PROVINSJALE
steaten
Steatekommisje Ln, Loft & Wetter Te behanneljen yn gearkomste: 6 maart 2013 Wurklistpunt:
STEATEKOMMISJE LAN, LOFT & WETTER 10
Ferslach fan de gearkomste op 6 febrewaris 2013 yn it Provinsjehûs
20
Oanwêzich: De kommisjeleden De hear J.W. van der Hoek(foarsitter), de hear J. Apperloo (CDA), de hear A. Bijlsma (FNP), de hear P. Buisman (PVV), de hear T.A. Dorrepaal (CDA), de hear F.P. Doting (VVD), frou F. Feenstra (SP), frou 1. Groeneveld (GrienLinks), frou A. Haga (ChristenUnie), de hear K.J.F. Hettinga (D66), de hear J.E. Hiemstra (Friese Koers), de hear R. van der Honing (GrienLinks), de hear J.B. van der Horst (SP), frou S.L. Hosman-Benjaminse (VVD), frou H.A.M. Janssen (PvdA), de hear K. Klelstra (VVD), de hear J.S.W. Ozenga (PvdA),de hear D. Pool (VVD), frou F.H. Reitsma-Hazelhoff (CDA), frou F.B. Teernstra (CDA), de hear H. van der Veen (CDA), de hear J. Visser (FNP), frou H. van der Vlugt (PvdA), de hear T. Voigt (PvdA), de hear W. de Vries (ChristenUnie), de hear J. Halma (ChristenUnie), de hear M. de Roo (D66) De amtners: Frou S.H.M. Koopmans (sekretaris), de hear H.J. Bouwers, de hear A.J.J. Hoks
30
Ynsprekkers De hear Piebenga, Hou Friesland Mooi Mefrou Hof, Wurkgroep wynturbines NEE De hear Astro, werkgroep winderenergie Luxwoude Mefrou Langerwerf, op persoonlijke titel De hear Van der Werf, Friese MilieuFederatie Mefrou Van der Zanden, op persoanlike titel, mei tit nam me fan de hear Abrahamse De hear De Hoop, mei tt namme fan Henk Brandsma Bolsward, voorzitter Feriening Biologyske Boeren Fryslân (FBBF), Johannes Kooistra, Warstiens, bestuurslid FBBF, Durk Oosterhof, Drachten. Mefrou Van Loon, Landschapsbeheer Friesland, mei ût namme fan de Friese MilieuFederatie
40
Foar it kolleezje: Deputearre: de hear J.H.J. Konst
50
1. lepenjen en fêststellen fan ‘e wurklist De foarsitter iepenet om 12.33 oere de gearkomste en hjit elkenien wolkom. De foarsitter docht it ûtstel om wurklistpunt 6 ‘Koersnotysje Greidefûgels’ hjoed net te behanneljen, mar troch te skowen nei in ekstra gearkomste op woansdei 13 febrewaris 2013. Dit omdat de gearkomste al letter begûn is troch it ûtrinnen fan ‘e steategearkomste en fanwege it grutte tal ynsprekkers. De kommisje stimt hjirmei yn. Op woansdei 13 febrewaris 2013 om 18.30 oere sil in ekstra gearkomste fan ‘e kommisje Lân, Loft & Wetter plakfine. 2.
Meidielings
0
steaten
De foarsitter jout oan dat der fiif oanfragen foar it hâlden fan ynformearjende gearkomsten dien binne. De kommisje stimt yn mei: in wurkbesite oan de projekten Sintrale As en Leeuwarden Vrijbaan op 29 maaie 2013 fan 13.00-17.30 oere; in wurkbesite oan Staatsbosbeheer op 10 april 2013 fan 8.30-12.00 oere. In presintaasje fan ministearje fan EL&I oar fergunningferliening oangeande oanlis hoogspanningsleidingen op 13 maart 2013 om 19.00 oere. —
—
—
10
Oangeande it oanbod ta t hâlden fan in presintaasje oer de maatregels om yntensivearring fan it tal treinen yn de spoartrijhoek Grins, Ljouwert, Swol mooglik te meitsjen (motie Koopmans middelen) freget de kommisje om har by brief neier hjiroer te ynformearjen. Dit fanwege de folIe wurklist fan ‘e kommisje. Dangeande t oanbod foar it organisearjen fan ekskurzjes yn de gebieten fan de plattelânsprojekten wurdt oanjûn dat de steateleden net allinnich as fertsjintwurdigers fan de regio ûtnoege wurde wolle.
20
3. StânfansakenlPO/SNN SNN beslutelist DB SNN 4 desimber 2012 brieven SNN steunbetuiging Noordelijke Woningcorporaties brief GS d.d. 11-12-2012 (ferstjoerd 20-12-2012) bestuurlijk overleg MIRT brief SNN d.d. 12-12-2012 bestuurlijk overleg MIRT
-
-
-
-
30
40
50
Yn It presidium is besletten om It ûnderwerp stân fan saken IPO en SNN’ as fêst punt op de wurklist fan de kommisjegearkomsten te pleatsen. Ofhinklik fan de ynhâld fan de stikken wurdt de kommisje keazen wêr’t de stikken agindeard wurde. Allinnich as der foarôf fragen yntsjinne wurde, wurdt yn de kommisje oer de foarlizzende stikken praat. Dizze kear binne der gjin fragen binnenkommen. De stikken wurde dêrom fierder net behannele.
4. Steate-ûtstel Fûns Skjinne Fryske Enerzjy It kolleezje fan DS docht PS it neifolQjende Litstel: It kolleezje stelt ût om in Fûns Skjinne Fryske Enerzjy op te rjochtsjen mei as primêre doelstelling in bydrage te leverjen oan de ambysje fan 16% duorsume enerzjy yn 2020. h fûns stelt middels (leningen, participaties of garantstellingen) ter beskikking foar ynvestearringsprojekten op It gebiet fan duorsume enerzjy en enerzjybesparring binnen Fryslân. In bydrage fanût it fûns moat needsaaklik wêze om de projekten realisearjen te kinne. Utsteld wurdt om It fûns in omfang te jaan tan €90 miljoen, te dekken üt de NUON-reserve. Ynsprekkers De hear Piebenga, Hou Friesland Mooi Mefrou Hof, Wurkgroep wynturbines NEE De hear Astro, werkgroep winderenergie Luxwoude Mefrou Langerwerf, op persoonlijke titel De hear Van der Werf, Friese MilieuFederatie De bydragen fan ‘e ynsprekkers binne taheakke oan dit ferslach
steatekommisje Lân, Loif & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 2
PROVINSJALE
steaten
Sprekkers ût nam me fan de fraksjes en it koiieezje R. van der Honing (GrienLinks), J. Haima (ChristenUnie), mefrou S.L. Hosman (VVD), mefrou F. Feenstra (SP), P. Buisman (PVV), M. de Roo (D66), J.E. Hiemstra (Friese Koers), T. Dorrepaal (CDA), A. Bijlsma (FNP), J.S.W. Ozenga (PvdA) Deputearre J.H.J. Konst Tasizzincis en ôfspraken Gj in 10
Advys kommisje De kommisje advisearret om dit punt te behannelje as Besprekpunt yn de steategearkomste tan 27 febrewaris 2013 5. Steate-iitstel Skaalfergrutting molkfeehâlderij It kolleezie fan DS docht PS it neifolciiende ûtstel:
20
Op 21 desimber 2011 hawwe P5 ynstimd mei in nij provinsjaal belied foar de romtlike ynpassing fan grutskalige molkfeehâlderij. Yn it no foarlizzende stik wurdt oanjûn dat foar trije aspekten noch in neiere ynfolling nedich is, nl: de Nije Pleats-methode, plaatsgebondenheid uitzonderingen voor een bouwvlak >3ha. -
-
-
Dêrfoar wurde no ûtstellen dien. Oangeande de Nije Pleatsmetoade wurdt itsteid om in quick scan ttfiere te litten nei de wurking fan De Nije Pleats, ien jier nei de oerdracht fan De Nije Pleats nei gemeenten en Hûs en Hiem. Op basis hjirfan sil dan beoardiele wurde oft de metoade al genôch boarge is.
