Verslag studiereis Londen Datum: 11 – 13 mei 2011 Organisatie : LSA In mei 2011 organiseerde het Landelijk Samenwerkingsverband Aandachtswijken (LSA) een studiereis naar Londen. Met een groep van 21 geïnteresseerden (bewoners, ambtenaren, één wethouder, en corporatiemedewerkers) verdiepten we ons in development trusts. In dit verslag leest u een samenvatting van datgene wat wij gezien en gehoord hebben. Dit verslag bestaat uit 6 onderdelen. Het begint met een samenvatting van de van de presentatie van Locality, de parapluorganisatie voor development trusts. Daarna worden alle vijf de trusts beschreven die we hebben bezocht. 123456-
Presentatie van Locality The Selby Trust Manor House Development Trust The Waterhouse restaurant van the Shoreditch Trust Action Acton Trust Westway Development Trust
-1 -6 -8 - 12 - 13 - 15
1 - Presentatie van Locality Locatie: Selby Centre Tottenham Sprekers: Glenn Arradon en Neil Trup van Locality Wat is Locality? Locality is een parapluorganisatie voor development trusts in Engeland die in 2010 is ontstaan door een fusie tussen De Development Trust Association (DTA) en Bassac. Locality’s missie is het bevorderen van gemeenschappen waar bewoners de controle kunnen nemen, waar zij zich gelukkig en veilig kunnen voelen, en waar zij zich eigenaar kunnen voelen. Ze zien zichzelf als een beweging om sociale verandering tot stand te brengen. 500 van de 600 aangesloten leden zijn development trusts. Locality vertelt ons in een presentatie wat development trusts zijn en hoe ze werken. Tijdens de presentatie wordt ingegaan op de volgende vragen Wat zijn development trusts? Development trusts zijn organisaties die gerund worden door de community. Bewoners zitten in het bestuur, vaak samen met een of 1
meerdere vertegenwoordigers van de lokale overheid en of andere relevante stakeholders zoals mensen van de woningcorporatie. Bewoners vormen altijd de meerderheid in het bestuur. Bijna altijd heeft een trust professionals in dienst. Hoewel de trusts enorm verschillen van elkaar, is er een aantal veelvoorkomende karakteristieken te benoemen. Een development trusts is een organisatie die • bezig is met de economische, omgevings- en sociale vernieuwing en verbetering van een bepaald gebied dat zichzelf ziet als een community • streeft naar meer onafhankelijkheid en niet naar privéwinst • In het bezit is van een gebouw, of een gebouw in bruikleen heeft • geleid wordt door en in bezit is van de community • actief betrokken is bij de samenwerkingen en allianties die er zijn tussen de gemeenschap, vrijwilligersorganisaties, publiek en de private sectoren
Waar zitten de trusts? Er zijn er meer dan 500 development trusts verdeeld over het VK, in zowel stedelijke als plattelandsgebieden. Ze werken voor lokale buurten die zich in grootte van één tot 500 vierkante mijl uitstrekken. In steden kan de gemeenschap een straat, een buurt of zelfs een kleine stad zijn; terwijl op plattelandsgebieden het een marktstadje, of een eilandgemeenschap kan zijn. Het zijn gebieden die zichzelf als community zien. Wat doet een trust? Ook dat is heel verschillend. Er is geen one-size-fits-all trust. Zij zijn er in vele verschillende vormen en groottes en ze zijn betrokken bij een brede waaier van activiteiten, diensten en faciliteiten. Bijvoorbeeld: beheerde werkruimte; bedrijfssteun; kinderopvang; koffiebars en restaurants; betaalbare huisvesting; levering van openbare sectorcontracten; opleiding en onderwijs; gemeenschapswinkels; festivals; arbeidsbemiddelingdiensten; duurzame energie; advies; raad en begeleiding; buurtbulletins; parken en tuinen; sportfaciliteiten; vervoer en veel meer. 2
