Magazine voor werkgevers in de zorg
Inzicht Nummer 2 juni 2012 jaargang 18
Maximale nazorg tegen minimale kosten
Solidariteit zorg niet langer houdbaar?
Vitaliteit antwoord op ontgroening
IZZ Zorg voor de zorg
Inhoud w
Voorwoord
Van de cover
6 Nazorg slaagt
35 jaar Als Stichting IZZ zijn we gewend om vooruit te kijken. Niet voor niets zetten we met preventie, ondersteuning van gezondheidsmanagement in zorginstellingen en een prima zorgverzekering in op verbetering van de gezondheid en inzetbaarheid van medewerkers in de zorg. Toch is er zo nu en dan ook de verleiding om even achterom te kijken. Op 20 mei 1977, nu 35 jaar geleden, werd door de Vereniging Nationale Ziekenhuisraad en werknemersorganisaties de ‘Stichting Instituut Ziektekostenvoorziening Ziekenhuiswezen’ opgericht, nu beter bekend als Stichting IZZ. Een quote uit de oprichtingsakte: “De Stichting heeft ten doel het ten uitvoer brengen van de Uitvoeringsregeling ziektekosten zoals die door partijen bij de Collectieve Arbeidsovereenkomst voor het ziekenhuiswezen is of wordt overeengekomen.” We zijn inmiddels jaren verder. De gezondheidszorg heeft vele technische en organisatorische ontwikkelingen door gemaakt. Stichting IZZ heeft echter nog steeds dezelfde toegevoegde waarde als in 1977: het organiseren van een uitstekende zorgverzekering en ondersteunende dienst verlening, aangestuurd door werkgevers en werknemers in de zorg zelf. Getuige de verhalen in deze uitgave van Inzicht ligt daarbij ook nog steeds het accent op de mogelijkheden in de zorg en de inzet, motivatie en gezondheid van de medewerker daarin. Ik wens u veel leesplezier. Dominique Vijverberg Algemeen directeur Stichting IZZ
Een brug slaan tussen ziekenhuis en thuis. Dat doet IntermeZZo. In zijn tweejarige bestaan ontving het nazorgcentrum al ruim 4.000 herstellende kankerpatiënten. Maximale nazorg tegen minimale kosten, daarin schuilt het succes van IntermeZZo.
8 Solidair? De zorgkosten stijgen voortdurend. Is de solidariteit houdbaar waarop het Nederlandse zorgstelsel is gebaseerd? Volgens gezondheidseconoom Marc Pomp wordt solidariteit vaak onterecht gezien als iets dat geld kost.
12 Vitaliteit verbeteren Werkgevers kunnen meer halen uit hun vitaliteitsbeleid, vindt Tinka van Vuren, bijzonder hoogleraar vitaliteitsmanagement. Alleen daarmee kun je het hoofd bieden aan ontgroening en vergrijzing.
Colofon Inzicht verschijnt viermaal per jaar voor relaties van IZZ. Redactie Anoek Bleumer, Ed Coumans, Remco Koenders, Petra Kruijt, Imke Loeffen, Wies Peters, Dirk van Sambeeck, Bastiaan Schoel, Margreeth van Tilburg, Denise Wieldraaijer Fotografie Patrick Beckers, Joyce van Belkom, Franco Gori, Jurjen Poeles, Dennis Vloedmans, Norbert Voskens, Ina Vrinssen fotografie, Hollandse Hoogte /Chris Pennarts Concept en realisatie HDtt Communicatie, Nijmegen Grafische vormgeving Wunderbar, Nijmegen Druk Van Eck & Oosterink communicatieregisseurs, Dodewaard
2
IZZ Inzicht
Juni 2012
IZZ De zorgverzekeraar voor de zorgsector Postbus 445 5600 AK Eindhoven Afdeling Accountbeheer, T 088 - 131 35 60 (lokaal tarief) www.izz.nl/werkgevers © 2012 IZZ Hoewel de inhoud van dit magazine zorgvuldig is samengesteld, kunnen er geen rechten aan worden ontleend.
8
14
16
6
Verder in dit nummer 4 5 11 14 15 16
Nieuwe bestuursleden Stichting IZZ Even vragen aan … Miranda van Beek, Siza gehandicaptenzorg
[email protected] Preventieworkshops IZZ Elise Merlijn, Abvakabo FNV Fit aan het werk
Weet je 24% van de geregistreerde verpleegkundigen werkt niet in de zorgsector Bron: Gezondheid en zorg in 2011, CBS
Juni 2012
IZZ Inzicht
3
Actueel
IZZ brengt Kompas 2012 uit Onze ‘vraagbaak’ IZZ Kompas 2012 is uit. U kunt een papieren versie opvra gen, maar zit u nu al met een dringende vraag, raadpleeg dan onze digitale versie. Hierin is het makkelijk zoeken naar onderwerpen. Bovendien wordt via links verwezen naar relevante onderwerpen, zodat u snel op de goede plaats bent in dit naslagwerk. En doordat het document gemakkelijk is te actualiseren, beschikt u altijd over de juiste informatie.
