ORKATER 2013-2016
ORKATER - EEN AMSTERDAMS GEZELSCHAP Orkater is een Amsterdams muziektheatergezelschap van nationaal belang onder leiding van directeur Marc van Warmerdam en zakelijk leider Nicolien Luttels. Het combineren van muziek en theater is de levensader van het gezelschap. Met grote en kleine, complexe en laagdrempelige producties trekt Orkater een groot en gevarieerd publiek in schouwburgen, op locatie, in vlakkevloertheaters en op festivals. De artistieke en zakelijke doelen zoals vastgelegd in het beleidsplan 2009-2012 worden ruimschoots gehaald. Op een enkele uitzondering na zijn de voorstellingen door pers, publiek en vakgenoten buitengewoon goed ontvangen. Orkater trekt gemiddeld 60.000 mensen per jaar en de eigen inkomsten van 37% overtreffen de prognoses. Het is onmiskenbaar dat Orkater in de afgelopen drie jaar onderscheidende muziektheatervoorstellingen heeft gemaakt die de positie van het eigentijds muziektheater hebben versterkt. Denk hierbij aan producties als Richard III, Alice in Wonderland, Kamp Holland, Blackface, Rockabilly Roadkill, Een Mond vol zand en Vanaf nu heet je Pjotr. Alex van Warmerdam oogstte veel lof en publiek met Bij het kanaal naar links. Naast spraakmakende producties van gerenommeerde Orkatermakers kan het inmiddels volledig geïntegreerde Nieuwkomersprogramma tot hèt succes van de periode 2009-2012 worden gerekend. Nieuwe nieuwkomers werden aangetrokken en nieuwkomers die het hele traject hadden doorlopen gingen zelfstandig verder of werden opgenomen in het vaste makersteam van Orkater. LA DOLCE VITA Een ode aan de stad en zijn inwoners. Een raamvertelling waarin een aantal willekeurige en zeer uiteenlopende inwoners van Amsterdam wordt gevolgd op een cruciaal moment in hun leven. De pizzakoerier en de vaatchirurg, de reclamejongen en de juffrouw van de onderbouw ontmoeten elkaar in een hedendaagse, bloedhete midzomernacht. Alledaagse conflicten op de spits gedreven. Uiteindelijk leidend tot theatrale waanzin. In een zee van koperblazers, waarbij jazz, hiphop en pop in elkaar opgaan. Zoals de inwoners van Amsterdam, hoe uiteenlopend ook, in elkaar opgaan. Amsterdam, beurtelings vervloekt en vereerd; net als Frederico Fellini met Rome deed in zijn La Dolce Vita. Van Geert Lageveen en Leopold Witte, regie Gijs de Lange. Orkater heeft en beleeft een sterke band en verwevenheid met de stad Amsterdam. Het bedient grote delen van het speelveld van de hoofdstad en is een belangrijke bespeler van o.a. de Stadsschouwburg (na Toneelgroep Amsterdam zelfs de best bezochte), Theater Bellevue, Over ’t IJ Festival en De Parade. Het gezelschap heeft een lange en goede relatie met de belangrijkste podia en festivals in Nederland en biedt per jaar werk aan gemiddeld 100 acteurs, muzikanten, schrijvers, ontwerpers en anderen. Orkater is een cultureel ondernemer met een uitstekende staat van dienst.
BESTUUR Het vrijwel geheel vernieuwde stichtingsbestuur bestaat uit voorzitter Roos Vermeij, secretaris Jeannette Smit, penningmeester Bart Meesters en lid Andries Mulder. Onder hun verantwoordelijkheid is het Ondernemingsplan 2013-2016 tot stand gekomen. Zij zetten zich in om de ambities van Orkater te realiseren en functioneren als klankbord en sparringpartner voor de directie. Het ligt in de lijn der verwachting dat Orkater met ingang van het nieuwe kunstenplan zal gaan functioneren met een raad van toezicht.
1
ORKATER 2013-2016
MUZIEKTHEATER - MUZIEKTHEATERMAKERS Orkater staat voor het ontwikkelen, produceren en presenteren van een nieuw geschreven, nieuw gecomponeerde en nieuw vormgegeven eigentijdse muziektheatrale mengvorm. Hoezeer de makers onderling ook verschillen, de producties dragen een herkenbare Orkatersignatuur door eigenheid van vorm, inhoud en een kwalitatief hoogwaardige uitvoering. Orkater is een gezelschap van makers. De vaste theatermakers zijn Alex van Warmerdam, Geert Lageveen, Leopold Witte, Gijs de Lange, Ria Marks, Titus Tiel Groenestege en Porgy Franssen. Nieuw zijn Kaspar Schellingerhout, Viktor Griffioen en Erik van der Horst. Dit drietal is beter bekend onder de naam The Sadists. Zij maken vanuit Orkater/De Nieuwkomers de stap naar het gezelschap zelf. Het werk van Alex van Warmerdam wordt uitgebracht onder de naam De Mexicaanse Hond. Onder de vlag Orkater/De Nieuwkomers maken nieuwe muziektheatermakers hun eigen producties.