30
Oangeande it kritearium ‘plaatgebondenheid’ wurdt ûtsteld om in kwalitative omskriuwing tan in ‘grondgebonden agrarisch bedrijf’ yn de verordening Romte Fryslân op te nimmen. Wat it lôste punt oanbelanget steile DS ût om yn de verordening Romte Fryslân in bepaling op te nimmen dat gemeenten ûnder betingsten ôfwike kinne fan it maksimale oerflak.
40
Ynsrwekkers: Met rou Van der Zanden, op persoanlike titel, mei it namme fan de hear Abrahamse De hear De Hoop, mei tit namme fan Henk Brandsma Boisward, voorzitter Feriening Biologyske Boeren Fryslân (FBBF), Johannes Kooistra, Warstiens, bestuurslid FBBF, Durk Oosterhof, Drachten. Mefrou Van Loon, Landschapsbeheer Friesland, mei tit namme fan de Friese MilieuFederatie De bydragen fan ‘e ynsprekkers binne taheakke oan dit ferslach. Sprekkers ût namme fan de fraksies en it kolleezie T. Volgt (PvdA), J. Visser (FNP), mefrou F.B. Teernstra (CDA), J.E. Hiemstra (Friese Koers), K.J.F. Hettinga (D66), P. Buisman (PVV), mefrou F. Feenstra (SP), K. Kielstra (VVD), mefrou A. Haga (ChristenUnie), mefrou 1. Groeneveld (GrienLinks) Deputearre J.H.J. Konst
50
Tasizzincis en ôtspraken Gjin
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 3
PROVINSJALE
steaten Advys kommisje De kommisje advisearret om dit punt te behannelje as Besprekpunt yn de steategearkomste fan 27 febrewaris20l 3 6. Steate-ttsteI Koersnotysje g reidefûgels Dit ütstel wurdt behannele yn in ekstra kommisjegearkomste op 13 febrewaris 2013
10
7. Ferslach advisearjende gearkomste kommisje Lân, Loft & Wetter op 9 jannewaris 2013 en ferslach ynformearjende gearkomste kommisje Lân, Loft & Wetter op 9 jannewaris 2013 De ferslaggen wurde sûnder wizigings fêststeld. 8. Omfreegjen Der binne gjin fragen foar It omfreegjen. 9. Sluten De foarsitter slüt de gearkomste om 17.21 oere.
steatekommisje Lân, Loft & Weffer konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 4
PROVINSJALF
steaten
Bydragen ynsprekkers
De hear Piebenga, Hou Friesland Mooi Nuon-geld is voor âIIe Friezen Geachte Statenleden,
io
20
30
Allereerst, ik juich het toe dat u een fonds op wil richten voor schone Friese energie. Ik hoop daarbij van harte dat u ook kijkt naar energiebesparing, want dat blijkt toch het meest effectief te zijn. Maar goed, zo’n fonds in een mooi initiatief. Niemand kan daarop tegen zijn. Toch duikt er een ‘maar’ op. Die ‘maar’ heeft betrekking op de dekking van het fonds: die moet namelijk komen uit de Nuon gelden. Dit Nuon-geld is geld dat ten goede moet komen aan de gehele Friese bevolking. Ongetwijfeld zult u zeggen dat dit ook uw intentie is. Immers duurzame energie, daar heeft iedereen wat aan. Als je het voorstel echter leest en goed bent ingewijd dan snap je dat uit dit fonds veel geld naar windmolenparken zal vloeien. En daar zit nu net de crux. Grote windmolenparken draaien op subsidie en worden maatschappelijk gezien niet breed gedragen. De overlast is voor velen, de lusten voor slechts enkelen. De windsector profiteert al volop van de vorstelijke subsidies van het Rijk. Blijkbaar is die ruimhartige steun nôg niet voldoende en is er 66k nog een forse injectie van de Provincie voor nodig om de marktpartijen over de streep te trekken. Het dubbel subsidiëren van de windmolenexploitanten achten wij ongewenst. Wij maken dan ook bezwaar tegen de provinciale steun aan deze sector. Bovendien, in het beslisdocument wordt gezegd dat het geld gebruikt zal worden voor innovatieve doeleinden. De Verenigde Staten zijn gestopt met het geven van subsidies aan windparken. Groot-Brittannië is gestopt. Duitsland overweegt het. Waarom? Omdat het een techniek is die geheel uitontwikkeld is en nooit winstgevend is te maken. Het geld uit het fonds gaat dus niet naar innovatie, maar naar speculatie. Overigens, in het beslisdocument wordt ook gesproken over social return en dan met name wat betreft leefbaarheid. Zoals u inmiddels weet, staat een grootschalig windpark haaks op de leefbaarheid van dorp en platteland. Dat u met een fonds schone energie wil stimuleren is mooi, maar blijft u daarbij alstublieft bij uw kerntaken. Kijk om u heen en zie wat er in de maatschappij gebeurt. Een snel stijgende werkloosheid, armlastige ouderen, jongeren die tussen wal en schip raken, sociaal zwakkeren die al helemaal in het verdom hoekje zitten.
