een gemeenteraad die zoekt naar een betere invulling van de kaderstellende taken om zich voor te bereiden op de toekomstige opgaven van de gemeente. Onderstaand geven wij naar aanleiding van deze gesprekken aan waarin naar onze mening kansen liggen voor de gemeente, alsmede punten die in onze ogen verder ontwikkeld kunnen of moeten worden. Algemeen Het aantal inwoners neemt af en de bevolking vergrijst. De economische structuur bestaat vooral uit de papierindustrie; een belangrijke werkgever, een kennisintensieve branche met veel hieraan gelieerde bedrijvigheid, onderwijs en transport. De papierindustrie heeft uitbreidingsplannen. Brummen is een plattelandsgemeente met lokale voorzieningen. De inwoners zijn voor overige voorzieningen georiënteerd op Apeldoorn, Zutphen en Arnhem. Het is goed wonen en werken in de groene omgeving en dit moet ook in de toekomst behouden blijven (Toekomstvisie). Zelfvoorzienendheid en levensloopbestendigheid bepalen de ontwikkelrichting van de gemeente. De financiële situatie van de gemeente is zwak. De verliezen van het grondbedrijf moeten worden vereffend. De komende jaren zal 6,5 miljoen euro moeten worden bezuinigd (op een begroting van 48 miljoen euro). Het college duidt dit als een incidenteel probleem. De oplossing vraagt wel meerjarige bezuinigingen. Er zijn/worden diverse maatregelen genomen om de komende jaren naar een meer solide financiële situatie te groeien.
Kansen Organisatie Gemeente Brummen weet met een kleine ambtelijke organisatie relatief veel te realiseren, vooral dankzij de grote taakverantwoordelijkheid en zelfstandigheid van de medewerkers. Er bestaat waardering bij college en raad over de prestaties van het ambtelijk apparaat. Ook buiten de gemeentegrenzen ziet men de kwaliteit van de ambtenaren. De werkdruk bij de medewerkers is hoog (blijkens ook het ziekteverzuim). De ambities en het eigen kwaliteitsniveau zijn met de huidige bemensing moeilijk vol te houden. Met slimme inhuur en een flexibele schil wordt de druk zoveel mogelijk opgevangen. De organisatie verkeert al enige jaren in een veranderingsproces waarbij het netwerk met private en publieke partners vorm krijgt en de samenwerking met de samenleving meer zichtbaar wordt. College en raad College en raad zitten op één lijn. Men typeert de sfeer als een goed bestuurlijk klimaat. Er bestaat een groot vertrouwen in het eigen oplossendvermogen. De eigen onafhankelijkheid of zelfstandigheid wordt als sleutel gezien. Met name hierdoor kan de gemeente zich goed verplaatsen binnen het netwerk.
7
ZK15.01055 - 15.001392 -
Intergemeentelijke samenwerking Gemeente Brummen heeft een pragmatische visie op samenwerking, waarbij de te realiseren meerwaarde centraal staat. De gemeente werkt op verschillende schaalniveaus en dossiers samen in andere samenwerkingsverbanden, zoals de Stedendriehoek, de Achterhoek, Apeldoorn, Zutphen, Arnhem en Voorst. Vooral over de samenwerking met Apeldoorn zijn de ervaringen positief; Apeldoorn spant zich in om niet dominant te zijn in de samenwerking. Gemeente Brummen ziet zich als netwerkspeler en wordt hierin steeds vaardiger. Zowel ambtelijk als bij het college ziet men dit als een ontwikkelproces, een gezamenlijke zoektocht.
