Promotie Verpleegkundig Beroep IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’ i.s.m. de Provincie VlaamsBrabant Proeftuin: Werkplekleren in de gezondheidszorg’ i.s.m. de KS Leuven Xavier Lemaitre – Projectmedewerker UZ Leuven
Deelnemers ZORGINSTELLINGEN – – – – – – – – – – – – – – –
ONDERWIJSINSTELLINGEN
UZ Leuven AZ Diest H. Hart, Leuven H. Hart, Tienen AZ Jan Portaels, Vilvoorde Imeldaziekenhuis, Bonheiden MS-centrum Melsbroek Sint-Annendael, Diest UPC Kortenberg UPC St. Kamillus, Bierbeek WZC De Wingerd, Leuven WZC Dijlehof, Leuven Wit-Gele Kruis, Vlaams-Brabant Regionaal Ziekenhuis Sint-Maria Halle OLV. Ziekenhuis Aalst
–
KHLeuven, departement Gezondheid en
Technologie –
HUP, Brussel
–
Sint-Franciscusinstituut voor verpleegkunde, Leuven
–
Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, Leuven
Provincie Vlaams-Brabant VIVO vzw
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
1. 2. 3. 4. 5.
Probleemstelling Doelstellingen Het project ‘IQ x EQ = VQ’ Effect van de imagocampagne Onderzoek naar de beeldvorming
1. Naast het gekende kwantitatieve tekort dreigt een kwalitatief tekort aan verpleegkundigen Aantal 18-jarigen in Vlaanderen: evolutie tussen 1976 en 2020 100
(x 1 000)
18-jarigen
90
80
70
60
76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 15 20 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20 20
Steekproef bij 8 hogescholen qua instroom op bachelorniveau Instroom HO-verpleegkunde 600
561 473
500 400
438
300
314
200 134 100 27 0
1998 1999
1999 2000
2000 2001
ASO
2001 2002
TSO
2002 2003
2003 2004
2004 2005
2005 2006
BSO (na 7de jaar)
2006 2007
2007 2008
Oost-Vlaanderen # bed 7250 # inw 1398253 inw/stud 745,73 stud/bed 0,26 % Bachelor 55,15
Antwerpen # bed 8827 # inw 1700570 inw/stud 726,74 stud/bed 0,27 % Bachelor 60,60
Limburg # bed # inw inw/stud stud/bed % Bachelor
3335 820272 451,94 0,54 38,95
West-Vlaanderen # bed 7034 # inw 1145878 inw/stud 555,44 stud/bed 0,29 % Bachelor 35,72
Brussels Gewest # bed 8154 # inw 1031215 inw/stud 2971,80 stud/bed 0,04 % Bachelor 76,08
Regionale verschillen (opleidingsjaar 2005-2006)
Vlaams-Brabant # bed 3735 # inw 1052467 inw/stud 1629,21 stud/bed 0,17 % Bachelor 57,59
Bedenkingen bij de instroom van studenten verpleegkunde
Bedenkingen bij de instroom van studenten verpleegkunde o 6,1 % van de 18-jarigen kiezen voor de opleiding verpleegkunde o Instroom in de opleiding verpleegkunde is nog steeds hoog o Is dit aantal hoog genoeg?
o Hebben alle studenten die instromen in de opleiding verpleegkunde voldoende potentieel?
o Is het verpleegkundig potentieel hoog genoeg?
2. Stijgende complexiteit van de zorg en de impact op de vraag naar verpleegkundigen Bevolkingsvooruitzichten 2010 – 2060
4.500.000 4.000.000 3.500.000 3.000.000 100 jaar en meer 90-99 jaar 80-89 jaar 70-79 jaar 60-69 jaar
2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 2010 2020 2030 2040 2050 2060
Evolutie case mix index (3M Benchmark Rapport, Project 2007) 1,08 1,077 1,07
1,069
1,06
1,058
1,05
1,04
1,042
1,03
1,02 2003
2004
2005
2006
Bedenkingen bij de stijgende complexiteit oEen intensifiëring van zorg en een verschuiving van traditionele ziekenhuiszorg naar zorg in andere zorginstellingen en – omgevingen oBudgetbeperking: Inzet van lager gekwalificeerden maakt de gezondheidszorg niet altijd goedkoper oVraag naar functioneren op een hoger niveau: Belangrijke verschuiving in de benadering van de patiënt naar ‘Evidence Based’ klinische zorg oVan aanbodgestuurde naar vraaggestuurde zorg oMultidisciplinaire en inter-professionele samenwerking / aansturing van een zorgteam
Bezorgdheid werkveld inzake kwaliteit en patiëntveiligheid
3. Conclusie probleemstelling
1. De vraag naar meer instroom van studenten in de bacheloropleiding verpleegkunde met een hoog profiel, is
algemeen gedragen. 2. Alle instellingen (h)erkennen de toegenomen complexiteit van de verpleegkundige zorg voor patiënten en hebben nood aan meer bachelors.