40
Het zou u sieren als u met dit fonds een combinatie maakt van schone energie en sociale projecten. Projecten waar de minder bedeelde inwoners van Friesland wat aan hebben. De windsector krijgt al geld van minister Kamp. Dit jaar alleen al een paar miljard. Is dat niet genoeg? Er zijn vele initiatieven denkbaar, met een breed maatschappelijk draagvlak, waarmee je grote groepen burgers steunt. Denk aan Energiesprong Sneek. Stimuleer de zorgsector met energiebesparende maatregelen. Steun de gemeenschap. Stimuleer dorpen om eigen energieprojecten te beginnen. 50
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 5
PROVINSJALE
steaten Verklein de kloof tussen arm en rijk, in plaats van die te vergroten. Wie herinnert zich niet die boer, die een paar weken geleden in de Leeuwarder Courant, met volle tevredenheid vaststelt, dat hij elk jaar 500.000 euro verdient met zijn windmolens. Is dat de groep die u wil steunen? Laat naast uw hoofd ook uw hart spreken. Laat het Nuon-geld ten goede komen aan degenen die het echt nodig hebben. Laat zoveel mogelijk Friezen profiteren van de generositeit van de Provincie. Zodat het Nuon-geld terechtkomt waar het hoort. Bij lle Friezen. 10
Piebe Piebenga Comité Hou Friesland Mooi houfrieslandmooi.nl Mefrou F. Hof Namens Werkgroep WynturbinesNEE Geachte voorzitter en geachte commissieleden,
20
Wij van de werkgroep WynturbinesNEE uit Langezwaag en met ons een groeiend aantal inwoners van de regio Heerenveen, maken ons grote zorgen over het huidige beleid inzake toekomstige plaatsing van windturbines in ons Friese landschap!! In deze vergadering zal besluitvorming plaatsvinden over het instellen van een energiefonds. Wij hebben begrepen dat, wanneer dit fonds inderdaad een feit wordt, het voorstel van Gedeputeerde Staten is om maar liefst 60 miljoen van de 90 miljoen euro te bestemmen voor steun aan windenergie! Dit is in onze ogen op zijn zachtst gezegd uiterst merkwaardjg! Hierover hebben wij dan ook bijzonder veel vragen c.q. opmerkingen, zoals:
30
40
so
1) Zijn investeringen die worden gedaan in energiebesparing niet van véél meer publiek belang dan investeringen in windenergie? 2) Weet u dat in meerdere recente onderzoeksrapporten (zoals in het “Parlementair onderzoek Kosten en effecten klimaat- en energiebeleid”) staat, dat subsidies niet werken en dat ingezet moet worden op besparing en op heffingen? 3) Waar zijn de uitkomsten van de onafhankelijke onderzoeken die gedaan zijn, die aantonen dat van alle opties om duurzame energie op te wekken, de meest geschikte hiervan windenergie is? 4) Uit welke bronnen blijkt dat het draagvlak bij de bevolking voor windparken “plus” is? 5) Heeft u in de gaten dat de leefbaarheid van Friesland op het spel staat? (Denk onder andere aan geluidshinder, landschapsvervuiling, slagschaduw.) 6) Wij als Friese burgers willen prettig blijven wonen. Gaat u wat dit betreft, in het kader van de Zorg plicht, voor onze belangen opkomen? 7) Is de werkelijke drijfveer van het hele windenergiegebeuren niet financieel gewin van enkele investeerders in plaats van zorg voor het milieu en C02-reductie? Zc5veel gemeenschapsgeld dat wordt gestoken in iets wat in verhouding veel te weinig opbrengt? 8) Wanneer het fonds er komt, wordt het geld dan besteed aan eenmalige oprichtingssubsidies en zo ja, voor hoeveel jaren zou deze regeling dan gelden? 9) En wordt dan de noodzakelijke afbraak van bestaande windturbines ook betaald uit dit fonds? Zo ja, financiert men dan op deze manier niet kapitaalvernietiging? 10) Is een Fries energiefonds inmiddels niet overbodig nu het Rijk de subsidie voor duurzame energie heeft verdubbeld? steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 6
PROVINSJALE
steaten
io
Verder weet u ongetwijfeld dat de windenergielobby al jarenlang bijzonder actief is en zijn invloed op alle bestuurlijke niveau ‘s behoorlijk doet gelden. Wij begrijpen dat het voor hen nu of nooit is, want de ontwikkelingen in andere technologieën voor energieopwekking èn de internationale bestuurlijke ontwikkelingen op dit gebied gaan z6 snel, dat windenergie in Nederland binnen niet al te lange tijd als achterhaald terzijde kan worden geschoven. Wât zonde van I dat geld dat gaat zitten in aanleg en afbraak van windparken! Nederland is te klein en te dicht bevolkt voor windenergie. Wellicht hebben voor ons land diverse technologieën in de Noordzee de toekomst. Die leveren namelijk gelijkmatig èn veel stroom en er zullen weinig mensen overlast van ondervinden. Wij zijn van mening dat het aanleggen van windparken in Friesland een verkeerde keuze is. En wij vertrouwen er op dat u verstandige en wèrkelijk duurzame beslissingen zult nemen, met in acht neming van de belangen van de inwoners van Friesland! Dank u wel. Werkgroep WynturbinesN EE Langezwaag wynturbinesnee © cimail.com
20
3(D D
0
0
0 D
3 0
3
(JJ
0
3
3 I-
OJ ul
0
0
-‘
3
3
cc
3
0
3
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
0
0 0
0
0
side 7
PROVINSJALE
steaten
De hear Astro, werkgroep winderenergie Luxwoude Geachte voorzitter, Geachte raadsleden,
10
Het is vandaag mijn taak u namens de Werkgroep ‘Wind”energie Luxwoude en de inwoners van ons prachtige kleine dorp onder de rook van Hee renveen onder de aandacht te brengen, wat wij van de voorstellen rond het FSFE vinden. U zijn voor vandaag 2 besluiten dienaangaande voorgelegd; moeten de gelden revolverend zijn/blijven en een beslis-dokument met 11+ uitgangspunten voor dat FSFE. Daarnaast hebt u, danwel gaat u, beslissen over de bestedingscriteria van NUON-gelden, het beheer van het fonds, de de keuze voor welke projecten het bestemt wordt en nog veel meer. Ik zal het expres niet hebben over de voors en tegens van windenergie; anderen zullen ongetwijfeld laten weten, dat wij als tegenstanders van mega grote windmolenparken niet alleen een NIMBY-probleem hebben. Hier komen ook wij later dit jaar op terug. -
-
20
30
Beste raadsleden, hoe lekker deze stoelen ook zitten, u zit hier niet voor uzelf alleen, maar ook om de belangen van alle inwoners van Fryslan te behartigen, om ons tegen ambtelijke willekeur te beschermen, om individuele en collectieve belangen tegen elkaar af te wegen, om locale belangen in het grotere geheel te plaatsten. Dat valt niet mee. Bovenstaande is alleen nog maar het afwegen van belangen. U moet tevens politiek bedrijven; dat is andere koek. U zit in de tang tussen het Rijk en de gemeenten/burgers; tussen de vervan-mijn-bed-show en onze achtertuin. Het gereedschap, waarmee u uw weg in en liefst ook uit dit labyrint moet vinden, zijn uw kennis en ervaring in het politieke bedrijf, een onvoorstelbaar grote hoeveelheid informatie, een uit de nood geboren vertrouwen in de leveranciers van die informatie en niet in de laatste plaats uw oorspronkelijke idealen. Ik hoop van ganse harte, dat u daar nog wat van over heeft. Maar let op: Wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. U eet nu ons brood en dus ga ik ervan uit dat u ons woord spreekt. Maar veel van de mensen, die u voor gaan in het besturen en hun/uw adviseurs doen dat niet. Zij eten andermans brood. Uw zwaarste taak is het beoordelen wiens brood u wenst te eten.
40
Het gaat ons er hier en nu om, dat u ons belasting- en NUON-geld verstandig besteedt (ondanks “revolverendheid” kun je het maar één keer uitgeven). Er wordt aan allerlei kanten hard geduwd en getrokken om het FSFE een bepaalde kant op te krijgen. Door er nu teveel restricties aan te verbinden, bent u straks al uw bewegingsruimte kwijt; dan u bent er aan gecommitteerd en door gecompromitteerd.
