Magazine voor werkgevers in de zorg. Inzicht. Nummer 1 oktober 2011 jaargang 17. Intolerant tegen agressie. De nieuwe Inzicht. IZZ Zorg voor de zorg

Magazine voor werkgevers in de zorg

Inzicht Nummer 1 oktober 2011 jaargang 17

Intolerant tegen agressie De nieuwe Inzicht

IZZ Zorg voor de zorg

Inhoud w

Voorwoord

6 Lik-op-stukbeleid

Inzicht brengt ons verder Voor u ligt het vernieuwde blad Inzicht. Het uiterlijk is nieuw. Wat niet veranderd is dat we willen voorzien in een informatie­ behoefte. Bijvoorbeeld over de wijzigingen in het basispakket. Wat betekenen die voor de mensen in de zorg? Daarnaast zien we de zorgkosten in Nederland stijgen. Maar wat zijn de zorg­ soorten die voor medewerkers in de zorg het belangrijkste zijn? Door onze declaratiegegevens te analyseren, kunnen we dat inzicht creëren. Het inzicht in de zorgconsumptie wordt door IZZ gebruikt om de inhoud en opbouw van het verzekeringspakket af te stemmen op zorgmedewerkers. Maar het gaat verder. We willen ook weten waardoor bepaalde zorgsoorten meer gebruikt worden. Stel dat er twee vergelijkbare instellingen grote verschillen laten zien in het gebruik van fysiotherapie door hun medewerkers. Dan willen we graag weten waar dat aan ligt. Door gegevens te verzamelen, te delen en te vertalen, kunnen instellingen écht van elkaar leren en beter sturen op gezondheid en duurzame inzetbaarheid van medewerkers. Over zorgmedewerkers gesproken, hebt u al gestemd op uw favoriete Mooi Mens-kandidaat? Met de Mooi Mens Verkiezing willen we waardering uitspreken voor hen die in de zorg werken. We willen echter ook aan de rest van Nederland laten zien hoe boeiend het werk in de zorg is. Om zo een steentje bij te dragen aan het vervullen van de behoefte aan gemotiveerd gekwalifi­ ceerd personeel in de zorg. Deze onderwerpen en meer komen in deze Inzicht aan bod. Ik wens u veel leesplezier! Dominique Vijverberg Algemeen directeur Stichting IZZ

Het veiligheidsbeleid van VieCuri (Venlo en Venray) is een groot succes. Er is een duidelijke afname van meldingen over agressie en diefstal. Ton Heerschop, hoofd veiligheid en milieu: “Wat ons beleid succesvol maakt, is de betrokkenheid van ons personeel.”

8 Toekomstproof Vergrijzing, krappe arbeidsmarkt. Hoe bereid je je organisatie het best voor op de toekomst? Bevorder de duurzame inzetbaarheid van je mensen, adviseert senior-onderzoeker Cees Wevers van TNO. Dat doet ook wonderen voor je positie op de arbeidsmarkt.

12 Sturen op resultaat Kwaliteitsconsultant Paul van den Berg ontwikkelde een systeem om kwaliteit in de zorg te meten. IZZ-directeur Dominique Vijverberg sprak met hem.

Colofon Inzicht verschijnt viermaal per jaar voor relaties van IZZ. Redactie Anoek Bleumer, Ed Coumans, Carola van der Heijde, Chris van der Hulst, Remco Koenders, Petra Kruijt, Wies Peters, Dirk van Sambeeck, Bastiaan Schoel Fotografie ANP/ Wim Hollemans, Hollandse Hoogte / Joyce van Belkom, Evelyne Jacq, Chris Keulen, Arjen Veldt fotografie, Dennis Vloedmans, Norbert Voskens Concept en realisatie HDtt Communicatie, Nijmegen Grafische vormgeving Wunderbar, Nijmegen Druk Jac van Hardeveld printendruk, Dodewaard

2

IZZ Inzicht

Oktober 2011

IZZ De zorgverzekeraar voor de zorgsector Postbus 445 5600 AK Eindhoven Afdeling Accountbeheer, T (088) 131 35 60 (lokaal tarief) www.izz.nl © 2011 IZZ Hoewel de inhoud van dit magazine zorgvuldig is samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend.

15

16

8

6

Verder in dit nummer 4 5 11 14

Nieuw middel om uitval te beperken Even vragen aan … Marjo Klein, Atrium MC [email protected] Bevorder duurzame inzetbaarheid, zet Vitaliteitvoordezorg.nl in 15 Bas Frederiks, voorzitter or Jeroen Bosch Ziekenhuis 16 Fit aan het werk

Weet je 8 van de 10 Nederlanders voelen zich kerngezond! Bron: CBS

Oktober 2011

IZZ Inzicht

3

Actueel

Ruim 1 op de 3 zorgmedewerkers maakt gebruik van fysiotherapie!

Nieuw! inzicht in zorgconsumptie van personeel IZZ heeft veel data over zorgconsumptie op sector-, branche- en instellingsniveau. Deze gegevens bieden onder meer inzicht in arbeidsrelevante zorg die zorgmede­ werkers consumeren. Door ze af te zetten tegen landelijke gegevens wordt duide­ lijke welke zorgsoorten er voor zorgmede­ werkers echt toe doen. Want werken in de zorg brengt specifieke gezondheidsrisico’s met zich mee. Voor instellingen die een werkgevers­ arrangement met ZZ hebben afgesloten – en voldoende IZZ-verzekerde medewer­ kers hebben – is er vanaf 2012 een nieuwe dienst, Informatieprogramma: Inzicht in Zorgconsumptie. Hiermee wil IZZ werk­ gevers jaarlijks inzicht bieden in arbeids­ relevante zorg. Het gaat om de consump­ tie van fysiotherapie en psychische hulp van bij IZZ verzekerde zorgmedewerkers. Uit een analyse van de gegevens over

Mooi Mens Verkiezing 2011 Uit een recordaantal van 685 inzendingen heeft de jury 25 kandidaten voor de titel Mooi Mens 2011 geselecteerd. Misschien bevindt zich hier wel een van uw medewerkers onder. De verkiezing nadert inmiddels haar ontknoping. Tot 4 november kan iedereen stemmen op zijn favoriet. En dinsdagavond 8 november wordt bekend wie zich Mooi Mens 2011 mag noemen. U stimuleert toch ook dat al uw mede­ werkers hun stem uitbrengen! Stemmen kan via www.zorglive.nl.

