Inzicht. Omgaan met stress. Wij zijn de zorg. Gezond werken in de zorg. IZZ Zorgverzekering 2015

Magazine voor werkgevers in de zorg

Inzicht Nummer 3  december 2014  jaargang 20

Omgaan met stress Onderzoeker Lars Tummers over positieve en negatieve copingstrategieën

Gezond werken in de zorg Onderzoek helpt u de gezondheidsrisico’s van uw medewerkers aan te pakken

IZZ Zorgverzekering 2015 Leden Stichting IZZ krijgen ruime keuze tegen scherpe premie

Wij zijn de zorg

Inhoud w

Voorwoord

De zorg verandert mee, het moet wel “De zorg verandert mee”, zegt het ministerie van VWS. En dat moet ook wel. Nederlanders zijn gewend overal en snel zorg te krijgen. Dichtbij huis, betaalbaar en van hoge kwaliteit. We willen thuis blijven wonen, ook als we ziek zijn of hulp nodig hebben. Maar ADL, medische zorg en begeleiding blijven ook hier nodig. Ziekenhuizen en verpleeghuizen concentreren de specialistische intramurale zorg. Verpleegkundigen organiseren de zorg in de wijk voor dementerende ouderen, jonge gezinnen en mensen met een beperking. Samen met familie en buren. En nu organiseert u zelfsturende teams voor wijkverpleeg­kun­ digen, voegt u afdelingen voor hoogspecialistische zorg samen en werkt u samen in coöperaties en ketens. Voor medewerkers in zorg en welzijn betekent dit nogal wat. Een zorgmedewerker anno 2015 is een flexibele, vakbekwame, breed opgeleide ­regisseur van zorg, omringd door allerlei specialisten en mantel­ zorgers. Ja, de zorg verandert inderdaad mee. Maar veranderen kan soms ook pijn doen, doordat zoveel onzeker is voor de cliënt of patiënt. Terwijl zorgmedewerkers vooral hun vak goed willen uitoefenen. En dat kan leiden tot gezondheidsklachten en ­emo­tio­nele uitputting. Ik wens u vele inspirerende gesprekken met uw vakgenoten en collega’s om aan de verandering te ­wennen en in uw nieuwe rol te komen. De zorg verandert mee. Dat gaat wel lukken.

Karlijn Hillen Hoofd Onderzoek en Samenwerking, Stichting IZZ [email protected]

6 Positief en persoonlijk Lisa Tarmidi helpt mensen met een psychiatrische achtergrond re-integreren in de maatschappij. Met haar initiatief won ze de Mooi Mens Verkiezing 2014. Wat kan de zorg van haar leren?

9 Resultaat ­onderhandeling Stichting IZZ onderhandelde met Coöperatie VGZ over de collectieve ­zorgverzekering van 2015. De stichting realiseerde voor haar leden een ruime keuze tegen een scherpe premie.

10 Stress-strateeg De juiste manier kiezen om met stress om te gaan is cruciaal, weet onderzoeker Lars Tummers. Voor zorgmedewerker én patiënt of cliënt.

Colofon Inzicht verschijnt driemaal per jaar voor relaties van Stichting IZZ. Redactie Anouk ten Arve, Mirella Bulsink, Ed Coumans, Karlijn Hillen, Chris van der Hulst, Remco Koenders, Wies ­Peters, Dirk van Sambeeck, Bastiaan Schoel, Esther Schoenmakers, Roel Willems Fotografie Hein Athmer, Guido Benschop, Mark Kuipers, Bart Nijs Fotografie, Goedele Monnens, Paul Ridderhof, Norbert Voskens Illustratie Mrs. Peacock Concept en realisatie gloedcommunicatie, Nijmegen Grafische vormgeving Wunderbar, Nijmegen Druk Van Eck & Oosterink communicatieregisseurs, Dodewaard 2  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

Stichting IZZ Amersfoortseweg 15h 7313 AB Apeldoorn 055 - 750 65 07 www.stichtingizz.nl © 2014 Stichting IZZ Hoewel de inhoud van dit magazine zorgvuldig is samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend.

6

16

13

10

Verder in dit nummer 4 5 8 12 13 16 18 19 20

Stichting IZZ zoekt deelnemers ledenpanel Even vragen aan Robert Dröge, ZZG Zorggroep Resultaten onderzoek Gezond werken in de zorg bekend Babette Bronkhorst onderzoekt Veranderingen in de IZZ Zorgverzekering 2015 Dominique ontmoet Ab Klink, raad van bestuur, portefeuille Zorg, Coöperatie VGZ Mijn Zorgnet.nl: persoonlijk gezondheidsdossier Elise Merlijn over investeren in gezondheid en inzetbaarheid van zorgmedewerkers Fit aan het werk

Weet je 85%

van de zorgmedewerkers heeft problemen aan het bewegingsapparaat.

Bron: Onderzoek Gezond werken in de zorg 2014

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  3

Actueel

Even voorstellen: Team Onderzoek en Samenwerking van Stichting IZZ Gezond werken in de zorg stimuleren, dat is ons doel. Dit doen we door het uitvoeren van onderzoeken, interventie­ projecten en het delen van kennis. We werken samen met zorgorganisaties en toonaange­ vende partners, zodat we elkaar aanvullen op het gebied van wetenschappelijke kennis en inzichten uit de praktijk. Mocht u een vraag hebben voor ons, stuur dan een mail naar [email protected]. Drie van onze teamleden stellen zich kort voor. Te begin­ nen met Inzicht-columniste Babette Bronkhorst: “Voor mijn promotieonderzoek aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

onderzoek ik de lichamelijke en geestelijke arbeidsbelasting van mensen die werken in de zorg. Uit het onderzoek onder 11.000 zorgmedewerkers blijkt dat werken in de zorg wel degelijk belastend is, vooral aan het bewegingsapparaat. 85% geeft aan klachten te ervaren.” Voor Anouk ten Arve is de samenwerking tussen weten­ schap en praktijk cruciaal. “Door mijn ervaring bij KLM Healthservices weet ik dat deze combinatie het succes van gezondheidsmanagement sterk vergroot.” Tot slot Klaas Visser: “Mijn focus ligt op interventieprojecten in samenwerking met zorgorgani­

De mening van onze leden telt! Stichting IZZ behartigt als ledencollectief de belangen van haar leden: zorgmedewerkers met een collectieve IZZ Zorgverzekering. Om dit goed te kunnen doen, vinden wij het belangrijk om rechtstreeks van onze leden te horen wat er leeft en wat zij van ons verwachten. Bijvoorbeeld over verbeteringen in de service en de inhoud van de collectieve IZZ Zorgverzekering. Maar we willen ook graag in gesprek met de leden over de uitbreiding van het ledenaanbod.

4  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

Van links naar rechts: Anouk ten Arve, Programma­ manager; Marc Spoek, Projectmanager, Regio Zuid/West; Babette Bronkhorst, Onderzoeker, Erasmus Universiteit Rotterdam; Klaas Visser, Projectmanager, Regio Noord/ Oost; Karlijn Hillen, Hoofd Onderzoek en Samenwerking

saties. Werkgevers hebben grote invloed op de gezond­ heid van medewerkers. Met het Simulatiemodel Gezond werken maken we bovendien de financiële en kwalitatieve effecten inzich­ telijk van bedrijfsinvesteringen in gezondheid.”

