Notulen van de vergadering van de Raadscommissie van de gemeente Noordenveld, gehouden op maandag 28 september 2009 in de Winsinghhof, Brink 10 te Roden. Aanwezig: Gemeentebelangen:
PvdA; VVD: GroenLinks: CDA: ChristenUnie; Griffier:
de dames A. Jansen en T.A. Nijnuis, de heren A.J. Poelstra, J. Darwinkel, J. Posthumus, A.J. Russchen (voorzitter) en H.L. Smeenge, J. Koolen De dames J. Brink-Rozema en G. Lokhorst-Weggemans, de heren M.A. Brink, A.F.M. Witlox, A. Wekema de heren N.B. Bossina, J. Louwes en C.A. Voogd de heren O. Huisman en J. Klinkenberg de heren G. Alssema en J.W. Stevenson de heer K. Haan de heer W.F.C. Damman
Aanwezig namens het college van Burgemeester en Wethouders: Burgemeester J.H. van der Laan (vanaf 19.50 uur), wethouders de heren J. Dam en J. Kemkers (Gemeentebelangen), O.L. Keizer en G. Wolters (PvdA). Afwezig met kennisgeving: PvdA: mevrouw K. Kiemel en de heer H.G.J. Schelling 1. Opening De Voorzitter opent de vergadering en heet de aanwezigen van harte welkom bij de bijzondere raadscommissievergadering, alles in het teken van het spreekrecht IGS. Naast de personen die gebruikmaken van het spreekrecht heet hij ook het college, wethouders en ondersteunende personen welkom. Bovendien bedankt hij de Winsinghhof voor de ontvangst van vanavond. 2. Vaststellen agenda Conform. 3. Mededelingen Zie boven bij afwezigheid met kennisgeving. 4.Spreekrecht De Voorzitter legt kort de “spelregels” uit die gehanteerd worden tijdens deze spreekrechtbijeenkomst. Het rooster zoals uitgereikt bepaalt de volgorde van de sprekers. Met het oog op de organisatie wordt 5 minuten spreektijd per spreker aangehouden en 10 minuten spreektijd voor woordvoerders van een belangengroep. Tegen het einde van de spreektijd zal de griffier kenbaar maken dat de spreektijd
1
bijna voorbij is. Tevens wordt toegezegd dat de deelnemers, de raadsleden en de sprekers het verslag vanaf 2 oktober a.s. toegestuurd krijgen. De Voorzitter verzoekt de aanwezige commissieleden terughoudend te zijn met het stellen van vragen en benadrukt dat het niet de bedoeling is om in discussie te gaan met sprekers of met elkaar. De Voorzitter heeft begrepen dat mevrouw Herlien hier niet aanwezig kan zijn en dat de heer Baas namens haar gebruik zal maken van het spreekrecht. De 1 e spreker, de heer Kasper, stelt dat Nederland in 2030, getuige alle bouwplannen van Nederlandse gemeenten, 30 miljoen inwoners telt. Dit staat in een proefschrift van dr. Van der Ziel van de Rijksuniversiteit Wageningen. De RAS-dorpen geloven hier niet in. Het college van Noordenveld en de stuurgroepen IGS en Regiovisie geloven hier echter heilig in. In tijden van bevolkingsgroei en aanzienlijke economische groei leveren deze luchtkastelen volgens de heer Kasper geen problemen op. Want vroeg of laat worden deze woningen toch wel gebouwd en verkocht. Maar als de bevolking krimpt, de conjunctuur laag is en de financiële vooruitzichten, vooral bij overheden, voor een groot aantal jaren slecht zijn, dan dreigen grote problemen. De heer Kasper haalt als voorbeeld de financiële markten aan. De huizenmarkt dreigt ook één grote zeepbel te worden. De bijstelling van de bouwopgave in 2008; de stuurgroep beroept zich steeds op het feit dat zij begin 2008 de bouwopgave naar beneden toe heeft bijgesteld. De bijstelling van de bouwopgave is volgens de heer Kasper echter gebaseerd op oude CBS-prognoses van 2004 en 2005. Hij verwijst hiervoor naar de ABF-rapportage van 2007. De eerstvolgende CBS-prognose is van medio 2008, na de bijstelling van de woningbouwopgave. Op dat moment is er vanuit Groen Noordenveld en Dorpsbelangen RAS een discussie gestart over de veranderde bevolkingsprognoses. Dorpsbelangen RAS stond niet alleen in zijn visie. Zowel de cijfers van CBS als ABF Research en ook de onafhankelijke deskundigen, prof. dr. Van Wissen van de RUG en drs. Derks van het kenniscentrum bevolkingsdaling in Limburg ondersteunden de visie. De nieuwe prognoses komen veel lager uit en de bouwopgave is daarmee veel te hoog. De stuurgroep IGS en de stuurgroep Regiovisie deden het standpunt af met de mededeling dat de visie op een misverstand zou berusten. De heer Hanssen van de provincie Groningen mocht achteraf de visie van de stuurgroep onderbouwen. De kern van zijn betoog, blijkens een brief van de stuurgroep aan Groen Noordenveld luidt: ‘natuurlijk worden de nieuwe bevolkingsprognoses naar beneden toe bijgesteld. Want de voorgaande prognose uit de AZC-periode was veel te hoog’. Hij vergeet echter dat bijgestelde bouwopgave van begin 2008 juist gebaseerd is op die oude AZC-prognose. Nieuwe cijfers en feiten voor Noordenveld: In augustus 2009 zijn er nieuwe cijfers van ABF Research. Opnieuw blijkt dat de bevolkingsprognose voor de provincie Drenthe en de gemeente Noordenveld aanzienlijk lager is dan eerder werd verwacht. Bijna alle plattelandsgemeenten
2
inclusief de gemeente Noordenveld, hebben te maken met een krimpende bevolking. Alleen de steden Assen, Hoogeveen, Emmen en Meppel groeien nog. De krimp zet in de plattelandsgemeenten ook eerder in dan verwacht. Dorpsbelangen RAS heeft dus eind 2008 in de discussie met de beide stuurgroepen niets te veel gezegd. Dat betekent dat de inwoners en de gemeenteraad van Noordenveld eind 2008 door de stuurgroep IGS en de heer Hanssen van de provincie Groningen op het verkeerde been zijn gezet. Het is niet de eerste keer dat dit gebeurt. De heer Kasper noemt twee andere voorbeelden, te weten; eerder al is discussie gevoerd met verkeersdeskundigen van beide provincies en gemeenten over de te verwachten verkeersgroei van 25%. Dat bleek dus bij lange na niet te kloppen. Vorig jaar zijn ook pittige woorden gewisseld naar aanleiding van het woonwensenonderzoek LeekRoden. Daarin werden onrealistische aannames van 100% voor het realiseren van de woonwens van jongeren opgevoerd, terwijl 50% meer in de buurt van de werkelijkheid lag. Uitgaan van 50% leverde echter problemen op, want dan komen er vanwege de vergrijzing meer huizen in Roden beschikbaar dan er voor nieuwkomers nodig zijn. En hoe leg je dat uit aan de burgers en aan de raadsleden? Het definitieve rapport van het woonwensenonderzoek wordt, om moverende redenen, niet meer publiekelijk uitgebracht. Dat is vreemd en jammer, want er stonden interessante en relevante gegevens in over de woningmarkt van deze gemeente. De heer Kasper vraagt namens Dorpsbelangen RAS aan de raadsfracties of zij het acceptabel vinden dat zij een aantal keren aantoonbaar onvoldoende en onjuist geïnformeerd zijn. En of de fracties zo hun controlerende functie voldoende kunnen uitoefenen en een goed oordeel kunnen vormen over het nut en de noodzaak van het IGS. Terug naar de bevolkingsprognoses: In het rapport ‘Bevolkingsprognoses provincie Drenthe ABF 2009’ staat op bladzijde 32 een interessante tabel over de ontwikkeling van het aantal huishoudens in Noordenveld voor de periode 2007-2019. Daaruit blijkt dat op basis van de trendprognose de gemeente Noordenveld nog met 270 huishoudens groeit. Na 2020 daalt het aantal huishoudens. De gemeente Noordenveld heeft aan bouwplannen in Roden, Norg en Peize in totaal 3300 woningen op de rol staan. Dat is ruim 12 keer zo veel als volgens de trendprognose voor Noordenveld, + 270, nodig is. In diezelfde tabel staat ook een drietal andere prognoses, gebaseerd op andere aannames, te weten: 1. De bouwopgave prognose. Als het IGS volledig wordt uitgevoerd en alle huizen verkocht en bewoond zouden worden, dan neemt het aantal huishoudens toe met 2240. Dat wil zeggen, deze prognose is niet gebaseerd op de bevolkingsontwikkeling, maar volledig gebaseerd op 100% realisatie van de woningbouwplannen. Ongeacht of er mensen/kopers zijn of niet. Als alle gemeenten zo denken hebben we in Nederland bouwplannen voor 30 miljoen mensen tot 2030. 2. De ABF-prognose die zowel op krimp als op een volledige bouwopgave is gebaseerd. In deze prognose wordt rekening gehouden met de bevolkingsontwikkeling en de woningbouwplannen tezamen. Dat wil zeggen
3
rekening houdend met krimp maar tegelijkertijd uitvoeren van de complete bouwopgave. Dat leidt tot een huishoudensgroei van 1650. ABF gaat er hierbij van uit dat er relatief veel inwoners van omringende gemeenten naar Noordenveld zullen trekken. Ongeveer 80 per jaar. Terwijl in werkelijkheid al een aantal jaren juist het omgekeerde gebeurt (-180 per jaar). De huidige plancapaciteit plus 500 woningen uit het IGS zou al voldoende zijn om aan deze bevolkingsgroei in deze optie te voldoen. 3. De nuloptievariant. Het ABF heeft ook al uitgerekend in de nuloptievariant waarin de migratie van en naar Noordenveld in de toekomst in evenwicht zou zijn. Nu is dat bij lange na niet het geval. In de nuloptie groeit het aantal huishoudens in Noordenveld met 660 tot 2019. Dat is in vergelijking met de trendprognose een zeer optimistisch scenario. Op dit moment zijn er in Peize, Norg en Roden plannen voor 1100 extra woningen. Dat wil zeggen, zonder IGS is er tot 2020 al een overcapaciteit van 50% ten opzichte van de nuloptie. En in de periode ná 2020 krimpt het aantal huishoudens. De vraag van Dorpsbelangen RAS aan het college is wanneer het college denkt de huidige plancapaciteit te realiseren. Tot 2020 zullen er al jaarlijks behoorlijk meer dan 100 woningen moeten worden gebouwd om de huidige plancapaciteit te benutten. Daarvoor heeft het college volgens de heer Kasper het hele IGS niet meer nodig. Hij vraagt waarom dit geld niet wordt gereserveerd voor herstructurering. Argumentatie voor woningbouw: Van de oude argumentatie voor bouwopgave, de groeiende bevolking, de gezinsverdunning en de schragende functie voor Groningen is volgens de heer Kasper weinig over. Hij stelt dat de voorzitter van de stuurgroep IGS nu een nieuw argument heeft gevonden, namelijk: ‘we moeten bouwen om krimp te voorkomen en het draagvlak voor de voorzieningen te handhaven’. Groei of krimp, het maakt helemaal niet meer uit, het college volhardt gewoon in hetzelfde beleid onder elke omstandigheid. Verondersteld wordt dat Roden en Leek mee kunnen profiteren van de groei van Groningen en Assen. Maar die veronderstelling is gebaseerd op een convenant tussen politici en bestuurders. De heer Kasper stelt dat geen enkele burger dat convenant mee heeft ondertekend. Burgers bepalen zelf waar ze gaan wonen, zie Ganzedijk. Voorts vraagt de heer Kasper zich af of andere Drentse plattelandsgemeenten die grenzen aan Emmen, Hoogeveen, Meppel en Assen straks ook mee kunnen profiteren van de groei in hun buurgemeenten. Het verbaast de heer Kasper dat politici en bestuurders van PvdA en Gemeentebelangen anno 2009 zo sterk geloven in grootschalige groei en de maakbare samenleving. Want niet de bevolkingscijfers bepalen in hun visie het aantal te bouwen woningen maar de woningbouwopgave bepaalt de toekomstige bevolkingscijfers. Grootschalige groei is een uiterst riskante beleidskeuze in tijden van krimp,
4
veel vrijkomende woningen en toenemende leegstand in plattelandsgemeenten in Noord-Nederland. Dat is interessant in verband met de gemeenteraadsverkiezingen van 2010. Er valt nu echt iets te kiezen. De heer Kasper legt de raadsleden graag nog een aantal vragen ter overdenking voor: - Waarom groeien alle stedelijke gebieden en waarom krimpen alle plattelandsgemeenten? - Waarom loopt de woonwijk Ter Borch, tegen de stad Groningen, snel vol en waarom stagneren woningbouwprojecten in de rest van Tynaarlo, in Noordenveld en in Leek (Oostindië). - Waarom vertrekken er zoveel mensen uit Noordenveld terwijl het aantal te koop staande huizen de laatste jaren, ook in de laagste prijscategorieën, alleen maar toeneemt? - Waarom nog investeren in infrastructuur als de beroepsbevolking in Noordenveld, maar ook in de rest van Noord-Nederland, nu en in het komend decennium, fors afneemt? De piekbelastingen in de spits vallen weg, zoals uit de verkeerstellingen in Noordenveld al een aantal jaren blijkt. - Waarom staan er winkels leeg terwijl het aantal huishoudens in Noordenveld tot 2020 groeit? Vergelijkt u de winkelomgeving van Roden, o.a. de Albertsbaan, eens met die van Groningen, Assen en Drachten. Wordt het marktbereik van de winkels in Roden bepaald door het aantal woningen in Roden of door de kwaliteit van de dorpskern en de winkelkern? De heer Kasper sluit af met een uitspraak gedaan door meerdere bestuurders in de provincies Drenthe, Groningen en Noordenveld; ’we moeten investeren in kwaliteit en niet in kwantiteit’. De heer Kasper vindt dat het tijd wordt dat dit niet alleen wordt gezegd, maar ook wordt gedaan. Hij vat samen dat Dorpsbelangen RAS vindt dat er geen IGS nodig is omdat de huidige plancapaciteit ruim voldoende is. Hij dringt nogmaals aan op het reserveren van veel meer geld voor herstructurering omdat dat het grootste probleem in de toekomst is. De heer Kasper dankt de aanwezigen voor de aandacht. De 2 e spreker is de heer Baas. Hij richt zich tot de raadscommissie met de mededeling hier voor de tweede keer te staan, met betrekking tot een voorstel dat grotendeels gelijk is gebleven. Wat echter aan verandering onderhevig is, is de omgeving waarin wordt gefunctioneerd. De economie van Noordenveld, de economie in de regio, de krimp, de financierbaarheid, de liquiditeit van projectontwikkelaars, koopkrachtontwikkeling potentiële kopers, de hoeveelheid te koop staande woningen. Dit voorstel wat nu gepresenteerd is, is volgens de heer Baas onuitvoerbaar. Hij heeft een aantal vragen en verzoeken, waarvan hij verwacht dat wanneer het college een zorgvuldige afweging wil maken hierop eerst onderzoek uitgevoerd zal worden.
