Ervaringen van deelnemers met de cognitieve zelftherapie
een uitgave van de N.V.I.Z.P.
(Nederlandse Vereniging Integratie Zelfhulp en Psychiatrie)
uitgave: september 2011
Introductie: Aanleiding voor het ontstaan van dit boekje over ervaringen van deelnemers met de cognitieve zelftherapie was de promotie van Peter den Boer op 18 oktober 2006. De titel van zijn proefschrift is: Cognitive self-therapy. A contribution to long-term treatment of depression and anxiety. Peter den Boer en Carla Raes zijn de grondleggers van de cognitieve zelftherapie, zoals deze in zijn huidige vorm op verschillende plaatsen in Nederland onderwezen wordt. De promotie van Peter was de wetenschappelijke erkenning van de methode van de cognitieve zelftherapie. Om dit heugelijke feit te vieren hebben wij aan de deelnemers aan de cognitieve zelftherapie bijeenkomsten gevraagd om hun ervaringen met deelname aan de cognitieve zelftherapie op papier te zetten om het in boekvorm aan te kunnen bieden aan Peter ter ere van zijn promotie. Zie ook de brief hieronder van 6 juli 2006. We kregen veel positieve reacties. Eén van de deelnemers heeft zelfs, in overleg met een aantal andere deelnemers, de omslag van het boekje ontworpen. De omslag symboliseert het leven als een puzzel waarbij de CZT je helpt om de puzzel in elkaar te krijgen. Helaas is het er nooit van gekomen het boekje ook daadwerkelijk te laten drukken. Nu ik zelf binnenkort met pensioen ga, lijkt het mij een goed moment om mijn belofte daadwerkelijk waar te maken. Ik heb de NVIZP (Nederlandse Vereniging voor Integratie van Zelfhulp en Psychiatrie) bereid gevonden om dit boekje namens de beroepsvereniging van de cognitieve zelftherapie te laten drukken. Heel veel dank hiervoor. Ook wil ik hierbij allen, die zich zo ingezet hebben voor het tot stand komen van dit 5
boekje heel hartelijk bedanken. En last but not least: Peter en Carla voor hun inzet voor het ontwikkelen van de methode van de cognitieve zelftherapie waar zoveel mensen baat bij gehad hebben en nog steeds hebben. Groningen, mei 2011, Liesbeth Mulder
6
Groningen, 6 juli 2006 Betreft: Boekje met ervaringen van deelnemers met cognitieve zelftherapie Beste deelnemers aan de zelftherapiebijeenkomsten CZT, Het is al weer ruim 10 jaar geleden, dat we in Groningen zijn gestart met de Cognitieve Zelftherapie. Inmiddels heeft Peter den Boer zijn onderzo ek naar CZT afgerond en zal hij hier 18 oktober 2006 op promoveren. We willen graag bij dit heugelijke feit stilstaan door een boekje uit te geven over ervaringen van deelnemers met cognitieve zelftherapie. Zoals jullie wellicht weten, geven de eigen ervaringen van deelnemers vaak een betere indruk van wat CZT voor je kan betekenen dan een theoretisch verhaal. Hierbij dan ons verzoek: Willen jullie iets over jullie ervaringen met CZT op papier zetten en het ons voor 1 augustus 2006 doen toekomen? Ook de mensen die net de Oriënta tiecursus en de Basiscursus hebben afgerond en sinds kort met de zelftherapiebijeenkomsten zijn begonnen, willen wij hiertoe van harte uitnodig en. Jullie ervaringen zullen anoniem in het boekje vermeld worden. Bij voorbaat onze hartelijke dank, Will van Doorm en Liesbeth Mulder (CZT-docenten)
7
Wat is Cognitieve Zelf Therapie?
8
Doelstelling: Het verbeteren van contact en relatie. Het hele leven draait om contact en relatie: een gezin, werk, hobby, reizen, vakantie, boodschappen doen etc. Bij de cursus cognitieve zelftherapie kan je ervaren wat er voor goed contact en voor het opbouwen van een relatie nodig is. En kan je inzicht krijgen welk gedrag en welk beeld je van jezelf of van anderen hebt dat het contact met familie, vrienden of collega’s in de weg staat. Voor wie bestemd? CZT is voor iedereen bestemd, die nieuwsgierig is naar zichzelf en anders zou willen omgaan met contacten en relaties. Kom je genoeg voor jezelf op? Voel je jezelf altijd verantwoordelijk? Durf je jezelf wel te uiten? Zit er nog oud zeer? De theorie: Hoe je nu omgaat met je contacten en relaties heeft te maken met hoe je je als kind hebt ontwikkeld. Bv. als je vroeger thuis weinig complimentjes kreeg, kan je een (overlevings)strategie ontwikkeld hebben om braaf te zijn en je uiterste best te doen om toch maar eens een complimentje te krijgen. Deze strategie hielp je om je zo veilig mogelijk te voelen in de kindertijd. Nu, als volwassene doe je nog steeds je uiterste best en kan je moeilijk je grenzen aangeven en “nee” zeggen. Met bv. een burnout als mogelijk gevolg. Je weet met je verstand wel waar dat mee te maken heeft en ook weet je dat het verstandiger is je grenzen beter aan te geven. Maar op de één of andere manier lukt dit niet. Dat komt omdat je gevoel zegt dat het onveilig is om je grenzen beter aan te geven. Kortom, er is geen goede samenwerking tussen verstand en gevoel. Door het verband tussen je kindertijd en je gedrag nu als volwassene te voelen en te ervaren en een voelbaar onderscheid te maken tussen vroeger en nu, kan je ook daadwerkelijk gaan voelen dat het nu als volwassene niet meer onveilig is om je grenzen aan te geven en wordt het mogelijk voor je om ook “nee” te kunnen zeggen in het contact met familie, vrienden en collega’s. De methode: Er is een methode ontwikkeld, die je helpt om uitgaande van een actuele situatie in het contact met iemand op geleide van je gevoel en je behoefte in het contact via één of meer stappen terug te gaan naar een concrete situatie in de kindertijd (+/- 6 jaar). Vervolgens krijg je m.b.v. de afrondingsvragen een voelbaar inzicht in wat zich herhaalt vanaf je kindertijd (bv. altijd maar je uiterste best doen) en kan je ook een voelbaar onderscheid maken tussen vroeger en nu en word je ook duidelijk wat je nu anders kunt doen. Het is een strak gestructureerde methode met vaste vragen waarvan niet afge-
weken mag worden. Je kunt in een cursus leren deze methode zelfstandig toe te passen. Na afronding van de cursus kan je verder gaan naar de zelfstandige zelftherapiebijeenkomsten. Je kunt dan samen met een andere deelnemer de methode gebruiken om meer inzicht te krijgen in je eigen functioneren en te ontdekken hoe je anders kunt omgaan in het contact met anderen. De één stelt de vragen en de ander beantwoordt de vragen (onderzoekt zichzelf) en daarna wissel je van rol. Deze bijeenkomsten worden geleid door de deelnemers zelf met minimale ondersteuning/begeleiding van een docent. Dit zelfstandig werken versterkt je autonomie en maakt je onafhankelijk van hulpverleners. Je kunt net zo vaak en net zo lang gebruik maken van deze zelftherapiebijeenkomsten als je zelf wilt. Gedragsverandering (van binnenuit) kost tijd en jij bepaalt zelf hoeveel tijd je daarvoor nodig hebt. Als het niet mogelijk is om naar de zelftherapiebijeenkomsten te gaan, is het ook mogelijk om individuele sessies met een CZT -docent te doen. Je kunt hier ook veel van leren, maar je wordt er minder zelfstandig van.