De digitale editie van IZZ Kompas 2012 staat op www.izz.nl/kompas. Hierin vindt u onder andere meer informatie over de IZZ Regeling, over wetten en over regelgeving. Kompas geeft u ant woord op veel van uw vragen. Blijven er toch nog vragen onbeantwoord, of vindt u het prettig om een papieren versie bij de hand te hebben? Aarzelt u dan niet om contact op te nemen met onze afdeling Accountbeheer: 088 - 131 35 60.
Nieuwe bestuursleden Stichting IZZ Het bestuur van Stichting IZZ telt twee nieuwe leden. Joris de Jong is toegetreden namens NVZ, de vereniging van zieken huizen. De Jong is ook lid van de raad van bestuur van het Sint Franciscus Ziekenhuis en van de Bestuurs Advies Commissie Arbeidszaken van de NVZ. Verder is Caroline van den Brekel, de nieuwe verte genwoordiger van de Federatie van Beroepsorganisaties in de Zorg (FBZ). Zij is directeur van de Landelijke vereniging van
4
IZZ Inzicht
Juni 2012
Caroline van den Brekel
Artsen in Dienstverband (LAD) en bestuurslid van de FBZ. Joris de Jong en Caroline van den Brekel volgen Peter de Kubber (NVZ) en Alex van Bolderen (FBZ) op als bestuursleden van Stichting IZZ. Met Van den
Joris de Jong
Brekel en De Jong krijgt het stichtingsbestuur er bekwame bestuurders bij met ervaring binnen en buiten de zorg.
Even vragen aan … Miranda van Beek Miranda van Beek werkt op de afdeling P&O bij Siza, zorg en dienstverlening aan mensen met een handicap. P&O besteedt veel aandacht aan gezondheidsmanagement.
Mooi Mens Verkiezing 2012 van start Op de Dag van de Verpleging (12 mei) startte voor de zesde keer de IZZ Mooi Mens Verkiezing. Ook bij u in de instelling werken ze vast en zeker. Medewerkers die zich met hart en ziel inzetten voor anderen. Mooie Mensen die met bijzon dere initiatieven de dagelijkse zorg beter en draaglijker maken. Voor hen rolt IZZ de paarse loper uit. Uw instelling kan ook trots zijn op deze Mooie Mensen. Door hen aan te melden voor de Mooi Mens Verkiezing zijn zij een inspirerend voor beeld voor anderen. Wie weet wordt een van de inzendingen uit uw instelling genomineerd door de jury. De (media)aandacht die voorgedragen zorgmedewerkers krijgen, geeft hun initiatief een extra stimulans. En uw zorginstelling krijgt daarmee ook positieve aandacht. Aanmelden kan eenvoudig tot 6 juli via www.izz.nl/mooimens.
Jullie voeren een actief gezondheidsbeleid. Waarom? “Als medewerker bij Siza schep je kansen voor de cliënten en voor jezelf. Kansen voor cliënten om het leven te leiden dat ze willen. Kansen voor jezelf door aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en plezier in je werk. Een gezonde, blije werknemer kan goed voor zijn cliënt zorgen. Daarom stimuleren en helpen wij ons personeel zich zo gezond moge lijk te laten voelen. We houden bijvoorbeeld gezondheidsmarkten, waar we handvatten bieden om meer te bewegen, minder te roken of vaker te ontspannen.” Hoe is het enthousiasme onder de werknemers? “Ik hoor positieve reacties en er ontstaan zelfs gezonde initiatieven vanuit werkne mers zelf. Zo kwam teamlei der Nel Spaan met het idee om samen met collega’s af te vallen. Mijn collega Angelique Jansen heeft toen een diëtiste via IZZ ingeschakeld, die het hele project heeft begeleid. Het was mooi om te zien hoe die dames er helemaal voor gingen!” Motiveert dit andere werknemers? “Ja zeker, we zien binnen de organisatie steeds meer van dit soort mooie initiatie ven ontstaan. Maar van mij mag dat nog veel meer gebeuren. Als werknemers zelf iets aan hun gezondheid willen doen, kunnen ze altijd bij ons aankloppen. Wij zullen ze op iedere mogelijke manier proberen te ondersteunen.” Lees op pagina 16 het verhaal van Nel Spaan
5
Goed, beter, best
Maximale nazorg tegen minimale kosten
Nazorg centrum IntermeZZo Na een zware behandeling van een ziekte als kanker is goede nazorg van essentieel belang voor een voorspoedig herstel. Toch krijgt de patiënt die nog lang niet altijd. Er gaapt een kloof tussen ziekenhuis en thuis. Corine den Hollander slaat met IntermeZZo een brug.