5
1. Schragende functie. Welke invloed hebben de recente onderzoeken, gedaan in opdracht van de provincie en kortgeleden gepresenteerd, op de
2.
3.
4.
5.
6.
onderbouwing van de huidige schragende functie? De heer Baas vraagt de raad een eigen onderzoek te starten naar deze schragende functie. Financieel doorrekenen van alternatieven. Om een afgewogen besluit te kunnen nemen moet de raad weten wat de financiële gevolgen zijn van afgeronde kleinschalige woningbouw op de structuurvisie Leek-Roden. Tevens moet een kosten-batenanalyse worden opgesteld om de invloed door te rekenen van een achterblijvende vraag naar koopwoningen. En welke invloed heeft de komende bezuinigingsmaatregelen op de gemeentebegroting op deze structuurvisie? Kan de gemeente optreden als projectontwikkelaar? Door de crisis en de financierbaarheid van woningbouwprojecten kunnen de bouwbedrijven niet meer voor eigen rekening gaan bouwen. Is de raad van mening dat de gemeente Noordenveld, indien nodig, zelf voor eigen rekening en risico wijken kan bouwen, of dat de markt Noordenveld daartoe gaat dwingen? Onderzoek ‘voor wie gaan we bouwen en wat gaan we bouwen?’. Voordat er een keuze gemaakt kan worden moet er helder zijn met welke demografische aspecten men te maken gaat krijgen. Dit onderdeel is tot op heden zeer slecht onderbouwd. De heer Baas vraagt hiernaar extra onderzoek te doen. Onderzoek naar de noodzaak om buiten de rode contouren te gaan bouwen. Noordenveld heeft te maken met een provinciaal omgevingsplan waarin ook rode contouren zijn aangegeven. Welke voorwaarden en argumenten gaat de raad hanteren om deze rode contouren terzijde te leggen? Centraal Fonds Volkshuisvesting. Voor de komende tien jaar verwacht het Centraal Fonds dat de financiële ruimte bij woningcorporaties voor investeringen sterk zal afnemen. Dit komt deels door de beheerslasten, bouwkosten en onderhoudslasten, deze zullen relatief sterker stijgen dan de huurinkomsten. Daarnaast moet er rekening mee gehouden worden dat de opbrengsten uit de verkoop van huurwoningen fors lager uitvallen. De relatief sterke kostenstijgingen doen zich al meerdere jaren voor. Door deze kostenstijgingen loopt de bedrijfswaarde van het bestaande woningbezit terug en wordt een steeds groter deel van de investeringen in huurwoongelegenheden onrendabel. En de gemeente wil 30% huurwoningen gaan bouwen. Corporaties teren in op hun vermogen. Welke invloed heeft dit fenomeen op Woonborg en Actium? De heer Baas vraagt de raad helderheid te verschaffen over hoe de met Noordenveld samenwerkende woningcorporaties Woonborg en Actium hun
6
investeringsbeleid voor de komende tien jaar kunnen onderbouwen en veiligstellen. 7. Krimp van Noordenveld. Deze heeft inmiddels een structurele vorm gekregen. Sinds 2000 krimpt de gemeente, met uitzondering van de AZCperiode, structureel. De woningvoorraad is sinds 2000 met 6,7% toegenomen en het aantal inwoners is nu, in 2009, op hetzelfde niveau als dat van 2000. Ondanks de economische groei van de afgelopen tien jaar is de gemeente niet gegroeid qua inwoneraantal. Nu is er zware tegenwind, en het blijkt dat de gemeente gaat groeien. Dit klopt niet. Economische groei en de vraag naar woningen gaan gelijk op. De gezinsverdunning en de krimp resulteren in een beperkte groei van het aantal woningen. Nu ruim 3000 woningen bouwen, inclusief Norg en Peize, is buitenproportioneel. De raad denkt middels een eigen onderzoek het effect door te rekenen van de krimp en de woningbehoefte. In stand houden voorzieningen. De portefeuillehouder slaat om zich heen met oneliners over het op peil houden van voorzieningen. Enig inzicht ontbreekt, laat staan een kosten-batenanalyse. Op dit moment heeft Noordenveld ruim 30.000 inwoners. In de toekomst daalt het naar 28.000. Welke invloed heeft de neergang van 2000 inwoners op het voorzieningenniveau? Het voorzieningenniveau wordt nu gebruikt als argument om te bouwen, het ontbreekt in de huidige structuurvisie. Onderzoek door de commissie is derhalve gewenst. 8. Raadsenquête. De controlerende rol van de gemeenteraad kan niet los worden gezien van de kaderstellende rol van de gemeenteraad. De raadsenquête is een instrument die de controlerende rol van de gemeenteraad kan versterken. In dit proces van de afgelopen jaren is heel veel misgegaan. Nadat iets mis is gegaan, kan de raad besluiten tot een raadsenquête. De heer Baas wil de raad vragen op dit moment een raadsenquête op te starten naar de totstandkoming van de structuurvisie Leek/Roden. Bestuurders en portefeuillehouders communiceren onjuist en tendentieus. Ook de bestuurlijke integriteit van betrokkenen moet een punt van aandacht zijn. De rekenkamer heeft kortgeleden duidelijke taal gesproken. De heer Baas veronderstelt bekendheid met het rapport. Om de mooie gemeente te behoeden voor een debacle vraagt de heer Baas om het functioneren van alle betrokkenen tot onderwerp van onderzoek te maken en voorlopig hangende het onderzoek de besluitvorming voor de structuurvisie uit te stellen. De heer Baas wenst de raad veel wijsheid en sterkte in de uitvoering. Het huidige voorstel Intergemeentelijke Structuurvisie is ongeschikt om op 21 oktober in de gemeenteraad te worden behandeld.