4

IZZ Inzicht

Oktober 2011

2010 blijkt dat ruim een op de drie zorg­ medewerkers gebruikmaakt van fysio­ therapie. In vergelijking met het landelijk gemiddelde is dit ongeveer anderhalf keer zoveel. Maar ook tussen de branches bestaan er verschillen. Zo maakt in de VVT en de gehandicaptenzorg 40% van de zorgmedewerkers gebruik van fysiothera­ pie, terwijl dit in de ziekenhuizen (32%) en ggz (35%) veel lager is. Verder loopt het aantal medewerkers dat fysiotherapie nodig heeft tussen zorginstellingen uit dezelfde branche sterk uiteen. Zo varieert het percentage medewerkers dat fysio­ therapie gebruikt in de VVT van 20% tot 50% per instelling. Begin 2012 zijn de gegevens (bij voldoen­ de IZZ-verzekerde medewerkers vanwege de privacy) beschikbaar op instellingsni­ veau. Meer informatie vindt u www.izz.nl.

Even vragen aan … Onderzoek toont aan: tevreden werkgevers voor IZZ U bent tevreden over IZZ. Dat blijkt uit een klanttevredenheidsonderzoek onder 387 medewerkers van P&O of de salaris­ administratie en 67 directeuren. Het onderzoek levert een overall cijfer op van 7,3. Dat is hoger dan vorig jaar, toen dat cijfer bij 7,1 bleef steken. De stijging van de waardering is het resul­ taat van een verbeterslag op een aantal belangrijke punten. Zo is bijvoorbeeld de bekendheid van de accountmanager en de manager accounts en projecten flink voor­ uitgegaan. Steeds vaker richten werkge­ vers zich tot hen. Ook inhoudelijk scoren zij goed. Vooral wat betreft betrouwbaar­ heid, deskundigheid, stiptheid en bereik­ baarheid. Een tweede punt waardoor IZZ beter bij werkgevers scoort is het toene­ mende gebruik van onlinecommunicatie­ kanalen. Met name de algemene website van IZZ, www.izz.nl, is erg populair. Vrijwel alle deelnemers aan het onder­ zoek hebben de website bezocht, voorna­ melijk voor informatie over bijvoorbeeld vergoedingen. Ook om in te loggen op Mijn IZZ komen steeds meer werkgevers op de site terecht. Het gebruik van Mijn IZZ steeg dan ook ten opzichte van 2010 (79 versus 54 procent). Tot slot, u bent ook tevreden met dit blad. Inzicht blijkt voor u een belangrijke bron van informatie te zijn. Het blad wordt veel geraadpleegd. Negen van de tien deelnemers lezen het en zijn goed te spreken over de schrijfstijl en de rele­ vantie van de informatie. IZZ wil alle deelnemers aan het onder­ zoek bedanken voor hun medewerking. Met uw inzet kunnen wij onze dienst­ verlening weer beter maken.

Marjo Klein Marjo Klein is nu tien jaar re-integratieadviseur bij Atrium MC. Samen met haar collega Arno Helgers is zij verantwoordelijk voor het vitaliteitsbeleid. Zo dragen zij bij aan de duurzame inzetbaarheid van het personeel in het Limburgse ziekenhuis. Personeel duurzaam inzetbaar houden, wat versta jij daaronder? “Mensen zo vitaal mogelijk aan het werk houden en – als het eens misgaat – zo snel mogelijk weer op het paard krijgen. Dat bereiken we enerzijds door preventieve acties en maatregelen, anderzijds door gerichte aanpak van verzuim. Curatief hebben we bijvoorbeeld een speciaal driegesprek ingevoerd. De zieke werknemer, zijn leidinggevende en de bedrijfsarts bespreken samen de mogelijkheden. Vertrouwen is daarbij een sleutelbegrip. Iedereen moet constant in de gaten blijven houden wat realiseerbaar is.” Hoe krijg je het belang van vitaliteit bij de medewerkers tussen de oren? “De belangrijkste insteek van ons vita­ liteitsbeleid is dat we werknemers bewustmaken van wat ze hier zelf aan kunnen doen. En daarin ondersteu­ nen we ze vervolgens ook praktisch. Zo organiseren we het hele jaar door activiteiten die onze medewerkers vitaal houden. We hebben onder andere een loopgroep, een wandelgroep en een fietsclub. Nemen zij deel aan een wedstrijd, dan betalen wij het inschrijfgeld.” Een actieve werknemer is minder vaak ziek? “Dat is wat kort door de bocht, maar ons ziekteverzuim is inderdaad laag. Het verzuim is de laatste jaren gestaag afgenomen van 5,9 procent een paar jaar geleden, naar 4,3 procent dit jaar. Daarmee behoren we tot de tien beste ziekenhuizen in ons vakgebied!” Lees op pagina 16 het verhaal van een van de medewerkers van Atrium MC.