Wat voor mensen zitten er in het bestuur? Vaak is een trust ontstaan vanuit een groep mensen uit de buurt die zich georganiseerd hebben om iets te bereiken. Dat kan zijn omdat ze de oude school willen behouden voor buurtactiviteiten, of omdat ze strijden tegen de geplande snelweg door de wijk. Als het zo’n club lukt om een gebouw in eigendom of in bruikleen te krijgen, kunnen ze een trust starten. Ze kunnen dan ook inkomen genereren uit een gebouw. Op het moment dat de trust ontstaat worden raadsleden en andere relevante mensen uit de wijk in het bestuur gevraagd. Zij hebben als bestuursleden invloed, maar bewoners hebben per definitie een meerderheid van de stemmen. Bij bijna alle trusts zijn er zo’n drie bestuursleden aan te wijzen die de boel echt aandrijven. Zij zijn de niet te stoppen gepassioneerde bewoners. Hebben bewoners ook de dagelijkse leiding over een trust? Nee, trusts worden geleid door uitvoerende professionals die daarvoor betaald worden. Zij zijn in dienst van het bestuur. Dit zorgt ervoor dat er wordt gehandeld in dienst van de community. Hoe groot is het inkomen van een Trust gemiddeld? Hoewel er verschillende uitschieters zijn waar trusts vele miljoenen aan inkomen hebben, heeft de gemiddelde trust een inkomen van tussen de 1 en de 5 ton UK pond. Waar halen trusts hun inkomen vandaan? De meeste trusts hebben een mengeling van inkomensbronnen - Toelagen (onder meer van de overheid, gemeente, loterij, europa): gemiddeld bestaat het inkomen van een Trust voor 70 procent uit toelagen, maar dit percentage varieert enorm. Belangrijk hierbij is dat het niet om langdurige subsidieregelingen gaat. Ook is het belangrijk te vermelden dat trusts die een eigen gebouw hebben gemiddeld veel meer eigen inkomen genereren. (Lees hier meer informatie over deze grants) - Schenkingen (uiterst klein percentage) - Contracten met openbare organisaties om diensten te verlenen - Verhuur van eigen gebouw of het gebouw dat ze in gebruik hebben - Social enterprices: waaronder: koffiebar/catering, advies, opleidingorganisaties, kinderdagverblijven. Hoe komt het dat deze beweging zo snel gegroeid is? Bovenaan de lijst van oorzaken staat het falen van de staat en de markt op bepaalde gebieden. Een beweging als deze komt voor uit onvrede van bewoners over bepaalde zaken en het idee dat het beter kan. De overtuiging dat mensen zelf moeten beslissen over de dingen die hun aangaan, in hun buurt. De staat heeft daarbij ook regeneratieprogramma’s gefinancierd, wat leidde in de snelle groei 3
van de beweging. De laatste 20 - 30 jaar is de overheid steeds meer gaan decentraliseren wat de groei van de beweging helpt. En nu Big Society ingevoerd wordt, zal de beweging naar verwachting nog verder groeien.
Wat verwacht Locality van Big Society? Big Society, het vlaggenschip van het kabinetsbeleid van de regering van premier Cameron, zal bewoners en trusts meer mogelijkheden geven. Zo is er nu een Localism bill in de maak die community organizations verregaande rechten zal geven. Namelijk: het recht om mee te bieden op de lokale regeringsdiensten; het recht om buurtplannen te ontwikkelen; het recht om openbare activa te kopen; en het recht op een referendum over lokale kwesties, en het community right to challenge. Dat wil zeggen: het recht van (georganiseerde) burgers om een publiek gebouw of een publieke dienst over te nemen als zij kunnen aantonen dat ze het beter zelf kunnen doen. Dit zijn overigens allemaal plannen die in de maak zijn. Ze moeten nog door het parlement. De exacte invulling van de regels is ook nog niet helemaal duidelijk. Naast deze verregaande rechten zullen er ook verregaande bezuinigingen ingevoerd worden. Sommige gemeenten moeten wel 25 procent bezuinigen. En hoe ze dat precies gaan doen, is nog onduidelijk. Daarbij zit er nog een andere paradox. Ze willen een gemeenschap die bottum-up is, maar ze nemen wel honderden community organizers in dienst, en dat worden er later wellicht duizenden. Die mensen moeten buurten en buurtbewoners helpen. Toen de vraag speelde wie deze mensen moet opleiden, is Locality daarop ingegaan. Zij hebben meegeboden op de tender en gewonnen. Locality zal in elk geval de eerste 500 mensen opleiden tot community 4