7
De 3 e spreker is de heer Zuiderveld namens de Vereniging Natuurlijk OostindiëTerheijl. De heer Zuiderveld zegt dat op bladzijde 70 van de beantwoording van de inspraakreacties staat te lezen dat in de buurt van nu bekende cultuurhistorisch en archeologisch waardevolle terreinen, zoals de Essen, geen bouwopgaven zijn gepland. Ook staat op bladzijde 73 dat men landgoed Terheijl samen met de bewoners, natuurbeherende organisaties en eventuele particuliere initiatieven zelf wil uitwerken. Hoe verhouden zich deze uitspraken van een particulier om een soort landgoed te creëren op de Es van Baggelveld met daarop enige woningen? Tot nu toe is men niet gekend in de plannen van de gemeente en dat geeft een misbruikt gevoel. De Vereniging Natuurlijk Oostindië-Terheijl heeft zijn best gedaan in de klankbordgroep en in de ontwerpateliers en staat nu kennelijk buitenspel daar waar het om detailuitwerking gaat. De heer Zuiderveld zegt dat men dit ten zeerste betreurt en verzoekt om een tijdige uitnodiging wanneer voor het werkgebied van de Vereniging een passend stofferingsplan moet worden bedacht. In zijn zienswijze heeft de Vereniging gevraagd het aantal woningen naar beneden bij te stellen en meer toe te snijden op de verwachtingen van gerenommeerde landelijke onderzoeksbureaus. Tot grote verbazing van de Vereniging heeft de raad dat advies niet overgenomen. De raad gaat akkoord met het aantal te bouwen woningen in het IGS. Ook met de uitbreiding van Nieuw-Roden, in het wijkengebied en Roden-Zuid, stemt de raad in. Volgens de heer Zuiderveld creëert de raad hiermee een catastrofale self fulfilling prophecy. Dat vraagt uitleg: Het tweede en laatste bestemmingsplan van Oostindië was nauwelijks vastgesteld of de gemeente Leek begon al te klagen over de ontsluiting via de Auwemalaan. Zonder zwaarwegende argumenten aan te dragen vond men die weg toch eigenlijk niet geschikt als ontsluitingsweg. De aanleg van een rondweg was volgens de gemeente dringend noodzakelijk. Terwijl de gemeente in de beantwoording van de zienswijze met betrekking tot het bestemmingsplan van het tweede gedeelte van Oostindië notabene aangaven dat de Auwemalaan een adequate ontsluiting was voor de gehele nieuw te bouwen wijk Oostindië inclusief alle verkeer van en naar Friesland. Dat stond ook al in het rapport van Goudappel Coffin. Blijkbaar kan binnen een halfjaar de mening ineens 180 graden kantelen. Gek dat in de beantwoording van de inspraakreacties nu weer te lezen is dat de grenswaarde voor een matige – niet eens ernstige – leefbaarheid c.q. oversteekbaarheid pas over ruim vijftien jaar wordt overschreden. En dat gaat dus over die Auwemalaan. Het komt er eigenlijk op neer dat er willens en wetens voor een locatie van een nieuwe woonwijk is gekozen, waarvan op termijn werd verwacht dat het een probleem op zou gaan leveren qua ontsluiting. De al jaren gewenste westelijke rondweg zou dan gemakkelijker kunnen worden afgedwongen. Bij Roden is de situatie analoog. Woningbouw bij Nieuw-Roden en Roden-Zuid. Deze wijken vragen om een passende ontsluiting. Die is gevonden in het doortrekken van de rondweg Leek richting NieuwRoden, maar helaas trekt deze weg ook verkeer uit Roden aan. Tot 25% extra. Nu 5500, uiteindelijk 7000 motorvoertuigen per etmaal. Dat moet allemaal door de kom
8
van Nieuw-Roden. Een ongewenste situatie. Er staat dus veel druk op de ketel met betrekking tot de infrastructuur. Eerst wordt de wijk Oostindië ontwikkeld met een, volgens de gemeente, niet passende infrastructuur. Nu weer woningbouw in NieuwRoden en Roden-Zuid, wederom met niet passende infrastructuur. Op diverse plaatsen in het IGS wordt de onvermijdelijke oplossing al aangedragen; de gevraagde Oost-Westverbinding, mogelijk door de Maatlanden. In het IGS wordt hierover echter geen besluit genomen. Er wordt gewacht tot de verkeerssituatie zo nijpend wordt dat een oplossing onvermijdelijk wordt. En dan? Worden dan de huidige bezwaren tegen een weg door de Maatlanden terzijde geschoven? Terwijl nu de gehele raad van Noordenveld tegen is? Waarom dan wel en nu niet? De Vereniging begrijpt niet dat binnen het IGS niet is onderzocht of een of andere variant van een dergelijke OostWestverbinding mogelijk is. In het plan MER had toen onderzocht kunnen worden wat de gevolgen zouden zijn van de diverse mogelijkheden. Of is dat misschien bewust nagelaten omdat alle varianten op onoverkomelijke bezwaren zouden zijn gestuit? Is de raad nog verplicht een plan MER te schrijven als in de toekomst een OostWestverbinding op de rol staat? Of is de ingreep daarvoor te klein en kan de raad eronderuit? De raad laat niet alleen de Vereniging in het ongewisse, maar ook alle particuliere huizenbezitters. De heer Zuiderveld vraagt hoe de raad denkt dat het gaat met de verkoopwaarde van de woningen als constant de dreiging van een rondweg in de lucht hangt. Moeten mensen nog investeren in de verbouw van hun huis, of kunnen ze maar beter afwachten? Planschade kan niet worden verkregen omdat er binnen het IGS geen besluiten worden genomen die verhaalschade mogelijk maken. Deze onzekerheid blijft nog jaren. De heer Zuiderveld vindt dat de raad het de bewoners van dit gebied niet aan kan doen. Niets is erger dan onzekerheid. Moreel verwerpelijk en bestuurlijk onbehoorlijk. Onbehoorlijk omdat men zich als raad zulke belangrijke beslissingen niet laat overkomen. De Vereniging weet dat de raad onder tijdsdruk staat met betrekking tot de besluitvorming van het IGS. Maar toch zou de Vereniging heel graag willen dat er gefundeerd door een uitgebreid plan MER óf een besluit wordt genomen over de doortrekking van de rondweg door de Maatlanden, óf dat de woningbouwfasering zo wordt uitgevoerd dat er geen noemenswaardige extra druk op de bestaande infrastructuur ten westen van Roden komt, waardoor doortrekking van de westelijke rondweg Leek naar Nieuw-Roden niet nodig is. Dat laatste zou conform de wens van de commissie MER zijn. Zij pleiten ervoor de woningbouw in het gebied naar achteren te schuiven qua fasering vanwege de kwetsbaarheid van het wijkengebied. Dat zou ruimte geven aan een integrale aanvullende studie naar de Oost-Westverbinding binnen het IGS. Het IGS is nu op een cruciaal onderdeel niet getoetst, op haalbaarheid, en in deze vorm voor de Vereniging niet acceptabel. Het volgende argument om minder zwaar in te zetten op de aanleg van nieuwe infrastructuur is dat eeuwen aangevoerde dogma van autonome groei van het verkeer. Die autonome groei zal er best wel zijn, maar lang niet zo groot als steeds werd aangenomen. In de ontwerpateliers is vastgesteld dat de autonome groei in het
9
verleden schromelijk is overschat. Wanneer de cijfers van tien jaar geleden en nu naast elkaar worden gelegd, blijkt dat de verwachte groei van het verkeer bij lange na niet is gehaald. Zelfs tussen Leek en de A7 niet. Toegezegd is dat de autonome groei een veel minder grote rol zou gaan spelen in de verwachte verkeersdruk. Toch vindt men steeds het argument van de autonome groei terug in de reactie op de zienswijze als argument voor het ontwikkelen van nieuwe infrastructuur. De verkeersdruk wordt ook minder groot door de krimp van de bevolking. Deze krimp wordt nu weerlegd door erop te wijzen dat door gezinsverdunning het aantal woningzoekenden toe zou blijven nemen. De raad gaat daarmee wel erg luchthartig om met de getallen die worden aangeleverd door Primos. Leek zal tot 2020 weliswaar groeien met 705 huishoudens, maar de gemeente Noordenveld krimpt met 443 huishoudens. Netto toename 262 huishoudens. Daar zijn echt geen 5800 woningen voor nodig. De beperkte autonome groei van het verkeer en de te verwachten groei van het aantal huishoudens werpen een ander licht op de te verwachten verkeersdruk. Uit de verkeersstudie blijkt dat, zelfs als wordt uitgegaan van 5800 nieuw te bouwen woningen, een nulplus-variant volstaat om alle IC-waarden op een aanvaardbaar niveau terug te brengen. Mocht het aantal te bouwen woningen lager uitvallen, dan zal de verkeersdruk uiteraard nog lager uitvallen. Wie er gelijk krijgt weet de Vereniging natuurlijk niet, maar zij verzoekt de raad met klem het verkeersmodel ook te voeden met de aannames van Primos met betrekking tot de prognose van het aantal huishoudens in 2020. De uitkomsten kunnen dan worden gebruikt om een fasering aan te brengen in de aanpassingen met betrekking tot de infrastructuur. Gezien dit voornoemde is het vooralsnog onwenselijk te kiezen voor een andere variant dan de nulplus-variant. Alle andere varianten zullen duurder zijn en meer schade berokkenen aan landschap, natuur, geohydrologie en cultuurhistorie. Voor subjectief ervaren deelproblemen met de huidige infrastructuur kunnen technische oplossingen gevonden worden. Als laatste wil de heer Zuiderveld de raad vragen in te gaan op de zienswijze betreffende het tekortschieten van de capaciteit van het rioolstelsel richting De Punt, waardoor een beperking ontstaat met betrekking tot het realiseren van nieuwe woningen. Deze zienswijze is niet beantwoord. Epiloog: De Vereniging Natuurlijk Oostindië-Terheijl zou graag willen dat de raad serieus met haar adviezen om zou gaan. In het verleden heeft de Vereniging goed proberen mee te denken over de leefbaarheid in Leek/Roden. Daarvoor zijn constructieve ideeën aangereikt, onder andere in het ‘Zwartboek’ van 1998. Al deze ideeën zijn integraal overgenomen, inclusief de openbaar vervoervariant en een methode om te bekijken waar in het buitengebied nog woningbouw mogelijk is, de zogenaamde ‘transparante visie op woningbouw in het buitengebied’. Hoewel de Vereniging ook nu weer zijn uiterste best heeft gedaan om gefundeerd en constructief iets over het IGS te zeggen, vindt zij vrijwel niets terug over de ingebrachte zienswijzen in de beantwoording door de raad. Dat geeft volgens de heer Zuiderveld geen pas. Hij hoopt dat de raadsleden zorgvuldiger zullen omgaan met de
10
