Aan Provinciale Staten van Overijssel

www.prv-overijssel.nl

Aan Provinciale Staten van Overijssel

Postadres Provincie Overijssel Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 425 25 25 Telefax 038 425

Uw kenmerk

Uw brief

Ons kenmerk PPGS 2004/33

Bijlag en 1

Doorkiesnummer 13 09

Inlichtingen bij M. Antonis

Datum 4 mei 2004

Onderwerp

Strategische Visie Netwerkstad Twente deel II.

Hierbij zenden wij u ter kennisname het definitief ontwerp van de Strategische Visie Netwerkstad Twente deel II. De bijlagen behorende bij dit ontwerp kunt u vinden in het Stateninformatiesysteem, onder kenmerk: PS 2004/534. Deel II gaat over de concrete projecten en activititeiten waarmee Netwerkstad Twente de komende tijd concreet verder aan de slag gaan. Het gaat nu om uitvoering, vandaar de ondertitel ‘Van Charter naar Pact’. Het charter doelt op het samenwerkingscharter dat eind 2001 door de vier gemeenteraden is vastgesteld en dat de grondslag vormt voor de samenwerking in Netwerkstadverband. U heeft zich hierin als bestendig partner aangesloten. Thans ligt er een visie voor die uitmondt in een pakket projecten waarin die samenwerking concreet gestalte krijgt. Het zogeheten pact heeft betrekking op een samenhangend en evenwichtig pakket projecten van bovengemeentelijke betekenis. Het gaat dan om projecten met een hoger ambitie- en kwaliteitsniveau dan wat iedere gemeente afzonderlijk kan realiseren. De leidende gedachte is dat het totale pakket voor de Netwerkstad meerwaarde oplevert. Opgemerkt wordt, dat in dit document de financiële vertaling van de geselecteerde Netwerkstadprojecten alsmede de programmering in de tijd nog niet zijn opgenomen. Er is - op grond van het Charter van de Netwerkstad - nadrukkelijk voor gekozen om in eerste instantie de projecten vanuit de inhoud te benoemen tot Netwerkstadprojecten en ze als zodanig te laten vaststellen door de raden. Eerst daarna worden ze zowel financieel als programmatisch nader uitgewerkt in een projectenboek. Op 4 februari heeft de Commissie Zorg en Cultuur gesproken over het voorontwerp van de strategische visie deel II. Na een presentatie van burgemeester Kerckhaert en gedeputeerde Kristen heeft u uw opmerkingen geplaatst welke als uw reactie zijn meegenomen.

ATTENTIE: GEWIJZIGD RABO Zwolle 3973.41.121

Het provinciehuis is vanaf het NS-station bereikbaar: met stadsbus lijn 1 richting Berkum, halte provinciehuis

Bezoekadres Luttenbergstraat 2 Zwolle

2

Het voorliggende definitief ontwerp wordt in de maanden mei en juni middels een gemeenschappelijk raadsvoorstel aan de raden van de partnergemeenten ter vaststelling voorgelegd. Er wordt gestreefd naar een gelijkluidende besluitvorming. Daartoe wordt aan de raden dringend verzocht aan te brengen wijzigingen in het besluit en eventuele amendementen in het voortraject af te stemmen met de andere gemeenteraden binnen de Netwerkstad. Na vaststelling in de raden breekt er een cruciale fase aan voor de samenwerking in Netwerkstad Twente. De krachten moeten worden gebundeld en de ambities moeten worden waargemaakt. De uitgangspunten voor de provinciale inzet voor Netwerkstad Twente kunt u vaststellen middels de besluitvorming in de GSB-Netwerkstedenconvenanten 2005-2009. De concept-convenanten worden in juni naar uw staten verzonden. Gedeputeerde Staten van Overijssel,

voorzitter,

secretaris.

