Wijkanalyse en wijkgerichte preventie VenVN Nascholing wijkverpleging 2014
Opzet • Toekomstige ontwikkelingen • Multisectorale Samenwerking en Wijkgericht werken • Wijkdiagnose maken • Mogelijkheden voor de toekomst
Huub Sibbing, docent Haagse Hogeschool en lid fractie wijkverpleging
Motto‘s: • Leren van de toekomst • “ Je gaat het pas zien als je het door hebt” (JC)
Gevolgen voor het verpleegkundig Beroep • 8 maart 2012: • Historische dag
Nieuwe rollen Ipv. 5 rollen Pool nu 7 rollen (Canmeds) • Zorgverlener (Centrale rol)
• Gezondheidsbevorderaar • • • • •
Samenwerkingspartner Professional en kwaliteitsbevorderaar Reflectieve Professional Organisator Communicator
1
Wat zegt het nieuwe Beroepsprofiel ?? (p.17) • “Verpleegkundigen zijn voortdurend bezig met signaleren van risico’s en het “voorkomen van erger”.Dat doen zij door tijdig zaken waar te nemen, dus voordat het probleem zich voordoet (…..) • Verpleegkundigen voeren alle vormen van preventie uit.
Expertisegebied wijkverleegkundige
Gezondheidsbevorderaar Kennis Verpleegkundige: • Heeft kennis van epidemiologie. • Heeft kennis van preventie en gezondheidsvoorlichting, gezondheids- en gedragsdeterminanten. • Heeft kennis van de principes van zelfmanagement, leefstijlen, gedrag en manieren van gedragsbeïnvloeding. • Is bekend met manieren waarop gezond gedrag gestimuleerd kan worden. • Is op de hoogte van culturen en cultuurgebonden opvattingen van gezondheid en cultuurgebonden gezondheidsproblemen.
Aanvullende kennis wijkverpleegkundige • Is op de hoogte van de demografische samenstelling van de wijk, het vóórkomen van ziektes en kwetsbare doelgroepen. • Heeft kennis van het bevorderen van een gezonde leefomgeving, zowel binnen als buiten de woning.
Vaardigheden en attitude Verpleegkundige: • Kan gegevens verzamelen in brede context, gericht op vroegsignalering en risicobeoordeling. • Heeft vaardigheden op het gebied van outreachende zorg en bemoeizorg. • Is in staat het sociale netwerk rond een patiënt te versterken. • Kan meedenken met beleidsmakers en voorstellen doen voor noodzakelijke programma’s. • Kan participeren in collectieve / groepsgerichte preventie.
Aanvullende vaardigheden en attitude wijkverpleegkundige: • Is in staat problemen vroegtijdig te onderkennen om zo in een vroeg stadium te kunnen ingrijpen. • Is vanuit haar maatschappelijke functie in staat verbeterpunten op het gebied van zorg en welzijn te signaleren, analyseren en initiatief te nemen om verbetering aan te brengen ten behoeve van de gemeenschap en het individu. • Is in staat mee te bouwen aan zorgstructuren die specifiek gericht zijn op de behoeftes van wijkbewoners.
2
Waarvoor hep dat nou nodig ???
RVZ-advies dec. 2012: “Regie aan de Poort” MGZ is de toekomst
• Daarover gaat deze nascholingsbijeenkomst
Hoe komt VenVN en de RVZ nu op dat idee ?? • Door te leren van de toekomst • Wat staat ons immers te wachten ??