9
Ervaringen met de CZT. Vaker aan gedacht, maar nu toch maar een keer doen. Mijn ervaringen op papier zetten wat betreft de CZT. Begin 2002 kwam ik in aanraking met de CZT. Ik heb als jong persoon altijd het gevoel gehad anders te zijn, kon mezelf niet plaatsten en al zeker in het begrijpbaar maken. Dit resulteerde erin dat mensen om mij heen mij ook niet begrepen, wat mij ongelukkig maakte. Ik had veel boosheid en verdriet zowel naar mezelf als naar mijn omgeving. Daarbij had ik last van een ernstige angsten paniekstoornis. Ik heb eigenlijk vanaf erg jonge leeftijd al veel problemen gehad, moeizame band met mijn ouders, depressie, eetstoornis, drugsgebruik en moeite met contacten om me heen. Had veel angst, boosheid en verdriet wat te pas en te onpas zich uitte. Ik ben naar het AZG (UCP) gekomen met de hulpvraag mezelf beter te leren kennen, minder wisselvallig te zijn, een oorzaak voor mijn vluchtgedrag te vinden en misschien mijn gedrag daardoor te kunnen veranderen. Tijdens de voorbereiding op de cursus werd ook een diagnose vastgesteld waar ik eerst heel erg van schrok, maar tegelijkertijd me niet meer onbegrepen en gek voelde, ik had “gewoon” een persoonlijkheidsstoornis. Voor mij goed nieuws, want dan kan je met hard werken wel bereiken wat ik eigenlijk wou, me ooit gelukkig kunnen voelen. Als reactie op mijn hulpvraag werd ik uitgenodigd om mee te doen aan de CZT oriëntatiecursus en later de basiscursus. Mijn eerste reactie was: ‘jeetje, wat “gemaakt”, regels en structuur: O.k., maar dit? Ik wist niet goed of ik het wel wat vond, maar geloofde wel dat die structuur juist veiligheid kon bieden als je er aan toe kon geven. De eerste basiscursus verliep niet goed, er waren dingen gebeurd tijdens de cursus waardoor hij stopgezet was, ik ben blij dat ik vertrouwen had in mw. Mulder en nogmaals de cursus heb gedaan, deze keer verliep het prima. Daarna door naar de zelftherapie. Eerst bepalen wat crisissituaties zouden zijn. De angst voor de paniekstoornis die ik in het verleden gehad heb was groot. Ik wist dat ik deze met medicatie onderdrukt had en nooit opgelost, ik gebruikte al een tijdje geen medicatie meer. En na een half jaar zelftherapie kwam de paniek terug, wat voor mij de reden was om te stoppen, had ik altijd aangegeven. Op dat moment was ik nergens geweest zonder de begeleiding. Ik heb juist gewerkt om de oorzaken van mijn angsten te leren kennen. En op een aantal angsten zoals mijn claustrofobische hoogtevrees en angst voor ziekten en voedsel na, kon ik de meeste paniekaanvallen linken aan het niet uiten van mijn gevoel, doordat ik mezelf niet begreep, begrijpbaar kon maken en onbegrepen werd. Ook was het moeilijk omdat alle gevoelens die zo lang vast zaten allemaal naar boven kwamen, veel om te uiten, ik liep eerst over. Had last van woedeaanvallen en moest overal om huilen. Ik ben een paar keer tegen hele cruciale zaken aangelopen, eerst de paniek, later tegen het gevoel dat ik veel problemen niet kon verwerken, snapte niet 10
waarom ik zo bleef hangen, bijvoorbeeld waarom ik het seksueel misbruik uit mijn jeugd niet los kon laten. Ik vergeet nooit de woorden van dhr. Den Boer, waarmee ik een gesprek had aangevraagd, hij zei: “De reden dat je dat niet kan verwerken ligt niet bij dat moment maar verder terug in je jeugd”. Het duurde ongeveer twee weken, ineens zag ik wat hij bedoelde. Ik heb mezelf nooit geuit, ik heb nooit mezelf durven zijn, dus kon me niet verdedigen of hulp roepen. Een van de grote openbaringen was het eerlijk kunnen zijn over mijn gevoel. En niet het antwoord geven wat ik denk dat men wilt horen, wat ik ook zeker in de eerste jaren van de CZT nog wel heb gedaan, ook omdat je niet beter weet. Sowieso eerlijk zijn, niet een mooi verhaal maken, maar gewoon mezelf zijn. Daarmee heb ik ook leren accepteren wie ik ben en dat ik goed ben zoals ik ben. Dat is een heel proces geweest dat nog steeds onderhouden wordt. Ook ben ik altijd zo bang geweest mensen om mij heen kwijt te raken. Durfde niet te binden en als ik het deed kon het niet loslaten, wat niet bevorderlijk is voor je relatie. Altijd angst dat mensen me zouden afwijzen en me dan zo gedragen dat ze dat ook deden. Ik heb het meeste van de tijd zo veel steun van mensen om me heen gehad. Mijn vriend heeft me jaren erg goed opgevangen, hij was bekend met de CZT, had het zelf ook een tijdje gedaan. Ik heb altijd gezegd, net als met de paniek, dat ik zou stoppen als ik die steun niet meer zou hebben. Dacht dat hij degene was die me de kracht gaf dit allemaal te bereiken want er was intussen al veel veranderd. Mijn paniek was zo goed als onder controle, op de hoogtevrees na. Ik heb geleerd mezelf te vertrouwen en te accepteren, gebeurtenissen kan ik verwerken, verleden heb ik (een heel eind) verwerkt. Mw. Mulder heeft tijdens een deskundigheidsbevordering wel eens gezegd dat leven omgaan met incidenten is. En dat lukte me nu ook, ook als het een dag niet goed lukte kon ik accepteren dat ik ook niet perfect ben. Ik heb altijd stiekem de wens gehad ooit gelukkig te zijn, wist dat niemand me dat kon geven behalve ik zelf. Oktober 2004, vergeet ik nooit dat ik in het bos loop met de prachtige kleuren om me heen, huilend, omdat de kleuren zo mooi zijn, voor het eerst in mijn leven zo’n geluk gevoeld. Vorig jaar kwam voor mij eigenlijk een ultiem moment, hetgeen ik alle jaren CZT zo bang voor ben geweest kwam uit, mijn vriend en ik zouden uit elkaar, niet iets wat ik wou. Ook nog op een manier die niet eerlijk ging ondanks de band en openheid die we altijd gehad hadden. Nu pas zag ik echt hoe ik gegroeid ben. Ik stortte helemaal niet in, geen crisis. Wel veel uiten van mijn emoties en verdriet en boosheid. Ik kon met de situatie omgaan!!! En goed ook, was helemaal trots op mezelf. Zag ook dat de kracht in mezelf zat, dat ik mezelf al veel meer veranderd had dan ik wist. In plaats van dit als einde te zien was het een nieuw begin voor mij. Mijn leven. Nu ziet mijn leven er zo anders uit dan jaren geleden. Ik heb zelfvertrouwen, voel me goed om wie ik ben, weet (vele van) mijn kwaliteiten en zwakten. Ik 11
heb mijn huis voor elkaar, leuke huisdieren, run mijn eigen eenmanszaak en sta zelfs op een podium te zingen met een band. Ben niet vaak meer ziek, heb bijna nooit meer (paniek)klachten en als ze er zijn zie ik het als signaal dat ik iets voorbij loop, tijd voor CZT! Heb nog steeds wel dingen waar ik aan wil werken, hetgeen ik nog altijd moeite mee heb is de band met mijn ouders. Er zullen sowieso altijd dingen zijn die je kunt onderzoeken. En hoewel ik er nu niet meer elke keer heen ga, ben ik blij CZT te hebben op het moment dat ik vastloop in mijn dagelijkse leven. Ik heb leren omgaan met incidenten in het leven, ik heb leren leven. Dat is wat ik heb kunnen bereiken met CZT.