DOELSTELLINGEN 2013-2016 Orkater stelt zich ten doel: onderscheidende muziektheatervoorstellingen te maken, die door de eigenheid van vorm, inhoud en uitvoering, bijdragen aan een rijkgeschakeerd Nederlands theaterlandschap de positie van het eigentijds muziektheater in Nederland te versterken het maken van nieuw muziektheater te bevorderen door nieuwe muziektheatermakers te stimuleren en te begeleiden. Specifieke doelstellingen voor de periode 2013-2016: intensivering van de samenwerking met orkesten en muziekensembles nieuwe muziektheatermakers naar de grote podia brengen en zo mogelijk internationaal presenteren meer jonge makers van niet-westerse afkomst aantrekken het draagvlak bij het publiek versterken en vergroten. Om deze doelstellingen te verwezenlijken: wordt o.a. met behulp van private fondsen de doorstroom van nieuwe makers bevorderd onder de naam De Nieuwkomers/Extended worden er specifieke samenwerkingen/coproducties met podia, theater- en muziekgezelschappen aangegaan, dan wel versterkt wordt Orkater/De Nieuwkomers, het succesvolle ontwikkelingsprogramma voor nieuwe muziektheatermakers, actief ingezet als instrument om jonge makers van niet-westerse afkomst te bereiken wordt er geëxperimenteerd met nieuwe marketingtechnieken, zoals transmediale communicatie, en worden middelen als dynamic pricing en social media maximaal ingezet. EEN PURE FORMALITEIT - COPRODUCTIE MET CELLO8TET AMSTERDAM Een Pure Formaliteit gaat over een van moord verdachte man en de rechercheur die hem aan de tand voelt. Gaandeweg de verhoren leren zij elkaar op de diepst mogelijke wijze kennen. Het verhaal neemt een bizarre wending als de verdachte de favoriete schrijver blijkt van zijn ondervrager en... verdacht wordt van zijn eigen zelfmoord. Aanvankelijk componeerde Micha Hamel in twee genres: zijn concertmuziek, grofweg binnen de grenzen van de esthetiek van de hedendaagse kunstmuziek en zijn theatermuziek, die bestond uit een bonte verzameling liedjes, smartlappen, marsen en walsen en soundscapes. Deze 'twee oeuvres' zijn in elkaar gaan schuiven. Geschreven en gecomponeerd door Micha Hamel met Porgy Franssen en Pierre Bokma .
2
ORKATER 2013-2016
Om artistieke èn zakelijke doelen te verwezenlijken werkt Orkater samen met enerzijds een groot aantal podia en festivals en anderzijds met muziek- en theatergezelschappen. De gedrevenheid van het gezelschap gaat verder dan het eigen werk. Orkater stelt haar ervaring, deskundigheid en, waar mogelijk, middelen beschikbaar voor onafhankelijke theatermakers. Orkater is een betrokken en actieve pleitbezorger van de belangen van de culturele sector, met name die van de kleine en middelgrote gezelschappen, het zogenaamde Midden- en Kleinbedrijf van de Podiumkunsten.