inspraakreactie van de Vereniging en wenst de raad veel sterkte met de besluitvorming rondom de diverse dilemma’s. De 4 e spreker is Mevrouw Van de Vring. Als eerste wil mevrouw Van de Vring de raad bedanken dat zij hier voor de tweede keer haar zegje mag doen. Vooral omdat er na de eerste keer niets met alle bezwaren, dus inclusief die van haar, is gedaan gezien de kaart in het Dagblad van het Noorden van 16 september jl. Mevrouw Van de Vring heeft deze zomer veel gefietst in de omgeving en daarbij elke keer weer genoten van het glooiende landschap langs de Esweg, de weidse vergezichten langs de Middendrift en de Poolswijk. De eerdergenoemde kaart heeft haar de laatste weken inzicht gegeven in welke moedwillige vernieling van het landschap er plaats gaat vinden juist in dat gebied. Ze benadrukt dat ‘moedwillige vernieling’ de netste uitdrukking was die zij hiervoor kon vinden. Zij vraagt of de raad weet dat Roden en Roderesch aan elkaar vast gaan groeien. Gelukkig wordt dit verlies aan landschap elders gecompenseerd als er winst behaald wordt. Maar de vraag is ‘waar?’ Wat verstaat de stuurgroep eigenlijk onder ‘natuurlandschap’? Op alle fietstochten heeft mevrouw Van de Vring nog nooit gedacht ‘och, die eeuwenoude es kan daar wel geplaatst worden’ of ‘als we dat slopen, kan daar dat weidse uitzicht hersteld worden’. Zij stelt dat het herstel flauwekul is. Dit landschap is goed zoals het is. Erger nog, elke keer als zij de nieuwe wijk Oostindië ziet, schrikt zij er weer van. Dit mooie gebied opofferen voor zulke pompeuze huizen? Mag er alstublieft een bomenwal omheen, net als bij het NAMterrein? Hierbij gaat zij er alvast van uit dat de huizen, maar liefst 5830, ook werkelijk gebouwd moeten worden. De bevolking neemt af. Dat heet krimp. Groningen en Assen krijgen hun eigen nieuwbouw al niet gevuld, gezien de mooie folders die mevrouw Van de Vring daarover mocht ontvangen. Gaat Groningen nu investeren in leegstand om later voor de sloop te moeten betalen? Zoals de plannen van minister Van der Laan zijn. Mevrouw Van de Vring bestrijdt dat die 5830 woningen nodig zijn. Voor sommige groepen inwoners zijn er te weinig huizen in Roden, maar daar wordt in de nieuwbouw niet voor gebouwd, zoals bleek uit de plannen voor Roderveld IV die op de Jaarbeurs van het Noorden te zien waren. Eeuwenoud landschap mag op de schop voor huizen die niet nodig zijn. De raad stemt ongetwijfeld in. Zij heeft immers onlangs de poot al stijf gehouden toen het landschap aangetast leek te worden. Op een stukje agrarische grond staan bomen. Daar wil men een huis bouwen. Foei, dat kan niet; in strijd met het bestemmingsplan. Maar mogen bomen dan wel als het een agrarische bestemming heeft? Mevrouw Van de Vring vraagt op te houden met die schijnheiligheid. Wanneer men huizen bouwt, is er sprake van een onomkeerbaar proces. Elk jaargetijde is het landschap nu anders. Tot voor kort keek spreekster veel tegen maïs aan. Nu wordt zij weer verrast door de uitzichten, want de maïs is geoogst. Als er huizen staan, verandert het uitzicht niet. Onomkeerbaar wordt de aantrekkelijkheid van het gebied verknald. Mevrouw Van de Vring weet dat een trekker niet hard mag rijden en zij weet dat ze daardoor soms niet door kan rijden. Dat
11
wist zij toen zij hier kwam wonen. De files bij de rotondes worden niet veroorzaakt door overmatig verkeersaanbod maar door een overmaat aan verkeersrichting aangeven. De rondweg is echt niet nodig en die rondweg komt er. Dit college heeft ‘nee’ gezegd en wacht af. Leek legt hem wel aan. Dit heet niet moedig standhouden, maar een probleem scheppen en vervolgens de oplossing voor je uit schuiven. Spreekster heeft gekozen voor wonen in een dorp. In de Vijfde Verloting en dus ook in iemands achtertuin. Maar, achter deze achtertuin zijn allang huizen gebouwd zonder dat zij heeft geprotesteerd tegen die plannen. Het gaat haar niet om die bouw, dat gebied mag volgebouwd, net als Roderveld IV. De afsluiting van de bebouwde kom voor dit dorp ligt bij de Hullenweg, de Terheijlsterweg en de Poolswijk. Die grens wordt nu overschreden en dat is spreekster een grens te ver. De 5 e spreker is de heer Dijkhuis namens Buurtschap Nietap-Terheijl. Voordat de heer Dijkhuis met zijn tekst begint wil hij melden dat de tekst morgenochtend per mail beschikbaar is bij de heer Damman. De heer Dijkhuis zegt dat de taak aan de raad is om een eindoordeel te vellen over de IGS. Hij veronderstelt dat dit niet eenvoudig is, gezien de complexiteit en de periode waarin dit moet gebeuren. Het Buurtschap was verheugd de beantwoording van de zienswijzen te ontvangen en deze mee te kunnen nemen in de inspraak. In grote lijnen kan het Buurtschap zich vinden in de plannen zoals die nu voorliggen, maar het Buurtschap heeft er wel behoefte aan een aantal zaken nader onder de aandacht van de raad te brengen. 1. De ontsluiting van Nieuw-Roden en West-Roden naar de A7 is positief voor de ontwikkeling van het landgoed Nietap-Terheijl en biedt de mogelijkheid sluipverkeer uit dit gebied te weren. Bovendien is dit van groot belang voor de leefbaarheid aan de N372 - J.P. Santeeweg, Tolberterstraat, Midwolderweg en niet te vergeten de Auwemalaan en omgeving – echter het Buurtschap is zich ervan bewust dat er op Terheijl ook een grote groep mensen is die er anders over denkt. En dat mag. 2. In het gebied van het landgoed Terheijl moet ruimte blijven voor agrarische activiteiten. 3. De voorgestelde kwaliteitsverbetering tussen de J.P. Santeeweg, ’t Piepke en de Natuurschoonweg ervaart het Buurtschap als zeer positief. 4. De volgorde van bouwen: begin met de invulling van het oerbos. Ja, het oerbos op de splitsing van de J.P. Santeeweg en de Natuurschoonweg, voorheen Pension Delbrugge. Daarna het gebied Hooilanden en dan Leek/Terheijl in afgeslankte vorm en bij nader inzien moet mogelijk achter De Schans helemaal niet gebouwd worden, waardoor er een duidelijke scheiding blijft tussen Leek en Nietap. Dit mede in het licht van de demografische ontwikkelingen. 5. Kijk nog eens kritisch naar de noodzaak van het geplande parkeerterrein achter De Schans, gezien de ruimte die is ontstaan door de invoering van
12
de blauwe zone. Maar ook in het licht van de doelstelling van Leek om het centrum meer naar het westen te ontwikkelen, biedt dit nieuwe mogelijkheden. Daarenboven kunnen de ontwikkelingen in supermarktland de huidige plannen nog verder ondergraven. Het Buurtschap gaat er in ieder geval van uit bij de nadere uitwerking van deze plannen nauw betrokken te worden. Daarnaast wil de heer Dijkhuis nog een aantal bedreigingen voor de plannen noemen: 1. Demografische krimp. Er is al veel over gezegd, de heer Dijkhuis probeert het op een andere manier te doen. Hij stelt dat dit een fenomeen is waar bijna heel Nederland mee te maken krijgt. Minister Van der Laan waarschuwt ervoor en doet al schoten voor de boeg ten aanzien van de financiële oplossing. Het blad Binnenlands Bestuur van september heeft in een artikel van 12 pagina’s hiervoor aandacht gevraagd. Het plattelandsparlement van Nederland heeft dit onderwerp op 10 oktober uitgebreid op de agenda. De BOKD (Brede Overleggroep Kleine Dorpen) geeft in haar komende bijeenkomsten hierover uitleg en tracht aandachtspunten en de aanpak van deze ontwikkeling inzichtelijk te maken. Het feit dat hiervoor zoveel aandacht is, betekent dat er in ieder geval iets aan de hand is. 2. De slechte financiële ontwikkeling. Niet alleen landelijk, maar ook in de beiden betrokken gemeenten. Noordenveld moet volgens de heer Dijkhuis 3,4 miljoen bezuinigen. 3. Behoud de ons dierbare kernwaarden. Hoe kan er gezorgd worden voor een evenwichtig eindresultaat, rekening houdend met alle factoren? Al met al is het dus noodzaak dat de raad zorgt voor continue monitoring ten aanzien van: 1. bevolkingsontwikkeling en woningbehoefte 2. verkeersontwikkeling 3. financiële situatie. Dat is de enige manier om ervoor te kunnen zorgen dat de raad op de juiste momenten inzichtelijk heeft wanneer er aan de rem moet worden getrokken. En, last but not least, start met bouwen in de minst kwetsbare gebieden. Het is de verantwoordelijkheid van de raad de keuzes van het college en de stuurgroep te toetsen. En dat is gezien de complexiteit niet eenvoudig. Het Buurtschap wenst de raad hierbij veel wijsheid en benadrukt dat zij bij vragen altijd contact met het Buurtschap mag opnemen. De 6 e spreker is de heer Koekkoek.
13
De heer Koekkoek vertelt dat hij vorige week maandag ook in de Winsinghhof was. Toen was het feest, met een leuke rock ‘n-rollband. De aanleiding van vanavond vindt spreker niet opwekkend. In de vijf maanden vanaf april 2009, en vooral de laatste weken, is er meer informatie over IGS verschenen dan in de twee jaar daarvoor. In de werkateliers en het overleg met maatschappelijke organisaties was dergelijke informatie er niet, ondanks verzoeken daartoe. Als het college stelt dat burgers en hun organisaties inhoudelijk betrokken zijn geweest bij de voorbereiding van dit ontwerp, is dat een lachertje. De meeste kenden en kennen zij niet. Veel gebieden zijn al door projectontwikkelaars verkregen, voordat in april 2007 voorkeursrechten gevestigd werden. In januari 2009 heeft de gemeente naar eigen zeggen het voorontwerp waarop de voorkeursrechten gebaseerd waren ingetrokken. Het Kadaster blijkt hierover niet goed geïnformeerd te zijn en als daardoor niet voldaan is aan de artikelen 4, 5 en 8 van de ‘Wet voorkeursrecht gemeenten’, hebben de voorkeursrechten geen waarde. De heer Koekkoek benadrukt dat men zich niet moet laten opjagen door de Wvg. Krimp houd je met een IGS niet tegen, zo maakbaar is de samenleving niet. Bevolkingsdaling is er in Noordenveld al, ondanks nieuwe woningen in de Vijfde Verloting, aan de Molenweg, ondanks 329 vaak langdurig te koop staande woningen, en daarbij stagneert nog eens de nieuwbouw van 314 woningen – staat op bladzijde 13 van de inventarisatie van de woningmarkt door de provincie Drenthe. Genoeg woningen, maar niet genoeg mensen. De wereld is binnen het regiovisiegebied echt niet anders dan daarbuiten. Voordat formeel duidelijk is of in gebieden werkelijk gebouwd kan worden zijn blijkbaar nog veel nadere onderzoeken nodig. Naar natuurwaarden, cultuurhistorie, water, archeologie. Commissie MER schrijft dat op bladzijde 6, 7 en 8 van het rapport van 21 augustus 2009. Zo uniek is deze omgeving. Er is ook een overzicht te zien aan het eind van het antwoord op vraag 2 in een memo aan de commissie MER van 7 mei 2009. Roden-Zuid bijvoorbeeld heeft vier keer de maximale ‘4’, wat uiterst kwetsbaar betekent. Toch wil het college daar in de eerste fase al gaan bouwen. Het oordeel van de commissie MER, dat eerst in de minst kwetsbare gebieden gebouwd moet worden, wordt genegeerd. Van een bekende vereniging ontving spreker een kopie van het plan MER, een heel dik boek, maar nu daar in het IGS niet veel mee wordt gedaan geeft spreker deze terug aan het college. Het stuk schijnt toch een bepaalde waarde te vertegenwoordigen volgens bladzijde 119 van het eindverslag van de inspraak. Gebieden gaan twintig jaar op slot. Afwachten of de gemeente gaat bouwen of niet. Schrijven dat het bestaande gebruik gewoon kan doorgaan (bladzijde 131 van het eindverslag van de inspraak) is beledigend voor de mensen die daar wonen en hun bedrijven hebben. Investeren is voor de normale woningen en bedrijven geregeld nodig, maar niet reëel als er op of naast jouw plek woningen, bedrijven of een weg kunnen komen. Verpaupering en verrommeling zullen dus toeslaan. Als mevrouw Haarsma, gedeputeerde en predikster van de regiovisie, vanuit Assen roept dat er in Noordenveld gebouwd moet worden, laat een raadsmeerderheid zijn oren dan daarnaar hangen? Hoezo, gemeentelijke autonomie? Bouwen voor leegstand wil men
14