*** Vanuit een herhalende teleurstelling met m’n opvoeders had ik me dusdanig afgesloten, ingekapseld dat ik meer een fossiel, mummie was dan een levend individu. Met behulp van de CZT ben ik in staat gebleken deze (ge)schillen af te leggen, maar ook hernieuwd contact kunnen opbouwen met de personen waar ik deze schillen bij nodig had vanuit een beperkte weerbaarheid van het kind zijn. Nu met hernieuwd elan én nieuwsgierigheid aanschouw ik dit ‘strijdtoneel’ en besef dat niet alleen mijn opvoeders maar menigeen in meer of meerdere mate zichzelf beperkt. Respect voor elkaars grenzen is dan een adequaat gereedschap. Met vertrouwen zie ik dan nu ook de toekomst tegemoet in het besef dat volwassenheid een continue ontwikkeling is. Een scholing, maar ook een hogere scholing in de wasdom naar vol leven. Hiervoor grote dank aan Carla Raes en Peter den Boer en het team CZT voor het aanreiken van deze voor elk individu respectvolle methode van zelfonderzoek.
*** Na enige aarzeling wil ik toch graag voldoen aan het verzoek om ook een bijdrage te leveren aan “Het Boekje”, zoals dat in de wandelgangen is gaan heten. Reden voor mijn terughoudendheid was het feit dat ik nog niet zo lang deelnemer ben aan de EPC -bijeenkomsten en er (nog) de nodige vragen over heb. Toch heb ik intussen een aantal erg positieve ervaringen, die ik hier wil melden en waar iemand misschien zijn/haar voordeel mee kan doen. Als eeuwige twijfelaar en niet gehinderd door al teveel zelfvertrouwen begon ik halverwege dit jaar met de oriëntatie- en basiscursus. Na elke cursusdag doodmoe naar huis maar met toch een ondefinieerbaar prettig, licht gevoel: Ik voelde me “lekker”moe, voldaan en tevreden. Er was kennelijk meer met me gebeurd dan ik me bewust was. Dat was op 12
zichzelf al iets nieuws, want ik ben iemand die erg veel “in zijn hoofd” zit en meestal op een behoorlijk negatieve manier over zichzelf denkt. Maar er waren en zijn ook wel degelijk momenten van bewuste acties, die hun vruchten afwerpen en me een lekker gevoel geven. Deze bewuste acties passen mij als een jas en geven me het gevoel van controle, van regie. Vooral het uitvoeren van de voornemens, die ik eerder zélf nauwkeurig in een sessie had bedacht bleken hun positieve effect niet te missen. Ik ging in contact met anderen, eerst heel dichtbij (partner, kinderen, vrienden), en later ook in wat bredere kring. Daarbij bracht ik soms zaken ter sprake die heel persoonlijk waren en waarbij ik dan voor mezelf op durfde te komen. Ik uitte, bijvoorbeeld, openlijk en eerlijk, mijn ongenoegen over iemands houding jegens mij. Eerder was ik gewend dat op een nogal indirecte en soms cynische manier te doen. Steevast besprak ik eerst de in de cursus geleerde veiligheidsregels, waarbinnen ik het contact wilde aangaan. Dat gaf niet alleen mij, maar ook de ander ruimte. Dat bleek heel goed te werken. Het gevoel van gelijkwaardigheid, geheimhouding, wederzijds respect etc. gaven mij, maar ook de gesprekspartner de moed het contact aan te durven gaan, vooral waar het voor mij beladen en/of risicovolle onderwerpen betrof. Het was (en is nog steeds) voor mij een heel zinvolle methode om in contact te gaan, al heb ik intussen merkbaar minder behoefte aan het eerst bespreken van de veiligheidsregels. Ik ga er stilzwijgend van uit dat ze er zijn. Wat betreft het deelnemen aan de EPC -sessies (nu 14 keer meegedaan): Nog steeds vind ik het soms erg lastig de technieken en procedures correct toe te passen en voel daardoor weerstand om aan de slag te gaan. Dan vraag ik even hulp aan de begeleidend therapeute en meestal is dat voldoende. Bemoedigend is ook het feit, dat mijn omgeving (mijn vrouw als eerste) intussen merkt, dat ik aan het veranderen ben: HET WERKT DUS ECHT! Er zal nog wel een tijd overheen gaan voordat ik mezelf helemaal geaccepteerd heb en een blijvende verandering voel en ik zal mogelijk nooit het zelfvertrouwen krijgen wat ik soms bij anderen meen op te merken en waar ik hun zo om kan benijden. Maar ik voelde me al wel veel meer mens en dat ervaar ik als pure winst. Ik blijf daardoor gemotiveerd om het proces van groei (ik noem het zelf soms herprogrammeren) de tijd te geven, hoewel me dat soms veel moeite kost wanneer ik in een dip zit. Iemand vertelde mij ooit dat ik dit proces het beste kon vergelijken met het snoeien van een druivenstok. Als die al vele tientallen jaren oud is (zoals ikzelf) kun je de hoofdstam (de basisvorm) niet wezenlijk meer veranderen. Hooguit kun je vormsnoei toepassen. Het resultaat daarvan is vaak pas na jaren zichtbaar. Blijven snoeien dus. K. 13
***
Wat het voor mij aantrekkelijk maakt om aan de zelftherapiesessie te blijven deelnemen is de veilige sfeer die er tijdens de hele sessie is. Dat komt door de van tevoren bekende veiligheidsregels. Ik kan tijdens de sessie vrijuit praten over het onderwerp waar ik graag aan wil werken. Er wordt door niemand een oordeel geveld, er wordt door de medewerker waar je mee werkt alleen met aandacht geluisterd en deze medewerker stelt slechts een aantal vragen aan je die van tevoren zijn afgesproken. Op deze manier kan ik mijn situatie helemaal onder de loep nemen in ik hoef niet bang te zijn dat de ander mij zal bekritiseren of bijsturen, mij zal veroordelen of mij gek zal vinden. Hoe moeilijk het soms kan zijn om een bepaalde situatie te willen onderzoeken, deze veiligheid maakt dat er geen barrières in de weg liggen om er tóch aan te beginnen. Deze veilige, prettige sfeer is echt uniek. Zelfs in m’n vriendenkring zijn er maar weinig mensen die zonder vooroordeel naar me luisteren.
*** Zoals u weet heb ik de cursus net afgerond. Het heeft mij tot nu al veel over mezelf duidelijk gemaakt en in de verhalen van de werker vind je toch dingen terug die je zelf wel eens bent tegengekomen. Ik hoop er zelf nog verder mee te komen en nieuwe inzichten van te krijgen.