organizer. Het idee is dat Locality al een netwerk heeft in de wijken en weet wat de wijken nodig hebben. Dus als de community organizers er komen wil Locality daar zoveel mogelijk invloed op hebben. Locality vindt Big Society “ambitieus en erg in ontwikkeling”. Daarbij zeggen ze dat bewoners over het algemeen erg sceptisch zijn over de plannen. “Als je nu de straat op gaat en aan een willekeurige voorbijganger in deze buurt zal vragen wat hij vindt van Big Society dan zal hij gaan lachen en zeggen: ‘Big Society, Small Pockets!’.” Lees meer over The right tot challenge Lees meer over Localism bill Van welk geld moet een bewonersclub een pand kopen? Hoe komen ze aan een pand? Het verschilt enorm. Het kan zijn dat een pand onder de marktwaarde aan bewoners (trust in wording) wordt verkocht of zelfs wordt weggegeven. Dat gaat dan vaak om panden die al langer leeg staan en om bewoners die heel vasthoudend zijn. Het komt voor dat bewoners op basis van een businessplan geld lenen van ofwel speciale banken ofwel commerciële banken Trust krijgen ook wel eens een asset transfer van derden. Dat is de benaming wanneer het eigenaarschap in andere handen overgaat. Daarbij krijgen bewoners panden in bruikleen van de gemeente of de woningcorporatie. Vaak met een langdurig huurcontract voor een symbolisch bedrag per jaar. Nu is er een right to buy in de maak (hoort bij Localism bill). Er wordt vanuit gegaan dat bij deze regelgeving de leeggekomen wijkgebouwen betaalbaar gemaakt zullen worden voor bewoners, maar dat is slechts een veronderstelling, want het is niet duidelijk hoe dit precies in zijn werk zal gaan. Gaat het wel eens mis met een trust? Ja, trusts gaan wel eens failliet. Zeker trusts met een gebouw in bezit lopen risico’s. Zij genereren meer inkomen, maar kunnen ook grotere verliezen leiden. Goed financieel management is dan ook onontbeerlijk, evenals een goed business plan en een groot netwerk. Het is een van de redenen waarom naast goede bewoners, goede professionals in dienst van deze bewoners, onontbeerlijk zijn. Wat zijn de vier succesfactoren voor een development trust? Op de eerste plaats de goede mensen, het goede leiderschap en het goede management. Op de tweede plaats de goede mensen, het goede leiderschap en het goede management. Op de derde plaats de goede mensen, het goede leiderschap en het goede management. En 5
op de vierde plaats de services die ze verlenen en de betrokkenheid van de mensen uit de community. Hoe lang blijft een bestuur van een development trust zitten? Als je een trust begint, moet je een organisatiestructuur kiezen (dat zijn overheidsregels) en de regels van die structuur moet je volgen. Sommige boards blijven twee jaar zitten, andere acht jaar. Sommige boards hebben verkiezingen wanneer een plek vrij komt, anderen regelen dat anders. De regels verschillen dus enorm. Hier vindt u powerpoint presentatie van Locality.
2 - The Selby Trust Locatie: Selby Centre Tottenham Sprekers: Sona Mahtani - Chief Executive van Selby Trust De Selby Trust is een bewonersinitiatief opgericht in 1992 in het stadsdeel Tottenham in Noord Londen. Tottenham is een grote multiculturele wijk waar veel armoede en werkloosheid heerst. Met hulp van een MP (kamerlid) is het de bewonersgroep gelukt een leegstaand schoolgebouw te huren worden met een leasecontract voor 25 jaar. Dit complex is omgebouwd tot een multifunctioneel wijkgebouw voor en door de wijk met sportzalen, vergaderruimtes, trainingscentrum en kantoorruimtes. Het is de plek waar bewoners terechtkunnen voor scholing en training, sport en ontspanning, advies over gezondheid en opvoeding, hulp bij het starten van een bedrijfje en nog veel meer specifieke doelgroep gerichte activiteiten. Deze trust heeft een omzet van 750.000 pond per jaar. De trust genereert meer dan 70 procent van zijn eigen inkomen. Een kleine 30 procent van hun inkomen komt uit grants (toelagen van (lokale) overheid, Europa en loterijen). In dit geval ontvangt de trust vooral geld van de gemeente waarmee de trust de huur kan betalen. Wat doet de Selby Trust? The Selby Trust heeft 5 functies: Community Facilities Management – Het behouden en managen van het centrum als een community faciliteit die ruimte biedt aan meer dan 100 ondernemingen en 1500 bezoekers per dag trekt. Community Development Centre – Partnerschappen en samenwerkingen tot stand brengen tussen de rijke mix van services die tot doel hebben armoede, onrechtvaardigheid en ongelijkheid tegen te gaan. 6