niet, maar het gebeurt wel. Het grote voorbeeld daarvan is het gebouw tegenover het gemeentehuis in Roden. De bouwer is inmiddels failliet maar de halflege, stenen kolos is er nog als erfenis. Vorig jaar kostte de regiovisie en IGS de gemeente naar schatting 1,5 miljoen euro zonder enig concreet resultaat als sociale woningbouw of beter openbaar vervoer. Nu wordt hier bovenop 150.000 euro gevraagd voor een projectorganisatie. Dat vindt spreker stuitend, vooral in aanmerking genomen dat er voor groenonderhoud, zwemonderwijs en dergelijke bezuinigingen gaan komen. De nationale Ombudsman heeft op 17 september jl. spelregels voor een behoorlijke burgerparticipatie opgesteld, mede naar aanleiding van wat in Noordenveld gebeurd is. Op bladzijde 40 van zijn rapport schrijft hij dat gemeenten zich bij de inspraak niet procedureel moeten opstellen, maar oog moeten hebben voor en moeten reageren op zorgen van burgers, waarbij zo mogelijk gezocht wordt naar andere oplossingen. De rekenkamercommissie van Noordenveld heeft dat ook aangegeven. Een dergelijke open houding blijkt niet uit het eindverslag van de inspraak. Op 99% van de zienswijzen is met ‘nee-nee-nee’ gereageerd. Ga je zo het toprisico, dat het maatschappelijk verzet niet wordt opgelost, op bladzijde 13 van de risicoanalyse te lijf? Is er ooit zo weinig met de inbreng van de burgers gedaan? Zo kweek je afkeer van de politiek en aanhang voor partijen als de PVV. Spreker probeert positief af te sluiten door te stellen dat een beter plan maken echt niet moeilijk is. Schrap de bouwplannen voor Roden-Zuid, Steenbergerveld, Roden-Oost, wijkengebied en de okstel Nietap, schrap de weg Nieuw-Roden/A7. Dat kan gerust. Volgens de risicoanalyse geeft gedeeltelijke uitvoering door de modulaire opbouw van het plan geen grote risico’s. Behoud en ontwikkel een voor inwoners en toeristen aantrekkelijk Noordenveld, houd het buitengebied voor duurzame landbouw, recreatie en natuur. Knap het centrum van Roden op, met meer groen, een aantrekkelijke Albertsbaan en voldoende betaalbare woningen voor starters en senioren, om de groei van vooral eenpersoonshuishoudens op te vangen. Zorg voor werkgelegenheid op de lege plekken op bedrijventerreinen, dat is pas echt goed, voor winkels, horeca, zwembaden en andere voorzieningen. De 7 e spreker is de heer Bruinsma. De heer Bruinsma zegt dat hij ondanks zijn verzoek daartoe, geen uitnodiging heeft ontvangen om zijn ingediende zienswijze toe te lichten. Dat heeft hij erg jammer gevonden, want naast de bekende bezwaren had hij ook nog een ander punt graag willen toelichten tijdens deze bijeenkomst. Vandaar dat spreker vanavond aanwezig is. Hij stelt dat de ellende in feite is begonnen na ontvangst van de brochure, tweeënhalf jaar geleden. Spreker woont meer dan 65 jaar in deze gemeente en heeft altijd gedacht in een prachtige gemeente te wonen. Echter, toen hij deze brochure ‘Ontspannen wonen, werken in groene dorpen’ gelezen had, toen sloeg de twijfel toe. Want pas nadat er 4000 woningen gebouwd zouden gaan worden in deze gemeente zou het inderdaad ontspannen wonen, werken in een groen dorp worden. Spreker
15
vraagt er begrip voor dat hij daar moeite mee heeft. Maar nu terug naar een nieuw plan, want spreker weet ook dat het plan aangepast is. En spreker heeft ook gemerkt dat er 1000 woningen zijn geschrapt, en dat de infrastructuur aangepast is, de weg door de Maatlanden, de weg over de sportvelden en de groenstrook, ze zijn allemaal verdwenen. Toch, het aantal woningen is slechts met 1000 teruggebracht. Hoewel spreker niet negatief wil denken, vermoedt hij toch dat wanneer de woningen er komen te staan, de bewoners van de aanliggende wijken op een bepaald moment zelf wel bij de gemeente op de stoep staan en willen vragen om de aanleg van die rondweg door de Maatlanden of over de groene strook in Roden-Zuid. Scheelt een hoop gedonder, denkt spreker, als het zover is. Nu naar het punt dat spreker graag wil maken; de beslissing over de bouwplannen zal volgende maand dan genomen worden door de raad. Gezien de impact voor deze gemeente en ook de decennia waarmee men dan nog geconfronteerd zal worden met de gevolgen daarvan, denkt spreker dat dit geen goede zaak is. De raad heeft nog maar een aantal maanden te gaan. Om dan nog een dergelijk belangrijke beslissing te nemen waarover al zo lang veel discussie is en nog steeds is, dat lijkt spreker geen goede zaak. Hij denkt ook dat de raad dit zelf niet zal moeten willen, op de valreep nog een dergelijk belangrijke beslissing nemen. Argumenten zijn er eigenlijk te over om nu ook de eigen bevolking daar direct bij te betrekken. Het mooie is dat dit praktisch ook heel goed mogelijk is. Volgende jaar maart zijn er gemeentelijke verkiezingen. Spreker denkt dat er op dat moment best een soort referendum georganiseerd zou kunnen worden. Gecombineerd met de raadsverkiezingen. Het moet toch niet een dergelijk groot probleem zijn om die combinatie te leggen met de raadsverkiezingen? Het voorstel van spreker is dat de raad ook natuurlijk bijeenkomt volgende maand maar niet beslist over het IGS, maar een besluit neemt dat er een raadplegend referendum wordt gehouden, gelijktijdig met de raadsverkiezingen. Spreker denkt dat de raad de inwoners van Roden hier een grote dienst mee bewijst. De belangrijkste argumenten daarvoor zijn – en spreker noemde al de impact van de plannen van de huidige bewoners van deze gemeente – het bijna verlopen van het mandaat van deze raad, de grote weerstand binnen de bevolking over deze plannen, de raad maakt daarmee ook een gebaar naar de bevolking toe, de mogelijkheid om te combineren met de gemeenteraadsverkiezingen, en de raad laat zien aan de bevolking dat wat vaak in Roden wordt gehoord ‘wat wol je d’r aan doun? Als ze ’t in de kop hebben, doun ze ’t toch’, dat dat niet opgaat. Kortom, een unieke kans voor de huidige inwoners van deze gemeente om daar een stukje betrokkenheid te tonen en een uitspraak te doen over plannen die over hun hoofd heen zijn ontwikkeld. En het laten zien dat de raad dit inderdaad aandurft. Spreker zou willen zeggen: grijp uw kans! Het kan nog! De heer Huisman vraagt of hij de heer Bruinsma een vraag mag stellen. De voorzitter vraagt of de heer Bruinsma aan het eind van zijn betoog is, wat de heer Bruinsma bevestigt.
16
De heer Huisman vraagt of de heer Bruinsma kan aangeven wat de inhoud van een dergelijk referendum zou moeten zijn. Wat de vraagstelling zou moeten zijn; ja of nee tegen de plannen, of faseringen of.. De heer Bruinsma zegt dat dit wat te kort door de bocht is. Hij kan op dit moment nog niet het voorstel formuleren waarmee de raad straks het referendum in zou kunnen, maar hij zou toch willen adviseren om de bevolking te vragen hoe zij over het plan denkt en hoe zij zelf de ontwikkeling ziet. Spreker weet dat Groen Noordenveld gesproken heeft over 1500 woningen. Daarin is ook fasering aan te brengen en te zeggen dat deze gemeente altijd is gegroeid en ook moet blijven groeien. De mogelijkheden moeten er zijn. Wat men nu meemaakt gaat voor heel veel mensen te ver. De 8 e spreker is mevrouw Van den Berg, namens Milieufederatie Drenthe. Spreekster legt uit dat de Milieufederatie samenwerkt met allerlei lokale en regionale natuur- en milieuorganisaties, en vanavond vertolkt zij ook het geluid van het Drentse Landschap, de Milieufederatie Groningen, het Groninger Landschap, IVN Norg en Vereniging Natuurmonumenten. Ruim anderhalf jaar geleden, op 11 maart 2008, heeft spreekster ook ingesproken over hetzelfde onderwerp. Zij had toen een verkeerslicht bij zich, dat op rood stond. De oproep aan de raad was toen om het verkeerslicht op oranje te zetten en het college van B&W te vragen een aantal ontwerpvarianten uit te werken. Nu heeft spreekster geen verkeerslicht bij zich, maar was dat wel het geval geweest, dan had het licht nu op oranje gestaan. De raad zou daaruit de conclusie kunnen trekken dat de federatie positiever is geworden. Dat klopt, de federatie is van mening dat het voorliggend ontwerp IGS een duidelijke verbetering vormt ten opzichte van het voorontwerp. Zo is de federatie blij met de ambitie om een krachtige landschappelijke drager te ontwikkelen. Ook steunt zij het schrappen van de woningbouwlocatie Roden-Oost en de verkleining van de woningbouwlocatie tussen Nietap en Leek. Positief is ook dat een groter deel van de woningbouwopgave wordt gerealiseerd via binnendorpse inbreiding. Maar het licht staat nog niet op groen. Het IGS levert nog steeds knelpunten op voor natuur en landschap. In feite hangen al deze knelpunten samen met de omvangrijke woningbouwopgave van ruim 5800 woningen. Anderhalf jaar geleden heeft de federatie hierover vragen gesteld en deze vragen zijn er nog steeds. Opvallend is dat nu ook de commissie voor de milieueffectrapportage van mening is dat de woningbouwbehoefte summier is onderbouwd. De commissie denkt dat indien de regio inderdaad met een bevolkingskrimp te maken krijgt, de opgaven steeds zullen moeten worden bijgesteld, op basis van actuele cijfers. In het eindverslag van de inspraak wordt in paragraaf 1.1 ook aangegeven dat altijd van de meest recente gegevens zal worden uitgegaan. Maar toch is de federatie er nog niet gerust op. Zeker niet gezien de toelichting van het college in het Dagblad van het Noorden van 16 september jl. Die 5850 woningen zouden nu opeens nodig zijn om de voorzieningen op peil te kunnen houden. Het lijkt erop alsof de woningbouwopgave van 5850 woningen steeds meer een doel op zich
17
wordt. Dat zou betekenen dat de gemeente voorbijgaat aan onvoorziene ontwikkelingen. Zo is er op dit moment een krimp van de economie. En tot 2030, de planhorizon, zullen zich zeker nog andere ontwikkelingen voordoen. Is het niet hier in de gemeente, dan wel elders in de regio Groningen/Assen. Een concreet knelpunt vormt nog steeds de woningbouwlocatie Roden-Zuid. In dit landschappelijk waardevolle gebied zijn 550 woningen gepland. Daarbij komt het deel dat grenst aan landgoed Mensinghe ook nog als eerste aan snee. De federatie is hier absoluut niet voor en is van mening dat de woningbouwlocatie Roden-Zuid beperkt zou moeten worden tot een stedenbouwkundige afronding, in combinatie met een landschappelijke versterking van het aangrenzende gebied. Dit voorkomt ook dat er bij Roden-Zuid verkeersproblemen ontstaan, waardoor de nieuwe Oost-Westverbinding alsnog moet worden doorgetrokken door natuurgebied de Maatlanden. Spreekster ziet de raad al denken; ‘maar er ligt toch een raadsbesluit dat de weg niet door de Maatlanden mag?’ Inderdaad, maar toch stelt dit de federatie niet gerust. De Oost-Westverbinding is op de grens van landgoed Terheijl en het wijkgebied getraceerd waardoor wel erg duidelijk de mogelijkheid is opengehouden om de weg door te trekken door de Maatlanden. En wat doet de raad als die verbinding daar straks ligt, er 550 woningen in Roden-Zuid zijn gebouwd en de raad geconfronteerd wordt met een groot verkeersprobleem? Eén punt waarvoor de federatie nog de aandacht wil vragen is de fasering van de woningbouwlocaties. In het ontwerp IGS is wel een fasering opgenomen, maar geen regionale fasering. Bovendien is de fasering ook niet zo gekozen dat eerst gestart wordt op de minst kwetsbare locaties. Ook de commissie MER adviseert om bij de fasering eerst in minder kwetsbare gebieden te bouwen en rekening te houden met ontwikkelingen in de buurt. Concluderend verzoekt spreekster de raad om het college alleen groen licht te geven onder de voorwaarden dat: - De woningbouwlocatie Roden-Zuid in het IGS wordt beperkt tot een stedenbouwkundige afronding, waarbij deze in de fasering naar achteren wordt verplaatst. - In het IGS expliciet wordt opgenomen dat ook op termijn geen weg wordt aangelegd door natuurgebied de Maatlanden. - De aantallen woningen uit het IGS geen doel op zich mogen worden. Het IGS geeft uitsluitend aan waar ruimtelijke reserveringen gemaakt worden, mochten er van deze aantallen ooit sprake zijn. - En waarbij de raad het college als opdracht meegeeft om o In het verband van de regio Groningen/Assen afspraken te maken over een regionale fasering waarbij de minst kwetsbare gebieden als eerste worden bebouwd. o De bouwopgave te monitoren in relatie tot ontwikkelingen in de hele regio Groningen/Assen, zodat niet onnodig huizen worden gebouwd in kwetsbare gebieden.
18
o
En de bouwopgave voor Noordenveld daarop wordt afgestemd en dat belangrijke wijzigingen in de bouwopgave aan de raad ter vaststelling worden vastgelegd.
