Gezekerd klimmen met de jaren Niek Jaspers • Arts maatschappij en gezondheid • Sociaal geriater
Themamiddag Public Health en senioren Inleiding • Tendensen • Demografie • Huidige preventie en zorg
Geriatrisch paradigma Concept Public Health voor ouderen Risico’s en kracht Kansen Public Health Rol van Arts Maatschappij en Gezondheid
1912 JGZ
Oprichting Nederlandse vereniging voor Jeugd gezondheidszorg
OGZO 2008? Openbare Gezondheidzorg voor Ouderen??
Tendensen Demografische kenmerken Chronische zieken en zorgafhankelijkheid. Mantelzorg De zorgvoorzieningen AWBZ en WMO Verlenging arbeidzame periode Maatschappelijke participatie
Demografische kenmerken 1 Bevolking van Nederland naar leeftijd en geslacht januari 2007 (Bron: CBS Bevolkingsstatistiek).
Demografische kenmerken 2 Percentage overlevenden naar leeftijd en geslacht op basis van de sterfte in 2005 (CBS Stateline)
Klachtenvrije jaren CBS Doodsoorzakenstatistiek ; POLS, gezondheid en arbeid, OII).
“Ouderdom komt met gebreken” • • • • • • • •
Sterfte Chronische aandoeningen Co-morbiditeit Lichamelijke beperkingen Geestelijke problematiek Leefstijl Sociale problemen Mantelzorg
Oud worden?
Opgepast!!!!!
Huidige preventie en zorg Verpleegklinieken (zorgloket, -makelaar) GGZ preventie programma’s Maatschappelijke zorgprogramma’s Bedrijfsleven incidenteel en marginaal Consultatiebureaus voor ouderen (Vilans)
Aanbod van gezondheidsinterventies gericht op ouderen Bron: NIGZ, 2005; ZonMw, 2004; Westhoff et al., 2001; Pieterse, 2002
Influenzavaccinatie
Eenzaamheid en depressie
Borstkankerscreening
Decubitus preventie‘
Ongevallen- en valpreventie Ageing-well'-projecten Bewegen
Gezonde voeding
Psychische aandoeningen
Algemene gezondheidsonderzoeken
Medicijngebruik
Geriatrisch paradigma Gezondheid en welbevinden vanuit meerdere dimensies en multifactorieel. Kwetsbaarheid op meerdere levensterreinen Verminderde herstel- of compensatiemogelijkheden Wankel evenwicht (Sipsma); homeostase (Van der Plaats) of frailty
Geriatric Giants • • • • • • • • • •
Hypertensie Hart-& vaatziekten Overgewicht Diabetes Melitus Incontinentie Kanker Hypercholesterolaemie Dementie Depressie Eenzaamheid
• • • • • • • • • • • • • • •
inactiviteit ondervoeding overgewicht zintuiglijke stoornissen vallen osteoporose sociaal isolement angst zelfrespect / waardering zingeving veiligheid huisvesting vervoer alcohol/roken/medicijnen zieke mantelzorg
Sneaky dwarfs
Engelbewaarders • • • • • • • • •
Genetisch Gehuwd / samenwonend Hoge opleiding Hoog inkomen Religie Voldoende bewegen Actief sociaal netwerk Werk Huisdier
Van risico naar stoornis (Izak; Westendorp 2003)
Public Health voor senioren Intergraal Alle levensdomeinen Alle sociale domeinen
Individu Familie en vrienden
Directe omgeving
Maatschappij
PH mogelijkheden
Public Health voor senioren Drieledige aanpak 1. Empowerment 2. Actieve opsporing 3. Risicoreductie
Empowerment o Individueel o Active ageing o Leefstijl
o Maatschappelijk o Insluiting o Sociale cohesie o Rol
o Sociaal economisch o Participatie
Risicoreductie Detectie risicogroepen met integrale interventie Sociaal-maatschappelijke veranderingen Samenwerking tussen: •
volksgezondheid
•
sociaal-maatschappelijke zorg
•
huisvesting
•
sociale zekerheid
•
arbeidsomstandigheden
Groepen at risk
Lage SES
Allochtonen
Chronisch zieken en gehandicapten
Verweduwden / alleenstaanden
Vrouwen
Stedelijke bevolking
Individuele risicoreductie
Grote risicofactoren (geriatric giants) Kleinere risicofactoren (sneaky dwarfs) Beschermende factoren (engelbewaarders: use your blessings)
Nieuw concept preventie voor senioren A. Cohortgericht B. Maatschappelijk C. Individueel
Vroegtijdig Anticiperend Integraal Multidimensioneel Kwaliteit vóór kwantiteit
Arts M&G Deskundigheid: • Community diagnose • Intergratieve benadering
Uitvoering: • Beleidsbeïnvloeding overheden, financiers, zorgplanning • Healthy cities • Bedrijven: leeftijdsbewust (gezondheids-)beleid / Senior Power • Ontwikkeling zorgmakelaar • Consultatiebureaus voor senioren