Oktober 2011

IZZ Inzicht

5

Goed, beter, best

VieCuri voert succesvol lik-op-stukbeleid

‘Agressie tolereren wij niet’ In deze rubriek nemen we elk nummer een kijkje in de keuken van een instelling die het net even anders doet. Zoals VieCuri Medisch Centrum met locaties in Venlo en Venray, dat al jarenlang een succesvol lik-op-stukbeleid tegen agressie voert.

Ton Heerschop, VieCurie Medisch Centrum

Ambulancebroeders, politieagenten en brandweerlieden bieden hulp aan mensen in nood. Toch krijgen zij regelmatig te maken met agressie. De overheid probeert hier onder het motto ‘Handen af van onze helpers’ iets aan te doen. Maar niet alleen voor de overheid is hier een taak weggelegd. Ook een werkgever kan maatregelen nemen om agressie tegen personeel aan te pakken. In het verzorgingsgebied van VieCuri wonen zo’n 280.000 mensen. 155 me­ disch specialisten, 70 arts-assistenten én ruim 2.600 medewerkers werken elke dag keihard om mensen te hel­ pen. Het ziekenhuis zet zich al jaren

in om voor al die zorgverleners een veilige werkomgeving te creëren. Dat begon allemaal in 2003 toen VieCuri deel uitmaakte van een groep pilot­ ziekenhuizen waarbinnen het concept Veiligezorg werd ontwikkeld. Dit overheidsproject had als doel zieken­ huizen en ziekenhuispersoneel beter te leren omgaan met agressie van patiënten en bezoekers. Daarvoor kregen deelnemende zie­ kenhuizen niet alleen advies op maat, maar ook hulp bij het opstellen van protocollen en convenanten én toe­ gang tot een schat aan informatie van het kenniscentrum Veiligezorg. Vliegende start De deelname aan het pilotproject betekende een vliegende start voor het veiligheidsbeleid van VieCuri. Zo kon VieCuri in de loop der jaren een aantal belangrijke maatregelen nemen om agressie van patiënten en bezoekers tegen personeel te bestrijden. In Venlo werden extra be­

IN HET KORT >> BETROKKENHEID PERSONEEL MAAKT VEILIGHEIDSBELEID VIECURIE TOT SUCCES .. MEDEWERKERS KUNNEN EENVOUDI 6

IZZ Inzicht

Oktober 2011

VieCurie plaatste extra beveiligingscamera’s en zorgde voor 24 uur per dag bewaking bij de hoofdingang

veiligingcamera’s geplaatst en kwam er 24 uur per dag bewaking bij de hoofdingang. Ook werd er ruimte gemaakt voor een speciale beveili­ gingsloge en werden er slagbomen op het parkeerterrein geïnstalleerd. Hoe belangrijk dit soort maatregelen ook zijn, de sleutel tot het succes van het beleid ligt ergens anders, vertelt Ton Heerschop, hoofd veiligheid en milieu van VieCuri. “De nadruk van ons beleid ligt niet zozeer bij tech­ nische zaken: camera’s vangen geen boefjes. Wat ons beleid succesvol maakt, is de betrokkenheid van ons personeel.” “Agressieve mensen tolereren wij niet”, stelt Heerschop krachtig. “Daar­ om moedigen wij ons personeel aan van elk incident melding te maken. Pas als iedereen meewerkt, kun je echt iets veranderen.” Om de meldingsbereidheid te stimu­ leren, wordt er geprobeerd de drem­ pel voor melding zo laag mogelijk te houden. Heerschop: “Een melding

maken van agressie moet voor een medewerker een eitje zijn. Goede samenwerking, zowel intern als extern, is daarbij een vereiste.” Om hiervoor te zorgen, werd met het ministerie van Justitie en de politie een convenant gesloten. Daarin is vastgelegd hoe er met agressie binnen het ziekenhuis wordt omgegaan. Voorbeeld volgen Doordat alles zo duidelijk geregeld is, weet iedereen wat hij moet doen. Dat betekent een enorme boost voor de meldingsbereidheid. Hetzelfde geldt voor het feit dat een melding maken op drie manieren kan: via internet, met behulp van een meldingskaartje en per telefoon. Een laatste manier om de meldingsbereidheid te stimule­ ren is de afspraak dat het ziekenhuis namens zijn medewerkers aangifte van geweldpleging kan doen. Hier­ door voelen medewerkers zich vei­ liger en is het melden van gewelds­ incidenten een minder zware last.

Het veiligheidsbeleid van VieCuri is een groot succes. Was er in 2004 nog sprake van 300 meldingen van agres­ sie en diefstal, in 2010 waren dat er nog maar 26. Niet voor niets kreeg het ziekenhuis dat jaar uit handen van het ministerie van Binnenlandse Zaken erkenning voor zijn ‘veilige zorg’. Heerschop is dan ook tevreden en denkt dat ook andere organisaties er prima mee aan de slag kunnen. “De investeringen die ze moeten doen, zijn helemaal niet groot en er komt weinig bureaucratie bij kijken. Het vraagt alleen veel betrokkenheid, ook van de politie.” Die navolging is er. Zo heeft het zie­ kenhuis in Weert het convenant dat VieCuri sloot met het ministerie van Justitie en de politie een op een over­ genomen. Ook andere instel­lingen raadt hij aan niet te moeilijk te doen. “Probeer niet het wiel opnieuw uit te vinden, richt je gewoon tot het ken­ niscentrum Veiligezorg. Zij kunnen je heel eenvoudig verder helpen.” •

IG MELDING MAKEN VAN AGRESSIE .. VAN 300 NAAR 26 MELDINGEN IN 7 JAAR .. ZIEKENHUIS WEERT VOLGT VOORBEELD VIECURIE Oktober 2011