ORKATER/DE NIEUWKOMERS Orkater kijkt verder dan de dag van vandaag en verder dan de eigen voordeur. Daarbij hoort het nemen van verantwoordelijkheid voor instroom, doorstroom en professionele begeleiding van talent en zo op termijn voor een nieuwe generatie muziektheatermakers. Begeleiding en ontwikkeling van talent heeft bij Orkater sinds 2007 vorm gekregen in Orkater/De Nieuwkomers. Dit inmiddels geroemde programma heeft zijn bestaansrecht ruimschoots bewezen. Groepen hebben via dit programma hun weg gevonden naar onafhankelijk muziektheater zoals Susies Haarlok en Via Berlin of naar Orkater zelf zoals de acteurs/muzikanten van The Sadists. In het kader van De Nieuwkomers brengt Orkater per seizoen gemiddeld twee muziektheaterproducties van jonge makers uit. Deze producties zijn artistiek autonoom, maar worden onder verantwoordelijkheid van Orkater geproduceerd en volwaardig ondersteund en begeleid. Vaste makers van Orkater zijn nauw betrokken bij de ontwikkeling van de nieuwkomersvoorstellingen. ZIJN HOND LARS - ORKATER/DE NIEUWKOMERS Matthijs van de Sande Bakhuyzen, Reinout Scholten van Aschat en Mattias Van de Vijver hebben elkaar ontmoet tijdens hun opleiding aan de Toneelacademie in Maastricht. Inmiddels alle drie met een diploma op zak werken zij als nieuwkomer aan hun concept over Jazz. In deze muziektheatervoorstelling zal hun liefde voor Jazz centraal staan, geïnspireerd door het leven van de legendarische jazztrompettist Chet Baker. Zelf zien ze het als een “ode aan de jazz, waarbij ze het cliché uitvergroten en omtrappen, om het zo te omzeilen”. Regie Jeek ten Velden. Met Orkater/De Nieuwkomers snijdt het mes aan twee kanten. Voor de pas afgestudeerde componist, regisseur, acteur/zanger of producent is het leerzaam en inspirerend om te werken met mensen die hun sporen hebben verdiend. Die worden op hun beurt door de jonge makers gestimuleerd. Ideeën over muziektheater veranderen met elke nieuwe generatie. De intensieve samenwerking biedt Orkater inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van de nieuwe makers. Nieuwe gezelschappen hebben ook veel te leren op het gebied van financiering, productie, marketing en publiciteit. Binnen Orkater/De Nieuwkomers leert een beginnend gezelschap hoe het een begroting opstelt, subsidies aanvraagt, voorstellingen verkoopt, publiciteit voert, personeel behandelt, publiek aanspreekt, talent ontwikkelt, kortom, professioneel werkt. Voor De Nieuwkomers werkt Orkater nauw samen met alliantiepartners Theater Bellevue Amsterdam, Rotterdamse Schouwburg, Toneelschuur Haarlem, De Verkadefabriek Den Bosch, Witte Theater IJmuiden, LAK theater Leiden, Theater a/h Spui Den Haag , De Parade, Oerol en Over ’t IJ Festival. Behalve het bieden van hun podium adviseren zij Orkater bij de selectie van de projecten. Als geen ander op de hoogte van artistieke ontwikkeling, dragen de alliantiepartners ook kandidaten aan. De nieuwe makers bevorderen voor Orkater als geheel de natuurlijke aansluiting met een nieuw, jong publiek.
3
ORKATER 2013-2016
DE NIEUWKOMERS EXTENDED De economische en politieke ontwikkelingen van de laatste jaren maken dat het produceren van nieuw (muziek)theater niet zonder risico’s is. Deze leiden tot risicomijdend gedrag van afnemers (theaters en festivals) en financiers (sponsors, subsidiënten). Toch wil Orkater juist nu de talentvolle nieuwe generatie de stap laten zetten naar grotere producties, grotere podia en zelfs podia over de grenzen. Daar is op den duur het nieuwe publiek te vinden en, niet onbelangrijk, de daaraan verbonden inkomsten. Orkater werkt samen met een aantal theaters om nieuwe makers – en hun publiek – de ruimte geven die ze nodig hebben om zich verder te kunnen ontwikkelen. Ook zet Orkater zich in om internationale samenwerkingen aan te gaan met o.a. The New York School for Drama en internationaal agent Vincent Kruger. Dit ambitieuze programma, De Nieuwkomers Extended, wordt mogelijk gemaakt door financiële ondersteuning van het Gieskes-Strijbis Fonds en particulier geld. ONWARD! - ORKATER/THE SADISTS – I.H.K.V. DE NIEUWKOMERS/EXTENDED Na vier succesvolle korte voorstellingen staat het aanstekelijke trio van The Sadists te springen om hun eerste avondvullende voorstelling te maken. In Onward! kijkt het trio naar het heden, zoals men dat deed in de jaren tachtig. Zij geven het heden weer als de toekomst van het verleden. Sadist 1: “De sciencefiction uit de jaren tachtig speelde zich vaak af vanaf de eeuwwisseling. Nu wij daar ruim voorbij zijn, maken wij de balans op. Hoe visionair was men destijds? Wat bleef droom? Wat werd nachtmerrie?” Sadist 2: “Het heden bekijken vanuit de jaren tachtig is prikkelend. En zegt vooral veel over ons. En over hoe de geschiedenis zich herhaalt.” Sadist 3: “En er werden toen nog goeie Schwarzenegger films gemaakt, dus dat geeft genoeg inspiratie.”