Daarom organiseren we regelmatig leden­panels. Dat doen we via online enquêtes en via bij­ eenkomsten. Zo zijn er eind september twee bij­ eenkomsten geweest. Aan de deel­nemers h ­ ebben we gevraagd wat ze een interessante uitbreiding van ons ledenaanbod vinden. Hieruit blijkt inte­ resse in uitbreidingen die passen bij gezondheid en werken in de zorg. Leden ­vinden het belang­ rijk dat het extra aanbod niet ten koste gaat van de belangen­behartiging rond de col­lec­tieve IZZ Zorgverzekering. Stichting IZZ wil graag dat zo veel mogelijk leden deelnemen aan het ledenpanel. Dit draagt niet alleen bij aan een grotere betrokkenheid van het ledencollectief, maar geeft een nog beter beeld van wat er leeft. Op www.stichtingizz.nl/registreren kunnen leden zich aanmelden voor het ledenpanel.

Conferentie Alles is gezondheid Op de locatie van Corpus in Oegstgeest vindt woensdag 4 februari 2015 de tweede conferentie van het programma ‘Alles is gezondheid …’ plaats. Op deze dag inventariseren de partners in het programma (overheid, bedrijfsleven en maatschap­ pelijke organisaties) wat er in het eerste jaar bereikt is. Natuurlijk wordt de blik ook vooruit gericht op de nabije toekomst. Verschillende voorbeelden uit de praktijk worden besproken. Er is gelegenheid om nieuwe contacten te leggen en frisse ideeën op te doen. Meer informatie vindt u op: www.allesisgezondheid.nl/Conferentie.

Uitslag Mooi Mens Verkiezing bekend Na een leuke, informatieve én spannende dag heeft de vakjury Lisa Tarmidi, begeleider Altrecht Talent, unaniem verkozen tot Mooi Mens 2014. Haar initiatief ‘de Lifestyle Store’ is een prachtig verlengstuk van de basiszorg, aldus de vakjury. Tarmidi helpt met de Lifestyle Store jonge mensen met een psychiatrische achter­ grond te re-integreren in de maatschappij. Meer over Tarmidi’s initiatief leest u op pagina 6 en 7. De publieksprijs ging naar Joyce van Vliet, oprichter van en weerbaarheidstrainer bij Stichting Empower. Van Vliet helpt kinderen en jongvolwassenen met ADHD, ADD of met een autismespectrumstoornis om een positiever zelfbeeld te krijgen. Meer informatie over de winnaars en de vele andere mooie kandidaten vindt u op www.mooimensverkiezing.nl.

v.l.n.r. Anita Witzier, Joyce van Vliet, Lisa Tarmidi en juryvoorzitter Monique Kempff

Even vragen aan … Robert Dröge Sommige pilots hebben alles in zich om ­succesvol te zijn. Neem ‘Gewoon Thuis’ van ZZG Zorggroep: een ijzersterk concept dat voorziet in een grote behoefte bij cliënten en breed gedragen wordt door directie en medewerkers. P&O-­adviseur Robert Dröge geeft tekst en uitleg.

Wat is ‘Gewoon thuis’? “Dit is een nieuw concept waarbij ZZG Zorggroep cliënten de mogelijkheid biedt om in aanvulling op de thuiszorg ondersteunende diensten af te nemen. Onze medewerkers doen bijvoorbeeld boodschappen, begeleiden ­mensen naar de dokter of vergezellen hen tijdens uitstapjes. Medewerkers en cliënten kijken samen of er behoefte is aan extra ondersteuning.”

Wat is nodig om het concept te doen slagen? “Directie en medewerkers hebben samen gekeken naar nieuwe manieren om te voorzien in behoeften van ­cliënten. Ondernemerschap is volgens ons de sleutel. ­Medewerkers willen niet als zzp’er aan de slag, maar staan wel open voor een constructie waarbij ze een deel van hun inkomen ‘zelf’ verdienen. Deelnemers aan de pilot ontvangen een basissalaris en hebben beschik­ king over een tablet en leaseauto. Daarmee kunnen ze af­spraken plannen en uitvoeren. Voor elke extra dienst die ze verrichten, krijgen ze een bedrag.”

Wat heeft de pilot opgeleverd? “Er is veel vraag naar extra diensten. Binnenkort breiden we de pilot uit naar een tweede groep medewerkers. Cliënten vinden het fijn dat ze ook voor andere zaken een beroep kunnen doen op hun vertrouwde hulp. Ook medewerkers zijn positief, vooral over de vrijheid en flexibiliteit die het concept hen biedt.”

Lees op pagina 20 het verhaal van Claudia van Drunen, die tegenwoordig veel meer voldoening haalt uit haar werk.

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  5

Zorgsuccessen

Positief. Persoonlijk. Lisa Ze won de Mooi Mens Verkiezing 2014 van­ Stichting IZZ. En niet voor niets. Lisa Tarmidi helpt ­mensen met een kwetsbare achtergrond aan het werk. Met p ­ ositieve, persoonlijke begeleiding. Wat kan de ­zorgsector van haar leren? 2011. Lisa Tarmidi besluit haar droom uit te voeren. Ze start een eigen kapperszaak waar mensen met een psychiatrische of kwetsbare achtergrond een leer-werkervaringstraject kunnen volgen. Om zo te re-integreren in de maatschappij. De LifestyleStore TNL (The Next Level) opent haar deuren in een pand van 55 m². 2014. Al heel wat mensen hebben dankzij de LifestyleStore TNL een ­betaalde of vrijwillige baan gevonden. De kapperszaak is verhuisd naar een 6  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

prachtplek midden in Utrecht; een pand van 123 m². Lisa wint de Mooi Mens Verkiezing 2014 van Stichting IZZ. Dit zijn in een notendop de drie ­succes­jaren van Lisa. Nog steeds werkt ze ook twee dagen per week bij de ggz-instelling Altrecht Talent. De rest van haar tijd stopt Lisa ziel en zaligheid in ‘haar’ Lifestyle Store TNL. “Naast het kappersvak leren mensen er allerlei andere vaardigheden die je nodig hebt in een werkomgeving. Denk aan trainingen over onderwerpen als omgangskunde, communicatie en sociale vaardigheden.” ‘Geen geld’ is geen excuus Wat iemand precies van Lisa en haar collega’s leert, verschilt per persoon. Want Lisa gelooft in een persoonlijke benadering. “Van mens tot mens ­bespreek ik wat iemand wil, wat hij

Maak werken in de zorg gezonder Zorgsuccessen krijgt meer focus op gezond werken in de zorg. Stichting IZZ startte zorgsuccessen onder het motto ‘Wees trots op je eigen succes­ verhalen, deel ze met je directe col­ lega’s en vakgenoten’. Daar voegen we nu een aspect aan toe: ‘Inspireer anderen om het werken in de zorg te verbeteren.’ Een zorgsucces is een vernieuwend initiatief of project ­binnen een zorgorganisatie dat ­medewerkers helpt gezond en vitaal te werken. Het succes zal andere zorgorganisaties inspireren. Een zorgsucces is ontwikkeld met ideeën en expertise van zorgmedewerkers. Het beschrijft het grootste effect, het ­belangrijkste leerpunt en de gevol­ gen voor het werk. Kortom, een zorgsucces draagt bij aan gezonder werken in de zorg! Zorgmedewer­ kers kunnen hun succesverhalen aan­ melden op www.zorgsuccessen.nl.