IZZ Inzicht

7

Investeren

Cees Wevers

IN HET KORT >> WERKGEVERS WORDT .. 88

IZZ 2011 IZZ Inzicht Inzicht Oktober Oktober 2011

Hoe bereid je je als werknemer en als organisatie voor op de toekomst? Vanwege vergrijzing ontkomen zorg­ instellingen er niet aan te werken aan de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Daarbij hebben de werknemers ook hun eigen verantwoordelijkheid. Maar een goed instellingsbeleid doet ook wonderen voor je positie op de arbeidsmarkt. Senior-onderzoeker Cees Wevers van TNO geeft zijn visie. En wat kan IZZ betekenen voor werkgevers en werknemers?

n in gezonde toekomst Veel sectoren kampen ermee: een (dreigend) tekort aan arbeidskrachten. Of het nu gaat om het onderwijs, de zorg of de IT-sector: het wordt voor organisaties steeds belangrijker de huidige medewerkers te behouden en zo goed mogelijk in te zetten en tegelijk een aantrekkelijke werk­ gever te zijn voor nieuw personeel. Volgens Cees Wevers snijdt het mes van duurzame inzetbaar­ heid aan beide kanten. “Duurzame inzetbaarheid bereidt mensen voor op hun werkende toekomst. Daarbij gaat het niet alleen om hun gezondheid, maar ook om de juiste kwalificaties en de balans werk-privé.” Volgens de onderzoeker denken werknemers én werkgevers veel te weinig na over de vraag: kan en wil ik dit werk over vijf jaar nog doen? Voor werkgevers is er nog een reden om te zorgen dat het personeel met plezier aan het werk blijft: uitval brengt hoge kosten met zich mee. Negatieve cultuur

Organisaties moeten dus investeren in de gezond­ heid en kennis van hun mensen. De onderzoeker zegt dat de zorgsector specifieke problemen heeft. Hij maakt daarbij wel onderscheid tussen cure en care. “In de verpleeghuizen, de thuis­ zorg of de gehandicaptenzorg is 90 procent van de medewerkers vrouw, veelal in dezelfde leef­ tijdsgroep. Zij doen vaak al heel lang hetzelfde werk. Logisch, als je een gezin hebt is dat een stabiele werkomgeving. Maar als je niet doorleert of groeit, roest je vast. Er kan een wat negatieve cultuur ontstaan, waarbij mensen het niet naar

de zin hebben, maar ook niet weg willen. Dat is echt een risico voor uitval.” Ambitie of wil­ len doorgroeien is niet vanzelfsprekend. Daarbij staan in de thuiszorg de salarissen onder druk. Veel zorgmedewerkers zitten in een spagaat, zegt de onderzoeker: ze willen mensen helpen, vinden dat ze belangrijk werk doen, maar in de waarde­ ring voor hun vak knaagt er iets. In de ziekenhui­ zen, de cure, is de nood wat minder aan de man. “Hier zijn meer medisch-technische specialisaties en is het voor verpleegkundigen aantrekkelijker om door te leren.” Loopbaanbegeleiding

Werkgevers hebben duurzame inzetbaarheid de afgelopen jaren laten liggen, vindt Wevers. Er is veel energie gaan zitten in schaalvergroting van zorginstellingen en veranderingen in het zorg­ stelsel. “Werkgevers moeten er nu werk van ma­ ken, op organisatorisch én individueel niveau.” Dat begint met het ontwikkelen van een visie waar je als organisatie over vijf jaar wilt staan wat betreft je personeelsvoorziening. Die moet zich vertalen in voor het personeel herkenbaar beleid. Bijvoorbeeld op het gebied van agressie­ aanpak, loopbaanbegeleiding of goede interneklachtenregelingen. Je moet wel kunnen waar­ maken waaraan je begint, zegt de TNO’er. “Als je een medewerkertevredenheidsonderzoek houdt, moet je vooraf beseffen dat je met de uitslag aan de gang moet.” Hij noemt ook het voorbeeld van een zorginstelling die de meest innovatieve van >

MOETEN NU WERK MAKEN VAN DUURZAME INZETBAARHEID .. VEEL ZORGMEDEWERKERS VINDEN HUN VAK ONDERGEWAARDEERD .. Oktober 2011

IZZ Inzicht

9

de eigen regio wilde zijn. “Maar van de medewer­ kers zat iedereen al zo’n twintig jaar op dezelfde plek! Je ambitie moet ook reëel zijn.” Wevers stelt ook dat organisaties bij hun aannamebeleid vaak de potentie van het bestaande personeelsbestand vergeten: “Zoek intern mensen of leid ze op.” Hij geeft als tip: stimuleer dat deeltijders net wat meer uur per week draaien. Duurzame inzetbaarheid is een continu proces. Wevers beseft dat het voor organisaties vaak een drempel is om er aan te beginnen: je weet niet waar je uitkomt. “Het brengt nogal wat teweeg. Toch zijn er weinig andere mogelijkheden. De kosten van verzuim en voortijdig vertrek uit de sector zijn gigantisch.” Aandacht voor de inzetbaarheid en gezondheid van medewerkers levert al snel veel op. Een goede interventie bij chronisch lage-rugklachten bijvoorbeeld, kost een paar duizend euro maar de opbrengst is veel hoger. Eigen verantwoordelijkheid