5o
Het gaat hier om het verantwoord besteden van geld aan goede doelen. Niemand zal daar moeite mee hebben; tot iemand de vraag stelt wat verantwoord is en wat je verstaat onder een goed doel. Verantwoord betekent in deze context meestal, dat het geld moet renderen. Het moet naast inflatie-correctie ook nog rente opbrengen. steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 8
PROVINSJALE
steaten
Als iemand nu op kleine schaal zijn best doet schone energie op te wekken, zal hij blij zijn kiet te draaien; als het mee zit zal hij zijn lening kunnen aflossen, maar rente opbrengen wordt echt teveel. ,
Daarmee boort het fonds het initiatief uiteindelijk de grond in. Dat kan niet de bedoeling zijn. Geld is er om gewenste ontwikkelingen in de gemeenschap te steunen. Dat levert geen economisch rendement op, maar met name sociaal-maatschappelijk en milieu-rendement. 10
Dat is misschien wel meer waard dan geld. U kunt dit fonds vandaag dat sociale karakter meegeven. Daarmee helpt u de cohesie van kleine gemeenschappen te versterken en stimuleert u kleine en grote initiatieven van gewone burgers. Het gaat voortaan niet meer om winst, maar om betrokkenheid van de overheid bij haar burgers en omgekeerd. Dienstbaarheid. Wat wij onder goede doelen verstaan mag onderhand wel duidelijk zijn. Laten die klein en divers zijn; binnen de AGV. 0 ja, ik hoop, dat de beheerder van het fonds niet meer dan de Balkenende-norm gaat verdienen. ,
20
Tenslotte wil ik mijn bewondering uitspreken voor al het werk, wat u moet verzetten, om uw taak integer en zorgvuldig te verrichten. Wij wensen u veel wijsheid en vrijheid toe bij uw besluitvorming. Dank voor uw aandacht.
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 9
PROVINSJALE
steaten
Mefrou Langerwerf, op persoonlijke titel Keechsdyk 12 9135 DD Morra Morra, 31januari2013 Geachte voorzitter en leden van de cie LL&W 10
20
Ik heb vernomen dat dhr. Konst met het voorstel is gekomen om € 9ûmiljoen van het NUON geld te storten in het Fûns Skjinne Enerzy Fryslân. (FSEF) Hiermee wil de provincie het risicodragend gedeelt financieren van zo genaamde duurzame energie projecten en dat tegen een zéér lage rente van ca. 3 %! Volgens één dokument wordt rekening gehouden met minimaal €60 miljoen aan windturbine financiering. In uw stukken geeft u aan dat bij de oprichting van dit fonds beperkte en beheersbare risico’s mogen worden genomen. De laatste tijd hebben verschillende overheden het nieuws gehaald omdat ze zich op de een of andere manier op de commerciële markt begaven. Deze avonturen liepen dan vaak uit op miljoenen verliezen. Het is ook hier maar de vraag in hoeverre de provincie kan beoordelen hoe groot de risico’s zijn die hier worden genomen. Het verstrekken van een risicodragende lening tegen een percentage van 3% belooft wat dit aangaat niet veel goeds. Een gangbare rente voor risico dragend kapitaal is 15%. Is hier sprake van een verkapte subsidie aan de windmolenlobby? Een ander argument wat u voor dit fonds gebruikt is dat het werkgelegenheid oplevert. Daar twijfel ik aan, windmolens worden niet in Nederland gemaakt, dus onze beroeps bevolking zal daar niet van profiteren.
30
40
Waar was het NUON-geld (het’pake en beppejild’) eigenlijk voor bedoeld? Er zou iets moois mee worden gedaan voor alle inwoners van Friesland. Nu wordt er een kleine groep projectontwikkelaars en grondeigenaren enorm bevoordeeld, terwijl een veel groter deel van de bevolking wordt opgescheept met de overlast die windturbines met zich meebrengen. Ik vraag me so wie so af, of de connectie die dhr Konst met windmolenlobby Platform Duurzaam Friesland heeft, niet uitloopt op belangenverstrengeling? Hoe kan de provincie op een onafhankelijke manier zijn taken uitvoeren op het gebied van Ruimtelijke Ordening, vergunningen, toezicht en handhaving? Laat de financiering van de windmolens over aan het Rijk. Tenslotte is de rijkssubsidie voor duurzame energie, genaamd SDE+, eind 2012 verdubbeld naar E 3 miljard per jaar. Laten we met het NUON-geld iets doen waar alle inwoners van Friesland profijt van hebben. Mijn suggestie is om het te gebruiken voor een nieuw gemaal bij Lauwersoog en voor het onderhoud en de versterking van de zeedijken om onze mooie provincie heen Zo houden we in elk geval allemaal (duurzaam) droge voeten. Zo’n besluit zou mij een gevoel van veiligheid geven en mijn vertrouwen in bestuurders en politici versterken.
50
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 10
J5cj
lç(e,fQcL 1
o..
v1Li
Provincie wil windlobby subsidiëren met NUON-geld
a) Windenergiefonds In 2012 zijn op initiatief van provincie Fryslân allerlei rapporten, brieven en vergaderstukken tot stand
gekomen betreffende een FOns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE). Lees alle downloads op; http:/Iwww.fryslan.nl/1 5IzoekenIOIl 0/searchflles?query=energiefonds De bedoeling van dit fonds Is om de provincie het risicodrage d gedeelte te laten financieren van zogenaamde duurzame energie projecten tegen een zeer lage rente (± 3 % 1). Gedacht wordt aan een fonds van ca € 100 miljoen; windenergie doet mee voor minimaal €60 miljoen.
b) Financiering plannen windlobby In oktober 2012 publiceert windlobby PDFlNoordenwind een document over de financiering van hun windturbineprojecten in Fryslân. Zie blz 14-18 van; http:Ilwww.platformduurzaamfryslan.nl/sitelimages/Publications-23-attachrnentl_201 2_DEF_HB_BP_LR.pdf Men denkt € 1 mijard nodig te hebben; € 800 miljoen zou van banken moeten komen en €200 miljoen aan nsicodragend geld zou geleverd moeten worden door o.a. gemeenten en provincie. c) Gedeputeerde kiest partij voor windlobby In november 2012 opent gedeputeerde Konst het nieuwe hoofdkantoor van windlobby PDF/Noordenwind in Leeuwarden en zegt daar;” En we zullen met elkaar een aantal dingen realiseren. We hebben jullie heel hard nodig als pleitbezorger voor windenergie.” Kan hij dit zomaar zeggen als deputeerde namens ons allemaal? Zie; http:/!www.noordenwind.org/nieuwsl2l IKonst%200pent%20kantoor%2oNoordenwind%20.html d) €90 miljoen NUON-geld Eind december 2012 lanceert gedeputeerde Konst het plan voor een provinciaal fonds voor o.a. windenergie met daarin € 90 miljoen NUON-geld (pake- en beppe jild). Zie; http://www.omropfryslan.nh/nijslwynenerzjy-ut-nuonjild
Is dit wel een taak van de provincie? 1) Deze € 90 miljoen gaat werken als hefboom voor de windlobby om gemakkelijk en goedkoop geld van banken te krijgen. Het risico en de overlast is voor ons allemaal en de windlobby kan zijn gang gaan. 2) Finandereri tegen ± 3% rente is een emstige vorm van subsidiëring; een gangbare vergoeding voor risicodragend kapitaal is 15%. 3) Eind 2012 heeft de rijksoverheid de subsidie voor duurzame energie (SDE+) verdubbeld naar €3 Miljard! per jaar. Daarmee is een provinciaal fonds overbodig geworden. 4) Bij de provincie zit onvoldoende relevant inzicht om zich inhoudelijk met energie- en duurzaamheidsbeleid bezig te houden. Centraal houden bij de rijksoverheid. 5) Bij de provincie zit onvoldoende expertise om een investenngsfonds te besturen. Overlaten aan specialisten. 6) De provincie wordt hiermee belanghebbende en dit wringt met de bevoegdheden op het gebied van ruimtelijke ordening, vergunningen, toezicht en handhaving. 7) De provincie faciliteert hiermee de komst van windturbines: één van de meest omstreden onderwerpen in Fryslân.