Ontwikkelpunten
Organisatie Als het gaat om Kosten, Kwaliteit en Kwetsbaarheid (de drie K’s) staat de ambtelijke organisatie onder druk. De ambtelijke organisatie is kwetsbaar vanwege de beperkte omvang, zij werkt hard aan het organiseren van samenwerkingen. Doordat de ambtelijke organisatie op slot zit, blijft verjonging uit. De gemeente zal alles op alles moeten zetten om de kwaliteit van de ambtelijke organisatie te behouden. Een voorbeeld van de spilfunctie die de ambtelijke organisatie nu vervuld, is de voorbereiding van de transities op het sociaal domein. Zij heeft deze in nauwe samenwerking met raadsleden gedaan. Samenwerking De bedrijfsvoeringsprocessen worden - indien efficiënt en effectief - elders onder gebracht. De organisatie beweegt zich vaardig in het netwerk en weet de diverse PIOFA-onderdelen goed onder te brengen. Het gevolg zijn de vele, sterk verbrokkelde samenwerkingsverbanden. Door het verlengd lokaal bestuur verliest de raad zijn invloed. Dit roept de vraag op waar de raad nog over gaat. De majeure opgaven worden op andere schaalniveaus (bijvoorbeeld in de Stedendriehoek) of in andere grote samenwerkingsverbanden bepaald. De invloed van de raad is in de bestaande situatie op strategische niveau beperkt. Misschien zelfs beperkter dan bij opschaling het geval zou zijn.
8
ZK15.01055 - 15.001392 -
College en raad Besturen = organiseren, dit is het onuitgesproken adagium van de gemeente Brummen. Bij tegenvallend resultaat is de reactie: beter organiseren. Deze pragmatische houding gaat ten koste van de visievorming. Recent is er wel meer aandacht gekomen voor visievorming. Zo heeft Brummen zich voorgenomen om op korte termijn een visie op samenwerking te ontwikkelen en zijn er een Toekomstvisie (extern) en Visiedocument (intern) opgesteld. De raad lijkt zich meer te richten op de rol als controlerend gremium dan als kaderstellend orgaan. Het controleren is met de verbrokkeling aan samenwerkingsverbanden nauwelijks meer voor de raad te volgen, maar het vult wel de agenda’s. Het vormen van de kaders en ontwikkelen van samenwerkingsof opschalingsscenario’s staat nog niet op de raadsagenda. De samenwerkingsvisie waar Brummen in 2015 mee aan de slag gaat, is een belangrijke factor om de kaderstellende rol te kunnen vervullen. College en raad zijn tamelijk opportunistisch in het oplossen van de slechte financiële positie. De kosten van de afboeking op de bedrijfsgronden zullen ten koste gaan van investeringen. De buffer van 750 duizend euro (uit de niet uitgegeven Wmo-gelden) voor het sociaal domein lijkt klein, maar is in de ogen van de gemeente voldoende. Inmiddels heeft het college het gezond maken van de reservepositie wel als een van de drie speerpunten van deze coalitieperiode benoemd.
Rol van de provincie. Brummen wenst dat de provinciale organisatie een kanteling doormaakt naar een partner met een luisterend oor die blijk geeft van haar toegevoegde waarde voor de gemeente.
Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland, Namens deze,
Charlotte Nauta
ZK15.01055 - 15.001392 -
9
Bijlage: Zelfanalyse
ZK15.01055 - 15.001392 -
10
Vragenlijst Sterk Bestuur in Gelderland Ter voorbereiding op het gesprek met de Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland heeft de gemeente een vragenlijst ingevuld. Het onderzoek voor het project is opgebouwd uit:
deskresearch (inventarisatie feiten); vragenlijst (inventarisatie meningen); gesprek Adviescommissie Sterk Bestuur in Gelderland met regio en gemeenten.