De onderzoeker pleit ervoor dat organisaties vooral stimuleringsmaatregelen nemen om de gezondheid, het werkplezier en de mobiliteit van medewerkers te vergroten. Het ontzien van bij­ voorbeeld oudere werknemers, vindt hij stigmati­ serend. “In plaats van ouderen uit de nachtdienst te halen, kun je ook de nachtdiensten anders in­ richten, maatwerk bieden. Of geef medewerkers meer controle over hun eigen werk en werktijden, zoals bijvoorbeeld Buurtzorg bv dat doet.” Duurzame inzetbaarheid raakt iedereen, zegt hij: “Ook ouderen of lager opgeleiden kunnen van werkplek of werkinvulling switchen.” Medewerkers hebben een eigen verantwoordelijk­ heid om aan hun toekomst te werken. “Je moet je bewust zijn van je loopbaan en consequenties durven trekken, bijvoorbeeld door naar een an­ dere werkplek of werkgever te gaan, als je het niet naar de zin hebt. Dat kan een bevrijding zijn!” Wevers stelt vooral voorop: betrek mensen. “Medewerkers vinden het altijd leuk om mee te denken. Maar je mag ze ook prikkelen.” Hij is ervan overtuigd dat een goed beleid voor duurzame inzetbaarheid ook zijn vruchten af­ werpt bij het aannamebeleid. Een positieve cul­ tuur kan de zorg bijvoorbeeld voor zij-instromers veel aantrekkelijker maken. “Zij-instromers heb­ ben vaak een negatief imago, ze moeten zich aan­ passen. Herken juist de nieuwe ervaring die ze binnen brengen. Zorg dat je dat in goede banen leidt, met een open houding.” •

IZZ en duurzame inzetbaarheid IZZ houdt nadrukkelijk een vinger aan de pols als het gaat om ontwikkelingen in de zorgsector. Deze informatie gebruiken we om ons aanbod van producten en diensten uit te breiden en te verfijnen. Zo heeft inzicht in zorgconsumptie onder zorg­ mede­werkers er onder meer toe geleid dat we zorgverzekerings-­ pakketten vanaf 2012 nog meer gaan toespitsen op arbeids­ relevante zorg. IZZ vindt het belangrijk dat deze zorg goed geregeld, betaalbaar en laagdrempelig is. Met IZZ krijgen uw medewerkers toegang tot een zorgverzekering die optimaal aansluit bij hun behoeften. Zo zijn veel arbeidsrelevante zorg­ soorten al in de Basisaanvullende regeling (BAR) opgenomen. Zorgsoorten die IZZ uitstekend vergoedt: – Zorg voor fysieke belastbaarheid – Psychische hulp – Zorg voor vrouwen, zoals kraamzorg, anticonceptie, overgangsconsulent – Ondersteuning bij preventie van ziekte en gezondheids­ klachten door onder andere workshops en trainingen – Tandartskosten Programma’s voor gezondheid en inzetbaarheid IZZ faciliteert werkgevers bij gezondheidsbeleid en duurzame inzetbaarheid van zorgmedewerkers. Ons streven is om zorg­ consumptie in de sector terug te dringen. Daarvoor hebben we in nauwe samenwerking met instellingen, koepelorganisaties en stakeholders een aantal zorgspecifieke programma’s ontwikkeld. Die bieden inzicht in de gezondheid en duurzame inzetbaarheid van medewerkers, hun betrokkenheid en motivatie, en helpen bij het verbeteren hiervan. Instellingen kunnen hiermee gezond­ heidsbeleid ontwikkelen, onderbouwen en verbeteren. Alle instrumenten sluiten aan op vragen en behoeften van instel­ lingen. Om instellingen meer met elkaar te laten samenwerken en van elkaar te laten leren, koppelt IZZ onderzoeksresultaten op brancheniveau terug in de vorm van benchmarking. Onze programma’s hiervoor zijn: – Informatieprogramma: Inzicht in Zorgconsumptie – Preventieprogramma – Vitaliteitvoordezorg.nl – Beslismodel Inzetbaarheid – ZorgGezond (Bedrijfszorg)

.. HET ONTZIEN VAN OUDERE MEDEWERKERS IS STIGMATISEREND .. GEEF MEDEWERKERS MEER CONTROLE OVER EIGEN WERK EN WERKTIJDEN 10

IZZ Inzicht

Oktober 2011

[email protected] In deze rubriek beantwoordt IZZ uw vragen. Hebt u een vraag, neem dan contact op met onze afdeling IZZ Accountbeheer, e-mail: [email protected], telefoon: (088) 13 13 560 (lokaal tarief).

Het nieuwe jaar komt er weer aan. Wanneer informeert IZZ mij en mijn IZZ-verzekerde werknemers over de premies en pakketwijzigingen voor 2012? IZZ informeert haar verzekerden altijd voor half novem­ ber. Uw IZZ-verzekerde werknemers ontvangen dan hun nieuwe polis voor het volgende jaar. Ook krijgen zij een overzicht van alle wettelijke wijzigingen in het IZZ Basispakket en van de veranderingen die IZZ in haar aanvullende verzekeringen heeft doorgevoerd. Zoals u van ons gewend bent, informeren we ook u daarover. Dit doen we altijd voordat we uw verzekerde werknemers inlichten. We maken hierbij zoals elk jaar gebruik van e-Inzicht, de digitale werkgeversnieuwsbrief. Bent u nog niet geabonneerd dan is dit misschien het juiste moment. Meld u aan door een mail te sturen naar [email protected]. De medewerkers van deze afdeling zorgen er vervolgens voor dat u de nieuwsbrief ontvangt.

