Gereformeerd gezinsblad. op hun bezoek aan Italië hopen Koningin en Prins morgen

Dagblad

Nederlands WOENSDAG

27 MAART 1985 4le jaargang

Ontslagen op komst bij

Van Gend en Loos

UTRECHT (ANP) - De directie van de NS-dochteronderneGend en Loos (VGL) m jng van w il tot eind 1986 in totaal 216 werknemers gedwongen ontslaan. De ontslagen betreffen

indirect personeel dat bij het

vrachtvervoer binnenlandse Door de overbetrokken. gang van rail-wegvervoer is

volledig wegvervoer en door automatisering is een kwart van het indirecte personeel overbodig geworden.

naar

Dit stelt de VGL-directie in het 'aanpassingsplan vrachtvervoer', dat aan vakbonden en centrale ondernemingsraad is gepresenteerd, zo hebben

woordvoerders van de vervoersbonden van CNV en FNV meegedeeld.

Van de 216 ontslagen moeten er wat de directie betreft 80 bij de administratieve sectorstaf op het hoofdkantoor in Utrecht vallen en 110 onder het administratief en technisch personeel in de vestigingen in den lande. Het aantal vestigingen moet terug van 50 naar 27 depots. Bij de concernstaf moeten 25 arbeidsplaatsen vervallen. Daarnaast is de directie van plan de technische dienst van het vrachtvervoer (145 arbeidsplaatsen) op termijn af te stoten. De TD-werknemers hoopt de directie intern en extern te kunnen herplaatsen, evenals 120 toezichthouders in de vestigingen, wiens functie door automatisering verdwijnt. Het onderhoud van de voertuigen zou in de toekomst door derden moeten worden gedaan, aldus het aanpassingsplan.

Beyers Naudé en Boesak opgepakt bij betoging KAAPSTAD

-

(REUTER-

AFP) De Zuidafrikaanse politie heeft dinsdag de dominees Allan Boesak en Beyers Naudé gearresteerd. Tijdens een betoging in het centrum van Kaapstad pakte de politie ongeveer 250 demonstranten op, onder wie deze twee leiders in de strijd tegen het huidige bewind.

De demonstranten betoogden in Kaapstad tegen het optreden van de politie in een

zwart woongebied bij Uitenhage, waar vorige week 19 zwarten werden gedood. Inmiddels heeft een anglicaanse priester uit Uitenhage, Mxolisi Daba gezegd dat er zeker 45 doden zouden zijn gevallen bij Uitenhage, en niet 19 zoals de autoriteiten zeggen.

Vandaag Kerk, religie en onderwijs Vraagstuk van

samenwerking geen

confessionele kwestie 3

Binnenland Ministers in aanvaring over atv voor ambtenaren

6

Streek /Binnenland

Enige Nederlandse insektenreservaat in

oorspronkelijke staat

teruggebracht 7 Opinie

Over gehoorzaamheiden nieuwe gehoorzaamheid

8

Binnenland jaar padvinderij in /SNederland 9 economie phihps doet voorstel caooverleg te hervatten

weer

Het

Enkelebuien Kalf

«J&ele

tot zwaar bewolkt en

buien.

?Braden. atige,

paaiende

ongeveer

naar noordwest wind, rond kracht

voor morgen vooruitzichten 1 en met zondag: tot zwaar bewolkt, enV-, eie buien en te koud voor de "W van het jaar.

J?

Fc^

rdaB 28 maart 1985: 06.25 maan op 09.09 "tonder 19.07 maan onder 01.57

Hoofdredacteur: drs. J.P. DE VRIES Directeur: J.C. BOERSEMA

Gereformeerd gezinsblad

no. 9902

Persoonsnummer

Nadruk staatsbezoek op kunst en handel

Koningin en Prins welkom in zonovergoten stad Rome ROME - Een hartelijke begroeting viel koningin

Beatrix en prins Claus gistermorgen ten deel bij hun aankomst op het vliegveld Rome-Ciampino. Underaan de vliegtuigtrap werd het Koninklijk raar, dat een tweedaags staatsbezoek aan Italië brengt, welkom geheten door professor Francesco *orte, minister voor Gemeenschapsbeleid. Koningin en Prins begaven zich vervolgens naar het Quirinaal het paleis van de president -, waar zij werden begroet door de 88-jarige president Sandro Pertini. De president bood een lunch aan.

-

Het Nederlands Koninklijk

Paar had vervolgens een onderhoud met de president, dat geheel in het Italiaans gevoerd werd. Het bezoek van Koningin en Prins is vooral gericht op een uitbreiding van de culturele samenwerking tussen Italië en Nederland. Dat werd gisteren al zichtbaar, want in de middaguren bracht het Koninklijk Paar een bezoek aan het Instituto Centrale del Restauro in een zonovergoten Rome. In dit befaamde instituut voor de restauratie van kunstvoorwerpen werden zij welkom geheten door de minister van cultuur, A. Gullatti. Koningin en Prins kregen een uiteenzetting over de herstelwerkzaamheden aan het zwaar aangetaste ruiterstandbeeld van keizer Marcus Aurelius en werden rondgeleid door de restauratie-ateliers voor schilder- en beeldhouwkunst. Vervolgens ging het Koninklijk Paar naar de Academie voor Wetenschappen. Daar hadden Koningin en Prins een onderhoud met leden van de academie over wetenschapsbeoefening in Italië, de toekenning van prijzen door de academie en internationale wetenschappelijke uitwisselingen en contacten. IA de academie wordt op dit moment een tentoonstelling van Nederlandse aquarellen uit het Rijksmuseum gehouden, waarvan de Koningin en Prins de catalogus kregen overhandigd.

wone' burger merkwaardig in de oren klinken, maar het is toch waar: in ons hoog-

Nederland georganiseerde de niet regering beschikt register over een centraal van alle inwoners van ons land. De bevolkingsadministratie is een taak van de gemeenten. Als het rijk benodig paalde gegevens jonvan heeft, bij voorbeeld gens die de dienstplichtige leeftijd bereiken, moeten de gemeenten die verschaffen. Verkiezingen kan het rijk niet organiseren zonder de medewerking van de gemeenten. Het verstrekken van informatie van deze aard gaat tegenwoordig aanmerkelijk sneller via de computer. De omschakeling van kaartenbakken naar computerbestanden is dan ook in voile gang. Daarbij krijgt elke geregistreerde Nederlander een nummer, dat overigens geheel willekeurig is samengesteld en noch zijn geboortedatum noch zijn woonplaats verraadt. Om te voorkomen dat twee Nederlanders hetzelfde nummer krijgen, is een landelijke regeling nodig en daarover sprak maandag de TweedeKamer. Ook de belastingdienst is bezig met invoering van een nummersysteem, ook al met het oog op computergebruik. Het ligt in de bedoeling datzelfde nummer ook in de sociale zekerheid toe te passen; daarom spreekt men van het sofi- ( = sociaal/fiscaal) nummer. Wordt dat nummer hetzelfde als dat van de be-

Aan het slot van de middag maakte het Koninklijk Paar kennis met ongeveer zeshonderd leden van de Nederlandse gemeenschap in Italië. Op 1 januari 1985 woonden er 5400 bij de ambassade geregistreerde Nederlanders in Italië.

Conferentie Vandaag bezoeken Koningin en Prins, als alles volgens plan verloopt, een conferentie van Italiaanse en Nederlandse industriëlen in Rome. Zij zullen stellig praten over de mogelijkheid het bedrag aan wederzijdse investeringen te vergroten. In 1984 ging voor 11,7 miljard aan Nederlandse produkten de Italiaanse grenzen over. Dat betrof vooral landbouwprodukten, chemische produkten en elektrische apparaturen. Italië op zijn beurt exporteerde voor 5,8 miljard aan fruit, textiel en lederwaren naar Nederland. Het is de eerste keer dat een Nederlandse vorstin een staatsbezoek brengt aan Italië. Het is een tegenbezoek voor dat van de Italiaanse president Giovanni Leone die in 1973 in ons land was. De be trekkingen tussen de beide landen zijn goed en het ziet er naar uit dat die ook in de nabije toekomst zo zullen blijven. Met hun staatsbezoeken pogen koningin Beatrix en prins Claus de aandacht te vestigen

lET zal menige 'ge-

’

volkingsadministratie, dan openen zich grootse perspectieven voor het combineren van gegevens.

’

L/AT is voor menigeen een reden om zich al bij voorbaat te verzetten. Zo ver zouden wij niet willen gaan. Wel moeten duidelijk voorwaarden worden gesteld. Er moeten regels komen, door wie Koningin Beatrix en de Italiaansepresident Pertini op de eerste dag van het staatsbezoek en voor welk doel gegevens gecombineerd mogen worden, zodat daar politieke conop de vele mogelijkheden die ting op hun bezoek aan Italië gen een bezoek te brengen aan trole op mogelijk is. Daarhopen Koningin en Prins morpaus Johannes Paulus 11. Nederland biedt. In aansluinaast dienen de burgers te kunnen nazien wat er over hen geregistreerd staat en op eventuele onjuistheden te „Doodschieten kunnen wijzen. officier met Het huidige gebrek aan coördinatie schept wel eens neerhalen verwarring. Door het ontbreken van een directe koppevliegtuig te ling tussen sociale zekerheid vergelijken" en bevolkingsadministratie slagen sommigen erin bij LUXEMBURG-WASHINGmeer dan één gemeente een TON-MOSKOU (RTR-DPAsociale uitkering los te praUPI) De Amerikaanse minis-

VS willen met bondgenoten ruimtewapens onderzoeken LUXEMBURG (ANP-AP) - De Verenigde Staten hebben gisteren een brief doen uitgaan naar de hoofdsteden van de NAVO-bondgenoten en andere

bondgenoten, zoals Japan, met het verzoek mee te doen aan het onderzoek naar een anti-rakettensys-

teem in de ruimte, het zogenoemde 'star wars-projde Ameect. Volgens welingelichte bronnen heeftWembergminister defensie, Caspar van rikaanse er, dit gisteren meegedeeld tijdens de vergadering van de Nucleaire Plangroep van de NAVO in Luxemburg. De brief zou het officiële verzoek bevatten deel te ne-

men aan de 'wetenschappelijke produktie en vernieuwde processen' in het kader van president Reagans 'Strategische Defensie-Initiatief' (SDI), zoals het 'star wars-onderzoek officieel heet. De landen wordt verzocht officieel te antwoorden op het verzoek. Naar uit Europese diplomatieke bronnen is vernomen, probeert president Reagan de bondgenoten te bewegen tot deelneming aan het onderzoek in ruil voor hun steun aan het SDI. Volgens deze bronnen probeert Washington de belangrijkste bondgenoten te bewegen tot het afleggen van gemeenschappelijke een steunverklaring wanneer de leiders van de belangrijkste zeven westerse industrielanden van 2 tot 4 mei in Bonn bijeen komen voor hun jaarlijkse economische top. „Als niet-lid van de NAVO heeft Japan vorige week al laten weten geïnteresseerd te zijn in een bijdrage aan de

SDI-research.

De tweedaagse zitting in Luxemburg is de eerste voltallige vergadering van de defensieministers sinds de Ameri-

kaans-Russische onderhande-

lingen over wapenbeheersing op 12 maart zijn hervat.

Er wordt niet verwacht dat de conferentie belangrijke initiatieven zal opleveren op het gebied van het kernwapenbeleid. De ministers zullen vermoedelijk opnieuw hun steun betuigen aan de Amerikaanse

NAVO-opperbevelhebber in Europa, generaal Bernard Rogers, kreeg opdracht dit zogenaamde Montebello-besluit uit te werken. Rogers legt nu in Luxemburg tijdens de vergadering van de nucleaire plangroep zijn voorstellen op tafel. De ministers zullen zich daarover buigen, maar tot een definitieve besluitvorming zal men nog niet komen. De voorstellen zullen namelijk verder worden besproken op ambtelijk en bilateraal niveau.

onderhandelingspositie in het wapenoverleg. Een van de belangrijkste onderwerpen van gesprek vormt de vermindering en modernisering van het tactische nuAmerikaanse en Russische cleaire arsenaal van de NAVO onderhandelaars zijn gisteren in Genève besprekingen bein West-Europa. De ministers van defensie gonnen over ruimte- en verdebesloten in oktober 1983 tij- digingswapens. Twee uur dens een vergadering in het voor de aanvang van het overCanadese Montebello dat de leg keerde de Amerikaanse delegatieleider Max KampelNAVO eenzijdig 1400 kernwapens voor de korte afstand (de man terug van een kort verzogenaamde tactische of slagblijf in Washington. veldwapens) uit Europa zou Een Amerikaanse woordterugtrekken. Tegelijkertijd voerder verklaarde dat voor werd beslist dat de resterende beide partijen waarschijnlijk systemen moesten worden ge"zon twaalf onderhandelaars zouden deelnemen aan het moderniseerd om hun 'overleefbaarheid' te vergroten. De overleg in de Russische mis-

Genève

sic. De Russische delegatie staat onder leiding van Joeli Kvitsinski. Vandaag beginnen de onderhandelingen over intercontinentaleraketten onder leiding van de Russische delegatieleiderViktor Karpov en de Amerikaanse onderhandelaar John Tower. Morgen start het overleg over middellange-afstandraketten. De Amerikaanse aeiegatie voor deze besprekingen wordt geleid door Maynard Glitman, de Russische door Aleksei Oboechov. Grigori Romanov, lid van

het Russische Politburo, heeft gisteren gezegd dat de bondgenoten van de Sovjetunie hun banden met het Westen dienen te beperken. In een rede tot het congres van de communistische partij van Hongarije zei hij dat handel met het Westen er niet toe mag leiden dat imperialisatie krachten politieke invloed krijgen op communistische staten. De belangen van de socialistische landen zijn het beste gediend bij onderlinge samenwerking, aldusRomanov. Menigeen zal hogere temperaturen in deze eerste lenteweek op prijs stellen, maar het is toch ook weer niet zo koud dat de krokussen, zoals hier op het Lange Voorhout in Den Haag, de kop laten hangen.

-

ter van defensie, Wemberger, heeft het doodschieten van een Amerikaanse militaire waarnemer in de DDR vergeleken met het neerschieten door de Sovjetunie van een Koreaans verkeersvliegtuig in september 1983. Daardoor kwamen 269 mensen aan boord van het vliegtuig van Korean Airlines KAL om. In de nucleaire plangroep van de NAVO in Luxemburg sprak Wemberger van 'een voorbeeld van de KAL-mentaliteit aan de kant van de Sovjets inzoverre zij eerst schieten en later vragen stellen. Dit heeft woordvoerder Michael Burch van het Amerikaanse ministerie van defensie meegedeeld. Wemberger, die het neerschieten van de officier als ongerechtvaar'volkomen digd' veroordeelde, wees erop dat een Sovjetofficier 'nog maar een paar dagen geleden' in de Bondsrepubliek Duitsland op een plaats was aangetroffen waar hij eigenlijk niet had mogen zijn, maar dat die gewoon naar zijn missie was teruggezonden. Daaruit blijkt volgens hem dat de VS in soortgelijke gevallen geheel anders tewerk gaan dan de Sovjetunie. Uit de uitspraken van Wemberger blijkt hoe ernstig de Amerikanen het gebeurde opvatten. Maar Washington heeft volgens Burch toch duidelijk gemaakt dat het incident het wapenoverleg tussen de VS en de SU in Genève niet nadelig zal

beïnvloeden. Volgens NAVOfunctionarissen zal het de sfeer echter zeker moeilijker maken (zie ook pag. 5).

-

BUDAPEST (AP) Grigori Romanov, lid van het Politburo van de Sovjetunie, heeft zich in zijn toespraak tot het 13e partijcongres van de Hongaarse communistische partij

lovend uitgelaten over de economische

Hongarije.

hervormingen in

ten. Illegale vreemdelingen verbazen zich erover dat de ene overheidsinstantie hun een uitkering verstrekt, en een dag later de andere hen over de grens kan zetten. Als volgend jaar kiesrecht voor de gemeenteraden ook zal gelden voor buiten-

landers die hier al enkele jaren wonen, is het de bedoeling van de wet de illegalen uit te sluiten. Maar enkele gemeenten zeggen nu: doe ons dat niet aan, want dat kunnen wij niet controleren. De' vreemdelingenregistratie bij de politie staat ook los van de bevolkingsboekhouding. Dit soort bestuurlijke ongerijmdheden was wellicht vroeger niet te voorkomen, nu kan dat heel wel. Het is te dwaas in de verouderde opzet van de administratie een soort recht op bescherming van illegale vreemdelingen te zien.

W

AT niet moet, is dat iemand zonder reden privacygevoelige gegevens over iemand op zijn beeldscherm kan brengen. Dat kunnen bij

voorbeeld

gegevens over

ziekte zijn. Maar ook uitkeringsgegevens horen niet zonder meer thuis bij de bevolkingsadministratie, terwijl het omgekeerde wèl nodig is. Een vraag apart is, of ook iemands geloof of levensovertuiging tot die privacy-gevoelige zaken behoort. Dat wordt steeds vaker zo gesteld en om die reden wil de regering dit gegeven uit de bevolkingsadministratie halen. Deze motivering betreuren we. In een land als Nederland met een grondgewaarborgde wettelijk godsdienstvrijheid is er geen reden hierover geheimzinnig te doen. Voor planning van kerken en scholen kunnen deze gegevens wel degelijk bestuurlijk relevant zijn. Daartegenover staat, dat men moeilijk de burgers kan verplichten dit gegeven en elke wijziging daarin te verstrekken. In deze tijd van snelle geestelijke omwenteling is daardoor de betrouwbaarheid gering. Dat zal nog sterker worden als het aan de gemeenten zelf wordt overgelaten of ze dit gegeven willen Vegistreren. Het is bovendien een oneigenlijk gebruik van de bevolkingsadministratie, als grote

kerkgenootschappen langs die weg hun ledenadministratie voeren. Wie uit de Rooms-Katholieke Kerk wil treden, moet dat niet meiden aan de pastoor, maar op het gemeentehuis. Hier behoren de kerkgenootschappen hun eigen verantwoordelijkheid te nemen. Opzicht en tucht zijn onmogelijk zonder een behoorlijke administratie. Het belang van enkele kerken kan dan ook geen argument zijn om deze registratie in stand te houden. Maar als de godsdienst daardoor steeds meer privaatzaak wordt, zouden we het verdwijnen van dit gegeven uit de publieke sfeer toch betreuren. JPdV

Nieuw veiligheidsplan op tafel voor Libanon -

BEIRUT (AP) De hoge miltaire raad van het Libanese leger heeft gisteren een nieuw veiligheidsplan bekendgemaakt dat de dreiging van een nieuwe burgeroorlog moet wegnemen. De Libanese staatsradio meldde dat het nieuwe veiligheidsplan voorziet in een bufferzone aan weerszijden van de 'groene lijn', die de hoofdstad Beirut scheidt in een maronitische en een moslim-sector. Milities moeten deze zone verlaten. Er zullen gemengde legereenheden van de maronieten en moslims worden ingezet om toezicht te houden op de ontruiming van militiestellingen en de verwijdering van barricades, die onlangs weer werden opgericht langs de 'groene lijn. Het plan werd goedgekeurd tijdens een spoedzitting van de hoge militaire raad na nieuwe beschietingen tussen maronitische en islamitische^ milities aan weerszijden van de demarcatielijn, aldus de radio. Een veiligheidscommissie, waarin de belangrijkste strijdgroepen en het geregelde leger vertegenwoordigd zijn, gaf gelijktijdig opdracht tot verwijdering van de nieuwe stellingen langs de groene lijn en tot strikte inachtneming

van een zondagavond uitgeroepen staakt-het-vuren. De hoge militaire raad besloot tevens tot wijzigingen in de leiding van de legereenheden, die ingezet werden bij de zuidelijke havenstad Sidon, nadat de Israëlische bezettingsmacht zich op 16 februari terugtrok uit het gebied. De twee moslim-bevelhebbers werden vervangen door twee

andere moslims.

Irak valt drie schepen aan -

BAGDAD/NICOSIA (AP) Irak heeft gisteren bekendgemaakt dat Iraakse gevechtsvliegtuigen twee schepen hebben aangevallen en 'geselecteerde doelen' in drie Iraanse steden, waaronder de hoofdstad Teheran. Een Iraakse militaire woordvoerder deelde mee dat de vliegtuigen behouden terugkeerden van bombardementsmissies naar Teheran, Kermanshah en Hamadan.

Verder werden aanvallen

uitgevoerd op 'twee grote varende doelen' bij het Iraanse eiland Kharg, aldus de woordvoerder. Met 'grote zeeva-

rende doelen' worden doorgaans tankers bedoeld.

Nederlands Dagblad

„Maria ten onrechte doodgezwegen" BENSHEIM - Dertig voor het merendeel uit de Duitse

Evangelische Kerk afkomstige theologen zijn onlangs tijdens een congres in Bensheim tot de conclusie gekomen dat het protestantisme eeuwenlang gedwaald heeft door Maria dood te zwijgen. Zij vinden deze houding 'theologisch niet langer verantwoord. De deelnemers aan het congres waren unaniem van mening dat de discussie over Maria zich op menselijk niveau moest afspelen en geen raakvlakken zou mogen hebben met de verlossingsleer. Eén van de sprekers, de Grieks-orthodoxe theoloog prof. Demosthenes Savramis uit Keulen, betoogde dat de roomse Mariaverering niet heeft kunnen verhinderen dat het christendom in West-Europa ontaardde in 'een vrouwvijandige mannengodsdienst'. Oorzaak hiervan is volgens hem het feit dat nogal de nadruk werd gelegd op de maagdelijkheid van Maria, waardoor men vrouwen het eenzijdige ideaal ging voorspiegelen van volgzaam moederschap. De stelling van Savramis dat de apostel Paulus veel heeft bijgedragen aan de onderdrukking van de vrouw door haar af te schilderen als 'de zonde zelf', kreeg van de andere congresgangers weinig instemming. De Nederlandse rooms-katholieke theologe prof. C. Halkes uit Nijmegen zag een grote taak weggelegd voor de feministische theologie: puinruimen en ouderwetse denkstructuren ondermijnen. „Feminisme houdt veel meer in dan strijden voor gelijke rechten voor man en vrouw. We willen van vrouwen autonome mensen maken. En bovendien moet de feministische theologie het vrouwelijke in de man naar boven halen. Op die manier zal er pas echt een eind komen aan de noodlottige polarisatie tussen beide seksen", aldus prof. Halkes.

2

Kerk/Religie/Onderwijs

Woensdag 27 maart 1985

Ds. C.J.

Geref. Kerken

deRuijter waarschuwt voor polarisatie:

te rri i.c.m. Nieuw v.d. Geest, kand. te Kam te Apeldoorn: J. Borgri o n;

„Vraagstuk van samenwerking geen confessionele kwestie" (van onze redactie

ROTTERDAM

-

kerkelijk leven)

~Het is mijn vaste

overtuiging

dat het vraagstuk van de samenwerking zoals het op het ogenblik aan de orde is, zich volledig afspeelt binnen de geloofseenheid van de gereformeerde kerken. Of anders gezegd: ik geloof niet dat dit een confessionele kwestie is." Dit schrijft ds. C.J. de Ruij-

ter, predikant voor de Geref.

kerk

te Rotterdam-Centrum,

deze week in het Geref. Kerkblad voor Zuid-Holland, Zeeland, N.-Brabant en Limburg. Hij constateert dat er over dit 'hete hangijzer' al heel wat geschreven is. Maar - zo schrijft „wat mij onder ogen hij kwam, bevatte nergens een verwijt van welke kant ook, dat de belijdenis van ons geloof werd aangetast." Het is belangrijk om dat te constateren. Want in een dergelijk meningsverschil kan er gemakkelijk over en weer ernstige bezorgdheid over eikaars stellingname zijn. En die is er geloof ik ook. Maar dan moeten we goed weten waarover we bezorgd zijn. Als we vaststellen, dat er geen confessionele kwestie in geding is, dan is dat niet bedoeld om een meningsverschil te bagatelliseren. Het kan ook nooit onze bedoeling zijn, om de zaak maar blauw-blauw te laten. We moeten niet zo met de confessie omgaan, dat we de ruimte die daarbinnen gegeven is opeisen om zoveel mogelijk onze eigen meningen ten beste te kunnen geven. Dan sluipt er een vrijblijvendheid in onze omgang met elkaar, die dodelijk kan zijn. We moeten ook niet gering denken over de teleurstelling die het oplevert, als we over belangrijke zaken verschillend denken. Die teleurstelling is vooral zo groot, omdat we van elkaar weten, dat we onze mening willen vormen voor Gods aangezicht. Als je deun tot verschillende stellingname komt kan dat iets pijnlijks en zelfs iets onbegrijpelijks hebben. Het meningsverschil ligt inderdaad op een geestelijk vlak. Maar juist dét moet ons dan waarschuwen dat we ook BUENOS AIRES (EPD) De geestelijk omgaan met zon Argentijnse regering heeft de meningsverschil. Want jekunt van 28 juli tot 7 augustus te zo maar uitglijden." Buenos Aires te houden vergaDs. De Ruijter waarschuwt dering van het centraal comité voor een 'uitglijden' naar van de Wereldraad van Kertwee kanten: ken tot „zaak van nationaal belang" verklaard. In een door president Raul Alfonsin en minister van buitenlandse zaken Dante Caputo ondertekend decreet wordt het van belang genoemd, dat Argentinië is uitgekozen voor de eerste vergadering van het bestuur van de Wereldraad in door drs. H.J. Siegers Latijns-Amerika. Drs. O. Mooiweer, predikant De Argentijnse regering bevan de Nederlands Gereforschouwt dit als een erkenning meerde Kerk te Enschedevoor het vinden van de weg Noord, heeft een aantal door naar democratie in Argentihem geschreven artikelen en nië. Naar het oordeel van de lezingen nu gebundeld uitgeregering heeft de Wereldraad geven, onder de titel: Gevan Kerken zich onderscheischenk en opdracht. den door „vastbesloten verdediging van de mensenrechten, strijd tegen bewapening en raDeze bundel gaat over de cisme, alsmede zijn inzet voor 'ambtelijke Hij vakken. een rechtvaardiger wereldschrijft over de prediking, economie". over de gebeden, over het pastoraat en het leven van de gemeente. „Het is een geschenk", zo zegt de auteur, „steeds weer te mogen luisteren naar de prediking van het EISENACH, DDR(EPD)-De evangelie, maar ook een opEvangelische bisschop Werner dracht het Woord te verkondiLeich van Thüringen (DDR) gen. De HERE openbaart zijn heeft de communistische pargenade in het feit, dat Hij ons tij in dat land, de SED, ervan de mogelijkheid biedt kerkbeschuldigd onjuistheden diensten te houden, maar Hij over de Tweede Wereldoorlog roept ons ook op als kinderen te verspreiden. Volgens de van het Verbond tot zijn lof SED stond de bevolking in het samen te komen" (pg. 5). gebied dat door de huidige In deze recensie beperk ik me DDR wordt gevormd, aan het tot de m.i. belangrijkste eind van de overwinnaars. hoofdstukken. Bisschop Leich daarentegen zei op de synode te Eisenach dat slechts een klein deel van het Duitse volk op grond van Prediking zijn anti-fascistische verzet In het hoofdstuk, met als optot het 'front der overwinschrift 'Gemotiveerd preken', naars' gerekend kan worden. gaat Mooiweer in op het grote belang van de roeping van de predikant. Hij stelt terecht vast dat het heel erg gesteld is Dagblad als „de prediker zélf zich gaat afvragen of zijn gang naar de kansel en zijn verblijf op de Gereformeerd gezinsblad kansel nog wel enige zin heeft" (pg. 18). De prediker Uitgave van: moet dan ook niet afgaan op Nederlands Dagbk het zichtbare effect van de Gereformeerd gezinsbladBV preek - dan kun je moedeloos Hermesweg 20 worden of zelfs je ambt willen Postbus 111, neerleggen maar de prediker AC Barneveld moet weten dat God hem een Telefoon: 03420-90041 (8.30opdracht geeft tot preken. Het 1J230 Nedag. woord is aan de kerk geschon4138. ken en de 'dienaren van het Noc zijn ook dienaren van Woord 050-41 de kerk. De schrijver geeft enkele oorzaken aan waarAbc door de prediking in diskreper kwartaal, pei diet is geraakt (onschriftuur35 lijkheid, weinig confessioneel, niet schriftuurlijk acsfoort.rek 55 32.16.848. tueel). Maar welke oorzaken er ook verder mogen zijn, het Voor het opgeven van spoed-adbelangrijkste is wel hoe de vertenties buiten kantooruren: persoonlijke instelling van de 0342 prediker is, tegenover het Voor dringende redactionele zaWoord van God. Hij moet beken buiten kantooruren: zield zijn door het Woord dat hij predikt. De bezielde prediKlachten over bezorging schrifker wordt door de Geest van :elijk aan bovenstaand adres. God gebruikt als instrument om in het hart van de ander de

-

Argentinië blij met komst Wereldraad -

„Centraal in de vraag naar samenwerking is de plaats van de kerk. Je kunt in dat verband de belijdenis aangaande de kerk relativeren èn

verabsoluteren.