SAMENWERKING Orkater heeft op het gebied van samenwerkingen een indrukwekkende staat van dienst. Soms gaat het om projecten die anders buiten bereik zouden blijven. Voorbeelden uit het verleden zijn de producties met het Nederlands Dans Theater en het Nationale Toneel, recentelijk natuurlijk Richard III die samen met Stadsschouwburg Amsterdam werd geproduceerd, de samenwerking met Olympique Dramatique/Toneelhuis uit Antwerpen of Alice in Wonderland, een coproductie met Holland Symfonia. De noodzaak samen te werken is voor Orkater onlosmakelijk verbonden met artistieke ambitie, met nieuwsgierigheid en verlangen naar andere invalshoeken en andere mensen, zowel op toneel als in de zaal. DE NIEUWE ALEX VAN WARMERDAM - COPRODUCTIE MET TONEELHUIS ANTWERPEN De in alle opzichten geslaagde samenwerking tussen het Belgische Olympique Dramatique/Toneelhuis en Alex van Warmerdam/De Mexicaanse Hond voor Bij het kanaal naar links (2011) smaakt naar meer. "Hoe ouder ik word, hoe minder ver ik vooruit wil denken", aldus Alex van Warmerdam, maar toch spreekt hij uit om in 2015 met de Olympiquers een nieuwe voorstelling te maken. De liefde is wederzijds. “We vinden het een privilege om opnieuw met de bijzondere kunstenaar die Van Warmerdam is, aan de slag te kunnen gaan”, aldus Olympique Dramatique. Met veel volk, want ze zien het groots, in een loods of hangar waarin 'sets' gebouwd zijn. In plaats van de gebruikelijke tournee langs Vlaamse en Nederlandse theaters worden twee reeksen gepland op de locaties in Amsterdam en Antwerpen.
4
ORKATER 2013-2016
De belangrijkste partners zijn natuurlijk alle vooraanstaande schouwburgen en vlakke vloertheaters in het hele land, zowel voor de reguliere Orkaterproducties als voor De Nieuwkomers. Voor de grote zaal is Stadsschouwburg Amsterdam de belangrijkste partner. Orkater behoort tot de vaste bespelers en trekt er na Toneelgroep Amsterdam het meeste publiek. Na Richard III is er voor de periode 2013-2016 een plan voor een nieuwe grootgemonteerde productie in de maak, een coproductie met Stadsschouwburg Amsterdam en Toneelgroep Amsterdam. Orkater is één van de huisgezelschappen van Theater Bellevue. Met dit theater worden de mogelijkheden van langeseriebespeling verder uitgewerkt. Zo stond Orkater in mei 2011 een maand lang met twee producties geprogrammeerd. Om het Amsterdamse publiek maximaal te mobiliseren is het beleid van Orkater om de producties vaak elders te monteren. De Amsterdamse theaters profiteren op deze manier van goed ingespeelde voorstellingen, en wel zo belangrijk, gerecenseerde voorstellingen. Het levert voor hen substantieel meer publiek op. De Toneelschuur Haarlem is voor Orkater het montagetheater bij uitstek. Het biedt alle ruimte om in een goed geoutilleerd theater met visie en uitstraling de voorstelling naar de première te brengen. SCHOOL - COPRODUCTIE MET HET ZUIDELIJK TONEEL Een groot bezette voorstelling waarin de botsing van culturen en angst voor cultuurverlies centraal komen te staan. Zich afspelend in en rond een school, een ROC. Een spannend en confronterend verhaal, waarin de strijd tussen leraren en leerlingen over alle grenzen heen gaat. Twee leraren pikken het niet langer dat het cultuurgoed dat zij willen overbrengen met hoon ontvangen wordt. Ze besluiten de strijd niet langer te voeren met zachte dwang en mooie woorden, maar met de keiharde middelen van de straatcultuur waar ze dag in dag uit mee geconfronteerd worden. Dreigen in plaats van vragen. Intimidatie in plaats van overleg. Vechten in plaats van praten. Nederlandse literatuur en maatschappijleer, met het pistool op je neus. Botsende muziekstijlen. Professionals en een vijftigtal jongeren op toneel. Van Geert Lageveen en Leopold