Dit plan gaat dus werkelijk te ver!
s1LJ
Waarom subsidies niet werken en energiebesparing beter is
De afgelopen maanden heeft onze regering 3 belangrijke adviezen ontvangen aangaande het energiebeleid; a) Parlementair onderzoek Kosten en effecten klimaat- en energiebeleid. (21 nov. 2012) Recentelijk is het rapport ‘Parlementair onderzoek Kosten en effecten klimaat- en energiebeleid” aangeboden aan de 2e Kamer klankbordgroep Klimaat en Milieu. Zie voor samenstelling 2e kamer klankbordgroep alsmede samenvatting en aanbevelingen van dit rapport: http://www.tweedekamer.nl/kamededen/commissiesltc.klimaatlklankbord_klimaat_en_energie.jsp#1 Het complete rapport is te downloaden via; http:/Iwww.ce.nllartluploadslfile/Nieuws%20(documenten)/Eindrapport%2oTweede%2oKamer%201 91 601 .pdf De presentatie van dit rapport is te zien op het NOS journaal vanaf 3 min. 50 sec. via; http:I/www.uitzendinggemist.nl/afleveringenul307102 Kameilid ir. R. Leegte (VVD) zegt hierin; “die hele rimram van subsidies en convenanten blijkt niet te werken”. Rapporteur dr J. Faber van CE-Deift zegt dat meer ingezet moet worden op energiebesparing en heffingen in plaats van subsidies. Mr L. van Tongeren (GL) laat merken dat ze erg verbaasd is en twittert; “mensen echt waar; energiebesparing beste optie”. b) SER adviseert kabinet (16 nov. 2012); De Sociaal Economische Raad adviseert het kabinet o.a. ‘Investeren in energiebesparing’ http:llwww.ser.nllnl/publicaties/adviezenl2ol 0-2019/201 2/energie-economie.aspx c) Energieraad adviseert kabinet (13 sept2012); ‘Maak C02-emissiereductie (mcl. energiebesparing) de centrale doelstelling van het klimaatbeleid.” http:llwww.algemene-energieraad.nllnewsitem.asp?pageid=31 704 Drie gezaghebbende rapporten gemaakt door verschillende gerenommeerde organisaties hebben één eensgezinde strekking; Inzetten op energiebesparing. Dus niet meer van hetzelfde produceren, maar minder van hetzelfde gebruiken t
PROVINSJALE
steaten
io
Hans van der Werf, directeur Friese Milieu Federatie Beste statenleden en leden van Gedeputeerde Staten, Wij zijn zeer content met de ambitie van de provincie om in 2020 het aandeel duurzame energie te verhogen naar 16%. Daarbij sluit de provincie aan bij onze droom “Elke Fries zijn eigen energie in 2018”. Het is, zoals de gedeputeerde op onze nieuwjaarsbijeenkomst zei, tijd voor actie. De komende tijd staat in het teken staan van uitvoering: aan de slag! Dat spreekt ons aan. Wij zijn ook blij dat onze oproep op 7 maart 2012 om ook in te zetten op lokale energie initiatieven door u is gehoord. Er is door u € 1 miljoen ter beschikking gesteld voor kleinschalige lokale energie initiatieven. De lokale initiatieven kunnen nu vooruit. Wij hebben inmiddels contacten met wel 40 initiatieven in Friesland. We zien dat de meeste van deze initiatieven in Fryslân nog in een te vroeg ontwikkelingsstadium zijn om op korte en middellange termijn een aanvraag te kunnen in het FSFE. Grootste struikelblok is het opschalen van het initiatief naar een interessante business case, waarbij er lokaal substantieel duurzame energie wordt opgewekt en niet te vergeten fors energie bespaard wordt in woningen en bedrijfsgebouwen. Onze voorstel is: Formuleer een taskforce om business cases aan te jagen, te beginnen met in potentie succesvolle lokale initiatieven Help lokale initiatieven te professionaliseren door: o Kennis over duurzame energie en lokale energie initiatieven te ontsluiten en ter beschikking te stellen, goede voorbeelden laten zien en met elkaar in contact te brengen. Blauwdrukken werken niel, merken wij dagelijks vanuit ons Servicepunt Maatwerk des te meer. Maar dat tijd en inzet. o Stel een bedrag per lokaal energie initiatief ter beschikking te stellen voor professionalisering van het initiatief voor: organisatie, ledenwerving, voorlichting en promotiemateriaal Dank voor uw aandacht. -
20
-
30
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 11
0
steaten
Bydragen ynsprekkers by wurklistpunt 5 skaalfergrutting yn ‘e molkfeehâlderij Mefrou Van der Zanden, op persoonlijke titel, mede namens dhr. Abrahamse Geachte Commissie, Provinciale Staten heeft in december 2011 een moedig besluit genomen. U heeft toen tegen de melkveehouders gezegd: wij zullen zoveel mogelijk meewerken aan de verdere ontwikkeling van uw bedrijven, maar er zijn grenzen. Dat gebeurt niet vaak, dat een overheidsorgaan tegen de boeren zegt: tot hier en niet verder. 10
U had goede redenen voor dat besluit. U wilde, kort gezegd, niet dat de melkveehouderij in deze provincie tot een nieuwe soort bio-industrie zou uitgroeien. Vandaar die grenzen. Die grenzen waren overigens heel ruim. Om plaatsgebonden te kunnen zijn moet 40% van de benodigde grond binnen een straal van 10 kilometer van de stal liggen. Dat is ruim, want het betekent dat 60% van de benodigde grond in de rest van de wereld mag liggen.
20
De tweede grens is ook ruim. 75% van de ruwvoer-behoefte moet van eigen land komen. Het gaat hier bij ‘voer’ om de toevoeging ‘ruw’. Het ruwvoer in de melkveehouderij is het gras dat de koeien krijgen. Maar in het menu van de moderne koe is het aandeel ‘gras’ inmiddels geslonken tot rond de 50%. De andere helft bestaat uit maïs, krachtvoer en afval / restproducten uit de voedingsindustrie. 75% van de helft, is 37,5% van het geheel, rekent u maar na. Dus als een boer 37,5 % van het voer van eigen land haalt, voldoet hij nog aan steeds aan de norm grondgebonden. Ook al komt het grootste deel van het voer elders weg. Ik noem dat ruim.
30
Maar het is de melkveehouders niet ruim genoeg. In het voorstel dat er nu ligt wordt plaatsgebondenheid geschrapt, en over percentages voer en te verwerken mest wordt helemaal niet meer gesproken. Dat is vreemd, want aan de argumenten die aan de basis liggen van het besluit van december 2011, is niets veranderd. Het enige wat er in de tussentijd is veranderd, is dat de gemeenten zijn geraadpleegd.