De 9 e spreker is de heer Baas, namens mevrouw Herlien. Spreker wil het graag met de commissie hebben over Roden-Zuid en de bouwplannen met betrekking tot het Steenbergerveld. In het begin waren de plannen exorbitant. Zelfs een groot golfterrein met heel veel luxe eromheen. Niets was nog zeker maar het college en de projectontwikkelaars kochten alles wat beschikbaar kwam. Nu het golfterrein niet door gaat zit men met de grond en hebben onderzoeksbureaus een plan bedacht met een aantal voorwaarden. Eén van die voorwaarden was dat de grondposities moesten worden ingepast. Er werd dus niet gekozen voor de beste bouwlocaties, maar voor de blunders die dit college heeft gemaakt. Waarom geen woningbouw rond de noordelijke ringweg? De ontsluiting is er al, dus de woningen kunnen snel worden ingepast. Waarom geen woningen bij Roderwolde? Een multifunctionele accommodatie is er al. Waarom wordt het water niet teruggehaald in het noorden van Roden? Een link met het Leekstermeer is snel gemaakt. Wonen aan het water is makkelijker te realiseren dan wonen aan het water op het Steenbergerveld. Kortom, dit college gaat kiezen voor kwetsbare gebieden. De geplande woningen aan de Esweg op het Steenbergerveld zijn een erfenis van een foute investering. Spreker vindt dat de commissie die mag en moet corrigeren. Het vrije uitzicht, laat de mensen genieten van de vergezichten. Geef de natuur en de dierenwereld een vrije doorgang. Daarnaast is Roden-Zuid, Hullenweg/Esweg, van onschatbare waarde. De ecologische hoofdverbinding van het Steenbergerveld naar het Mensinghebos wordt ruwweg verstoord. De provincie heeft een rode contour vastgesteld. Daar is over nagedacht. Dit college lapt het aan haar laars. De raad heeft reeds op 27 maart 2007 het sein op groen gezet voor 5850 woningen. En daarmee is de burgers een worst voorgehouden en heel veel geld gestopt in schijncommunicatie. (Interruptie door de heer Huisman, die wil weten wat er met ‘u’ wordt bedoeld.) De heer Baas vervolgt zijn verhaal en zegt dat het college inmiddels zit met afspraken die achter gesloten deuren zijn gemaakt. Men gaat kwetsbare gebieden opofferen voor woningbouw. De heer Van der Laan heeft laatst in een radio-interview toegegeven dat het te ver gaat om te stellen dat het door de woningbouw mooier gaat worden. Eindelijk eens een eerlijk antwoord. Door het ontbreken van een duidelijke strategie en visie doolt men stuurloos en wordt men meegezogen in plannen van regionale bestuurders. Projectontwikkelaars, corporaties en de gemeente bepalen nu de fasering van Roden-Zuid. Roden-Zuid zou er bij gebaat zijn om als laatste te worden ontgonnen, gezien de afspraken met de diverse projectontwikkelaars zal het waarschijnlijk niet meer mogelijk zijn dit aan te passen. Toch wil spreker de commissie vragen om de fasering van Roden-Zuid aan te passen en als laatste op de agenda te plaatsen. Dus als er al 2300 woningen zijn gerealiseerd, komt Roden-Zuid
19
in aanmerking. De actualiteit zal dan een andere zijn dan dat nu wordt aangenomen. Regelmatig genieten vele burgers van reeën, uilen, spechten, ooievaars, ganzen en paarden. Straks moet men elders in Drenthe op zoek naar de natuur. Roden is voor het wonen. Wat spreker van het hart moet is dat de coalitiepartijen de afgelopen jaren nimmer contact hebben gezocht met de burgers van Roden-Zuid. Alle zienswijzen worden als niet-relevant terzijde geschoven. Waarom kan deze gemeente geen invulling geven aan de term burgerparticipatie? De gesprekken met de heer Geluk zijn achteraf een farce. Uit beleefdheid is spreker in gesprek gegaan. Zijn uren werden betaald uit de eigen belastingcenten. Dit proces heeft vele miljoenen gekost en gaat volgens spreker nog vele malen meer kosten. Spreker betreurt de gang van zaken en heeft er geen enkel vertrouwen in dat de coalitie voor een keerpunt gaat zorgen. Uit ingelichte bronnen van de PvdA blijkt dat zij al akkoord zijn en Gemeentebelangen probeert middels parkeerterreinen voor voetbalverenigingen de leden als kiezers binnen te halen voor de verkiezingen in maart. Het is treurig om te ervaren waar de burger staat in Noordenveld. Discussies worden gehouden achter gesloten deuren, coalitie en oppositie mogen zich dit aanrekenen. Spreker richt zich tot de commissie en stelt dat zij eenmalig de kans heeft het tij te keren. Hij verzoekt de commissie deze waanzin te stoppen en uit te gaan van de realiteit die bij de gemeente past. De 10 e spreker is de heer Bruinsma namens Groen Noordenveld. Spreker zegt dat de titel van deze korte reactie is: ‘nieuwe problemen los je niet op met oude oplossingen’. In afwijking van de vorige keer waar op vele manieren door andere insprekers en hemzelf over een aantal jaren is ingegaan op het plan zelf, wil spreker van deze gelegenheid gebruikmaken om met aanwezigen de sociaaleconomische omgeving door te nemen van het IGS, voor zover dat kan in tien minuten. Allereerst een aantal feiten, ontbouwend Nederland, vervolgens zal spreker de krimp aanstippen, daarna ‘wat is burgerparticipatie?’ en tenslotte enige woorden over mogelijke inrichtingen van vernieuwende zaken in deze gemeente. Uitgangspunt van dit verhaal is het gedachtegoed van het IGS, dat stamt uit de pre-1996 periode, met andere woorden: het groeiscenario ofwel dromenland. De uitvoering van het IGS zal deze nog mooie gemeente onomkeerbaar veranderen. Dat is het uitgangspunt. Nu over de feiten, de bouwfeiten. In de eerste zes maanden van dit jaar zijn in Nederland ruim 8000 nieuwbouwwoningen minder verkocht dan in de eerste zes maanden van vorig jaar. In de periode januari tot en met juni van vorig jaar werden er 15219 nieuwbouwwoningen verkocht. In dezelfde periode van dit jaar was dit gedaald naar 6896 woningen. In heel Nederland. Dat blijkt uit het onderzoek ‘monitor nieuwe woningen’ van september 2009. Spreker kan het aanwezigen aanraden om te lezen. Dat werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van VROM, projectontwikkelaarsvereniging Neprom, de nieuwe club van Marc Calon, namelijk Aedes, de branchevereniging van woningbouwcorporaties. Als gevolg van de verslechterende economische omgeving en de inzakkende huizenmarkt kopen
20
blijkbaar minder mensen een nieuwbouwhuis. Of ze willen eerst hun huidige huis verkopen zodat ze niet met dubbele lasten komen te zitten, of ze durven geen huis te kopen nu de huizenprijzen dalen. Ook zijn de banken terughoudender met het verstrekken van hypotheken. Zo bleek dat onlangs uit het kwartaalbericht, ook interessant leesvoer, van de Nederlandsche Bank. Wel werden in het tweede kwartaal van dit jaar iets meer nieuwbouwwoningen verkocht dan in het eerste kwartaal, namelijk 3777 ten opzichte van 3119. De verkoopprijs van een gemiddeld nieuwbouwhuis daalde eveneens het afgelopen jaar. Een gemiddeld nieuwbouwhuis werd toen, vorig jaar dus, voor 303.800 euro verkocht. Het afgelopen kwartaal was dit gedaald naar 261.400. En naar verwachting, dezelfde bron Funda, voor het eind van dit jaar mag men daar nog rond de 15% van af trekken. Volgens de Neprom, de projectontwikkelaars, spelen hun leden nu in op de vraag naar goedkopere woningen. Dat betekent dat zij vooral wat kleinere woningen, vaak rijtjeswoningen, op de markt gaan brengen. De bron is Neprom directeur, Jan Fokkema. En nu enige voorbeelden dichter bij huis; 1. In de Vijfde Verloting, een nieuwbouwplan dat al ongeveer tien jaar bezig is om zich te vullen met huizen, wordt een laatste onderdeel genaamd De Carré, de grond door de gemeente duur teruggekocht van de projectontwikkelaar. Er wordt met subsidie gezwaaid van 7500 euro voor elk verkocht of te verkopen huis. Daarnaast is er jarenlange leegstand van Roderveld IV. Spreker vraagt zich in dit licht toch af of men in Noordenveld een contingent van 3280 woningen moet afnemen, aangezien men kennelijk schraagt met een aanpalende gemeente in financiële problemen, ook al over een nieuwbouwwijkje, Oostindië, zou spreker zich als raad sterk verdiepen in de drijvende krachten achter deze aantallen woningen. Doet de raad dat niet, dan verzaakt zij haar bestuurlijke plicht. 2. Roderveld IV. Volgens openbare informatie heeft een bekende projectontwikkelaar voor rond de 9 miljoen euro Roderveld IV aangeschaft. Volgens de gemeentelijke publicatie en de lokale pers natuurlijk, worden daar rond de 160 kaveltjes gepland. Daarnaast heeft de gemeente er nog eens 261.379 euro in geïnvesteerd. Dus voordat er nog een spa in de grond gaat, het bouwrijp maken van Roderveld IV, is er 65.000 euro per kavel neergelegd. En de kavels zijn nog steeds groen en er is nog niets verdiend. Aangezien de klappen zijn gevallen bij de duurdere nieuwbouwwoningen, die zijn met zo tussen de 30 en 70% naar beneden gezakt, en de projectontwikkelaar gezien de economische omgeving alleen ontwikkelt wanneer er tussen 80 tot 90% van de kavels is verkocht, dan staart de gemeenteraad naar een lange bouwperiode. Het worden dus dure huizen. Ter afronding van dit gedeelte stelt de vereniging Groen Noordenveld vast:
21
1. dat de financiering van het IGS-plan als sluitstuk in de vorm van één pagina bij het plan is gevoegd. Volgens spreker ontbeert het alle inzicht in de benodigde bedragen en de verdeling ervan over de politieke en private middelen. De belastingbetaler loopt hierdoor grote en onbekende risico’s. Het restrisico wordt begroot op 76 miljoen euro. Begroot door wie? De sterke indruk wordt dan ook gewekt dat de publiekprivate samenwerking een nette omschrijving is voor een ‘onderonsje’. Er zijn tonnen belastinggeld uitgegeven om de bevolking zoet te houden met inspraakprocedures, en cosmetische IGS-aanpassingen. 2. Belangrijkste punt, de krimp. Er is al eerder over gesproken. Het zal de aanwezigen zijn opgevallen dat de stuurgroep experimenten volkshuisvesting gaat experimenteren. De SEV gaat lokaal experimenten ondersteunen om in de praktijk te onderzoeken wat geschikte manieren zijn om met krimp om te gaan. De experimenten hebben een financiële, een ruimtelijke ordening en/of een sociale insteek en combinaties daarvan. Daarnaast verwijst spreker naar een brief van Van der Laan – spreker zegt dat aanwezigen zelf mogen kiezen welke – waarbij grote zorg wordt uitgesproken over de krimp, onder andere in deze regio. Waar gaat de SEV experimenteren? Allereerst in deze streken, Winschoten en omgeving, Ganzedijk en omgeving, het gehele Oldambt en de rotte kiezen in Friesland. Deze experimenten zijn net begonnen en gebaseerd op de voorspelling van het CBS dat in de komende twintig jaar in bijna twee derde van de gemeenten in Nederland de bevolking krimpt. Bijna één op de tien gemeenten krijgt hiermee te maken, of men dat leuk vindt of niet. De SEV wil inzicht krijgen in de financiële gevolgen van krimp en wie hiervoor opdraait. De bewoner, de gemeente, de corporatie en, last but not least, de groeiende gemeente, want die wordt daarvoor aangeslagen. Spreker merkt op dat de projectontwikkelaars hier kennelijk niet bij horen. 3. De burgerparticipatie, zoals beloofd. Het belangrijkste besef dat bij bestuurders zou moeten leven is dat verstedelijking, de IGSbenadering en de dorpse vernieuwing zoals het hoort, geen technische processen zijn maar processen die mensen (lees: voor een groot deel bewoners) verbinden. Het draait allemaal om het vormen van netwerken van mensen en het organiseren van steun voor ideeën. De bestuurders, in dit geval de IGS-bestuurders en hun zetbazen, moeten af van het idee dat het maken van een masterplan voor stedelijke vernieuwing lijkt op oorlogvoering. Alsof er een serie bombardementen plant. Niet voor niets zegt het rapport over de communicatie dat men niet gewend is aan directe communicatie met
22