Lisa Tarmidi (links) in haar kapperszaak waar mensen met een psychiatrische of kwetsbare achtergrond een leer-werkervaringstraject kunnen volgen

wil bereiken en wat hij kan. Er is altijd wel leuk en geschikt werk te vinden voor iemand, is mijn overtuiging. Met onze leer-werkervaringstrajecten ­bieden wij alleen maar de tools aan waarmee iemand vervolgens zélf ­verder komt.”

“Ons vertrouwen doet onze cliënten groeien” Een persoonlijke én positieve aanpak. Want positiviteit maakt het verschil volgens Lisa. ‘Geen geld’ of ‘geen tijd’ zijn in de zorg veel genoemde redenen om iets niet te doen. Lisa draait het om. “Is er geen geld? Hoe kunnen we het dan tóch voor elkaar krijgen. Is er

geen tijd? Dan maken we er tijd voor. Als wij als ggz-medewerkers positief zijn en in onze cliënten geloven, dan is extra tijd of geld vaak niet eens nodig. Ons vertrouwen doet onze cliënten groeien. Als wij in ze geloven, gaan ze in zichzelf geloven en kunnen ook zij een steentje bijdragen in de samen­ leving.” Zoek elkaar op Als Lisa over de LifestyleStore TNL praat, valt meerdere keren het woord ‘samen’. “Ik geloof erin dat je elkaar nodig hebt. Als een cliënt iets wil bereiken en daar de hulp van een ander voor nodig heeft, zeg ik: vraag om die hulp. Natuurlijk begeleid ik hem daar dan bij.” Bij de ggz-instelling Altrecht ­Talent is de omslag al gemaakt naar een positieve benadering, vanuit de kracht van

de cliënt. Door alle veranderingen in de zorg zullen ook andere werkgevers meer moeten gaan focussen op die eigen kracht. Zo’n verandering gaat niet vanzelf en daarom geeft Lisa als tip mee: “Denk out of the box. Als iets niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan. Ook voor ons zorgmedewerkers geldt daarbij: werk samen. Ieder heeft zo zijn eigen talenten. Zoek elkaar op, dan kun je samen heel wat bereiken.”

Voor meer informatie over dit zorg­succes kunt u contact opnemen met: Naam instelling: LifestyleStore TNL Contactpersoon: Lisa Tarmidi E-mail: [email protected]

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  7

GEZOND WERKEN IN DE ZORG Werken in de zorg brengt specifieke lichamelijke en psychische gezondheidsrisico’s met zich mee. Dit levert problemen op met de gezondheid en inzetbaarheid van zorgmedewerkers. Om deze risico’s als werkgever aan te kunnen pakken, moet u eerst weten wat de achterliggende oorzaken zijn. Stichting IZZ en de Erasmus Universiteit Rotterdam onderzochten het voor u in het onderzoek Gezond werken in de zorg. De belangrijkste resultaten zetten we op een rij. Deze bieden u handvatten voor interventies om de gezondheid en inzetbaarheid van zorgmedewerkers te verbeteren.

6%

FEIT 3

6 op de 100 zorgmedewerkers zijn emotioneel uitgeput.

85% FEIT 1

85 op de 100 zorgmedewerkers hebben problemen aan het bewegingsapparaat. Deze werknemers … • hebben bijna 2 keer meer kans op werkgerelateerd verzuim, en • 23% kan door problemen het eigen werk niet uitvoeren. Als medewerkers het beleid fysieke belasting kennen en naleven, levert dit 35% minder problemen aan het bewegingsapparaat op.

FEIT 2

62%

62 op de 100 zorgmedewerkers hebben soms privé last van de veeleisendheid van het werk. 14 op de 100 hebben hier vaak last van. Deze medewerkers hebben … • 1,2 keer meer kans op problemen aan het bewegingsapparaat. • 64% meer kans op een toename van emotionele uitputting. • 30% meer kans op een afname van de vitaliteit. Het verminderen van de invloed van werk op privé, leidt tot 21% minder problemen aan het bewegingsapparaat.

8  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

Deze werknemers … • hebben 1,5 keer meer kans op werkgerelateerd verzuim. • werken het meest door terwijl ze ziek zijn. • verzuimen kort (< 8 dagen) of lang (> 6 weken). Slechts 56 op de 100 zorgmedewerkers leven het beleid psychosociale belasting na. Het naleven levert minder werk-privéproblemen op, verlaagt de werkdruk en de kans op emotionele uitputting.

Dit kunt u er als werkgever aan doen: • Verminder de fysieke belasting (ongemakkelijk houding en langdurig zelfde beweging). • Vergroot de betrokkenheid van hoger management en direct leidinggevenden. • Vergroot de communicatie met de medewerkers en de participatie bij ontwikkeling van fysiek en psychosociaal arbeidsbeleid. Bij fysieke problemen Zorg ervoor dat uw medewerkers • minder fysiek belastend werk doen, vooral taken die veel lichaamskracht en een ongemakkelijke houding vereisen. • het fysieke belastingbeleid naleven. • een actieve bijdrage leveren aan het voorkomen van fysieke belasting. Bij mentale problemen Zorg ervoor dat uw medewerkers • werk-privéconflicten, werkdruk en emotionele belasting bespreekbaar maken. • het psychosociale beleid naleven. • een actieve bijdrage leveren aan het voorkomen van psychosociale arbeidsbelasting.

Onderhandelingsresultaat collectieve IZZ Zorgverzekering 2015

Ruime keuze voor een scherpe premie De collectieve IZZ Zorgverzekering is een ­ver­zekering van de zorgsector zelf. Vertegen­ woordigers van werkgevers en werknemers uit de zorg vormen het bestuur van Stichting IZZ en beslissen samen over de inhoud. Stichting IZZ onderhandelt namens haar achterban met Coöperatie VGZ, de uitvoerder van de IZZ Zorg­ verzekering. Voor 2015 zijn afspraken gemaakt over ruime keuzevrijheid, een scherpe premie en hoge collectieve korting.

Premies 2015 De premie voor de collectieve IZZ Basisverzekering Natura 2015 is € 92,95 per maand. De collectiviteitskorting voor de IZZ Basisverzekering blijft in 2015 10%. Ten opzichte IZZ in 2015 2015) vanBasisverzekering 2014 stijgt de premie van(wijzigingen de collectieveinIZZ Basisverzekering Natura met € 9,45. Deze stijging is gelijk aan de verhoging die door de overheid is berekend. En wordt onder andere veroorzaakt doordat de langdurige zorg is opgenomen in de zorgverzekering. Verder stijgt het zorggebruik in zowel de basisverzekering als de aanvullende verzekeringen door vergrijzing. De premies van de aanvullende verzekeringen stijgen hierdoor ook. Stichting IZZ heeft afspraken met Coöperatie VGZ gemaakt om de rendementen die in het verleden op de IZZ Zorgverzekering zijn gemaakt, terug te geven aan de leden. Hierdoor is de premiestijging in 2015 beperkt gebleven. Ruime keuze van zorg Zorgverzekeraars bieden steeds vaker polissen aan waarbij een beperkt aantal zorgaanbieders wordt gecontracteerd. Niet-gecontracteerde zorg wordt in deze polissen maar ten dele vergoed. De premie van deze selectieve polissen ligt vaak lager dan de premie van zorgpolissen met een zeer ruime keuze van zorgaanbieders. Klanten moeten dan voor een aantal behandelingen naar een door de zorgverzekeraar geselecteerde en gecontracteerde zorgaanbieder om de kosten vergoed te krijgen. Voor Stichting IZZ en haar leden is de vrije keuze van zorgaanbieders erg belangrijk. Wel vindt Stichting IZZ dat te