Gevolgen voor de Gezondheidszorg 1 • Aantal clienten zal stijgen • Toename chronisch zieken Maar daar blijft het niet bij • Complexiteit zal toenemen: Comorbiditeit
3
Gevolgen voor de Gezondheidszorg
Gevolgen voor de Gezondheidszorg 2 • Aantal clienten zal stijgen • Toename chronisch zieken • Complexiteit zal toenemen: Comorbiditeit • Professionele zorg en Mantelzorg zal afnemen • Aanbod dus ontoereikend
Toekomst Arbeidsmarkt bij ONGEWIJZIGD BELEID • RIVM: In 2030 450.000 extra zorgprofessionals nodig. (VTV2010) • SCP: In 2020 moet 20% beroepsbevolking in de zorg werken (Zorgen voor zorg). Ca. 3040% van de schoolverlaters moet voor de zorg kiezen. Zie jij dat gebeuren ?? • Zorg-Innovatieplatform: toekomst 350.00 onvervulde vacatures
Gevolgen voor de Gezondheidszorg 3 • Betaalbaarheid Gezondheidszorg
Kostenexplosie naar 75-80 jaar • 2013: al € 92 miljard • Is 10,5 % BNP • CPB: extrapolering zorgkosten in 2030 ca.25% BNP bij ONGEWIJZIGD BELEID
4
Conclusies uit VTV’s • Grote verschillen in gezondheid tussen kansarm en kansrijk • Grote verschillen tussen regio’s en wijken: ruimte voor verbetering • Juist in dit soort wijken werken jullie vaak • Vaak in wijken met lagere Sociaal Economische Status (SES)
VTV 2010 • Laag opgeleiden leven 12-14 jaar korter zonder beperkingen. • Deze verschillen zijn de afgelopen jaren niet afgenomen maar eerder toegenomen. • Dat weten we al sinds VTV 1993 • Sterker nog: Weten we al sinds 1850
Daar zullen we dus wat mee moeten 2 • Verschuiving van intramuraal naar extramuraal onontkoombaar • Nadruk weer op preventie / gezondheid/ zelfmanagement • RVZ: Van ziekte en Zorg naar Gezondheid en Gedrag (ZZ naar GG)
Daarnaast nog: SEGV (SCP/CBS: Sociale Staat 2013) lage SES
hoge SES
Levensverwachting
75
86
Gezonde levensverwachting Chronische aandoeningen
53
74
46%
29%
Arbeidsongeschikt
18%
3%
Jaren zonder beperking
62
76
Er zit ook nog een structuurfout in de gezondheidszorg !! • Ook in de thuiszorg
RVZ-advies 2010: Perspectief op Gezondheid • Paradigmashift noodzakelijk in de Gezondheidszorg • Gezondheidszorg teveel gericht op Ziekte en Zorg. Dan zijn we eigenlijk te laat • Gezondheidszorg moet zich gaan richten op behoud van Gezondheid en Gedrag: Preventie • Van ZZ naar GG
5
Compressie of Expansie (uitbreiding) van morbiditeit
DAAROM: Centrale opgave voor de toekomst NIET: • Hoe kunnen mensen LANGER LEVEN MAAR • Hoe kunnen mensen LANGER GEZOND LEVEN
Wijkverpleging =MGZ
Wat is dat nou: Maatschappelijke Gezondheidszorg (MGZ) ??
Niet voor niets vraagt het Kwaliteitsregisteren VenVN bij het deskundigheidsgebied “Wijkverpleging” de afstudeerrichting MGZ binnen de Hbo-V
1. De MGZ is: nadruk op “Care” EN “preventie” De verpleegkundige in de MGZ is veel meer gericht op: 1. Ofwel mensen die gezond zijn, zoveel mogelijk te ondersteunen in het gezond blijven: “(Collectieve) Preventie” 2. Ofwel mensen die niet meer kunnen genezen, zo goed mogelijk ondersteunen en verplegen, gericht op behoud van “kwaliteit van leven”: “Care” De eerste stap is de laatste jaren schromelijk verwaarloosd
2: De MGZ is: Niet alleen individugericht maar ook groepsgericht • Collectieve preventie • Risicogroepen • Risicogroepenalyse
6
Wat zegt het nieuwe Beroepsprofiel ?? (p.17) • “Verpleegkundigen zijn voortdurend bezig met signaleren van risico’s en het “voorkomen van erger”.Dat doen zij door tijdig zaken waar te nemen, dus voordat het probleem zich voordoet (…..) • Verpleegkundigen voor alle vormen van preventie uit.
3: De MGZ is: uitgaan van de leef-, woon of werksituatie van de cliënt • Je komt bij mensen thuis waar zij hun leven hebben ingericht. • Hoef ik jullie niet te vertellen. • Vindplaats gericht werken : ”outreaching”
5: De MGZ is dus ook: Multidisciplinair en zelfs multisectoraal werken Veel zorgsituaties hebben niet alleen een gezondheidsaspect maar er spelen ook andere factoren een rol. Denk maar aan huisvesting, werk, opvoeding, financiële situatie etc. Als je als verpleegkundige werkzaam bent in de MGZ moet je ook kunnen samenwerken met andere sectoren buiten de gezondheidszorg zoals bv. de wijkagent, de leerkracht van een school of de woningbouwcorporatie:multisectoraal
Wat zegt het (oude) Verpleegkundig Beroepsprofiel hierover: • “Daarnaast vindt de verpleegkundige beroepsuitoefening plaats op het terrein van de maatschappelijke gezondheidszorg. Dit houdt in dat de verpleegkundige handelingen verricht die de gezondheid van de samenleving bevorderen. Veelal gaat het om preventieve taken. • De verpleegkundige zal zich inzetten voor recht op zorg voor iedereen en voor de rechtvaardige verdeling van middelen en zorg. De verpleegkundige zet zich er daarnaast voor in de volksgezondheid te beschermen en te verbeteren. • Zij signaleert gezondheidsbedreigende factoren en neemt zo nodig passende maatregelen. Hierbij valt onder andere te denken aan gezondheidsbedreigende woon- en werkomstandigheden en sociale onrechtvaardigheid.