De antwoorden op deze vragenlijst staan daarom niet op zichzelf maar dienen in de context van het totale onderzoek gezien te worden. Onderwerpen vragenlijst Voorliggende rapportage omvat de resultaten van de vragenlijst die door de gemeente is ingevuld. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan bod: Kenmerken van de gemeente Realisatie van de opgaven door de gemeente Samenwerken op strategisch, tactisch en operationeel niveau Belang bij en bijdrage aan samenwerken Decentralisaties Invullen vragenlijst De vragenlijst is toegestuurd aan het college van Burgemeesters en Wethouders. Zij zijn aanbevolen om de vragenlijst ter consultatie voor te leggen aan de fractievoorzitters. Ook kon men maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven betrekken bij het invullen van de vragenlijst. Drie niveaus van samenwerken In de vragenlijst is onderscheid gemaakt tussen drie niveaus in samenwerken:
Strategische samenwerking: economische, ruimtelijke ordenings- en infrastructurele keuzes en maatregelen die bijdragen aan het versterken van de (internationale) concurrentiepositie van de regio; Beleidsvorming en -uitvoering: het maken van beleidskeuzes en de beleidsuitvoering van gemeentelijke taken in het fysieke en sociale domein; Bedrijfsvoering en dienstverlening: het beheer van de ambtelijke organisatie en de uitvoering van gemeentelijke diensten die zich richten op buurten, wijken en dorpskernen (‘schoon, heel en veilig’).
ZK15.01055 - 15.001392 -
11
1. Karaktereigenschappen van uw gemeente 1.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord Het College van B en W beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren.
Mee eens
De gemeenteraad beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren.
Mee eens
De ambtelijke organisatie beschikt over de capaciteiten om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren (kwaliteit).
Mee eens
De ambtelijke organisatie heeft voldoende capaciteit om de huidige taken uit te voeren of uit te laten voeren (kwantiteit).
Mee eens
De gemeente is in staat om voldoende kwalitatief goed personeel aan te trekken.
Mee eens
De financiële positie van de gemeente is een belemmering voor het adequaat functioneren van het lokaal bestuur.
Mee oneens
De nieuwe strategische opgaven zijn voor de gemeente aanleiding om de omvang van het totale takenpakket te heroverwegen (kerntakendiscussie).
Mee oneens
Onderlinge verhoudingen tussen College en Raad zijn goed.
Helemaal mee eens
1.2 Op welke twee punten vindt u dat de organisatie van uw gemeente positief scoort ten opzichte van de organisaties van andere gemeenten? 1. Schaalomvang in relatie tot korte lijnen en flexibiliteit 2.
Visievorming
1.3 Wat zijn twee verbeterpunten binnen uw organisatie? 1. Verder perfectioneren van integraliteit en partnership 2.
Vraag is niet beantwoord
1.4 Welke drie kenmerken kenschetsen het politiek/bestuurlijk klimaat van uw gemeente het best? Oplossingsgericht Daadkrachtig Toekomstgericht ZK15.01055 - 15.001392 -
12
2. Realisatie van de opgaven door uw gemeente 2.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord De gemeente is in staat om lokale doelen te stellen.
Mee eens
De gemeente is in staat om lokale doelen te bereiken.
Mee eens
Inwoners hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
Ondernemers hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
Maatschappelijke organisaties hebben daadwerkelijk invloed op het lokale beleid van de gemeente.
Mee eens
2.2 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord De (financiële) positie van de gemeente maakt regionale samenwerking noodzakelijk.
Mee oneens
De (financiële) positie van de gemeente maakt ambtelijke samenwerking met andere gemeente(n) noodzakelijk.
Mee oneens
De gemeente verkent een ambtelijke fusie.
Helemaal mee oneens
De gemeente verkent een bestuurlijke fusie (herindeling).
Helemaal mee oneens
ZK15.01055 - 15.001392 -
13
3. Samenwerken op strategisch, beleidsmatig en operationeel niveau 3.1. Welke aangrenzende of omliggende gemeenten zijn uw belangrijkste strategische samenwerkingspartners? In regio In andere Gelderse regio Buiten Gelderland
Apeldoorn Epe Lochem Voorst Zutphen
Deventer
Op andere vlakken en in de toekomst werkt de gemeente Brummen ook samen met gemeenten uit andere regio’s (zwart: regio N-Veluwe en roze: subregio Arnhem). 3.2 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag
Antwoord
De bestuurlijke invloed van de samenwerkingspartners voor de strategische opgaven is evenredig.