Community Economic Development – Het bereiken van duurzaamheid door ruimte te bieden aan sociale ondernemingen die de groei bevorderen in de lokale economie en sociale functies ondersteunen. Community Safety – Stimuleren van veiligere buurten met minder geweld, antisociaal gedrag en met betere kansen in het leven voor jongeren, vrouwen, daders en ex-gedetineerden. Community Environmental Development – Vergroening van de Selby Centrum door het creëren van een koolstofarme gemeenschap als voorbeeld voor de community. Many cultures, one community Een groot deel van de board van de Selby Trust is aanwezig tijdens het bezoek, evenals de chief executive van de trust: Sona Mahtani. De board is, vanuit Nederlands perspectief gezien, opvallend multicultureel. De bestuursleden vertellen dat ze absoluut een onafhankelijke plek zijn en willen zijn, maar dat ze wel steun nodig hebben. Het gebouw heeft geld nodig om te blijven bestaan en ze vinden het ongelofelijk kortzichtig dat het geld wat ze krijgen van de gemeente op dit moment op de tocht staat. Zij willen juist een grote eenmalige extra donatie. “Wij zijn de lijm van de gemeenschap. Alle verschillende culturen komen hier samen. Ze komen om cursussen te volgen, werk te zoeken, voor kinderopvang, maar ook om te voetballen en te trouwen. In alles zie je ons motto: ‘Many cultures, one community’ terug!” Een andere boardmember vertelt hoe ze gebruikmaken van het gegeven dat mensen van een bepaalde afkomst zich willen ontfermen over mensen van dezelfde afkomst. Als voorbeeld noemt hij de Somaliërs. “Een Somaliër ziet een andere Somaliër op 30 meter afstand, ze herkennen elkaar en als een in de problemen zit, wil die andere hem helpen. Dat willen wij stimuleren. Kom maar hier, huur een kantoortje en ga vanuit daar helpen. Zo krijgen we en zij vanzelf ook contacten met elkaar en met de andere services die wij aanbieden. Daarbij zijn wij door onze onafhankelijkheid enorm flexibel. Wij kunnen dingen die de overheid niet kan, zelfs niet als ze het zou willen. Als er 100 families uit Libië in deze wijk komen wonen, kunnen wij ons meteen op hen storten. Wij kunnen ervoor zorgen dat ze hulp krijgen bij alles, van huisvesting tot opleiding en school. Dat is moeilijk, maar het lukt, het komt zeker goed. Een overheid ligt aan banden. Moet zoveel papierwerk doen en heeft zoveel regels. Die krijgt dat niet voor elkaar.”
7
Na deze presentaties en discussies bekijken we het Selby Centre. We lopen over het 30.480 vierkante meter terrein, en bezoeken de gebouwen die samen 21.500 vierkante meter beslaan. We zien klaslokalen en werkplaatsen, kantoren, horeca, gemeenschappelijke ruimtes, horeca (zowel het restaurant als het café worden geleid door iemand die ruimte huurt van de trust: de prijzen zijn heel schappelijk), we zien een enorm overdekt basketbalveld (de vloer is nieuw, is pasgeleden geschonken door de basketball foundation van Londen), een autowasplaats en een meubelmakerij (oud hout wordt opgehaald en een timmerman leert werkloze buurtbewoners er meubels van te maken, de winst gaat direct terug naar de trusts). We zien ook hoe vervallen de gebouwen zijn, hoe oud, hoeveel draden er los hangen en hoe het verf afgebladderd is. De groep is onder de indruk van de grote, van het aantal mensen dat hier elke dag komt (1500!), van de passie, maar ook van de staat van de gebouwen. Het is heel duidelijk dat deze plek geld nodig heeft. Ook zeggen meerdere mensen dat dit in Nederland allemaal niet zou kunnen vanwege de regelgeving en de vergunningen. Bewoners valt op dat hier het gebouwbeheer heel anders gaat dan in Nederland. Bewonersgroepen in Nederland zijn vaak verwikkeld in een ellenlange beheerderdiscussie. Hier lijkt het veel soepeler te gaan. Ook valt op hoe dit gebouw een vliegwiel lijkt voor de ontwikkeling van mensen en organisaties in de buurt.