***
14
Mijn ervaringen met CZT: · Verrassend welke situaties in het verleden vanuit de actuele situatie naar boven komen · Met behulp van CZT krijg ik meer grip op mijn dagelijks leven, wat zich daarbinnen aan gedachten, gevoelens, reacties enz. aandient/afspeelt, en waarover ik bang ben, me schuldig voel, me verontrust, waar ik me druk over maak. Met behulp van wat ik heb geleerd kan ik terugkijken en stil staan bij wat ik voel, wat er is gebeurd, met wie ik ben, tegen welke mensen ik opkijk enz. Daardoor kom ik weer bij mezelf en kan ik mijn gevoelens, wat zich in mij afspeelt, een plek geven. · Met behulp van CZT heb ik geleerd om alert te zijn op wat ik denk, wat ik voel, wat er in me omgaat, en om dat niet weg te duwen, niet weg te redeneren (komt toch niet uit, past niet, vindt de ander niet goed, is een stomme
reactie, enz.). Ik heb geleerd mezelf meer serieus te nemen. · Soms komen mijn gevoelens, dat ik blij ben met mijn partner, mijn kwetsbaarheid, kleine dingetjes, enz. naar boven. Dat geeft houvast. Ben ik blij mee.
*** De zon ging onder, het licht verdween, Alles somber en donker om me heen. Ja, deze duisternis die won, Geen mens die me bereiken kon. Opgenomen, therapieën, gesprekken heel zwaar, Maar opeens was daar een lichtpuntje zowaar. Peter den Boer kwam met het idee, Probeer toch eens de EPC. Eerst een basis oriëntatie en toen allicht, Er gloorde weer een beetje licht. Mezelf weer leren kennen, m’n leven weer in eigen hand, En niet meer machteloos aan de kant. Mezelf weer zoeken in een tocht door het verleden, Waar ben ik toch uitgegleden. Bezig zijn om de feiten op te sporen, Die zoveel jaren van mijn leven verstoren. En ben ik weer eens naar mezelf op zoek, Ik kan wekelijks terecht bij de zelfhulpgroep. En gaat het even niet zo lekker met mij, Het EPC boek is altijd nabij. Mijn leven is verrijkt, Mijn leven is o.k., EPC, HET BESTE WAT MIJ IS OVERKOMEN..
*** Genoeg van woorden zelf verantwoordelijkheid nemen 15
Er is maar 1 de baas en dat ben ik zelf En als ik om de één of andere reden niet gelukkig ben heb ik dat zelf in de hand En kan dit delen in het contact met wie ik graag contact wil hebben en kan diegene op dat moment niet dan zijn er andere dierbaren. Kortom, ik ben klaar met de EPC Ik doe het nu zelf en kan het ook. Met dank aan allen!
*** Laatst zat ik er helemaal doorheen. Ik was zo kwaad geworden op een collega! Maar waarom eigenlijk? Het enige wat ze vroeg is of ik echt niet in die commissie wilde blijven zitten. Is dat nou zo erg? Nou ja, ze vroeg het een paar keer, maar om je dan zo kwaad te maken. Ik was gewoon bang van mezelf. Waarom zeg ik gewoon niet: “hou op met zeuren!”? Echt iets om te onderzoeken dus. Eens kijken, was ik in het verleden al eens kwaad geworden op iemand die met “nee” geen genoegen nam? Jawel! En als kind? Ook! Tijdens de afronding wordt mij duidelijk dat ik mij niet serieus genomen voel als iemand maar blijft vragen, ook al heb ik al eens “nee” gezegd. Het is daarom, dat ik zo kwaad word. Zo kan het gebeuren dat ik aan het begin van een sessie een vraag heb en drie kwartier later het antwoord. Nu het voornemen nog. Zucht. Niet alles gaat vanzelf.
***
16
Kortgeleden heb ik de oriëntatiecursus en de basiscursus afgerond. Ik ga nu eens per twee weken naar de zelftherapiebijeenkomsten en ik merk dat het mij zeker wat oplevert. Op de cursus deed het mij heel goed om de minisessie te doen. Vertellen wat je zoal bezig houdt is voor mij heel prettig. Ik merk dat ik beter met dingen om kan gaan als ik ze benoem. Ook sta ik veel meer stil bij wat ik doe. Als iets mij een naar gevoel geeft, kan ik er nu beter over nadenken en er proberen anders mee om te gaan. Van de mensen om mij heen krijg ik te horen dat ik beter voor mezelf opkom, ik vraag in ieder geval na over dat wat me niet lekker zit. En op de zelftherapie-bijeenkomsten onderzoek ik wat ik zelf anders kan doen. Voor mij werkt het goed!
*** De CZT heeft mij veel onzekerheid weggenomen over mijn functioneren. Voorheen werd ik geregeld, als ik het met iemand niet eens was, voor gek versleten en nam ik dat serieus. Nu vorm ik mijn eigen oordeel en vind ik het feit dat er geen overeenstemming plaats vindt jammer, maar wijt ik dat niet per definitie aan mijzelf. Tevens kan ik in alle rust mijn mening verwoorden. Ook als die mening is dat ik mijzelf nog verder wens te informeren voor ik een definitieve uitspraak doe. Een definitieve uitspraak is nu niet meer definitief bij mij. Ik vraag door en wijzig mijn mening, ook als dat niet op prijs wordt gesteld. Ik voel mij niet meer verantwoordelijk voor de problemen van mijn medemensen, ook niet als zij dat wel vinden. Ik ben vaak, niet altijd, bereid samen te werken aan een oplossing, die ook voor mij wat oplevert, als er geen overeenstemming van zaken is. Ik ervaar CZT als een mogelijkheid tot experiëntieel onderzoek van mijzelf en mijn relaties.
*** Ik ben blij dat de CZT -ervaringen in mijn rugzak zitten. Het heeft me veel inzicht in mijzelf gegeven en daarnaast maakte het nu ook deel uit van mijn “gereedschapskist”.
*** Het gaat de laatste tijd goed met me. Het lukt me om al vele weken positiever te zijn in mijn denken en voelen zowel over mezelf als (mede daardoor?) over anderen. Bij deze wil ik mijn dank uitspreken over mijn leerzame periode tijdens de EPC -sessies (Zelfhulptherapie) en de gesprekken met jou en de psychiater. Maar in het bijzonder ben ik mijn medecursisten dankbaar voor de veilige sfeer, het vertrouwen wat ik ervaren heb binnen de sessies. Het heeft mij geholpen om mijn vertrouwen in mijzelf en anderen weer terug te krijgen en dat was ook mijn doel. In de tussentijd vanaf vorig jaar september tot nu is er veel in mijzelf gebeurd, door goed te luisteren en de gelegenheid te krijgen om mijn eigen gevoelens te onderzoeken, heeft het mijn kijk op de omgeving, gebeurtenissen uit het verleden heel erg doen veranderen. Ik kan nu goed onderscheid maken tussen wat ik voel en wat van mij is en wat
17
van de ander, waardoor ik me veel minder laat beïnvloeden door anderen en mijn omgeving. Ik kan hier nu veel beter in participeren en dat vind ik een verrijking van mijn leven. Ik kan en mag nu mezelf zijn en dat heeft alles te maken met respect voor mijzelf en anderen. Na vele vormen van therapie in de afgelopen 20 jaar, heb ik dit als de meest constructieve vorm van therapie ervaren. Voor mij krijgen jullie zeker een 10. Ik hoop dat ik geen beroep meer op jullie hoef te doen, maar het feit dat dit altijd mogelijk is, geeft ook een rustpunt van vertrouwen.