Het eerste gebeurt, als je herkenning van gelovigen buiten de kerk zó overspant, dat je de kenmerken van de kerk vergeet en verdoezelt. (Zuihet vere bediening van

in de vraag 'Wie is gereformeerd?'. En als daarbij dit soort onderwerpen als maatstaf ging fungeren, wat zou dat een heilloze polarisatie in de hand kunnen werken. Je moet er helemaal niet aan denken dat je bv. beoordeeld zou worden op je geschiktheid voor het ambt aan de hand van zon criterium. Dan zouden we wel heel erg aan het veruiterlijken zijn met elkaar. Want het is ook nog altijd zo, dat er altijd mensen geweest zijn, die nooit het nut van gereformeerde organisaties hebben gezien, (en ongetwijfeld zijn die voor alle samenwerking). Maar tegelijk zijn er ook steeds mensen geweest,

Het tweede gebeurt als je zó sterk de nadruk legt op de kenmerken van de kerk, dat je vergeet dat er gelovigen buiten de wettige kerk zijn. Van beide uitersten zijn voorbeelden te geven in de geschiedenis van na de Vrijmaking. En dat moet ons ervoor waarschuwen, dat we heel gemakkelijk naar een van beide kanten uitglijden. En dat gebeurt nu juist zo gauw, als we ongeestelijk omgaan met het genoemde meningsverschil: Wie teleurgesteld is over de afwijzing van samenwerking door sommigen, kan daardoor onevenredig positief gaan denken over de verrassing, dat hij buiten de wettige kerk gelovigen ontmoet, met wie hij samenwerking verantwoord acht. Wie teleurgesteld is over de aanvaarding van samenwerking door sommigen, kan daardoor onevenredig negatief gaan denken over de geloofsgehoorzaamheid die ook buiten de wettige kerk geschonken wordt. Het zal belangrijk zijn, dat we elkaar in het voeren van de discussie waarschuwen tegen dit uitglijden." Volgens ds. De Ruijter zit er nog een ander facet aan de zaak: „Als ik me niet vergis, is dit een onderwerp, waarbij je heel gauw er toe kunt komen iemands stellingname te hanteren om het te plaatsen: „Waar staat die en die, is hij voor of tegen samenwerking?" Naast devraag 'Wat is gereformeerd?' zijn veel mensen nl. ook erg geïnteresseerd

Aangepaste

dienst VOORBURG-Op zondag i, maart a.s. zal in Voorburg 11 voor doven en aangepaste kerkdienst Eev,„ den worden.

slechthorend*

Er is één maatstaf voor ons

Schriftlezing: Lucas 22-ia 53. Tekst voor de preek- 1 ,,

geloof en ons leven uit geloof,

22:42-44. Voorganger: ds

Kerkgangers na afloop van de eerste kerkdienst in Lynden

r Kamphuis. De dienst beeim om 17.00 uur en vindt plaats? de 'Eglise Francaise', kerkstraat te Voorburg.Frans

Tweede American Reformed Church

Terschelling Op vrijdag 5 april om Hor, uur en op zondag 7 aprilt! 11.00 en 17.00 uur zullen in Geref. Kerk te Midsland sa menkomsten worden gehou den. Voor de samenkomsten od de zondagen in de overige vakantiemaanden is nog steeds geen volledige voorziening Predikanten en preeklezer^ kunnen reageren bij Th.AG

ri!

een feit door de bevestiging van een nieuw gekozen kerkeraad te Lynden. Voorganger tijdens deze bijzondere dienst was ds. M. van der Wel uit Abbotsford, die preekte over 2 Timoteüs 2:19, met als thema: De bemoediging van Paulus aan Timoteüs met betrekking tot de toekomst van de kerk door te wijzen op het hechte fundament van God.

Reformed Church

(van onze redactie

kerkelijk leven)

-

LYNDEN (VS) In het stadje Lynden, in de Amerikaanse staat Washington, is onlangs de tweede American Reformed Church geïnstitueerd. Lynden is gelegen in het noordwesten van Amerika tegen de grens met Canada. De meeste leden van de nieuwe Amerikaanse gemeente, die momenteel 92 zielen telt, waren voorheen lid van de Canadian Reformed Church in Abbotsford, dat ongeveer twee kilometer van de grens verwijderd ligt. De eerste American Reformed Church werd ongeveer 30 jaar geleden geïnstitueerd in het oostelijk gelegen Grand Rapids, in de staat Michigan. Al enige tijd geleden waren er stemmen opgegaan voor de instituering van een tweede American Reformed Church. In april 1984 begon de kerkeraad van de Canadian Reformed Church in Abbotsford besprekingen te voeren met haar Amerikaanse leden over het vormen van een eigen kerkelijke gemeente. Een half jaar later, in september, konden de Amerikanen reeds kerkdiensten gaan houden onder toezicht van de kerk in Abbotsford. De benodigde ruimte hiervoor verkregen ze door het schoolgebouw van de

Bakker, Briljantsstraat 9743 NA Groningen, tel OSn'

774376.

Het zomerhuisje van de organiserende stichting is nog te huur vóór 14 juni en na 30 augustus.

Koeien Lynden, dat bekend staat als een christelijk stadje, telt ongeveer 20 kerken, een grote christelijke highschool en twee christelijke lagere scholen. In de omgeving wonen

Agenda

zon 5000 christian reformed

mensen, onder wie een groot aantal verontrusten. Het merendeel van de beroepsbevolking in Lynden is werkzaam in de zuivelindustrie. De uitgestrekte groene vlakten rondom het stadje met de her en der verspreid staande grote melkveehouderijen, en de grazende koeien, doen denken aan Nederland. Maar de met sneeuw bedekte bergen op de achtergrond beduiden dat het hier toch 'real American' is.

Donderdag

RIJNSBURG

-

LEUSDEN (ANP) De synode van de (syn.) Gereforin Lynden te huren. Uiteindemeerde Kerken in Nederland lijk besloot een speciaal daarvoor bijeengeroepen classis in zal bij de ontmoeting met paus Johannes Paulus II vertegenCanada, toestemming te geven voor de instituering van woordigd zijn door twee leden oen zelfstandige kerk in Lyn- van het moderamen van de syI den. Zo werd op zondag 10 node: mevr.mr. E. Eikerbout maart de tweede American en ds. P. Schravendeel.

Nederlands ik:

-

Drs. O. Mooiweer liefde tot de HERE en zijn zaak te doen ontvlammen. Behartigenswaardige woorden. Ook in een volgend, uitgebreid, hoofdstuk schrijft de auteur over de prediking. Nu over 'Actuele prediking.

Mooiweer neemt als uit-

gangspunt, dat Gods heilig

Woord zonder meer actueel is. Dat Woord hoeft niet actueel

gemaakt te worden (naar een

woord van prof. C. Trimp). God heeft zijn Woord immers gegeven voor alle tijden en voor alle mensen. En deze God kwam in zijn Zoon Christus naar ons toe en daarom moet met kracht de presentie van de Heiland der wereld aan de gemeenten worden verkondigd. De auteur benadrukt heel sterk de christologische opzet van de preek. „Een preek zonder Christus is geen preek, althans geen complete preek" (pg. 27). Maar hij wijst vervolgens ook terecht op het pneumatologische aspect, want in de prediking werkt de Geest. Over de manier van exegetiseren zegt Mooiweer dat gewaakt moet worden voor mottoprediking. Een tekst moet geëxegetiseerd worden uit het geheel van de Schrift. Ik meen dat hij hier volledigheidshalve wel aandacht nog had moeten geven aan de heilshistorische predi-

Nieuwe boeken king. Hij spreekt wel over een tekst uit het Oude Testament, hoe daar niet over gepreekt moet worden, maar dan blijft de vraag hoe het wel moet. Hoe past deze tekst in de heilshistorie van Gods openbaring? Hij waarschuwt voorpolitieke prediking. Dat betekent niet dat alle politiek altijd buiten de prediking gelaten moet worden. Dat kan ook niet want Christus heeft de totale zeggenschap over alle terreinen van het gehele leven. Maar politieke prediking is die prediking waarbij de luisteraar moet buigen onder de politieke visie van de prediker, i.p.v. buigen onder het Woord van God. Naastenliefde krijgt in de politieke prediking een (linkse) politieke richting. Zo doet dit soort prediking tekort aan de mondigheid van de gelovige en dat in onze tijd van emancipatie, zo voeg ik er maar aan

-

toe.

Tenslotte breekt hij in dit

hoofdstuk een lans voor de regelmatige catechismusprediking. Ook dit is actuele prediking.

boek 'De gemeente en haar liturgie'(pg. 53-100).

Gebeden

Een belangrijk onderdeel van de liturgie is de dienst der gebeden. De auteur beklemtoont dat dit een moeilijk werk is. Ik denk dat veel zo niet alle collega-predikanten hem dit zullen nazeggen. Het gebed vraagt een goede voorbereiding. De voorganger hoeft niet alle woorden op papier te zetten, maar mag het ook niet overlaten aan de 'inspiratie' van het moment. Er moet geen gebedsautomatisme optreden en niet moeten steeds weer de geijkte zinnen gesproken worden, waarbij de gemeente al weet wat de volgende zin zal zijn Terecht vraagt hij aandacht dit is een aanval op het enthousiasme van hen die meevoor het feit dat een (gast)prebidden. Daarom zal de predidiker zich zal houden aan de zijn ker „in binnenkamer niet plaatselijke orde die de kerk gewend is en de mensen niet te alleen van God de kracht hebvergasten op zijn eigen liturgi- ben te vragen voor de bediening van het Woord der versche opvattingen. zoening, maar ook voor de Volgens Mooiweer moet bij dienst van het gebed. En de gede wetslezing, die van het meenteleden zullen dit in hun grootste belang is voor de geprogramma van hun biddende meente, het schuldontdekvoorbereiding voor de kerkkende element niet verwaardienst hebben op te nemen" loosd worden. Naast het aspect van de dankbaarheid en (pg.6l). Vervolgens kunnen we iets regels voor het leven van de lezen over het gebed voor en gemeente hoort schuldbelijdena de eredienst in de kerkenis er wezenlijk bij. Ik ben het raadskamer. Het is de ervadaarmee geheel eens. Maar ring voorgangers van dat dit dan moeten we m.i. niet, zoals gebed in veel kerkeraadskade voorstelt, Mooiweer wetslezing afwisselend doen mers is verstomd. Persoonlijk plaatsvinden aan het begin of vind ik het heel koud als noch aan het eind van de dienst (pg. aan het begin ('s morgens), 55). Juist door de lezing van de noch aan het einde ('s middags) van de diensten gebeden wet wordt (ook) de schuld aangewezen, waarop schuldbelij- of gedankt wordt. Een argument daarvoor zal o.a. wel denis wordt gedaan en ge- zijn, zo zegt Mooiweer, dat 'ievraagd om vergeving van de het der toch thuis wel doet. schuld, en dit lijkt mij princiMaar dit is geen goed argupieel vóóraan in de eredienst sprekend ment. Zo kunnen we te moeten gebeuren. Belangrijk acht ik ook zijn ook wel zeggen dat het gebed pleidooi voor de gezongen ge- van de gemeente wel achterwege kan blijven, want ieder loofsbelijdenis. Want het is het credo van de gemeente - bidt thuis toch ook wel. Juist dan moet ook de hele ge- heeft de kerkeraad, die de gemeente geactiveerd worden meente samenroept, en die de predikant mandateert om door te spreken of te zingen. Bij de literatuurvermelding voor te gaan, als collega de onder dit hoofdstuk heb ik ge- taak om de Here te bidden of alles zo mag verlopen als nomist het breed geargumenvoor de gemeente en tot teerde rapport van de deputa- dig is zijn Naam en dat de van eer ten voor de orden voor de erepredikant verlicht mag wordienst die hebben gerapporzijn den door Geest. Mooiweer synode te teerd aan de geref. Kampen 1975. Wel worden schrijft terecht: „Die dominee enige artikelen van prof. heeft het nodig dat er voor hem gebeden wordt... het beTrimp genoemd (uit de Reforklimmen van de kansel en het matie), maar niet vermeld op een kansel zijn verkeren wordt dat deze artikelen later geen routinegebaren. Altijd zijn gebundeld in een (1982)

-

-

-

Jaarvergade-

Kapteynmavo Groningen helpt ZOA

Een goed boek over het ambtelijk werk Over de liturgie schrijft de auteur goede dingen. Volgens hem is liturgie: het ingaan op de inhoudelijke betekenis van het wederkerig contact tussen God en zijn volk in de samenkomst van de gemeente (pg. 42). Hij stelt dat „van een strakke uniformiteit in de gereformeerde kerkdiensten maar weinig sprake geweest is" (pg. 52). En wijst er dan op dat de synode van Middelburg (1933) een bepaalde lijn heeft getrokken wat de liturgie betreft, maar „deze orde van eredienst werd met een bepaalde soepelheid gehanteerd" (pg. 53). Ik meen, ook door de voorbeelden die hij aanvoert, dat hij hier de betekenis van Middelburg wat te veel relativeert.

-

ring van het GMV in de Geref. Kerk, Katwijkerweg la. De heer P. Rietveld uit Katwijk zal spreken over herverdeling van arbeid. Aanvang 20.00 uur. APELDOORN - Opbouw- en toerustingsdag van de ver. 'De Christenvrouw' in gebouw 'Sion' hoek Eendrachtstraat 32/Hoge Dries 405. Spreker dr. W. Aalders over: 'Het gezin en feminisme. Van 10.15 tot 14.30 uur. KAMPEN Muziekavond in de Eudokiakerk. M.m.v. Koepelkerkkoor Arnhem, kinderkoor 'Jedidja' Kampen en Cantate Deo' te Kampen. Aanvang 20.00 uur.

-

Protestant Reformed Church

In Rijksmuseum Het Catherijneconvent in Utrecht wordt op dit moment een tentoonstelling gehouden die in het teken staat van het aanstaande pausbezoek aan Nederland. Een medewerker van het museum legt hier de laatste hand aan de kledij van wijlen paus Johannes XXIII, afkomstig uit het wassenbeeldenmuseum van Madame Tussaud.

J^ nft*

Bedankt voor Meppel: A Broeder te Bergentheim.

tieven).

Woord!)

Lekkerland *?

Axel.

die klakkeloos lid waren van zon organisatie (en dan kun je samenwerking wel eens als erg bedreigend ervaren, maar dan wel uit ongeestelijke mo-

en dat is de Bijbel. En in de belijdenis hebben we ons vastgelegd op de manier waarop we de Bijbel lezen en op de leer die de kerk van alle eeuwen in naspreken van de Bijbel heeft geformuleerd. Geve de Here dat ons samenleven naar die maatstaf een geestelijk karakter zal blijven vertonen doordat we in ons spreken over meningsverschillen leven voor Gods aangezicht". Aldus ds. De Ruijter.

Alblasse

Beroepen

blijft er die spanning om het Woord zó te brengen, dat het overkomt" (pg. 65). Ik meen dat er kerkeraden onder ons zijn, die zich wel weer eens serieus zouden mogen bezinnen op dit punt.

Pastoraat In het opstel over 'Het pastoraat in deze tijd' merkt de schrijver zeer juist op dat „het pastoraat begint bij het kanselwerk" (pg. 69). Hij heeft het cursief laten drukken, het zal voor hem een centraal uitgangspunt zijn. „Wie het aksent verlegt naar het werk in de gemeente van maandag tot en met zaterdag koestert een verkeerde kijk op het pastoraat" (pg. 70). Natuurlijk is ook het pastorale werk aan de huizen nodig. Hard nodig. Want vroeger had men niet kunnen dromen van de pastorale problemen die nu op ons afkomen (een uitdrukking van prof. C. Veenhof). Maar als het pastorale werk uit gaat lopen op (bijna) alleen gezellige koffievisites ('al die verjaardagen' 'we willen ook wel eens de predikant zien'), terwijl de grote problemen daardoor nauwelijks behandeld kunnen worden en de tijd voor de preekvoorbereiding gaat ontbreken, dan zijn we verkeerd bezig. Dan wordt de predikant meer een maatschappelijk/sociaal werker dan een herder en leraar. Het onderdeel ziekenbezoek in dit opstel acht ik van grote waarde - ik had graag, vanwege het belang, gezien dat dit was uitgegroeid tot een zelfstandig artikel. Hij vraagt de aandacht voor het feit dat de pastor interesse en genegenheid moet tonen voor de zieke. Hij moet leren luisteren naar haar/hem. Het laatste gedeelte van dit opstel (over de benadering van psychisch gefrustreerden, over de omgang met gevangenen, over eenzaamheid) is helaas erg beknopt geworden en boet daardoor aan waarde in. Dit had ik graag breder gezien. lets voor een volgende bundel? Ik eindig deze recensie met te stellen dat we hier in dit boek veel goed materiaal ontvangen voor het ambtelijk werk.

-

Va v Geschenk en opdracht bijdragen over de prediking

-

eredienst en het gemeentele-de drs. O. Mooiweer de". Auteur: Van den Berg, Kampen. Uit*. 102 pagina's-prijs 14,50.

’

GRONINGEN - Na het succes van de bazaar in 1983 (een kinderboerderij complete voor het GVT te Bedum), organiseert de activiteitencommissie van de Kapteynmavo in Groningen nu een bazaar met als doel de in Groningen gevestigde Stichting Zuid-Oost Azië. Vrijdag 29 maart a,s. zal de school om 11.30 u. haar poorten voor het publiek openen. 's Middags om half vijf zal de bazaar met een Amerikaanse verkoping gesloten worden. De bazaar zal bestaan uit tientallen stands waar de meest uiteenlopende artikelen voor zeer lage prijzen verkrijgbaar zijn. Tevens is op 29 maart op een vijftal plaatsen in de school een (warme) hap verkrijgbaar. Bovendien is er de gehele dag een doorlopende

(jeugd-)modeshow.

De school zal met het geld één van de tientallen projecten van de ZOA financieren. De bazaar van 29 maart financiert het project, waarmee onderwijs aan kinderen in vluchtelingenkampen mogelijk gemaakt moet worden.

Rectificatie Ons verslag over de huishoudelijke vergadering van de gereformeerde

vrouwen-

bond in ons blad van gisteren bevat een onjuistheid. De laatste alinea moest luiden: „Tenslotte stemden de aanwezigen unaniem in met het bondsvoorstel de bondsdag

De Veluwehal in houden."

1986 m

Barneveld te

Kaartenkring In de Kaartenkring van afg lopen maandag stond de naa van mw. J.G. Kluiver-Hors vermeld. Dit moet echter zipj Joke Gosselink, HelmerziJ°

Psych. Ziekenhuis, Broe* heurnerring, Enschede.

-

a^.

UTRECHT (ANP) De mene vergadering van °e„roe van de Remonstrantse £> derschap heeft in Utrecht d grote meerderhefd het be , gesteund van de t de zaken (dagelijks bes om niet deel te nemen aan ontmoeting met de P aU mei aanstaande

commiss'1

3

KedeVÏands Dagblad Woensdag 27 maart 1985

Binnenland Overleg over

Minister Van den Broek valt PvdA bij:

internationale

Europese Unie niet over hoofd 'trage' landen heen (van onze politieke redactie)

D EN HAAG -De PvdA-fracj in de Tweede Kamer vindt te Europese

dat er geen opgericht Unie moet wordenheen van over de huide hoofden die EG-lidstaten daar nu dige

niet zo veel voor

voelen,

Meijer waaro/oordvoerder CDA en VVD maan-

schuwde een

procedure waardag voor bij die landen niet met zoveel uit de boot worden woorden gezet, maar min of meer wel worden gedwongen zich terug te trekken.

De Tweede Kamer wijdde maandag een commissieverga-

dering aan het ontwerp-verdrag van het Europese Parlement tot oprichting van de Europese Unie. De Kamer begroette dat initiatief hartelijk en nodigde de regering in moties uit zich voor de totstandkoming van de Unie in te zetten. Daarbij ging ook veel aandacht uit naar het eindrapport van de commissie-Dooge, bestaande uit vertegenwoordigers van de Europese rege(voor

ringsleiders

Nederland staatssecretaris Van Eekelen van buitenlandse zaken). Die

commissie

stelt in zijn eind-

rapport voor een conferentie

van regeringen te houden om

,

'

het EG-verdrag te wijzigen. Volgens een motie van CDA en WD moet op die conferentie in ieder geval de meerderheidsbesluitvorming in de EG worden ingevoerd en de positie van het Europese Parlement en van deEuropese Commissie versterkt. Minister Van den Broek deelde de kamerleden mee deze en andere moties („ik hoop niet dat dat voor u teleurstellend is") als een ondersteuning van zijn beleid te bechouwen Minister Van denBroek was het eens met de PvdA, dat zon conferentie tot doel moet hebben met alle 12 lidstaten (als Spanje en Portugal dan inmiddels zijn toegetreden) een stap op weg te zetten naar verdere Europese eenwording. Mocht de conferentie ertoe leiden dat een aantal landen die stap wel zetten en andere nog niet, dan mag dat alleen met de bedoeling uiteindelijk met alle landen op hetzelfde punt uit te komen. Een Europa van twee snelheden op deze manier mag niet structureel worden, zo stelde de minister. Eerder hadden de woordvoerders van CDA en WD duidelijk laten blijken dat zon conferentie volgens hen moest slagen en dat sommige landen dan desnoods maar uit de boot moeten vallen als ze niet mee willen. Daarbij gaat het vooral om de laatst toegetreden lidstaten Denemarken, Griekenland, lerland en Groot-Brittannië. Evenals het GPV-kamerlid Schutte wees de PvdA'er Meijer erop, dat die landen niet kunnen worden verplicht tot stappen die zij niet hadden kunnen voorzien op het moment dat zij tot de EG toetra-

Zuid-Afrika

(van onze politieke redactie)

-

De scherpe DEN HAAG StaVerenigde de kritiek van het retot betrekking met ten cente geweld in Zuid-Afrika biedt wellicht mogelijkheden om internationale acties tegen dat land te versterken. Dat zei minister-president Lubbers gisteren in antwoord op de mondelinge vraag uit de Tweede Kamer, tot welke stappen tegen Zuid-Afrika Nederland de 'Europese tien' wil bewegen op de Europese top eind deze week in Brussel.

reid zijn een behoorlijk mannitie wat moeizaam zal gaan daat aan die conferentie mee omdat de belangen niet altijd te geven. Is dat niet het geval aan is het feest gauw afgelo- dezelfde zijn. pen, aldus minister Van den öroek. Staatssecretaris Van Wat betreft het ontwerpLekelen wil dat de Europese verdrag van het Europese ParRaad eind deze week een pro- lement had de PvdA grote cedurebesluit neemt en aan de moeite met de bepaling, dat Italiaanse voorzitter opdraagt dat verdrag in werking zou de conferentie voor te berei- moeten treden na te zijn goedden. gekeurd dooreen meerderheid De kleine linkse en de van de EG-lidstaten die samen kleine christelijke fracties tenminste twee derde van de zijn tegenstander van de Euro- Europese bevolking bevatten. pese Unie. Volgens de SGP'er Het Parlement moet Dit artiVan Rossum moet de EG een kel in heroverweging nemen, economische gemeenschap vond dePvdA'er Meijer. blijven. Ook staatssecretaris Van In de mate van samenwerking Eekelen was niet gelukkig zijn eventueel wel twee snel- met dit artikel omdat een aanheden mogelijk. Voor de heer tal landen daardoor voor het Wagenaar (RPF) zou een door- blok zouden worden gezet. De braak in de wijze van besluit- handhaving van de bestaande vorming in de EG voldoende EG-verdragen wordt erdoor zijn. De GPV'er Schutte wees bemoeilijkt en dat mogen de erop dat vrijwillige samenlaatst toegetreden landen op werking van landen oer defi- zijn minst verwachten.

Nederland en Antillen menen:

„Meer tijd voor overleg over raffinaderij nodig" -

DEN HAAG (ANP) Neder land en de Antillen zijn het er-

over eens dat de datum, waarop Shell duidelijkheid wil over de overheidsdeelneming in de raffinaderij op Curacao, enkele maanden moet worden opgeschoven. Dat is de uitkomst van het gesprek dat de Antilliaanse delegatie onder leiding van premier Liberia-Peters had met premier Lubbers en enkele ministers. Shell wil voor 31 maart overeenstemming hebben bereikt over alle voorwaarden voor het openhouden van de raffinaderij op Curacao. Struikelblok daarbij is de eis van Shell dat het concern slechts een minderheidsaandeel in de raffinaderij overhoudt. De Antillen zijn niet bereid en in staat twee derde van het aandelenpakket over te nemen, zoals Shell wil. Opschuiven van de datum, waarop een beslissing zou vallen over sluiting, moet nader overleg over een oplossing

Ruim 600 zogenoemde zondagschilders hebben zich gisteren bij de Nieuwe Kerk in Amsterdam gemeld ter registratie van hun werk, dat vanaf donderdag 28 maart a.s. in de kerk wordt tentoongesteld.

Ministers in aanvaring over atv voor ambtenaren

van de problemen mogelijk maken, aldus een woordvoerder van premier Lubbers. Bij dat overleg wordt ook gekeken welke rol Venezuela kan spelen bij het redden van de raffinaderij. Een van de 'denkbare alternatieven' is Venezolaanse deelneming in de Shell-raffinaderij. Overigens heeft Venezuela hiervoor DEN HAAG (ANP) De ministers Rietkerk (bingeen aanbod gedaan. Volgens nenlandse zaken) en Ruding (financiën) hebben een de woordvoerder is het voorshands niet waarschijnlijk dat meningsverschil over de arbeidsvoorwaarden voor Nederland een deel van het ambtenaren in 1986. Minister Ruding vindt dat zijn aandelenpaket overneemt. ambtgenoot Rietkerk dat deel van de kosten voor Shell had eerder de datum arbeidstijdverkorting waarvoor nog geen dekking van 1 juli 1985 genoemd als ulbij de ambtenaren timatum voor de beslissing is gevonden, 500 miljoen gulden, over het openhouden van de moet halen. Dit heeft een woordvoerder van het raffinaderij. Later vervroegde ministerie van financiën gisteren bevestigd. Een Shell die datum tot 31 maart. woordvoerder van het ministerie van binnenNederland en de Antillen vinlandse zaken liet weten dat minister Rietkerk den het wenselijk dat in ieder geval eerstgenoemde datum vindt dat die kosten voor rekening van het Rijk weer zou gelden. Een woordmoeten komen en niet voor rekening van de ambtevoerder van Shell verklaarde naren. gisteren dat het concern blijft volgend jaarechter hoger, omvasthouden aan alle voorHet verschil van inzicht tusdat dat een volledig jaar is de waarden, dus ook aan de da- sen beide heren draait om met een 38-urige werkweek. invoering van per augustus tum van 31 maart. 1 de 38-urige werkweek voor Die 700 miljoen gulden wordt het overheidspersoneel.' Die. dan 1400 miljoen gulden. Hierarbeidstijdverkorting kost van wordt 700 miljoen gulden door het Rijk betaald en nog Rijk jaar miljoen het dit 700 eens 200 miljoen gulden kan gulden. In de begroting is hiermee rekening gehouden. Het uit de schatkist worden gehaald. Resteert een bedrag is de helft van de prijscompenvan 500 miljoen gulden, waarsatie die ambtenaren niet ontvangen. Die kosten worden voor minister Rietkerk vol-

-

gens minister Ruding dekking moet vinden. Volgens Financiën heeft minister Rietkerk in brieven aan de Tweede Kamer gedaan alsof ook die 500 miljoen gulden geregeld was. Minister Ruding heeft de 500-miljoenkwestie in november vorig jaar al in het kabinet aan de orde gesteld. Hij heeft er regelmatig bij de heer Rietkerk op gehamerd naar dekking te zoeken. Minister Ruding heeft volgens de woordvoerder ook zorgen over de salarisontwikkeling bij de ambtenaren. Er jou hier en daar meer loon zijn betaald. „Dit riekt naar bedrog. Wij moeten blind kunnen varen op akkoorden. Als Rietkerk het onderspit zou delven in de strijd tegen Ruding wordt dat uiterst pijnlijk naar onze achterban toe. Het kan niet zo zijn dat ambtenaren nog verder voor arbeidstijdverkorting moeten betalen," zo reageerde een woordvoerder van

de christelijke ambtenarenbond CFO. Hij zegt dat minister Rietkerk duidelijk met de ambtenarencentrales heeft afgesproken dat het kabinet 1400 miljoen gulden beschikbaar stelt voor financiering van arbeidstijdverkorting. CMHA-onderhandelaar G. van Dalen stelde zich eveneens op dat standnunt. ..Binnen het kabinet was overeenstemming oereikt over die 1400 miljoen gulden voor 1986. Ik zou zeggen dat minister Ruding daar ook aan gebonden is. Als de ambtenaren voor die 500 miljoen gulden zouden moeten opdraaien, betekent dat dat niet alleen de prijscompensatie voor arbeidstijdverkorting wordt ingezet, maar dat de ambtenaren ook nog eens moeten meebetalen aan de herbezetting." De ambtenarencentrales zullen de kwestie rond de 500 miljoen vandaag in hun overleg met minister Rietkerk aan de orde stellen.

Voorstellen voor korter werken in het onderwijs -

den.

Unanimiteit Het eindrapport van de commissie-Dooge laat het aan de

intergouvernementele conferentie over een lijst van onderwerpen op te stellen waarop unanimiteit in de besluitvorming vereist moet blijven. De regering is voorstander van het houden van zon conferentie als de commissie-Dooge voorstelt, mits de lidstaten be-

acties tegen

Gisteren bracht premier Liberia-Peters van de Nederlandse Antillen een bezoek aan de vaste kamercommissie voor Antilliaanse zaken. Voor aanvang van de vergadering premier Liberia-Peters (l.) in gesprek met Wim Meijer (voorz. vaste kamercomm. Antilliaanse z.).

ZOETERMEER (ANP) Verlenging van de eenmalige vutregeling voor leerkrachten van 59 jaar en ouder voor de jaren 1985 tot en met 1987 en handhaving van de regeling die voorziet in vermindering van de taak van leerkrachten van 55 jaar en ouder met behoud van volledig salaris. Dit zijn enkele van de maatregelen die minister Deetman (onderwijs) de onderwijsvakbonden heeft voorgesteld in het kader van de arbeidstijdverkorting en herbezetting in het basis- en voortgezet onderwijs (exclusief hbo).

Hij wijst er daarbij op, dat het slechts om 'discussievoorstellen' gaat, omdat het kabinet er nog niet mee heeft ingestemd. De voorstellen wijken af van die voor ambtenaren, omdat, schrijft minister Deetman, in de afgelopen jaren is gebleken dat leerkrachten zwaar werk hebben en er daarom dringend behoefte is aan taakverlichtende maatregelen. Minister Deetman komt voorts met het voorstel voor onderwijskrachten van 49 tot

55 jaar een soortgelijke regete praten. Volgens een woordling te treffen als voor 55-plusvoerder strookt de regeling sers, met als uitgangspunt bevoor 49- tot 55-jarigen niet met houd van volledig salaris en de uitspraak van het jongste een taakvermindering van 10 ABOP-congres, dat voor een procent. Verder wil hij nieuwe verkorting van de werkweek werkgelegenheidsprojecten koos en korter werken in de opzetten voor de schooljaren vorm van verlofdagen van de 1986/'B7 en 1968/'BB en mogehand wees. Ook wenst de lijkheden geven om in dienst- bond het 'educatief verlof' tijd verlof te nemen voor naweer niet via een achterdeur en bijscholing. binnen te halen. „De ABOP zal binnenkort met eigen De Algemene Bond van Onvoorstellen komen", aldus de derwijzend Personeel (ABOP) woordvoerder de Protestants zegt in een reactie dat er wat Christelijke en de Katholieke de bond betreft over de drie Onderwijsbond waren niet laatste maatregelen niet valt voor commentaar bereikbaar.