3 - Manor House Development Trust Locatie: het community centre: Robin Redmond Resource Centre Tweede locatie: het toekomstige community centre Spreker: Simon Donovan, Director of the Manor House Development Trust En twee boardmembers: Bill en Veronica Manor House Development Trust is een relatief nieuwe organisatie van bewoners die is voortgekomen uit een door de overheid georganiseerde wijkaanpak die in 2007 is gestopt. Van 2002 tot 2007 werd er met een door de rijksoverheid gefinancierd programma 8
gewerkt aan een groot wijkvernieuwingsplan. Dit deden ze met een zogenaamd partnership met bewoners, gemeente, woningcorporatie en vele andere instellingen. De Manor House Development Trust is in 2007 opgericht, aangejaagd door de gemeente. In de komende 15 jaar zullen in North East Hackney 1.980 woningen gesloopt worden en 4.664 worden teruggebouwd. Het moet een gemixte wijk worden met zowel dure koopwoningen als huurwoningen (35 procent). Het is een van de grootste herstructureringsgebieden van Engeland. Uitvoering van de bouwactiviteiten is in handen van Hackney Homes (woningcorporatie) en de gemeente (Hackney Council) De Manor House Trust richt zich vooral op de sociale en economische ontwikkeling van het gebied. Wat doet de Manor House Development Trust? Manor House Development Trust wordt door de gemeenschap geleid en werkt in samenwerking met lokale bewoners, maatschappelijke groeperingen, vrijwilligersorganisaties, de particuliere sector en overheidsinstanties om duurzame sociale, gezondheids-, economische en ecologische verbetering te brengen ten behoeve van North East Hackney en Woodberry down. Zij stimuleren milieu -, gezondheids - en economische verbeteringen in dit gebied en ze coördineren een breed scala van wijkvernieuwing en de ontwikkeling van de services. De Trust richt zich op vier hoofdgebieden: - Opkomen voor de gemeenschap en de economische ontwikkeling van het gebied; - Ontwikkeling en beheer van grond en gebouwen; - Planning en uitvoering van lokale sociale, economische en ecologische diensten; - Coördinatie en levering van betrokkenheid van de gemeenschap en de ontwikkeling van de community-activiteiten De directeur, Simon Donovan, schetst een beeld van de wijken waar de trust voor werkt. Het is een van de armste gebieden van Londen en er zijn veel gangs en er heerst veel werkloosheid. De trust richt zich dan ook sterk op het verkrijgen van skills en het bieden aan perspectief van jongeren. Hij vertelt ons dat hier de board bestaat uit bewoners, het hoofd van de lokale school, vertegenwoordigers van de lokale gemeente en mensen van de corporatie. De board komt eens per maand samen voor een vergadering, maar veel boardmembers zien elkaar vaker omdat ze betrokken zijn bij vele projecten die de trust uitvoert.
9
Verder legt hij op welke inventieve manieren de trust aan fundraising doet en hoe hij het voor elkaar krijgt jongeren en werklozen aan opleidingen en werk te helpen. Een paar voorbeelden: -Woodberry Training Partnership De trust heeft (door de sloop) grote braakliggende terreinen in beheer waar bouwvoertuigen kunnen rijden. Aan dit soort grote terreinen is een groot gebrek in Londen. De trust heeft daarom een deal kunnen sluiten met een commerciële bouwopleider. Deze mag de ruimte gebruiken om opleidingen aan te bieden tot onder meer heftruckrijder, walser en hoogwerkerrijder. Voorwaarde die de trust daarbij stelt is dat er per tien mensen die voor een commercieel tarief worden opgeleid, er een door de trust aangewezen bewoner kosteloos wordt opgeleid. Daarnaast krijgt de trust ook een klein percentage van de winst van de commerciële opleider. -Built to work Omdat er zo veel lege flats zijn die gesloopt gaan worden, heeft de trust besloten daar jongeren op te leiden tot timmerman of schilder. Jongeren tussen de 16-19 jaar kunnen een opleiding krijgen. -Local Labour Hire Local Labour Hire is een joint venture tussen Manor House Development Trust en Vane Recruitment. De samenwerking combineert de expertise het recruitmentbureau, met de sterke lokale kennis en ontwikkeling van de community van de Manor House Development Trust. 10