Collectieve IZZ Zorgverzekering 2015

Maandpremie

Basisverzekering (bij geen vrijwillig eigen risico) Variant Natura



€ 92,95

Variant Restitutie



€ 96,95

Zorg voor de Zorg



€ 21

Zorg voor de Zorg + Extra 1



€ 33,50

Zorg voor de Zorg + Extra 2



€ 49

Zorg voor de Zorg + Extra 3



€ 67,50

Bijzonder Bewust



Aanvullende verzekeringen De verschillende pakketten:

Kies zelf modules

€ 13,50 Goed

Beter

• Module Fysio

€ 6

€ 18

• Module Tand

€ 11

€ 21

EU • Module Buitenland

€ 1

Wereld € 2

leveren zorg aan bepaalde kwaliteitseisen moet voldoen. Met Coöperatie VGZ is afgesproken dat voor de IZZ Basisverzekering Natura een brede landelijke zorgcontractering geldt met kwalitatief goede zorgaanbieders. Met meer dan 30.000 zorgaanbieders zijn goede afspraken gemaakt. Niet met alle zorgaanbieders is voor iedere behandeling een overeenkomst gesloten, maar de keuze is zeer ruim. ­K lanten die een volledig vrije keuze van zorgaanbieders ­w illen, kunnen kiezen voor de IZZ Basisverzekering ­Restitutie. Verlenging collectiviteitsrecht In de zorg is er door transities en reorganisaties baan­­on­ zekerheid. Om te voorkomen dat zorgmedewerkers die hun baan kwijtraken ook hun collectiviteitskorting op de IZZ Zorgverzekering verliezen, wordt het collectiviteitsrecht verlengd. Tot maximaal drie jaar nadat zorgmedewerkers niet meer werkzaam zijn in de zorg, kunnen zij lid blijven van het collectief en profiteren zij van korting op de col­ lectieve IZZ Zorgverzekering. Mantelzorg en e-health Zorgmedewerkers zijn ook vaak mantelzorger. Daarom is er in 2015 een vergoeding voor mantelzorg opgenomen in het aanvullende Zorg voor de Zorg-pakket. Bovendien stimuleert Stichting IZZ de toepassing van e-health. Met Coöperatie VGZ is afgesproken dat bij het gebruik van fysiotherapie en psychische zorg meer e-health­toepassingen worden ingezet. Op pagina 13 leest u hier meer over.

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  9

Strateg

Lars Tummers (32) is Assistant Professor in Publiek Management en Publiek Beleid aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij is gespecialiseerd in thema’s als leiderschap en innovatie in het publieke domein en de gedragskant van bestuurskunde. In 2012 promoveerde hij cum laude op een onderzoek naar beleidsvervreemding. Momenteel richt hij zich vanuit de Erasmus Universiteit en de Universiteit van Californië (Berkeley) op hoe medewerkers in de publieke dienstverlening omgaan met stress (coping), en de effecten hiervan op burgers.

10  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

Er verandert veel voor mensen die in de zorg werken. Decentralisatie, bezuinigingen en aanpassingen in wet- en regelgeving veranderen het werk inhoudelijk. Dit leidt er zelfs toe dat mensen onzeker zijn of ze hun baan wel behouden. Coping is de manier waarop mensen zich wapenen tegen mentale druk. Dr. Lars Tummers: “Een positieve copingstrategie komt ten goede aan medewerker én patiënt of cliënt.”

egieën tegen stress Zorgmedewerkers hebben een zwaar beroep. Fysiek, maar zeker ook geestelijk. Het jaarrapport Zorggebruik van Stichting IZZ toont aan dat deze beroepsgroep veel vaker gebruik maakt van ­psychologische zorg dan andere beroepsgroepen. “De eisen die het werk stelt oftewel de kwalita­ tieve werkdruk, zijn hoog. En dat geldt ook voor de emotionele werkdruk”, legt Tummers uit. “Zorgmedewerkers krijgen te maken met moei­lijke patiënten, sterfgevallen en zieke kinderen. Be­zuinigingen om het werk aan het bed goed te doen, leiden tot toename van conflicten tussen medewerker en leidinggevende. Bureaucratie en ­beleidsveranderingen zoals decentralisatie, ­werken stressverhogend. En dan zijn er ook nog ‘standaardproblemen’, zoals de werk-privébalans en het werken in ploegendiensten.” De mooie keer­zijde van het werk, en daarmee een belangrijk houvast voor de zorgmedewerker, is de aard van het werk. “Zorgmedewerkers zijn belangrijk en doen betekenisvol werk. Ze voelen dat ook zo. Daardoor daalt de weerstand en stijgt de tevredenheid. Dat werkt stressverlagend en als buffer tegen de hoge werkdruk.”

sommige copingstrategieën een burn-out kunnen voorkomen”, legt hij uit. “En van welke strategieën klanten of patiënten profiteren.” Tummers ontwikkelt op basis van de uitkomsten van zijn onderzoek een nieuw model. Hij identi­fi­ ceert daarin drie ‘families’ van copingstrategieën: moving towards, away from en against clients, of vrij vertaald ‘meebewegen met de cliënt, wegbewegen en tegenbewegen’. “Onder meebewegen vallen positieve strategieën. Je kunt zeggen dat deze vorm van coping ten goede komt aan de cliënt. De patiënt heeft immers direct of indirect profijt van de copingstrategie van de medewerker. Bijvoorbeeld doordat de zorgmedewerker gaat prioriteren: degenen die de hulp het hardst nodig hebben, krijgen die hulp ook het eerst. Overwerken is ook een copingstrategie waarbij de patiënt profiteert, net als instrumentele acties, zoals het instellen van een afsprakensysteem. Tot meebewegen behoort verder het creatief omgaan met de regels – het ‘buigen van de regels’ – zodat de patiënt profiteert. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat hij in een zorgzwaartecategorie valt waarmee hij beter is geholpen.”

Positieve coping Elke persoon heeft door zijn persoonlijkheid een eigen copingstijl, manieren om met stress om te gaan. Maar niet elke methode is even effectief of heeft een positieve uitwerking. Tummers doet in Nederland en de Verenigde Staten onderzoek naar de manier waarop mensen die in de publieke sector werken, omgaan met stress tijdens het verlenen van hun diensten. Het gaat onder meer om maatschappelijk werkers, leerkrachten en mensen in de zorg. “We kijken bijvoorbeeld of

Confrontatie Anders is dat bij weg- en tegenbewegen. “Weg­ bewegen van de cliënt betekent dat de medewerker waardevolle interactie vermijdt. Bijvoorbeeld door routinematig te gaan werken: extra checks niet uitvoeren terwijl die misschien bij een patiënt wel nodig zijn, of geen extra overleg plegen met medisch specialisten. Een andere strategie binnen wegbewegen is te bezuinigen op de tijd voor de patiënt. Bijvoorbeeld altijd afspraken maken van > twintig minuten, terwijl soms meer nodig is. December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  11