Corine den Hollander
Corine den Hollander werkte jaren als regieverpleegkundige in het oncologisch centrum van de Isala klinieken in Zwolle. Daar verbaasde ze zich over het gebrek aan nazorg voor patiënten. Den Hollander: “De nazorg is versnipperd waardoor de patiënt zijn beperkte energie moet inzetten om het zelf uit te zoeken. Met veel ellende als resultaat.” In de praktijk ontstaan de meeste problemen wanneer patiënten enkele maanden na het ziekenhuis hun leven proberen op te pakken. Ze staan er dan alleen voor, terwijl ze alle steun
kunnen gebruiken. IntermeZZo biedt die steun met een overzichtelijk aan bod nazorg waarvan de kwaliteit is gewaarborgd. Overigens, won Den Hollander met dit initiatief vorig jaar de Mooi Mens Verkiezing van IZZ. Tijd, geld en energie IntermeZZo is voortgekomen uit de Isala klinieken in Zwolle. Nog is er veel contact tussen het nazorgcen trum en het ziekenhuis. Mede daar door sluit de zorg die IntermeZZo biedt naadloos aan op de ziekenhuis zorg en is er een optimale verbinding tussen de gezondheidszorg en het privédomein. Dit heeft grote voor delen. Patiënten pakken de draad van hun leven makkelijker op, hun herstel verloopt voorspoediger en de re-integratie op de arbeidsmarkt gaat beter. Ook het ziekenhuis profiteert van de aanwezigheid van een goed nazorgcentrum. Vraagtekens kunnen in een vroeg stadium worden weg
IN HET KORT >> IntermeZZo: nazorgcentrum voor kankerpatiënten … Cliënten pakken hun leven sneller op, hebben 6
IZZ Inzicht
Juni 2012
IntermeZZo vangt patiënten na de behandeling op. En neemt zo het ziekenhuis werk uit handen, omdat er minder begeleiding nodig is
genomen, nog voordat er problemen ontstaan waarmee patiënten meestal weer teruggaan naar het ziekenhuis. Daardoor neemt IntermeZZo dat zie kenhuis werk uit handen. “Patiënten hebben ook minder begeleiding no dig, doordat wij er zijn om hen na de behandeling op te vangen”, zegt Den Hollander. “Goede nazorg scheelt tijd, geld en energie. Dat verdien je later dubbel en dwars terug.” Veel vrijwilligers In de nazorg van IntermeZZo speelt psychosociale begeleiding een grote rol. Daarnaast is er ook aandacht voor praktische hulp en lotgenoten contact. Regelmatig worden er lezingen of cursussen georganiseerd. Patiënten kaarten er uiteenlopende vragen aan, zoals: hoe ga je om met stress en vermoeidheid; hoe betrek je een puberzoon bij je herstel; en, hoe ga je weer aan het werk na kanker? Vooral dat laatste is vaak een groot
probleem. “Patiënten willen dolgraag een dikke zwarte streep zetten onder hun ziekte en daarom gaan ze vaak te snel weer aan het werk. Wij pro beren hen hierin bij te staan en zo problemen te voorkomen.” Er is veel vraag naar de zorg die IntermeZZo biedt. Sinds de opening twee jaar geleden, ontving het nazorgcentrum meer dan 4.000 mensen. Den Hollander denkt dat ook de rest van het land baat heeft
bij dit soort zorg. “Wat ons vooral uniek maakt, is dat we ontstaan zijn uit het oncologisch centrum van het ziekenhuis. Door dat verleden kunnen wij nazorg aanbieden van zeer hoge kwaliteit. En, mede dankzij de inzet van heel veel enthousiaste vrijwilli gers, doen we dat tegen zeer beperkte kosten. Maximale nazorg tegen mini male kosten, daarin schuilt het succes van IntermeZZo.” •
Kennis is er om te delen IZZ wil als de sectorcollectivi teit van en voor de zorg actief bijdragen aan verbetering van de gezondheid en inzetbaar heid van zorgmedewerkers. Dat doen we bijvoorbeeld tij
dens de Mooi Mens Verkiezing waarin we op zoek gaan naar bijzondere initiatieven die de zorg beter maken. Meer informatie: www.izz.nl/mooimens.
minder vaak een terugval en treden sneller terug in het arbeidsproces … IZZ ondersteunt dit initiatief Juni 2012
IZZ Inzicht
7
Is solidarit
Marc Pomp
IN HET KORT >> 8
IZZ Inzicht
Juni 2012
Het Nederlandse zorgstelsel is gebaseerd op solidariteit. Dit betekent dat iedereen ongeacht inkomen er aanspraak op kan maken. Zo is het geregeld in de Zorgverzekeringswet. Deze wet bepaalt dat iedereen meebetaalt aan de zorg die een ander nodig heeft. “Solidariteit wordt vaak onterecht gezien als iets dat geld kost”, zegt gezondheidseconoom Marc Pomp.