Witte, regie Matthijs Rümke. Orkater maakte in de afgelopen jaren meerdere coproducties met Orkaan, die samenwerking zetten wij voort en intensiveren we. Daarnaast gaan we nauwer samenwerken op het gebied van professionele talentontwikkeling: de coaching en training van jonge musici en andere podiumkunstenaars die zich willen bekwamen in het maken van muziekvoorstellingen voor kinderen. Ook de festivals Oerol en Over ’t IJ behoren tot de vaste partners. Ze beogen vanaf 2013 nauwer te gaan samenwerken. Met behoud van de eigen identiteit van beide festivals voortkomend uit hun specifieke locaties gaan ze de dialoog aan met makers in ‘stad en land’. Orkater blijft een van de vaste bespelers van deze festivals. Met partner De Parade werkt Orkater al lang en met veel succes samen. Er zijn jaarlijks één of meerdere Orkaterproducties te zien. Eén van de drijfveren om op de zomerfestivals te spelen is dat er een ander, jonger publiek bereikt wordt. De artistieke samenwerkingspartners voor de komende periode zijn: Cello8tet Amsterdam/Via Berlin/Ragazze Kwartet/Slagwerk Den Haag/Holland Symfonia/Toneelhuis Antwerpen. De samenwerking met Toneelgroep Amsterdam heeft een andere oorsprong. Sinds 2011 hebben beide partijen afspraken over de uitwisseling van, voornamelijk technisch, personeel. Dit gaat op basis van uitleenovereenkomsten en brengt uiteraard een kostenreductie met zich mee. Ook zakelijk is de overeenkomst met ’t Bos Theaterproducties. Zij zijn in 2011 gestart met een nieuwe BV genaamd Bos Business. In deze BV worden producties ondergebracht die aangeboden worden aan de zakelijke markt. Dit zijn voornamelijk producties van ’t Bos zelf, maar ook een aantal externe producties die geschikt lijken voor deze markt. De voorstelling 237 Redenen voor Seks is in dit aanbod opgenomen.
5
ORKATER 2013-2016
237 REDENEN VOOR SEKS (reprise) - coproductie Bellevue Lunchtheater Een persoonlijke en uiterst herkenbare voorstelling. Geert Lageveen en Leopold Witte belichten dit gevoelige onderwerp van onverwachte kanten. Grappig, ontroerend en tot nadenken stemmend. Een voorstelling over het leven zelf. “Alles blijft licht, en relevant” “…een uitstekende voorstelling” “Soms lijkt er niet veel nodig voor goed theater, behalve talent” NRC **** “Lageveen en Witte geven zich bloot op een geraffineerde manier” Parool **** “Gedurfd, hilarisch, en zeker niet plat” Elsevier
BELANGRIJKSTE SAMENWERKINGSPARTNERS AMSTERDAM THEATER BELLEVUE - huisgezelschap/coproductiepartner/alliantiepartner De Nieuwkomers STADSSCHOUWBURG AMSTERDAM - vaste bespeling/coproductiepartner RAGAZZE KWARTET - coproductiepartner OORKAAN – coproductiepartner DE MEERVAART - vaste bespeling FESTIVAL OVER ’T IJ - vaste bespeling GRACHTENFESTIVAL – ontwikkeling plan Grachten 400 BIJLMER PARKTHEATER - samenwerking De Nieuwkomers TONEELGROEP AMSTERDAM - samenwerking backoffice en coproductiepartner THEATER HET AMSTERDAMSE BOS – voorjaarsbespeling openluchttheater TONEEL ACADEMIE AMSTERDAM - stagiaires IMC WEEKENDSCHOOL – educatief programma VOLKSUNIVERSITEIT – ontwikkeling cursussen gericht op theater NATIONAAL TONEELSCHUUR HAARLEM – huisgezelschap/alliantiepartner De Nieuwkomers THEATERS IN DE REGIO – vaste bespeling HOLLAND SYMFONIA - coproductiepartner ALLIANTIEPARTNERS DE NIEUWKOMERS – (zie De Nieuwkomers) TONEELACADEMIE MAASTRICHT – uitwisseling studenten en samenwerkingspartner bij grote producties ZUIDELIJK TONEEL – coproductiepartner 45 THEATERS – vaste bespeling OEROL, PARADE, BOULEVARD DEN BOSCH – vaste bespeling VIA BERLIN – coproductiepartner voortgekomen uit Orkater/De Nieuwkomers SUSIES HAARLOK - coproductiepartner ’T BOS THEATERPRODUCTIES – acquisitie zakelijke markt INTERNATIONAAL TONEELHUIS ANTWERPEN – coproductiepartner TEMPO FESTIVAL RIO DE JANEIRO BRAZILIË – ontwikkeling workshop en uitwisseling voorstellingen THE NEW SCHOOL FOR DRAMA NEW YORK – uitwisseling THÉÂTRE MC93 BOBIGNY/PARIJS - bespeling OVERIG GRANIET FILM, WARNIERPOSTA, BRANDTSTICHTING – huisvesting