De meeste aannemers huren bouwvakkers in via agencies en betalen de agencies daarvoor. De trust levert nu mensen uit de buurt aan het recruitmentbureau. De trust kan mensen goed bereiken, en weet welke mensen uit de buurt in te zetten zijn. De trust krijgt per buurtbewoner die ze op deze manier aan (tijdelijk) werk helpen een percentage van wat het recruimentbureau verdient. Deze joint venture tussen Manor House Development Trust en Vane Recruitment is nog heel pril. Er zijn slechts 16 buurtbewoners die een opleiding hebben gekregen, maar de verwachting van de trust is dat er op deze manier honderden mensen uit de buurt aan werk geholpen gaan worden en dat dit veel geld op gaat brengen voor de trust. -Nieuw community centre Naast deze inkomsten verdient de trust ook geld door de verhuur dan hun gebouw. Het is het Robin Redmond Resource Centre. Dit was oorspronkelijk een bibliotheek en is omgebouwd tot een buurthuis. Hoewel de ruimte er nog redelijk uitziet, zal het binnenkort tegen de vlakte gaan. Zodra het nieuwe community center af is (binnen een halfjaar), wordt dit resource centre gesloopt. De trust kijkt er naar uit, want het nieuwe gebouw is nog veel mooier en even groot als het oude gebouw. Het nieuwe centrum zal 2 miljoen pond kosten. De trust mag het huren voor 1 pond per jaar, met een contract voor minimaal 20 jaar. Het centrum is gefinancierd door de gemeente via het London Development Agency: het centrum zal een bibliotheek krijgen, een grote gemeenschapsruimte, een volledig uitgeruste opleidingskeuken en een aantal multifunctionele kamers. Mede door dit nieuwe gebouw hoopt de Manor House Development Trust binnen twee jaar financieel onafhankelijk te zijn. Volgens directeur Simon Donovan is dat de sleutel tot een goed werkende trusts: geld verdienen. Er komen alleen maar meer bezuinigingen aan, dus een trust moet op een inventieve manier zijn eigen broek op kunnen houden. In principe kan iedereen namelijk een trust beginnen, maar niet iedereen is in staat zijn inkomsten te regelen. Los van conflicten Onze groep stelt verschillende vragen over de ingrijpende herstructurering die het gebied ondergaat. Opvallend is dat de director hier niet diep op in gaat. Hij vertelt ons dat de strijd die gevoerd wordt tegen, of voor een andere manier van herstructurering niet via de trust gaat. Hier zijn andere clubs voor, vertelt hij, clubs die meer lijken op de bewonersorganisaties die wij kennen. De trust gaat echt voor community development en de vindt het slimmer om los te staan van de conflicten met de gemeente en de woningcorporaties. Soms trekken de bewonersorganisaties en de trust wel samen op en er zijn ook mensen die actief zijn in beide organisaties. 11
De trust heeft een tekort aan vrijwilligers en moet ook aan hun PR werken. Er zijn niet veel mensen die de trust kennen. Wel zijn veel mensen op de hoogte van de projecten die ze uitvoeren. De trust merkt dat het nieuwe gebouw de aandacht trekt van de mensen uit de buurt. De hoop is dan ook dat met het nieuwe gebouw de participatie van buurtbewoners zal toenemen. Nadat we ons vergaapt hebben aan het prachtige nieuwe gebouw dat de trust zo goed als gratis krijgt, hebben we tijd om nog even met de boardmembers apart te spreken. Veronica vertelt dat deze boardmembers gekozen worden door de hele buurt. In eerste instantie, bij het oprichten van de trust, heeft de gemeente aan actieve bewoners gevraagd of ze in de board wilden komen. Veronica wilde zich graag verkiesbaar stellen. Er kwamen zo goed als geen kiezers opdagen en met een handvol stemmen is Veronica dus gekozen. Onlangs zijn er opnieuw verkiezingen geweest, Veronica was weer verkiesbaar omdat haar tweejarige membership was afgelopen. Gelukkig kwamen er nu al veel meer mensen opdagen en werd Veronica herkozen. Manor House Development Trust en Big Society We vragen directeur Simon Donovan ook naar zijn opinie over Big Society. “Ach ja, Big Society. Ik doe dit werk al 25 jaar en opeens is het een nieuw idee… Cameron weet niet goed waar hij over praat, maar wij vullen dat graag voor hem in. Volgens veel mensen is het alleen een excuus om te bezuinigen. En dat is natuurlijk deels ook waar. Maar het geeft wel meer importantie aan trusts en alle mensen die betrokken zijn bij development trusts, en dat heeft zeker waarde.”
