Het nieuwe Poelmeer Op 7 juni 2012 hebben de gemeente Alblasserdam en 2521 Gewoon Zwemmen BV, een initiatief van de Koninklijke Nederlandse Zwembond, een overeenkomst ondertekend voor de bouw van een nieuw zwembad in Alblasserdam. De gemeente koopt met deze licentie een compleet concept voor de bouw en exploitatie van een zwembad. Nu de overeenkomst is getekend, kan de gemeente in samenwerking met zwem- en poloclub Wiekslag, de Alblasserdamse reddingsbrigade en sportcentrum Blokweer aan de slag. Alblasserdam krijgt hiermee een innovatief en duurzaam zwembad.
Bijlage 1: Opzet en Onderbouwing Oegstgeest krijgt het eerste 2521+ bad, in een unieke samenwerking tussen politiek, burgers, sportverenigingen en maatschappelijke organisaties !
Algemene uitgangspunten 1. De huidige locatie is de locatie voor het nieuwe zwembad. De grond blijft in eigendom van de gemeente en een constructie met erfpacht is wenselijk. 2. De gemeente kiest voor de rol 'bestuur op afstand' met in de toekomst een beperkte rol in de exploitatie. 3. De gemeente faciliteert middels het bestemmingsplan, besluitvorming, beschikbaar stellen grond, aansluiting wegennet, parkeerfunctie e.d. 4. De gemeente ondersteunt het maatschappelijk belang van zwemmen middels een jaarlijkse bijdrage. 5. Het nieuwe zwembad Poelmeer is conform het 2521+ concept een zwembad met één bad van 25m x 21m, met een beweegbare bodem. 6. Het nieuwe zwembad heeft, gezien de leeftijdsopbouw en de markt in Oegstgeest, een warmwaterbad. Een tweede bad (warmwaterbad) kan worden “uitgespaard” door het hoofdbad geschikt te maken voor twee watertemperaturen. Dit is een innovatie van het 2521-platform. 7. Doorlooptijd voor planvorming en bestemmingsplan bedraagt acht maanden. De bouwtijd van het concept 2521 is tien maanden. Het nieuwe zwembad is klaar voordat het oude Poelmeer dicht is. 8. Het nieuwe zwembad kan gerealiseerd worden op de parkeerplaats, dat wil zeggen dat de zwemfunctie niet onderbroken wordt. 9. De financiële uitgangspositie van de gemeente maakt het noodzakelijk dat er waarschijnlijk aparte kostendragers noodzakelijk zijn. 10. Het nieuwe zwembadcomplex zal daarom binnen het bestemmingsplan typering maatschappelijk nut extra faciliteiten bieden. In het gebouw wordt gedacht aan fitness, fysio en gehandicaptensport. 11. Aan het gebouw wordt een beperkte functie maatschappelijk wonen toegevoegd. Deze functie bestaat uit huisvesting (huur) voor eenpersoonshuishoudens. 12. De KNZB heeft een actieve deelname middels haar organisatie, bedrijfsvoering in het opzetten en begeleiden van een beheer- en exploitatiestichting, een onderdeel van het 2521- concept. 13. Er is binnen de burgerij en verenigingen de bereidheid om een onafhankelijke organisatie op te zetten als voorloper op de beheer- en exploitatie stichting om het project te realiseren (à la het voorbeeld in Alblasserdam). De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 1 van 6
Het nieuwe Poelmeer Naar een betaalbaar nieuw Oegstgeester zwembad. Voor Poelmeer is een financiële oplossing mogelijk die voldoet aan de gestelde hoofdvoorwaarden. De gemeente Oegstgeest werkt met een vaste bijdrage, de exploitatie draagt bij aan maatschappelijke functies, de gemeente Oegstgeest wenst haar eigendomspositie op de locatie te behouden, de investeringdruk zo min mogelijk op de financiële gemeentelijke positie, exploitatie-overschotten of -tekorten worden niet gedragen door de gemeente, de samenhang van maatschappelijke functies is rendabel, ook in een privaat-publieke samenwerking.