4: MGZ is ook een manier van kijken, analyseren • Motto: De belangrijkste letter van de MGZ is de “M” • Zorgsituaties dus “breed” leren analyseren • Daarom “systeem- en omgevingsmodellen”
Rol Coach: niet alleen collega’s ondersteunen maar ook instellingen adviseren/consult geven in het nemen van preventieve maatregelen. • Bv. Advisering gemeentes of woningbouw-corporaties
7
Dat betekent voor de verpleegkundige in de MGZ
Samenvatting • • • • •
De maatschappelijke context Preventie en zorg met elkaar verbinden De leef-, woon- en werkomgeving is uitgangspunt Systeembenadering Epidemiologische gerichtheid en risicogroepanalyse • Zowel gevraagde als ongevraagde interventies • Zowel multidisciplinair als multisectoraal samenwerken
• • • • •
Een “open mind” Breed kunnen kijken en analyseren Grote mate van zelfstandigheid Groot appel op verantwoordelijkheid Gebruik maken van creativiteit en flexibiliteit • Maar eerst het probleem goed analyseren !!!
Grote regionale verschillen
8
Hoe komt dat nou ?? Dat vraagt om een verklaring
Eerst het probleem goed onderzoeken: Gezondheidsmodel van Lalonde (WHO)
Zorgsysteem
Zorgsysteem
9
• Andere determinanten uit model van Lalonde zijn heel ongelijk verdeeld. • Op landelijk niveau zijn de verschillen tussen gemeenten al in kaart gebracht. • www.zorgatlas.nl • www.cbs.nl • etc Zorgsy s-teem
Fysieke omgevingsfactoren 1 • Huisvesting: – koop- vs. Huurwoningen, – kwaliteit huisvesting (vocht etc.) – Ruimte woningen
Fysieke omgevingsfactoren 2
Je zult er maar wonen
• Woonomgeving: – speelmogelijkheden, – veiligheid, – verkeer – industrie – milieu
10
Verstrekkende gevolgen
Impact groene ruimte op gezondheid, ook voor volwassenen/ ouderen
Terug naar overgewicht bij kinderen
• Mensen met een groene woonomgeving voelen zich gezonder. Dat niet alleen: ze zíjn ook gezonder, want ze bezoeken minder vaak de huisarts met gezondheidsklachten. Met name angsstoornissen en depressies komen minder vaak voor in groene omgevingen. De kans op een depressie is 1,33 keer zo hoog in buurten met weinig groen als in buurten met veel groen. Maar ook gezondheidsproblemen als hoge bloeddruk, hartklachten, rug- en nekklachten, ademhalingsproblemen, darmstoornissen, migraine en duizeligheid doen zich minder vaak voor (Maas, 2008).
11
Terug naar overgewicht bij kinderen 2
Je zult er maar wonen
Zorgsysteem
Sociale omgeving 1 • Bevolkingsopbouw: – typen gezinshuishoudingen – verhouding allochtonen-autochtonen, • Allochtonen is containerbegrip • mate van inburgering • Taalbeheersing • Weg weten in Nederlandse Gezondheidszorg
Sociale omgeving 2 • Sociaal Economische Status: – Percentage uitkeringstrekkenden, – armoede – werkloosheid, – arbeidsongeschiktheid
12
13
Maatschappelijke ontwikkelingen
Invloeden al merkbaar bij geboorte
Vervolgens begin je aan je volwassen leven
Invloed arbeidsomstandigheden
14
Invloed van geen werk
Invloed van beperkt inkomen
Of zelfs geen woning
15
Invloed van stress
Culture of Poverty • • • • •
Meer overleven dan leven Korte-termijn-perspectief Leven in het nu Teleurgesteld in “het systeem” Wantrouwig
Kritische kanttekeningen bij preventie
Uit VTV 2010 • “Aandacht voor gezond gedrag wordt in de dagelijkse praktijk vaak verdrongen door allerlei ongunstige leefomstandigheden zoals een veilige woonomgeving, , werkloosheid. Huurachterstand of schulden • Een positieve aandacht en ondersteuning zou de draagkracht van mensen kunnen vergroten door de aandacht te richten op kracht ipv. op klachten en tekortkomingen
Stapeling van ongunstige factoren in buurten
• 2010: VTV: p.58:Veel interventies gaan voorbij aan de dagelijkse leefwereld van de doelgroep. Voor en werkloze laagopgeleide die rookt heeft het vinden van een baan een grotere prioriteit dan stoppen met roken. • p.58: Beleidsmakers en gezondheidsprofessionals weten vaak niet wat onder mensen met een lage SES leeft. • Uit onderzoek blijkt dat gezondheidsboodschappen door mensen met en lage SES vaak als betuttelend wordt ervaren: “veel moet en weinig mogen”.