40
50
En daar komt de aap uit de mouw, die vinden het provinciale besluit niet nodig en niet wenselijk. Ondanks de zeer ruime grenzen hebben een paar melkveehouders er last van en de oplossing die de gemeenten nu aandragen is: weg er mee! In de brief van juli 2012 aan de gemeenten stelde de provincie nog dat er een heldere, controleerbare en handhaafbare regeling moet komen. Nu stellen GS dat een regeling die het beste aan die criteria voldoet, geen regeling is. De 40% norm verdwijnt net als de 75% norm in een vage omschrijving over een bedrijfsvoering die geheel of voor het overgrote deel niet in stallen plaatsvindt. Ik wil u er op wijzen dat de bedrijfsvoering in de melkveehouderij in sommige gevallen geheel, en voor de rest voor het overgrote deel juist wel in stallen plaats vindt. Zelfs bij bedrijven die aan weidegang doen. Zes uur per dag buiten is 18 uur per dag binnen, 120 dagen per jaar buiten is 245 dage per jaar binnen. Er wordt vier keer per jaar een dag gemaaid, er wordt iets vaker mest uitgereden, maar het is moeilijk vol te houden dat de bedrijfsvoering overwegend buiten plaats vindt.
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 12
PROVINSJALE
steaten
Het belangrijkste argument van de gemeente is dat ze de kennis en kunde niet hebben om de criteria te toetsen. Wat een merkwaardig argument. Het gaat bij de beoordeling om eenvoudige staartdelingen: aantallen Groot Vee Eenheden gedeeld door het aantal hectares. Over de controles en handhaving hoeven de gemeenten zich geen zorgen meer te maken: die taak wordt als ik goed ben geïnformeerd overgeheveld naar een provinciaal gemaakte Milieu Advies Dienst. Die kunnen desgevraagd ook de vergunningsaanvragen van een advies voorzien. 10
Die controles zijn simpel genoeg te organiseren. Men vraagt van een boer jaarlijks een notariële akte waarin staat hoeveel grond hij in dat jaar in gebruik heeft (eigendom/huur). De aantallen dieren staan centraal geregistreerd en zijn via het ministerie op te vragen. Ja, klagen GS, maar we kunnen toch geen stallen af gaan breken. Dat hoeft ook helemaal niet. Als de grondpositie ten opzichte van het aantal koeien wijzigt, dan wijzigt het aantal koeien mee. Dt kan niet, zullen de boeren meteen zeggen. Oh nee?
20
Er staan nu al in deze provincie tientallen stallen met een capaciteit voor 300 of 400 of nog meer koeien. En ze staan allemaal voor de helft leeg. Die boeren dachten: we zetten hem vast neer, dan staat ie er maar als we los kunnen. Stallen die niet helemaal vol zijn vormen voor de bedrijfsvoering dus kennelijk geen enkel probleem.. Overbevolkte stallen ook al niet. Uit Wagenings onderzoek blijkt dat overbezetting tot 130% of 140% (dus 30% of 40% meer koeien dan er ligboxen zijn) geen enkel probleem hoeven te zijn. Als je maar zorgt dat ze vaak genoeg bij het voerhek kunnen komen.
30
40
GS maken zich ook zorgen over de concurrentiepositie van de Friese melkveehouders. Over hun positie op de wereldmarkt kunnen we kort zijn. Met of zonder plaatsgebondenheid, er zijn grote delen in de wereld waar de melk aanzienlijk goedkoper geproduceerd kan worden dan in Friesland of Nederland. Schaalvergroting verbétert de concurrentiepositie op de wereldmarkt niet, maar verslechtert die juist. En daarbij: de prijs van aangekocht voer stijgt alleen maar. Vraagt u maar na. Boeren die nu al veel voer moeten aankopen, hebben vorig jaar een redelijke melkprijs gehad, maar houden er door gestegen voerkosten weinig of niets aan over. Dus boeren die zonder voldoende eigen land en dus zonder voldoende eigen voer, toch willen melken, graven langzaam maar zeker hun eigen financiële graf. Binnenlandse concurrentie dan. Melkveehouders moeten straks niet concurreren op meer, maar op beter. Ze moeten zich onderscheiden. En dan kan grondgebonden melk juist een plus opleveren. Net als weidemelk dat nu al doet. Grasmelk van Friese bodem, wilt u een betere slogan? Friesland Campina mag hem van mij gratis gebruiken. De redenen voor uw moedige besluit van december 2011 staan nog steeds recht overeind. De argumenten die er tegen pleiten zijn gezocht en niet goed serieus te nemen. Dan zijn er nog de bedrijven met een bouwvlak van meer dan 3 hectare. GS willen die niet, maar regelen in hun voorstel tegelijk zoveel ontsnappingsmogelijkheden dat bouwvlakken groter dan 3 hectare probleemloos kunnen worden gerealiseerd.
50
Volgens GS is er geen enkel gevaar voor footloose bedrijven. Dat laat zich raden, als je de term footloose niet definieert. GS zegt, we kijken eerst wel eens hoe het loopt en als het dan toch steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 13
PROVINSJALE
steaten
mis gaat kunnen we altijd nog ingrijpen. Hoe? Hoe denkt dit College eenmaal afgegeven vergunningen terug te draaien? Footloose is in mijn beleving een bedrijf wat voor haar voer afhankelijk is van anderen dan het eigen weiland, dat voor het afvoeren van de mest afhankelijk is van anderen. Tegen die achtergrond is de bestaande melkveehouderij al aardig op weg footloose te zijn.
10
Reden te meer om vast te houden aan uw besluit van december 2011. Dat besluit was een moedig besluit. Ik hoop dat u deze maand, als deze zaak tot besluitvorming komt, net zo moedig blijkt te zijn als toen, en deze voorstellen van GS afwijst. Ik dank u voor uw aandacht. Manen Abrahamse/ Rinie van der Zanden Email:
[email protected] Reitsum, 6 februari 2013 Mefrou E. van Loon, Landschapsbeheer Friesland, mede namens de Friese Milieufederatie in de commissievergadering Lân, Loft & Wetter, 6 februari 2013. Agendapunt 5:Schaalvergroting Melkveehouderij, Nije Pleats
20
Geachte Commissieleden, Vanmiddag bespreekt u samen in de commissie de nadere invulling van 3 aspecten binnen het provinciale beleid voor ruimtelijke inpassing van grootschalige melkveehouderijbedrijven. Over 1 van de genoemde voorwaarden, de toepassing van de Nije Pleats methode, wil ik u graag onze ervaringen onder de aandacht brengen.
30
Landschapsbeheer Friesland is altijd nauw betrokken geweest bij de Nije Pleats: bij de ontwikkeling van het concept in 2009, vanaf de pilotfase leveren wij onze bijdragen in de diverse werksessies. ook namen wij deel aan de implementatie van de werkwijze, de overdracht door VFG naar Hûs&Hiem. Recent hebben wij onze ervaringen en aandachtspunten ingebracht bij de quick scan die Hûs&Hiem en Nije Pleats op uw verzoek hebben uitgevoerd. Vorige week zijn de eerste resultaten hiervan tijdens de werkbijeenkomst in Burgum gepresenteerd. -
-
-
40
U heeft zichzelf de vraag gesteld: Is de Nije Pleats methode voldoende geborgd? En is daarmee tevens de landschappelijke en ruimtelijke inpassing van grootschalige meikveehouderijen (met een bouwvlak> 1,5 ha) voldoende gewaarborgd?