Strategische visie Netwerkstad Twente “Europees stedelijk netwerk in het groen ”

Deel II Van Charter naar Pact

NB: de wijzigingen t.o.v. het voorontwerp zijn geel gemarkeerd

Definitief ontwerp Vastgesteld door Stuurgroep Netwerkstad op 20 april 2004 (ter doorgeleiding naar de gemeenteraden)

Strategische visie Netwerkstad Twente deel II – Definitief ontwerp 20 april 2004

1

Inhoudsopgave 1

WAAROM EEN STRATEGISCHE VISIE DEEL II ?...................................................................3

2

ONTWIKKELINGEN SINDS STRATEGISCHE VISIE DEEL I ....................................................5 2.1 ONTWIKKELINGEN OP E UROPEES NIVEAU................................................................................5 2.2 ONTWIKKELINGEN OP NATIONAAL NIVEAU................................................................................5 2.2.1 Ruimtelijke ontwikkeling .............................................................................................6 2.2.2 Grote Stedenbeleid ....................................................................................................6 2.2.3 WGR-plus .................................................................................................................6 2.2.4 Bezuinigingen bij Defensie: sluiting Vliegbasis Twenthe ...............................................7 2.3 ONTWIKKELINGEN OP PROVINCIAAL EN REGIONAAL NIVEAU ........................................................7 2.3.1 Grote Stedenbeleid ....................................................................................................7 2.3.2 Landsdelige samenwerking ........................................................................................7 2.3.3 Regio Twente ............................................................................................................7

3

TOTAALPROFIEL NETWERKSTAD TWENTE ........................................................................9 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

4

PROFILERING EN DIFFERENTIATIE BINNEN DE NETWERKSTAD ..................................... 12 4.1

5

PROFIEL N ETWERKSTAD IN TWENTSE CONTEXT .......................................................................9 ONTWIKKELINGSRICHTING ....................................................................................................9 BELEIDSMATIG PROFIEL .......................................................................................................9 INTERNATIONAAL PROFIEL .................................................................................................. 10 KERNWAARDEN ................................................................................................................ 10

STEDELIJKE PROFIELEN EN PROJECTEN ................................................................................ 14

HET PACT VAN DE NETW ERKSTAD ................................................................................... 15 5.1 PAKKET N ETWERKSTADPROJECTEN: SAMENHANGEND EN EVENWICHTIG .................................... 15 5.1.1 Criteria voor Netwerkstadprojecten............................................................................ 15 5.1.2 Boegbeeldprojecten ................................................................................................. 15 5.1.3 Pact en prioriteit....................................................................................................... 15 5.1.4 Samenvattend overzicht van Netwerkstadprojecten (Het Pact).................................... 16 5.2 D E EFFECTEN VAN HET PACT IN BEELD.................................................................................. 16 5.2.1 Tabel Pact van Netwerkstad Twente: de effecten in beeld .......................................... 17 5.3 MATE VAN SAMENWERKING ................................................................................................ 20 5.3.1 Tabel samenwerkingsambitie Netwerkstadprojecten................................................... 20 5.4 W ERKWIJZE BIJ N ETWERKSTADPROJECTEN........................................................................... 21 5.4.1 Kaderstellende projectuitwerking: het projectenboek .................................................. 22 5.4.2 Voortgangsrapportages ............................................................................................ 22 5.5 VERVOLGSTAPPEN SAMENW ERKING N ETWERKSTAD TWENTE................................................... 22