*** De eerste keren EPC Vanaf augustus 1998 ga ik naar de EPC. De eerste keren ging ik op de maandagavond(en). Tijdens de allereerste keer heb ik in mijn aantekeningenboekje genoteerd: eerste keer EPC voor de EPC wel boek meenemen het kan zijn dat er geen mensen zijn!!! Gelukkig kan dit nog goed komen Veel dingen liepen anders dan ik verwacht had, maar een paar minuten voor de in het EPC -boek vermelde begintijd van de openingsronde kwamen er nog een paar deelnemers. De EPC -avond kon doorgaan, immers minimaal 2 deelnemers.... Ik voelde me hierdoor best onzeker en heb contact opgenomen met mijn EPC -begeleider. Een goed gesprek gehad en ik kon weer verder. De daaropvolgende bijeenkomsten ontdekte ik hoe belangrijk het is dat de veiligheidsregels en de vragen uit het werkboek vast staan. Dit heeft voor mij bijgedragen aan een voor mij belangrijk gevoel van veiligheid en dat veiligheid dus belangrijk is voor mij. Tevens realiseerde ik mij dat het om mijn eigen zelfonderzoek gaat en dat er inderdaad minimaal 1 medewerker nodig is voor een goede EPC -sessie. En heel belangrijk – zo kon ik ervaren dat de medewerker zich altijd aan de vragen houdt en dat ik als werker daar ook om kan vragen. Mijn autonomie – binnen de veiligheidsregels – vaste vragen en structuur – heb ik juist kunnen ervaren tijdens de zelfstandige EPC -bijeenkomsten. Een waardevolle ervaring voor zowel binnen de EPC als buiten de EPC. Ik heb geleerd dat ik mijzelf kan steunen in een nieuwe – onbekende – onzekere situatie door voorzichtig en veilig met mezelf om te gaan. In een voor mij grotendeels onbekende groep – onzeker aantal deelnemers – daarvoor moest ik mezelf “verdedigen” – voor mezelf opkomen als de EPC -bijeenkomst niet verliep zoals ik het geleerd c.q. ervaren heb tijdens mijn basiscursus. Voor mijzelf opkomen kon ik doen vanwege de veiligheidsregels, vaste vragen en 18
structuur – en ik heb ervaren dat ik voor mijzelf kan opkomen – opnieuw een waardevolle ervaring voor zowel binnen als buiten de EPC. Ik heb geleerd dat ik mijzelf kan steunen in een nieuwe – onbekende – onzekere situatie door voorzichtig en veilig met mezelf om te gaan.
*** Om 9.00 uur sluit de deur Verslag van een deelnemer: Het incident een klop op de deur de voorzitter opent de deur groet de persoon neemt plaats om na de minisessie aan te sluiten iemand uit de groep staat op en zegt de laatkomer te vertrekken i.v.m. de veiligheidsregels de persoon gaat de deur uit een ander lid uit de groep voelt zich verantwoordelijk voor het welslagen van de EPC wat ook een invalshoek voor veiligheid is en haalt de persoon terug Mijn persoonlijke reactie wat gebeurt er allemaal . . . . veel gedachten, schrik, interpretaties, afreageren, of emoties, opstandigheid, als reactie ga ik me extremer/uitdagender uiten zelfs ervaar ik, dat ik deze uitingen richt op een persoon uit de groep en dát nu raakt me het meest! Vraagtekens door mijn CZT -ervaring goh, waarom wil ik juist dat deze persoon m’n opmerkingen hoort? Mijn oplossing HOERA , interessant . . . . 19
onderzoeksmateriaal voorhanden & óók nog een medewerker! die op m’n wat overmoedige vraag “zullen we een identificatiesessie doen?”, “JA” zei. Na de sessie Meer helderheid in de belangrijkheid van “contact mét elkaar” bij zelfonderzoek.
*** Hoe kan ik dit nou begrijpen? Ook deze keer braaf (=getrouw) naar de EPC gekomen, op m’n gebruikelijke manier plaatsgenomen & op mijn manier, door negatieve ervaringen afgesloten, risicomijdend contact maakte. Doordat er nu een noodzaak ontstond om eens echt goed om me heen te kijken en de situatie als een (voetbal)veld te zien waarin ook ik een speler was in contact met de andere spelers, besefte ik dat de emotie van het moment een treffende ingang (doelpunt) na een puike training kon gaan betekenen. Er gebeurde iets in de groep en dat gaf nieuwe inzichten. Ik beschouw het als een geschenk & dan ook nog herhaalbaar bij leven en welzijn. Lang leve de identificatiesessie en het onderscheid daarna.
*** Mijn kennismaking en ervaringen met de EPC. Verslag van een deelne(e)m(st)er Ik probeer altijd met “open vizier” naar EPC -bijeenkomsten te gaan en niet van te voren te bedenken “wat ga ik zeggen”of alles precies op een rijtje te zetten” nee ik probeer mezelf te leren kennen op een sessieochtend. Ik begin zo’n ochtend altijd met mezelf de vraag te stellen, wat doet het me om hier te zijn? Ik probeer met het gevoel waar raakt het mij een ingang te vinden voor mijn sessie. Dat levert altijd wel wat op en dan ga ik met een goed gevoel verder in de zoektocht naar mezelf. Ik ben er op deze manier achter gekomen dat ik altijd bezig was met de gedachte: wat verwacht een ander van mij? Hoe kan ik het beste aan een ander zijn wensen voldoen? Nu weet ik het antwoord, alles begint bij mezelf, ik alleen weet hoe ik mij voel en ik alleen weet wat ik nodig heb. Toch heeft alles altijd te maken met relaties. Ik kan geen gedachten waar20
nemen, maar ik kan wel waarnemen wat mensen doen en laten. Ik kan leren om te gaan met relaties, werk, familie en contacten in het sociale leven. Door mezelf te onderzoeken leer ik om te gaan met al deze factoren in het leven. Ik heb geleerd van mezelf te houden, want ik neem mezelf overal mee naar toe, zo ook mijn gevoelens en gedachten, en daarom heb ik geleerd open te staan voor wie of wat er op mijn weg komt. Thuis en op mijn werk kan ik altijd mezelf de zo belangrijke op de EPC geleerde vragen stellen: - wat heb ik nodig? (van mezelf) - wat is mijn behoefte? Het is een lange leerzame weg die ik tot nu toe gegaan ben met EPC. Ondanks alle weerstanden, die ik in het begin wel gehad heb, heb ik toch doorgezet. Ik heb een paar keer weer een basiscursus gedaan om de METHODE goed onder de knie te krijgen en ik weet dat het de moeite waard is geweest en ik ben het ook waard. Ik wil dan ook graag afsluiten met de woorden, dat ik in al die jaren dat ik psychiatrische hulp nodig heb gehad, EPC het beste is wat mij is overkomen. Nu weet ik dat wat ik het allermeest nodig heb DAT BEN IK ZELF.