Een IZZ-verzekerde werknemer stopt met werken. Hoe moet ik als werkgever deze uitdiensttreding via Mijn IZZ doorgeven? In het overzicht van verzekerden ziet u de kolom Uitdiensttreding. Hierin kunt u uw werknemer bij IZZ afmelden als hij uit dienst gaat om een van de volgende redenen:

– einde dienstverband – einde dienstverband OBU (lees ook: FLEXpensioen/ ouderdomspensioen/AOW) – einde dienstverband WIA Nadat u de betreffende verzekerde hebt aangevinkt, klikt u op Afmelden. Vermeld daarna als datum de laatste dag van het dienstverband. Dus gaat bijvoorbeeld de OBU in op 1 november, dan vult u hier 31 oktober in. De ex-werk­ nemer (en eventuele gezinsleden) krijgt vervolgens een gepast aanbod om de IZZ-verzekering individueel voort te zetten.

Heeft IZZ informatie over Mijn IZZ voor mijn werknemers? Jazeker. Wij ondersteunen u graag in de informatievoor­ ziening naar uw medewerkers. Daarom hebben wij een (intranet)artikel voor u beschikbaar. Hiermee informeert u werknemers over de belangrijkste eerste stappen voor het werken met Mijn IZZ. In het artikel staat het contract­ nummer van uw instelling. Dit nummer hebben werkne­ mers nodig die nog niet bij IZZ verzekerd zijn en per 1 januari 2012 naar IZZ willen overstappen. U kunt het artikel opvragen bij de afdeling Accountbeheer. Stuur een mail naar [email protected] en u ontvangt het document dat op maat is gemaakt voor uw instelling.

www.izz.nl Oktober 2011

IZZ Inzicht

11

Dominique Vijverberg, Algemeen directeur Stichting IZZ

ontmoet … kwaliteitsconsultant Paul van den Berg Paul van den Berg werkte jarenlang als anaesthesioloog/intensivist. Hij zet zijn ervaring nu in als adviseur kwaliteit voor zorginstellingen.

Nieuw kwaliteitssysteem voor de zorg in de maak

‘Sturen op resultaat, verankerd in de behandeling zelf’ Professor Paul van den Berg heeft een nieuw meetsysteem voor de kwaliteit van zorg bedacht. Daarmee kunnen zorgverleners tijdens de behandeling sturen op resultaat. En de uitkomsten ook zichtbaar maken voor de omgeving, waaronder patiënten en zorgverzekeraars. PvdB: “Vanuit mijn ervaring als zorgmedewerker – ik ben jarenlang anaesthesioloog/intensivist geweest – denk ik veel na over de problemen in de zorg. Er is veel discussie over kwa­ liteit, doelmatigheid en ongecontro­ leerde groei van kosten. Ik heb daar

mijn eigen ideeën over. Het makke van de zorg is volgens mij dat het een dienstenmarkt is: een instelling biedt een dienst aan en de patiënt betaalt. Dat komt doordat instellingen in de huidige systematiek van DBC’s betaald worden voor hun verrichtin­ gen. Ook als ze overbodig of zelfs fout zijn. Dat klopt niet. Daarom moeten we de zorg gaan zien als een productenmarkt: je betaalt voor het resultaat en niet hoe het tot stand komt. Als je een auto koopt, hoef je als koper ook niet te weten hoe de

IN HET KORT >> SYSTEEM OM KWALITEIT TE BEWAKEN EN GEZONDHEIDSWINST TE METEN .. ZORGVERLENERS ZIEN MET EEN EXACT GETAL HOE GEZOND 12

IZZ Inzicht

Oktober 2011

daarvan zijn eigen afwegingen maken door wie hij behandeld wil worden. Instellingen en afdelingen kunnen er ook van elkaar zien hoe ze werken en de prijs die ze ervoor vragen. Het systeem biedt ook voordelen voor zorgverzekeraars: ze kunnen straks veel gerichter hun zorg inkopen. Hun opdracht is goede zorg leveren voor een goede prijs. Daar kunnen ze dan op een gemak­ kelijke manier aan voldoen.” DV: “Jouw systeem heeft dus drie voordelen. Het eerste is dat de zorgverlener op basis van statistische gegevens in de gaten kan houden of de behandeling loopt zoals gepland. Tegelijkertijd kunnen patiënten, over­ heid en anderen inzicht krijgen in de kwaliteit van de zorg die de specialist biedt. En zorgverzekeraars kunnen op basis van de resultaten zeggen: die instelling presteert goed, wij sluiten daar een contract mee af.”

fabrikant het proces aan de lopende band heeft ingericht?” DV: “En voor resultaatgericht werken heb jij een statistisch kwaliteitscon­ trolesysteem ontwikkeld. Daarmee kun je de kwaliteit van het behandel­ proces bewaken en gezondheidswinst meten.” PvdB: “Precies. De gezondheidswinst die je met een behandeling behaalt, is dan het product. Die winst kun je bepalen door de gezondheid voor en na behandeling te meten. De benodigde gegevens voor deze metingen worden ontleend aan de behandelprotocollen die door de verschillende professionele verenigin­ gen zijn opgesteld. Dat zijn gegevens die een arts sowieso al bijhoudt. Hij hoeft daarvoor niks extra’s te doen. Alle gegevens over prestaties kunnen we vervolgens ook op een website zetten. Een patiënt kan op basis