teit houdbaar? Mensen in Nederland vinden gezondheidszorg een zeer belangrijk onderdeel van onze maat schappelijke structuur. Tegelijkertijd is het een heel complexe sector met ingewikkelde vraag stukken op het gebied van kwaliteit en financie ring – degene die zorg nodig heeft, betaalt daar niet direct zelf voor. Voor gezondheidseconoom Marc Pomp valt daar heel veel in te onderzoeken. Bijvoorbeeld wat de beste manier is om de zorg te organiseren. Pomp noemt solidariteit het fun dament waar die organisatie op rust. “Ik versta daaronder dat iedere Nederlander, ongeacht zijn inkomen, toegang heeft tot een breed pakket van kwalitatief goede zorg. Iedereen is verplicht een basisverzekering af te sluiten, waarvoor ook iedereen dezelfde premie betaalt. Persoons kenmerken zoals inkomen, leeftijd, de gezond heidstoestand en ziektekansen spelen geen rol. Niet bij de hoogte van de premie, maar ook niet bij de toegang tot de gezondheidszorg. Iedereen draagt bij aan de zorgkosten van degenen die ziek worden. Het is naar internationale maat staven heel bijzonder dat we het zo geregeld heb ben. En dat maakt Nederland tot een boeiende case voor andere landen.” Zorgkosten In landen als de Verenigde Staten is het ontbre ken van solidariteit in de zorg een probleem. Bovendien rijzen de zorgkosten er de pan uit. Het zou best eens kunnen dat meer solidariteit
leidt tot lagere zorgkosten. Maar dat geldt vol gens Pomp niet voor de hele zorg. “Neem de ouderenzorg”, zegt hij. “In ons land financieren we die collectief. De kosten daarvoor bedragen met € 14 miljard zo’n 25% van alle zorgkosten. In de landen om ons heen zijn die kosten lang niet zo hoog. Daar krijg je als oudere een basisbe drag en de rest zoek je zelf maar uit.” Daar staat tegenover dat de curatieve zorg in Nederland vrij sober is. “Zorgverleners in de eerste lijn fungeren als poortwachter en Nederlandse specialisten zijn over het algemeen terughoudend als het gaat om dure ingrepen. Ze opereren bijvoorbeeld veel minder snel dan in andere landen. Daar besparen we op, zonder dat dit ten koste gaat van de kwa liteit.” Onder druk Als er ergens op te bezuinigen valt, dan is het de collectief gefinancierde ouderenzorg. Pomp: “In de ouderenzorg zijn we misschien te ver door geschoten. Iedereen van 80+ heeft zorg of thuis zorg nodig. Het is haast niet vol te houden om al die kosten collectief te blijven betalen. Om de totale zorg voor anderen betaalbaar te houden, is het goed denkbaar dat we mensen gaan vragen om op de een of andere manier voor hun eigen ouderenzorg te sparen. Het idee van een tijdje terug om zorg te financieren vanuit de waarde van onroerend goed is helemaal zo gek nog niet.” > Pomp verliest de lagere inkomens niet uit het
Solidariteit is fundament van zorgstelsel … Solidariteit kan ook positief effect hebben op economisch succes … Juni 2012
IZZ Inzicht
9
oog. “Er moet in dat geval ook nagedacht worden over een sociaal vangnet voor mensen die de zorg niet zelf kunnen betalen. De logica is echter wel dat de collectief gefinancierde zorg misschien minder luxe wordt. En dat is niet gemakkelijk te verkopen.” De voortdurende stijging van de zorgkosten leidt tot een roep om bezuinigingen. Hierdoor komt de solidariteit onder druk te staan. Bovendien kleeft aan het streven naar solidariteit nog een keerzijde, vertelt Pomp. Zorgpremies vormen een soort belasting op arbeid, en ontmoedigen net als echte belastingen hard werken en scholing. “VNO-NCW noemt hoge zorgpremies daarom met enig recht een ‘participatierem’. Waarom zou je je inspannen als je een groot deel van je inkomen vervolgens moet afdragen in de vorm van hoge zorgpremies?” Voordelen van solidariteit Een breed en solidair basispakket heeft ook grote voordelen, legt Pomp uit. Omdat de basisverze kering bij elke verzekeraar dezelfde zorg dekt en omdat er een acceptatieplicht geldt, werkt de markt voor polissen goed. “Zorgverzekeraars maken geen monopoliewinsten. Als we het pak ket sterk uitkleden, wordt de aanvullende polis steeds belangrijker. En het is bekend dat de markt voor aanvullende polissen slecht werkt. Daarom is een breed basispakket niet alleen solidair, het helpt ook de zorgpremies te beheersen.” Pomp wil daarnaast benadrukken dat solidariteit ook een positief effect kan hebben op economisch succes. “Solidariteit wordt vaak onterecht gezien als iets dat geld kost. We zien echter dat in lan den die gelijkheid nastreven minder conflicten ontstaan over de verdeling van de koek. Ze zijn het er eerder onderling over eens hoe die ver deeld moet worden en richten hun blik sneller op hoe ze de koek kunnen vergroten. Dat levert economische winst op. We hebben er wel degelijk ook baat bij om solidariteit als fundament van de zorg te behouden.” •