6
ORKATER 2013-2016
ALICE IN WONDERLAND (reprise) coproductie met Holland Symfonia Een muzikale familievoorstelling naar het wereldberoemde kinderboek Alice in Wonderland van Lewis Caroll, vrij bewerkt door het schrijversduo Geert Lageveen en Leopold Witte en met Tjitske Reidinga als Alice. Fantasierijk theater vol krankzinnige ontmoetingen, humor, fantasie, gezond verstand en vooral veel muziek uit het symfonische repertoire en het rijke Orkaterverleden. Van Mozart tot van Warmerdam. “Een opzienbarend mooie, grote en tegelijk ongekend gekke voorstelling. Dierbaar en meeslepend, en in een steeds hoger tempo als een achtbaan in de hoogste stand. Vol slimme, ketsende grappen.” Dagblad van het Noorden
PUBLICITEIT, MARKETING EN PUBLIEKSBINDING Producties van Orkater worden gezien, (h)erkend, gevolgd en gerecenseerd in alle relevante dag- en weekbladen, op radio en tv en op het internet. De waardering voor de voorstellingen is hoog. De sterke reputatie van Orkater en de kracht van de producties heeft effect op de kassa en de zaalbezetting, op de relatie met podia, maar ook op topacteurs die graag bij Orkater werken en spelen. Met een beperkte staf en met beperkte middelen weet Orkater een groot publiek te bereiken en te enthousiasmeren. De kwaliteit van de producties is de best denkbare vorm van publieksbinding. Orkater is in staat de potentie van elke nieuwe voorstelling goed in te schatten. Er wordt gekeken voor welke doelgroepen de productie interessant en relevant is. Titel, thematische associaties, inhoud en muziek, makers en spelers zijn daarbij essentieel. Het meest prominente communicatiemiddel is de website met 71.500 bezoekers en meer dan 200.000 bezoeken in 2011. De digitale nieuwsbrief wordt gemaild aan een groot en groeiend publieksbestand. Sociale media worden ingezet voor nieuws, acties, trailers en foto’s. De grote verscheidenheid aan makers en producties vraagt om een herkenbare vormgeving die is doorgevoerd op de site, affiches, flyers en in advertenties. Er is intensief contact met podia over publiciteit en marketing. Reguliere communicatie richt zich primair op naamsbekendheid, imagoversterking, landelijke aandacht en bereik. KAATJE IS VERDRONKEN (REMAKE) - DE MEXICAANSE HOND Met Kaatje is verdronken van Alex van Warmerdam wordt het gegeven van het muziektheater letterlijk opgevat. Het decor is de doorzonwoning van een eenvoudig gezin. Huis en tuin liggen in een niet nader genoemde kust-plaats. Het gezin bestaat uit vader Johannes, moeder Irma en dochter Ka. Het verhaal volgt twee sporen. Het eerste is de volwassenwording van dochter Ka, die met sterke sexuele gevoelens en rebellie gepaard gaat. Het tweede is het geheim van de mysterieuze dood, vroeger, van haar tante, ook Ka geheten. Het vuur van het huiselijke conflict wordt opgestookt door tuinman Koppe, een intrigant. De muzikanten becommentariëren met de zangteksten indirect de handeling.
Orkater gebruikt alle mogelijke middelen om voorstellingen onder de aandacht te brengen en om vat te houden op het verloop van de kaartverkoop. Het experiment wordt hierbij niet geschuwd. Zo vond er rondom Richard III in 2010, in samenwerking met de Amsterdamse Stadsschouwburg, een pilot plaats met dynamic pricing. Een systeem geïnspireerd op de verkoop van vliegtickets, waarbij de prijzen omhoog gaan naarmate er minder stoelen beschikbaar zijn. Na het succes van deze pilot is het systeem verfijnd en tijdens de reprise in 2011 opnieuw toegepast.