PvdB: “Vergeet ook niet dat de arts zelf kan bepalen hoe het zorgpad eruit ziet en wat het moet opleveren. En dat je dat kunt controleren én vergelijken met andere instellingen. Als er verschillen zijn, kun je gaan kijken waar dat dan in zit. Zo kunnen instellingen en zorgverleners van elkaar leren.” DV: “Met jouw systeem zeg je eigen­ lijk: ‘doe wat je goed dunkt, maar we kijken wel wat je levert’. Is dat niet confronterend?” PvdB: “Het is juist motiverend. In feite kunnen zorgverleners nu drie keer per dag in een grafiek zien hoe het met een patiënt is en of de afde­ ling kwaliteit levert. Reken maar dat ze het allemaal willen zien. Want ze horen niet langer of de bloeddruk een beetje is gezakt of gestegen, maar krijgen een exact getal dat aan­ geeft hoe gezond een patiënt is. Het is leuk om dáár als professional op te reageren. Want tot nu toe legden alle gegevens en indicatoren tijdens een

behandeling vooral nadruk op wat níét goed gaat. Mortaliteit, doorlig­ gen, et cetera. Dat is raar. Als ik een auto koop, wil ik van de verkoper ook niet horen dat ik zijn auto moet kopen omdat minder mensen er een ongeluk mee krijgen dan die van de concurrent. Zo verkopen wij de zorg op dit moment.” DV: “Jouw systeem is een denkraam, vertaald naar software die weer gecombineerd wordt met behandel­ protocollen. Daarmee wordt voor­ speld wat het resultaat moet zijn, met welke snelheid het wordt behaald en tot slot hoe groot de kans is dat het resultaat ook daadwerkelijk wordt gehaald. Wat betekent dat dan voor de zorgkosten?” PvdB: “Er zijn heel veel ingrepen of behandelingen die jaarlijks duizen­ den keren worden gedaan. Alle gegevens zijn daarvan beschikbaar. Die kunnen in het systeem worden opgenomen. Voor de ziekenhuiszorg heb je het dan over 80 procent van de omzet. Mijn verwachting is dat we 50 procent van de zorgkosten ermee kunnen besparen. De drempel om met het systeem te starten is echter de investering, waar instellingen tegenaan hikken. Eigenlijk is het een bedrag van niks, aangezien ze er het tienvoudige mee kunnen terugverdie­ nen. Wat ook moeilijk is, is dat er in de zorg al ontelbare projecten lopen. Ze zijn ermee overvoerd.” DV: “Wat ik het mooie vind van jouw systeem is dat het past in de continu lerende omgeving die de zorg is. Jouw systeem helpt: het maakt zaken tastbaar en naar de partijen om je heen kun je in herkenbare eenheden laten zien wat je waard bent. Daarnaast wordt het mogelijk om gegevens onderling te vergelijken. Dat vind ik elegant. Maar de kern ligt in de verankering van statistische kwaliteitscontrole in het primaire proces. Het begint met het leveren van meerwaarde voor de zorgmedewerker.” •

EEN PATIËNT IS .. MET HET SYSTEEM IS 50 PROCENT OP DE ZORGKOSTEN TE BESPAREN .. DE ZORG IS GEEN DIENSTEN- MAAR EEN PR0DUCTENMARKT Oktober 2011

IZZ Inzicht

13

Vitaliteitvoordezorg.nl bevordert duurzame inzetbaarheid

Medewerkersonderzoek: start van vitaal beleid De zorgsector kampt met een tekort aan personeel. Zorgmedewerkers duurzaam inzetbaar en vitaal houden, is daarom van cruciaal belang. IZZ werkt samen met zorginstellingen aan oplossingen hier­ voor. Nieuw is Vitaliteitvoordezorg.nl. Dit instrument is beschikbaar voor alle instellingen in de zorg. Met Vitaliteitvoordezorg.nl geeft IZZ zorginstel­ lingen inzicht in het welbevinden van hun medewerkers. Het is een instrument om duur­ zame inzetbaarheid te bevorderen en het meet onder meer inzetbaarheid, tevredenheid en vitaliteit en biedt input voor hr-beleid. Vitaliteit­ voordezorg.nl is uitgebreid getest. In de pilotfase hebben 2.570 medewerkers in vijf zorginstel­ lingen de vragenlijst ingevuld. Dat heeft waar­ devolle inzichten opgeleverd, voor zowel indivi­ duele instellingen als de gehele zorgsector. Minder werkdruk Kernidee van het instrument is dat er verbanden gelegd worden tussen hr-beleid en vitaliteit. Zijn uw medewerkers tevreden en vitaal? En waar ligt dat aan? Hoe kunt u bijsturen? Vitaliteitvoorde­ zorg.nl geeft het antwoord. Ook worden er duide­ lijke relaties gelegd tussen harde cijfers (verzuim en verloop) en zachte data (beleving van mede­ werkers). Dat geeft duidelijke aanknopingspunten voor nieuw beleid. Zo bleek uit de pilot dat het zelf indelen van werkzaamheden en werkdagen de balans werk-privé gunstig beïnvloedt en de werkdruk verlaagt. Bijna een kwart van de res­ pondenten gaf aan geen enkele invloed op het eigen werkrooster te hebben. Een gemiste kans. De vrijheid om eigen werkdagen in te delen, blijkt een positief effect te hebben op vitaliteit. Door de evenwichtigere werk-privébalans en mindere werkdruk geven mensen een hogere score aan hun algemeen welbevinden. Medewerkers die autonomie hebben in hun planning, antwoorden