4 - The Waterhouse Restaurant van the Shoreditch Trust Locatie: The Waterhouse restaurant Trust: Shoreditch Trust Spreker: Michael Pyner We dineren in een van de twee restaurants van de Shoreditch Trust. Deze trust is voortgekomen uit de Engelse wijkaanpak (New Deal for Communities) die in dit gebied tien jaar heeft geduurd. In totaal is door de rijksoverheid in dit gebied 50 miljoen pond uitgegeven.
12
Wat doet de Shoreditch Trust? De Shoreditch Trust bestaat sinds 2000 en heeft meer dan 400 projecten uitgevoerd, variërend in grootte van de milieuvriendelijke restaurants in Londen, tot een groot Centrum voor Gezond Leven (nu uitgegroeid tot luxe spa’s waar nog steeds sterk gereduceerde tarieven gelden voor mensen met minder inkomen) en de herinrichting van de schoolpleinen van basisscholen tot gratis kerstlunches voor ouderen. Ze hebben meerdere social enterprices waarmee ze werkgelegenheid creëren in de wijk en met het geld wat ze ermee verdienen kunnen ze nieuwe projecten opzetten voor hun wijk. Partnerschap is de kern van hun werk en daarom werken ze samen met meer dan 300 andere organisaties. Boven alles houdt de trust de focus op de community. Toegang, gelijkheid en kansen zijn van cruciaal belang voor de bewoners. De trust heeft daarbij duidelijk commercieel inzicht en weet goed geld te verdienen om hun trust overeind te houden en bewoners te ondersteunen.
5 - Action Acton Trust Locatie: Action Acton Spreker: John Blackmore, CEO Acton is een grote multiculturele wijk ongeveer 10 kilometer buiten het centrum van Londen. Het is een wijk met relatief veel armoede en criminaliteit. De Action Acton Trust is gericht op economische ontwikkeling van Acton en het opbouwen van relaties tussen bevolkingsgroepen. Het is een trust met een staf van 20 (betaalde) medewerkers. Wat doet Action Acton? Action Acton's belangrijkste doelstelling is de ‘bevordering van economische en community-verbetering in Acton, Ealing en aangrenzende gemeenten in West-Londen’. De belangrijkste projecten zijn: 13
- Acton Market, een markt die drie dagen per week open is. De trust heeft een marktmanager ingehuurd. Buurtbewoners kunnen op de markt voor 15 pond per dag een stand huren en zo hun eigen geld verdienen. - Acton Learning Centre. Hier kunnen mensen terecht voor op werk gerichte scholing. Het levert gratis, flexibele en toegankelijke training aan werkloze bewoners. De cursussen op deze Learning Centre worden betaald door via subsidie van de London Development Agency. - Doughnut Factory. De Doughnut Factory biedt flexibele en betaalbare kantoorruimte voor (startende) ondernemers in de wijk. - Het organiseren van seminars en netwerkbijeenkomsten voor lokale ondernemers. - Het ondersteunen van mensen die een eigen onderneming willen beginnen
Herstructurering Met de CEO van Action Acton lopen we door South Acton, een naoorlogs aandachtsgebied dat een flinke herstructurering meemaakt en heeft meegemaakt. Dat wordt deels gedaan door de Catalyst Housing Group. Een vertegenwoordiger van deze non-profit woningcorporatie laat ons de verbouwde panden zien. We zijn onder de indruk. Het ziet er erg goed uit. De corporatie wilde oorspronkelijk meer woningen herstructureren, maar heeft slechts 254 woningen toegewezen gekregen. De oude woningen waren oorspronkelijk van de lokale overheid, maar die hebben het nu laten herstructureren door woningcorporaties die zich daar voor hebben ingeschreven. Op basis van één masterplan, zijn er nu meerdere woningcorporaties die een deel van het woningaanbod mogen slopen en bouwen. Er wordt ons verteld dat Catalyst Housing Group de mogelijkheid biedt om aan shared ownership te doen. Dit houdt in dat bewoners een deel 14
van hun eigen huis mogen kopen. Ze moeten dan minimaal 25 procent kopen en betalen voor de rest van de woning nog huur. Ze kunnen, ook veel later, steeds iets meer kopen. Net zolang totdat het hele huis van hen is. Ze mogen het echter ook bij 25 procent laten. Bij verkoop krijgen ze dan ook een kwart van de winst. John Blackmore vertelt dat ook hier de trust zich niet bezighoudt met de fysieke herstructurering.