16
De cirkel sluit zich 2 De cirkel sluit zich 1
Laten we dit ook niet uit het oog verliezen
Kernpunten uit RVZ-advies Regie aan de Poort (dec. 2012)
Kernpunten uit RVZ-advies Regie aan de Poort (dec. 2012)
-Speelt niet alleen bij ouderen -Maar net zo goed bij jongeren/ gezinnen -Mix van gezondheidsproblemen, emotionele problemen, gedragsproblemen en sociale problematiek -Eigenlijk gaat het dus om “complexe hulpverleningsrelaties”
De groepen met “complexe hulpverleningsrelaties” zijn heel divers: -Laag opgeleiden/ lage SES -Ouderen boven de 75 jaar -Alleenstaanden, ook ouderen -Niet-westerse migranten -Geconcentreerd in achterstandswijken
17
Kernpunten uit RVZ-advies Regie aan de Poort (dec. 2012)
Daarom !!!!!
Reactie van de hulpverlening tot nu toe -Preventie en Care gescheiden circuits -Bij preventie: Nadruk op leefstijl -Jeugd, volwassenen en ouderen gescheiden circuits en heel verkokerd -Somatische en psychische zorg gescheiden georganiseerd en verkokerd
Brabant Dagblad 18 maart 2013
Vrij naar Louis van Gaal: Zijn wij (de professionals) nou zo slim of zijn zullie (de bevolking) nou zo dom?
Leefwijzen, gedrag en gedragsverandering
Mensen doen soms hele domme dingen, maar waarom doen ze het dan ????
18
Wij weten wel beter
Verbetering gezondheid: een moeizaam proces • Ongezond gedrag staat niet op zichzelf, maar hangt samen met sociale en fysieke omgeving • Gezondheidsachterstanden zijn hardnekkig Boodschap uit de VTV-1993=VTV-1997=VTV2002=VTV-2006=VTV 2010
• ...en verweven met achterstanden op andere terreinen: grote verschillen tussen buurten in gezondheid en risicofactoren
Kritische kanttekeningen bij preventie
Culture of Poverty • • • • •
Meer overleven dan leven Korte-termijn-perspectief Leven in het nu Teleurgesteld in “het systeem” Wantrouwig
Resultaten uit onderzoek
• Terpstra: Sluit niet aan bij perspectief “culture of poverty”
19
Als we het gedrag van mensen niet snappen, kunnen we het ook niet veranderen
Voorbeeld 1: Invloed van Peers
Belangrijk analysemodel: Model van Bronfenbrenner
Voorbeeld 2: Invloed van de media
Vergeet de reclame niet
20
Er zin ook tegenbewegingen
Maar wat dacht je van deze
En van deze
Bekendste merknamen wereldwijd ????
Kun je er aan ontsnappen ??
• Op 7: McDonalds • En op 1: CoCa Cola
21
Ja, ja, ja daar is ie weer
Zelfs diep in het Amazonegebied
Even een vraagje:
In de kleinste plaatsjes in de bush
Kortom:
Motieven voor gedrag heel divers
• • • • •
Wie van jullie is vegetarisch ?? Waarom niet ?? Wie koopt zijn eten bij de natuurwinkel ?? Waarom niet ?? Wie haalt regelmatig bij Appie Hein of de C1000 een kant-en-klaar-maaltijd ?? • Waarom wel ??
22
Kortom:
Ongezond gedrag of obese samenleving ??