*** Opnieuw deelnemen aan een basiscursus? Verslag van een deelne(e)m(st)er Nieuwe signalen geven Doen nieuwe of hernieuwde oude contacten ontstaan M’n gevoel juicht Maar m’n gedrag blijft achter en frustreren WHY En waarom of wat doe ik…? Snap er niks meer van Voel oude patronen weer de kop opsteken Néé niet weeéeéer terugtrekken Alarm aan / en kop erbij Wat te doen Oké, tot zover heeft de methode z’n functie gehad & goed Maar nu… Meer EPC -sessies 21
Geprobeerd maar ik voel dat ik ergens voor blijf hangen Léve Liesbeth! “zou een basiscursus iets zijn?” “hé, is dat nou wel nodig, het zal de derde al zijn” Totdat ik ineens besef dat een bijscholing tijdens “werk” ook zo prettig kan zijn Of na een onderhoudsbeurt van de auto het weer zo veilig voelt op de weg Mmm, oké, zit wat in En nu… Er zijn weer lang vergeten of niet vermoedde deuren geopend Nieuwe geuren brengen prettige herinneringen tot leven Het groeien valt niet altijd mee, pfff zo’n basiscursus is pittig Maar het klein blijven is ook niet meer een alternatief Wel dat het voelen van toekomst Een heerlijke wenselijke rijkdom is.
*** Stoppen met deelname aan zelftherapiebijeenkomsten Zoals je wel gemerkt zult hebben ben ik de laatste tijd niet meer bij een EPC -bijeenkomst geweest. De reden is dat ik me momenteel best wel goed voel. Natuurlijk zijn er altijd wel onderwerpen om verder te onderzoeken en je voordeel daarmee te doen. Ik heb besloten (voorlopig) niet meer aan de EPC deel te nemen. Na 6 jr. allerlei hulpverleners/instanties te hebben bezocht wil ik hiervan wat afstand nemen. Binnenkort heb ik nog een afspraak i.v.m. de jaarevaluatie EPC. Hierbij wil ik het hele EPC team oprecht bedanken voor de steun en zorgvuldigheid die ik heb ervaren. Het heeft ervoor gezorgd dat ik zekerder van mezelf ben geworden –meer voor mezelf opkom en ook dat ik beter heb leren luisteren. EPC is een prettige methode om jezelf op eigen kracht in eigen tempo te leren kennen.
*** De rol van programmaleider In de tijd dat ik nu actief meedoe aan de EPC -sessies ben ik geleidelijk aan gaan ervaren dat je er in rust en vertrouwen kunt praten. De toehoorders luiste22
ren naar je verhaal en oordelen niet. Het leiden van het programma doet een ieder zoals hij of zij dat kan, en op de eigen manier. Of je nu zenuwachtig bent of niet. Het wordt gewaardeerd dat je er bent. Zonder voorwaarden. Maar hoe keek ik tegen de rol van programmaleider aan? Programmaleider zijn vind ik ronduit eng. In groepen of groepjes durf ik nauwelijks mijn mond open te doen. Wat zullen ze van mij vinden? Ga ik niet stotteren en zeg ik geen domme dingen? Horen ze wellicht dat ik zenuwachtig ben? Ze vinden me vast stom en ik zal afgaan als een gieter. Zo is dat altijd bij mij geweest. Op een donderdagochtend, een paar weken geleden, liep ’t tegen 9 uur en noch de programmaleider noch de reserveprogrammaleider was komen opdagen. Ik dacht eventjes na. Ik voelde me vertrouwd en veilig in deze groep mensen. Ik mag en kan hier immers mezelf zijn. Ik ging achter de tafel zitten en ben die ochtend programmaleider geweest. Na het welkomstwoordje (toch wel weer een beetje eng) voelde ik rust en tevredenheid over me komen. Ook trots dat ik hier nu zat. Jéé, dit had ik een jaar geleden niet durven dromen. En nu zit ik hier als programmaleider. Ik voelde me sterk, goed en fijn vanbinnen en luisterde vol aandacht naar de verhalen uit de openingsronde. Dit is een kant van mezelf die ik dankzij de EPC -therapie wat heb kunnen en durven ontwikkelen. Daar ben ik heel blij mee. Een deelnemer
*** To be, to be or not to be…… Om er te zijn, of beter, om er te willen zijn. Je leven is zoals een boek. Je moet het willen, leren, lezen. Er staat meer in dan je denkt, dat is bewezen! En als je het dan (h)erkent, Ontdek je wie je bent! Je leert zien wat jou zo heeft gemaakt. Je leert voelen wat jou zo heeft geraakt. 23
De invloeden van anderen. Je kunt ze niet meer veranderen. Wat je nu kunt doen is zoeken, Hoe je ermee om kunt gaan. En dan…dan….gaat er van binnen, Een heel proces beginnen! Dan kun je…leren…accepteren…. Waarom je bent, zoals je bent. Dan leer je voelen wat goed is en fijn En er voor anderen en voor jezelf te zijn. Dan leer je kennen de waarde van het leven: Wat de ander jou en jij de ander kunt geven. EPC is om samen met iemand jouw “boek” te lezen En door gerichte vragen je eigen “boek” te analyseren. Een deelnemer
*** Na vele jaren van me steeds weer terugtrekken uit het contact en daar teleurgesteld over raken, kwam ik in 1996 in contact met de epc/czt. In de eerste periode was het niet meer dan contact maken met mezelf. Nu besef ik hoeveel dat nodig was om überhaupt contact met anderen te kunnen maken. Vertrekken vanuit jezelf en niet alleen maar reageren op de wensen en behoeften van de ander. Steviger, evenwichtiger met mezelf, betekent hoe ik de methode nu ervaar, dat ik mezelf train in het aangaan van en blijven in contacten, die goed voor mezelf en de ander zijn. Zo verandert de methode niet, maar ik en mijn vraagstelling hierin wel en kan ik mijn groeiproces van afhankelijk opstellende met de jaren zien veranderen in een zelfstandiger denkende en handelende persoon. Van een overgeleverde aan de omstandigheden voel ik me nu in staat tot evenwichtig “aanwezig zijn”. Hervonden levenslust en nieuwe situaties brengen oude angsten mee, die me nu niet meer in m’n schulp doen terugtrekken, maar die ik dan met een sessie weer terugbreng tot de proporties van het 24
veel lichtere ‘nu’. Met dank aan alle epc/czt medewerkers die zich ook aan de veiligheidsregels van de methode houden, kan ik leren van mezelf en anderen, een investering voor het leven in alle eenvoud. Een deelnemer