burgers, laat staan hen erbij te betrekken. Helaas wordt dit rapport pas behandeld na afronding van de besluitvorming over de IGS. Groen Noordenveld is niet tegen een masterplan, noch tegen bouwen, dat moge duidelijk zijn. Maar Groen Noordenveld is duidelijk een voorstander van dat bewoners op een actievere en vooral creatievere manier (dit levert veel meer kennis op die goedkoop wordt aangereikt) betrokken kan worden bij zowel strategieontwikkeling als de invulling ervan. Waar het de Vereniging om gaat is dat er zoveel blablabla designerconcepten met fraaie wijken en gebouwen per computer worden aangeleverd, maar dus allemaal betekenisloos, en bovendien: bij gebrek aan bestuurlijk overzicht lopen de kosten van deze fantastische plannen altijd uit de hand. Spreker vindt dat hij daarvan niet eens voorbeelden hoeft te geven en dat heeft niets met sociale vernieuwing te maken. Wat dan te doen? De gemeente zou oprecht geïnteresseerd moeten zijn in hetgeen burgers naar voren brengen. En dat laten merken in woord en daad, nog veel belangrijker. Van burgers mag een constructieve bijdrage worden verwacht. De gemeente weegt de inbreng van de burger mee in de uiteindelijke beslissing en maakt dat zichtbaar. Er is niets terug te vinden van al die inspraken in de rapportages tot nu toe. Niets. In het voorliggende IGS-plan is daar na twee jaar, zoals gezegd, weinig van te merken. Dit is vrij naar een zeer recent rapport van de nationale Ombudsman over burgerparticipatie: ‘De vereniging maakt dan ook duidelijk bezwaar tegen de mededeling van B&W dat de reacties van veel inwoners het resultaat zijn van een ordinaire handtekeningenactie’. 4. Nieuwe problemen los men dus niet op met oude oplossingen. De gemeente Noordenveld heeft de beschikking over een kostbare en kwetsbare omgeving. Men heeft nu de kans om op innovatieve en creatieve manier met ordentelijke wijze van publiekprivate constructies de gemeente Noordenveld echt te ontwikkelen. Hiermee bedoelt spreker een veel grotere rol van lokaal en nog te importeren – Groningen is dichtbij, maar doet het net andersom – bij het creëren van lokaal gerichte activiteiten met landelijke uitstraling. In plaats van grote slaapwijken met aan- en afvoer, de mobiliteit en bijbehorende infrastructuur. Dat deze gemeente potentie heeft is duidelijk, dat er nog geen gebruik van is gemaakt, is helaas ook duidelijk. En dat uiteindelijk de winnaar van deze stoelendans, genaamd IGS, Leek zal zijn met haar centrumontwikkeling, is overduidelijk. Bovendien vindt spreker dat hier toch niet de gaten (Meerwijk, Blauwe Stad) moeten worden gestopt van vluchtende bestuurders en dat men hier geen genoegen moet nemen met het
23
stagnerende staatje, zoals de Albertsbaan in het centrum op dit moment wordt aangetroffen. Spreker vindt het schandelijk voor het dorp. Conclusie: de raad moet – althans de Vereniging wil dat aanraden – rekening houden met de brief van Van der Laan, de minister. Daar staat in detail in waar de problemen liggen en ook wat de mogelijkheden zijn, want de raad zal op overheidsfinanciering worden afgerekend. De gemeente is er dus absoluut niet voor dat er risico’s van projectontwikkelaars worden afgedekt. En als laatste raadt de Vereniging de raad sterk aan hernieuwd onderzoek te doen naar de natuurlijke waarde van deze gemeente in het licht van de krimp en de natuurlijke aanwas van deze fantastische gemeente. De 11 e spreker is mevrouw Nooren. Spreekster maakt graag wederom gebruik van de mogelijkheid de raad en de commissieleden toe te spreken. In het IGS staan plannen om in de jaren tot 2030 duizenden woningen te bouwen en nieuwe wegen en bedrijventerreinen aan te leggen gepland in en langs gebieden waar nu plek is voor rust, ruimte, natuur, sport, toerisme, recreatie en landbouw. Naar mening van spreekster zijn zoveel woningen, wegen en bedrijventerreinen hier niet nodig omdat niet is aangetoond dat het in de toekomst noodzakelijk is. Cijfers van onderzoeksbureaus over de ontwikkeling van de bevolking in Drenthe en deze regio liegen er niet om. Spreekster was dan ook verbijsterd in het Dagblad van het Noorden te lezen hoe de stuurgroep deze cijfers interpreteert. Naar mening van spreekster werd en wordt de waarheid hier geweld aan gedaan. Het kan toch niet zo zijn dat, nu allerlei deskundigen waarschuwen voor afvlakking van de groei, er zoveel markttendensen zijn die het tegenovergestelde aangeven dan de IGS-plannen dat deze koste wat kost worden doorgezet? Er wordt de laatste jaren landelijk zoveel aandacht gevraagd voor behoud van de schaarse groene ruimte en tegen ongebreidelde groei. Er zijn weinig plannen geweest in Noordenveld waarvoor zo weinig draagvlak is als voor het huidige IGS Roden-Leek. Op dit moment staan honderden woningen in Roden en omgeving te koop aangeboden in alle prijsklassen. Spreekster vindt dat rust, ruimte en natuur en woongebieden niet aangetast mogen worden omdat in de dorpen, met name in Roden, naast het bestaande woningaanbod voldoende ruimte te vinden is voor inbreiding. Bedrijventerreinen die niet of nauwelijks meer voldoen kunnen plaats maken voor woningbouw. Bedrijven die in of vlak bij centra staan kunnen verplaatst worden naar aanwezige of reeds in exploitatie zijnde industriegebieden aan de rand van de dorpen. Dat dat geld kost is duidelijk. Maar het levert ook geld op. Immers de grond kan weer verkocht worden. Een weg door het bijzondere Maatlandengebied is voor mevrouw Nooren onbespreekbaar. Hoewel de raad heeft besloten dat daarvan geen sprake kan zijn is de weg, hoewel verdekt opgesteld, nog steeds een optie in het plan. Ook ontsluitingsverkeer dwars door de wijk Vijfde Verloting is volgens mevrouw
24
Nooren geen optie. De noodzaak daarvoor is trouwens ook niet aangetoond en studies naar verkeersintensiteit geven ook geen enkele reden daarvoor. Onder andere de Vereniging Natuurmonumenten geeft aan dat het hoog tijd is dat meer gebieden worden beschermd tegen volbouwen en aanleg van wegen en dat dieren en planten meer ruimte moeten krijgen in grotere natuurgebieden. Meer groene ruimte is sowieso nodig om voorspelde problemen door klimaatveranderingen te kunnen opvangen. Hoe is het dan mogelijk dat gemeenten als Leek en Noordenveld zoveel bijzonder groengebied willen opofferen aan woningbouw, bedrijventerreinen en infrastructuur? Spreekster vindt dat gemeente en provincie geen rekening houden met de huidige inwoners van Noordenveld. Wanneer grote gebieden worden aangewezen als toekomstig woongebied, zullen andere activiteiten in deze gebieden onmogelijk worden gemaakt en ook als deze gebieden pas in een veel later stadium zullen worden bebouwd, ontstaat er enorme verrommeling, want uitbreiding en vernieuwing van bestaande activiteiten wordt immers onmogelijk gemaakt en de toekomst blijft zeer onzeker. De fasering die wordt aangegeven in het plan is in feite een wassen neus. Fase I en II zullen gelijktijdig worden gestart en alle drie de fases zijn financieel volledig met elkaar verweven. Waarom worden er enorme financiële risico’s genomen met deze plannen? Van de tot nu aangekochte gronden wordt het renteverlies al niet meer in de gemeentebegroting opgenomen, om de kosten maar niet zichtbaar te maken. Verder is het ontwerp niet in overeenstemming met de grenzen voor bebouwing, de rode contouren. Bouwen in Roden en Roderesch, op het Steenbergerveld en aan de oostkant van Roden wordt daarin niet toegestaan. Als de bewoners duidelijkheid willen over alles wat er boven het hoofd hangt in de toekomst, hebben zij recht op antwoorden. Bovendien wordt van de gemeenteraden verwacht dat zij de bewoners vertegenwoordigen en niet hun oren laten hangen naar hetgeen door provincies en colleges van B&W wordt bekokstoofd. Spreekster benadrukt dat de raad de verantwoordelijkheid draagt voor één van de meest essentiële keuzes voor Noordenveld in de komende decennia. Niet alleen in ruimtelijke zin maar ook financieel. De inwoners van Noordenveld mogen verwachten dat de raad dit op de meest zorgvuldige wijze, zeer goed en eerlijk geïnformeerd, als een gekozen individuele raadsvertegenwoordiger doet. Zonder last of ruggespraak. Niet het slaafs verschuilen achter fractiestandpunten of gechanteerd worden door achterhaalde afspraken. Tot slot: duizenden hebben aangegeven het niet eens te zijn met de huidige plannen. Dat niet meer inwoners van Noordenveld gehoor hebben gegeven aan de oproep van het college hun bezwaren mondeling te komen toelichten of hier te komen inspreken heeft onder meer te maken met de overtuiging dat er toch niet naar ze wordt geluisterd. Spreekster hoopt dat de raad laat zien dat zij wel luistert. En dat zowel onderzoeksresultaten als de burgers van Noordenveld wel serieus worden genomen. Daarbij wenst spreekster de raad veel wijsheid toe. De 12 e spreker is de heer Barkhuis namens LTO-Noord.
25
Spreker dankt voor de mogelijkheid tot inspreken. Hij geeft aan dat er al heel wat gezegd is en dat hij denkt het iets korter en eenvoudiger te kunnen doen. Toen de uitnodiging kwam bij LTO om deel te nemen aan het werkatelier in verband met IGS Roden-Leek is spreker aangewezen om namens LTO-Noordenveld hieraan deel te nemen. Het leek spreker een interessante uitdaging en daarom aanvaardde hij dat met plezier. Maar hij zat daar als vertegenwoordiger van LTO-Noordenveld, maar ook als zeer belangstellende inwoner van de gemeente Noordenveld. Tijdens de bijeenkomsten waren er zeer interessante discussies, ook op het gebied van het agrarische, waar spreker tenslotte voor was afgevaardigd. Alle problemen en struikelblokken die de agrarische ondernemers tegenkomen in dit gebied konden bespreekbaar worden gemaakt. Ondanks stevige discussies werd het door de projectleider en zijn team goed opgepakt. Spreker werd later bijgestaan door twee leden van LTO afdeling Westerkwartier, wat uitmondde in een plezierige samenwerking. Waren er nog onduidelijkheden, dan was de projectleider of wethouder altijd bereid om uitleg te geven. Men was altijd welkom. En dat mag toch ook wel eens gezegd worden? Wat spreker vermakelijk vond, dat vond hij wel een beetje persoonlijk, was de discussie over de eventuele bevolkingstoename. Of juist niet. Er werd van alles uit de kast gehaald, tot prognoses van deskundigen toe. Hier in het Noorden maakt men het zelf toch wel uit hoe het met de bevolkingsprognoses verloopt? Wat te denken van de economische recessie die de bevolking nu ten deel valt? Voor een paar jaar terug in het zuiden van het land, waar een marinehelikopter een paar hoogspanningskabel vernielde en er zo ineens een minigeboortegolf tot resultaat kwam. Ook was er vijf dagen lang een stroomstoring in de Achterhoek en de geboortegolf was het resultaat. En wat stond er in de krant? Men moet er zo een paar woonwijken voor bouwen. Prognoses op dit gebied zullen altijd gedoemd zijn te mislukken. Maar alle gekheid op een stokje, spreker staat hier ook namens LTO. Spreker geeft aan in te kunnen stemmen met het IGS, maar wel graag mee te willen denken over de invulling van het geheel. Spreker rekent erop dat dit ook zal gebeuren. Wel zou het LTO de voorzitter van de gemeenteraad adviseren om zo snel mogelijk een besluit te nemen inzake het IGS. De agrarische sector in dit gebied heeft hier recht op. Ze heeft belang bij een stabiele bedrijfsvoering en investeren doe je voor de lange termijn. Ten behoeve van duurzaamheid, dierenwelzijn en zo kan spreker nog een heel aantal dingen opnoemen. De Wvg schept ook een stuk onduidelijkheid. Investeren op korte termijn in alle………. is alleen maar kapitaalvernietiging en daar is niemand mee gediend. Spreker zegt te wonen in de mooie gemeente Noordenveld en dat daar ook door de invulling van het IGS iets moois van te maken is. Dat moet heus niet zo moeilijk zijn. De gemeenteraad is hier mede voor verantwoordelijk. Want het landschappelijke beeld om het IGS gebied heen zal geen probleem zijn. De agrarische sector zal zoals in het verleden, maar ook naar de toekomst toe, er mede voor zorgen dat het landschap er op een voorbeeldige en verzorgde manier bij zal liggen. En dat kost niets. Iedereen kan ervan genieten, maar men moet er wel de kans voor krijgen.