Kritische kanttekeningen bij preventie • 2010: VTV: p.58:Veel interventies gaan voorbij aan de dagelijkse leefwereld van de doelgroep. Voor en werkloze laagopgeleide die rookt heeft het vinden van een baan een grotere prioriteit dan stoppen met roken. • p.58: Beleidsmakers en gezondheidsprofessionals weten vaak niet wat onder mensen met een lage SES leeft. Uit onderzoek blijkt dat gezondheidsboodschappen door mensen met en lage SES vaak als betuttelend wordt ervaren: “veel moet en weinig mogen”. Zorgsysteem
23
Zorgsysteem 1 • Aan- of afwezigheid van gezondheidsvoorzieningen en professionele formele netwerken – Huisartsen, – Verloskundigen – Buurtnetwerken – Hometeams – schoolteams ed.
Zorgsysteem 3 • Aan- of afwezigheid van informele netwerken: • Buurtverenigingen • Speeltuinverenigingen • Eigen kracht conferenties • ed.
Blijkbaar doen we iets nog niet goed genoeg • In preventie en zorg staat veelal een te smalle individugerichte benadering van gezondheid centraal • Uitsluitend focussen op gedrags- en leefstijlinterventies is ontoereikend. Dit vraagt ook dat preventiewerkers een breder maatschappelijk perspectief dienen te hanteren om naar preventie en gezondheid te kijken.
Zorgsysteem 2 Aan- of afwezigheid van welzijns voorzieningen: • Buurtvoorzieningen • club- en buurthuizen
Kritische kanttekeningen bij preventie • Hebben we dan niets geleerd in 30 jaar • VTV: “veel gezondheidswerkers bij GGDen voelen zich niet of nauwelijks bekwaam om SEGV te verkleinen”
Conclusies uit VTV 2010 • Bij gezondheidsbevordering zijn vooral wetgeving en prijsmaatregelen effectief • Niets wijst erop dat leefstijlcampagnes directe leefstijlverandering tot gevolg hebben. Van massamediale campagnes bestaat er geen enkel bewijs dat ze effectief zijn.
24
Conclusies uit VTV 2010
Lessen uit onderzoek 2.
• p.9/65: Gezondheidsbescherming levert veel gezondheidswinst op • Fysieke omgeving is belangrijk aangrijpingspunt preventie • Ook maatschappelijke omgeving is belangrijk aangrijpingspunt preventie
• Actieve inbreng doelgroep onontbeerlijk • Community-based-benadering succesvol • Integrale benadering/ netwerkbenadering/ maatschappellijke benadering onontbeerlijk
Recent verschenen Hoe dan wel (VTV 2010) • p.10: Het bereiken van laag-opgeleiden vereist extra aandacht.. Hierbij dient vooral rekening gehouden te worden met achterliggende maatschappelijke determinanten en aandacht voor fysieke en maatschappelijke omgeving
Voorwaarden effectieve preventie (PHC) • Gebaseerd op grondige analyse kern van het probleem • Gebaseerd op grondige analyse doelgroep • Aansluiting bij leefwereld doelgroep • Actieve betrokkenheid doelgroep • Empowerment • Gebruik intermediairen
De Gezondheidsepidemie (Polder/ vd/ Lucht/ Kooiker) • Centrale paradox: We worden gezonder en steeds meer zieken • Van ZZ via GG is niet voldoende • Van ZZ via GG naar Mens en Maatschappij (MM) • “Nadruk op wijkgerichte preventie, uitgaande van de leefwereld van de doelgroep: “Community based”
Empowerment-paradigma • Wij zijn amechtig op zoek naar wat er fout gaat (“Blaming the victim”)/ negatieve etiketering • Daarbij vergeten we dat er ook dingen goed gaan • Ga niet uit van zwakte maar van kracht/ potentie • Laat de voorbeelden van Jose van de Putte en Ferko Ory goed op je inwerken
25
Preventiemodel van Caplan
Informele steunsystemen uitermate waardevol
Informele steunsystemen uitermate waardevol
Invloed van het Zorgsysteem • Multisectorale samenwerking • Wijkgericht werken/ Community-based-benadering
De client/ patient leeft in meerdere werelden • De gezondheidszorg is er maar een van • In welke andere sectoren is jouw doelgroep ook actief ??? • Wat weten we van die andere sectoren ?? • Waarom is dat belangrijk dan ???