Drs. J.P. de Vries houdt GPV-bestuurders voor over taak overheid:

„Tarwe en onkruid samen laten opgroeien (van een correspondent)

-

ZWOLLE Een gemeentebertuur heeft niet tot taak activiteiten van geestelijke vorming volgens een bepaalde le-

vensovertuiging

te ondersteu-

De scheiding van Kerk en -s*Staat dat de over-

brengt mee ambtelijk niet bevoegd is bepalen wat tarwe en wat onkruid is. Zij zal daarom en onkruid samen moe1*» laten opgroeien totdat de "eer van de oogst scheiding *aakt. Dat zei drs. J.P. de *«ies afgelopen zaterdag tijae j»s een lezing voor de vertniging van GPV-bestuurders. °rs. De Vries, zelf oudte Amersfoort, sprak Voor een gehoor dat hoofdzaak bestond uit gemeenteraadsleden en provinciale staover het onderwerp en keuzen Prioriteitstelling 111het sociaal-cultureel werk. .Op het gebied van het sowerk is het ak onmogelijk het levensy^ beschouwelijk element uit ac*lviteiten als vormingswerk, emancipatie en jongerenwerk f° s te maken. Een gemeente'estuur zal dan of helemaal seeri subsidie moeten verlevoor zon activiteit of lnen het doel van de activiteit

heid

**

|»rwe j*

fleden

en

y«n

**le

betekenis is, stromingen gelijkelijk

openbare

voor subsidie in aanmerking latenkomen. Hoewel de overheid dus niet om bekering kan vragen, laat dit onverlet dat de overheid in haar beleid wel degelijk Gods Woord als norm kan hanteren. Vanwege recente Kroonuitspraken die dit criterium als norm afwijzen, zal een gemeentebestuur de norm van Gods Woord dan in concrete criteria als godslastering en moeten majesteitsschennis

vertalen.

Brij Het beleid ten aanzien van het sociaal-cultureel werk blijkt zich aan gemeenteraadsleden nogal eens voor te doen als een ondoordringbare brij, reden waarom het bestuur juist dit onderwerp had gekozen. Het sociaal-cultureel werk houdt zich als onderdeel van het specifiek welzijn (zorg, educatie en recreatie) bezig met educatie en bepaalde vormen van recreatie. Voor 1975 werd het welzijnsbeleid sterk door gecentraliseerd gevoerdCRM. het ministerie van ontstond een gewelDaardoor verkokering en een condige bij de macht van centratie rijksambtenaren. Er bestond weinig inzicht in de plaatse-

lijke behoeften op welzijnsgebied. In het midden van de jaren zeventig werd een deel van het beleid overgeheveld naar de gemeenten. Dit heeft volgens De Vries als voordeel dat de plaatselijke behoeften beter beoordeeld kunnen worden, maar als nadeel dat landelijke koepels invloed verliezen, dat landelijke spreiding bemoeilijkt wordt en dat levensbeschouwelijke organisaties met weinig plaatselijke aanhang in de verdrukking dreigen te komen. Aarf dit laatste zal op regionaal niveau dan iets gedaan moeten worden. In het algemeen moet de decentralisatie van het welzijnsbeleid volgens drs. De Vries toch positief beoordeeld worden.

Overheidstaak Het sociaal-cultureel werk tracht burgers te helpen bij een zinvolle invulling van hun leven. Vanwege het grote belang van keuzen en normen hierbij wordt dit een gevoelige zaak, waarbij de grenzen van de diverse verantwoordelijkheden goed in de gaten gehouden moeten worden. Bij veel partijen bestaat geen oog voor het gevoelige karakter van het sociaal-cul-

tureel werk. „Hoe groter, hoe mooier" was jarenlang de leus waarmee het overheidsingrijpen verdedigd werd. Snoeien was uit den boze. Een kenmerk van het GPV-standpunt, zoals dat ook door De Vries werd uiteengezet, tegenover andere partijen is dat het GPV duidelijk grenzen aan de taak van de overheid op dit gebied stelt. Welzijn is in de GPV-vs de eerste plaats de persoonlijke verantwoordelijkheid van de burger. De overheid heeft op dit gebied geen leidende functie, maar moet zich slechts bezighouden met het wegnemen van belemmeringen en het scheppen van voorwaarden. Een terughoudende overheid dient de burgers zoveel mogelijk zelf hun welzijn te laten verzorgen. Daarbij moeten volgens De Vries wel twee kanttekeningen worden gemaakt. In de eerste plaats functioneert het particulier initiatief bij gebrek aan geestelijke wortels vaak onvoldoende. De overheid doet er dan goed aan dit te stimuleren. In de tweede plaats kunnen welzijnsactiviteiten van nut zijn voor de hele samenleving. Wanneer de kosten dan voor de particulieren te hoog zijn, kan de overheid bijspringen

met een bijdrage tot aan het niveau waarop de activiteit wel voor de burger betaalbaar geworden is. Een redelijke bijdrage mag daarbij van de burgers echter wel verwacht worden. Voorrang moet gegeven worden aan zo breed mogelijke activiteiten en aan groepen in achterstandssituaties. Drs. De Vries ging ook in op een aantal onderdelen van het sociaal-cultureel werk. Musea dienen als cultureel erfgoed voor ieder toegankelijk te zijn en door de overheid gesteund te worden. Muziekscholen stimuleren de beoefening van kunst en hebben daarnaast een pedagogische werking. In het algemeen is het daarom een goede zaak als ouders een bijdrage krijgen in de hoge kosten van de muzikale opvoeding van hun kinderen. Ook voor wat betreft de instandhouding van openbare bibliotheken en leeszalen heeft de overheid een taak. In het aanschaffingsbeleid moet de overheid de persoonlijke verantwoordelijkheid van de burgers niet uit het oog verliezen. Uitwassen moeten bestreden worden, maar het is niet de taak van de overheid ervoor te zorgen dat uitsluitend boeken positief-christelijke worden aangeschaft. Burgers en gemeenteraadsleden moe-

DRS. J.P. DE VRIES

ten wel de aanschaf van bepaalde christelijke boeken die anders niet zouden worden aangeschaft, trachten te be-

vorderen.

Het jongerenwerk blijkt voor veel raadsleden nogal eens problemen te kunnen meebrengen. Moet je om de jongeren van de straat te houden steun geven aan activiteiten in buurthuizen waar je ook niet zo weg van bent? De Vries is van mening dat dit een strikt plaatselijke afweging is, waarbij veel zal afhangen van de desbetreffende

jongerenwerker. Er bestaat een grote behoefte aan jongerenopvang. Daarbij moet er dan wel op worden toegezien dat een buurthuis voor alle jongeren toegankelijk is, en niet slechts voor een bepaald groepje. De raadsleden kregen van De Vries ook een aantal praktische aanwijzingen mee. Beginselen als rechtszekerheid, rechtsgelijkheid en zorgvuldigheid moeten bij het voeren van een subsidiebeleid goed in acht genomen worden, ook als het beleid gewijzigdwordt. Bij de planning van activiteiten moet eigen identiteit gewaarborgd zijn. Zorg ervoor dat ook activiteiten die niet om subsidie vragen, in het plan opgenomen worden. Bevorder de particuliere verantwoordelijkheid. Dit kan door het vragen van een redelijke eigen bijdrage en door het stimuleren van verenigingsleden. Criteria bij het doen van keuzen en het stellen van prioriteiten in het sociaal-cultureel werk zullen volgens De Vries onder meer moeten zijn het bereik van de activiteit (niet alleen voor liefhebbers) en de noodzaak van steun aan achterstandsgroepen als minderheden en mensen met weinig opleiding.

De vraag werd door de linkse oppositiefracties gesteld naar aanleiding van de dood van tientallen zwarte Zuidafrikanen bij politionele acties tegen demonstranten vorige week. Premier Lubbers wees op de verklaring die de Europese ministers van buitenlandse zaken begin deze week in Rome hebben uitgegeven. Daarin riepen zij de Zuidafrikaanse regering op tot een dialoog met de zwarte leiders om te streven naar een samenzonder apartheid, leving waarin tegemoet wordt gekomen aan de gerechtvaardigde verlangens van de zwarte bevolking. Hij beloofde dat Nederland in Brussel alle zeilen zal bijzetten om het ongenoegen te vertalen in doeltreffende internationale acties. Volgens de PvdA'er Wallage is de tijd nu rijp om maatregelen uit te voeren en het niet meer bij woorden te laten. De minister-president wilde niet vooruitlopen op de vraag wat voor acties doeltreffend zouden zijn. Hij gaf daarom ook geen commentaar op de suggestie van de PSP'er Van der Spek om de Europese landen hun ambassadeurs voor consultatie uit Zuid-Afrika te laten terugroepen. Premier Lubbers zei enige aarzeling te hebben bij een suggestie van het GPV-kamerlid Schutte. Deze stelde voor Zuid-Afrika erop te wijzen, dat zelfs in een samenleving met apartheid dit soort politie-optreden onaanvaardbaar is. „Ik wil niet meewerken aan de suggestie dat het met de apartheid wel goed zit als dit soort politie-optreden achterwege blijft," zo zei de minister-president.

De Vries en Nijpels halen uit naar PvdA GRONINGEN (ANP) - CDAfractieleider De Vries vindt dat dePvdA een 'halfslachtige en ongeloofwaardige' oppositie voert. Hij zei dit op een spreekbeurt in Groningen. De Vries zei 'met niet geringe verbazing' kennis te hebben genomen van 'de nogal positieve reactie' van PvdAleider Den Uyl op het CDApleidooi in de volgende kabinetsperiode de overheidsuitgaven jaarlijks met een procent te beperken. „Een ommezwaai die bevestigt dat de PvdA geen bruikbaar alternatief heeft voor het huidige regeringsbeleid", meent De Vries. De PvdA moet volgens hem ophouden met van twee walletjes te eten. „Of jemobiliseert ontevredenheid, maar dan moet je volhouden dat het beleid niet deugt. Of je geeft toe dat het beleid wel deugt, maar dan moet je ook de moed hebben dat aan je eigen achterban uit te leggen". Ook WD-fractieleider Nijpels uitte op een partijbijeenkomst in Weert kritiek op Den Uyl. Diens recente aanval op het beleid van minister Schoo (ontwikkelingssamenwerking) is volgens Nijpels 'niet onderbouwd en in flagrante tegenspraak met de realiteit.

Dolman op Antillen tijdens pausbezoek DEN HAAG (ANP) - Kamervoorzitter Dolman (PvdA) zal'

paus Johannes Paulus II tijdens diens bezoek aan Nederland niet ontmoeten, omdat hij in die periode op de Antillen de openingszitting van de Antilliaanse Staten (het parlement) bijwoont.

Mocht er een uitnodiging komen voor de kamervoorzitter om de paus tijdens diens bezoek te ontmoeten dan zal zijn plaats worden ingenomen door de vice-voorzitter van de

Tweede Kamer, mevrouw Cornelissen (CDA). Deze regeling is, naar tevredenheid van alle betrokkenen, afgespro-

ken in het presidium van de aldus de

Tweede Kamer,

woordvoerder vart de Tweede

Kamer.

56) Daar vond Ehi hem, toen ze

namiddag van

de

in

4

Varia

Woensdag 27 maart 1985

Nederlands Dagblad

DE TOVENAAR

het

mieliesland terugkwam. Na

veel vragen kreeg ze het verhaal te horen. Ze schudde bezorgd haar hoofd, want Diamini was overstuur. Ook zag ze dat hij weer erge last had van zijn rug. Ze praatte rustig met hem, vertelde hem van de kracht van Jezus, die veel sterker was dan de geesten van de

VAN HANS WERKMAN

POMPIFANI

voor ons. Hun zoon Perma kwam thuis, nadat hij de koeien in de beeskraal had gebracht en daarna strekten ze zich uit op hun stromatten, maar de slaap wilde niet komen. Eni hoorde, hoe haar man zich van de ene zij op de andere wentelde.

zure regen

gaan door

,

AMSTERDAM (AvP schoorsteenactie, die d

Daar! wees Diamini met ang-stige ogen. Buiten de deur! Buiten piepte iets. Diamini schokterechtop. De boze geesten! fluisterde hij. Ach nee, zei Eni, het is een vogel. Ga slapen. Ik zal voor je bidden. En ze vouwde haar handen. Pas na een paar uur viel Diamini inslaap.

-

De rust duurde niet lang. Hij werd vroeg in de morgen al weer wakker, greep om zich heen en ging rechtop zitten. Hij had het benauwd. Voorzichtig, om Eni niet te wekken, liep hij naar de deur van de hut en duwde die open. Maar de deur klemde. Het was

Potte, Pelli en Pingo

VMD

n activiteiten worden onaSo'' om een halt toe te irJ de nog steeds toenemend lasting van de lucht m,, b« zurende stoffen als z wa'!tN oxyde, stikstof oxyden e

Kijk dan! Eni keek. Tegen de buitenkant van de deur lag hun hond, die 's nachts altijd voor de hut sliep en overdag kwispelend zijn kostje zocht of met andere honden rondholde. Het beest was dood.

roên

Aan de Flierbosdreef in Amsterdam-Z.O. is dezer dagen een politie/brandweergebouw in gebruik genomen. De brandweer (r.) trok er zondag in. De komst van de ladderwagen scheelt ca. 13 minuten bij het ter plaatse zijn. Het politiebureau, vorige week in gebruik genomen, kan dij complete benutting 210 tot 250 agenten herbergen. Voorlopig vullen ca. 30 politiemensen de dienst in. Als bureau Ganzenhoef tegenover de Gliphoeve over een week geopend wordt zal bureau Bijlmer zijn deuren sluiten.

Radio en televisie Televisie Woensdag 27 maart 1985

Nederland I, na 18.00 uur TROS: 18.20 TROS-Cross. TELEAC: 18.30 De belastingcursus, les 6

(herh.).

Trippie maakt een zeereis Verteld door Niek van Noort

Aanbeveling commissie Ziekenfondsraad:

„Knelpunten bij sterven thuis verder opheffen" -

na een poosje in de hapje" voor het kleine muisje

51) Inderdaad brengt Maarten als hij

-

hut komt een „lekker mee. Trippie smult en voelt zich gelukkig! Wat heeft hij het goed bij deze jongen! Zo gaat het elke dag. Trippie wandelt wat in de hut heen en weer, slaapt op het stukje deken in het oude kooitje en wordt verwend door de aardige jongen. Telkens brengt Maarten iets voor hem mee. Soms is het een heerlijk korstje kaas, dan weer een schijfje worst. Het muisje heeft „een leventje als een prins" en hij wordt dik en rond... De prettigste uren van de dag zijn steeds als Maarten, zijn grote vriend, in de hut is. Dan trippelt Trippieover de tafel en maakt de dolste buitelingen. Tot groot vermaak van de scheepsjongen, die erg blij is met het grappige muisje. Maar als Maarten moet werken, is Trippie alleen. In het begin vond hij dat niet zo erg, maar dat leventje van niets-doen gaat hem langzamerhand vervelen. Nee, hij houdt dat zo niet langer uit. Eerst durfde hij nooit één ogenblik de hut te verlaten. Hij was verschrikkelijk bang voor de ratten geworden. In het kamertje van Maarten durfden de boze dieren niet te komen. Daar was hij veilig... Maar na een week waagt Trippie het toch weer om de hut te verlaten. De deur had Maarten die heel even weggegaan was open laten staan en voorzichtig stapt Trippie naar buiten...

-

-

-

52) Het kleine muisje dat de laatste tijd zon rustig leventje had verlangt weer naar avonturen. In de kleine hut kon hij nooit eens hard lopen, zag hij élke dag hetzelfde en beleefde hij eigenlijk nooit wat. „Ik zal niet te lang wegblijven", denkt Trippie. „Vóór de jongenterugkomt, wil ik weer in het vogelkooitje zitten. Met kleine sprongetjes huppelt hij de deur uit, het kleine gangetje door en dan is hij op het dek. Geen mens kan hij ontdekken en nergens ziet hij een rat. Niet langer bang rent het muisje in de frisse lucht en maakt hij een reusachtige sprong van plezier. Plotseling ziet hij achter een berg touw de uitgang van een rattenhol. Zou hij die onvriendelijke ratten nu eens lekker plagen? Welja, waarom niet? Hij steekt zijn spitse snuitje in de opening en roept zo hard hij kan: „Boe...aa...boeeehh!" „Wie is daar?" roept een rat aan het andere eind. „Trippie, de muis!" antwoordt de kleine rakker luid. En meteen maakt hij dat hij wegkomt...

-

-

-

(wordt

vervolgd)

Verschenen Goma, ■ Paul Manteau,

■

Het vierkante ei. Amsterdam. 275 pag.

’

29,90. Pé de Bruin. Wie is uw vader? Bosch en Hoven, Groenekan. 203 pag. 27,50.

’

Felix Thijssen, Wildschut. ■ Veen, Utrecht. 176 pag. 17,90. Beverly la Haye, De christe■ lijke

■

’

opvoeding. Novapres, Utrecht. 174 pag. f 22,50. Hugo van de Kerkhof, Johan nes-Paulus n, een paus als geen ander. Lannoo, Weesp. 184 pag

’

24,50.

Serie: Praktisch koken: Vis. ■ schaalen schelpdieren. Time-

Life, Amsterdam. 184 pag. met

ill.

■ Dr

W.G. de Vries,

prof.

J.

Kamphuis en prof.dr. L. Doekes. Gereformeerde politiek in de jaren '80 GPV waarheen? Vijlbrief. Haarlem. 70 pag. met ill 9,95.

even tijd hebt; dagboek voor

jonge mensen. Kok, Kampen

168pag.

■ Dr.ir. ■ ■ ■

■

-

’

Broos, Henk Bouwens oor■ Wim logstrilogie:

deel

Henks kooi vakantie 166

■

deel 2: Henk slaat zijn vleugels uit. 188pag deel 3: Henk vecht mee! 213 pag. Voorhoeve, Den Haag. 9,90.

■

Pag.

1

’

■ Reinier Paping. Piet Maaskant, ■

■

■

De Elfstedentocht 1985 en daarvoor. La Rivière en Voorhoeve, Den Haag. 105 pag. met ill 14.90. Ir. J. van der Graaf, De baat gaat voor de kost uit; overwegingen voor jongeren. Kok, Kampen 107pag. 14,50. Ds. H.C. Endedijk, Als je maar

’

’

■ ■

’ ’

17,50.

E. Schuurman, Tussen

technische overmacht en menselijke onmacht. Kok, Kampen 114 pag. 18.90. Arme de Vries, Reis door de nacht. Callenbach, Nijkerk 474 pag. 17,90/27,90. Richard Boerhout. Leerlingbegeleiding. Intro, Nijkerk. 144 pag. met ill. 24,50 tot 1/7/85, daarna/ 29,50. Stephen K. Smuin, In gesprek met je klas. Intro, Nijkerk. 94 pag. f 16,50 tot 1/7/85. daarna

’

’

’

19,50.

Marinus van den Berg, Zorgen als beroep; over de leef- en ervaringswereld van ziekenverzorgenden en bejaardenverzorgenden. Intro, Nijkerk. 66 pag P B

’

12,50.

Gert Bloemendal, e.a.? Thuis in het verpleeghuis. Intro, Nijkerk. 124 pag. 25,-. Anno Domini 1984. Vuurbaak Groningen. 144 pag. met ill'

’

28,75 (ab.

’

’

24,75).

Flora Larsson, God en het dagelijks leven; gedichten. Arkboe

ken, Amsterdam. 90 pag. 8,60. Gjalt de Jong. Met dokter Albcrt Schweitzer naar tropisch

’

Afrika. Arkboeken, Amsterdam. 180 pag. met ill. 15,95. J Goumare, Hoop en uitzicht. Arkboeken, Amsterdam. 66 pag.

’

7,50.

’

G. Spilt, Van Pasen tot Pinkste■ ren. Arkboeken, 61 pag

’

6,50.

Amsterdam

AMSTELVEEN (ANP) Patiënten die dat willen, moeten thuis kunnen sterven. Dat is het uitgangspunt van een commissie van de Ziekenfondsraad die in een ontwerpadvies over terminale thuiszorg een aantal aanbevelingen heeft gedaan om nog bestaande knelpunten op te heffen. Het advies komt morgen in de raad aan de orde.

In 1979 heeft de Ziekenfondsraad subsidie toegekend aan de stichting 'Voorbij de laatste stad' in verband met een project 'terminale zorg. De commissie meent nu, dat er voor deze zorg geen nieuwe instellingen of centra moeten worden opgericht. Ze is tegen institutionalisering en professionalisering ervan. Volgens haar moet terminale thuiszorg worden gegeven binnen de gewone eerstelijns gezondheidszorg, eventueel gesteund door vrijwilligers. In het huis van de patiënt zal in het laatste stadium van de ziekte een intensieve, samenhangende zorgverlening mogelijk moeten zijn: niet alleen ten behoeve van de patiënt zelf, maar ook van en met de mensen uit zijn of haar omgeving. Daarvoor kunnen verpleegtechnische hulpmid-

delen en medisch-technische apparatuur nodig zijn. Verder meent de commissie, dat de wijkverpleging en de gezinsverzorging ook buiten de gebruikelijke werktijden moeten kunnen inspringen. In geval van nood moet de patiënt bij voorrang in een verpleeghuis kunnen worden opgenomen. Tenslotte noemt de commissie het gewenst, in het kader van loondervingsregelingen (bij voorbeeld de ziektewet) een oplossing te zoeken voor de partner van de stervende patiënt, als die tengevolge van de verzorging niet kan werken.

(advertentie)

HOTEL DREYEROORD

OOSTERBEEK

..

085-333169 EEN OORD VOL KOMFORTABELE GEZELLIGHEID .

RESERVEER NU.

TROS: 19.00 Flappie. 19.05 The A-Team, Amerikaanse serie. NOS: 19.52 STER. 20.00 Journaal. 20.20 STER. SOCUTERA: 20.28 Bouwen aan de toekomst. TROS: 20.33 De Kip en het Ei, Nederlandse comedy-serie. 21.50 Hotel, Amerikaanse serie. 21.55 TROS Aktua. 22.30 Onze Ouwe, Duitse politieserie. NOS: 22.30 STER. 23.35 Journaal. 23.40 Nieuws voor doven en slechthorenden. Nederland II NOS: 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.15 Nieuws voor doven en slechthorenden. 18.30 Sesamstraat. 18.45 Jeugdjournaal. 18.53 STER. 19.00 Journaal. 19.05 STER. PP: 19.12 Uitzending van de CPN. NOS: 19.22 Van Gewest tot Gewest. 20.10 Nederland C, een programma over kunst en cultuur. 21.25 lets in deregel, Nederlandse dramaproduktie. 22.23 STER. NOS: 22.30 Journaal. 22.45Den Haag Vandaag. 23.00 Studio Sport. 23.30 Nieuws voor doven en slechthorenden.

Donderdag 28 maart 1985 Nederland I, voor 18.00 uur NOS: 9.30 Nieuws voor doven en

slechthorenden. FEDUCO/ROF: 10.30 Open School: Alfabetisering 1. NOS/NOT: 11.00 200 jaar terug. 11.30 Hier en nu voor de scholen. NOS: 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden. VOO: 16.00 Tineke. 17.15Kinderen en hun dieren. 17.26 STER. NOS: 17.30 Journaal. 17.40 STER. VOO: 17.44 Agenda.

onder redactie van Niek van Noort

Radio Woensdag 27 maart 1985

Hilversum I na 18.00 uur leder heel uur nieuws NCRV: 18.06 Met Teddy aan tafel 19.02 In 't voorbijgaan. 19.07 Legei des Heilskwartier. 19.25 NCRVwoensdag sport. NOS: 20.03 Hobby scoop. 20.30 Langs de lijn. 23.02 Met het oog op morgen. NCRV: 0.02 Volgspot. 1.02 Romance, en muziek. 2.02 Nachtexpress. 6.02 In 't voorbijgaan. 6.07 Vandaag... donderdag. Hilversum II NOS: 18.00 Nws. 18.10 NOS-Mid weekmagazine. 19.30 De zin van de geschiedenis. 20.00 Nws. EO: 20.03 Licht en uitzicht. 20.40 De bijbel open. 21.05 Een bruggehoofd in het oerwoud. 21.30 EO-Metterdaad hulpverlening. 21.32 De open cirkel. 22.00 De EO in de regio. 22.30Nws. 22.35 De opencirkel. 22.50 Zicht op Israël. 23.10 Theologische verkenningen. 23.30 Verhaal,buitenlandse literatuur. Hilversum 111 NOS: 18.04 De Avondspits. VRPO: 19.02 Gonzo Radio. 20.03 The John Peel Show. 21.02 Frontlijn. 22.30 VPRO Live Concert. 23.02 Heartlands. Hilversum IV AVRO: 18.00 Nws. 18.02 Affiche 4. 18.07 Plaatgraag. 19.00 Puur cultuur. 19.15 Rauw kost. 20.00 Concertgebouwork. 21.30 Muz. van de Falla. 22.15 Nederlandse muz. 23.15 Over boeken. 23.45 Spel met poëzie. Hilversum V P.P.: 18.20 Uitzending van de CPN. KRO/RKK: 18.30 Uit de grond van mijn hart. NOS: 19.00 Nieuws voor buitenlanders. FEDUCO/NOS: 19.40

Medelanders/Nederlanders. Donderdag 28 maart 1985 Hilversum I voor 18.00 uur

Woensdag 27 maart 1985

Vliegtuigen kijken, een gevaarlijke hobby?

Maarten Andriese kon in zijn ouderlijk huis in Amsterdam weer lachen, nadat hij uit Joegoslavië terugkeerde.

vluchten maakt. En als het even kan, maken ze er ook nog een foto van.

Vroeger mocht je bij militaire vliegvelden absoluut niet fotograferen. Zon vliegveld was 'militair geheim. Officieel geldt dat fotografeerverbod nog steeds. Maar er wordt de hand niet meer aan gehouden. Bij vliegdemonstraties krijgen de spotters zelfs officieel toestemming om te fotograferen. Bovendien krijgen ze daarvoor een mooi plekje toegewezen. Militaire geheimen bewaar je toch niet met een fotografeerverbod. Er zijn tegenwoordig spionagesatellieten waarmee je vanuit de ruimte de kop van een krant kunt lezen. Vanuit de ruimte kan de

leder heel uur nieuws NCRV: 7.03 Het levende woord. 7.10

Vandaag... donderdag, vervolg. (7.20 Weerman Hans de Jong. 7.30 Aktuahteitenoverz. 7.45 Over kopen gesproken.) 8.06 Hier en Nu. (±8.19 Weerman Hans de Jong. 8.23 Krantenoverzicht.). 8.54 Perspectief. 9.03 Wie weet

waar Willem Wever woont? 10.30 Muziek bij de koffie. 11.03 NCRV-Speciaal. U.30 Twaalf-uurtje. 12.40 Middagpauzedienst. 13.06 Hier en Nu. 13.20 NCRV-Globaal. 16.03 Op de eerste rang. 17.03 Echo-magazine. 17.55 Meded.(NOS).

Hilversum II AVRO: 7.00 Nws. 7.06 A.M. (7.30, 8.00 en 8.30 Nws.). 9.30 Nws. 9.33 Buiten.' 10.30Nws. 10.50 Snotneus ahoy. 11.00 Hollywood Boulevard. 11.30 Nws. 11.33 Kijk op kunst. 12.00Buitenland Spectrum.

Nederland II NOS: 13.00 Nieuws voor doven en slechthorenden.

Kort &Klein

Veel mensen, misschien de meeste wel, hebben een hobby. Je hebt knutselaars, verzamelaars, onderzoekers, liefhebbers van treintjes en ga zo maar door. De meeste hobby's kosten geld. Er zijn ook hobby's die je je vrijheid kunnen kosten. Dat ondervond de 24-jarige Maarten Andriese uit Amsterdam. Zijn hobby is kijken naar vliegtuigen. Daardoor kwam hij een Joegoslavische gevangenis. Inmiddels is Maarten weer thuis. Waar kun je het beste naar vliegtuigen kijken? Op een vliegveld natuurlijk. Maar vliegvelden worden zwaar bewaakt. Er zijn al zoveel vliegtuigen gekaapt en gesaboteerd, dat die bewaking hard nodig is. En dan zijn er nog militaire vliegvelden. Daar is de bewaking helemaal streng. Dat kun jebegrijpen. Militaire geheimen moeten geheim blijven. Maar ja, er zijn nu eenmaal mensen die toch graag naar vliegtuigen kijken. Zulke mensen worden 'spotters' genoemd. Dat heeft niets met spotten te maken. Spotter is een Engels woord. In militaire dienst werd dat Engelse woord gebruikt om een vliegtuigluisterpost aan te duiden. Nu er radar is, wordt er op die manier niet meer gespioneerd. Spotters zijn nu hobbyisten, die het leuk vinden om vliegtuigen te bekijken. Voor hun hobby gaan ze soms de hele wereld af. Zo verzeilde Maarten Andriese in Joegoslavië. Een spotter doet echter meer dan kijken. Hij noteert ook waar en wanneer hij welk vliegtuig heeft gezien. Elk vliegtuig heeft een registratienummer. Dat kun je vergelijken met het kenteken van een auto. Op die manier weten ze zon beetje wat een vliegtuig voor

n *ni-

moniak.

