Over kleine dierkens en grote gevolgen Paul Savelkoul
Dept. medical microbiology VU university medical center
Antoni van Leeuwenhoeck
1632-1723
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
3
Infectie en gezondheid
Enorme gezondheidswinst door: I: hygiëne maatregelen
II: vaccinaties III: antibiotica
De 21e eeuw: toename resistenties, uitbraken, infecties Hoe houden wij onze microbiologische gezondheid op peil ?
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
4
Grote gevolgen aan het begin van de 21e eeuw Continue stroom van (nieuwe variant) virussen (SARS, Mexicaanse griep, ebola, MERS, etc. etc.) Exponentiële toename van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO): MRSA, ESBL, VRE, KPC etc. HA-MRSA (1970), CA-MRSA (1990), LA-MRSA (2004) I: Hygiëne II: Vaccinaties III: Antibiotica
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
5
Oorzaken - Mensen reizen veel meer - In ziekenhuizen liggen de meest kwetsbare patiënten - Veelvuldig gebruik van antibiotica in bioindustrie/buitenlandse zkh - Opwarming van de aarde
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
6
Middle East Respiratory Syndrome-virus (MERS)
Onbekend aantal infecties wereldwijd, vooral in Midden Oosten …. Maar ook in Frankrijk, Duitsland en Engeland Geschatte aantal doden in bijv. Saoudi Arabië: 348
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Unwanted Souvenirs
- Meereizen van micro-organismen - Recombinaties met commensale flora - Ontstaan van resistentie tegen antimicrobiële middelen
7
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
8
Relative qPCR of tetM
von Wintersdorff CJ et al. Emerg Infect Dis. 2014
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
9
von Wintersdorff CJ et al. Emerg Infect Dis. 2014
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
10
Antibiotica resistentie: Wereldwijde toename
Woerther PL. Clin Microbiol Rev. 2013.
ESBL: Extended Spectrum Beta-Lactamases
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
11
•
Humane AB consumptie in 2010: 73,620,748,816 pillen, capsules, ampullen
•
Voedsel en dieren AB consumption 2010: 63,000,000 kg
•
Aquacultuur? huisdieren? afval? Van Boeckel TP et al. Lancet Infect Dis. 2014 Larsson DG et al. J Hazard Mater. 2007.
Selectie druk
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Klebsiella pneumoniae HRMO 2009
12
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Klebsiella pneumoniae HRMO 2011
13
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
14
Vancomycin resistant Entercoccus faecium VRE-epidemie breidt uit in Nederland
Mobile DNA element (transposon) harbouring resistance genes (vanA/B)
Outbreak management Er was nooit eerder een VRE-bacterie gekweekt bij patiënten in het Slingeland Ziekenhuis, toen eind februari bij twee chirurgische patiënten onverwacht VRE werd gevonden……….
Dertien Nederlandse ziekenhuizen kampen met de resistente VREbacterie. Dat blijkt uit onderzoek van het UMC Utrecht. Dat houdt de verspreiding bij …..
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
15
Horizontale overdracht van ARG
von Wintersdorff CJ et al. Front Microbiol. Submitted.
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
ST398
16
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
17
About animals, genes and humans
KM Singh, et al, Gene, 2012; J Penders et al, Front Microb, 2013
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Gevolgen opwarming aarde
18
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
19
Antibiotica resistentie is al zeer oud
Functional ARGs from 30,000 year old samples
D'Costa VM et al. Nature. 2011.
Barlow M et al. J Mol Evol. 2002.
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Antibiotica resistentie komt niet alleen in ziekmakende bacteriën voor
En vaak in microbiële ecosystemen
20
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
21
Het darm microbioom: Het meest dichtbevolkte microbiologisch ecosysteem op aarde
Vele goede functies voor onze gezondheid Zowel ziekmakende als goede bacteriën Een reservoir van resistentiegenen Veel bacteriesoorten nog onbekend Moleculaire technologieën maken onderzoek resistentie en bacteriën mogelijk
22
Het darm resistoom: Het (onbekende) reservoir aan resistentiegenen
Alle ARG’s zijn in potentie van belang en worden bestudeerd
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Iedereen heeft zijn eigen unieke darmmicrobiota
Unieke combinatie uit 1000-2000 verschillende bacteriesoorten
Veel bacteriesoorten nog onbekend
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Bacterieprofielen darm microbiota van gezonde/zieke kalveren
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
26
Analyse van darm microbiota
Firmicutes Bacteroidetes Proteobacteria
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
27
Gevolgen in de ziekenhuis omgeving
- Resistentie tegen behandeling
- Geen afweer tegen import micro-organismen - Toenemend aantal patienten met verzwakte afweer
- Transmissie en uitbraken in ziekenhuizen (isolatie, sluiting afdelingen, hand desinfectie)
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
Direct merkbare consequences in het ziekenhuis
28
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
29
Meten van transmissie van bacterie stammen ( en resistentiegenen) Pearson correlation (Opt:1.00%) [0.0%-100.0%]
LM-PCR
60.00
65.00
70.00
75.00
80.00
85.00
90.00
95.00
100.00
105.00
110.00
115.00
120.00
125.00
130.00
135.00
140.00
145.00
150.00
155.00
160.00
165.00
170.00
175.00
180.00
185.00
190.00
195.00
200.00
205.00
210.00
215.00
220.00
225.00
230.00
235.00
240.00
245.00
250.00
255.00
260.00
100
80
Lifestock associated MRSA: ST398
60
40
LM-PCR
Pt1 . 4433-2 .var TY LAMRSA . 5698 TY . Sch Pt2 . 6173 TY
. Um
Pt3 . 1045 TY
. S.a
. 1044 TY Pt4
. e S.
Ontwikkelen landelijke richtlijnen Savelkoul PHM, Aarts et al., JA Lenstra Amplified-Fragment Length Polymorphism Analysis. JCM 1999;37(10):3083-3091.
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
30
The genetic web One Health principe
L Cantas, et al, Front. Microbiol, 2013
Symposium Hans Lenstra, 27-11-2015
31
Wat kunnen we er aan doen? Nieuwe antibiotica……ontwikkeling duurt jaren … (geen goede markt) Nieuwe diagnostiek…….nieuwe snelle moleculaire diagnostiek
Nieuwe behandelingen……probiotica, prebiotica, synbiotica etc?? Meer onderzoek ….. Beperkte middelen Reductie & regulatie antibioticum gebruik ….
Handhygiene !!!
Reductie veeteelt ABS ziekenhuizen