*** Mijn EPC/CZT verhaal Na een volwassen leven met de nodige hoogtepunten en soms diepe dalen, bijna 19 jaar huwelijk, een tweetal dochters, 7 jaar vrijgezel, 5 jaar huwelijk, dit alles gecombineerd met een 9 jarige loopbaan bij Shell Tankers en bijna 28 jaar bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij werd ik vrijwel vlak voor mijn pensionering geconfronteerd met het vrijwel gelijktijdig overlijden van mijn vader en mijn tweede echtgenote. Na mijn leven medio 2005 weer zo goed mogelijk, grotendeels zelfstandig, op gang gebracht te hebben, kwam ik in contact met degene die uiteindelijk mijn huidige partner is geworden. Thans, juni 2010, leven wij al weer 2 jaar heerlijk en gelukkig samen in ons nieuwe appartement. Voor ik zo ver was, is er nog wel het één en ander gepasseerd. Zoals in elk leven gebeurde er hier ook wel eens wat. Zo was er, eind 2008, een avond waarop mijn emoties mij uiteindelijk danig in de weg zaten, ik niet meer uit mijn woorden kon komen en mijn jongste dochter opperde of Experiëntial Peer Counseling niet iets voor mij was. Na enige verduidelijking en verdere onderzoeken mijnerzijds leek mij dit inderdaad een goede manier van Cognitieve Zelf Therapie. Dus maar weer zelf de schouders eronder en via de huisarts contact gezocht met Liesbeth. Eind maart 2009 het moment voor het intake gesprek. Ik was best zenuwachtig, maar ja: “ Wie a zegt dient ook b te zeggen!” De wil om uit te vinden, wat voor sommige situaties mijn drijfveren waren, was een goede motivatie. Gelukkig bleek ik goed in staat tot zelfonderzoek en kwam ik in aanmerking voor de Oriëntatie- en Basiscursus CZT. Het begin was best pittig, soms was er een stuk herkenning uit eerdere bedrijfscursussen. Echter, als geboren stier, bleef ik wel zeer gemotiveerd om mij de methode eigen te maken. Gaandeweg ging het steeds beter, met het op 19 oktober 2009 uitgereikte certificaat als bewijs van voldoende inzicht en vaardigheid. Na ruim 60 jaar Den Helder, heb ik samen met mijn jongere broer en zus, mijn 25
moeder eind augustus naar Den Haag verhuisd. De gezondheidstoestand van mijn moeder verslechterde eind oktober drastisch. Via het ziekenhuis naar het verpleegtehuis alwaar zij uiteindelijk op 4 november is overleden. Het moment voor de eerste zelfstandige donderdagochtend EPC -zelftherapie is dan daar. Best weer wat spanning bij binnenkomst. Zou ik het nog in me hebben?!? Het zien van een aantal bekende, tussen ook nieuwe gezichten gaf wel enige rust. De opleiding bleek gedegen te zijn, de diverse programmaleider -acties, de vaste structuur en mogelijke technieken, het ongeremd kunnen praten tegen je medewerker, gaven mij toen al verhelderende inzichten. De lange, soms hevige winter, heeft mij niet kunnen weerhouden om door te gaan met mijn zelfonderzoek. Voor verwerking mogelijk is, dien je eerst het probleem te identificeren en een plaats te geven. Door actieve deelname aan een aantal deskundigheidsbevordering dagen zijn mijn inzichten verdiept en versterkt. Zelf programmaleider zijn, was, voor mij, een natuurlijk gevolg van mijn ontwikkelingen. Het brein blijft een eigenaardig iets, door de toegepaste technieken kom je tot verrassende inzichten, die, bij mij, zelfs spontaan ontstaan tijdens ontspannen momenten thuis. Tijdens een recente evaluatie met Frouwke heb ik aangegeven zelf verder te kunnen. Ik wens de deelnemers wijsheid, goede ontwikkeling en vooral een blij en gelukkig leven.
***
26
“We moeten rennen springen vliegen duiken vallen opstaan en weer doorgaan” Vandaag hoorde ik op de radio Herman van Veen z’n lied ‘Opzij’ zingen. Vooral het refrein met de woorden vallen, opstaan en weer doorgaan maken indruk op me. De E.P.C./C.Z.T. heeft mij geleerd hoe ik na vallen weer kan opstaan en daarna weer kan doorgaan. ‘k Zal je vertellen hoe dat bij mij is gegaan. Laatst op m’n werk: Een collega vraagt me of ik een boodschap in m’n pauze voor haar wil doen. Omdat ik niemand wil teleurstellen beantwoord ik het verzoek enthousiast met ‘ja, natuurlijk’ terwijl ik van binnen voel dat ik er eigenlijk helemaal geen zin in heb en liever een wandeling door het park ga maken. Ik heb tijdens de sessie terug gekeken naar eerdere situaties in mijn leven en zie de rode draad, de herhaling die optreedt in m’n reactie en behoefte: aan de vraag van iemand anders voldoen ten koste van mijn eigen wil, gevoel. Ik voel me als het ware telkens weer struikelen, vallen over m’n reactie en de manier waarop ik met een situatie om ga. In mijn kinderherinnering herken ik dit gedrag door te kiezen voor de ander
om toch vooral niemand voor ’t hoofd te stoten, teleur te stellen en daardoor wellicht niet meer lief en aardig gevonden te worden. Die herkenning, dat vallen, doet pijn. Behoorlijk pijn. De situaties lijken zich alsmaar te herhalen. Kom ik er dan nooit vanaf? Leer ik nou nooit eens van dat ongewenste gedrag van mijzelf? Wanneer wordt dit nu eens anders? Waarom blíjf ik het telkens maar op deze manier doen? Het lijkt voor mij een doodlopende weg. Ik word er moedeloos van. Het maken van een (haalbaar!) voornemen geeft mij dan de kans om een initiatief te gaan nemen in de nabije toekomst. Een mogelijkheid om ánders met een voor mij moeilijke situatie om te gaan. Een mogelijkheid om mijzelf ánders te laten zien doordat ik mezelf leer uit-spreken en meer voor mijzelf durf op te komen. Nu durf ik de betreffende collega met een gerust hart duidelijk te maken dat ik de gevraagde boodschap wel voor haar wil doen, maar dat ná mijn pauze, ná mijn wandeling door het park zal doen. Ik kan na het vallen dus weer op-staan. Nieuwe stappen zetten. Nieuw gaan handelen. En daarna kan ik weer door-gaan. Verder gaan in het leven. Zonder dat ik mij hulpeloos en moedeloos voel. Het is géén doodlopende weg. Ik kies er nu voor om anders om te gaan met mijn reactie en behoefte. Dat maakt me sterker. Minder bang voor (de mening van) andere mensen. Ik krijg meer waardering voor mijzelf. Ik voel me een beter en completer mens. En nu weet ik dat ik het waard ben. Ik mag er zó zijn.