Bij tegenbewegen – het tegen de cliënt in gaan – zoekt de medewerker de confrontatie op. Bijvoorbeeld door strikt de regels te hanteren en geen gehoor te geven aan de wensen van de patiënt of zelfs boos of agressief te worden. We kennen allemaal het beeld van de zorgmedewerker die na een vermoeiende nachtdienst helemaal strak staat van de spanning en dan bij een extra vraag ontploft of breekt.” Autonomie Werkgevers kunnen wezenlijke bijdragen leveren aan positieve coping van medewerkers. De belangrijkste bijdrage is autonomie geven aan medewerkers, zegt Tummers. “Als ze hun eigen keuzes kunnen maken, verlaagt dat de druk. Zelf het werk plannen bevordert de samenwerking en stimuleert de vitaliteit. Maar je kunt ook denken aan zelf pauzes indelen of het werk van medewerkers minder monitoren.” Van belang is ook de rol van de team­leider of manager. “De relatie met de leidinggevende is heel belangrijk, zeker als de autonomie van medewerkers laag is. Een manager moet zich openstellen voor de problemen van zijn mensen, benaderbaar zijn en vertellen wat er in de organisatie gebeurt. Als de medewerker het gevoel heeft dat hij op zijn baas kan vertrouwen, daalt de ervaren werkdruk.” Tummers noemt verder kansen op loopbaanontwikkeling, maar ook de werksfeer. “Is het wel gezellig op het werk? Krijgen medewerkers de kans om iets leuks te doen met elkaar?” Zorgmedewerkers kunnen ook zelf een hoop doen om te voorkomen dat de mentale belasting van het werk te zwaar wordt en de toevlucht tot negatieve coping op de loer ligt. “Een copingstrategie kies je vaak onbewust. Toch is het goed om bewust na te denken over coping als medewerkers merken dat ze moe zijn of dat het verlenen van goede zorg door de werkdruk lastig wordt. Dat komt neer op het correct beoordelen van stressvolle situaties en het bepalen van de juiste strategie om ermee om te gaan. Het liefst met een positieve strategie.” Tummers spoort zorgmedewerkers verder aan vooral goed voor zichzelf te zorgen. “Iedereen heeft baat bij goed energiemanagement, onder meer door voldoende pauzes en dagelijks genoeg beweging. Doe één ding tegelijk en focus op wat echt belangrijk is. Stress heeft immers niet alleen effect op de zorgverlener, maar zeker ook op de patiënten.”

12  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

column Laag ziekteverzuim de heilige graal van goed gezondheids­ management? In veel zorgorganisaties ligt sterk de nadruk op het terugdringen van ziekteverzuim. De afgelopen jaren zien we dan ook dat het ziekteverzuim in de zorgsector is gedaald. Maar wijst een laag ziekteverzuim altijd op een gezond en inzetbaar personeelsbestand? Of op een optimale productiviteit binnen de organisatie? Het antwoord is helaas ‘nee’. Wat veel werkgevers vergeten, is dat die sterke nadruk op het terugdringen van ziekteverzuim hand in hand kan gaan met het fenomeen dat aangeduid wordt als presenteïsme (soms ook grijs verzuim genoemd): ondanks ziekte of gezond­ heidsproblemen toch op het werk verschijnen. Naast de verminderde productiviteit die presenteïsme met zich meebrengt, is de kans groter dat een medewerker die ziek op het werk verschijnt later voor een langere periode verzuimt. Uit de resultaten van het onderzoek Gezond werken in de zorg blijkt dat presenteïsme jaar­ lijks bij 60% van de zorgmedewerkers voorkomt. Dit percentage ligt hoger bij medewerkers in verzorgende of medisch ondersteunende functies en bij mantelzor­ gers. Daarnaast laten de resultaten zien dat de kans op langdurig verzuim bijna tweemaal zo hoog is bij mede­ werkers die presenteïsme vertonen. Genoeg reden om als werkgever niet alleen te focussen op verzuimreductie, maar ook na te denken over presenteïsme binnen de organisatie en stappen te onder­ nemen om dit te verminderen.

Babette Bronkhorst doet voor Stichting IZZ promotieonderzoek naar zorggebruik onder zorgmede­ werkers. Babette is bestuurskundige en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. In deze column informeert ze u over opvallende resultaten en verhelderende inzichten.

Wat verandert er in de IZZ Zorgverzekering van 2015? Met ingang van 1 januari 2015 verandert weer het een en ander in zowel de IZZ Basisverzeke­ ring als de aanvullende verzekeringen. We zet­ ten de belangrijkste punten voor u op een rij.

Wijzigingen in de basis­ verzekering De overheid heeft het eigen risico verhoogd van € 360 naar 375. Daarnaast brengt de hervorming van de langdurige zorg belang­ rijke veranderingen met zich mee. Langdurige zorg is nu geregeld in de Algemene Wet Bijzondere

Ziektekosten (AWBZ). Het gaat hier om zorg voor ouderen en mensen met een lichamelijke of een verstan­ delijke beperking. Zorgkantoren zijn verantwoordelijk voor de uit­ voering daarvan. Vanaf 1 januari 2015 worden zorg­verzekeraars verantwoordelijk voor een deel van de langdurige zorg. Het gaat om de volgende zorg: - PGB’s - Verpleging en verzorging - Zorg voor zintuiglijk gehandicapten - Langdurige ggz Meer hierover leest u op www.izz.nl/hlz. Vergoedingen voor mantelzorg Uit onderzoek blijkt dat juist zorg­ medewerkers veel als mantelzorgers werken. Dat is soms behoorlijk zwaar naast hun toch al drukke baan. In alle aanvullende pakket­ten is daarom een budget van € 500 voor een mantelzorg­make­laar opgenomen. Een mantelzorg­ makelaar neemt de regeltaken van de mantelzorger over. Ook wordt er voor negen dagen per jaar ver­ vangende mantelzorg vergoed.

E-health In de IZZ Zorgverzekering bestaat e-health uit een online programma gecombineerd met professionele begeleiding. Door gebruik te maken van e-health zijn uw medewerkers actief betrokken bij hun eigen zorgtraject en krijgen ze inzicht in de vooruitgang die ze boeken. Dit zorgt ervoor dat het effect van de behandeling groter is en zij beter herstellen. Op www.izz.nl/e-health leest u alles over onze e-health­ programma’s. Goede zorg, nu en in de toekomst IZZ Zorgverzekeraar vindt het belangrijk dat uw mede­werkers kunnen kiezen voor een zorgaan­ bieder bij wie zij zich thuis voelen. We hebben daarom met meer dan 30.000 zorgaanbieders een contract gesloten. Wanneer uw medewerker kiest voor een van deze zorgaan­ bieders, is hij verzekerd van goede zorg. We zijn zeer kritisch op de zorgaanbieders die we aan ons bin­ den. Zo houden we de zorg goed én betaalbaar. Nu en in de toekomst. Uw medewerker kan ook naar een zorgaanbieder gaan waarmee wij geen contract hebben. In dat geval is het mogelijk dat hij een deel van de kosten zelf moet betalen. Op onze website onder ‘Vergelijk en Kies’ kunt u een­voudig zien met welke zorgaanbieders wij een con­ tract hebben gesloten. Ook kunt u daar de kwaliteitsscores van een aantal zorgaanbieders zien. Kijk op www.izz.nl/vergelijkenkies.

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  13

Wijzigingen in de aanvullende verzekeringen Hieronder vindt u een overzicht met de wijzigingen in de verschillende aanvullende verzekeringen. IZZ Zorg voor de Zorg Zorgsoort

2014

Hulpmiddelen: Aanpassing vergoeding eenvoudige loopkrukken

e 30

2015

Hulpmiddelen: Vanaf 1 januari 2015 hebt u recht op vergoeding van maximaal 2 hand- of vingerspalken per kalenderjaar. De spalk moet geleverd worden door een zorgaanbieder met wie wij een contract hebben. Uw zorgaanbieder weet welke spalken voor vergoeding in aanmerking komen. Preventieve spalken vergoeden wij niet.