De methode Nije Pleats laat kwalitatief goede oplossingen zien. Daarover geen twijfel, wij ondersteunen het proces, we zijn enthousiast over de integrale benadering en we leveren tevens onze bijdragen aan de kwaliteit van het ontwerp, in de werksessies. Prima dus. Maar we hebben ook een aantal zorgpunten. De eerste resultaten van de quick scan laten deze ook zien: slechts 10 van de 17 gemeenten nemen deel. Er wordt dus maar beperkt gebruik gemaakt van het team NP, dat de afgelopen jaren een expertise heeft opgebouwd. Zowel technisch inhoudelijk als in het procesmatige. slechts 10% van de aanvragen voor stallen geschiedt volgens de Nije Pleats-methodiek. -
50
-
steatekommisje Lân, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 14
PROVINSJALE
steaten
-
10
Ook dat vinden we veel te mager. En niet alleen voor bouwvlakken boven de 1,5 ha is de werkwijze interessant, en kan kwaliteitswinst opleveren. Regelmatig komen bij ons plannen en initiatieven voorbij, waarbij een uitbreiding van het bouwvlak veel gunstiger resultaten op zou leveren, voor een landschappelijke inpassing en met toepassing van de werkwijze Nije Pleats. en we constateren natuurlijk ook, net als u bij de presentatie van de quick scan, dat handhaving door de gemeenten slecht geregeld is.
En bovendien zien we dat: de beplantingsplannen, notabene een wezenlijk onderdeel van de vergunningsaanvraag, niet altijd worden uitgevoerd, Of soms maar heel beperkt. en dat het proces Nije Pleats stopt als het advies is afgeleverd. Er wordt niet meer voorzien in de nazorg en begeleiding van de agrariër bij de uitvoering. Dit wordt erg gemist. en we zien ook dat binnen de gemaakte afspraken geen ruimte is voor borging van het beheer en onderhoud -
-
-
20
Al deze punten, de resultaten uit de quick scan én onze bevindingen in de praktijk, geven ons reden tot grote zorg. De huidige implementatie van het beleid geeft ons te weinig vertrouwen. Dit knelt des te meer, omdat bij de vaststelling van de ontwikkelingsruimte tot 3 ha, het beeld is geschetst dat eigenlijk ffljd Nije Pleats wordt toegepast. Dit beeld heeft wel in belangrijke mate gezorgd voor steun voor de vastgestelde ontwikkelingsruimte. Wij proberen zoveel mogelijk op deze situaties in te spelen, maar pleiten voor een zorgvuldiger borging van de kwaliteit bij uitbreidingsopgaven of schaalvergroting.
30
Naar aanleiding hiervan doen wii u hierbii de volgende 2 voorstellen: 1. verplicht toepassen van de Nije Pleats-methode bij schaalvergroting door het expertise-team Nije Pleats 2. uitbreiding van de Nije Pleats-methode met de zo noodzakelijke nazorg, begeleiding van de uitvoering en zorg voor een duurzaam beheer en onderhoud van de beplantingen. Het model Nije Pleats is een belangrijke overweging geweest om schaalvergroting mogelijk te maken. Wij pleiten voor brede toepassing Nije Pleats, en vragen u om gebruik te maken van de mogelijkheid om, via een partiële herziening van de Verordening Romte, nadere voorwaarden te stellen. Ik dank u voor uw aandacht.
40
Els van Loon, strategisch beleidsmedewerker Landschapsbeheer Friesland.
steatekommisje Lâri, Loft & Wetter konsept-ferslach gearkomste 6 febrewaris 2013
side 15
d
00r,
‘
(
( 1 tIt
L
L
iCj
rc1ï
jJjöii/
[3
g, 1 fr-’r,rj i&
Provincie Fryslân inspreken op 6 februari 2013 Biologische boeren zijn niet principieel tegen grote stallen; Er zijn ook wel biologische boeren met 150 200 melkkoeien en meikrobots; maar zij hebben het beweiden prima kunnen inpassen in hun bedrijfssysteem. Wanneer gemeenten en provincie strak de hand houden aan de eisen van Welstand in het concept van Nije Pleats’ dan hebben biologische boeren geen bezwaar. Grote stallen moeten in het landschap passen, Maar de boer moet het wel zelf betalen en geen extra subsidie krijgen omdat hij niet moet denken dat hij met een megastal de wereld een dienst bewijst. -
Wij discussiëren hier eigenlijk over de verkeerde dingen. Niet de grootte van de stal in het bouwbiok maar vooral de consequentie van zeer grote stallen voor Fryslân: Met meer megastallen wordt het moeilijk om die koeien nog buiten te laten grazen. Dat vinden wij maatschappelijk onwenselijk. Op deze plek zou ook gediscussieerd moeten worden over een andere bedrijfsvoering in de melkveehouderij waardoor en hoe we de bouw van mega-stallen daarmee kunnen voorkomen. Dat is beter dan alleen een discussie om wel of niet megastallen met regelgeving te blokkeren. (350 koeien is al heel veel In Nederland, 200 dieren is voor biologische best wel mogelijk daar zijn voorbeelden van) ---Weidende koeien leveren met dagelijks verse mest die op het gras valt een hoge bijdrage aan biodiversiteit voor vogels in het algemeen, weidevogels in het bijzonder, insecten en een zeer talrijk bodemleven. Het effect van die mest is heel anders dan als er drijfmest maar eens in de zes weken in de grond wordt ondergewerkt. Dat scheelt nogal wat met koeien die binnen blijven, of slechts een kleine speeltuin bij de stal hebben om heen en weer scharrelen; (De koeien brengen hun mest en urine al gescheiden op het land) —In Weststellingwerf en in de Zuidwesthoek is in 5 10 jaar een schrikbarende teruggang van het aantal weidende melkkoeien te constateren. Deze verwoestijning en verschraling in de kleur van het gebied grijpt hard om zich heen; met hier en daar nog een groene oase van een duurzaam gangbare of een biologische boer. Het gaat sluipende weg. Jammer dat veel mensen zich er blijkbaar bij hebben neergelegd dat het niet anders kan. Maar er zijn gelukkig ook lichtpuntjes. In de Noardelik Fryske Wâlden lopen ‘s zomers nog behoorlijk veel koeien buiten en in Gaasterlanci In Sondel en in Elahuizen hebben Sierd en Joke Deinum en Sytse Gerritsma prachtige biologische bedrijven waarde koeien steeds langer buiten lopen met een zeer uitgekiend beweidingsysteem en zij hebben twee weken geleden op de BioVak nog een Biologische Innovatieprijs gekregen. -
Waarom moeten we meer aandacht schenken aan beweiding i.p.v. opstallen? ---Weidende koeien geven uitstraling aan Fryslân. Dat moeten we vasthouden. Je mag dat als provincie best ondersteunen en daarvoor ook kleur bekennen. Het is duurzaam en klimaatvriendelijker als koeien zelf hun eigen gras ophalen en hun eigen mest op het land brengen. ---Voor goed weidevogelbeheer is goede bemesting van belang. Beweiding is straks nog de enige toegestane vorm van bovengrondse mestaanwending mest. ---Als de betreffende boeren ook nog biologisch zijn dan is de opbouw van organische stof in de bodem alleen maar hoger. --Mega-stallen waarin alle voer naar binnen wordt gebracht en alle mest met machines weer naar buiten, zijn geen vooruitgang voor de sector. De diesel wordt immers steeds duurder. ---Voercentra (zoals in Leeuwarden, en eventuele opties in Dokkum, Wolsum, Workum) zijn geen goede zaak omdat de verkeersdruk toeneemt en beschadiging van plattelandswegen en vooral de --