(wordt vervolgd)

met een wiel op weg

'

Milieudefensie II.V Shell heeft gehouden, is siech>>*> ,er»üs begin van een langer? pagne. Vooral tijdens . ternationale zure-rer».. van 14 tot 21 april aaÏÏ***' zullen volgens eniging dezer dagen bij

mat.

voorvaderen.

bang, zei ze. Laten -weWeesgaannietslapen. God zorgt

Milieudefensie: acties tegen

of er aan de buitenkant iets zwaars tegenaan lag. Diamini duwde harder en langzaam schoof de deur helemaal open. Hij keek om het hoekje, slaakte een kreet en zakte half-bewusteloos in elkaar. Eni en Perma, die bij de kreet wakker geschrokken waren, schoten naar de deur. Ze ondersteunden Diamini en brachten hem naar zijn slaap-

kentekenplaat van elke auto op straat worden gefotografeerd. Infraroodcamera's leggen precies vast waar mensen en voertuigen zich verstopt hebben. Opstijgende vliegtuigen en gelanceerde raketten worden overal ter wereld direct gesignaleerd. Een mannetje met een fototoestel of een verrekijker bij een vliegveld kan niet gevaarlijk zijn. Toch werd Maarten Andriese gearresteerd toen hij in Joegoslavië bij een vliegveld stond te kijken. Dat vliegveld wordt ook gebruikt voor testvluchten. Geen land heeft graag pottekijkers bij testvluchten en communistische landen zeker niet. Bij testvluchten kan er iets mis gaan. Mislukkingen komen officieel in communistische landen niet voor. Maar ja, hoe hou je nieuwsgierige aagjes, en dat zijn spotters, weg? Een verbod om daar te zijn, te kijken en/of te fotograferen kan niet volledig zijn. Maar de Joegoslavische autoriteiten wisten raad. Ze arresteerden een spotter, Maarten Andriese dus. Hij kreeg een fikse gevangenisstraf, hoewel hij niets onwettigs deed. De andere spotters zullen nu wel wegblijven, uit angst. Maarten hoefde die straf lang niet uit te zitten. Hij kreeg gratie, maar voorlopig mag hij Joegoslavië niet meer in. Daaraan heeft hij ook geen behoefte. Of Maarten nu postzegels gaat sparen of een andere ongevaarlijke hobby kiest? Dat zal wel niet, want niet overal zijn ze zo bang voor spotters als in Joegoslavië. En als je eenmaal verslingerd bent aan een hobby, laat je je niet zo gauw afschrikken. In het geval van Maarten zelfs niet door gevangenisstraf.

OVERHEIDSVOOR-

LICHTING: 12.16 Uitzending voor de landbouw. NOS: 12.26 Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. AVRO: 12.36 AVRO's Radiojournaal. 13.00 Nws. 13.10 AVRO's Sportpanorama. 13.30 Nws. 13.33 Hersengymnastiek. 14.00 Hilversum 3 bestond nog niet. 14.30 Nws. 15.00 AVRO's Radiojournaal. 15.03 De burgemeester is jarig. 15.30 Nws. VOO: 16.00 Veronica nieuwsradio. 16.30, 17.30 en 18.00 Nws. Hilversum 111 TROS: 7.03 De Havermoutshow. 9.03 De Hugo van Gelderen Show. 11.03 De Polderpopparade. 12.03 50 pop of een envelop. 14.03 TROS Top 50 Show.

Hilversum IV VARA: 7.00 Opmaat. (8.00 Nws.) 9.00 De strijkkwartetten van Schubert. 9.45 Vocale muz. 11.00 Uit Brazilië. 12.00 Promenade Concert. VPRO: 13.00 De Beweging. Hilversum V NOS: 9.03 NOS-Sportief. 9.25 Waterstanden. RVU: 9.30 Alleen op 5. KRO/RKK: 10.10 Geloven met hart en handen. 10.40 Mijn moerstaal. 10.55 Psst... moet je horen. 11.07 Bidden gewoon doen. 11.20Switch on-26. VARA: 17.30 Radioweekblad op donderdag. 17.55 Wel en wee.

„Klachten-

procedure

rechters openbaar" -

DEN HAAG (ANP) De bestaande klachtenprocedure over het gedrag van rechters is op zich juist. Maar de juistheid van het gebrek aan openbaarheid en van de rol van de procureur-generaal bij deze procedure is te betwisten. Dat heeft de 'nationale ombudsman', dr. J.F. Rang, gezegd.

Klachten over het gedrag van rechters worden voorgelegd aan de Hoge Raad. Dat gebeurt echter alleen als de procureur-generaal bij de Hoge Raad vindt dat zon klacht dient te worden behandeld. Van de 48 ingediende klachten in de jaren 1982 en 1983 werden er 2 naar de Hoge Raad doorgestuurd. De behandeling is niet openbaar. Dr. Rang vindt dat je je kunt afvragen of het niet beter is klachten rechtstreeks voor te leggen aan de Hoge Raad en de behandeling openbaar te maken. Hij zei dit voor de VPROradio.

Verantwoording

omroepen over actie 'Eén voor Afrika'

-

HILVERSUM (ANP) De gezamenlijke omroepen zullen in de week van 13 tot 19 april in hun actualiteitenrubrieken verantwoording afleggen over de besteding van de gelden die zijn ingezameld via de actie 'Eén voor Afrika' van 26 november vorig jaar.

Daartoe zijn afgelopen week twee camerateams met elk twee verslaggevers van verschillende omroepen naar Afrika gestuurd. Zij zullen tot 7 april reportages maken in landen waar de extra buitenlandse hulp naar toe is gegaan. Het ene team begint in Etiopië, het andere in Tchad De bedoeling is dat zij elkaar na een rondreis in Sudan zullen ontmoeten. In totaal zal tijdens deze week gedurende ongeveer twee uur aandacht worden besteed aan de reportages van de beide teams, alwoordvoerder van de NOS die er aan toevoegde het hier uitdrukkelijk dat niét gaat om de aanzet voor een nieuwe actie.

M^cf^

Op de vraag of er lijke acties als die SOoh ge" van dag zijn te verwachten « de organisatoren tijdens n persconferentie een ont **n

°

kond'"1'

kend antwoord. Wel den zij aan, het publiek f zullen roepen via een hon kaartenactie de Tweede*]?'

v7

mer te bestoken met het zoek, er alles aan te doen d ♦ de raffinaderijen worden plicht hun rookgassen volk dig te ontzwavelen. Ook zal

vT h

Vereniging

Milieudefensie d volksvertegenwoordiging,.,,

r nog benaderen. Op 16 april zal in Amsterdam een over dit onderwerp worden gehon den. Op 14 april vindt de actie 'bosalarm' plaats die is om er de aandacht opbedoeld te ves tigen, dat onmiddellijke maatregelen tegen zure slag nodig zijn om de neer nog te kunnen redden. bossen

forumdiscussie

Amnesty houdt stille wachten bij

ambassades AMSTERDAM (ANP) Ruim 30 mensen hebben dezer-dagen bij de ambassade van de Sovjetunie in Den Haag enige uren een stille wacht gehouden. Deze actie paste in de actieweek 'Toegang tot gevangenen' van Amnesty International. Gisteren werd een stille wacht gehouden bij de Iraanse ambassade. Amnesty wil met de vorige week vrijdag begonnen actie bereiken dat politieke gevangenen niet meer gemarteld worden en vooral bezocht kunnen worden door familie, advocaten en dergelijke. Op een eilandje in het Gooimeer bij Naarden is symbolisch een 'geheim detentiecentrum' ingericht. Ruim 250 Amnestygroepen hebben voor deze week allerlei lokale activiteiten georganiseerd. De actie eindigt zaterdag op de Dam in Amsterdam. mensenrechtenorganiDe satie heeft voor deze actie vijf doellanden gekozen. De ambassades van deze landen zijn 'doelwit' van stille wachten. Chili, Zaïre en Turkije volgen later deze week.

ANTON CONSTANDSE

Publicist en atheïst A. Constandse overleden

- £

DEN HAAG (ANP) De, blicist Anton Constandse is W 85-jarige leeftjd in zijn woon plaats Den Haag °veTltT%. Hij had vorige week een aanval gekregen en was in»

b»*^

ziekenhuis opgenomen-

standse was bekend atheïsten anarchist.

Wereldoog

Na de Tweede was hij tot hij werd gePen <j neerd redacteur buiten» bij het Algemeen Hand blad. Daarna verschenen, van bijdragen van zijn n onder meer in linkse wee»

_

den*as Kort voor hij ziek werd * ,H

Constandse klaar met de chure 'De paus in Neder! een ongewenste gast'- ..^eJi

.

een uitgave van een vnj kersvereniging 'De Vrij dachte' die deze wee* schijnt. d«

. tientallen.^

Constandse schreef loop der jaren ken en brochures met p°

"^ .^. gesCiahun-

commentaar over nis, anarchisme en nisme. Hij was &}!fl voot propagandist en stnjde

seksuele

hervorming-

,

„

gtS

zette zich in voor vrijde, e het Humanistisch Verbo» de NVSH.

ijederiands Dagblad Woensdag 271n7aTu985

Commissie in Israël gaat het zoeken naar

hoge

de pogingen coörIsraël gaat (jineren om kamparts Josef jlengele en andere nazi-misjadigers op te sporen. Dit is in meegedeeld na tussen minister van overleg Moshe Nissim en de justitie topambtenaar die hoofd is van de fleal Sher,speciaal onderzoek afdeling het ministerie van justitie vanWashington. in

OP

gevangenen,

is

na

Afwijkende lezingen VS en SU over doden van officier

de

W,ereld°orlog naar

Amerika

veriïljfT

De KGB leest met

Amerikanen nemen voorval hoog op

Mengele coördineren

(UPI) - Een JERUZALEM ambtelijke commissie in

5

Buitenland

gevlucht. Men dat Wj ln Par3gUay

De Israëlische groep zal contact ambtelijke en inlichtingen onderhouden uitwisselen

umee WASHINGTON (AP)De Russische geheime dienst (KGB) heeft, althans volgens de Amerikaanse televisie-omroep CBS, gedurende meer dan een jaar geheime

stukken kunnen meelezen die in de Amerikaanse ambassade in Moskou werden opgesteld. Dat gebeurde volgens CBS-correspondent David Martin via kleine zendertjes, die Russische agenten stiekem in een twaalftal schrijfmachines in de ambassade hadden ingebouwd. „De apparaatjes pikten de inhoud op van documenten die op de machines werden uitgetikt en zonden die naar antennes, welke in de buitenmuren van de ambassade waren verborgen. De antennes stuurden de signalen door naar een ontvangpost buiten de ambassade", aldus CBS, dat zich beriep op overigens niet bij naam ge'ingelichte noemde bronnen. Volgens CBS had de ambassade 'minstens een jaar maar waarschijnlijk langer' met de geprepareerde schrijfgewerkt, machines waardoor het Russische leiderschap een goed inzicht kon krijgen in het werk van Amerikaanse diplomaten. Een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken, Joseph Reap, verklaarde dat er géén commentaar werd geleverd op inlichtingen-activiteiten

-

WASHINGTON (DPA-AFP-RTR) De Amerikaanse majoor Arthur D. Nicholson (37), die zonmet verscheidene organisaties dag bij Sehwerin in de DDR door Sovjetsoldaten die op dit terrein actief zijn werd neergeschoten, bevond zich volgens het AmeLen woordvoerder noemde rikaanse ministerie van buitenlandse zaken niét op met name het documentatieverboden militair gebied. Het State Department centrum 'Vad Yashem' in Jesprak een verklaring tegen van een Sovjetdiploruzalem, het documentatiecentrum van Simon Wiesen- maat in Washington, die had verklaard dat NicholNaar een woordvoerder van thal m Wenen, de gerechteson foto's had gemaakt op verboden terrein en na justitie ijet ministerie van lijke autoriteiten in Westzullen Israël en de meedeelde Duitsland en de speciale afde- een waarschuwingsschot was beschoten, toen hij Staten nauwer ling van het Amerikaanse Verenigde probeerde te vluchten. migaan samenwerken bij de opnisterie van justitie. sporing van Mengele. Het uitDe Verenigde Staten hebben Amerikaanse onderofficier eindelijke doel is dat de Het Amerikaanse dagblad via diplomatieke kanalen in beletten Nicholson eerste hulp kamparts van het concentrade Washington Times biedt Berlijn en tegenover de Sovte verlenen. Schatz werd getiekamp Auschwitz voor een een beloning van een miljoen jetvertegenwoordiging in dwongen in de auto te blijven.

Jeruzalem

Amerikaanse

Israëlische

rechter terecht te staan. komt Mengele, die de bijnaam 'engel des doods' kreeg vanwege z jjn medische experimenten

dollar voor inlichtingen die leiden tot de gevangenneming en de veroordeling van Mengele. Dit is door het dagblad bekendgemaakt.

Washington geprotesteerd tegen het voorval. President Reagan noemde de schietpartij 'ongerechtvaardigd. Hij eiste van Moskou een 'volledige verklaring van het gebeu-

ren.

Minister Le Grange naar Kaapprovincie -

De UITENHAGE (RTR) Zuidafrikaanse minister van recht en orde, Le Grange, is naar de Kaapprovincie gevlo-

gen om een bezoek te brengen aan het door politiek geweld geteisterde gebied. Dit heeft de politie verklaard. De organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) heeft inmiddels verzocht om een spoedzitting van de VN-veiligheidsraad om zich te beraden over strafmaatregelen tegen Zuid-Afrika in verband met 'willekeurige moorden onder dezwarte meerderheid. De OAE verwijst naar de dood van 19 zwarten, afgelopen donderdag, in Uitenhage in deKaapprovincie. Volgens de Zuidafrikaanse zwarte leider Allan Boesak

heeft de politie in Uitenhage sommige gewonden 'zonder meer terechtgesteld. Enkele zwarte jongeren hebben hem dit verteld, zo zei Boesak tijdens een persconferentie. Boesak is voorzitter van de Wereldbond van Hervormde en Gereformeerde Kerken en leider van het Verenigd Democratisch Front (UDF) dat het huidige bewind bestrijdt. De Amerikaanse regering betreurt de jongste golf van geweld in Zuid-Afrika, zo zei een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, Bernard Kalb. Volgens hem is het geweld het gevolg van het ontbreken van overeenstemming tussen burgers en regering en het volledig mislukken van de dialoog.

Het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken heeft laten weten dat Moskou het voorval betreurt. Volgens een woordvoerder van het State Department heeft het incident zich als volgt afgespeeld: Majoor Nicholson en sergeant Jessie Schatz waren zondag met een militair voertuig, dat als zodanig te herkennen was, op patrouille rond Ludwigslust nabij Schwerin. Tegen 15.50 uur zondagmiddag stapte Nicholson in de buurt van een verboden militair terrein uit de auto. Toen hij zich nog op circa 300 meter van dat gebied bevond, dook uit een bos een Sovjetsoldaat op die zonder te waarschuwen drie schoten loste. Het eerste schot was op de auto gericht waarin Schatz zat. Een van de twee andere schoten trof Nicholson in de borst.

Medische hulp Kort daarop verschenen andere Sovjetsoldaten die de

Tegen 16.20 uur verscheen een Sovjetsoldaat met een medische uitrusting, die zich evenwel pas na een half uur om Nicholson bekommerde. De Amerikaanse militair zou op dat tijdstip al dood zijn geweest. Volgens het ministerie werd de militaire missie van de VS in Potsdam om 18.30 uur van het voorval op de hoogte gesteld. De Amerikanen kregen om 21.00 uur gelegenheid zich ter plekke op de hoogte te stellen. Rond die tijd werd ook Schatz vrijgelaten. Het State Department legde er de nadruk op dat de twee militairen als opdracht hadden 'militaire activiteiten van de Sovjetunie in de DDK te oDserveren'. In een in 1947 met Moskou gesloten verdrag is dit een legale activiteit, aldus de verklaring van Washington. Sovjetmilitairen doen hetzelfde in West-Duitsland, zo wordt gezegd. De woordvoerder van het ministerie wilde niet ingaan op de vraag of Nicholson en zijn begeleidercamera'sbij zich hadden.

Volgens de lezing van de Sovjetunie zou majoor Nicholson op heterdaad betrapt zijn bij het maken van foto's van Russisch militair materieel

-

Duitsland rond te rijden en

ARTHUR D. NICHOLSON

in zijn wagen gearresteerd, aldus de lezing van Koelagin.

Gevaarlijk „Ons werk was in Oost-

rust ziekenhuis in Sao Paulo, aldus de behandelende arts, HenriquePinotti.

President Reagan heeft hier een ontmoeting met een delegatie uit Nicaragua. Deze was in Washington om te pleiten voor blijvende steun voor de strijd tegen de communistisch getinte Sandinisten. Carlos Garcia en Alberto Suhr (in het midden en rechts), beiden voormalige gevangenen van de Sandinisten, staan hierReagan ter zijde.

onze ogen open te houden", was de reactie van een Amerikaanse officier die in het verleden ook deel uitmaakte van de Amerikaanse militaire missie in Potsdam. „De Russen zouden ons zeker hebben uitgewezen, ware het niet dat onze aanwezigheid de activiteiten van hun ploegen aan de andere kant van de grens rechtvaardigde", aldus deze officier die niet met naam genoemd wenst te worden. Volgens hem bestonden er geen regels voor dit werk. „Het was heel gevaarlijk. Ik ben niet verbaasd dat nu iemand om het leven is gekomen. Ik sta er hooguit van te kijken dat het niet eerder is gebeurd".

„Strijders van PLO keren terug naar Zuid-Libanon" -

Elf dagen geleden moest Neves een operatie ondergaan wegens een acute ontsteking aan zijn dunne darm. Hij werd geopereerd, enkele uren voor hij ingezworen zou worden als president. Een paar dagen later volgde een tweede darmoperatie.

Arafat, bekendgemaakt.

Wazir onthulde in een interview dat de afgelopen vijf maanden 60 PLO-strijders zijn gesneuveld bij aanvallen tegen het Israëlische leger. Hij bevestigde voorts de berichten uit Jordanië en Israël dat PLO-strijders terugkeren naar de vluchtelingenkampen in het zuiden die zij na de Israëlische invasie in 1982 hadden moeten verlaten. Hij wei-

gerde aantallen te noemen. Wazir zei dat de Palestijnen na de invasie grote hoeveelheden wapens in Zuid-Libanon hebben achtergelaten en betrekkingen onderhouden met de meeste facties in het zuiden. Hij voegde daaraan toe dat de PLO vóór 1982 met duizenden Libanese strijders hac\ opgeleid. Na de invasie in Libanon werden de meeste PLO-strijders verdreven naar Beirut en noordelijker delen van het land. Arafat werd in augustus 1982 met duizenden aanhangers uit Beirut geëvacueerd. Na een breuk binnen de PLOgelederen in 1983 werden zij uit de noordelijke havenstad Tripoli geëvacueerd. De meeste PLO-strijders die in Libanon zijn achtergebleven zijn notoire tegenstanders van Arafat en worden door

Regering Papua- Nieuw-Guinea in lastig parket door vluchtelingen uit Irian Jaya Het begon druppelsgewijs maar er ontstond weldra een fikse stroom: de duizenden vluchtelingen

van Nederlandse in Indonesische handen overging. De OPM betwist het recht van Indonesië op West-Iran en beschuldigt Jakarta van moedwillige vernietiging van de Melanesische cultuur en kolonisering van de bevolking. De strijd van OPM, die vaak vanuit het buurland werd gevoerd, heeft herhaaldelijk tot spanningen geleid tussen het kolossale Indonesië (inwonertal 160 miljoen) en het 3,25 miljoen zielen tellende PapuaNieuw-Guinea. Jakarta beschuldigt het buurland van hulpverlening aan ac opstan-

"it de Indonesische provincie Irian Jaya, die door bergen en oerwoud vluchtten naar Papua-NieuwGuinea. De uittocht schrompelde afgelopen december ineen maar de autoriteiten in Port Moresby een nieuwe golf na de jongste migratieplannen van Jakarta. De vluchtelingen uit het voormatig Nederlands Nieuw-Guinea leven in kampen. De er&ste ondervoeding en ziektegolven als malaria zijn volgens hulporganisaties voorbij. Maar, zo zeggen regeringsfunctionarissen in Port Moresby, nieuwe hulp aan het grensgebied met Indonesië "toet paraat worden gehouden. De regering in Jakarta wil vijf miljoen Javanen in Irian Jaya vesti- delingen. gen. 700.000 van hen worden geacht de overtocht ongeregeldheden van vohet overbevolkte centrale Indonesische eiland rigDejaar begonnen in de pro"innen vijf jaar te maken. Jayapura. vinciehoofdstad

Jan

Aanhangers van OPM rezen volgens de ICJ voor het parlementsgebouw de Papua-vlag. Er zou vervolgens een poging zijn gewaagd om de macht te grijpen. Vast staat dat er is geschoten en een Indonesische soldaat om het levenkwam.

labeweging OPM. Het rapport De Amerikaanse oud-minister van justitie Ramsey Clark haalt tientallen voorbeelden de *8t over de situatie: „Het aan van schendingen van de Indodoor Probleem krijgt te weinig aan- mensenrechten in Irian Cr»t. De mensen ervaren de nesische autoriteiten bevinden niet zo dreigend als Jaya. Hieronder openen *>1 werkelijk is." Een rapport zich het willekeurig gevangenzetting vuur, »an de in Genève gevestigde van het In de maanden erna nam de van eigendomCommissie en vernieling stroom vluchtelingen naar Pa"°°r Juristen (ICJ) beschreef men van de Papua-bevolking. pua-Nieuw-Guinea gestadig "tgelopen december de mentoe. De reden voor het opdro-

r^rechtensituatie tussen aDe

in

dit

Azië en

vluchtelingenstroom

am op gang na botsingen (, '«ssen het Indonesische leger n leden van de Papua-guerril-

Kolonisering De kleine OPM heeft de Inheerschappij in

donesische sinds West-Iran bestreden gebied het nadat jaar 1970 een

gen ervan in december is niet geheel duidelijk. Er zijn berichten dat Indonesië 5000 soldaten langs de grens heeft gestationeerd om een ware exodus te voorkomen. Een woord-

voerder van de Indonesische missie bij de Verenigde Naties verklaarde desgevraagd op dit ogenblik geen informatie te kunnen verstrekken over de huidige situatie. Hoewel het ICJ-rapport de meeste kritiek richt op de Indonesische regering, gaat de regering van Papua-NieuwGuinea niet geheel vrijuit. Zij zou te weinig hulp hebben verleend aan de vluchtelingen, waardoor meel dan honderd mensen door ondervoeding omkwamen. Hierna is pas steun gezocht bij het VN-Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR).

Afgelopen december is een ook uit 1970 daterend grensprotocol van beide landen bij-

gewerkt. Het idee is om het gebied aan de grens te moderniseren en gezamenlijk patrouilles te houdeh. Maar Leonard Louma, de

Syrië gesteund. Zij opereerden vanuit het door Syrië beheerste gebied in Noord- en Oost-Libanon.

Ontvoeringen In Libanon zijn weer twee buitenlanders ontvoerd. Een Libanese groepering eiste de verantwoordelijkheid op voor de ontvoering van een Franse diplomaat in Tripoli, die sinds zaterdag was vermist. In de buurt van Beirut werd een Britse medewerker van de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen UNRWA door gewapende mannen ontvoerd. De groepering die de Franse diplomaat ontvoerde eiste de vrijlating van 'onze kameraad' Abdel-Qadar Saadi, die in Frankrijk in de gevangenis zit. Indirect werd gedreigd de Franse diplomaat te doden als niet aan deze voorwaarde wordt voldaan. In Frankrijk en Italië zitten drie leden van de 'Libanese Gewapende Revolutionaire Facties' vast. In de verklaring bedreigt deze groepering ook Italiaanse burgers met ontvoering. Saadi wordt in Frankrijk vastgehouden wegens het gebruik van een vals paspoort en zijn banden met bekende misriadigers.

'Stalinisten' Finland schakelen rechter in -

Patrouilles Het UNHCR schat het aantal vluchtelingen tussen de 9000 en 11.000. Het gaf zelf een kleine vier miljoen gulden uit aan hulp, terwijl andere organisaties en de regering van Papua-Nieuw-Guinea ook bijsprongen. Volgens Port Moresby heeft Indonesië 90.000 gulden gegeven. Jakarta weigerde verdere bijdraepn.

-

KAAPSTAD (RTR) Namibische politieke leiders hebben gepleit voor de samenstelling van een interim-regering in het omstreden gebied. Zij zeggen dat de Zuidafrikaanse president Botha heeft beloofd volgende maand te reageren op hun voorstellen.

Militaire adviseur van Arafat:

AMMAN (AP) Guerrillastrijders van de Palestijnse BevrijdingsorganiPaulo overgebracht, als ge(PLO) keren terug volg van een bloeding. Dit satie naar Zuid-Libanon en neheeft de woordvoerder van de men daar deel aan aanslapresident, Antonio Britto gen tegen het terugkerende meegedeeld. bezettingsleIsraëlische ger. Dit heeft Khalil Wazir, In verband met de bloeding de militaire adviseur van is de 75-jarige president overPLO-voorzitter Jasser gebracht naar een beter uitge-

rugsturen.

territoriale

Een Russische wachtpost kreeg hem in de gaten en vuurde een waarschuwingsschot at. Toen de officier uau negeerde en probeerde te vluchten, schoot de wachtpost hem neer. De andere Amerikaanse militair werd vlakbij

Neves, is gisteren met spoed naar een hartkliniek in Sao

Zuid-Korea zal de torpedoboot vandaag met zijn voltallige bemanning naar China te-

Wateren begeven.

Greffin houdt de hand van mevrouw Nicholson vast.

Volgens eerste secretaris Koelagin van de Sovjetambassade in Washington had de 'in een camouflagepak gestoken offiduidelijke cier' ondanks waarschuwingsborden in het Russisch en Duits de 'verbobij den militaire zone' Schwerin in het noordwesten van de DDR betreden. Hij zou een camera bij zich gehad hebben, waarmee hij foto's maakte van Russisch militair materieel.

Neves met spoed naar hartkliniek BRASILIA (AFP) - De Braziliaanse president, Tancredo

SEOEL (AP) China heeft aan de regering van Zuid-Korea uitleg gegeven over de kwestie van de Chinese torpedoboot, die vorige week na een muiterij aan boord in Zuidkoreaanse wateren terecht kwam. Volgens een bekendmaking van de Zuidkoreaanse regering bood China formeel zijn excuses aan, die ook werden aanvaard, evenals de uitleg.

Zuidkoreaanse

met dochter. Brigade-generaal J.

President

Excuses en uitleg van China

Bij de muiterij werden zes .Opvarenden gedood en raakten er twee gewond. Drie vaartuigen van de Chinese marine hadden zich bij de achtervolging van de boot in

Op de foto de korte afscheidsceremonie in Berlijn. Rechts de vrouw van de vermoorde officier

vorig jaar meiaen leaen

tieve optocht.

van de Papoea-gemeenschao in Nederland in Den Haag een demonstra-

tweede man van de vertegen-

Papuavan bij de verVN, Nieuw-Guinea Wacht hier vrij weinig van. „Het protocol helpt misschien wel, maar het lost zeker niet de problemen op". De grenskwestie is blijvend en het staat bovenop het prioriteitenlijstje van het ministerie van buitenlandse zaken in Port Moresby. woordiging

Louma's regering staat onder zware druk van de bevolking om de broeders uit het westen te helpen. Maar tegelijkertijd wil zij niet Indonesië, de voornaamste militaire en economische macht in de regio, tegen de haren instrijken. „Eigenlijk kan mijn regering geen kant op", zegt Louma. Op lange termijn is alleen een oplossing mogelijk

als de Melanesische Papua's meer zeggenschap krijgen in de Indonesische maatschappij-

Oud-minister Clark die lange reeksen gesprekken heeft gevoerd met Australische bezoekers aan het gebied, gelooft evenals de ICJ dat het probleem in wezen een rassenconflict is. (IPS)

HELSINKI (DPA-Reuter) De buitengewone bijeenkomst van de Finse Communistische Partij van zaterdag, waar het bestuur de vrije hand kreeg om stalinisten te royeren, krijgt een vervolg voor de rechter. Twee oudgedienden van de Moskou-vleugel van de partij hebben een rechtbank in Helsinki gevraagd het congres ongeldig te verklaren omdat er procedurefouten zijn gemaakt. Volgens hen zijn er onregelmatigheden begaan bij de verkiezing van de 236 afgevaardigden namens de plaatselijke afdelingen. De 'nationalistisch' georiënteerde meerderheid van de

Finse Communistische Partij gaf het centraal comité toestemming op Moskou georiënteerde plaatselijke afdelingen uit de partij te zetten. Tot dusver schreven de statuten voor dat een partijcongres zich

hierover

dient uit te spreken.

De 'stalinisten' lieten zaterdag verstek gaan.

Nederlands Dagblad

Woensdag 21 maart 1985

6

Streek/Binnenland

'Boekelokuur'

geopend in Enschede

door G.J. Versteeg „Wat kan het warm in die kuil zijn! Geen 'wonder, want hij ligt precies op het ZuidOosten; de Noord-Westrand, geheel uit blinkend rul zand bestaande, vormt een, holle spiegel, zoodat alle warmte in de kuil zelve geconcentreerd wordt. Wat ik daar in al die hitte uitvoerde? Juist om die warmte is de kuil de geliefkoosde woonplaats van duizenden en nog eens duizenden graafbijen en graafwespen, die daar hun werkzaam, kleurrijk en interessant leven leiden. Wie uit eigen aanschouwing dit leven wil leren kennen en zoo mogelijk iets wil bijdragen tot onze kennis van de blijde bloemenvrienden kan niet beter doen, dan een paar zomerdagen in mijn Texelschen zandkuil door te brengen, want die is de mooiste van al mijn kuilen."

ENSCHEDE (ANP). In r schede is 'Boekeloku Ur opend, een centrum waar m*' sen met huid-, spier- en wrichtsziekten worden volgens de li genoemde balneo-photo-the^" pie. Boekelokuur is Voor

'

behand^u

bekend instituut* de Benelux dat deze method^ ver de

initiatiefnemers erv^0 het eerste

toepast.

In

West-Duits,W

Zwitserland

Oostenrijk en zijn er met deze therapie reed goede resultaten geboekt.