Overzicht van Bijlagen (afzonderlijk gebundeld) A

Profielen afzonderlijke gemeenten

B

Beschrijving Netwerkstadprojecten

C

Projectformat Netwerkstadprojecten

D

Uitkomsten van het communicatietraject rond het voorontwerp van Deel II

E

Reacties van de politieke partijen in de Netwerkstad op voorontwerp Deel II


2

1 Waarom een Strategische visie deel II ? Bij de start van Netwerkstad Twente eind 2001 is vastgesteld dat er behoefte is aan een koersbepaling voor het stedelijk gebied van Twente voor de langere termijn. Daartoe is in het jaar 2002 gewerkt aan een Strategische visie. Het eerste deel van deze visie is door de raden van de partnergemeenten vastgesteld in januari/februari 2003. In dat document wordt ingegaan op de volgende aspecten: § de positie die de Netwerkstad inneemt in zijn omgeving (het maatschappelijk krachtenveld); § de richting die de Netwerkstad uit wil koersen (op langere termijn); § de manier waarop de Netwerkstad dat in praktijk wil brengen; § een eerste uitwerking van zgn. boegbeeldprojecten waarmee de Netwerkstad zich wil profileren. Thans wordt Deel II van de Strategische visie aan u voorgelegd. Het is totstandgekomen na een intensief traject waarbij de colleges van B&W en de raden van de partnergemeenten in de loop van 2003 door middel van workshops, conferenties en gezamenlijke commissiebijeenkomsten intensief betrokken zijn geweest. Laatstelijk is dit gebeurd op een bijeenkomst voor gemeenteraadsleden op 10 maart 2004, waarbij de uitkomsten van het communicatietraject rond het voorontwerp van Deel II zijn gepresenteerd alsmede de reacties van de politieke partijen in de Netwerkstad (zie het bijlagendeel). De voorstellen die nu worden gedaan vormen de resultante van de vele ideeën, suggesties en reacties die door de diverse betrokkenen naar voren zijn gebracht. Doel van de samenwerking in Netwerkstadverband is om - met behoud van zelfstandigheid van de partnergemeenten - voor het totale stedelijke gebied tot een geïntegreerde aanpak te komen, waarbij de onderlinge grenzen zoveel mogelijk worden weggedacht. Met name voor de bovenkant van het voorzieningenaanbod (het topsegment) moet het gehele stedelijk gebied in Twente worden gezien als één samenhangend netwerk, waarbinnen onderlinge afstemming dient plaats te vinden. Om die afstemming te bereiken is Netwerkstad Twente in het leven geroepen. De samenwerking in de Netwerkstad dient ertoe: § om te voorkomen dat er binnen het stedelijk gebied drie of vier keer hetzelfde gebeurt waar één gezamenlijke voorziening tot een kwalitatief beter product kan leiden; § om die gezamenlijke voorzieningen (projecten) ook daadwerkelijk te realiseren; § om de daarvoor benodigde middelen geconcentreerd te kunnen inzetten; § om voor deze gezamenlijke projecten zoveel mogelijk externe middelen te verwerven bij de provinciale, landelijke en Europese overheid alsmede d.m.v. publiek -private samenwerking. Waarmee gaan we als Netwerkstad de komende tijd concreet aan de slag? Daarover gaat dit Deel II van de Strategische visie. Het heeft als ondertitel meegekregen: “Van Charter naar Pact”. Dat “pact” heeft betrekking op een samenhangend en evenwichtig pakket gezamenlijke projecten van bovengemeentelijke betekenis. Projecten met een hoger ambitie- en kwaliteitsniveau dan wat iedere gemeente afzonderlijk kan realiseren. Projecten met een bovenregionale, nationale of zelfs internationale uitstraling, die de partnergemeenten niet in hun eentje kunnen trekken maar waarvoor samenwerking een absolute noodzaak is. De leidende gedachte is dat het totale pakket voor iedere partnergemeente een duidelijke meerwaarde oplevert. De projecten die tot dit pakket behoren dienen gezamenlijk te worden gesteund door alle partnergemeenten. Dat maakt het mogelijk om als Netwerkstad externe middelen te verwerven bij de provinciale, landelijke en Europese overheid. Omdat Deel II voortbouwt op Deel I wordt niet opnieuw ingegaan op allerlei aspecten die in dat deel al expliciet aan de orde zijn geweest. Allereerst zal in hoofdstuk 2 worden ingegaan op relevante ontwikkelingen die zich op de diverse overheidsniveaus hebben voorgedaan sinds de vaststelling van deel I van de Strategische visie. Voorts zal in hoofdstuk 3 het totaalprofiel van de Netwerkstad Twente worden geschetst. Vervolgens komen in hoofdstuk 4 de profilering en functiedifferentiatie van de afzonderlijke gemeenten binnen de Netwerkstad aan de orde. Deze profilering wordt in hoofdstuk 5 vertaald in een projectenpakket (het “Pact”) dat in Netwerkstadverband dient te worden uitgevoerd. De bijlagen die behoren bij dit document zijn in een afzonderlijk document gebundeld. Opgemerkt wordt, dat in dit document de financiële vertaling van de geselecteerde Netwerkstadprojecten alsmede de programmering in de tijd nog niet zijn opgenomen. Er is - op grond van het Charter van de Netwerkstad - nadrukkelijk voor gekozen om in eerste instantie de projecten vanuit de inhoud te benoemen tot Netwerkstadprojecten en ze als zodanig te laten vaststellen door de raden.