IZZ is solidariteit! Als sectorcollectiviteit van en voor de zorg is solidariteit de basis voor de IZZ Zorgverzekering. Solidariteit van mensen die in de zorg werken onderling, solidariteit van gezonde ten opzichte van zieke zorgmedewerkers, maar ook solida riteit van werkende zorgmedewerkers ten opzichte van gepensioneerde zorgmedewerkers. Deze laatste groep kan ook na het beëindigen van hun dienstverband in de zorg, verzekerd blijven via de collectieve IZZ Zorgverzekering. En solidariteit is er ook tussen werkgevers en werknemers in de zorg. Via de zorg-cao’s zijn immers afspraken gemaakt over een werkgeversbijdrage. Deze wordt als secundaire arbeidsvoorwaarde op de Basisaanvullende regeling van IZZ aangeboden aan de meeste zorgmedewerkers. Bovendien heeft IZZ geen winstoogmerk en is er geen medische selectie voor de aanvullende zorgverzekeringen. Om de gewenste zorg in 2025 te kunnen leveren, is naar schatting een op de vijf mensen van de totale beroeps bevolking nodig in de zorg. De zorg is hiermee niet alleen de grootste arbeidsmarkt in Nederland, maar ook de belang rijkste banenmotor van de Nederlandse economie. Naast het aantrekken van nieuwe zorgmedewerkers, is het ook van cruciaal belang om de bestaande zorgmedewerkers gezond en inzetbaar te houden om ze te behouden voor de zorg. Zo kan de gewenste zorg nu en in de toekomst geleverd worden. Als de sectorcollectiviteit van de zorg wil Stichting IZZ hier aan bijdragen met haar collectieve zorgverzekering die is toegespitst op het werken in de zorg. Want IZZ is in 1977 opgericht om als secundaire arbeidsvoorwaarde de aantrekkelijkheid van het werken in de zorg te vergroten. En dat is na 35 jaar nog steeds actueel!
… Op collectieve ouderenzorg valt te bezuinigen … Brede en solidaire basisverzekering heeft grote voordelen 10
IZZ Inzicht
Juni 2012
Saskia Caderius-van Veen, IZZ Accountbeheer
[email protected] In deze rubriek beantwoordt IZZ uw vragen. Hebt u een vraag, neem dan contact op met onze afdeling IZZ Accountbeheer, e-mail:
[email protected], telefoon: 088 - 131 35 60 (lokaal tarief).
Doet IZZ aan zorg- en wachtlijstbemiddeling? Ja! Er zijn nog altijd wachtlijsten in de gezondheidszorg. IZZ bemiddelt voor alle behandelingen waarvoor wacht tijden bestaan. Ook voor uw medewerkers onderzoeken we graag of ze ergens anders sneller terechtkunnen. In verreweg de meeste gevallen lukt het ons de wachttijd te verkorten. Wil uw medewerker gebruikmaken van wachtlijstbemiddeling, dan kan hij contact opnemen met IZZ via 0900 - 02 74 (lokaal tarief). Zo snel mogelijk – vaak binnen twee à drie werkdagen – ontvangt hij telefonisch bericht of er een sneller alternatief is. Eerst zoeken we naar alternatieven in de regio. Zijn die er niet, dan zoe ken we nationaal. Als dit niet het gewenste resultaat oplevert, breiden wij de zoektocht desgewenst uit naar België of Duitsland. Een tweede dienst waarmee wij uw werknemers graag op weg helpen, is zorgbemiddeling. We helpen bijvoorbeeld met het zoeken naar een (nieuwe) huisarts, tandarts, logopedist, psycholoog of specialist. Ook bemiddelen we als uw medewerker gebruik wil maken van de ggz. Bovendien helpen we verzekerden die voor niet-spoed eisende zorg in een buitenlands ziekenhuis behandeld willen worden. Wilt u meer weten over deze dienst van IZZ, kijk dan op www.izz.nl/werknemers/ zorg-en-gezondheid/zorg-en-wachtlijstbemiddeling.
Ik heb iets gehoord over het Digibord. Wat is het en wat kan ik er mee? Digibord is een programma voor het uitlezen van het borderel van IZZ. Het programma is te downloaden via www.izz.nl/werkgevers/klantenservice/ veelgestelde-vragen/digibord. Zo is ook de handleiding te verkrijgen. Hierin vindt u ook diverse tips en trucs, waarmee u nog handiger gebruik kunt maken van Digibord. Hebt u toch nog een vraag over het programma, dan kunt u ook bellen met onze helpdesk 013 - 583 43 34 of een mailtje sturen naar
[email protected].