Wat zijn nou relevante sectoren ?? • • • • • • • •
Wonen Werk Welzijnswerk Politie/ justitie Poltiek (ambtenaren) Non-professonials Financien/ uitkeringen Onderwijs
26
Kennis Sociale kaart • • • •
Wat is hun doelgroep Wat is doelstelling Wat is hun werkwijze Hoe zijn ze te bereiken (fysiek, cultureel, procedureel)
Community Based benadering • De wijk, de buurt is je client • “de Gezonde wijk” • Verbind gezondheidsvraagstukken met maatschappelijke vraagstukken • Multisectorale samenwerking
Enkele voorbeelden
Voorbeeld 1: Wijkgericht • • • • • • • •
Wijkagent Concierge woningbouwcorporatie Club- en buurthuiswerk, Ouderenwerk Maatschappelijk werk Buurtsuper Bewonersorganisaties/ buurtcommitees etcetc
Community Based benadering • Wijkgerichte interventies trachten de omgeving aan te pakken en bij bewoners van de wijk een verandering teweeg te brengen
Maslow op wijkniveau
• Leefbare woonomgeving (lawaai, verkeer, overlast, vervuling) • Veilige woonomgeving • Tegengaan eenzaamheid en sociaal isolement • Groenvoorzieningen • Activering sociale steunsystemen
27
Voorbeeld van Communitybenadering
Gezondheidsraad: Voor dik en dun
• Community that Cares (CtC) • “Opzomeren” • Zie onderstaand voorbeeld
Voorbeeld van Communitybenadering
Meest recent: Urban 40 (2014)
Prachtig Ebook met schitterende praktijkvoorbeelden
Successen, Lessen. Tips • • • • •
Wijkanalyse samen met bewoners Integrale aanpak Betrokken bewoners Betrokken professionals Sluit aan bij bestaande initiatieven
28
Successen, Lessen. Tips • Borg inzet wijkverpleegkundige nieuwe stijl (Zichtbare Schakel) • Luister naar behoeften bewoners • Begin klein, al doende leert meer • Investeer een fysieke omgeving
Systematiek 1: Gegevens verzamelen Hoe kom je aan je informatie • Veelal bekend maar je moet wel zoeken
Community as a client vs. Community as a partner • Soms uit onverwachte hoek: www.funda.nl
Ga nu op zoek naar het “verhaal” achter de cijfers • Gebruik de kennis van sleutelfiguren • Hou je eigen oren en ogen goed open • Hoe goed ken jij jouw wijk ??
• Let go “down under”
Systematiek 2: Diagnose • Wijkdiagnose/ Community Needs Analysis • Wijkgezondheidsprofiel
29
Systematiek 3: Doelen formuleren • Betrek bewoners bij je activiteiten (actieve participatie • Stel je doelen niet te hoog: formuleer samen met hen haalbare doelen die aansluiten bij hun behoeften en leefwereld
• Koester succesjes, ook al zijn ze nog zo klein
Voorwaarden voor goede multisectorale samenwerking • Inzicht in elkaar functioneren • Gedeeld belang (=geen gedeelde visie) • Commitment
Kortom: • “ Je gaat het pas zien als je het door hebt” (JC)
Systematiek 4: Uitvoering • Betrek andere partners erbij (woningbouwcorporaties, Sociale Dienst, wijkagent etcetcetc.) • Integrale aanpak • Non-professionals heel waardevol, zelfs onmisbaar (bv. Bewonersorganisaties)
Lessen voor HboVerpleegkundigen • De probleemsituatie beperkt zich niet tot jouw instelling • Denk in ketenzorg-termen • Zoek de win-win-situatie • Treed buiten je klassieke referentiekaders
Wat vraagt dit van de wijkverpleegkundige 1 • Treed buiten je eigen referentiekaders • Maak het model van Lalonde, het ecologisch systeem van Bronfenbrenner, het preventiemodel van Caplan en het PHCconcept tot je “tweede ik” • Richt je niet alleen op individuen maar ook op omgeving • Ken je sociaal systeem (wijk/ school/ bedrijf etc).
30
Wat vraagt dit van de de wijkverpleegkundige 2 • Verlaat je “Ivoren Toren: • Investeer ook in relaties met nonprofessionals • PHC en community-based benadering onontbeerlijk • PHC is vooral een kwestie van attitude
Wat vraagt dit van de de wijkverpleegkundige 3 • Outreachend weken • Samenwerken met sleutelfiguren • Speel je signalen door naar het management en/of de politiek en/of de zorgverzekeraar • De tijd is er rijp voor !!
31