6 - Westway Development Trust Locatie: Tour langs Westway Development Trust Spreker: Martyn Freeman, Chief Executive Westway Development Dit is een van de oudere trusts in London in Kensington en Chelsey. Het is ontstaan uit protestgroepen die tegen de aanleg waren van de snelweg die in de 60-er jaren is aangelegd en voor veel onrust en overlast heeft gezorgd. Veel huizen moesten worden afgebroken en buurten werden in tweeën geknipt. Omdat de weg verhoogd op palen werd aangelegd bleef het land onder de snelweg als braakliggend terrein achter. De Trust werd opgericht, toen nog onder de naam North Kensington Amenity Trust. Met de nodige achterdocht vanuit de gemeente werd gezegd dat de board van deze trust voor de helft uit mensen moest bestaan uit mensen die aangewezen werden door de lokale gemeenteraad. De andere helft van het bestuur bestond (en bestaat) uit bewoners, zij worden gekozen door de leden van de trust. Daarnaast is er nu een onafhankelijke bestuursvoorzitter (die ook bewoner moet zijn van het gebied). De Trust kreeg de strook land onder de snelweg in beheer ‘om de gemeenschap te compenseren voor de schade en vernielingen die zijn aangericht door de weg’. De strook is een mijl lang en bevat 9 hectare land. Destijds was het een ‘desolate twilight zone’. In veertig jaar is de trust uitgegroeid tot een zeer omvangrijke organisatie die veel collectieve voorzieningen biedt en een commerciële vastgoedportefeuille heeft waarmee ze geld verdienen voor hun charitatieve activiteiten, dat zijn met name sociale projecten die zich richten op sport en educatie. De trust begon met een subsidie van de Raad van 25.000 pond. Tegenwoordig is het een zelfvoorzienende liefdadigheidinstelling met een jaaromzet van 6,8 miljoen euro en activa geschat op meer dan 20 miljoen pond.
15
Wat doet de Westway development trust? Het doel van deze trust is om de gemeenschap van de Royal Borough of Kensington en Chelsea te bevorderen. Dit doen ze door: 1.Het bevorderen van onderwijs, door training of omscholing, met name voor werklozen. 2. Het verlenen van financiële bijstand aan bewoners die behoefte hebben aan steun om onderwijs te volgen. 3.Support van de podiumkunsten en beeldende kunsten. 4.Het aanbieden van faciliteiten voor recreatie, sport en andere vrijetijdsbesteding in het belang van maatschappelijk welzijn met als doel het verbeteren van de leefomstandigheden van de bewoners en werknemers. 5. Het ontwikkelen van de capaciteiten en vaardigheden van de leden van sociaal achtergestelde gemeenschappen. 6. Het onderhouden, verbeteren en aanbieden van openbare voorzieningen, waaronder openbare kunst. Daarnaast zijn de kerndoelen voor de organisatie: 1. Het ontwikkelen van de uitdagende omgeving onder de snelweg op een duurzame manier. Zodat het recreatieve waarde heeft voor de lokale gemeenschap en een inkomstenstroom biedt aan de trust. 2. Het verbeteren van de gezondheid en het welzijn van de lokale bevolking door middel van sport- en fitnessmogelijkheden en faciliteiten, en door het leveren van welzijnsprogramma's. 3. Het creëren van meer toegang tot opleidingen en het bieden van nieuwe educatieve mogelijkheden door het verstrekken van kleine subsidies, het initiëren van programma's en ondersteuning. 4. Het ondersteunen van lokale verenigingen en vrijwilligersorganisaties door het verstrekken van lokalen, subsidies, advies en praktische hulp. 5. Het bevorderen van de toegang tot de kunsten door het ondersteunen van artistieke programma's. 6. Het efficiënt managen van services en van activa. En te streven net zo efficiënt te zijn als een commerciële organisatie. 16
Onder de snelweg Tijdens onze tour zien we de mijl grond die de Westway Trust beheerd. Van hippe horecatenten (Supper Club) tot de Portobellomarkt, tot winkels, een skatepark, minibusjesverhuur, vele kantoortjes, studio’s, een fitnesscentrum (waar men betaalt naar inkomen), een park, voetbalvelden tot een groot state of the art sportcentrum. Het is enorm. Chief Executive Martyn Freeman vertelt dat een heel groot deel van wat de trust verdient rechtsreeks de community ingaat. Vorig jaar 2010 is er bijna 6 miljoen pond uitgegeven aan charitable activities.
17