Kostendragers 2521+ De eerste kostendrager is het zwembad conform het 2521+ concept. Een beschrijving vindt u in bijlage 2. 1. De investering voor het zwembad bedraagt € 4.630.000 2. Voor de installaties, met voor zwembaden verwarming als belangrijkste, wordt tegenwoordig een aparte overeenkomst gesloten waarin de financiering, de bouw, het onderhoud en het verbruik voor twintig jaar ligt vastgelegd. Dit vermindert de investering met - / - € 1.130.000 3. De maatschappelijke component van 2521+ is € 3.500.000 4. De kosten per jaar zijn gebaseerd op het kosten exploitatie model van de KNVZ zoals uitgerekend voor het concept 2521. 5. Deze kosten zijn inclusief een kostprijsdekkende huur irr 6% en de exploitatiekosten voor energie voorziening en gebruik 6. Op basis van de bezoekersaantallen in dit model en de cijfers zoals bekend voor Poelmeer zijn de opbrengsten per jaar, tenminste 7. Het tekort op de exploitatie bedraagt hiermee:
€ 735.000 € 513.000 - / - € 222.000
Conform de uitgangspunten is de exploitatie op basis van één kostendrager niet rendabel. In deze opstelling zijn beperkt alternatieven aanwezig. In dit tekort is rekening gehouden met de conceptmeerjarenbegroting 2013-16 waarbij twee inkomsten niet meer bestaan. Dit zijn: 8. De component Schoolzwemmen groot € 117.000 9. De component Subsidie Vivax € 33.000
Fysio, Fitness ruimte De tweede, directe kostendrager is een ruimte van 1000 m² op de tweede etage van het zwembad met als functie fitness. Er is meerwaarde op meerdere aspecten: 1. Een wederzijdse versterking van bezoekersaantallen, actieve sporters zijn tevens doelgroep voor conditiezwemmen e.d. Daarnaast is de fitnessclub is een potentiële afnemer van zwembaduren voor aqua-sporten. 2. Het toevoegen van een tweede ‘gebruiker’ betekent het delen van faciliteiten en basis gebouwen terreinfuncties. (zoals entree, parkeren, verwarming e.d.)
De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 2 van 6
Het nieuwe Poelmeer 3. Er is een serieuze potentiële huurder voor de fitnessruimte. Er is een eerste gesprek met een lokale fysiotherapeut. 4. De investering wordt door deze kostendrager vermeerderd met € 1,2 M. De financiering dient commercieel verworven te worden. 5. Hergebruik van aanwezige faciliteiten, zie punt 2, zal voor de exploitatie van 2521+ een vermindering van € 50.000 tot 100.000 per jaar aan kosten betekenen. 6. De exploitatie van de fitness is geen onderdeel van het zwembad. De geboden ruimten zullen op basis van een langdurige huurovereenkomst worden ingezet.
Gehandicaptensportruimte De derde, directe kostendrager, zal een een sportzaal kunnen worden, specifiek gericht op de gehandicaptensport. Er is meerwaarde op meerdere aspecten: 1. 2. 3. 4.
Het maatschappelijk belang van een sportvoorziening voor deze doelgroep is groot. De regionale capaciteit is beperkt, er lopen geen andere initiatieven op dit moment. De voorziening is te financieren door derden. Hierover lopen reeds gesprekken. Een wederzijdse versterking van bezoekersaantallen, gehandicapte sporters kunnen tevens doelgroep zijn voor fysio en fitness. Daarnaast zijn zij een potentiële afnemer van zwembaduren voor speciale aqua-sporten. 5. De investering wordt door deze kostendrager vermeerderd. De financiering dient commercieel of met maatschappelijke fondsen verworven te worden. 6. Hergebruik van aanwezige faciliteiten, zie punt 2, zal voor de exploitatie van 2521+ een kleine vermindering aan kosten betekenen.