Bij de nu in Boekelo toeo e paste methode wordt gebruik gemaakt van geavanceerde apparatuur die voor de ult^

violette belichting zorgt. 7Q nodig gaat aan het belichten

in het gebied enkele nieuwe Om graafbijen en graafwespen weer betere levenskansen te bieden werden kunnen nestelen.

afgravingen gemaakt

van de huid een geconcen treerd zoutbad vooraf. Dat fe vooral van belang voor de p waar aeze ,««*«*. riasispatiënt. Het zout, aso f komstig uit de Twentse dem, zorgt ervoor dat de huid de juiste dosis belichting opneemt. Een belangrijk deel van dekuur is ook rust. De behandelingsperiode duurt 25 dagen. De dagelijksebehandelingen nemen met inbegrip van een zoutbad, twee uur in beslag. Per dag kan het kuurbijtje het legt een knikker. Daar oord zon 175 patiënten behandan een ei op en na verloop van delen. De belangstelling voor tijd komt daar een larf uit, die het het kuren is volgens de direchele bolletje opeet, zich daarna groot. Wetenschappelijk tie pop komt weer verpopt en uit die wordt Boekelokuur geadvialdus een nieuw pluimvoetbijtje, prof. dr. Tronner door seerd pluimvoetThijsse het beschrijft uit Düsseldorf. bedrijf. Vergoeding door het ziekenhet verlein behangersbijtjes, De fonds van de nieuwe therapie den ook talrijk in de Zandkuil, hain Boekelo is nog niet mogelen stukjes uit berkebladeren, rollijk. Maar volgens de inleilen die op (vandaar de naam van ding van het kuuroord zit dat de transporteren dit beestje) en op den duur wel in, gezien er een nest, alwaar rolletjes naar hun volgens haar goede resultade gealle gebouwd, rij cellen wordt ten van de therapie en de lage vuld met een eitje en mondvoorkosten ervan in vergelijking raad voor het nageslacht. Het zijhuidige behandelingsmet de debijtje maakte in het verleden in in ziekenhuizen. De systemen zijdede Zandkuil onder de grond uitkomsten van de balneoachtige spinsels voor het nakomephoto-therapie in Boekelo zullingschap. geval len in elk regelmatig Het zijn maar enkele voorbeelden de aan ziekenfondsen verworden de Zandkuil van de vele uit gemeld. dwenen insekten die Thijsse in het Huidartsen hebben zich onbegin van deze eeuw beschreef. kritisch uitgelaten over langs „Ik zou u telkens nieuwe bijtjes en therapie de van Boekelokuur. wespenkunnen vertoonen: vlieDe Nederlandsebond van psogendooders en spinnendooders, rupsendooders en bladluizenjagers riasispatietenverenigingen staat achter de aanpak van het van allerlei soort." kuuroord in Boekelo.

. bo!

Enige Nederlandse insektenreservaat

in oorspronkelijke staat

teruggebracht

verdween. En tenslotte was de verminderde zonnewarmte de oorzaak van de achteruitgang van de struikheide die irï het gebiedje staat en die de voedselplant vormt van menig insect dat in de Zandkuil rondvliegt.

Aldus schrijft Jac. P. Thijsse in dit tijdschrift 'De levende natuur' van april 1903. Het gaat bij dit citaat om het natuurreservaat De Zandkuil op het eiland Texel; alleen was dit in de tijd dat hij deze beschrijving maakte nog geen natuurmonument in die zin dat het bij een natuurbeschermingsorganisatie in bezit was. Dat stadium brak pas aan in het begin van de jaren twintig van deze eeuw, toen twee dames een geldbedrag schonken aan de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Dat bedrag was net toereikend om het kleine gebiedje van de Zandkuil (groot 0,7 ha) aan te kopen. In hetzelfde tijdschrift De Levende Natuur maakt Thijsse in sept. 1923 vervolgens melding van het nieuwe natuurgebied en zijnrijkdommen: „De behangersbijtjes van velerlei soort, de pluimvoetbijtjes, dekleine zwarte Panurgus, de bultenaarwesp, het zijdebijtje, de harkwesp, de vliegendooders Mellinus en Crabro, andere Crabro's met andere prooi, de spinnendooders, de parasietbijen en nog veel andere."

Doorsnee Maar bij de beschrijvingen van Thijsse ging het om de Zandkuil in het begin van deze eeuw. De tand des tijds heeft er echter voor gezorgd dat dieZandkuil begin 1985 nauwelijks meer was dan een doorsnee-kuil elders op het eiland Texel en dat terwijl de Zandkuil, zeker gedurende de laatste tientallen jaren, steeds met rust is gelaten. Al met al bleek enkele jaren

geleden dat de conditie van de Zandkuil dermate was verslechterd dat van het insectenleven dat Thijsse aan het begin van deze eeuw daar constateerde bitter weinig was overgebleven. Het opnieuw aanbrengen van de levensvoorwaarden van deze soms zeldzame insekten bleek noodzakelijk, en dat leidde tot een actie, die afgelopen zaterdag begon. Ben Brugge is één van de ongeveer vijfhonderd leden van de NederlandseEntomologische Vereniging, een vereniging van mensen die zich interesseren voor en zich bezighouden met het insectenrijk. Hij is de drijvendekracht geweest achter de actie, die er voor moet zorgen dathet insectenleven weer in de Zandkuil terugkeert. Van hem horen we dat de Zandkuil een oude afgraving is van een klein deel van de Hoge Berg, het hoog gelegen deel van het eiland Texel even ten zuiden van de hoofdplaats Den Burjj. Recreatie en spelende kinderen hebben in eerste instantie het milieu in de Zandkuil in stand gehouden. Er bleef veel kaal zand en kale zandhellingen in dit gebiedje en dat gecombineerd met de hoge temperaturen die in de Zandkuil heersten, vormde een ideaal milieu voor insecten, met name graafwespen en graafbijen.

Rustkuur In 1923 schreef Thijsse dat nu het terrein beschermd natuurmonument was geworden het „weldra na een rustkuur zijn vorige schoonheid zal herwinnen." Maar juist

door J. Cordia en G.J. Versteeg

Streeksgewijs Havenmilieu

(1)

De Eemshaven is een probleem waar men in Groningen al jaren mee worstelt. Een prachtig havencomplex en uitgebreide industrieterreinenliggen al vele jaren op enige activiteit te wachten. En velen maken er in deze contreien een hobby van om de te strenge milieu-eisen die Groningen zou stellen de schuld te geven van deze problemen. Dit ondanks het feit dat er nog geen enkel bedrijf is geweest dat over die milieu-eisen is gestruikeld, maar dat het steeds andere (economische) factoren waren die er voor zorgden dat veelbelovende projecten niet doorkonden gaan. Daarbij is er in Groningen vrijwel niemand die weet aan te geven welke van die milieu-eisen dan te streng zijn en voor aanpassing in aanmerking zouden komen. Nu is die haven ondergebracht in een havenschap, waarin ook de haven van Delfzijl al jaren zit. De theorie is namelijk dat deze beide havens elkaar niet zouden moeten beconcurreren, maar dat ze elkaar zouden kunnen aanvullen. Dat havenschap zit nu al vele jaren in de problemen vanwege de verliezen die worden geleden in de

Eemshaven.

Eén van de deelnemers in dat havenschap is de gemeente Delfzijl. Die gemeente, die zelf al vele jaren een goed lopende haven bezit, moet dus meedragen in de verliezen van de Eemshaven. Sinds kort zijn er stemmen opgegaan dat daar maar eens een eind aan moet komen. Delfzijl zou zich uit het havenschap moeten terugtrekken of de Eemshaven zou in een apart havenschap moeten worden ondergebracht, want Delfzijl hoeft niet mee te dragen in die verliezen. Die worden namelijk veroorzaakt, zo menen deze Delfzijlse geluiden.

door de strenge milieu-eisen. Die

eisen zouden moeten worden

versoepeld en wanneer dat niet gebeurt, hoeft Delfzijl daar de gevolgen niet van te dragen, zo luidt de mening tegenwoordig in Delfzijl.

Havenmilieu

(2)

In Delfzijl weet men dus redelijk goed hoe de zaakjes in de Eemshaven, gelegen binnen de gemeentegrenzen van Hefshuizen, zouden moeten worden geregeld (zie havenmilieu (1)). Nu heeft Delfzijl zelf ook een haven te beheren en zo op het oog lijkt dat allemaal goed te lopen. De haven heeft redeljk veel aanloop en een behoorlijk goed gevuld industrieterrein. Het mag dus duidelijk zijn dat Delfzijl de milieu-normen niet dermate

De haven van Delfzijl in vogelvlucht

dit bleek na enkele tientallen jaren een misvatting te zijn. In eerste instantie bleef inderdaad de aanwezige rijkdom wel aanwezig, zo bleek uit inventarisatievan in insekten geïnteresseerde natuurliefhebbers. Maar vooral na de oorlog heeft de achteruitgang van het gebied zich in vrij hoog tempo voltrokken. Oorzaken daarvoor zijn zeker aan te wijzen, zo blijkt uit ons gesprek met de uit Purmerend afkomstige Ben Brugge. De Zandkuil grenst namelijk direct aan de zuidweste-

Vrijwilligers knappen Zandkuil Texel op lijke zijde van een klein bos. Dat bos heeft dank zij de rust die intrad toen het terrein niet meer werd betreden, kans gezien langzaam op te rukken in de richting van die zandwallen, waarin (zich) de insekten nestelden. Dat had tot gevolg dat de zon steeds minder kans kreeg om voor hoge temperaturen in de Zandkuil te zorgen en dat had ernstige gevolgen voor het insectenleven dat juist veel warmte nodig heeft. Maar niet alleen dat was één van de oorzaken van de achteruitgang. De schaduw zorgde er ook voor dat grassen en andere gewassen op het kale zand steeds meer kansen kregen om uit te groeien, zodat het kale zand, waarin graafbijen en wespen hun nestgangen graven, steeds meer onder een laag groen

Zandbijen Dat alles heeft ertoe geleid dat er van de oorspronkelijke rijkdommen zoals Jac. P. Thijsse die in het begin van deze eeuw beschrijft in het tijdschrift De Levende Natuur en in het Verkade-album over Texel, niet veel meer is overgebleven. Alleen de zandbijen, die men elders in het land nauwelijks meer aantreft, komen hier nog in een redelijk grote kolonie voor. Het belang van de Zandkuil aan het begin van deze eeuw was voornamelijk gelegen in het feit dat er zo veel soorten in zulke grote aantallen op een zo kleine oppervlakte voorkwamen. Daarbij waren er enkele zeldzame soorten. Er zijn wel degelijk mogelijkheden om dieoorspronkelijke rijkdommen van het gebied weer terug te krijgen, althans in ieder geval een groot deel ervan. Ben Brugge was degene die allerlei instanties en een dertigtal vrijwilligers van de NederlandseEntomologische Vereniging zo ver kreeg om het achterstallige onderhoud in de Zandkuil uit te voeren. En afgelopen zaterdagmorgen werd de rust van dit kleine natuurgebiedje verstoord door het geronk van de motorzagen die een groot deel van de bomen en struiken die de zandkuil inmiddels begroeiden, neerhalen. Sinds enkele dagen staat de zuidhelling van de Zandkuil dan ook weer volledig bloot aan de zonnestraling. Die zon moet ervoor zorgen dat de gewassen op die helling elke zomer weggebrand worden.

Die zon moet ook zorgen voor die hoge temperaturen die niet alleen Thijsse in het Verkade-album deed verzuchtten: „Het kan wat heet zijn in dien zandkuil. Menigmaal ben ik er met een rooden kop uit gekropen", maar die ook zorgt voor het snel uitkomen van de insekteneieren en verpoppen van de larven. En die zon moet tenslotte zorgen voor het weer floreren van de voedselplanten van wespen en bijen in dit geval met name de struikheide. Dit zijn echter niet de enige maatregelen die door de vrijwilligers zijn genomen. In de begroeide hellingen zijn ook enkele nieuwe zandwallen gegraven, zodat de insekten eenvoudig en snel weer nieuwe nestelplaatsen zullen kunnen vinden. Tenslotte zijn er maatregelen genomen om betreding door nieuwsgierigen te voorkomen. Een afscheiding tussen bos en zandkuil is gecreëerd en de enkele typisch Texelse zandwallen om het gebied zijn in ere hersteld.

Pluimvoet Ben Brugge verwacht dat een groot deel van de oorspronkelijke insectenbevolking weer zou kunnen terugkeren na deze ingrijpende renovatie van de Texelse Zandkuil. Dat betreft dan onder meer de pluimvoetbij. „Als ge een bij ziet van ongeveer anderhalve centimeter lang met een wit behaard aangezicht en wittebakkebaarden, een dicht oranjebruine vacht om het borststuk en het achterlijf versierd met blinkend zwarte en sneeuwwitte dwarsbanden, terwijl de pooten mooie oranje penscelen gelijken, dan is dat pluimvoetje. Het is verreweg de mooiste en gemakkelijkstkenbare van al onze graafbijen, want niet een heeft er zulke mooie kleuren en een zoo rijke beharing van de achterpooten", aldus Jac. P. Thijsse. Dit bijtje nu graaft gangen in het zand en voorziet telkens nieuwe kamertjes van stuifmeel en honig. Elk kamertje krijgt een bolletje van de grootte tussen een erwt en

Terug? Ben Brugge gelooft niet dat alle soorten die door Thijsse zijn beschreven ook inderdaad weer zullen terugkeren. Maar een aanzienlijk deel daarvan verwacht hij wel terug te zullen zien in de Zandkuil. Dat kan echter nog vrij lang gaan duren, misschien wel een periode van twintig jaar. Eerst zullen er goede insectenjaren moeten komen, voordat er op andere plaatsen waar bepaalde insekten zijn gevestigd een overschot ontstaat. Pas dan is dekans groot dat bijen en wespen gaan zwerven op zoek naar een ander broedgebied. En dan is het nog maar afwachten of ze in de Zandkuil het enige natuurreservaat in ons land dat ooit vanwege zijn belang voor insekten werd aangekocht zullen terecht komen. In ieder geval zullen entomologen de komende jaren met enige spanning inventarisaties uitvoeren in de mooiste van Thijsses kuilen.

-

scherp heeft vastgesteld dat er een onrendabele haven zou ontstaan. Sinds kort zit deze haven echter wel met een nieuw probleem. De vaarweg naar de haven toe slibt namelijk regelmatig dicht. Dat is tot voor kort nooit een punt geweest, want een baggeraar verdiende daar weer een aardige cent aan. Weliswaarleverde dat wel financiële problemen op, maar daar werd samen met het rijk een oplossing voor gevonden. Die nieuwe moeilijkheid is dat minister mevr. Smit-Kroes van verkeer en waterstaat binnenkort maatregelen dreigt te nemen die er toe zullen leiden dat het havenslib van Delfzijl niet meer in zee mag worden geloosd. Wanneer dat inderdaad doorgaat zal deze haven in snel tempo onbereikbaar worden voor grotere schepen en daarbij moet bedacht worden dat enkele industrieën bij de haven van Delfzijl volledig afhankelijk zijn van die grote schepen. Wat is nu precies de reden dat dat havenslib binnenkort niet meer in zee mag worden geloosd, is dan de vraag. Het slib voor deze haven is, zo luidt het antwoord, vervuild en wel met chemisch afval van de AKZO-vestiging in Delfzijl. Dat 'chemische slib' mag in de toekomst wellicht niet meer op eer

Ontslagen bij ambulancedienst EPDA

Amsterdam -

AMSTERDAM (ANP) Het ziekenfonds Amsterdam en omstreken heeft de overeenkomst met de particuliere ambulancedienst EPDA in de hoofdstad per 1 april opgezegd vanwege een te veel gedeclareerd bedrag van ruim 445.000 gulden. Directeur Van der Werf van de EPDA (negen ambulances) heeft nu voor de 20 ziekenvervoerders van zijn bedrijf ontslag gevraagd. De officier van justitie in Amsterdam heeft volgens woordvoerder mr. Berger van het Openbaar Ministerie nog niet beslist over een vervolging van EPDA wegens valsheid in geschrifte. Het ziekenfonds had een klacht ingediend. De politie heeft de zaak wel al onderzocht en overgedragen aan het OM. Een voorstel van EPDA-directeur Van der Werf om terug te treden ten gunste van zijn schoonzoon, de bedrijfsleider is door het ziekenfonds verworpen. EPDA is de kleinste van de vier ambulancediensten in de hoofdstad. De GG en GD is de grootste (26 wagens). Ziekenvervoer wordt in Amsterdam verder verzorgd door de VZA (18 wagens) en Broeder de Vries (14 ambulances).

De Urker vrouwendracht uit de rouw (foto uit:

'Kleder-

drachten' door Willem Diepraam).

dergelijke goedkope manier in zee worden geloosd. Het moge dus duidelijk zijn dat Delfzijl op efficiënte wijze een haven weet te beheren en daarbij op doortastende wijze met het milieu weet om te gaan. Daar zou men voor de Eemshaven een voorbeeld aan kunnen nemen.

Weg is weg De I Jsselakademie in Kampen timmert min of meer regelmatig aan de weg. De academie heeft inmiddels al heel wat cultureel erfgoed voor het nageslacht geconserveerd, want weg is weg. Op het ogenblik wordt er een onderzoek ingesteld naar de klederdrachten in Overijssel en enkele aanpalende Gelderse gemeenten. Aan dit onderzoek doet ook de Twente Academie in Borne mee. Het onderzoek is begonnen met de verzending van een vragenlijst plus toelichting aan circa 300 mogelijk geïnteresseerde instellingen (historische

verenigingen,

vrouwenverenigingen) en personen in zon 150 plaatsen, verspreid over het hele gebied. Het onderzoek wordt gesubsidieerd door de provincie Overijssel. Uit het potje 'behoud streekcultuur' is een bedrag van f 5000 beschikbaar gesteld.

Het doel van het onderzoek is allereerst kennis vergaren. Er bestaan nogal wat leemten in de kennis op dit gebied. Als die doelstelling is bereikt, hoopt één van de initiatiefnemers, de Vrouwenraad van Overijssel, een tweede doelstelling te verwezenlijken, namelijk het benutten van deverkregen kennis in de sfeer van het vrijwilligerswerk. Te denken valt aan het vervaardigen van (onderdelen van) klederdrachten, het inrichten van tentoonstellingen en dergelijke. Het gaat overigens niet alleen om 'echte' klederdrachten, maar ook om traditionele kleding, zoals die de laatste 100 a 150 jaar werd gedragen. Dat betreft dan behalve werkkleding ook zondagse -, doop-

, trouw-, rouw- en

begrafeniskleding. Ook de

accessoires zijn van belang (sieraden, omslagdoeken, spelden ehzovoort). Foto's en andere afbeeldingen kunnen de onderzoekers helpen op het goede spoor te komen. Als degenen die de vragenlijsten hebben gekregen de gevraagde medewerking verlenen, is er straks op een centraal punt heel veel kennis op het gebied van de klederdrachten in Overijssel beschikbaar. Waarschijnlijk is het nu of nooit. Een volgende generatie zou de nu gestelde vragen waarschijnlijk niet meer kunnen beantwoorden. Maar wellicht dat dit onderzoek het stellen van die vragen tegen die tijd overbodig heeft gemaakt. En zo wordt er dankzij de inwoners van Overijssel zelf een stuk cultuurgeschiedenis van de provincie bewaard, als het onderzoek het gewenste resultaat oplevert. Zoals gezegd, de IJsselakademie timmert aan de weg onder het motto 'weg is weg' of 'wie wat bewaart (conserveert), heeft wat.

Recordaantal 'elfsteden kruisjes' toegekend LEEUWARDEN (ANP) -Het recordaantal van 13.290 deelnemers, onder wie 224 #"* strijdrijders, ontvangt binnenkort per aangetekend brief het 'elfstedenkruisje^ Slechts 3069 gestarte rijders volbrachten de Friese schaa» tocht over 200 kilometer niet De meeste deelnemers (661to behoorden tot de categorie 35 jaar. In de leeftijd boven o

jaar reden 272 deelnemers tocht uit. De oudste deelnem* was 75 jaar. Door de gu"st!°0

"e^

weersomstandigheden cc» relatief slechts weinigen beroep op de EHBO. Zes me sen werden in het ziekenn" opgenomen.

.

AMSTERDAM (ANP). ' het water van de Pi"10 bet gracht in Amsterdam lS e lijk gevonden van de 7-ja Jg R. Bouyachfar. Dit J°ng*Lr werd sinds 20 februari mist. Hij werd het laatstzien bij het schaatsen op & bij gelegen Looiersgracht-

. b^

£^ds Dagblad

Woensdag 27 maart 1985

7

Opinie

Torpedoboot-diplomatie op de Gele zee doorH. Hoksbergen EE N

"

MUITERIJ

aan

r d van een torpedobootjagrote mogendheid r van een

altijd sensationeel. Wanvan die muiter a; s gevolg dan ook nog in vaartuig "?Let handen terechtlandelijke

*

kan het helemaal spanworden. Dat leek ook het met de Chinese torpedojjLtjager die na een muiterij Zuid-Korea handen envan Zuid-Korea verj el China officieel nog altijd in elkaar. van oorlog met geen sappig dit keer Maar Koreanen laverhaal, wantbijdede bemanning niemand schip komen Chinese het "an zelf willen ze niet meer wijt dan dat achter de muiterij op de torpedoboot geen pozaten. Dat is litieke motieven het eerste wat ienatuurlijk een stel ontevredacht: dereen den mariniers geeft hun eigen kapitein de kogel en vlucht naar het vrije v ia Zuid-Korea waarschijnlijk naar ffesten, sprake van, Geen verTaiwan. de autoriteiten in klaren nog dertien de levende Seoel, bemanningsleden (zelfs de twee die de schietpartij begonn) wensen terug te keren Volksrepunaar de Chinese Peking netjes zijn Nu bliek. aangeboden, heeft excuses kan het incident voor gesloten

end D!val

een Lat Jen

ne

worden verklaard.

Voor een goed begrip van de situatie moeten we ons even de situatie ter plekke inbeelden. Het gaat om een zeegebied dat de laatste dertig

k de taternationu° g Weet nnTf? te trek* ken maar

Ken,

dat vanwege zijn ligging zeker niet onbelang njkis. Dat heeft het verleden trouwens

wel bewezen hebben het over de Gele Zee, die de vorm heeft van een inham van de Stille Oceaan SSt heiChinesevasteland Koreaanse schiereifland.si,Voor zowel China als Zuid-Korea, beide landen met een grote bevolkingsdichtheid aan de kust, is de Gele zee een We

ln n.

belangrijk visgebied. Aan de noordkust van de Gele Zee ligt

onder andere de havenstad en vlootbasis Port Arthur, die nu samen met Lutan een Chinese dubbelstad vormt. Tot 1894 was deze plaats zelfs de belangrijkste vlootbasis van China, maar de stad werd in dat jaar door de Japanners veroverd. Daarmee werd Port Arthur voor een lange periode inzet van internationale conflicten. Japan moest de haven onder Europese druk aan de Chinezen terug geven. Maar in 1897 zagen de Russen kans Port Arthur te veroveren. Dat was voor hen van geweldig groot belang, want op deze manier kregen ze in hun oostelijke gebieden een ijsvrije haven. Maar in 1904 nam Japan wraak, en goed ook. De omgeving van Port Arthur was een van de eerste Japanse oorlogsdoelen en het veroveren ervan had een beslissende invloed op het verdere verloop van deze zo belangrijke oorlog, die tot verrassing van alle Euro-

peanen uitliep op de eerste nederlaag van een Europees land tegen een niet-Europees land. Japan heeft vervolgens de controle over dit gebied behouden tot aan het eind van de Tweede Wereldoorlog, toen het door Sovjettroepen werd bezet. De daarop volgende tien jaar oefenden Russen en Chinezen samen de controle uit (na 1905 hebben de Russen de Japanners nooit meer vertrouwd) en bij internationaal verdrag werd vastgesteld, dat vanaf 1955 China weer soeverein was in en rond Port Arthur (een naam die men nu niet meer op kaarten aantreft). De situatie van een halve eeuw daarvoor werd hersteld; de Gele Zee was weer een geel binnenmeer, zij het met oorlogvoerende oeverstaten.

Contacten DE overblijfselen van de Koreaanse oorlog van 35 jaar geleden, zijn nog altijd zichtbaar. Langs de befaamde 38ste breedtegraad tussen Noord-en Zuid-Korea staan communistische Chinese officieren nog steeds oog in oog met Zuidkoreanen en Amerikanen. Van tijd tot tijd vindt hier nog wel eens een incident plaats, waarbij trouwens vaker Noordkoreanen dan Chinezen zijn betrokken. Maar ondanks de nog tamelijk verse herinnering aan de Koreaanse oorlog zijn de laatste twee jaar de contacten tussen Peking en Seoel toegenomen, en dat in

positieve zin. Daarbij kan het Zuid-Korea naar Taiwan uitraar lopen. Want evenals dat wijken. Dat was niet ongemomenteel het geval lijkt te bruikelijk. Zuid-Korea is het zijn, kwam het ook in 1983 al enige Aziatische land dat Taivoor dat een incident tussen wan erkent als het enige, beide landen uiteindelijk echte China. Maar het verging leidde tot verbetering van de de zes betrokken kapers iets onofficiële contacten. Dat zegt anders dan ze hadden veriets over het vermogen van wacht. In plaats van op het beide landen diplomatie te be- ■erepodium kwamen ze in Zuid-Korea in de cel terecht. drijven; zelfs torpedobootdiplomatie kan in sommige Een dag of wat later kwamen gevallen leiden tot betere beze uiteindelijk nog wel in Taiwan aan. Maar toen was de trekkingen. In nv.'i 1983 ging het overihele wereld de zes kapers al gens niet om een schip, maar weer vergeten. Want op dat moment was om een vliegtuig. Voor de zoveelste keer landde toen op belangrijker hoe Zuid-Korea grondgebied en China het incident afhanZuidkoreaans vliegChinees gekaapt een delden. China eiste natuurlijk tuig; zes kapers wilden via toestel en passagiers onmid-

DAT

GEBEURT natuurlijk

allemaal niet vanzelf en de beide landen zijn ook heus het verleden niet vergeten. Maar

daar staat tegenover dat beide belang hebben bij verbetering dellijk terug. Zuid-Korea, vervan de betrekkingen en dat langend naar betere betrekdie belangen zo langzamerkingen, toonde een diplomagaan overheersen. De hand tiek hoogstandje door de Chialle wonden, zelfs tijd heelt nezen te zeggen dat ze het zeer bloedige oordie van een vliegtuig konden komen halen. China moest toen wel op log. Dat hadden we in Europa officieel niveau een delegatie trouwens al eerder ontdekt. Wat zijn nu de belangen die naar Zuid-Korea sturen en de beide landen tot elkaar daarin school iets van erkendrijven? De sport moet daargening van dat land. Deze opnieuw genoemd worden bij beurtenis markeerde min of en zeker niet in de laatste verbetering van de meer een plaats. In 1986 vinden in Seoel betrekkingen, die bij voorbeeld ook merkbaar was aan' de Aziatische Spelen plaats en twee jaar later is Zuid-Korea de toon waarop men over en zelfs gastland voor de Olympitegen elkaar sprak. sche Spelen. En hoe meer lanVorig jaar maart was er opden, vooral grote landen, aan nieuw contact, toen een groep spelen meedoen, hoe zulke tennisspelers Zuidkoreaanse de eer voor het gastgroter Chinese stad Kunnaar de ming reisde om zich daar te land. China is in dat verband autorimeten met Chinese collega's. dus heel belangrijk. De enige hebben Peking teiten in Direct werden er natuurlijk in '86 geleden verklaard tijd vergelijkingen getrokken met aanwezig zijn zullen en '88 te ping-pong-diplode befaamde matie waarmee de toenmalige met sportteams. Seoel wil dat graag zo houden. minister Kissinger de betrekVoor China spelen vooral kingen tussen Amerika en economische motieven een rol. China zo sterk wist te verbeteren. Die vergelijking gaat veel Zuid-Korea heeft nogal wat te te ver. Maar voor twee landen bieden op technologisch gedie met elkaar in oorlog zijn, bied. Bovendien lijken de Chiis het natuurlijk wel heel wat nezen tegenwoordig wel iets te willen leren van de kapitadat ze met elkaartennissen. En vandaag, weer een jaar listische landen in Oost-Azië, die de snelste economische later dus, ontmoeten Zuidkoreanen midden op de Gele Zee groeiers in de wereld zijn. Dat weer Chinezen om ze hun boot is ook wat de Chinese leiders en hun mensen terug te geven. vandaag de dag in de eerste Opnieuw lukt het de beide plaats willen, economisch landen kennelijk een incident groeien. Intussen heeft zich de om te zetten in een middel tot afgelopen jaren al wat handel ontwikkeld tussen Zuid-Koverbetering van de betrekkinrea en China, een handel die gen. Nog een paar van zulke Hongkong loopt. (Die via incidenten en de beide landen Britse kroonkolonie is voor de grootste worden de vrienden.