Kunnen zorgmedewerkers ook bij IZZ een reisverzekering afsluiten? IZZ heeft zowel een kortlopende als een doorlopende reisverzekering. Als uw medewerker bij ons een reisverze kering afsluit, heeft hij het voordeel dat deze naadloos aansluit op zijn zorgverzekering. Dit voorkomt dat hij dubbele kosten maakt. Aanvullend op zijn reisverzekering kan hij via IZZ ook een annuleringsverzekering afsluiten. En, gaat zijn huisdier mee op vakantie, dan is het dier gratis meeverzekerd. Meer informatie over de reisverzekeringen van IZZ vindt u op www.izz.nl/werknemers/zorgverzekering/ reisverzekering.
www.izz.nl Juni 2012
IZZ Inzicht
11
Dominique Vijverberg, Algemeen directeur Stichting IZZ
ontmoet … Tinka van Vuuren, bijzonder hoogleraar vitaliteitsmanagement Tinka van Vuuren is bijzonder hoogleraar vitaliteitsmanagement aan de Open Universiteit Nederland. Daarnaast is ze Senior Consultant bij Loyalis Kennis & Consult en actief in de sectie Arbeid & Gezondheidpsychologie bij het Nederlands Instituut van Psychologen.
Werkgevers kunnen meer uit hun vitaliteitsmanagement halen
‘Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden’ Een goed vitaliteitsbeleid is in een tijd van ontgroening en vergrijzing erg belangrijk. Tinka van Vuuren, bijzonder hoog leraar vitaliteitsmanagement, weet precies wat daarvoor nodig is. Zij praat met Dominique Vijverberg, algemeen directeur van Stichting IZZ, over de mogelijkheden en onmogelijkheden voor werkgevers en werknemers. “De balans tussen draagkracht en draaglast is soms heel moeilijk te vinden.”
DV: “Het is in 2012 precies 35 jaar geleden dat werkgevers en werk nemers de IZZ Regeling overeen kwamen. Sindsdien is er het nodige veranderd. Stichting IZZ doet tegen woordig veel meer dan alleen een goede zorgverzekering organiseren. We sturen vooral op gezondheid en inzetbaarheid van medewerkers in de zorg. Een voorbeeld is het thema vitaliteit. In preventieve workshops bieden we medewerkers in de zorg handvatten voor het omgaan met bijvoorbeeld nachtdiensten, hoge
IN HET KORT >> Gebruik juiste definitie vitaliteit … Bied ontgroening en vergrijzing het hoofd met goed vitaliteitsb 12
IZZ Inzicht
Juni 2012
werkdruk of hoe je omgaat met agressie.” TvV: “Vitaliteitsmanagement wordt inderdaad steeds belangrijker. Toch heersen er nog veel onduidelijk heden over wat vitaliteit nu eigenlijk is. Het begrip wordt te vaak en te breed gebruikt. In mijn oratie voor de leerstoel vitaliteitsmanagement, heb ik geprobeerd een sluitende definitie te geven van vitaliteit. Ik kwam uit op: ‘vitaliteit is energie en motivatie’. Bij het definiëren van vitaliteit is het belangrijk een duidelijk onderscheid te maken met ge zondheid. Vitaliteit en gezondheid staan in principe los van elkaar. We moeten vita liteit als zelfstan dige factor op waarde leren schatten. Dan kunnen werk gevers ook veel meer uit hun vitaliteits management halen.”
ontstaan er problemen. Die kun je aanpakken door de draagkracht te verhogen of de draaglast te verla gen. Nu grijpen werkgevers nog vaak terug op dat laatste, denk aan seniorenverlof, deeltijdwerken of zelfs demotie. Die oplossing is te makkelijk. Door de draaglast aan te passen herstelt de balans zich wel, maar de oorzaken van het probleem pak je niet aan. Dat doe je alleen door met de draagkracht aan de slag te gaan. En juist dat doen werk gevers maar mondjesmaat.”