14

IZZ Inzicht

Oktober 2011

Ons kapitaal “Medewerkers zijn ons kapitaal. Daar gaan we graag zorgvuldig en duurzaam mee om. Zorggroep Meander heeft het vitaliteitsonderzoek uitgevoerd, zodat we goed weten hoe medewerkers over hun werk denken en waar ze verbeterpunten zien. Het resultaat is een flink aantal verbetertrajecten voor en door medewerkers. Zo zijn we onderweg naar een nog vitalere en duurzamere organisatie.” Anita Tijsma, Directeur Zorggroep Meander

vaker instemmend op stellingen als ‘mijn werk geeft me energie en voldoening’. Vaak wordt parttime werken gezien als dé oplos­ sing voor een betere werk-privébalans. Maar dat is zeker niet de enige, blijkt uit de eerste resul­ taten van Vitaliteitvoordezorg.nl. Met het zelf indelen van werkzaamheden is er namelijk een andere optie. Interessant, want alle uren die ie­ mand kan meedraaien, zijn in de zorg onmisbaar. Optimale beschikbaarheid personeel Vitaliteitvoordezorg.nl geeft inzicht op organi­ satie- en afdelings­niveau. Ook kunt u uw eigen instelling vergelijken met andere organisaties in de zorg. U krijgt de respons op de vragenlijsten verwerkt in een overzichtelijke management­ rapportage, inclusief een toelichting en advies­ gesprek. De rapportage biedt een goede basis voor uw strategisch hr-beleid. Zo werkt IZZ samen met u aan de optimale beschikbaarheid en langdurige inzet van personeel. IZZ heeft Vitaliteitvoordezorg.nl ontwikkeld in samenwerking met PwC. •

Wilt u meer informatie over Vitaliteitvoordezorg.nl, neem dan contact op met uw IZZ-contactpersoon of bel IZZ Account­ beheer, (088) 131 35 60.

voOR en doOR wwa

Communicatie is het toverwoord Dit jaar was een spannend jaar voor het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch. Tientallen afdelingen en duizenden medewerkers verhuisden naar een nieuw, hypermodern complex. Het spiksplinter­ nieuwe pand werd officieel geopend door prins Willem-Alexander. Een hec­tische tijd, ook voor de or. Bas Frederiks zit al negen jaar in de or van het Jeroen Bosch Ziekenhuis. De laatste drie jaar is hij voorzitter. De verhuizing leverde hem en de andere or-leden veel extra werk op. Volgens Fre­ deriks is in dit soort situaties communicatie het toverwoord. “Als or is het onze verantwoordelijk­ heid dat medewerkers goed geïnformeerd wor­ den. Daarom hebben we de bestuurders voort­ durend gestimuleerd te communiceren. Over onderwerpen als: wat zijn de problemen, wat gaat de organisatie eraan doen en wanneer doet ze dat? Alleen zo kun je medewerkers de houvast geven die ze zoeken.”

Bas Frederiks, voorzitter or Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch

Vinger aan de pols De nieuwbouwlocatie biedt een aantal prima faciliteiten. Zo is de ICT volledig aangepast aan het nieuwe werken: elke kantoormedewerker kan overal inloggen en aan de slag. De nieuwe manier van werken en alle andere veranderingen brach­

ten uiteenlopende reacties teweeg. De negentien or-leden hielden de vinger aan de pols, vertelt Frederiks. “We hebben veel contact gezocht met de medewerkers. Wat vonden zij van de verande­ ringen, dat wilden we weten. In de tijd voor de verhuizing organiseerden we daarom regelmatig klankbordbijeenkomsten en spreekuren. Het is belangrijk om als or te luisteren naar wat er leeft. Dat moet je zien door te vertalen naar het bestuur. We zijn dan ook vaker met hen rond de tafel gaan zitten om alles zo snel mogelijk te bespreken.” Personeel duurzaam inzetten In veel organisaties leidt het nieuwe werken tot hogere arbeidsproductiviteit, meer werkplezier en minder ziekteverzuim. Hoewel de nieuwbouw in Den Bosch niet zonder kinderziektes was, merkt Frederiks dat het personeel over het algemeen tevreden is. Ook de or is trots op de moderne mo­ gelijkheden die de locatie biedt. Ze passen prima in het streven van het ziekenhuis om medewerkers zo duurzaam mogelijk in te zetten. Voor dit soort personeelsbeleid wil ook de or zich hard­maken, aldus Frederiks. “Als een medewerker ergens niet op zijn plek is, moet de organisatie kijken waar hij wel tot zijn recht komt. Welke talenten heeft hij nog meer voor de organisatie? Iemand die door rugklachten niet meer aan het bed kan staan, kan nog prima ergens anders binnen het ziekenhuis van toegevoegde waarde zijn.” •

Oktober 2011

IZZ Inzicht

15

Fit aan het werk

Marie-Jose Cox, spreekuur­assistente op de polikliniek bij Atrium MC

“Het begint te kriebelen als ik een paar dagen niet sport” Marie-Jose Cox werkt als spreekuur­ assistente op de polikliniek bij Atrium MC. Omdat ze haar werk vooral zit­ tend doet, vindt ze het prettig om ’s avonds actief bezig te zijn. Samen met haar man gaat ze soms wel drie keer per week naar de sportschool. Ze doet aan spinning, zumba en fit­

16

IZZ Inzicht

Oktober 2011

ness. “Sporten vind ik heerlijk, het geeft me energie. Niet alleen thuis maar ook op het werk heb ik daar profijt van. Ik zou niet zonder kun­ nen, het begint te kriebelen als ik een paar dagen niet sport.” Sinds kort loopt Marie-Jose ook twee keer per week hard. Haar werkgever

helpt daarbij. Zo kreeg ze mooie hardloopkleding tegen gereduceerd tarief. Daarvoor moet ze wel in drie jaar tijd zes keer deelnemen aan een hardloopwedstrijd. Atrium MC betaalt dan haar inschrijfgeld. Laatst deed ze voor het eerst mee. “Ik wilde de vijf kilometer in minder dan 30 minuten lopen en dat is gelukt. In 29,33 minuten was ik binnen, ik finishte in de middenmoot. Nu ga ik nog harder trainen, zodat ik vol­ gende keer vooraan eindig!” • Zie ook pagina 5