Over gehoorzaamheid en Van een kind houden en het straffen zijn geen tegenstellingen. Liefde sluit de straf niet uit en straf de liefde niet. Het is veeleer liefdeloos de straf haar plaats in de opvoeding te ontzeggen. Een kind moet van jongsaf wennen aan gezag dat gehandhaafd wordt, desnoods met dwingende maatregelen. Het moet zich eigen maken dat het leven gebonden is aan wetten en normen die niet straffeloos overtreden kunnen worden. Een kind moet dit leren. Alleen tot grote schade voor het kind zelf en voor de samenleving wordt het gezag in de opvoeding verwaarloosd. De verwoestende gevolgen van een vrije opvoeding, een zg. anti-autoritaire opvoeding, zien we elke dag om ons heen. Er verscheen onlangs een opmerkelijk boek over „Liefde en discipline", van de Amerikaanse kinderpsycholoog dr. James Dobson. De vrije opvoeding is niet een mode-verschijnsel. Dat zij na de Tweede Wereldoorlog zon grote vlucht nam, is gedeeltelijk een reactieverschijnsel. De afkeer van de kadaverdiscipline van de nationaal-socialisten was zo sterk, dat zij doorsloeg tot een verwerpen van het gezag in het algemeen. Ook maakten veel ouders zich zo druk om van de steeds toenemende welvaart hun deel mee te pikken, dat de opvoeding van de kinderen op de tweede plaats kwam te staan. Maar daarmee is nog niet alles gezegd. De afbraak van het gezag begon reeds in de Franse revohtie, in de 18e eeuw. Zij heeft net soeverein gezag van God aangerand met haar devies: God en geen meester. Zij neeft daarmee ook het gezag van alle overheid -in staat, en gezin aangetast. ■"Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap" wilde ze, op elk levensterrein. Ten diepste gaat het in de opstand van het kind tegen de ouders om de opstand !an de mens tegen zijn Vader, "armeer we spreken over het 6ezag in de opvoeding en in de samenleving, dan staat het vijfde gebod centraal, het Goddelijk bevel: eer uw vader j* uw moeder. Onze HeidelCatechismus werkt dit ftbod uit als: „Dat ik aan vader en moeder en aan "Uen die over mij gezag ontvangen hebben, alle eer, liefde "^trouw bewijs" (Zondag 39). °at dr. Dobson dit gebod *& God erkent, maakt zijn <*k voor christelijke ouders waardevol. Het is dat christelijke uders in diverse opzichten **■ de anti-autoritaire opvoeterwijl ln| r zijn meegegaan, r°ds Woord zo duidelijk en anders leert. kind leert resPect te voor zi Jn ouders, legt de J kbasis voor zijn later funcin de samenleving: no"Jding ten opzichte van loV" werkgevers en **. r achten, J zal ervan afhangen.

zomaar

j*een

-

*jjn

ponder j**eharnend

hehkeen

oneren I"k.

l^itie catechismus-antwoord I* °t in dat gezagsaanvaarü

-

jjn 8 met respect gepaard gaan: met eer, liefde en w Daarom is de biologie.jaar voor zijn pupillen geen s en een han^aver va n openbare orde geen 'oom Gezagsdragers dienen 3 te worden, omdat God dit*

tit**

le^"

j!"1'

Jjat on derwerping Vr aagt.

aan gezag

hoorzamen en te werken zonder dat er altijd een tegenprestatie te verwachten is. In een christelijke opvoeding moet dat zeker geoefend worden. Het leven in de gemeente van Christus vraagt heel wat belangeloze inzet. Het gebruik maken van de beloning kan soms verrassende resultaten hebben bij het bestrijden van echt probleemgedrag. Ouders kunnen oprecht hun best gedaan hebben om een verkeerd gedragspatroon te bestrijden, ook door consequent en streng te straffen en toch wil dat maar niet helpen. Elk ongewenst gedrag heeft echter een tegenpool: het gewenste gedrag. Door dit te belonen krijgt het kind opeens veel positieve aandacht en daardoor wordt ook het af te leren gedrag veel minder interessant voor hem. Niet alleen het principe van de straf werkt echt, maar ook het principe van de beloning. En: niet alleen te veel straf stompt het kind af, te veel aan beloning doet dat ook. Het is met beloning in zekere zin net als met geld: als er teveel van in omloop is, verliest het aan waarde. Daarom staat het werken met kaart-en puntensystemen in het beloningsstelsel ons niet bepaald aan. Dobsons theorie gaat naar ons gevoelen dan toch wel rieken naar conditioneren van diergedrag. Ook een seksuele voorlichting die aanknoopt bij diergedrag, is naar ons oordeel niet juist (pag. 133). Het is maar al te vaak een vluchtreactie van de volwassene die de menselijke seksualiteit niet als ook zuiver menselijk aan de orde durft te stellen.

-

gepaard dient te gaan met respect, is één kant van de zaak. Degene die het gezag uitoefent, dient dit ook te doen in liefde. Het karakter van de liefde kan in de verschillende gezagsverhoudingen zeer uiteenlopen: in de verhouding ouder-kind is zij heel anders dan in de verhouding overheid-onderdaan. Maar het kenmerk van de liefde - nl. dat zij niet zichzelf zoekt, maar de ander dient behoort in de gezagsuitoefening aanwezig te zijn. Zij blijkt in het antwoord van koningin-moeder Emma aan de kleine Wilhelmina. De De lichamelijke straf een erkende plaats? jonge prinses vroeg, onder de indruk van de juichende menigte, aan haar moeder: Zijn al deze mensen nu van mij? ming propageert de vorming kind voortdurend conflictsituaties scheppen; de verhouHaar moeder antwoordde: van het gedrag van de mens op ding is dan onafgebroken verbasis van de vorming van het Nee, jij bent van al die mendiergedrag. Diergedrag kan stoord door eindeloos getoesen. ter! Het dienende karakter van aangeleerd worden door prikde gezagsuitoefening blijkt kels. Ongewenst gedrag kan ook in het antwoord van een afgeleerd worden door de En wat de beloning voor vader aan zijn opgroeiende straf-prikkel, maar vooral: gegoed gedrag betreft: Dobson dochter: Omdat ik van je wenst gedrag wordt opgeroevraagt terecht wat wij aan het houd, verbied ik je de omgang pen door de prikkel van de beeind van de maand ontvangen loning. Een hond wordt afgemet die vrienden. Dat dr. Dobvoor ons op tijd opstaan, op uitoefening richt door ongewenst gedrag son pleit voor een tijd op het werk zijn en het opvan discipline in liefde, blijkt af te straffen, maar vooral volgen van de ons gegeven inniet alleen in de titel van zijn door het tegenovergestelde. structies! Gedrag dat prettige boek. De praktische uitwergevolgen heeft, zal zich herhaking is ermee in overeenstemlen zo vergaat het toch ook de Gewenst gedrag wordt stap ming. volwassene. Zo vergaat het voor stap opgebouwd met beook vader: een compliment loningen: na elke goede reacvan de baas en een toeslag op tie een hondebrok. In een dolOmstreden het salaris roepen heel wat finarium kan men hetzelfde Dobsons boek is niet onommeer werkplezier en ijver op zien. De training van dolfijstreden. Zijn pleidooi voor een nen, zeeleeuwen e.a. vindt dan voortdurende kritiek. duidelijke gezagshandhaving, plaats onder voortdurende waarin de straf, zelfs de lichaaanbieding van een beloning Bovendien stelt Dobson niet melijke straf, een erkende (een vis) bij gewenste prestaalleen 'materiële' beloningen plaats heeft, ontmoet scherpe tie. het voor; compliment dient als kritiek, niet alleen van nietbeloning een ruimere plaats te christenen, maar ook van zich hebben dan de snoeptrommel Dobson erkent zelf onombijbelgetrouw noemende pewonden, dat deze principes en de spaarpot. Het verwijt bijvoordagogen. Zo moeten ook opgaan voor de opvoeding van mensen als Narramore en beeld Bruce Narramore en Jay van kinderen en dat hij ze als Adams, dat bij zon opvoeding Adams niet veel van Dobsons basis van zijn theorie zelf metde innerlijke houding van het ideeën hebben. De laatste 47, 58, toepast terdaad kind (pag. verwaarloosd wordt omnoemt „Liefde en discipline" 61). De vraag is gewettigd of dat de nadruk ligt op het uizelfs een goddeloos en humaDobson hiermee ook de grens terlijk vertoon van gehoornistisch boek. Hij verwijt van het toelaatbare overzaamheid, is niet geheel tesysgoddeloos Dobson een schrijdt. De mens is recht. Dat gevaar is wel aannu eengezin in te christelijk teem het maal geen dier en opvoeden is wezig, maar Dobson onderdragen onder het mom van een wat anders dan manipuleren. kent dat ook en hij wijst wel christelijke reactie op een toeZiet Dobson dat dan voorbij'7 degelijk op de vorming van Zijn opgeeflijke opvoeding. Naar ons oordeel niet. Hij zegt het verantwoordelijkvoedingstheorie zou „koud en dat gedrag heidsgevoel terecht het (hfst. 1 en 5). van een zijn. Dobson ongoddelijk" kind niet aangeboren is, maar De aangevoerde kritiek op krijgt dus nogal stevige kriaangeleerd wordt. Vrijwel ieDobson dient ons wel een zetiek van zijn vaderlandse colder kind probeert uit, hoe ver kere voorzichtigheid te geven lega's. We hebben deze kritiek hij zijn niet-gehoorzamen in bij het toepassen van zijn adte overwegen. nraktiik kan brengen. Wanviezen. Hij gebruikt de beloneer een kind dat probeert, is ning, ais versterker' van geMens en dier een directe bestraffing voor wenst gedrag, soms wel wat al opvoeder én kind de enig te snel en al te systematisch. een opvoedkunde de in Er is juiste oplossing. Doet een opEen kind moet ook leren iets stroming die we het 'behavoeder dit niet, dan blijft het belangeloos te doen, te geviourisme' noemen. Deze stro-

-

-

Gedoopt zijn We hebben nog een tweede, ingrijpender bezwaar. Dobson doet naar ons oordeel geen recht aan de werking van de Heilige Geest in het leven van Gods kinderen, ook van de jonge kinderen. Niet alleen het mens-zijn, maar evenzeer het gedoopt-zijn onderscheidt het gedrag van de mens van het diergedrag. Bij de Heilige Doop wordt aan het kind verzekerd, dat de Heilige Geest in hem wonen wil en hem toeëigenen wil: de afwassing van de zonden en de dagelijkse vernieuwing van het leven. Dat is de belofte. De daarbij behorende eis is dat het kind ook inderdaad aan de oproep tot deze nieuwe gehoorzaamheid gehoor geeft. De Heilige Geest werkt in ouder én kind. Dit mag niet slechts een schone theorie zijn. Het dient uit te komen in de praktische, dagelijkse dingen. In de uitoefening van het gezag en in de gehoorzaamheid daaraan. En ook: na misbruik van gezag en ongehoorzaamheid daaraan. Nieuwe gehoorzaamheid én schuldvergeving - beide worden ons door de Heilige Geest toegeëigend. Deze dingen mogen geen dag ontbreken in de gebeden van ons en onze kinderen. Dit gemis in Dobsons boek weegt zwaarder dan de soms wat overtrokken beloningen. De schrijver maakt maar

landen waarmee ze helemaal geen contacten mogen hebben, lopen via een Chinees 'persbureau' in Hongkong, dat gespecialiseerd is in diploma-

tie.)

Ook bredere internationale factoren spelen natuurlijk een rol. De anti-Russische gezindheid in zowel Peking als Seoel is natuurlijk een gegeven dat Chinezen en Koreanen als het ware in eikaars armen drijft. Toen de Russen in september 1983 zo dom waren een Zuidkoreaans passagiersvliegtuig neer te schieten, werd in Seoel de behoefte aan goede betrekkingen met die andere grote buurman, China, natuurlijk alleen maar groter. Daarbij komt, dat de Russische militaire expansie in het hele gebied de beide landen nogal zorgen baart. De tendens in de richting van betere betrekkingen vandaag versterkt door wordt midden op de ontmoeting de Gele Zee. Aan de andere kant moet men op korte termijn niets spectaculairs verwachten. Daarvoor zit tussen de beide landen te veel oud zeer. Bovendien kunnen geen van beide hun eigen principes verloochenen. De Volksrepubliek haat per slot van rekening het kapitalisme, zoals dat zeker in Zuid-Korea welig bloeit. Bovendien moet Peking rekening houden met bondgenoot Noord-Korea, dat de hele ontwikkeling van de laatste tijd met argusogen volgt maar verder trouwens weinig kan doen. Het geschipper tussen de met de mond beleden principes en de realiteit zal nog wel een poosje voortduren.

Ingezonden

nieuwe gehoorzaamheid door J. Veenstra

Chinezen van zeer grote betekenis; allerlei contacten met

Alcohol een heel beperkt gebruik van Bijbelse gegevens. Discipline in de opvoeding is voor hem een schriftuurlijk gegeven en dat werkt hij zonder veel tekstverwijzingen uit in praktische voorbeelden. Hij citeert de Bijbel over het algemeen op verantwoorde wijze. De gelijkenis van de verloren zoon zegt echter niet wat Dobson graag wil (pag. 87). De verloren zoon duidt niet op iemand die de maatschappij voor gezien houdt, maar op tollenaars en zondaars die zich bekeren (Luc. 15:1 en 2).

Tenslotte

Met verbazing en ontsteltenis nam ik kennis van de onbetaalde reclame voor het drinken van bier waarmee de binnenlandredactie ons verraste in het artikel, van 20 maart, over: „Pijpje moet wijken voor nieuw bierflesje". Dagelijks lezen we in de krant de gevolgen van het gebruik van alcohol in het wegverkeer en bij moorden. Vlak naast dit artikel stond een bericht over de moord op de Ommense inwoonster, een lid van onze Kerken, waar velen met afschuw kennis van hebben genomen. Maar het is dan in de meeste gevallen zo dat ze tot die daden komen als ze eerst wat alcohol hebben gebruikt, al was het slechts één glaasje bier. Met ontzetting hebben we vorig jaar ook kennis genomen van het feit dat een jeugdige bestuurder twee jongens doodreed en één voor het leven verminkt verder moet leven, maar dit kwam niet omdat hij limonade gedronken had, maar alcohol. Vergeten wij het niet, beste mensen, er zijn meef dan 800.000 patiënten met alcoholmoeilijkheden in Nederland, onder wie duizenden van onze geloofsgenoten! Daarom deze hartekreet!

Dobson pleit terecht voor een seksuele opvoeding die door de ouders wordt gegeven en waarin alle belangrjke onderwerpen voor het twaalfde levensjaar met het kind besproken zijn. Hij zegt verder dat een school alleen bepaalde feitenkennis (seksuele voorlichting) mag geven wanneer tegelijk de christelijke normen en waarden m.b.t. de seksualiteit worden hooggehouden (seksuele vorming). Hij heeft hiermee ongetwijfeld vooral het voortgezet onderL. de Waal, wijs op het oog. Hij zegt 0.a.: Ridderkerk „Ik wil niet dat kinderen sekstechnologie bijgebracht krijgen door een onderwijzer die... zijn gemakkelijk beïnvloedbare leerlingen staat te vertellen, dat de traditionele moraliteit niet nodig is of zelfs ongezond. Als de scholen niet bereid zijn zich duidelijk vóór seksuele verantwoordelijkheid uit te spreken (en misDoor de tekorten op de jaarlijkse begrotingen wordt de schien wordt hun dat onmogelijk gemaakt), moeten er anschuld van de overheid elk dere hulpbronnen worden jaar groter. In het interview aangeboord". met de minister-president, De situatie in het Nedervermeld in de Variant van 19 lands voortgezet onderwijs is jan. jl., wordt gesproken over wat dit betreft wel bijzonder een tekortdoelstelling van ongunstig. De verslagen die 7,4%. Het geeft voldoening, daarover in de vakliteratuur dat het in plaats van 97c reeds verschijnen, zijn vaak niet in tot dat percentage teruggebeschaafde taal weer te geven. bracht is kunnen worden. Laten ouders die hun kindeMaar dat betekent wel, dat de ren naar een school moeten overheidsschuld weer met sturen waar het onderwijs enige miljarden guldens zal stijgen. Dat blijft toch alarniet één is met degezinsopvoeding, dit gevaar wel ondermerend. kennen! Waarom aan de Alleen rijst bij mij de vraag, schoolleiding niet op de man of tegenover die grote schuld af gevraagd of en hoe deze zaook belangrijke vorderingen ken behandeld worden? Aan staan. Er is al eens geschreven de verantwoordelijkheid voor over de gelden die belegd zijn de vorming van het innerlijk in grote bedrijven als Hoogvan hun kind mogen de ouders ovens, KLM en DSM. Op die zich nooit onttrekken. aandelen kunnen uitkeringen Het hoofdstuk over drugs ontvangen worden door divibiedt een indringende waardenden, maar er zijn ook risischuwing. Als laatste vraagt co's aan verbonden. de schrijver „een ogenblik Maar hoe staat het met het voor moeder". Deze speciale geld dat in de woningbouw geaandacht voor de beslist niet stoken wordt? Volgens mij eenvoudige taak van huiszijn in de te berekenen huren bedragen voor afschrijving en vrouw en moeder is geen overbodige luxe. De vragen rond rente begrepen. Die bedragen liefde en discipline komen komen dus bij de overheid temaar al te vaak in de eerste rug, maar er blijft altijd een plaats op haar af. Dobson bedrag te vorderen over. Dat schreef een boek dat praktisch zou ook het geval kunnen zijn is en prettig leest. Ondanks met gelden die in door de overonze bedenkingen tegen beheid bekostigde ziekenhuizen paalde achtergronden ervan, zijn gestoken. Ik vond het een biedt het veel waardevolle in- wijze opmerking, toen de miformatie. nister-president in genoemd interview opmerkte: „Waarom moet de bouw van een ziekenhuis onmiddellijk N.a.v.: Dr. James Dobson, Liefde en discipline basis van vanuit de schatkist worden verantwoord ouderschap. bekostigd?" De grote staatsVerba-boek. Uitg. Voorhoeve, schuld is een bron van grote Den Haag. Paperback, prijs zorgen. Dat wordt iets minder f 19,90. als er belangrijke vorderingen

De schulden

van de

overheid

-

tegenover staan. Daar heb ik echter geen idee van. Is er iemand, die mij hierover kan inlichten? Of heb ik het geheel mis? J. C. de Jong, Nieuw-Lekkerland

Incest Hierbij wil ik mijn waardering uitspreken voor het artikel over incest. Dit komt voor in onze gezinnen en er moét over gesproken worden. Met klem wil ik vooral de moeders vragen, als zij iets vermoeden: praat erover, sluit niet uw ogen ervoor. Geef niet direct de schuld aan alleen de vader of het kind, maar ga ook bij uzelf te rade. Zoek hulp, want het is iets afschuwelijks en vooral een kind blijft het met zij meedragen. Bij mij was het een stiefvader en het duurde vier jaar. In die vier jaar werd een kind dat rijpte tot vrouw heen en weer geslingerd in het besef: dit is fout. Mijn moeder en familieleden vermoedden wel dat er iets mis was, maar niemand durfde erover te beginnen. Toen het met mijn vriendje serieus begon te worden, heeft mijn stiefvader het tegen hem verteld! Ik was van hem en geen ander mocht mij hebben. De man met wie ik uiteindelijk ben getrouwd, had zelf al het een en ander meegemaakt en is ook een heel stuk ouder dan ik. Toen mijn stiefvader het tegen hem vertelde, werd de verloving niet verbroken doch het huwelijk bespoedigd. Mijn man kon en kan alleen maar minachting voor hem voelen en heeft zijn mening gegeven. Door jaloezie (?) gedreven heeft mijn stiefvader de afschuwelijkste verhalen toen rondgestrooid, zodat ik de ouderlingen op bezoek kreeg. Had ik toen maar gesproken; helaas, ik durfde niet voor mijn moeder. De gevolgen zijn: ik griezel van mijn stiefvader; ik houd de kinderen bij hem uit de buurt; ik heb nog steeds dromen dat hij het weer probeert en word dan huilend en gillend wakker. Zodra mijn moeder met haar man op bezoek wil komen, ben ik zo gespannen als een veer. Mijn moeder verwijt me dat ik niet van haar man houd; mijn stiefvader klaagt: „ik ben toch altijd een goede vader voor haar geweest". De familie is blijkbaar haar vermoedens van 14-18 jaar geleden vergeten en neemt ons onze koele houding kwalijk. De enigen die het begrijpen, zijn mijn man en mijn vriendin; sinds kort hebben wij het haar verteld. U ziet wat er later uit voort kan vloeien. Daarom wil ik een dringend beroep doen op allereerst de vaders: alstublieft doe het niet; u weet niet wat u verwoest, want respect is niet meer op te brengen. Moeder, versta uw plicht als vrouw en sluit niet uw ogen voor de realiteit. Kinderen, praét erover met een betrouwbaar iemand, want je bént niet de enige! En zowel het kind als ook de ouders moeten worden geholpen!

Naam en adres bij de redactie bekend

Nederlands Dagblad

door

W.

pagina 8

Binnenland

Woensdag 27 maart 1985

Smit

In negentien-drie-zeven dan zul je wat beleven dan komt de wereldjamboree in Sederland! Velen zullen met mij zon vijftig jaar geleden dit lied uit volle bort gezongen hebben. Of ik de betekenis helemaal begreep, weet ik niet meer, maar dat het iets vrolijks was, dat was in elk geval wel duidelijk. En dan de naam Vogelenzang... Een romantischer oord om iets te beleven is nauwelijks denkbaar. Heel veel later zou de naam Vogelenzang nog eens terugkomen als prozaïsche noordelijke uitloper in de HUN-lijn, de zuidgrens van de ijskap tijdens het Riss, globaal van Haarlem over Utrecht naar Nijmegen lopend.

(75 jaar

Deze tekst viel goed te bevatten, maar de problemen be-

gonnen met het tweede couplet:

Breed is ons leven vrijheid voor grenzen en strand... Wat is een breed leven? Ik weet het nóg niet... De mobilisatie werd gevolgd door de bezetting, waarin de lust tot het zingen van dit soort liederen de meeste Nederlanders spoedig verging. Het zingen op straat werd het monopolie van geüniformeerde Duitsers en NSB'ers. Alleen strikt neutrale straatliedjes konden zich handha-

Akela, we doen ons best! en Hendrik, alleen daarom al een curiositeit. Vijanden van Hendrik maakten zijn positie zowel bij het Rode Kruis als bij de padvinderij uiterst precair. In negentien-drie-zeven kwam prins Bernhard naar Vogelenzang, de man van wie we toen zongen:

ven. Populair werd toen vooral het lied Ouwe taaie, handelendover een cowboy met de zon in zijn nek. Maar keren wij nu terug naar het jaar negentien-drie-zeven...

Het jaar negentiendrie-zeven Het was de padvinderij, die in Nederland een soort wereldcongres hield. Ook koningin Wilhelmina was van de partij. Prins Hendrik was min of meer actief geweest in de Nederlandse padvinderij, maar zoals alle bezigheden van deze weinig benijdenswaardige man, was ook dit niet erg uit de verf gekomen. Toch zien wt de Prins sinds 1918 herhaaldelijk op de foto. Hij treedt ook als padvinder op in de film 'Wederzijds', het gefilmde levensverhaal van koningin Wilhelmina, dat na haar dood in 1982werd gemaakt voor de schooljeugd, uitgerekend de groep die door deze film totaal niet aangesproken werd. In deze film hoorde ik voor het eerst de stemmen van Emma

Prins Bernhard, gijhebt met uw lach ons betoverd Nu schijnt in 't Oranjehuis we der de zon... nadat het daarvoor al heette: LippeDetmold, boekin uw geschiedenis dit heugelijk verbond... Hoe dan ook, het is sympathiek dat prins Hendrik met betrekking tot depadvinderij in positieve zin wordt genoemd. Maar het is hu drie jaar later. De Prins was inmiddels overleden en Wilhelmina trad hier misschien ongewild in de voetsporen van haar miskende echtgenoot. Wat wilde de padvinderij en wie waren de padvinders?

boekje, 'Aids to scouting', dat lord Baden Powell of Gilwell in 1899 schreef. In 1908 verscheen er een tweede boek van zijn hand: 'Scouting for boys', waarin het spel padvinden werd geïntroduceerd. Hiermee was de padvinderij geboren en zij verspreide zich snel over de hele wereld.

In de weinig schokkende negentiende eeuw had de Romantiek zich meester gemaakt van de jeugd. Met vage idealen en een dosis vaderlandsliefde waren er allerlei jeugdbewegingenuit de grond gestampt. In Duitsland had Vater Jahn zijn Turnvereine gesticht en in Engeland was Baden Powell met zijn padvinderij begonnen. De bewegingen stopten niet bij de grenzen en kregen ook elders aanhang. De Turnvereine raakten in het vergeetboek of werden in echte sportverenigingen omgezet, maar de padvinderij werd een internationaal verschijnsel. Stemde de beweging wel overeen met het Nederlandse volkskarakter, dat immers wars is van alle militair vertoon? Was de padvinderij dan geen leger in het klein? Wat beoogde Baden Powell met zijn kampement op Brownsea-Island, waar een monument herinnert aan het

Hoewel het internationale padvindersbureau in Londen slechts één organisatie per land erkent, kwam er in Nederland naast 'De NederlandsePadvinderij' ook de 'Verkenners van deKatholieke Jeugdbeweging.Toen ook meisjes lid konden worden, kregen we in Nederland 'Het Nederlandse padvindersgilde' en 'De Katholieke Nederlandse Gidsenbeweging'. Ook België kreeg een neutrale en een confessionele padvinderij en daar werden beide organisaties ook nog eens gesplitst naar de beide landstalen. De padvinderij omvat globaal jongeren van 8 tot 23 jaar en wil die door het spel van ver-

verblijf aldaar van deze voortrekker met zijn 'scouts'?

Het begon allemaal met een

In het kort

Kleinere steden hebben moeite met woningdelers -

verklaring hierover verspreid. De bewindsman heeft medio maart bekendgemaakt hoe de bijstandsuitkeringen van mensen die gezamenlijk in een woning wonen, moeten worden verlaagd. De wethouders van sociale zaken van Leiden, Alphen, Capelle aan den IJs-

LEIDEN (ANP) Elf kleinere steden in Zuid-Holland hebben staatssecretaris De Graaf van sociale zaken laten weten dat zij onmogelijk met ingang van maandag 1 april de nieuwe maatregel voor 'woningdelers' kunnen invoeren. Volgens de betrokken wethouders van de gemeenten is de voorbereidingstijd van twee weken veel te kort. Leiden heeft namens de elf een

termeer zeggen dat hun ambtenaren minimaal twee maanden nodig hebben om de nieuweregeling te kunnen uitvoeren. Zij vragen De Graaf dan ook om de woningdelersregeling pas op 1 juni te laten ingaan. Alleenstaanden van 23 jaar en ouder die een bijstandsuitkering hebben en samen met een andere bijstandsontvanger de lasten en lusten van een woning delen, ongeacht of ze samenwonen, moeten van de staatssecretaris netto gemiddeld 150 gulden per maand in uitkering achteruit. Een al-

sel, Delft, Dordrecht, Gouda, Rijswijk, Schiedam, Spijkenisse, Vlaardingen en Zoe-

<

||j

a' 3

3 3 8

gens op Brownsea-Island (Dorset). Het eiland was destijds geheel particulier bezit en een waar paradijs voor het verkennen, dat in de Boerenoorlog zo populair geworden was. Het kleine monument, dat aan dit kampement herinnert, werd tot een soort bede-

Nederland)

Blonde Mientje heeft een hart van prikkeldraad blijf maar thuis, prikkeldraad en die vesting overwint niet één soldaat...

Rats, kuch en bonen dat is 't soldatendiner rats, kuch en bonen doe daar je maalt je maar mee.

Teruggekeerd uit Zuid-Afrika organiseerde sir Robert Baden Powell een kamp voor 21 jon-

padvinderij in

Het padvindersvers bleef populair tot het werd verdrongen door een andere topper uit de late jaren dertig:

Ook hier was bij mij het juiste begrip niet steeds aanwezig. In mijn onschuld meende ik, dat met Blonde Mientje koningin Wilhelmina werd bedoeld en dat het hart van prikkeldraad een vrije weergave was van de koninklijke onschendbaarheid. BlondeMientje dateert uit de mobilisatietijd. Het marslied van die dagen was niet het officiële Turf in je ransel, maar

Bij de foto's:

Konir^kind

bijstand leenstaande met krijgt thans zeventig procent (ruim duizend gulden) van het minimumloon. Voor woningdelers wordt dat zestig procent (875 gulden netto per maand).

De staatssecretaris heeft twee argumenten voor zijn nieuwe regeling. Ten eerste vindt hij dat mensen die samen een woning betalen financieel voordeel hebben op mensen die die kosten alleen moeten opbrengen, en ten tweede spaart de overheid geld uit door de bijstand voor deze categorie te verlagen.

■

UTRECHT (ANP) - De 17-jarige bromfietser R. Fleuren uit Berghem is bij een verkeersongeluk om het leven gekomen. De jongemanreed met zijn bromfiets het talud van een onbewaakte spoorwegovergang op en werd gegrepen door een trein. Hij overleed ter plaatse. Het ongeluk gebeurde tussen Oss en Ravenstein. (ANP) - De politie heeft bij een actie in de afgelopen weekwisseling in totaal 60 automobilisten bekeurd die geen veiligheidsgordel droegen.

ROTTERDAM

'Rotterdamse

Afd. t Gooi Woensdag 27 maart D v. hopen wij onze

JAARVERGADERING te houden in de gereformeerde kerk te Bussurn, veldweg! Aanvang 19.45 uur. Mevrouw L. Hei' uitDelft zal spreken over:

„Doven en slechthorenden binnen de gemeenschap der heiligen" op deze avond zal er ook bestuursverkiezing gehouden worden.

U bent van harte welkom. Het afdelingsbestuur

/

WONING op goede stand, md.: hal, kamer en suite, slaapkamer/kantoor, ruime keuken, kelder, bijkeuken met toilet, berging, garage 1e verd.: ruime overloop 3 si k badkamer met 2e toilet 2e verd vaste trap naar zolder-berging. 2 sik Het geheel is voorzien van cv en ged thermopane beglazing. Grondopp 360 m; Beschutte tuin op zuid-westen Dicht bij kerk en school. Aanv in over-

:

leg

vraagprijs f 167.500,-k.k.

r

Postbus 198, 7900 AD Hoogeveen. Tel. 05280-62525

I

.4. KUIJ PERS,

il

k

Juld«r7e«tra3tweg2si

KCSSBSf3S3P Jl J fcMf V'ifivKfnHlni ijtol

QIBSSHI KI BM

m^fl*^ ■ IBl^MlÊr^***A****È***#*4vt*'M~*liiMilÊ^l

U

"^^ ■#

■f^^^

■jgfw m

JJJ^BF

■J^—w

w

Systeemolafonas

ctbi

lAI Cff> JMLfcCU voor oeornven en

particulierenaoorgeheel

11/ bIKIJK

f-r, ER

verf op van

Nederland Tel 01848 3187

CTDI 11/CD aiKUKtK

Gebr. Haveman

verf-en

Dcc

■\M

m^^Ê [^^ fv^^

,~

„

makelaardijo.g

■

Tel 05451 19633

" SCHOLTENS IRWRsX I

/

\^L

GRONINGEN e o

il

__

Elf

9411 PT Beilen

Tel. 05930-5000 Off Renault-en Zastavadealer

KISTEN B.V

1

B .rv.i en «n onrton,öerkei

Koaenrijs

BC

Heerenstraat 20 Berkel Tel 01891-2236

Postbus 13 Tel. (01891) 2644

TE HUUR k"►

w str water

CARAVANS geiser

w.c .verw

+ koelkast in

nuurpnis alles inbegrepen zoals gas water elektr

Prijzen in

staanplaats 1 auto

voor-en naseizoen sterk gereauceera -ne vemetj C

imrraerzeei Gouda

■

B,^fcJ

van der Breqqen Bakkerij De Zeeuw B V Fa hv d Breggen

jongens, naar buiten' werden overal groepen gevormd. Het duurde nog tot 1915, voor het organisatorisch allemaal rond was, maar toen was het dan ook voor elkaar. Prins Hendrik zorgde, dat de groepen elkaar vonden. En het Koninklijk Huis bleef altijd actief betrokken bij de Nederlandse padvinderij. Sinds 1981 is prins Claus beschermheer. De karakteristieke naam padvinders veranderde in Scouting Nederland, eigenlijk veel minder aansprekend, maar met het voordeel, dat het een internationale aanduiding is.

kennen opvoeden tot goede burgers. Hier komt de negentiende-eeuwse vooruitgangsaap dus even uit de opvoedkundige mouw... En dat is vrij opvallend, want de belofte luidde o.m. dat de padvinder zou trachten zijn plicht te doen tegenover God, Koningin en Vaderland. De belofte kwam evenals het hele padvinderswezenregelrecht uit Engeland, vertaald door W.J. van Hoytema, evenals Baden Powell een militair. Veel uit het padvindersleven herinnert ook aan het leger. Baden Powell had zelf als militair in Brits-Indië gediend en daarna in Zuid-Afrika tegen deBoeren gevochten. Het verkennen zat hem in het bloed en pessimisten die meenden dat in ons vlakke land niets te verkennen viel, vergisten zich schromelijk.