Een TSUNAMI komt op de zorgsector af. We staan al met onze enkels in het water, niet alleen
kwantitatief, maar vooral KWALITATIEF
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
1. 2. 3. 4. 5.
Probleemstelling Doelstellingen Het project ‘IQ x EQ = VQ’ Effect van de imagocampagne Onderzoek naar de beeldvorming
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
Doelstellingen o Hogere instroom in de opleiding verpleegkunde o Hoger instroomniveau (ASO) in de Bacheloropleiding verpleegkunde
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
1. 2. 3. 4. 5.
Probleemstelling Doelstellingen Het project ‘IQ x EQ = VQ’ Effect van de imagocampagne Onderzoek naar de beeldvorming
Projectomschrijving • Het actualiseren van de beeldvorming bij jongeren • door hen op een juiste en actieve wijze het verpleegkundig beroep te laten ervaren en beleven • in verschillende zorgsettings, ziekenhuizen, psychiatrische ziekenhuizen, ouderenzorg en de thuisverpleging.
Projectdoelstellingen • De ontwikkeling van een didactisch pakket voor het secundair onderwijs • De uitwerking van inleefmomenten • De doelgroep : – 3e graad ASO, TSO en in mindere mate BSO
Voorbereiding van het project 1. Hoe wordt er vandaag gekeken naar de zorgsector?
2. Verzamelen ervaringen soortgelijke promotieprojecten. 3. Verzamelen ervaringen gelijkaardige projecten bij andere beroepsgroepen. 4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij jongeren?
5. Studiemotieven voor de richting verpleegkunde. 6. Hoe gebeuren inleefstages vandaag?
1. Hoe wordt er gekeken naar de non-profit? • Non-profit sector is te weinig gekend in het ASO • Negatief imago t.g.v. de percepties van lage verloning en hoge werkdruk • Het negatief beeld wordt vaak mee bepaald door de media
2. Verzamelen van ervaringen van soortgelijke projecten • ‘Verplegen het zit in je bloed’ - Sensibilisatiecampagne Federale Overheid 2001 • ‘Hoe anders is anders?’ – Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheidszorg
• …
3. Verzamelen ervaringen gelijkaardige projecten bij andere beroepsgroepen. • ‘Project anders kiezen’
• ‘Wetenschap maakt knap’ • Beroepenhuis: ‘Beroeps- en studiekeuze in de klas’
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Intentie om verder te studeren Intentie om verder te studeren
14% ja neen weet het nog niet
13%
73%
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Beïnvloedende factoren
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Beïnvloedende factoren
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Beïnvloedende factoren: • De toekomst van een studie (62,5%) • Schoolresultaten (59,3%) • Ervaringen tijdens stages en vakantiewerk (49,2%)
• …
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Hebben jongeren uit de 3e graad een idee van het latere beroep?
51,06
60 50
36,25
40 30 12,7
20 10 0 precies idee
vaag idee
geen idee
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Voorkeursectoren waarin jongeren willen werken. JONGENS
MEISJES
Handel en verkoop (27,8%)
Gezondheidszorg (36,6%)
Sport (26,2%)
Onderwijs (34,6%)
Elektronica en elektromechanica (22,3%)
Handel en verkoop (30,4%)
Communicatie, media,… (21,9%)
Communicatie, media,… (25,7%)
ICT, telecom, internet (18,6%)
Socio-culture sector (21,6%)
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Advies bij beroepskeuze: • 55% willen geadviseerd worden • 45% willen geen advies
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Advies bij beroepskeuze:
77,50% 80,00%
60,70% 48,90% 41,10%
60,00% 40,00%
9,80%
20,00% 0,00% ouders
leerkracht
mensen beroepsleven
vrienden
andere
4. Hoe gebeurt de studiekeuze bij 16 – 19 jarigen? Beweegredenen bij de keuze van een beroep: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Iets dat ik graag doe Mogelijkheid tot geld verdienen Overeenstemt met waar ik goed in ben Dat er veel sociale contacten zijn Werkzekerheid De carrièremogelijkheden In team kunnen werken Creativiteit in kwijt kunnen Verantwoordelijkheid
93% 56,1% 49,5% 44,5% 43% 30,6% 24,3% 23,1% 22,6%
5. Studiemotieven voor de richting verpleegkunde 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Sociale aspecten verbonden aan het beroep Zelfstandig werken, initiatief nemen Het samenwerken met collega’s Interdisciplinaire samenwerking De technische aspecten verbonden aan het beroep Voldoende werkgelegenheid Goede ratio werk / verloning Vrije momenten tijdens de weekdagen Doorstromingsmogelijkheden
6. Hoe gebeuren inleefstages vandaag? • Heel wat aanvragen voor inleefprojecten • Verlopen weinig gestructureerd • Gebaseerd op individuele initiatieven
Realisaties in het project 1. Inleefmomenten voor leerlingen • Themadag • Jongeren volgen het traject dat een patiënt normaal volgt • Verpleegkundige benadering
• Aanleren niet complexe verpleegkundige handelingen
Realisaties in het project
Realisaties in het project 2. Inleefmomenten voor leerkrachten • Themadag • Kennismaking met de verschillende doorgroeimogelijkheden voor verpleegkundigen • Toelichting verschillende opleidingen verpleegkunde
Realisaties in het project 2. Inleefmomenten voor leerkrachten
Realisaties in het project 3. Handleiding voor de leerkracht • • • • • •
Opvallend maar stijlvol Duidelijk en gestructureerd / overzichtelijk Inleeffiches apart Gedoseerde inhoud (voldoende, niet te veel) Kant en klaar pakket voor de leerkracht Speciaal / opvallende lay-out (1 uit de vele didactische pakketten…) • Met een verrassing…
Realisaties in het project
Realisaties in het project 4. Magazine / tijdschrift voor jongeren • • • • • •
De ‘Flor’ Stijl: Joepi, Flair, Fanny, Klasse,…: visueel aspect! Ludieke stukjes naast inhoudelijke stukken Verpleegkunde met een knipoog Aantrekkelijk, uitnodigend om te lezen Professionele foto’s
Realisaties in het project
Realisaties in het project 5. Website: www.flormagazine.be
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
1. 2. 3. 4. 5.