“Vitaliteit is niet hetzelfde als gezondheid; vitaliteit is energie en motivatie”
DV: “Toch zijn werkgevers wel dege lijk met de vitaliteit van hun werkne mers bezig. Om oudere medewerkers langer aan het werk te houden en jongere collega’s binnen te halen, investeren zij steeds meer in hun vitaliteitsbeleid. Heb je het idee dat dit op de juiste wijze gebeurt en met het juiste instrumentarium? En, hoe haal je als werkgever het meeste uit je vitaliteitsbeleid?” TvV: “Welke instrumenten werken, verschilt van geval tot geval. Maar op wat voor wijze je het ook aanpakt, centraal staan draaglast en draag kracht. Bij een vitale medewerker is er sprake van balans tussen beide. Zodra je die balans verstoort,
DV: “Hoe vergroot je die draag kracht?” TvV: “Werkgevers beseffen nog te weinig dat je niet ziek hoeft te zijn om beter te worden. Iedere mede werker heeft er baat bij als hij zijn draagkracht kan vergroten. Dat kan onder meer door mobiliteit te stimuleren. Arbeid moet rollen, zeg ik altijd. Sommige werknemers denken nauwelijks na over wat ze kunnen en willen. ‘Mentaal gepensioneerden’, noemen we hen ook wel. Die mensen moet je stimuleren om over hun eigen toekomst na te denken. Alleen een werknemer op de juiste plaats zit goed in zijn vel. Zelfsturing is daarbij erg belangrijk. Het gaat erom je men
sen de middelen te geven om te kie zen. Denk aan een loopbaancentrum, een persoonlijk budget voor ontwik keling, of speciale trainingen. “ DV: “Voor werkgevers in de zorg is ontgroening een belangrijk thema. Nu is de uitstroom van jongeren nog erg hoog. Wat kun je daar met vitali teitsmanagement aan doen?” TvV: “Autonomie, mobiliteit en de balans tussen draaglast en draag kracht zijn belangrijke factoren in de zorg. Je moet je afvragen hoe we er nu voor staan. Hebben jongeren in de zorg genoeg mogelijkheden zich te ontwikkelen? Of zitten de meer ervaren medewerkers hen in de weg? Is het werk wel voldoende betekenis vol of is men te veel bezig met van alles twee cijfers achter de komma te registreren? Om de zorg aantrek kelijker te maken, moet op dat soort vragen een passend antwoord wor den gegeven. Daarbij zul je rekening moeten houden met de vergrijzing. De gemiddelde werknemer is steeds ouder, de ‘grijze druk’ wordt enorm. Nu al zijn de problemen met inzet baarheid groot. Hoe ga je dat als zorgsector oplossen? Als je alles bij de paar jongeren neerlegt, jaag je die weg. Alleen door goed werk geverschap kun je de komende jaren vergrijzing en ontgroening het hoofd bieden. Dus nu is het de tijd om vol in te zetten op vitaliteitsbeleid.” •
beleid … Iedere medewerker heeft baat bij vergroten van zijn draagkracht Juni 2012
IZZ Inzicht
13
Preventieworkshops geven handvatten voor gezondheid
Preventie in de praktijk IZZ organiseert in 2012 gratis preventie workshops voor bij IZZ verzekerde zorg medewerkers. Gedurende het jaar en verspreid over het hele land komen verschillende thema’s aan bod die aan sluiten op de gezondheidsrisico’s waar zorgmedewerkers vaak mee te maken hebben. Veel IZZ-verzekerden hebben al van deze mogelijkheid gebruikgemaakt. U wilt de best mogelijke zorg leveren aan uw patiënten en cliënten. Uw medewerkers kun nen dat alleen met een gezond lijf en fitte geest. Gezondheid en duurzame inzetbaarheid hebben daarom topprioriteit bij IZZ. Met de juiste fysieke en mentale bagage zijn de meeste risico’s goed te ondervangen. Daarom biedt IZZ gratis workshops aan die aansluiten op de problemen waar zorg medewerkers het meest mee te maken hebben. Dat varieert van slaapproblemen en moeite om werk en privé in balans te houden tot tilklachten of confrontaties met agressie en geweld. Praktische tips Bijna 900 deelnemers kwamen af op 45 regionale workshops. Een van hen is de Limburgse Mirjam Quaedvlieg, verzorgende in de nachtdienst bij een verzorgingshuis van Proteion. Zij nam tot nu toe deel aan alle vier de workshops. De workshop over voeding sprak haar het meest aan omdat ze graag wat wil afvallen. “Ik leid een onregelmatig leven en heb vaak weinig tijd om te koken. Dan is goed en gezond eten lastig”, zegt zij. Sinds de workshop kent ze voedzame gerechten die snel klaar zijn. “Een uitkomst. Ik maak nu in vijf minuten gezonde soepen en smoothies.” Ook de andere workshops boden haar veel praktische tips. “Bijvoorbeeld, qua dag- en nachtritme, om een zonnebril op te zetten als je naar huis rijdt na een nachtdienst. Dan kom je alvast wat meer in de slaapmodus.” Quaedvlieg is erg enthousiast over de workshops. “Als ik het in mijn rooster kan passen, wil ik de laatste twee ook graag bijwonen.” Momenteel lopen de workshopseries over Agressie & geweld op het werk en Gezonde voe 14
IZZ Inzicht
Juni 2012
Preventieworkshops van IZZ – Dag & nachtritme – Werk & privé in balans – Agressie & geweld op het werk – Gezonde voeding & dieetadvies – Rug & tiltraining – Trauma’s verwerken ding & dieetadvies en later dit jaar volgen Rug & tiltraining en Trauma’s ver werken. U kunt medewerkers verwijzen naar de website van IZZ (www.izz.nl/workshops) voor een overzicht van de workshops, data en locaties. Deelname aan een IZZ-workshop levert niet alleen nieuwe inzichten op, maar voor BIG-geregistreerde ver pleegkundigen en verzorgenden vanaf niveau 3 ook nog drie accreditatiepunten. Een andere mogelijkheid is om een training incompany aan te bieden. Dat kan als u een werkgeversarrangement hebt afgesloten met IZZ en is altijd mogelijk, ook als de workshop al niet meer landelijk wordt aangeboden. Informeer bij uw IZZ-contactpersoon welke programma’s voor duurzame inzetbaarheid er zijn voor uw instelling. •
Ondernemingsraad wwa
IZZ Regeling nog altijd een uitstekende arbeidsvoorwaarde Sinds ze de IZZ Regeling zijn overeengeko men, vormen werkgevers- en werknemers organisaties samen het IZZ-bestuur. Zo hebben ze directe invloed op de stabiliteit van de premie en de inhoud van het pakket. Ook bewaken ze het gunstige risicoprofiel van de verzekerden en het acceptatie- en coulancebeleid. Elise Merlijn vertegenwoordigt Abvakabo FNV in het IZZ-bestuur. Wat is volgens haar de meer waarde van de IZZ Regeling en is het nog wel een belangrijke arbeidsvoorwaarde?