Mee eens
De ambtelijke inzet van de samenwerkingspartners voor de strategische opgaven is evenredig.
Mee eens
3.3 Hoe waardeert u de samenwerking voor de strategische opgaven? Goed.
3.4 Welke aangrenzende of omliggende gemeenten zijn uw belangrijkste beleidsmatige (dus niet: PIOFA) samenwerkingspartners op het vlak van economische, ruimtelijke en sociaal-maatschappelijke functies? In regio In andere Gelderse regio Buiten Gelderland Apeldoorn Rheden Epe Lochem Voorst Zutphen Het toekomstperspectief ziet er netzelfde uit.
Deventer
ZK15.01055 - 15.001392 -
14
3.5 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord De bestuurlijke invloed van de partners voor de beleidsmatige samenwerking is evenredig.
Mee eens
De ambtelijke inzet van de partners voor de beleidsmatige samenwerking is evenredig.
Mee eens
3.6 Hoe waardeert u de beleidsmatige samenwerking tussen de partners? Goed.
3.7 Met welke gemeenten werkt u op operationeel niveau (dienstverlening en bedrijfsvoering) samen? In regio In andere Gelderse regio Buiten Gelderland
Apeldoorn Voorst Zutphen
3.8 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord De bestuurlijke invloed van de partners voor de operationele samenwerking is evenredig.
Mee eens
De ambtelijke inzet van de partners voor de operationele samenwerking is evenredig.
Mee eens
3.9 Hoe waardeert u de operationele samenwerking? Goed.
ZK15.01055 - 15.001392 -
15
4. Bijdrage aan samenwerking De thema’s zijn als volgt gecategoriseerd:
Speler: De gemeente geeft aan zowel veel belang te hebben als veel middelen aan het thema bij te dragen in het regionale samenwerkingsverband. Contextbepaler: De gemeente geeft aan weinig belang te hebben, maar wel veel middelen bij te dragen aan het thema in het regionale samenwerkingsverband. Omstander: De gemeente geeft aan weinig belang te hebben en ook weinig middelen bij te dragen voor dit thema in het regionale samenwerkingsverband. Afhankelijke speler: de gemeente geeft aan veel belang te hebben bij het thema, maar weinig middelen bij te dragen aan het thema in het regionale samenwerkingsverband.
4.1 Strategische opgaven in de regio
ZK15.01055 - 15.001392 -
16
4.2 Beleidsvorming en -uitvoering in de (sub)regio
ZK15.01055 - 15.001392 -
17
4.3 Bedrijfsvoering en Dienstverlening Hierin is het volgende uitgevraagd: Planning en control, Communicatie, Shared Service Center, ICT, Personeel (uitwisseling), Sociale Dienst, Belastinginning, Afvalverwerking, Juridische dienstverlening, Cultuur(historie).
ZK15.01055 - 15.001392 -
18
5. Drie decentralisaties in het verschiet 5.1 In hoeverre bent u het eens met de volgende stellingen? Vraag Antwoord De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de decentralisatie van de Begeleiding uit de Awbz
Mee eens
De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de Participatiewet
Mee eens
De gemeente heeft een goed zicht op de gevolgen van de decentralisaties van de Jeugdzorg
Mee eens
5.2 Met welke gemeenten bereidt u de decentralisatie van de Begeleiding uit de Awbz, jeugdzorg en participatiewet voor? Awbz Jeugdzorg Participatiewet
Apeldoorn Epe Lochem Voorst Zutphen Hattem Heerde
Apeldoorn Epe Lochem Voorst Zutphen Hattem Heerde
Apeldoorn Epe Lochem Voorst Zutphen Hattem Heerde Elburg Ermelo Harderwijk Nunspeet Oldebroek
ZK15.01055 - 15.001392 -
19
‘Sterk Bestuur in Gelderland’ is een samenwerkingsproject van de provincie Gelderland en VNG Gelderland
ZK15.01055 - 15.001392 -