Geen vergoeding

Mantelzorg: Per 1 januari 2015 is er een tegemoetkoming voor een tijdelijke professionele ondersteuning van de mantelzorger. Zorg wordt verleend door mantelzorgmakelaars waarmee wij daartoe een contract hebben gesloten.

Geen vergoeding

• Maximaal e 500 per kalenderjaar

Mantelzorg: Per 1 januari 2015 is er een tegemoetkoming in een tijdelijke overname van de zorg van een mantelzorger met het doel om die mantelzorger vrijaf te geven. U kunt de vervangende mantelzorg inzetten als u mantelzorg ontvangt of mantelzorger bent.

Geen vergoeding

• Maximaal 9 dagen per kalenderjaar

Preventieve zorg: Uitbreiding van het aantal patiëntenverenigingen waar een lidmaatschap mee afgesloten kan worden. Dit lidmaatschap wordt vergoed. We vergoeden één lidmaatschap van een patiëntenvereniging.

Astma/Longfonds, De Diabetisvereniging Nederland, de Hart en Vaatgroep

• e 25 • Maximaal 2 spalken per kalenderjaar

patiëntenvereniging die is • Een aangesloten bij de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie

IZZ Zorg voor de Zorg + IZZ Zorg voor de Zorg Extra 1, Extra 2 en Extra 3 Zorgsoort

2014

Alternatieve zorg: U hebt recht op een vergoeding voor alternatieve zorg als uw zorgaanbieder is opgenomen in Vergelijk en Kies (www.izz.nl/vergelijkenkies). Uw arts voor acupunctuur en andere Oosterse geneeswijzen, antroposofie, homeopathie en natuurgeneeswijzen moet voortaan ook opgenomen zijn in Vergelijk & Kies. Psychosociale zorg voor kinderen tot 18 jaar, relatietherapie en behandelingen zoals celtherapie en chelatietherapie worden vanaf 1 januari 2015 niet meer vergoed.

Een arts met BIG-registratie of een door ons aangewezen zorgaanbieder

Hulpmiddelen: Aanpassing vergoeding eenvoudige loopkrukken

e 30

Hulpmiddelen: Vanaf 1 januari 2015 hebt u recht op vergoeding van maximaal 2 hand- of vingerspalken per kalenderjaar. De spalk moet geleverd worden door een zorgaanbieder met wie wij een contract hebben. Uw zorgaanbieder weet welke spalken voor vergoeding in aanmerking komen. Preventieve spalken vergoeden wij niet.

Geen vergoeding

Mantelzorg: Per 1 januari 2015 is er een tegemoetkoming voor een tijdelijke professionele ondersteuning van de mantelzorger. Zorg wordt verleend door mantelzorgmakelaars waarmee wij daartoe een contract hebben gesloten

Geen vergoeding

• Maximaal e 500 per kalenderjaar

Mantelzorg: Per 1 januari 2015 is er een tegemoetkoming in een tijdelijke overname van de zorg van een mantelzorger met het doel om die mantelzorger vrijaf te geven. U kunt de vervangende mantelzorg inzetten als u mantelzorg ontvangt of mantelzorger bent. De gecontracteerde organisatie bepaalt of een vervangende mantelzorger kan voorzien in uw zorgvraag. De vervangende mantelzorg kan aangevraagd worden voor een minimum van drie dagen.

Geen vergoeding

• Maximaal 9 dagen per kalenderjaar

Preventieve zorg: Uitbreiding van het aantal ziekten waarvoor vaccinaties en/of preventieve geneesmiddelen gelden.

Hepatitis A en B, DTP, gele koorts, tyfus, cholera, (meningococcen) meningitis, rabies of malaria

Preventieve zorg: Uitbreiding van het aantal patiëntenverenigingen waar een lidmaatschap mee afgeloten kan worden. Dit lidmaatschap wordt vergoed. We vergoeden één lidmaatschap van een patiëntenvereniging.

Astma/Longfonds, De Diabetisvereniging Nederland, de Hart en Vaatgroep

Hulpmiddelen: (Huur)kosten voor een plaswekker voor kinderen van 6 tot 18 jaar die 's nachts in bed plassen, worden vergoed. De plaswekker moet geleverd worden door een gecontracteerde leverancier. Uw zorgaanbieder weet welke plaswekkers voor vergoeding in aanmerking komen.

Geen verwijsbrief nodig

Medische Specialistische zorg: Het criterium dat wordt gebruikt om een ooglidcorrectie te indiceren wijzigt. De vergoeding is ongewijzigd gebleven.

Als de onderrand van het bovenooglid of de overhangende huidplooi, 1 mm boven het centrum van de pupil hangt of lager

Uitbreiding ten opzichte van 2014

14  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

Beperking ten opzichte van 2014

Geen wijziging ten opzichte van 2014

2015 door ons aangewezen • Een zorgaanbieder

• e 25 • Maximaal 2 spalken per kalenderjaar

geldt tevens voor tuberculose, • Dit Japanse encefalitis of tekenencefalitis. patiëntenvereniging die is • Een aangesloten bij de Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie nodig van huisarts of • Verwijsbrief medische specialist

de pupil eenderde wordt bedekt • Als door de onderrand van het bovenooglid of de overhangende huidplooi als u recht vooruit kijkt

IZZ Zorg voor de Zorg + IZZ Zorg voor de Zorg Extra 2 en Extra 3 (vervolg) Zorgsoort

2014

2015

Paramedische zorg: Voetbehandelingen voor verzekerden met diabetes mellitus met zorgprofiel 1 worden vanaf 2015 vergoed als onderdeel van het artikel ‘Voetbehandelingen’. Dit betreft behandelingen met het doel (pijn) klachten door huid- en nagelaandoeningen en/of overmatige druk op voet of nagels te verminderen om wonden te voorkomen. Uw huisarts kan u vertellen of u onder zorgprofiel 1 valt.

Geen vergoeding

2 een vergoeding ter hoogste • Extra e 90 per kalenderjaar (voor alle

Psychologische zorg: De geestelijke gezondheidszorg (ggz) voor kinderen jonger dan 18 jaar verandert per 1 januari 2015. Vanuit uw aanvullende verzekering hebt u geen recht meer op vergoeding van groepsbehandelingen voor kinderen van ouders met een psychische stoornis.

Een vergoeding van e 400 per kalenderjaar

Verblijf: Vanuit uw aanvullende verzekering hebt u geen recht meer op vergoeding van therapeutische vakantiekampen voor kinderen tot 18 jaar.

Een vergoeding van e 230 per kalenderjaar

behandelingen genoemd in het artikel ‘Voetbehandelingen’) Extra 3 een vergoeding ter hoogste e 180 per kalenderjaar (voor alle behandelingen genoemd in het artikel ‘Voetbehandelingen’)

•

Kies de verzekering die bij u past

vergoeding wordt vanuit de • Deze aanvullende verzekering niet meer aangeboden vergoeding wordt vanuit de • Deze aanvullende verzekering niet meer aangeboden

Alle informatie op www.izz.nl Een compleet overzicht van alle wijzigingen vindt u op www.izz.nl/wijzigingen2015.