bI0j i 1 tu
bermen. Veevoedingskundige winst is er ook nauwelijks mee te behalen. (Deze vervoerskosten zijn alleen voor intensieve bedrijven met hoge tonnages per jaar en veel loonwerk, terug te verdienen, voor kleine bedrijven is dit veel te duur) ---De zuivelindustrie en sommige consumentengroepen willen het beweiden met koeien via de prijs stimuleren. Vogelbescherming start een publiekscampagne om weidevogelzuivel en weidevogelkaas aan te prijzen. De provincie Fryslân kan hierbij aansluiten. Ik wil ook pleiten voor enkele beleidsinstrumenten van de Provincie Fryslân die weidegang kan stimuleren met een voorwaardenscheppend beleid zodat mega-stallen niet meer hoeven te worden gebouwd. Leg niet alleen de focus op de grote bedrijven maar kijk vooral naar de middengroep tussen 60 en 120 melkkoeien en steun hen in hun bedrijfsontwikkeling zodat ze de koeien buiten houden. Grote bedrijven dragen niet extra bij aan de leefbaarheid van het platteland. Eerder minder. ---Het beleidsinstrument als Kavelruil en Bedrijfsverplaatsing bij bijzondere omstandigheden moet beschikbaar blijven of wellicht zelfs verruimd om boeren een ruime huiskavel te bieden. —Natuurgronden of grond die in de toekomst een Natuurbestemming krijgt en braakliggende terreinen van Gemeenten en Provincie kun je aan biologische of omschakelende boeren beschikbaar stellen voor voldoende ruwvoer voor biologische veehouderij. ---Grond van de Provincie of natuurgrond van terreinbeherende organisaties alleen beschikbaar stellen voor boeren die hun koeien buiten laten grazen en het grootste deel van hun rantsoen ook uit gras opnemen. —Er moet op Nij Bosma Zathe ook onderzoek komen naar verbetering van de natuurlijke bodemvruchtbaarheid van grasland en beweidingsystemen en niet alleen focussen op onderzoek in stalsystemen waarbij de koeien nooit meer buiten komen. ---In Nij Bosma Zathe wordt straks veel onderzoek gedaan dat niet toepasbaar is op bedrijven die de koeien dag en nacht weiden. Als Provincie kun je daar, als medefinancier, wel op aandringen. —Friese bedrijven maken al gebruik van provinciale bijdragen voor kennisondersteuning, bedrijfsadvies bij omschakeling naar biologische veehouderij. Dat is prima, dank u daarvoor. ---De provincie Fryslân kan besluiten om voor alle Friese biologische bedrijven de jaarlijkse Skal controlekosten, van 650 euro per bedrijf, te vergoeden. Dit was in voorgaande jaren een rijksregeling maar is in 2010 helaas weer gestopt. Het mooi zijn als Fryslân dit wil overnemen. Dank u voor uw aandacht. Sjoerd de Hoop Biologisch veehouder Hiaure.
06-13442679
[email protected]
Mede namens: Henk Brandsma Bolsward voorzitter Feriening Biologyske Boeren Fryslân FBBF. Johannes Kooistra, Warstieris, bestuurslid FBBF Durk Oosterhof, Drachten. Als er vragen zijn dan beantwoord ik die graag. (Tevens wil ik u uitnodigen om de discussie op een ander moment voort te zetten.) 1
L
Waarom meer aandacht schenken voor beweiding i.p.v. opstallen? ---Weidende koeien geven uitstraling aan Fryslân. Het is duurzaam en klimaatvriendelijker als koeien zelf hun eigen gras ophalen en hun eigen mest op het land brengen. ---Voor goed weidevogelbeheer is goede bemesting van belang. Beweiding is straks nog de enige toegestane vorm van bovengrondse mestaariwending. —Bij biologisch boeren is de opbouw van organische stof in de bodem nog hoger. —Mega-stallen waarin alle voer naar binnen wordt gebracht en alle mest met machines weer naar buiten, zijn geen vooruitgang voor de sector. De diesel wordt immers steeds duurder. ---Voercentra (zoals in Leeuwarden, en eventuele opties in Dokkum, Wolsum, Workum) zorgen dat de verkeersdruk toeneemt en beschadiging van plattelandswegen en vooral de bermen. Veevoedingskundige winst is er ook nauwelijks mee te behalen. (Vervoerskosten zijn alleen bij hoge tonnages per jaar en veel loonwerk terug te verdienen, voor kleine bedrijven is dit veel te duur) —-De zuivelindustrie wil het beweiden met koeien via de prijs stimuleren. Vogelbescherming start een publiekscampagne om weidevogelzuivel en weidevogelkaas aan te prijzen. --
Enkele beleidsinstrumenten van de Provincie Fryslân die weidegang kan stimuleren met een voorwaardenscheppend beleid. ---Leg niet alleen de focus op grote bedrijven maar kijk naar de middengroep tussen 60 en 120 melkkoeien en steun hen in hun bedrijfsontwikkeling zodat ze de koeien buiten houden. Grote bedrijven dragen niet extra bij aan de leefbaarheid van het platteland. Eerder minder. ---Het beleidsinstrument als Kavelruil en Bedrijfsverplaatsing bij bijzondere omstandigheden moet beschikbaar blijven of wellicht zelfs verruimd om boeren een ruime huiskavel te bieden. ---Natuurgronden afgrond die in de toekomst een Natuurbestemming krijgt en braakliggende terreinen van Gemeenten en Provincie kun je aan biologische of omschakelende boeren beschikbaar stellen voor voldoende ruwvoer voor biologische veehouderij. ---Grond van de Provincie of natuurgrond van terreinbeherende organisaties alleen beschikbaar stellen voor boeren die hun koeien buiten laten grazen en het grootste deel van hun rantsoen ook uit gras opnemen. (op dit moment gebruiken bedrijven natuurgrond voor hun imago verbetering, mestplaatsing en jongvee beweiding terwijl de melkkoeien niet meer buiten komen) ---Er moet op Nij Bosma Zathe ook onderzoek komen naar verbetering van de natuurlijke bodemvruchtbaarheid van grasland en beweidingsystemen en niet alleen focussen op onderzoek in stalsystemen waarbij de koeien nooit meer buiten komen. -—In Nij Bosma Zathe wordt straks veel onderzoek gedaan dat niet toepasbaar is op bedrijven die de koeien dag en nacht weiden. Als Provincie kun je daar, als medefinancier, wel op aandringen. ---Friese bedrijven maken al gebruik van provinciale bijdragen voor kennisondersteuning, bedrijfsadvies bij omschakeling naar biologische veehouderij. Dat is prima, dank u daarvoor. ---De provincie Fryslân kan besluiten om voor alle Friese biologische bedrijven de jaarlijkse Skal controlekosten, van 650 euro per bedrijf, te vergoeden. Dit was in voorgaande jaren een rijksregeling maar is in 2010 helaas weer gestopt. Het mooi zijn als Fryslân dit wil overnemen. Sjoerd de Hoop Biologisch veehouder Hiaure. Henk Brandsma Bolsward voorzitter Feriening Biologyske Boeren Fryslân FBBF. Johannes Kooistra, Biologische veehouder Warstiens, bestuurslid FBBF