Financiële situatie Men geeft nu per jaar, althans voor zover na te gaan, € 414.350 per jaar uit aan het zwembad, in ieder geval nog de komende drie jaar. Conform onze opzet zou in 2015 het nieuwe zwembad actief zijn en de exploitatie niet langer de gemeentelijke begroting belasten. Er wordt dus € 414.350 niet uitgegeven, een besparing zonder moeite. In het model waarin de exploitatie losstaat, zou de discussie voor de gemeente moeten zijn of zij schoolzwemmen en zwemsport via scholen en verenigingen ondersteunt c.q. wil stimuleren. Vanuit het zwembelang van de nieuwe Vrienden van Poelmeer dringen wij aan op het voor de komende jaren in stand houden van de ondersteuning. In de financiële overwegingen is een aantal posten niet benoemd. Uitgangspunt is dat deze voor rekening van de beherende partij zijn: 1. sloopkosten eventuele opstallen 2. parkeervoorziening, gedeeltelijk reeds aanwezig. 3. eigen kosten opdrachtgever
De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 3 van 6
Het nieuwe Poelmeer Bijlage 2: KNZB Informatie - 2521 Gewoon Zwemmen Slim, helder, duurzaam In een intensief ontwikkelingstraject is met de partners van de KNZB een innovatief zwembadconcept ontwikkeld genaamd 2521 Gewoon Zwemmen. Alle instrumenten zijn ingezet om een uiterst betaalbaar en duurzaam zwembad te ontwikkelen: een inspiratiebron voor alle nieuwe baden in de toekomst. De naam staat voor de afmetingen van het bad, 25 meter lang bij 21 meter breed (een 8-baans 25 meter bad). Gewoon zwemmen staat voor het feit dat je er ‘gewoon’ kunt zwemmen. Gezondheid, sport en leren zwemmen zijn de belangrijkste uitgangspunten van het concept. In het standaard zwembad treft u geen bubbelbaden, sauna’s, glijbanen, stroomversnellingen en dergelijke aan.
Aanleiding In het najaar van 2009 publiceerde de Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) haar Masterplan Accommodaties “Gezocht: Water”. In dit masterplan wordt op basis van gedegen onderzoek vastgesteld dat er een structureel tekort is aan zwemwater voor zwemverenigingen. Dit tekort belemmert de groei en professionalisering van zwemverenigingen en zodoende ook de belangrijke rol die de zwemsport in potentie kan spelen in de maatschappelijke participatie en gezondheidsbevordering van Nederlanders. Zwemmen is immers een sport die door alle leeftijden beoefend kan worden en die naast prestatief ook erg goed recreatief kan worden bedreven. Groepsbeoefening door doelgroepen (bijvoorbeeld senioren- en ouder/kindzwemmen en andere culturen) bevordert daarnaast sociale cohesie en ontmoeting. De Zwembond en haar zwemverenigingen willen door middel van actieve participatie en verdere activering van vrijwilligers een relevante rol spelen in de ontwikkeling en risicodragende exploitatie van het zwemwater van de toekomst in Nederland. Dit overigens naar goed voorbeeld van andere sportbonden die de zwemsport hierin voorgegaan zijn. De KNZB heeft in dit kader het initiatief genomen tot de ontwikkeling van een hoogwaardig, innovatief en bovenal duurzaam zwembadconcept. Dit concept schept optimale voorwaarden voor Publiek Private Samenwerking en maatschappelijk verantwoorde zwembadexploitaties met maximale verantwoordelijkheid voor verenigingen ondersteund door professioneel kader. In de totstandkoming van het zwembadconcept heeft de KNZB zich laten bijstaan door professionele en zeer ervaren partners op het gebied van ontwikkeling, exploitatie, uitrusting en energiehuishouding van zwembaden.
Analyse/doelstelling De ontwikkeling van een sterk basisconcept is voorafgegaan door een korte maar heldere analyse waaruit vervolgens doelstellingen zijn geformuleerd voor ontwikkeling. Dertig jaar geleden lag de hoofdzaak voor gemeentelijke zwembaden bij sportgebruik en leren zwemmen. Zwembaden waren eenvoudig, doelmatig en investeringen waren te overzien. In de loop van de jaren heeft een breed scala aan recreatieve toevoegingen z’n intrede gedaan zoals glijbanen, recreatiebaden, whirlpools
De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 4 van 6
Het nieuwe Poelmeer etc. Een kortstondige periode waren deze toevoegingen een absoluut schot in de roos, maar de zwembaden waren daardoor wel vele malen ingewikkelder en duurder geworden. De laatste tien jaar neemt het recreatieve gebruik alleen maar af door alle alternatieve vormen van vertier die fysiek en virtueel voor handen zijn. Mede ingegeven door het financiële klimaat, waarin ook de Nederlandse overheid terecht is gekomen en de onvermijdelijke herbezinning op kerntaken, lijkt de tijd meer dan rijp om terug te gaan naar de basis en weer een zwembadconcept te introduceren waarin gezondheid, leren zwemmen en sport centraal staan. Het zwembad kan dan weer een betaalbare, duurzame en vooral ook maatschappelijk verantwoorde investering worden die een antwoord geeft op een breed scala aan maatschappelijke thema’s. Doelstelling is een gewoon gebouw op een gewone locatie met een gewone exploitatie.