Probleemstelling Doelstelling Projectomschrijving Effect van de imagocampagne Onderzoek naar de beeldvorming
Effect van de imagocampagne • Inleefmomenten voor leerkrachten – 2 inleefmomenten – 38 leerkrachten hebben deelgnomen
Resultaten • Inleefmomenten voor leerkrachten – Beeld werd positief beïnvloed – Complexiteit - diversiteit verantwoordelijkheid
–98% zou hun leerlingen een inleefmoment aanraden!!
Resultaten • Inleefmomenten voor leerlingen – 19 scholen uit Vlaams-Brabant (13 regio Leuven / 6 regio Halle - Vilvoorde) – 4 scholen uit Antwerpen
Resultaten • Enquête voor en na inleefmomenten
Resultaten • Enquête voor en na het inleefmoment Interesse voor de opleiding verpleegkunde 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Voor Na
93 72
5 Geen
16
Veel
2
12
Zeer veel
Resultaten • Enquête voor en na het inleefmoment
Resultaten • Enquête voor en na het inleefmoment – Respect is sterk toegenomen – Meer realistisch beeld – Verantwoordelijkheid – Meer variatie – Opleiding – Levenslang leren
Inschrijvingen verpleegkunde 2008-2009 in de regio Leuven • In 2007 in KHL – Bachelor verpleegkunde: 178 – Spoed en ITE: 30 fulltime studenen en 10 modulaire – Volwassenonderwijs: /
• In 2008 in KHL – Bachelor verpleegkunde: 224 – Spoed en ITE: 30 fulltime studenen en 10 modulaire – Volwassenonderwijs: 24
• In 2008 in SintFranciscusinstituut + 30
Promotie Verpleegkundig Beroep Vlaams-Brabant: ‘IQ x EQ = VQ, de kracht van verpleegkunde’
1. 2. 3. 4. 5.
Probleemstelling Doelstelling Projectomschrijving Effect van de imagocampagne Onderzoek naar de beeldvorming
Onderzoek naar de beeldvorming bij leerlingen en leerkrachten i.s.m. de KS Leuven • Voordelen van het verpleegkundig beroep: o Het sociaal contact en werken met mensen (74%) o Werkzekerheid (3%) o Weten wat je moet doen bij een ongeval (2%) • Nadelen van het beroep: o Onregelmatige werkuren (51%) o Omgaan met ziekte lijden en dood (27%) o Arbeidsdruk en lage verloning (14%)
Nog te realiseren • Project kenbaar maken aan CLB, scholengemeenschappen en onderwijskoepels • Promoten ouderenzorg • Positieve imagovorming in de zorgsector zelf • Uitbreiding onderzoek naar de beeldvorming • Structurele financiering voorzien/zoeken • Onderzoek naar nieuwe doelgroepen voor inleefmomenten (VDAB, Biomedische wetenschappen, Psychologie,…)
Nog te realiseren Aantal studenten versus aantal werknemers binnen twee acute zorginstellingen Medische beeldvorming Tandheelkunde Voedings en dieetkunde Laboranten Logopedie en audiologie Kine Ergotherapeuten Vroedkunde Biomedische wetenschappen Farmaceutische wetenschappen Geneeskunde Psychologie Verpleegkunde Sociaal werk 0,00%
10,00%
20,00%
30,00%
40,00%
50,00%
60,00%
70,00%
IQ x EQ = VQ
x DE KRACHT VAN VERPLEEGKUNDE
+ Hersenen
+ Hart
Handen
Vragen??