Elise Merlijn
Uitgebreide keuze “Dag in, dag uit zorgen medewerkers in de zorg voor anderen. Zij hebben daarom natuurlijk zelf ook recht op goede zorg. De IZZ Regeling biedt een pakket met een hoog dekkingsniveau, uitge breide keuzemogelijkheden, een gunstige premie en vaak een werkgeversbijdrage op de IZZ Basis aanvullende regeling. Alle werkgevers binnen de zorg-cao’s Ziekenhuizen, VVT, Geestelijke Gezondheidszorg, Gehandicaptenzorg, Jeugd zorg, Sanquin, Huisartsenzorg en Gezondheids centra bieden de IZZ Zorgverzekering zelfs met een collectiviteitskorting aan. Bovendien heeft
IZZ geen winstoogmerk. De winsten uit de zorg verzekering en de voordelen van het gunstige risicoprofiel worden teruggegeven aan de sector in de vorm van een lagere premie of een ver ruiming van de vergoedingen. Specifiek voor zorgmedewerkers De vergoedingen van IZZ zijn specifiek voor zorg medewerkers en ook de diensten zijn specifiek gericht op gezondheid en preventie zoals fysio therapie, omdat veel zorgmedewerkers lichamelijk zwaar werk doen. Bij klachten is het belangrijk dat fysieke belastbaarheid snel verbetert of her stelt. Daarom vergoedt IZZ de zorg daarvoor al in de Basisaanvullende regeling. Maar ook aan psychologische hulp is gedacht. Werken in de zorg kan mentaal veel van een medewerker vragen. Bijvoorbeeld bij een aangrijpend sterfgeval of hoge werkdruk. Ook is in de Basisaanvullende regeling een vergoeding voor één extra psychisch consult opgenomen. Daarin wordt gekeken naar de hulpvraag van de medewerker en of hij gebaat is bij psychische hulp. Verder biedt IZZ als enige zorgverzekeraar direct professionele ondersteu ning als een medewerker in zijn werk te maken krijgt met agressie. IZZ bestaat dit jaar 35 jaar en is net zo lang dé zorgverzekeraar voor de zorgsector en vormt daarmee nog steeds een uitstekende arbeidsvoorwaarde.” •
Juni 2012
IZZ Inzicht
15
Fit aan het werk
Nel Spaan, teamleider bij Siza gehandicaptenzorg
Als teamleider Service & Dienst verlening zit Nel echt niet de hele dag stil. Toch komt ze regelmatig wat pondjes aan. “Toen een aantal teamleden het erover had om af te vallen voor het bikiniseizoen, stelde ik spontaan voor dat samen te gaan doen. Ik was een aantal jaar geleden gestopt met roken. Dat heb ik hele maal zelf gedaan, maar had daar best wat steun bij kunnen gebruiken.” Siza wilde het voorstel om gezamen lijk af te vallen graag ondersteunen. Nels manager besloot zelfs mee te doen en schakelde hulp in. “Diëtiste Esther Bloemen kwam naar Siza met 16 IZZ IZZInzicht Inzicht Oktober Juni 20122011
“Als iemand een kilo kwijt was, stonden we allemaal te juichen” de FitPijler; een soort weegschaal die ook je vetpercentage, bloeddruk en BMI meet. Van Esther kregen we praktische dieetrecepten. Als iemand een kilo kwijt was, stonden we alle maal te juichen!” Siza gaf de twaalf dames nog een extra stimulans. Voor iedere kilo die ze kwijtraakten,
kregen ze een euro van het manage ment. De directie verdubbelde dat bedrag. “Samen zijn we 56 kilo afge vallen! Het geld hebben we gebruikt voor nieuwe sport- en spelattributen voor onze cliënten.” • Zie ook pagina 5 ‘Even vragen aan …’