Collectiviteitskorting langer geldig Uw medewerkers met een IZZ Zorgverzekering hebben vanaf 2015 langer recht op de 10% collectiviteitskorting. In de oude situatie was de korting één jaar geldig. Zelfs al trad uw medewerker in bijvoorbeeld juli uit dienst, de ­collectiviteitskorting gold tot en met het einde van het jaar. Deze periode is vanaf 2015 verlengd tot maximaal drie jaar. Een voorbeeld: stel uw medewerker treedt per 1 maart 2015 uit dienst, dan geldt zijn korting op de IZZ Zorgverzekering nog tot en met 31 december 2017.

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  15

Dominique Vijverberg, Algemeen directeur Stichting IZZ

ontmoet …

… Ab Klink Ab Klink was van 2007 tot 2010 minister van Volks­ gezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Balkenende IV. Sinds 1 januari 2014 maakt hij deel uit van de raad van bestuur van Coöperatie VGZ. Hij is verantwoordelijk voor de portefeuille Zorg.

Hoe Google’s spellingscheck Ab Klink op een idee bracht

‘The doctor’s problem is our problem’ Goede en passende zorg voor zorgmedewerkers die elke dag het vuur uit hun sloffen lopen. Daar staat de IZZ Zorgverzekering voor. Werkgevers en werknemers in de zorg verenigd in het IZZ-collectief beslissen sinds 1977 over de inhoud van de IZZ ­Zorgverzekering. Voor de uitvoering wordt samengewerkt met Coöperatie VGZ. Ab Klink en Dominique Vijverberg zetten de ­uitgangspunten van deze samenwerking op een rij. “Zorgen voor goede zorg is een gedeelde verantwoordelijkheid.”

Dominique Vijverberg: “Stichting IZZ is

opgericht om een bijdrage te leveren aan de gezondheid van mensen die in de zorg werken. Dat doen we door de IZZ Zorgverzekering zo goed m ­ ogelijk af te stemmen op de behoeften van zorgmedewerkers. Die zorg moet ­passend én van goede kwaliteit zijn. Wat is uw definitie van goede zorg?”

16  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

“Toen de Zorgverzekeringswet in 2006 werd ingevoerd, heeft het programma ‘Zichtbare Zorg’ ­proberen vast te stellen wat goede zorg is. ­Kwalitatief goede zorg is effectief, veilig, op tijd en zet de behoeften van de individuele patiënt centraal. Zichtbare Zorg was helaas geen groot succes, deels omdat het geen initiatief van de zorgsector zelf was. DICA, een meetsysteem dat inzicht geeft in de Ab Klink:

kwaliteit van de medische zorg, is dat bijvoorbeeld wel. Om te bepalen wat goede zorg is, gebruiken verzekeraars onder andere DICA. Daarnaast richten we ons op wetenschappelijk onderzoek en zitten wij regelmatig met verzekerden en zorgaanbieders rond de tafel. Want wat goede zorg is, dat bepalen vooral de zorgaanbieders, de artsen.” Vijverberg: “Goede zorg is één ding, maar brede beschikbaarheid van zorg en keuzevrijheid voor verzekerden zijn ook belangrijk. Zorgmedewerkers weten immers waar ze het over hebben en willen dus zelf kunnen kiezen waar zij behandeld worden. Hoe houdt Coöperatie VGZ daar rekening mee?“

”Door afspraken te maken met zorgaanbieders die voldoen aan be-

Klink:

paalde eisen. We kijken ­bijvoorbeeld hoe vaak een ziekenhuis een specifieke ingreep uitvoert, hoe regelmatig er complicaties optreden en hoe patiënten die zorg ervaren. Daarbij is het ons doel zo veel mogelijk ziekenhuizen en zorgaanbieders te contracteren, zodat verzekerden ruime keuzevrijheid hebben. Hier zit ook een filosofie achter: zorgaanbieders uitsluiten is geen doel op zichzelf: voor die aanbieder levert het niets op. Liever houden we ze ­binnenboord en kijken we samen hoe we de kwaliteit van zorg een positieve impuls kunnen geven. Ik was onlangs op het hoofdkantoor van Google Nederland in Amsterdam. Daar werd ik getroffen door hun ­missie: ‘Your problem is our problem’. Daar gaan ze heel ver in. Het begint al in de zoekbalk. Tik je daar ‘koningklijk’ in en niet ‘koninklijk’, dan past Google het automatisch voor je aan. Want als u ons de verkeerde vraag stelt, geven wij u het verkeerde antwoord, zo stelt Google. Dus helpen wij u bij het stellen van de juiste vraag. Een zelfde grondhouding zou ons als zorgverzekeraar ook sieren. Als artsen niet de kwaliteit leveren die nood­

zakelijk is, dan is dat een probleem dat we zo veel mogelijk samen moeten oplossen. ‘The doctor’s problem is our problem’, wil ik dus zeggen!”

“Kijken hoe we samen de zorg een positieve impuls kunnen geven” Vijverberg: “Zorgen voor goede zorg is inderdaad een gedeelde verantwoordelijkheid. Als verbindende factor tussen enerzijds werkgevers en werknemers in de zorg en anderzijds de IZZ Zorgverzekering kan én wil Stichting IZZ daarin een belangrijke rol spelen. Bijvoorbeeld als platform waarin ­kennis en kunde over goede zorg wordt gedeeld. Dat doen we bijvoorbeeld met ons ‘Jaarrapport Zorggebruik’ of ons onderzoek ­‘Gezond werken in de zorg’ dat we in samenwerking met s­ ociale partners uitvoerden. De ­inzichten die we hieruit verkrijgen delen we weer met de sector, zodat zorgaanbieders daar hun voordeel mee kunnen doen.”

“Dit soort inzichten zijn ideaal om mee te nemen als spiegelinformatie bij gesprekken met zorgaanbieders. Waar gaat het goed en wat kunnen andere zorgaanbieders daarvan leren? Als wij inzichtelijk kunnen maken waar zorgconsumenten beter g ­ eholpen worden, wat is er dan mis met het delen van die informatie met zorgcon­ sumenten zelf? Daar proberen we nu al aan bij te dragen met ‘Vergelijk en Kies’, waar verzekerden zorgaan­ bie­ders kunnen vergelijken en hun ­ervaringen kunnen delen. Ook zo zorg je ervoor dat goede zorg wordt beloond.”

Klink:

“Het is goed dat de informatie waarover de zorgverzekeraar beschikt gedeeld wordt, maar uiteindelijk is het vooral van belang dat de informatie op Vergelijk en Kies aan­gevuld wordt met ervaringen en ­meningen van zorgconsumenten zelf. Dan geeft de informatie het beste beeld van de zorg en kan de zorgconsument afgewogen gebruikmaken van de keuzevrijheid die de IZZ Zorgve­r­­ze­ kering biedt.”

Vijverberg:

December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  17

MijnZorgnet.nl: samen verantwoordelijk MijnZorgnet.nl is een persoonlijk, online gezondheidsdossier waar ­zorggebruikers en hun zorgaanbieders informatie ­kunnen opslaan, delen en bespreken. Transparant, direct en laagdrempelig. Even ­overleggen, een vraag stellen aan een andere b ­ etrokken zorg­­aan­bieder of checken hoe het met iemand gaat: het wordt heel eenvoudig. “Goede zorg wordt een gedeelde verantwoorde­lijkheid voor zorggebruiker en zorgaanbieder.”