26
De 13 e spreker is mevrouw Bregman. Spreekster begint met een citaat waarboven staat ‘motivering’; ‘Voorgesteld wordt de intergemeentelijke structuurvisie Leek-Roden vast te stellen voor zover het betreft het grondgebied van de gemeente Noordenveld. Door middel van de structuurvisie geeft de gemeente Noordenveld invulling aan de zoekopgave voor woningbouw zoals deze door de stuurgroep regiovisie Groningen/Assen op 11 januari 2008 is geformuleerd. Deze zoekopgave heeft u aanvaard in uw vergadering van 27 maart 2008. In uw vergadering van 24 juni 2004 heeft u ingestemd met de opgave voortvloeiende uit de geactualiseerde regiovisie Groningen/Assen. In uw vergadering van 27 maart 2008 heeft u de woningbouwopgave uit 2004 omgezet in een zoekruimte voor 5850 woningen. Gezamenlijk met Leek, met handhaving van de zoekruimte voor 50 ha als onderdeel van de integrale gebiedsopgave voor nieuwe bedrijfslocaties. Bij het besluit is tevens de zoekruimte voor de ontsluitende hoofdinfrastructuur beperkt omdat een weg door de Maatlanden is uitgesloten’. Spreekster zegt dat dit een citaat is uit het preadvies, het advies dat 21 oktober het begeleidend schrijven is van het college voor de besluitvorming door de raad op 21 oktober a.s. Dan komt er nog een citaat, dat is uit een brief van oktober 2008 van het kwaliteitsteam. Ook dat ligt bij de raadsstukken voor wat betreft besluitvorming. Voor alle zekerheid citeert spreekster: ‘Het kwaliteitsteam is op de hoogte van de dreigende patstelling rondom de nieuwe hoofdontsluiting c.q. de optionele wijkenweg door de Maatlanden. De materie overziend constateert het kwaliteitsteam dat het momenteel ontbreekt aan een passende houding om de opties goed op hun waarde te kunnen schatten. Op dit moment laat de kwestie zich niet constructief oplossen. Het kwaliteitsteam pleit er daarom voor deze angel tijdelijk uit het plan te halen opdat de totale ontwerpvisie hier niet nodeloos onder leidt. We zullen moeten leren leven met een aantal onvolkomenheden in de infrastructuur, waaronder de verminderde bereikbaarheid van de A7 vanuit Roden en verkeershinder in het centrum van Leek. Het is echter goed denkbaar dat het punt van de infrastructuur op een later moment constructief op de agenda kan terugkeren, gebaseerd op nieuwe inzichten en gedragen door opgedane ervaringen’. Einde citaat uit het advies kwaliteitsteam Groningen/Assen. Deze stukken maken ook onderdeel uit van de besluitvorming in oktober a.s. Spreekster vraagt of de raadsleden het vreemd vinden dat het vertrouwen in de politiek steeds minder wordt. Niet dat spreekster de raad voor deze stukken verantwoordelijk stelt, echter als men de verschillende documenten van de afgelopen jaren, vanaf de negentiger jaren, naast elkaar legt, ontstaat er een groot gevoel van onbehagen. De tactiek die uit bovenstaande citaat blijkt loopt als een rode draad door de verschillende beleidsvoornemens. Spreekster heeft ooit eens de term horen bezigen van ‘salamitactiek’. Het dringende verzoek van spreekster aan de raad is niet met deze structuurvisie in te stemmen. En vooral niet akkoord te gaan met allerlei mitsen en maren, want die hebben geen bestuurskracht. Planologisch gezien wordt de
27
structuurvisie vastgesteld. Alle uitspraken daaromheen zijn voor de bühne en laat de raad zich vooral niet laten vastpinnen op eerdere besluiten zoals het eerste citaat uitlokt, dat wat er in het schrijven is, want in het verslag van maart 2008 staat: (citaat) ‘Burgemeester Van der Laan antwoordt dat the point of no return is bij de vaststelling van het IGS. Desgevraagd geeft hij de heer Bossina aan dat dit niet vanavond is. Voor het college is dat in februari 2009 en voor de raad in juni 2009. (Spreekster zegt: dat is dus wat vertraagd nu). Overigens was dat tijdens de besluitvorming waar alleen de collegepartijen Gemeentebelangen en PvdA mee akkoord zijn gegaan. Tot zover het advies/de zienswijze van spreekster betreffende de besluitvorming. Op 12 maart 2008 heeft spreekster gebruikgemaakt van het inspreekrecht volgens de aangepaste verordening. Twee keer heeft zij haar zienswijze ingeleverd. Ze benadrukt hier nu weer te staan, tegen beter weten in. Zij wil zich echter later geen verwijten maken dat zij er niet alles aan gedaan heeft om de raad ervan te overtuigen dat door deze structuurvisie vast te stellen, de gemeente de kip met de gouden eieren slacht. Omdat spreekster niet tevreden is met het eindverslag van deze inspraak zal zij haar zienswijze zoals zij die heeft ingestuurd inleveren bij de griffier met het verzoek deze integraal toe te voegen aan het verslag van deze avond. Vooral volledig, want de wijze waarop de zienswijzen efficiënt zijn verwerkt via een spreadsheet door een bureau, onderdeel uitmakend van het raadsvoorstel in oktober, geeft naar mening van de spreekster niet voldoende argumenten weer zoals die op schrift verwoord zijn. Overigens kan spreekster de aanwezigen verzekeren dat dit voor heel wat meer ingediende zienswijzen geldt. Tot slot over het eindverslag sprekend, dat krijgen de indieners van zienswijzen ná de aanmeldingstermijn voor deze avond. Verschillende mensen hebben daarover hun verontwaardiging geuit want zij hadden anders hier ook willen staan. Tot slot; bij een zo belangrijk onderwerp dat ingrijpend is voor de directe leefomgeving van de inwoners van de gemeente zou men mogen verwachten dat de inspreekmogelijkheid gewoon volgens de verordening gaat, inclusief een tweede termijn, al zou dat tien avonden betekenen, so what? Spreekster wil de volksvertegenwoordigers oproepen niet akkoord te gaan, maar de voorzitter onderbreekt en ontneemt spreekster het woord. Hij geeft aan dat zij zich moet houden aan de spelregels en verzoekt haar plaats te maken voor de volgende persoon die gebruik wil maken van het inspreekrecht. Mevrouw Bregman zegt dat haar dat spijt en dat haar laatste zin was geweest: ‘Hou de kop erop, hou hem mooi’. De 14 e spreker is de heer Van Zon. Spreker maakt zijn excuses aan mevrouw Bregman en hoopt dat zijn aandrang om te spreken niet haar afgang heeft bewerkstelligd. Als relatieve buitenstaander signaleert spreker in de handelwijze van het gemeentebestuur inzake het IGS een aantal bedenkelijke verschijnselen. Ten eerste kan men zich niet aan de indruk onttrekken dat dit project aardig wat maatjes te groot
28
is voor de bestuurders van deze gemeente. Daar is het feit dat men in de eerste ronde niet in staat was de zelf gestelde termijnen in acht te nemen. Vervolgens de wijze waarop men de zienswijzen heeft weggemoffeld. Zo heeft men zich afgemaakt van alle indieners daarvan door het hele plan in te trekken. Een goocheltruc en floeps.. alle bezwaren van tafel. Waarschijnlijk heeft dit met een gebrek aan capaciteit op het gemeentehuis te maken. Maar dat maakt de verantwoordelijkheid voor het gemeentebestuur voor deze teleurstellende en treurigstemmende gang van zaken niet minder. Ook is er het feit dat men heeft vergeten om het voorkeursrecht bij het Kadaster te laten registreren. Weet men nu helemaal niet van toeten en blazen op het gemeentehuis, heeft men zitten slapen, was er nu niemand deskundig genoeg om hier op tijd aan te denken? Incompetentie is een zwaar woord, spreker stelt voor om dit gestuntel onder gebrek aan capaciteit te rangschikken. Een andere goocheltruc is het omgaan met het geld. Dat wil zeggen, het laten verdwijnen daarvan. Groen Noordenveld heeft daar onlangs in de krant een fraai staaltje van laten zien. Ook hier lijkt het erop dat de gemeente zich inlaat met krachten waar zij niet tegen opgewassen is en zich begeeft in situaties die haar boven het hoofd groeien. Ten derde ervaart spreker minachting voor de burgers die kenbaar hebben gemaakt dat zij verontrust zijn over de plannen. Spreker ziet het rapport van de rekenkamercommissie over de communicatie over de vorige IGS, waarin die ‘onvoldoende doordacht’ wordt genoemd. Dat is een citaat. Een voorbeeld hiervan beleefde spreker onlangs zelf, toen hij aan de raadsgriffier zijn verbazing uitte over dat de indieners van zienswijzen geen rechtstreekse mededeling hebben gekregen van de termijn van aanmelding voor deze avond. Uit zijn reactie blijkt dat men op het gemeentehuis nog steeds niet heeft begrepen wat een fatsoenlijke omgang met de burgers inhoudt. Men stelt zich passief op in plaats van zich actief naar de burgers toe te begeven. Men zou blij moeten zijn dat die burgers moeite nemen om hun betrokkenheid te tonen. Nu kregen zij op 14 september een brief waarin staat dat zij zich voor 11 september voor deze avond hadden moeten aanmelden. Een tijdige, persoonlijke attendering kon er kennelijk niet vanaf. Mededelingen in de krant en op de gemeentelijke website kunnen niet gelden als een adequate invulling van de norm om de burger te informeren. Het lijkt er nu meer op dat men het alleen maar lastig vindt om de mensen persoonlijk bericht te sturen en dat men daarom zelfs die kleine service achterwege heeft gelaten. Langzamerhand krijgt spreker het gevoel dat hij tot een voorbije fase in de beschavingsgeschiedenis behoort. Dat het niet meer zo is dat men op een brief aan een instantie een antwoord mag verwachten. Dat het meer van een soort willekeur afhankelijk is of gemeentelijke instanties de moeite zullen nemen om te reageren op datgene wat te berde is gebracht. Het fatsoen zit in het in acht nemen van vrij basale burgerlijke omgangsvormen die voor deze gemeente niet meer lijken te gelden. Ook de wijze waarop de burgemeester zich bij meer dan een gelegenheid nogal denigrerend heeft uitgelaten over de indieners van zienswijzen getuigt van die minachting. In het NRC van 22 augustus jl. las spreker een behartigenswaardige passage. Die had betrekking op het drama van de
29
Westerschelde, maar is ook van toepassing op de situatie waarover vanavond wordt gesproken. Spreker citeert: ‘Het moet mogelijk zijn om noodzakelijke en ingrijpende infrastructuur werken op tijd uit te voeren, dus zonder dat een beslissing eindeloos wordt aangevochten en uitgesteld. Maar dat kan alleen als politici leren omgaan met burgerbewegingen. Vaak worden die eerst genegeerd en weggelachen, tot ze de pers halen. Betrek ze vanaf het begin, erken hun macht en legitimiteit’. Einde citaat. Spreker zegt dat de raad zelf kan aanvoelen waar de schoen wringt en waar deze past. De voorzitter rondt af door vast te stellen dat de heer Van Zon de laatste spreker was. Er stond nog een rondvraag voor de commissieleden op de agenda, maar aangezien het college niet achter de tafel zit lijkt het de voorzitter niet zinvol. Hij dankt alle insprekers voor hun persoonlijke inbreng deze avond. Hij denkt dat de commissie eruit moet halen wat zij vindt dat eruit gehaald moet worden. De voorzitter hoopt dat betrokkenen dit ook terugvinden. Hij schorst de vergadering door te melden dat er op 7 oktober verder wordt gegaan over dit onderwerp.
30