7
ORKATER 2013-2016
Inmiddels is het systeem door verschillende gezelschappen en theaters overgenomen. Begin 2012 is Orkater gestart met een nieuwe pilot met een transmediale campagne rondom Breaking the News. Een campagne die zich richt op online verdieping en verbreding van de voorstelling. Hiervoor wordt samengewerkt met een jong bedrijf dat zich hierin aan het specialiseren is. Bij transmediale communicatie worden elementen en/of karakters uit een theaterproductie al ruim voor de première geïntroduceerd bij het publiek via de nieuwe media. Een extra aantrekkelijk facet is dat middels interactieve onderdelen het publiek betrokken wordt en als het ware ingezet om een groeiend aantal mensen te bereiken. Publieksonderzoek wordt gebruikt om de marketing- en communicatiestrategie verder te verfijnen en nog scherper te focussen. Er zijn vele initiatieven om publiek te binden, zoals randprogrammering die achtergrond en verdieping biedt bij voorstellingen en het verzorgen van inleidingen in de theaters, waarbij Orkater er bewust voor kiest deze door de makers zelf te laten uitvoeren. Dit directe contact tussen maker en publiek wordt doorgaans hoog gewaardeerd en draagt bij aan de loyaliteit van de bezoekers. In het seizoen 2010-2011 is in samenwerking met een aantal theaters uit de provincie Noord Holland een dag georganiseerd waarbij drie touringcars met publiek, een kijkje kwam nemen in de keuken van Orkater. Dit was een groot succes waar in de toekomst zeker een vervolg aan gegeven zal worden. DE ONZICHTBARE MAN Beeldend kunstenaar Michiel Voet vertelt in zijn atelier in de monumentale NDSM-hal in Amsterdam-Noord aan de hand van grote fotowerken over Mohammed, alias Karim Ramtani een illegale zwerver. Een soort atelierbezoek; geënsceneerd maar heel dicht bij de werkelijkheid. Michiel Voet die geïnspireerd raakte door een man uit de stad en daar werk over maakt. Dan gaat het publiek een hal in. Daar speelt zich een voorstelling af waarin personen en elementen uit het atelier van de kunstenaar te herkennen zijn, maar waar ook weer personen opduiken waarvan niet duidelijk is of zij “echt” zijn of “gespeeld”. Michiel Voet: “Een voorstelling die letterlijk van laag naar laag tuimelt. Over de stad Amsterdam. Waar zoveel leeft wat niemand weet.”
ONDERNEMERSSCHAP EN FINANCIËN Op een bedrijventerrein in het Amsterdamse Westelijk Havengebied biedt Orkater onderdak, kennis en middelen aan haar makers om in vrijheid voorstellingen te maken. Hierachter ligt een bedrijfsvoering, waarbij een aantal simpele stelregels wordt gehanteerd. De kosten van een productie moeten in goede verhouding staan tot de opbrengsten. Niet meer doen dan je aankunt. Niet meer uitgeven dan je hebt. Decor, licht, geluid en grafische vormgeving zoveel mogelijk in eigen beheer. Scherp onderhandelen. Scherp inkopen. Maar bovenal: investeren in mensen. In regisseurs en acteurs, in musici en technici, in schouwburgdirecteuren en programmeurs, in financiers en journalisten en niet in de laatste plaats in het publiek. Essentieel zijn de keuzes voor de lange termijn; wat, wanneer, waar en vooral met wie. De wijze waarop deze processen worden gestimuleerd en in gang gezet, is karakteristiek voor Orkater: van tijd tot tijd nieuwe paden inslaan; beproefde samenwerkingsverbanden openbreken en nieuwe uitproberen. De leiding zorgt ervoor dat binnen de financiële mogelijkheden het jaarprogramma een uitgebalanceerde mix is van grote en kleine producties. Het aantal doorlopende dienstverbanden wordt beperkt gehouden teneinde de artistieke flexibiliteit te vergroten, de komst van nieuwe makers te stimuleren en beschikbare middelen maximaal aan de producties te kunnen besteden.