MijnZorgnet is een dienstverlenend platform voor zorggebruikers, hun mantelzorgers en zorgaan­bieders. “In een zorgomgeving waarin zelfmanagement steeds belangrijker wordt, is MijnZorgnet een uitkomst”, zegt Carola Groenen, verloskundige en onderzoeker bij MijnZorgnet. “De persoon staat centraal. Aan goede communicatie schort het echter nog wel eens. Wanneer meerdere zorgaanbieders bij iemand betrokken zijn, blijft informatie vaak versnipperd: de huisarts weet bijvoorbeeld niet wat de fysiotherapeut heeft g ­ eadviseerd. Via het platform MijnZorgnet werken zorggebruiker en -aanbieders nauw ­samen. Samen zijn zij verantwoordelijk.” Mijn Zorgnet draagt bij aan betere interactie in de zorg en geeft zorggebruikers de regie over hun eigen zorg. Voor zowel complexe als enkelvoudige zorg. Zo kan MijnZorgnet prima worden gebruikt ­tijdens een zwangerschap of om overzicht te ­houden over medicijngebruik. Bij zowel tijdelijke als langdurige zorg is MijnZorgnet een uitkomst. Persoonlijk gezondheidsdossier Er zijn inmiddels ruim 16.000 ­mensen met een profiel op M ­ ijnZorgnet, onder wie 2.000 zorg­aanbieders. Wie van MijnZorgnet gebruik wil ­maken, creëert met zijn DigiD een profiel en ­bepaalt wie toegang krijgt tot z­ ijn gegevens. Dat kunnen huisartsen, m ­ edisch spe­ cialisten en fysio­therapeuten zijn, maar ook familieleden of vrienden. Ze k ­ unnen een dagboek bijhouden

18  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

en zorgaan­bieders k­unnen documenten ­uploaden. ­ ovendien is het mogelijk om elkaar vragen te B stellen. Alle activiteiten komen in het g ­ ezond­heids­dossier. “Zorgaanbieders hebben zo altijd en overal alle ­gegevens bijeen. De informatie is up-­to-date. En ze kunnen gemak­kelijk vragen ­beantwoorden en overleggen met collega’s.” ­Volgens Groenen maakt MijnZorgnet de zorg ­beter. ­“Iedereen wil samenwerken, maar vaak gaat dat heel inefficiënt. ­Communicatie via één dossier is sowieso winst. Ook hoor ik van zorgaanbieders dat MijnZorgnet hun dagelijkse praktijk efficiënter maakt.” Werken met MijnZorgnet is voor zorgaanbieders even wennen, weet Groenen. “Maar als ze weten hoe ze het platform kunnen benutten, blijkt het een waardevol instrument. En niet alleen voor de zorgaanbieder, maar zeker ook voor de zorg­ gebruiker.”

Stichting IZZ ondersteunt MijnZorgnet Op MijnZorgnet.nl draait alles om vinden, delen en verbinden. Het platform is een handig hulpmiddel voor uw medewer­ kers, ook als zij zelf zorg nodig hebben. Mijnzorgnet draagt bij aan de kwaliteit van de zorg, verkort verzuimduur en vergroot inzetbaarheid. Meer informatie: www.stichtingizz.nl/mijnzorgnet.

Maak werk van verzuim Elise Merlijn kent de zorgsector erg goed. De resultaten van het onderzoek Gezond werken in de zorg van Stichting IZZ en de Erasmus Universiteit Rotterdam zijn voor haar dan ook geen verrassing. Ietwat teleurgesteld is ze wel: “Als het onderzoek iets laat zien, is het dat investeren in gezondheid en inzetbaarheid van medewerkers loont. Waarom staat het thema dan nog altijd zo laag op veel organisatieagenda’s?” “De zorg was altijd een heel veilige werkgever”, begint Merlijn. “Zorgmedewerkers hoefden zich geen zorgen te maken over hun baan: werk genoeg. Maar in deze tijd van bezuinigingen en hervormingen zijn zorgbanen schaars. Die druk voelen medewerkers. En dat zie je terug in de resultaten van het onderzoek. Bijvoorbeeld in het percentage grijs verzuim. Bijna de helft van de zorgmedewerkers is het afgelopen jaar gaan werken, terwijl deze medewerkers zich eigenlijk ziek hadden moeten melden. Geen goede ontwikkeling. Het werk in de zorg is zwaar: 85% van de medewerkers kampt met klachten aan het bewegingsapparaat. Ook de emotionele belasting is groot. Blijven lopen met klachten leidt op termijn alleen maar tot meer problemen.”

Elise Merlijn is cao-onderhandelaar namens de Abvakabo FNV en sinds 2009 bestuurslid bij Stichting IZZ. Ze maakt zich sterk voor goede arbeidsvoorwaar­ den en arbeidsomstandigheden voor zorgmedewerkers. Zodat zij hun werk gezond en vitaal kunnen (blijven) doen.

Pijnpunten Het onderzoek legt volgens Merlijn een aantal pijnpunten bloot. “Ruim 54% van het langdurig verzuim in de zorg is werkgerelateerd. Dat is veel. Tegelijkertijd is er sprake van grote verschillen tussen organisaties. Het werkgerelateerd verzuim is dus te beïnvloeden. Het onderzoek laat ook precies zien hoeveel elke investering in euro’s oplevert. Hoe kan het dat dit nog niet door alle zorgorganisaties is opgepakt? Managers tonen zich weinig betrokken bij het beleid voor lichamelijke en psychische belasting, zo blijkt uit het onderzoek. Dat speelt zeker een rol. Aan de andere kant is de helft van de zorgmedewerkers hooguit gedeeltelijk bekend met maatregelen, procedures en afspraken op het gebied van arbeidsbelasting. Dit baart mij zorgen.” Met de betrokkenheid van Stichting IZZ zit het wel goed. “Met dit onderzoek laat de stichting opnieuw zien dat zij een verantwoordelijkheid voelt als het gaat om het welbevinden van zorgmedewerkers. Het onderzoek maakt duidelijk wat de beïnvloedbare oorzaken zijn achter het zorggebruik. En dat organisaties hier wel degelijk interventies op kunnen ontwikkelen.” December 2014, Inzicht, Stichting IZZ  19

Fit aan het werk

Claudia van Drunen, Gewoon thuis

“Ik heb cliënten nu veel meer te bieden” Claudia van Drunen werkt al meer dan twintig jaar in de thuiszorg. Altijd met liefde en plezier, maar de laatste jaren begon het te knagen. “Ik was er echt alleen maar voor de zorg, voor iets anders was geen tijd of ruimte. Veel cliënten hebben echter ook andere behoeften: aan iemand die helpt met de was doen. Of gewoon aan gezel­ schap, aan iemand die hen mee naar buiten neemt. Niet iedereen kan of wil

20  Stichting IZZ, Inzicht, December 2014

voor dit soort dingen een beroep doen op kinderen of familie. ‘Gewoon thuis’ is een oplossing voor cliënten die de regie willen houden, maar niet meer alles zelf kunnen. Maar ook voor mij is het een uitkomst, omdat ik mensen veel meer te bieden heb. Naast een regulier contract van 22 uur, heb ik per week 4 tot 6 dienstenuren beschik­ baar. Het kan zomaar zijn dat ik de mevrouw die ik ’s ochtend heb gehol­

pen met de steunkousen, ’s middags meeneem naar de markt. Of help met eten koken. Ik maak soms lange dagen, rijd van hot naar her. En met vier kinderen thuis is het een heel geregel. Maar het is het waard. De afwis­seling en voldoening die het geeft om mensen te kunnen helpen, ik zou niet anders meer willen.” Zie ook pagina 5 ‘Even vragen aan …’