*** Wanhopig klopte ik juni 2009 aan bij het UMCG, had naast dat ik me geestelijk zeer labiel en eenzaam voelde ook allerlei lichamelijke klachten, iedereen leek zijn leven te kunnen leven behalve ik, (wat weer een rede was om mezelf op m’n kop te geven, hoezo alles is er toch in het rijke westen?) Over alle interacties met mensen dacht ik na en vulde het meestal negatief naar mezelf toe in, g-e-k-makend. Werken buitenshuis lukte me niet, voelde me buiten de maatschappij staan. Was ik autistisch of iets aanverwants misschien? Met deze vraag kwam ik met een verwijsbrief van mijn huisarts binnen. Na een computertest werd mij door een geweldige psychiater in opleiding verteld dat ik niet autistisch was maar dat ik een persoonlijkheidsstoornis had. Ik vertelde haar dat ik ooit in FORT groepen (Feministische Oefengroep op basis van Radicale Therapie, zelfhulp27
groepen) had gezeten maar dat deze niet meer bestonden, zo kwam zij op het idee om mij door te sturen naar Liesbeth Mulder voor de CZT. Bij Liesbeth Mulder voelde ik mij direct veilig en wilde graag de startcursus volgen om de zelftherapie onder de knie te krijgen. Mijn ervaring met de zelfhulpgroep: Cognitive Zelf Therapie: Ik schrijf “zelfhulpgroep” vet omdat ik het mooie van een zelfhulpgroep vind dat je gelijkwaardig bent, je leidt en je begeleidt. Door het strakke programma, de afspraken en de vaststaande vragen wordt het contact onderling niet te persoonlijk, belastend én blijft het veilig. Ik merk ook dat ik het prettig vind dat het voorzitterschap rouleert en de koppels (werkers en medewerkers), dat de voorwaarden iedere keer weer hardop voorgelezen worden (dit maakt het makkelijker om elkaar op “overtredingen” te wijzen en voorkomt dat de regels steeds meer gaan verslappen waardoor het onveilig wordt). Verder vind ik het prettig om alleen contact met elkaar te hebben tijdens de CZT, tijdens de sessies en verder niet. Eén keer dacht ik het prettig te vinden als ik met één iemand zo nu en dan emailcontact zou hebben, maar al snel merkte ik dat het belastend werd, ik ging in mijn hoofd voor die ander zorgen…... In het begin vond ik het moeilijk om een interactie eruit te halen met één persoon die in een actuele situatie het belangrijkste zou zijn, dan leek de situatie te nietszeggend maar aan het eind van de afrondingsvragen merkte ik toch dat het me een bepaald inzicht had gegeven. Menigmaal ging ik vrolijk, krachtig van de CZT weg en merkte dat meteen aan de omgeving om me heen, hoe die op mij reageerde, wat mij weer het inzicht gaf: wat je denkt dat ben je….. Het is nu 31 juli 2011, steeds meer ga ik voelen (via de CZT, met zijn actuele situatie, tussenherinnering en kinderherinnering) dat het niet vreemd is dat ik leef(de) zoals ik leef(de)…..maar dat ik nu (volwassen vrouw) mijn eigen afwegingen/keuzes kan maken. Het leven overkomt me niet meer langer. Door de tussen- en kinderherinneringen kom ik er achter waar een bepaalde “waarheid”, patroon er ingeslopen is, wat het met me doet en hoe te veranderen. Om dit inzicht vast te houden en de juiste keuzes voor mijzelf te nemen heb ik iedere keer weer even een CZT bijeenkomst nodig. Daarnaast ben ik een pilletje gaan slikken om “de open zenuw” die ik was te doorbreken. Ik miste een bepaalde stof in mijn hersenen waardoor ik steeds belemmerd werd door “alles overheersende paniekgevoelens”, negatieve waarheden. Door het pilletje heb ik het gevoel dat ik nu “verder kan denken” waardoor ik realistischer naar mezelf en situaties kan kijken. Het neemt tijd om de “waarheden” die er van jongs af aan ingeslopen zijn te doorbreken, maar ik zie dat langzaam mijn patronen veranderen zonder dat ik afhankelijk ben geworden van een therapeut, ik ontleen mijn “bestaansrecht” niet aan een therapeut, 28
niet aan mijn man,….maar puur aan het feit dat ik geboren ben! Mij helpt het om te denken: “o ja ik ben een Stoïcijn, niet blijven piekeren over dingen die geweest zijn, maar iedere keer weer nieuwe keuzes maken…….. Mooi inzicht voor de nieuwsbrief…… De nieuwsbrief, mooi dat die er is, ik heb het voornemen om daar vaker ontdekkingen, inzichten die ik gedaan heb naar toe te sturen om ze met anderen te delen. Alleen…………… door het pilletje én de CZT vind ik weer zóveel dingen leuk om te doen dat het ontbreekt me nogal eens aan tijd, maar ik reken er op dat ik zeven levens krijg! Ik hoop dat de CZT nog lang zal voortbestaan!
*** Er is een tijd van komen en er is een tijd van gaan..... Na ongeveer drie jaar is het voor mij een tijd van gaan.... eigenlijk... doorstromen naar de volgende stap. Bij de Cognitieve Zelf Therapie terecht gekomen door verwijzing van de kinderpsychiater van 2 van mijn kinderen. Ik had een flinke rugzak, die te zwaar werd en die ik dan maar in een hoek gooide... wég ermee. En die rugzak bleef vervolgens liggen..., ik struikelde er telkens over, maar ruimde hem niet op. De psychiater dacht dat zelftherapie goed bij mij zou passen. Uiteindelijk zouden daar dan ook mijn kinderen van profiteren, vond ik. Wel een grote stap, want ik vond dat ik geestelijk heel stevig in mijn schoenen stond, ik kon immers alles aan... (?!) De sessies tijdens de cursus waren confronterend en heftig. Veel gevoel kwam toen al los. Na een dag cursus plofte ik thuis uitgeput languit op de bank. Toch doorgaan met de cursus. Nu de kinderen wat ouder waren, en niet meer helemaal afhankelijk van mijn dagelijkse zorg, durfde ik de confrontatie aan te gaan met mijn geschiedenis. Wat doet dat met me in het heden; hoe beïnvloedt dat mijn gedrag en wat doet dat míj; wat voel ik daarbij?! Bij de zelftherapiebijeenkomsten ging er een andere wereld voor me open. Ik ontdekte anders te kunnen kijken en te luisteren naar anderen en naar mezelf. De veiligheidsregels zijn voor mij essentieel in de CZT. Ik besef dat wat ik belangrijk vind in de regels ook wordt bepaald door wie ik ben en wat mijn geschiedenis is. Ik vind het fijn dat de regels twee kanten op werken. Enerzijds hoef ik me niet verantwoordelijk te voelen voor het verhaal en het gevoel van de werker... ik hoef daar niets mee te doen... , anderzijds kan ik vrijuit mijn verhaal en gevoelens vertellen, zonder te denken dat ik daar de medewerker mee belast... de medewerker hoeft er immers ook niets mee te doen. 29
Er is een moment geweest dat ik wou stoppen met de therapie... het ging stroef in de privé- sfeer en waarom zou ik al die moeite nog doen voor mezelf...ik was dat niet waard... Op dat moment was het voor mij erg belangrijk dat Liesbeth me vroeg na te denken over: “Wat maakt dat je je zo voelt?” Eureka! In het dagelijks leven zie ik de resultaten van de therapie. Dat zit hem vooral in de veranderingen die bij mij horen... ik raak bijvoorbeeld niet meer van slag als ik denk dat iemand anders een oordeel over me heeft... Als dat al zo is, dan is dat voor rekening van die ander en kan ik het ook bij die ander laten. Ik ga verdriet niet meer uit de weg. Het mag er zijn en het is er om beleefd te worden. De rugzak heb ik dus niet meer nodig. Nu kan ik zelfstandig verder zonder de zelftherapiebijeenkomsten. Er is nog een stukje geschiedenis waar ik met de CZT niet goed bij kan en dat hoop ik aan te pakken en te verwerken in een andere therapie waar ik inmiddels mee ben begonnen en die ook weer andere inzichten geeft. Ik denk dat ik nooit uitgeleerd zal zijn. Dat vind ik een prachtig vooruitzicht... continue op ontdekkingsreis. De kinderpsychiater heeft me het mooist denkbare cadeau gegeven. Een ieder die als medewerker betrokken is geweest bij mijn ontdekkingsreis, wil ik bedanken voor het respecteren van de veiligheidsregels en een goede thuiskomst wensen! Mijn dank gaat bovendien uit naar de grondleggers van deze therapie en de begeleiders Liesbeth en Frouwke, die door hun enthousiasme voor deze therapie, velen ondersteunen in hun zoektocht.
30