2521 In een intensief ontwikkelingstraject is met de partners van de KNZB een innovatief zwembadconcept ontwikkeld genaamd 2521 Gewoon Zwemmen. Alle instrumenten zijn ingezet om een uiterst betaalbaar en duurzaam zwembad te ontwikkelen: een inspiratiebron voor alle nieuwe baden in de toekomst. Navolgend wordt ingezoomd op de belangrijkste karakteristieken van het concept.
Locatie 2521 Voor 2521 wordt een locatie beoogd die vanzelfsprekend bereikbaar is voor de gebruikers in het verzorgingsgebied. Voorkeur gaat uit naar een locatie waarbij grondkosten een ondergeschikte rol spelen (door bestaand eigendom of symbolische erfpacht). Belangrijk uitgangspunt is verder de mogelijkheid tot dubbelgebruik van voorzieningen op de locatie zoals bijvoorbeeld parkeergelegenheid. Door strategische plaatsing kan de parkeercapaciteit van daggebruikers in de omgeving benut worden voor het zwembad door aansluitende gebruikstijden. Het zwembadconcept kan op bedoelde locaties een welkome bijdrage leveren aan de sociale veiligheid in avonduren. Een strategische locatiekeuze dient eveneens brede herbestemming in de toekomst mogelijk te maken.
Exploitatie 2521 De exploitatie zal gestoeld zijn op maatschappelijk ondernemerschap zonder winstoogmerk (bijvoorbeeld een stichting). Financiering van de investering kan per locatie specifiek extern worden verzorgd door lokale financiers of een reguliere bank-/ financieringsinstelling binnen de context van een publiek private samenwerking, waarbij de lokale overheid zwemproducten inkoopt bij de stichting. De stichting zal bestuurd worden door een ervaren bestuur, waarin alle participanten plaatsnemen en ook de KNZB blijvend haar verantwoordelijkheid zal dragen.
Gebouw 2521 Het gebouw vormt een solide basis voor een optimale exploitatie van 2521. Aspecten die daarbij in het concept een plaats hebben gekregen, zijn: 1. slimme fundatie met als resultaat een 1/3 kortere bouwtijd, kostenbesparing en flexibiliteit naar toekomstig gebruik 2. slimme constructie gericht op prefabricage. materialisatie met maximalisatie van prefabricage, het voorkomen van bouwfouten, verhoging bouwsnelheid en minimalisatie milieubelasting (Cradle2Cradle). 3. hoogwaardige bassins met laag onderhoud. De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 5 van 6
Het nieuwe Poelmeer 4. compact volume met volledige benutting van de bouwkavel, geoptimaliseerd m2- gebruik, doordachte gebouwschil en dus lage energievraag. 5. schaalbaar naar wens met beperkte aanvullende engineeringskosten, toegankelijk voor iedereen, sociaal veilig door middel van eenvoudige gebouwstructuur en maximaal overzicht/doorzicht en hoge vandaalbestendigheid. 6. hoge esthetische uitgangswaarde en stedenbouwkundige kwaliteit, transformeerbaar naar situatie en uithangbord van duurzaamheid. 7. uitnodigende sfeer, behaaglijk klimaat en akoestisch aangenaam 30% lagere energiekosten dan een vergelijkbaar zwembad (in wateroppervlakte en functie) en daardoor sowieso een A++ label, 25% lagere co2-uitstoot 8. uitgewerkte opties om tegen lage meerkosten een CO2-neutraal zwembad te realiseren. Doordat het concept 2521 Gewoon Zwemmen modulair is, is het mogelijk andere (sport)voorzieningen te koppelen. Bijvoorbeeld een sportzaal voor gehandicaptensport zoals in het voorstel van vrienden van Poelmeer 9. stapelen het is zelfs mogelijk het gebouw te stapelen, in het voorstel van de Vrienden van Poelmeer is een fitness, fysio-component op de 2 etage aanwezig .
De Nieuwe Vrienden van Poelmeer
Oktober 2012
pagina 6 van 6