Het rooms-katholieke deel van de padvinderij was inmiddels in het grotere geheel opof ondergegaan. In de wat vage en onbestemde ideologie van de beweging was er voor een confessionele zuil ook eigenlijk geen plaats. Aan debelofte was inmiddels ook wat gesleuteld, wat voor een neutrale organisatie eigenlijk niet anders kon. De belangstelling vanuit gereformeerde kring voor de padvinderij is mede daarom altijd uiterst ge-

Het boekje van Baden Powell was in Nederland op slag populair en direct na het verschijnen van de vertaling van Van Hoytema onder de pakkende titel 'Op, Hollandsche

(van onze correspondent)

-

HOUTEN Verschillende gemeenten hebben zich reeds op methoden beraamd om minder draagkrachtigen financieel tegemoet te komen door bijvoorbeeld het treffen van bepaalde maatregelen in de sfeer van de gemeentelijke belastingen. Veel van deze maatregelen zijn door de rijksoverheid als inkomensbeleid beschouwd en als gevolg daarvan door de Kroon vernietigd. Houten komt met iets origineels. Een geheel nieuwe variant is bedacht door hetcollege van Burgemeester en wethouders van Houten in de 'Regeling Tegemoetkoming Jeugdcontributies', die aan de raad ter vaststelling is aangeboden door middel van deze regeling, waarvoor 30.000,-wordt gevraagd voor hét eer-

’

ste jaar, dat op 1 augustus a.s. begint wil de gemeente leerplichtige jongeren tot de leeftijd van 18 jaar uit minderdraagkrachtige gezinnen de gelegenheid geven deze te nemen aan sociaal-culturele activiteiten en sportactiviteiten, die worden georganiseerd door instellingen, die in het welzijnsprogramma als gesubsidieerde verenigingen of stichtingen zijn opgenomen.

Voorwaarden Per persoon kan men een tegemoetkoming krijgen tot een maximum van twee lidmaatschappen, resp. deelnemersschappen. Daarbij moet vaststaan dat de kosten van het levensonderhoud van de betrokkene geheel ten laste van het huishouden moeten komen waarvan de aanvrager deel uit maakt. Men kan in aanmerking komen voor een tege-

■

tI

I

Afd. Assen

e.o.

.

JAARVERGADERING

m

voor ons

—

M

ring geweest. Kohnstammc.s. moeten daar heel anders over gedacht hebben, maar het gaat nu allemaal wat ver zulks toe te lichten. Voor het verjaren van de padvinderij koos men toch maar het jaar 1910 en het gedenkboek is dan ook getiteld '75 jaar Scouting in Nederland. De geschiedschrijvingzelfkan ik niet zo bewonderen, maar het boek staat vol nostalgische foto's, die het beeld van het wat weltfremde idealisme, dat bij mij altijd leefde omtrent depadvinderij, nog versterkten. De padvinderij telt in Nederland 125.000 leden. Het kantoor kwam later in Amersfoort en nog later in Leusden. Dit jaar zal ereen jamboree in Apeldoorn worden gehouden. Maar het^zal nooit meer negen? tien-drie-zeven worden. Eigenlijk een beetje jammer. N.a.v.: J.H. van der Steen, 75 jaarScouting in Nederland. Uitg. Europese Bibliotheek, Zaltbommel; 168pag. met 62foto's, prijs f 29,90.

moetkoming van 75% in de betaalde contributies, indien het inkomen het minimumloon niet te boven komt. Een percentage van 50 wordt toegepast indien het huishouden een inkomen heeft tot 200,-boven het minimum. Is dit in400,komen tot maximaal kan loon, -boven het minimum gemaakt aanspraak worden op een tegemoetkoming van 25%. Volgens de huidige maatstaven betekent dit dat een bruto maandinkomen van een huishouden van meer dan 2400,- buiten deze regeling valt.

’ ’

’

Uitvoering

B & W van Houten zijn van mening dat door de voorgestelde regeling geen ink°;

mensbeleid wordt

gevoera

doch dat uitvoering wordt gegeven aan art. 8, lid 1, van «

Rijksbijdrageregeling sociaaj' cultureel werk. In dit artiK»

!

*e"

zijnsplan extra aandacht schenken aan groepen die situaties van maatschapp*" lijke achterstand verkeren eu door de bestaande mogeW* heden onvoldoende zijn dreigen te worden) bereikt. Niettemin houden B & m van Houten er rekening g de dat de Kroon een door meenteraad in ijsnoemde zin te nemen bes tg sing zal vernietigen. In da val staat het college klaar een dergelijke uitspraak op het hoogste niveau aan vechten.

bo^

te houden D.V. vrijdag 29 maart 1985 in de Maranathakerk te Assen, Nobellaan 140 aanvang 19.45 uur.

M^M a^k^H

(foto links).

aan gemeenten dracht gegeven in het

O^M

O^M W,^H

standaard'

wordt

H fonirradnc. n>

W

J

Houten subsidieert op contributiegebied

j

<^V

Hi^ffli^??!r!rWiWiPiß H Blü. 5291

lft<; HORDIJK PAL nunururv r«LLC 5

ven).

K

|l_i % V^Ef

KailiSK^rTlf^rWfai

,

C

-4*

\JK\J

32 Hooqeveen Tel (05280) 62864

«<■>,..,. n= 7,,;,^,.. DeZuidmaten4,

BJw

Zuiawoiae Tei 05900-13063 rt « u mwi u analen M n uw werk scfioo, of sranon

Behanghandei

Autobedrijf Jaap Dik

vandenbeukel

BI

VJ

hekman ZONEN BV erkende verhuizers nat. en intern verhuizingen en transporten vestigingen: Emmen tel 05910-12425 2200 nv verwarmde opslag Assen, tel 05920-51093. Rotterdam dd 4151 tel 010514144 Capeiie a/d ussei Capelseweg; pgg tel 010-211694 en 010582327

9"TN1

M

S

HYPOTHEKEN ASSURANTIËN I viietsMntsi a 141 cm leeraam

Haagje

Tei 05927 M7l ogg 5905

y^ h~ S^^*******- >u

jo. om. *| **"-"*■*«« Telefoon 05255 J999

8096 BK OIDeBROEK

1 HWP^VfTTTlip^^ 1

m,

I

«cEssotresenotocsoeiEN zaterdags tot a6 00uur geooend

a^**^^^llim

Vanaaai^

VAST GOED

,^^

A^

i^^*^ I ■j fc

Te koop solide vrijstaande

VKi J 1 o^^^k W

f

aa^^***t. m HOOGEVEEN.

afgedrukt^^^p

m &{Deze

/

gids wordt lx per week 1 Kol x2O mm hoog kost 338,- per jaar 2 kol x2O mm hoog kost 676,- per jaar minimaal 1 kwartaal

vaartoord voor padvinders. Het succes van het kamp leidde tot de stichting van de padvinderij in 1907. (foto bo-

Het kamp van Browm.;. Island vond navolging hele wereld. Ook in overd Ned land kwam het verkennen i de mode. Het was geen toevalD dat de schutkleuren uit j' Boerenoorlog de kleuren van de padvinderi werden. Baden droomde daarbij van PoweU een in ternationale verbroedering Zoals de Eerste Wereldoorlog een grote streep haalde het wereldsocialisme, zo door de Tweede Wereldoorlogdeed dat door de internationale padvinderij. Daarna volgde evenwel een voorspoedig herstel

zal spreken de heer Y. Krieke uit Hoogezand, over:

van

der

Hetzal wel psychisch zijn' Naast de gebruikelijke zaken zal er ook bestuursverkiezing zijn. Leden en belangstellenden van harte welkom. Het afdelingsbestuur

-

-

38jj'

GRAVE (ANP) Een rige zwaar geestelijk ge"a ge capte man heeft zijn 58-jar moeder in haar wonink8 orn Grave met eeri messteek het leven gebracht. De politie van Grave heen meegedeeld. jge De zoon was sedert e tijd thuis. Wat de oorzaak ft de uitbarsting is geweest n de rijkspolitie nog niet nen vaststellen.

e^

I*'^

£^nds Dagblad

9

Woensdag 27 maart 1985

Economie

In bankwezen akkoord

Philips doet voorstel cao-overleg te hervatten

over salarisstructuur

(ANP)AMSTERDAM bonden en werkgevers hebben in het gokbedrijf over eeneen ak-

Ptord bereikt

nieuwe De cao bevat "jarisstructuur. maar salaris* alleenvoornogwerknemers tot "halen iets van meer dan, *\, niveau inOOO gulden Per Jaar- Uiter-

- Philips wil het overleg over een EINDHOVEN

~

nieuwe collectieve arbeids-

op 1 juli 1988 moeten de k
drijfstak

(op de

'topfuncties',

een kwart «ngeveer totaal, na)

is tien jaar onderhanmoest overeeneerst deld: worden bereikt stemming

koord

over eenenfunctiewaarderingsdaarna over de

bij systeem functies passende diverse de

In het bankbesalarisschalen. mensen, 100.000 drijf werken

ingedeeld in salarisgroepen. vijftien De totale loonsom gaat ten gevolge van het akkoord de Romende jaren per bankbe-

worden nu

ij

drijf structureel

maximaal g,et twee procent omhoog.

Volgens een woordvoerder jan de bankwerkgevers komt ongeveer de helft van de medewerkers in een hogere schaal terecht en een klein deel in een lagere, terwijl het salarisniveau voor de rest gelijk blijft. Van de huidige medewerkers gaat niemand er in salaris op achteruit. Personeelsleden die terecht komen in een

GRAAF

schaal met een lager eindsalarts dan die waarin ze nu zitten krijgen de garantie dat ze hun oorspronkelijke salaris houden en dat ze nog drie jaar lang op dezelfde periodieke

verhogingen kunnen rekenen als ze in de oude schaal zouden hebben gehad. Het akkoord houdt in dat de afzonderlijke banken kunnen kiezen tussen het voor de hele

bedrijfstak uitgewerkte salarissysteem of een eigen sys-

overeenkomst met de vakbonden hervatten. Dat heeft een woordvoerder van Philips gisteren meegedeeld. Philips heeft de vakorganisaties uitgenodigd voor een gesprek donderdagmorgen om elf uur. De Industriebond FNV heeft al laten weten op de uitnodiging van Philips te zullen ingaan. Het overleg werd op 28 fe-

bruari afgebroken. Grootste

geschilpunt vormde de invoering van de 36-urige werkweek. Philips voelde er niets voor om nog verder te onderhandelen zolang er geen zicht was op het bereiken van een eventueel akkoord. Philips wilde nu niet praten over een 36-urige werkweek, maar pas

Groningen - Oost1986 reke-

(ANP)

Groningen kan in nen op enkele extra miljoenen ruldens voor arbeidsmarktmaatregelen. Dit heeft minister De Koning van sociale zaken en werkgelegenheid aan-

gekondigd in Veendam, waar hij sprak op een themabijeenkomst over 'werkgelegenheidsbeleid voor jongeren in regionaal perspectief.

Als voorwaarde voor deze itzonderingspositie stelt de bewindsman een inzet die er'x leidt dat zon vorm van exi aandacht op den duur iverbodig wordt. „Want wij i'tinnen en mogen niet accepte* m dat Oost-Groningen per definitie voor eeuwig een probleemregio zal zijn", aldus de bewindsman. Voor Oost-Groningen heerft hij dit jaar ruim «ven miljoen gulden uitgetrokken. De minister zei verder dat üj van plan is de opleidingsactiviteiten in het kader van te bijdrageregeling vakopleiding jeugdigen in Oost-Groningen te blijven ondersteu-

nen.

38 tegen 30 stemmen het wetsontwerp aow-nieuwe stijl aangenomen. Uiteindelijk bleek het CDA slechts één dissident op te leveren: de Hengelose senator mevr. Grol-Overling. De PvdA kende slechts twee tegenstemmers, A. Maassen en mevr. M.A. van der Meer. Verder stemden tegen de fracties van D' 66, CPN, SGP, PPR, RPF, GPV en VVD.

waarin de Zweedse Electrolux een belang van 49 procent heeft, is bezig met een reorganisatieplan dat onder meer tot een verlies van zesduizend arbeidsplaatsen zal leiden, vijfduizend voor het einde van dit jaar en duizend in de drie jaar daarna, zo meldde de Financial Times gisteren.

In het kort

Brandweerlieden sjouwen strobalen en zandzakken weg van het huis van staatssecretaris De Graaf van sociale zaken in Naarden Jongeren hadden daar symbolisch een dijk opgetrokken tegen met name bezuinigingen bij de wwv.

Na week met scherpe dalingen

Licht herstel dollarkoers sociaal-economische

-

Audet

-

NIJMEGEN (ANP) Het resultaat na belastingen van Associatie van Uitgevers van

Dagbladen en Tijdschriften,

Audet

is vorig jaar gestegen "net ruim 32 procent van ’11,3 ?üljoen tot 15 miljoen, "oorgesteld zal worden het dividend te verhogen van 10,-lo* 12,- en daarnaast 10 prownt in agio-aandelen uit te keuit de belastingvrije redie in 1984 is gevormd kor de verkoop van 40.405 f^ndelen. De omzet van Audet 15 in 1984 gestegen met 3 pro*nt van 278 miljoen tot 287 miljoen. De bedrijfslasj*n stegen met 2,7 procent, zo!)»* het bedrijfsresultaat met Procent toenam van f 16 "Wjoentotf 17,3 miljoen.

’

’

J

"?

Jaguar

LONDEN

(DPA-UPI)

- Ja-

Füar, de Britse fabrikant van automobielen, heeft ,oriB jaar een winst voor bebehaald van 91,5

Jttueuze

ogen r%en pond sterling, tegen

ehuidi ge koers 384 miljoen pien, zo is in Londen be*ndgemaakt. De winst is 83 m??ent hoger dan die van

s-

De omzet ging van 472,6 ar 634,1 miljoen pond sterh -8

6'

'

2,6 miljard gulden. Vol-

Jaguar-topman John Mn is de sterke verbetering anken aan de voortdurend ? J" vraag en aan de hoge to. van de dollar. Het aan-

wagens bedroeg J2 Ji56,erkochte vijftien procent meer m 1983. De produktie 'ero met negentien procent reroot tot 33.437 wagens.

J?

Lioyd's LO\DEN

.

(DPA RTR)

. Het

'aar zÜn er schepen *L ?Pen pel gelopen met een to"»le !t0 miljoen

van 18,3

ite

'9 milJ°en ton in '"»3 m 15aantal gebouwde *he ver minderde echter '»ö90"3 f^'6 tot 2210, zo staat in £ Jaarverslag van Lloyd's geen lO

e

van een

Er was opleving in de

wereldscheepsbouw, behalve in Japan. De werven kregen het afgelopen jaar orders voor schepen van bij elkaar zestien miljoen ton. Daarvan werd 56 procent in Japan geplaatst en 17,4 procent in Zuid-Korea. Bredero

-

UTRECHT (ANP) De nettowinst van Bredero verenigde bedrijven (bouw) is vorig jaar 12,1 miljoen tot gedaald van Voorgesteld miljoen. 8,3 wordt een dividend van 11,100 nomi-per aandeel van 17,- benaal. Over 1983 is taald, waarvan 7,- als keuzedividend. De netto-omzet van Bredero daalde vorig jaar met 1365 miljoen. 9 procent tot aandelenkapitaal nam Het over het stockdividend door 36,1 miljoen. 1983 toe met De nettowinst per aandeel kwam vorig jaar uit op 22,90 tegen/ 33,600ver 1983.

’

’

’

’’ ’

’ ’

’

Brink-Molyn

-

GROOT-AMMERS (ANP) Volgens voorlopige cijfers is de omzet van Brink-Molyn (verf, drukinkt) vorig jaar gestegen met 17 procent van 145 miljoen tot 170 miljoen. De winst na belastingen nam met ruim 60 procent toe van/ 2,5 miljoen tot 4,1 miljoen. Diverse aanloopkosten voor onder meer nieuwe activiteiten in Nederland van 2 miljoen worden geruim heel ten laste van 1984 gebracht. De winst per aandeel 8,- tot ruim nam toe van volgens moet Daarbij 10,-. aanmerking in het bedrijf worden genomen dat vorig jaar het aandelenkapitaal met ongeveer 32 procent is uitgebreid. Voor 1985 wordt een verdere groei van de winst per

’

’

’

’

’

’

aandeel verwacht.

- Textielgroep Twenthe heeft ondanks ALMELO

(ANP)

aanloopverliezen bij nieuwe

activiteiten vorig jaar een onvan veranderde winst geboekt Voorgesteld miljoen. f 1,2 wordt het dividend te handhaven op 7 procent.

pijen hebben maatregelen getroffen om naar Denemarken

te kunnen blijven vliegen ondanks de stakingen in dat land. De KLM regelt op het vliegveld Kastrup bij Kopenhagen de zaken zelf aldus een woordvoerder. Het geschil brak uit nadat verleden week bemiddelingspogingen van de regering waren mislukt, die na vier maanden van vruchteloze onderhandelingen tussen de Deense federatie van werkgevers en het Deense vakverbond tot een overeenkomst hadden moeten leiden. De bonden eisen loonsverhogingen tussen de vier en zes procent en een verkorting van de werkweek tot 35 uur. Het laatste grote arbeidsconflict in Denemarken deed zich voor in 1973. Het duurde indertijd verscheidene weken voordat het resulteerde in bescheiden loonsverhogingen, gelijke betaling van mannen en vrouwen en verkorting van de werkweek van 41,75 tot 40 uur.

(tussen

banen kwijt MILAAN (ANP) - Het Italiaanse concern Zanussi,

Het aantal arbeidsplaatsen dat moet verdwijnen komt overeen met een derde van het totale aantal bij de Italiaanse witgoedfabrikant. Nóg d<;ze week zal het concern overleg plegen met de Italiaanse minister van industrie, R. Altissimo. Zanussi hoort bij de grote particuliere werkgevers in Italië. Het reorganisatieplan bevat verder investeringen van ongeveer honderd miljard lire, 177 miljoen gulden. Dat geld zal worden gestoken in nieuwe automatiseringstechnieken, waarmee de produktiviteit moet worden vergroot.

-

(DPA) Het is de Deense regering in een vergadering in de nacht van maandag op dinsdag niet gelukt de grondslag te leggen voor het beëindigen van de staking van 300.000 georganiseerde werknemers in het particuliere bedrijfsleven in Denemarken. Het conflict over loonsverhoging en verkorting van de arbeidstijd duurde daarom gisteren onverminderd voort en dreigt zich de komende weken uit te breiwanneer ook ruim den, 100.000 Rijks- en gemeenteambtenaren gaan staken. De staking heeft in het begin van de week geleid tot aanzienlijke problemen bij de energievoorziening en bij de afwikkeling van het luchtverkeer. De internationale verbindingen per spoor en op het water en het pontverkeer tussen de Bondsrepubliek en Denemarken, zijn door de staking nog niet getroffen. De KLM en andere buitenlandse vliegtuigmaatschap-

KOPENHAGEN

Eerste Kamer Marktberichten akkoord met nieuwe aow GRAAN GRONINGEN - Prijzen in gulden per 100 kg haakDEN HAAG (ANP) - De Eerjes de vorige prijs): Tarwe 52,00ste Kamer heeft gisteren met 32,25 (51,00-52,60). Winter- en zo-

redactie)

’

lips-personeel en de Unie BLHP hebben bij Philips eveneens aangedrongen op een hervatting van het overleg. Vorige week nog liet de Unie BLHP weten al tevreden te zijn als Philips zich bereid zou verklaren verder te willen praten over verdergaande arbeidstijdverkorting als de ervaringen met de 38-urige werkweek zouden zijn geëvalueerd. Aanvankelijk eiste ook de Unie BLHP op korte invoering van een 36zijn organisatie termijn Ook stelde -urige werkweek. Philips onlangs een ultimatum, namelijk dat het overleg Het nieuwe standpunt van voor 1 april zou moeten worde Unie BLHP sluit aan bij den hervat op basis van de dat van de Federatie van Hovoorstellen zoals die door de ger Philips-personeel. Deze orbonden waren ingediend. „Als ganisatie had Philips al aan Philips daar niet op zou zijn het begin van de cao-onderingegaan waren acties ook handelingen voorgesteld om van onze kant niet uitgesloeerst de ervaringen met de 38-urige werkweek af te wachten", aldus De Haan. De federatie van hoger Phiten.

In de uitnodiging aan de bonden schrijft Philips bereid te zijn de situatie met betrekking tot de herverdeling van het werk opnieuw onder ogen te willen zien en stil te willen staan bij de rest van de voorstellen. „Een tekst waarmee je in feite alle kanten uit kunt, maar waar naar mijn mening toch ruimte in zit", meent P. de Haan van de Industriebond CNV.

teem. Een eventueel eigen systeem moeten ze echter door de bij de bank-cao betrokken partijen laten toetsen aan regels die ook in het akkoord zijn opgenomen. Over het bereikte akkoord zei bestuurder H. Hofstee van de Dienstenbond FNV dat hij er tien jaar voor heeft gevochten en dat hij het ziet als „de vlag op het nieuwe loongebouw."

(van onze

’

aan het eind van het jaar, als de gevolgen bekend zijn van de invoering van de 38-urige werkweek in januari. Volgens een woordvoerder van de Industriebond FNV is Philips kennelijk bereid het eerder ingenomen standpunt te herzien. „Wij leiden uit de uitnodiging van Philips af dat de onderneming wil praten over mogelijkheden om te komen tot een herverdeling van het werk. Ook de andere caovoorstellen van de bonden lijken nu bespreekbaar", aldus de zegsman van de Industriebond FNV. Of het overleg na donderdag nog verder wordt voortgezet is volgens hem afhankelijk van de bereidheid van Philips om in te gaan op die voorstellen. Eerder heeft de Industriebond FNV bij Philips met acties gedreigd.

Zanussi wil 6000

Extra geld voor OostVEENDAM

STAATSSECRETARIS DE

procent

is uniek ?an het „oor Nederland. Over dit ak-

(ANP)

Denemarken in greep van stakingsgolf

AMSTERDAM De koers van de dollar is gisteren op de Europese valutamarkten weer wat gestegen. Op de Amsterdamse wisselmarkt werd de dollar rond het middaguur voor ongeveer 3,65 verhandeld, bijna een cent hoger dan de officiële middenkoers die 3,6425 werd maandag op vastgesteld. Het stabilisatieproces dat vorige week vrijdag inzette, na forse dalingen eerder die week, leek daarmee te worden voortgezet. De rust rond de dollar op dit moment staat in schril contrast met de ontwikkelingenvorige week.

’

’

In een 'hectische, chaotische handel' wanordelijke en daalde de koers toen ruim twintig cent. Dat was de tweede scherpe daling binnen een paar weken. Eind februari wisten de centrale banken via massale interventies (het ging daarbij waarschijnlijk om een bedrag van 11 miljard dollar) de koers van de dollar terug te brengen van 3,94 tot 3,69. Het vertrouwen was echter niet geschokt en in de eerste weken van maart steeg de koers van de dollar weer tot ongeveer/ 3,85.

’

’

Vreemde valuta De advieskoersen (aan- en verkoop prijzen) voor buitenlands bankpa pier vandaag geldend in Amster dam luiden: Amerikaanse dollar 3,58-2,70 Engelse pond 4,14-4,44 5.45-5,75 Belgische fr. (100) 111,25 -115,25 Duitse mark (100) 16,90-18,90 Ital. lire(10.000) Portugese esc. (100) 1,95-2,45 2,58-2,70 Canadese dollar 35,75-38,75 Franse fr. (100) 131,50- 136,00 Zwitserse fr. (100) Zweedse kroon (100) 37,75-40,75 Noorse kroon (100) 37,75-40,75 Deense kroon (100) 30,00-33,00 15,86 16,36 Oostenr. sch. (100) 1.96-2,21 Spaanse pes. (100) 2,40-3,20 Gr. drachme(loo) 52,75-55,75 Finse mark (100) Joegosl. dinar(lOO) 1,10-2,10 3,32 - 3.62 lerse pond 1,63 -1,82 Zuidafr. rand 2,48 2,60 Austr. dollar Indon rupiah(lOO) 0,30-0,40

-

-

Vorige week sloeg het kli'maat rond de dollar, echter

om. Via twee scherpe duikelingen op dinsdag en donderdag daalde de koers tot 3,62 afgelopen vrijdag. Voor de daling was deze keer ingrijpen van de centrale banken niet nodig. Vorige week maandag -waren er nog geen aanwijzingen voor een scherpe koersval. Dat veranderde plotseling toen bekend werd dat 71 spaarbanken in de Amerikaanse staat Ohio langer gesloten zouden blijven dan werd verwacht. Na de ondergang van de grootste spaarbank in Ohio, de Home State Savings Bank, was een particulier fonds waarbij de banken in Ohio hun tegoeden verzekeren, in problemen geraakt. Spaarders die ongerust waren geworden over de door grote verliezen veroorzaakte sluiting van de HSSB, gingen massaal hun tegoeden opnemen. Al snel bleek dat de banken onvoldoende dekking konden krijgen van het particulier fonds. De gouverneur van Ohio, R. F. Celeste, gelastte toen sluiting van de banken in Ohio. Toen vorige week maandag bekend werd dat de sluiting langer zou duren omdat het reddingsplan nog niet klaar was, sloeg het

’

klimaat rond de dollar om. Dinsdag werd op de wisselmarkt in Amsterdam een officiële middenkoers vastgesteld van 3,7180 gulden, tien cent lager dan de 3,8180 van maandag. De stemming ten opzichte van de economische situatie in de VS was opeens kritischer geworden. Dat bleek ook later in de week, toen de dollar na tegenvallende berichten over de ontwikkeling van de economie in de VS nog meer terrein moest prijsgeven. Woensdag bleef de daling in Amsterdam beperkt tot drie cent.

’

Magere groei Donderdag werd bekendgemaakt dat de economie van de VS in het eerste kwartaal van dit jaar 2,1 procent op jaarbasis is gegroeid. Dat cijfer lag aanzienlijk beneden de 3,6 procent waarop veel economen hadden gerekend. De dollarhandelarenreageerden snel op de tegenvallende groeicijfers. Op de Amsterdamse wisselmarkt werd in het begin van de middag nog een officiële middenkoers vastgesteld van 3,6840, niet veel minder dan de 3,6865 gulden van woensdag. Maar na het nieuws uit de VS lag de koers aan het slot van de handel rond de 3,62. Vrijdag bleef

’

’

’

-

ROTTERDAM (ANP) De nettowinst van Econosto is vo-

rig jaar gestegen van 3,9 miljoen tot 5 miljoen. Voorgesteld wordt het dividend te verhogen van 4,20 tot 4,60. De omzet ging in 1984 omhoog van 100 miljoen tot 123 miljoen, aldus het bedrijf.

’

’ ’ ’

’

HAARLEM (ANP) - Het ingenieursbuAmerikaanse reau Fluor in Haarlem gaat 250 personeelsleden ontslaan. Bij Fluor werken in totaal 950 mensen. Volgens de bedrijfsleiding is een gebrek aan opdrachten de oorzaak van het collectieve ontslag. Fluor-Nederland is gespecialiseerd op het gebied van de petroleumen petrochemische industrie. De verslechterde situatie in die sector heeft geleid tot minder opdrachten, aldus de directie van Fluor. Meneba

-

RIJSWIJK (ANP) Het voedingsmiddelenconcern Meneba heeft vorig jaar volgens verwachting nog verlies geleden. De in het tweede halfjaar ingetreden verbetering zal echter dit jaar doorzetten, zo heeft de raad van bestuur bekendgemaakt. Meneba heeft 1984 afgesloten met een verlies van 4,8 miljoen, waarvan 2,7 miljoen in het eerste halfjaar tot stand kwam. De omzet bleef met 1187 miljoen gelijk aan 1983. Het bedrijfsresultaat was 14,6 miljoen positief (1983: 22,7 mil10 joen). Hiervan werd ruim miljoen in het tweede halfjaar behaald.

’ ’

’

’’ ’

Aegon Ahold

Akzo ABN Amev AMRO Boskalis Westm. Dordt. Petr. Dordt. Petr. pref.

Elsevier-NDU

FGH Gistßrocades Heineken Heineken Holding Holl. Beton Groep Hoogovens

KLM ' Kon. Olie

Nat.-Nederlanden NedLloyd Groep

NMB Océ-v.d. Grinten Van Ommeren

’’ ’’ ’’ ’’’ ’’ ’’ ’’’ ’’ ’’ ’’ ’

LN

185,00 219,00 108,90 405,00 215,00 75,40

-

’lBB,OO ’215,50 ’108,90 ’407,50 ’213,20 75,00

’’ ’ ’ ’ ’’ ’ ’

176,00 ’177,50 172,20

113.00 ’112.00 55,80 182,70 157,00 141,00 123,50 59,00 59,10 195,70 69,10

54,80 ’183,00 ’157,00 ’123,20 58,60 59,00 ’198,40

69.50

183.50 ’181,50 173,20 ’173.50 314,00 ’312,50 30,20

30,20

Pakhoed Holding Philips Robeco Rodamco Rolinco Rorento Unilever VNU VolkerStevin WUH Handel, md.div

ACF

Alrenta Ass. St. Rotterdam Audet Van Berkel Bols Bredero BührmannTett. IHCCaland Ceteco CSM Crédit Lyonnais

- --

4.*i.iJ3S3G!{jiM00b r* AMSTERDAM - 26 maart - De

GOUD EN ZILVER " '

goud* en zilverprijzen zijn als volgt vastgesteld (tussen haakjes de vorige prijs): goud: onbewerkt 36.930-37.430 (37.000-37.500), bewerkt 39.310 verkoop (39.380 verkoop). Zilver: onbewerkt 705-775 (710-780), bewerkt 810 verkoop (820 verkoop).