8
ORKATER 2013-2016
Al jaren is Orkater een goedfunctionerend cultureel ondernemer, die met ondersteuning van de overheid als vliegwiel, in de afgelopen jaren een eigen inkomstenniveau heeft weten te bereiken tussen de 35 en 40% en een publiekstoename van 12%. Onderstaand overzicht geeft een vergelijking van Orkater t.o.v. de grote stadsgezelschappen en de Amsterdamse theatergezelschappen. De cijfers van Orkater zijn gemiddelden over 2009 t/m 2011, de andere cijfers zijn gemiddelden over 2008 en 2009. De gegevens komen van de NAPK en OCW. De gegevens over 2010 en 2011 waren nog niet volledig beschikbaar. Resultaatvergelijking
Orkater
stadsgezelschappen landelijk
theatergezelschappen Amsterdam
bezoekers
60.000
47.000
28.000
aantal voorstellingen
297
199
161
publieksinkomsten totale opbrengsten totale subsidie
€ 693.000 € 1.047.000 € 1.639.000
€ 739.000 € 948.000 € 3.082.000
€ 371.000 € 534.000 € 1.540.000
eigen inkomstenquote subsidie per bezoeker
41% 27 €
25% 66 €
30% 55 €
Het zoeken naar nieuwe geldstromen heeft uiteraard Orkaters grote aandacht. Kostenstijgingen en mogelijk tegenvallend theaterbezoek als gevolg van de economische crisis moeten worden opgevangen. Een onlangs door het bestuur van Orkater geïnitieerde brainstorm over “de derde geldstroom” maakte duidelijk dat van prijsbeleid (bijv. dynamic pricing) resultaat wordt verwacht, maar dat de kansen vooral liggen in fondsenwerving en particuliere ondersteuning. De aanwezige prominente deskundigen waren daar stellig in. Op kleine schaal is er al het project Adopteer een Nieuwkomer, dat inmiddels 36 adoptieouders telt die elk jaar een bedrag doneren specifiek bestemd voor jong talent. Dit project wordt in de komende jaren verder uitgebreid. Daarnaast wordt er een plan ontwikkeld waarbij er heel direct op zoek wordt gegaan naar potentiële particuliere sponsoren uit het eigen netwerk. Voor de periode 2013-2016 worden de volgende doelen geformuleerd: minimaal handhaven van eigen inkomstenquote op 37%, werven van meer particuliere fondsen, werven van steun van particulieren, meer inkomsten door uitleen personeel, binnenhalen opdrachten voor decoratelier, verhuur van repetitieruimtes, licht- en geluidsapparatuur. SCHOTLAND – ORKATER/DE NIEUWKOMERS Een muzikale, absurdistische vertelling over twee wereldvreemde broers en een nachtclubdanseres die losraken van de maatschappij en elkaar als enige redding zien. De makers hebben zich laten inspireren door De heilige Antonio van Arnon Grunberg. Drie spelers, twee musicerende acteurs en één schrijvende actrice, alle drie afgestudeerd aan de Toneelacademie van Maastricht, nemen het heft in eigen handen en creëren hun eerste eigengereide muziektheatervoorstelling. Schotland wordt een gitzwarte productie over het hebben van dromen, het streven naar een beter leven en kapot maken wat je lief is. Van Lore Dijkman , Freek den Hartogh en Vincent van der Valk
9
ORKATER 2013-2016
TOELICHTING OP DE BEGROTING De totale begroting voor de periode 2013-2016 bedraagt ca. € 2.600.000 per jaar. Hiervan wordt ruim € 980.000 gedekt door eigen inkomsten en particuliere fondsen. Zo ondersteunt het GieskesStrijbis Fonds het Nieuwkomersbeleid, met een bedrag van € 100.000 in 2013 en minimaal € 50.000 in de jaren 2014 en 2015. Streven is om in totaal uit private middelen een bedrag van 120.000 euro in 2013 oplopend tot 150.000 euro in 2016 te verwezenlijken. Aan het Fonds Podiumkunsten wordt een bijdrage gevraagd van € 1.074.000 en aan de Gemeente Amsterdam € 540.000. De meerjarenbegroting 2013-2016 is gebaseerd op het gemiddeld per jaar uitbrengen van: grote zaal
1
midden/kleine zaal
1
De Nieuwkomers
2
coproducties
2
reprise
1
Zowel de publieksinkomsten als de activiteitenlasten fluctueren per kalenderjaar. Dit houdt verband met de grootte van de geplande producties, het aantal speelbeurten en de verschillen in garantiesommen per productie. Ook loopt het boekhoudkundige kalenderjaar uit de pas met de seizoensplanning in het theater. De prognose van de subsidie per bezoeker voor de periode 2013-2016 is 26 euro.
DE ONGELUKKIGE DAG WAAROP JAN BESLOOT EEN TWEEDE KOP KOFFIE TE NEMEN – ORKATER/DE NIEUWKOMERS
De Kofferband vertelt het verhaal van een gezin. Een doodgewoon gezin waar nooit iets gebeurt. Totdat Jan besluit nog een tweede kop koffie te nemen. Door de combinatie van muziek, geluid en licht probeert De Kofferband een schijnrealiteit te creëren waarin de alledaagse handelingen en situaties worden vervormd en op scherp gezet. De Kofferband is ontstaan tijdens het Over ‘t IJ Festival 2010 en is een collectief van vijf muzikanten en een regisseur.
10