IN DE VISHAL

een medewerker)

-

IJMUIDEN Aan de maandagmarkt werd aangevoerd: 14.325 kg tong; 87 kisten tarbot en griet; 884 kisten kabeljauw; 49 kisten schelvis; 249kisten wijting; 1884kisten schol; 78 kisten schar; 93 kisten haring en 313 kisten diversen. Prijzen in guldens: per 1kg: heilbot 24,14; tarbot 27,59-26,61; grote tong 15,2-15,00; grootmiddel tong 15,15-14,18; kleinmiddel tong 14,19-13,68; tong één 12,32-11,78; tong twee 11,41-10,94. Per 40 kg: tarobt 960-585; griet 574-380; kabeljauw één 228-140; kabeljauw twee 190-148; kabeljauw drie 192-146; kabeljauw vier 150-142;kabeljauw vijf 146-82; schol één 166-154; schol twee 164-154; schol drie 146-130; schol viewr 124-92; wijting vier 134-96; schelvis vier 144-100; rog» gen 186-120; hammen met kop 300170; haring twee 25,00-22,80; tong-, schar 382-140; schar 130-70; haai 204-202; krab 45; poontjes 112-100; schartong 130-124; wolf 232.

Beurs op weg omlaag -

AMSTERDAM (ANP) Het Damrak heeft gisteren net als Wall Street de weg omlaag, die maandag werd ingeslagen, verder gevolgd. Op de actieve markt waren er rond het middaguur slechts enkele fondsen beperkt hoger. Nationale-Nederlanden stond op dat moment op een winst van 0,60 op 69,40, terwijl Nedlloyd een dubbeltje aan de koers had toegevoegd op 180,90.

’

Dinsdag 26 maart 1985 VK

-

Fluor

Beurs Amsterdam Actieve aandelen

-

Prijzen: VEE GRONINGEN Stieren (resp. le en 2e kw.) 7,908,40 7,30-7,90. vaarzen (resp. le en 2e kw.) 7,10-7,50 6,80-7,10. koeien (resp. le, 2e en 3e kw.) 7,10-7,40 6,80-7,10 6,20-6,80. worstkoeien 5,10-6,10. (voorgaande prijzen zijn per kg geslacht gewicht en ontvet), schapen 160-220. lammeren (resp. rammen en ooien) 225-300 180-230. varkens 3,20-3,35. zeugen le kw. 2,80-2,95. melk- en kalfkoeien (resp. le en 2e soort)1750-2300 13501750. melk- en kalfvaarzen (resp. le en 2e soort) 1700-2100 1350-1700. guste koeien 1150-100. pinken 7001100. nuka's voor de mest zwartbont stieren 210-370. vaarskoeien 90-200. Aanvoer: Slachtvee 953. stieren 35. gebruiksvee 185. jongvee 135. nuka's zwartbont 1402. slachtschapen en lammeren 388. gebruiksschapen en lammeren 70. varkens 393. bokken en geiten 54. paarden 7. totaal 3622. Stemming (resp. handel en prijzen): Slachtvee goed iets hoger, stieren traag - gelijk, gebruiksvee en jongvee goed geprijshoudend. nuka's traag lijk, schapen en lammeren rustig gelijk, varkens goed - iets hoger.

(van

het rustig rond de dollar en kon een officiële middenkoers 3,6280 worden vastgevan steld. Ook op andere Europese valutamarkten is de koers van de dollar vorige week gedaald. Een handelaar in Londen legde vorige week het breekpunt met betrekking tot het vertrouwen in de dollar bij eerder nieuws dan de spaarbankenkwestie in Ohio. Hij verklaarde dat veel beleggers zijn geschrokken van het nieuws dat de VS voor het eerst sinds 1914 een schuldenland zijn geworden. De problemen rond de spaarbanken in Ohio en de magere groeicijfers van de VS in de eerste maanden van 1985 hebben het geschokte vertrouwen een nieuwe deuk gegeven. Het is daarom nog maar de vraag of de koers van de dollar de koersval van vorige week net zo vlug weer is vergeten als die aan het begin van de maand.

’

Het CDA, dat aanvankelijk een groter aantal 'bezwaarden' tegen de nieuwe aow-opzet kende dan bij de stemming tot uitdrukking kwam, gaat ervan uit dat zijn bedenkingen tegen het wetsontwerp van minister De Koning en staatssecretaris De Graaf (sociale zaken) nog voor de invoe, ring van het nieuwe aow-stelsel (1988) zullen worden weggenomen. Het gaat daarbij met name om de 'toeslag' die de oudste partner van een gehuwd echtpaar krijgt op zijn of haar aow-uitkering. In het nieuwe stelsel krijgt de partner die het eerst 65 jaar wordt vijftig procent van de huidige gehuwden-aow, met een toeslag van eveneens vijftig procent als de jongere partner niets of slechts een bescheiden bedrag bijverdient. Die toeslag wordt verlaagd naarmate het inkomen van de jongere partner, meestal de vrouw, hoger is. De WD is daar principieel op tegen, terwijl het CDA er een discriminatie van vrouwen in bespeurt.

mergerst 50,00-51,25 (49,50-50,40).

’’’’ ’’ ’’ ’’ ’’ ’’’ ’’ ’’ ’’’

69,70 68,40 60,70 60,80 75,30 75,70 138,90 ’138,00 68,80 68,10 44,00 44,10 341.50 ’342,50 209.00 ’209,50 32,80 31,50 103,50 ’102,50

’’ ’’ ’ ’

197,00 140,10 131,00 318,00 51,00 111,00 152,00 87,00 36,40 229,00 169,00 84,70

’197,50 ’140,30 ’131,50 ’310,10 f

’109,50 ’151,00 86,70 36,00 ’228,50 ’165,00 82,70

’’ ’

DeliMij. Fokker Furness Gamma Holding Hagemeijer

HAL-trust Holec Intern. Muller Kluwer Kon. Bijenkorf Kon. Papier Meneba Naarden Nutricia Nijverdal-T. Cate Sarakreek Smit Int. VMFStork Wereldhave

Wessanen

’’ ’’’ ’’’ ’’ ’’’ ’’ ’’ ’’ ’

’ ’’ ’ ’ ’’ ’

116,00 105,00 ’103,50 47,20 49,50 148,30 ’148,00 47,00 47,80 455,00 ’495,50

170.00 ’170,00 51,90 50.70

170,00 40,70 138,00 70,50 48,00 149,00 290,00 133,00 38,90 148,00 180,00 168,00

’168,00 39,50 ’136,80 70,50 47,90 ’149,00 ’283,00 ’132,50 38,40 ’148,30 ’lBl,OO ’167,00

ANP-CBS-koersindices Algemeen

Algemeen-lokaal Internationals Industrie Scheep-en luchtv. Banken Verzekering Handel CBS-oblig. index Rendem. Staatslen. waarvan 3-5 jaar waarvan 5-8 jaar

waarvan 5 langste Rendem. BNG-len. Rendem. Banklen. Rendem. Pandbr.

25/3

26/3

204,50 190,30 219,90 166,20 225,40 286,50 528,40 183,50 103,10 7,90 7,87 7,94 7,97 7,96 8,17 8,34

203,50 189,10 219,90 165,20 222,30 285,60 528,20 182,00 103,40 7,86 7,83 7,90 7,93 7,93 8,09 8,31

’

’

De rest van de fondsen gaf overwegend meer dalingen te zien. Bij de internationals kon Koninklijke Olie zich wel handhaven op 196,10. Akzo verloor echter ’l,- op 107,60, Unilever 2,50 op 339,50 en Hoogovens 1,-op 58,-. Philips werd veertig cent goedkoper op 60,40 en KLM daalde 1,20 tot 57,80. Bij de banken was het grootste verlies weggelegd voor NMB die 1,20 zakte naar

’

’’ ’ ’ ’

’

’’ ’ ’’

172,-. Ondanks de bekendmaking van een flinke winststijging over 1984 moest FGH 1,70 prijsgeven op 54,50. Op de actieve markt tekende zich na de middag een licht herstel af. Op de lokale markt moesten zeer veel fondsen terrein prijsgeven.

’

10

woensdag 27 maart 1985

Nederlands Dagblad

1

Familieberichten God maakte ons dankbaar en blij met de geboorte van

RENATE

De God van het verbond verblijdde ons met de geboorte van een dochter en zusje

MARLENA

JANenGERDifcN BEEKHUIS-HAAK

De HERE geeft grote vreugde in ons gezin door de geboorte van

FRANCINA WILHELMINA

HANS ZOMER JANNV ZOMERYANGIJ/L-N Erik

Willenden is een van

Joren is een broertje van Tij men Melcher

Ineke Leonie en

3834 AG Leusden Moeder en dochter verblijven tijdelijk in het St. Elisa-

De God van het Verbond wilde ons verblijden met de

22 maart 1985 Dennekruid 7 3068 SC Rotterdam

Groot is onze dank aan de Here God, onze Schepper, nu Hij ons een gezonde en welgeschapen zoon heeft toevertrouwd

Johan is een broertje van Geert-Elias J.E. ELZES D.M.I.ELZES-BOS

22 maart 1985 Marsdiep 40 3844 LW Harderwijk Na 16 april 1985: Bark 6 1276 CB Huizen

JANINK WIM VAN DEREIJK TINEKE VAN DEREIJKVAN EERDEN

CORNELIA NICOLINE (Corlien) HEUEenSAPHIA HILVERS-DE VRIES Harm

24 maart 1984 Marsdiep 36 3844 LV Harderwijk

zr. A. veenstra en ds. J. Rijneveld cm. pred.

van een dochter en zusje

van

20 nut.: G.M. Mosselman (53 jr.) Nieuwerkerk a/d IJssel; J. Verseveldt-Mulder (84 jr.) 's-Gravenhage; G. Gootjes (70 jr.) Emmeloord; S.J. Kok (73 jr.) Zeist; A.B. de Vries (68 jr.) Appelscha; R. de Haan (58

Liefs, pa en ma, broers en zussen, neefjes en nichtjes.

Noord-Houdringe-

ANNEWIEKE

laan 98

naar

PETRA

Noord-Houdringelaan 82 Kamer 7 (tel. 793347)

We noemen haar

Annewieke.

MM

Adverteer

in het

Fedde God deed geboren worden

f

\

MM mui k M MMIN4

Wanneer ik naar Uw hemel kijk, wat voel ik mij dan klein Maar U zegt dat ik op U lijk

mijn Vader wilt U zijn O Heer, wat is een mensenkind dat U hem zo geweldig vindt en dat U steeds weer naar

hem vraagt, en hem op handen draagt.' Dankbaar hebben wij van de HEERE ons derde kind

en een broertje van

Wieteke Harmjaap

Tjerk S. de Vries

Ruud

Achter de Hare 23, 8325 EP Vollenhove

'DE VEENCAMP' NIJEVEEN

1 tot6juliennaloaug.

Tel. 08388-2121

GERRIT en JANNEKE LENTING-VOS Marijan en Margreet

’’

Het boeiende verslag

-

L

Dankbaar delen wij u mee, dat onze ouders

Dankbaar en blij ontvingen we van God opnieuw één van Zijn kinderen.

dochter en

TRIENEKEIDA (Trieneke) ROELOF WIGBOLDUS DITTYWIGBOLn;

HAMMI

Freek Pieter Boterdiep W.Z. 30 *781 EJ Bedum

i

FOEKJE GRIMMIUS

aanwezig

DE BAAT GAAT VOOR lener

«w^in^voorjmgww.

van der Graaf De baat gaat voor de kost uit

5 D.V. 31

*j

f

f.

jS

V f

I

1985 hun 25-jarig huwelijk willen herdenken.Hun dankbare kinderen: maart

D/ D Martyn Lloyd Jones Vrees niet, geloof

Overwegingen voor jongeren. Een inspirerende bundel met veel illustraties. 10^ Dlz' / 14,50

Het boek Habakuk en het probleem van de geschiedenis. Een indringende, praktische studie van de bekende En-

Ir. J. van der Graaf Beleden feiten

76 biz., / 12,90

■ Belijdenis met hart en mond De grote heilsfeiten worden in dit boekje niet ter discussie gesteld, maar eenvoudig beleden. Voor hen die belijdenis doen een waardevol boek. 120 blz., / 17,90

HProf.

dr. J. van Bruggen

l»<»&hh

oiz., ;f non u,3u

Ds. R. J. van Pagée Het gevecht van de profeet

Pastorale overwegingen bij de strijd van God om de mens, aan de hand van het verhaal van Elia. 96 biz., f 14,90

Ineen nieuwe frisse vertaling van Hans Werkman en met prachtige illustraties e 7 n9e 186 75

1

biz"/ d2

JJa^jS Hjj^^^^^^B ■F

bvekmi

J

Burlington, Canada:

HENK en WIL MA Middelstum: ARIE

STIJNIEenERANk TINEKE en JOH \N LINDA

A w ü houden 30 maart open huis van

ïf t

Groensingel 44 9991 CE Middelstum

10 uur tot 5 uur.

EMMAÜS VTCE VERSA

I i>

H K ë A

J

\/A K

V/Al

Over telefonisch opgegeven

Voorkom fouten geef uw

advertentie schriftelijk op

Overwegingen naar aanleiding van Christus' verschijning aan de Emmaüsgangers, Lucas 14 13-35. De auteur (E.0.-voorzitter) belicht de verschillende facetten van deze Paasgeschiedenis. 134 biz.. / 17.90-

:

N

I

QDf]/

DV-/L

Dh.

„„;.

~

:

~.

voor 12

Vf

voorafgegaan door een Bijbelstudie. Aan het slot van elk hoofdstuk zijn vragen en gesprekspunten opgenomen. 124 blz" 0

'

195

14'

'

—,—^y,—

A

_^

.^_^__^_^_^_^__

Ds. J. J. Poort

Gods

vreemdelingenlegioen

Korte pittige

stukjes, geschikt om dagelijks uit te lezen.

■

Ds L Kievit

■■VVPVPP'I

Vertrouwen en verwachten

52 meditaties volgens het kerkelijk jaar. Voor elke week een boeiende tekst, geschreven voor jong en oud 208 biz.. / 27,50 ' „

Ds.

, „. L. Kievit

Bï^^^ï "fjl I

Kjrn ac eer v*"""i Zijn naam Twintig meditaties, voluit schriftuur''i 1""' geestelijk en persoonlijk. 86 blz, / 14,50

mZIAÉÉLILI^ WÊÈrrrrT+r*T§. IU LtjHL B

Drs. K. Exalto

De enige troost

,_.

over 06"

gevraagde bundel

geloof en

*

102 ' Vraag uw boekhandel

jULI» artike.en

Doop, Belijdenis en Avondmaal 3e druk, 240 blz f27 90

Nel Benschop

Zo

ik Hem emW P'aC^e *»"** van de beroemde dichteres Zag

(\M WVP vJItI ËMv

*%Z4*fkT

Amen en beamen

°ver

Ds. W. van Gorsel/L van Driel Vastgeloven

5

Hel boek llabaluik en het probleemvan de geschiedenis

Blijdschap en kroon

I"' %*%**'«***. 96 75

<,„ ,c

l r 11 gCIOOI allC£fl*"

Overwegingen bij de brief van Paulus aan de FiliPPenzen. Op eenvoudige, begrijpelijke manier verduidelijkt de auteur deze kleine, fijne brief. 92 blz., / 13,90

Een vee,

k

Vrees niet

Ds. ui/ H. Veldhuizen

Ds. C. van der Wal

:£: c? ? 64 blz

UL

Inleiding tot de Heidelbergse Cate-

I

*" '

,

Ds- K Veldhuizen I drs. R. H. Kieskamp Wij belijden De Nederlandse Geloofsbelijdenis toegelicht. Dit boek geeft per artikel van de NGB een ne|dere toelichting,

Een Biibels,udie door de bekende Zeister predikant. Zeer geschikt voor persoonlijk gebruik, meditatie, maar

Vragen van jongeren

[( Kol

gelse predikant.

chsmus Reformatie reeks, 106 blz. / 15,90

De spiegel van het boek

niet worden gereclameerd

- Emmaüs vice

Drs. M. Verduin

Ui

advertenties kan

Ds. J. H. Velema

Jeruzalem ÜBrca versa

alleen...

3e druk- 60 bl* / 9-

John Bunyan

CDip/^

J> {$

V.SINKEI^

.

jr j

Reisgids voor christenen. Een actuele, uitleggende bespreking van de Bergrede van Jezus Christus. Deze hoogleraar uit Kampen heeft een frisse en

rsi-

3

ZEN...TEL.NR.

EVEN BELLEN... 038-219% GIDS rf STELLEN. Bh' DE WINKEL gebruikte kind.kleding en speel goed. Ook uw adres voor nieuwe baby- en Tevens gebtegels.kind.kledine De Boskamp 2, Tolbert (wijk Sintmaheert) Dag, ge0p.,te1.05945-16931.

april 1985 te worden verzonden aan de secretaris: de heer H. Bekker, Schimmeipenninckstraat 8,3332 HX zwijndrecht.

Sollicitaties dienen

Recreatieteam en zwembaden

V=C '^DeVuurbaakly

SIEPKO VENEMA

.,

£p;

Belijdenisgeschenken

zendingsgebieden op Irian

A

1 Petrus 3:1-7

104*

inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij het hoofd van de school, de heer B.H. Scheffer, tel. 078-129393.

05291-7224

| volop geïllustreerd met foto's van een reis naar de Verkrijgbaar bij de boekhandel

Naar de DORDOGNE mei h bus. Een heerlijke Franse vakantie. Data- ivs 24/8/'B5. Reissom/ 980 " standaard-kamer. Re js Mevr. J. MacLean-Baard f qrv d Fi' Rotterdam.

-

vrij vanaf 27 juli. Prijs vanaf f 430,- p.w.

Jaya en Kalimantan Barat. U

9934 NH Delfzijl

122 pag. iH. 15,90 (Voor Vrienden van de Vuurbaak 13,90)

(^k!^ i* Arn£'Rf

GEVRAAGD onze kleine jeugdvere i.v.m. de jaarvergadering woudehof 74, 6843 BZ

wacht dat zij belijdend lid van één der Geref. Kerken (vrijg.) is, volledig bevoegd is voor de basisschool.

BUNGALOWS

ir.*v, n d«-G»«rf

' 'BELIci

rfr

die inzetbaar is voor de jaargroep 4,3 of 2. van de te benoemen leerkracht wordt ver-

wegens annulering nog enkele

Surhuisterveen.

’

V>*

LEERKRACHT

Ook met Pasen nog en van

Drenthe Tel. 05202-14598-13155

De pelgrimsreis

(ND-cahier nr. 4)

Mij heeft uw wonderbaar beleid voor mijn geboorte toebereid. Zoals een hand een weefsel weeft, hebt Gij gemaakt wat in mij leeft. Ik loof U om uw groot vermogen; het staat voortdurend mij voor ogen. Psalm 139:6

JAKOB (Job)

105

Zending in ontwikkeling

22 maart 1985

mogen krijgen

23 maart 1985

m

Zoon van de dankbare ouders HARM POUTSMA SJOERDTJE POUTSMA-ADEMA

Struni?sv

rende deze 13-daagsebu !?i,Jtie. Inclusief een leuk e c pakket voor 1155 Reisbeg.: Mevr. J ü~MBaard te Rotterdam REIZEN... TELNR RV" 38* 219506. EVEN GIDS BESTELLEN. EN

jaar een

vrij voor 25 mei

oorspronkelijke stijl die velen aanP

FEITE SIEUWERD POUTSMA

de J°ego^iaXir> Na*?1* VIERA, naar Rl"

Het bestuur vraagt wegens huwelijk van de huidige leerkracht m.i.v. het nieuwe cursus-

mooi

VAKANTIEHUISJE

Dicht bij dekerk

De bergrede

8032 HE Zwolle Tel. 038-548775

25 maart 1985

Te huur bij

te huur! Mooie omgeving

Tr/

aul t"ltll-1/00'iel.

VERENIGING TER BEVORDERING VAN GEREFORMEERD ONDERWIJS TE ZWIJNDRECHT E.O.

LUNTEREN

STACARAVANS

ItÏt UII

tel. 033-721935

20 maart 1985 Haringvliet 181

We noemen onze zusje

Tel. 05495-1281 Ruime

rwr

3722 BT Bilthoven

Eline

Vlamoven

Huur f 250,- p.w. all in Tel. 05229-2066

Dicht bij viswater Bezet van 13/7 tot 10/8

jr.) Boornbergum; 21 mrt.: Th.W.A. Rijper (56 jr.) Zwijndrecht; J.J. Kram (84 jr.) Amsterdam; J. Vellinga-Bulthuis (70 jr.) Bergum; A. de ißoer (28 jr.)

m geboortekaartjes a verlovingskaartjes a ondertrouwcirculaires m visitekaartjes m dozen luxe post

(tel. 782592)

Nederlands Dagblad

GIETHOORN

Bos, zwembad in omg.

OMMEN

voor Amersfoort en omgeving verzorgen wij graag uw familiedrukwerk o.a.

drukkerij adruka amersfoort kamp 18

en kamer 49

FRITS SMIDS HERMIEN SMIDS-BRUINS

te huur

Overlijdensberichten uit andere bladen:

kunt.

op rustige camp. in bos- en waterrijke omgev. nabij

Bungalowpark übra

LEENTJE PIETERNELLA

,We wensen jou een goede reis en een fijne tijd en hopen dat je daar wennen

CARAVAN

en

ZOMERHUISJE

.

T.n. 4-/ 5-pers.

,

s^TcaJ^--Man

Te huur: op Terschelling. N og 9 juli en na 9 g' 05965-284.

--

Geen bloemen

SIEP

Blij en de Heere dankbaar berichten wij u de geboorte

vakantie op nieuwe

BOERDERIJ

Mijn man, onze vader en opa is opgebaard in de rouwkamer van het uitvaarcentrum 'Algemeen Belang', Esdoornlaan 187 te Groningen. Bezoekavond aldaar op woensdag 27 maart van 19.00 tot 20.00 uur. Een samenkomst zal D.V. worden gehouden op donderdag 28 maart om 11.00 uur in de aula op de Algemene Begraafplaats 'Selwerderhof' te Groningen waarna aansluitend de teraardebestelling zal plaatsvinden. Na afloop van de plechtigheid is er gelegenheid de familie te condoleren in de ontvangkamer.

1825 LE Alkmaar

verhuisd

nog vrij voor 6/7 en na 17/8 Ook met Pasen nog vrij Tel. 05235-266

DEN HAM (OW.)

Perseusstraat 40 9742 PK Groningen

’

T.k. gevr. STACARAVAN, minim. 2 si.pk. Bij voorkeur op 'De KI. Belties' of 'De Oldemeijer'. 038-537576. De Wit Roden vraagt HTS'er Electronics werktuigb./IFG b.v. vraagt 2 MTS'ers elektronica en 2 LTS'ers 16-18 jr. Inl. schoolver. RODEN, 05908-16635. Nu ruime keus in gebruikte PIANO'S gereviseerd en gestemd. Muziekhuis Souman, Voorstraat 49, Hardenberg. Tel. 05232-62014. SATANISME in het licht van de Bijbel door J.I. van Baaren. 32 blz. Prijs ’3,-. CLIC, Nw. Ebbingestraat 159, Groningen Tel. 050-717717.

T.h. mooie

ZOMERHUISJES

24 maart 1985

POPMUZIEK^«art &p 17,50. CLIC i n fo"?~ trum, Nw. Ebb*X<. 9715 BB Groningfn r^ 159, 717717. SnT«l.os«:

050-717717.

BEERZE/MARIËNBERG

trouwd. Wij noemen onze dochter

J%"««tor*

’

Liever geen bloemen; liever geen bezoek aan huis

MINEKESCHUURMANPRUMMEL ROELF SCHUURMAN Monique, Rolf, Frank, Charlotte ALICE BOERSMA-PRUMMEL HENK BOERSMA Armemarie, Tjeerd

Schiermonnikoog:

cassette 0 "^voof

bijbehorende '"Dt beelden kost /i breider informatie en stromingen in o'v* geeft te Velde. 128 blz. A

e

TE ER-

PAS OP DAT NIEMAND JE MISLEIDT! over Bhagwan en zijn beweging door C. van Baardewijk. 20 blz. Prijs 4,50. CLIC. Nw. Ebbingestraat 159, Groningen. Tel.

Kandelaar. De overledene is opgebaard in het rouwcentrum 'De Boskamp'; bezoek van 18.30 tot 19.30 uur.

GRÉ DIJKINGA-PRUMMEL ALBERT DIJKINGA Wilfred, Sander, Marian

Rooseveltstede 62-14 4463 GM Goes

22 maart 1985 Passerstraat 5

24 maart 1985 Vijverlaan 10 2742 ZJ Waddinxveen

G. PRUMMEL-WIERINGA

Groningen:

22 maart 1985

Jeroen

(Rianne)

Gerrit

van^et

verborgen'gTv^^

POPMUZIEK doorr 7 Baaren.4oblz. Pr | / J.

020-653768.

De samenkomst zal worden gehouden op zaterdag 30 maart a.s. om 10.00 uur in 'De Kandelaar', Oude Molenstraat 20, Assen, waarna de begrafenis zal plaatsvinden op de begraafplaats 'De Boskamp' om 10.45 uur. Gelegenheid tot condoleren na de begrafenis in 'De

,

Grietje W'ieringa.

LEN...GIDSBEg},

pHUIb

Verg.

Èvp^M*?

038-219506.

uit voorraad leverbaar. 1985. Geref. 'HANDBOEKJE 1984, Kerken. Anno Dominivan alle abt-prijs/ 24,75. Kerk rijden (4-dI. Kerkgeschiedenis niet, v Praamsma). Dispereert Boekhandel, Algra. Douma's Surhuisterveen. OPGELET: Psoriasispatiënten. Nu bestralingsapparaat voor Psoriasispatiënten, eenvoudig in gebruik, snel resultaat. Bel voor inlichtingen of bestellingen Drogisterij Oostenrijk. Tel. 020-650537 en na 18.00 uur

9401 GA Assen

l*!dcSi:

GRV-REIZEN

Volop

Alteveerstraat 41

in de leeftijd van 71 jaar; geliefde echtgenoot van

MN DEN HOOGLANDER TRUDIE DEN HOOGLANDERVAN LANGEVELDE

WIM POPPING MARGA POPPINGv. LIMPT San ja

GERDA en MENKO BENNIE eaHESSEL WILLY en TINUS

26 maart 1985

WILLEM PRUMMEL

Roepnaam: Marleentje.

MICHIEL

CATHARINK

|5 >

dochter

De Here verrijkte ons gezin met de geboorte van

De HERE verblijdde ons met de geboorte van

£

l"

BOEKVERKOOPER P^nn TEL. 03417-52405.

De Bilt: Gouda: TINEKE en EEK Almelo: NICOLET en JAN Assen: NIEKenNELLA Lent: JEANET en HERMAN

Ps. 138:4 (berijmd) Op de Dag des Heren behaagde het de Here tot Zich te nemen mijn lieve man, onze zorgzame vader en opa

De Here, die leven gaf en leven spaarde, verblijdde ons met de geboorte van een

23 maart 1985 Zwaluwstraat 8 3853 CG Ermelo

Alg

Ps. 23:1 Pretoria:

>,

r

FESSOREN J- Belangrijk FN L DOEKES. komende materiaal voor de GPV. «)

Klein- en achterkleinkinderen

ZWAANTJE SNIPPE-PULLEN Broertje van Klaas Inge

.

ïft^tk moo^K

ssawa-aMK

„De Heer is mijn herder".

]

27 maart 1985 Harddraversdij k 29 9201 HD Drachten

*^

op de leeftijd van 81 jaar, sinds 1974 weduwe van Nicolaas Spier.

|

7

ons opnieuw één van Zijn kinderen heeft toever-

Wij noemen hem Johan.

KEES KOREVAAR MIEKEKOREVAARSOUMAN

l ?

Dankbaar en gelukkig maken wij u bekend, dat God

HENDRIK

Nellieen Janneke.

6

Ps. 150:6

JOHANNES

Martin is een broertje van

£ f

§

PETER en CHRISTIE ROLW

JOSenRENSKE POLHUYS-HORDIJK

geboorte van

MARTINUS WILHELMUS

Dankbaar voor alles wat de Heere heeft gegeven, feli-

Pieterbergweg 8 9431 CB Westerbork

bethziekenhuis, kamer 502,

Ringweg Randenbroek 110 3816 CP Amersfoort

i

22 maart 1985

Mariejosé

Leusden, 22 maart 1985

!der

haar 80e verjaardag.

de^.

u^ deze op kantie de van Duitsland, rv* 26/6/85. Reiss ol p.p. standaard-hm Dhr. J. Zwart te A Rei*<j"

fe ar aanleiding van jl. ie_ jan. *dering van 26

JANTIEN SPIER-STEVENS

/

'AALDERT JAN en

JOSINUS

\

BONTJE GERRITSMA-KRAMER

We noemen hem Arjan.

LAURENS

Weerdenburg 12

Vandaag viert onze moeder, groot- en overgrootmoe-

AALDERTJAN

God schonk ons

FRANS VAN HOUWELINGEN JENNY VAN HOUWELINGENZOMER en een zusje van Janjaap en Gijsbert

&

Psalm 25

Dankbaar en blij ontvingen wij uil Gods hand een zoon

Ondermaat 22 7772 JC Hardenberg

dochter

!V

Op Zijn tijd en wijze nam de Here tot Zich onze lieve moeder, groot- en overgrootmoeder

* {

citeren uw kinderen, klein- en achterkleinkinderen u van harte met deze heuglijke dag.

22 maart 1985 Westsingel 44 4571 VG Axel

22 maart 1985

ADRIANA

MARIM S PIETER (Peter)

Wij noemen haar Marleen.

22 maart 1985 Groen van Prinstererlaan 35 4571 TZ Axel

Blij verwacht en dankbaar van God ontvangen

Tips

1985

27 maart

1905

RUN-MOEZEL Geniet van

▼Alll TI W\ «"■■Jl* I%. IV ik HM NAAM lmbwh

2e druk. 48 blz., / 9,50

naar de nieuwe Boekenhoek

KOK-KAMPEN KoJ )]