3

Eerst daarna worden ze zowel financieel als programmatisch nader uitgewerkt in een projectenboek.. Dat projectenboek zal in het najaar van 2004 eveneens aan de raden ter vaststelling worden voorgelegd. Ook de ambitie per beleidscluster (pijler) wordt in dit document niet expliciet aangegeven. Deze wordt nader tot uitdrukking gebracht in de werkprogramma’s van de verschillende afstemmingsberaden. Het onderhavige document is primair bedoeld om op hoofdlijnen tot besluitvorming te komen in de raden van de partnergemeenten. Zodra die besluitvorming is afgerond zullen Deel I en Deel II van de Strategische visie tot één integraal document worden omgevormd. Slechts dat integrale document zal naar andere overheden toe worden gehanteerd om Netwerkstad Twente te presenteren en te profileren, met als doel een stevige positie te verwerven op de relevante beleidsagenda’s.


4

2 Ontwikkelingen sinds Strategische visie Deel I Sinds het verschijnen van deel I van de Strategische visie hebben zich diverse nieuwe ontwikkelingen voorgedaan. Dit hoofdstuk geeft een korte scherts van de beleidsontwikkelingen op de diverse overheidsniveaus en gaat tevens in op de betekenis daarvan voor Netwerkstad Twente.

2.1

Ontwikkelingen op Europees niveau

Stedelijke gebieden zijn de motoren van hun regionale en nationale economieën en dus de ruggengraat van de Europese economie. Daarmee vormen zij sleutelfactoren in het realiseren van de (gemeenschappelijke) doelstellingen van concurrentiekracht, innovatie, werkgelegenheid en duurzaamheid zoals neergelegd tijdens de Europese Raden van Lissabon en Gotenburg. Het belang van onderlinge relaties op internationaal niveau binnen de uitgebreide Europese Unie neemt in betekenis toe, met als inzet clustervorming en strategische allianties. De Europese agenda voor het stedelijk beleid zal zich de planperiode t/m 2011 richten op kenniseconomie en achterstanden in de steden. Op Europese schaal liggen voor Netwerkstad Twente dan ook belangrijke kansen t.a.v. deze thema’s. Waar de afzonderlijke Twentse steden niet groot genoeg zijn om de vruchten van de verdere Europese integratie te kunnen plukken, kunnen in Netwerkstadverband schaalvoordelen worden behaald. Zo bestaat binnen Europa het stedelijke samenwerkingsverband Eurocities (voor steden > 250.000 inwoners). Daarbinnen ontmoeten Europese steden elkaar periodiek om aandacht te vragen voor de stedelijke problematiek. Het lidmaatschap van Netwerkstad Twente van Eurocities is van strategisch belang. Daarmee kunnen samenwerkingscoalities worden aangegaan die een belangrijke voorwaarde zijn bij toekenning van Europese subsidies. Dit lidmaatschap zal Netwerkstad Twente dan ook aangaan. Dichter bij huis zal de directe grensoverschrijdende samenwerking in toenemende mate de aandacht vragen. Netwerkstad Twente heeft gezien haar ligging unieke mogelijkheden als knooppunt binnen internationale netwerken. Inwoners aan beide zijden van de grens maken in toenemende mate gebruik van elkaars voorzieningen; er ontstaat steeds meer een gezamenlijke woning-, arbeids - en onderwijsmarkt. Het is de ambitie van Netwerkstad om de specifieke ligging aan de oostgrens als kwaliteit meer te benutten. Netwerkstad wil een Euregionaal centrum zijn voor het grensgebied en zich op drie fronten profileren: een hoogwaardig voorzieningencentrum, een innovatief kenniscentrum en een compleet economisch centrum. Bovendien wil Netwerkstad Twente zich kwalificeren als vestigingsplaats voor een nieuwe Europese instelling. In de nota Ruimte die medio dit jaar verschijnt is Twente op genomen als Nationaal Stedelijk Netwerk dat zich profileert met potentie en kracht - en wat minstens zo belangrijk is – met een internationaal georiënteerd netwerk (Münster-Osnabrück). Daarin onderscheidt Twente zich van andere stedelijke netwerken in Nederland. De samenwerking in de Euregio en de Städtedreieck zal worden geïntensiveerd. De gemeenten Almelo, Borne, Hengelo en Enschede zijn als stedelijk netwerk aangewezen onder voorwaarde van afstemming met Osnabrück/Münster en van samenwerking met Gronau. De projecten die in het kader van de Strategische visie worden opgepakt hebben soms een Euregionale uitstraling en beperken zich in andere gevallen tot de grenzen van de Netwerkstad. Waar nodig zullen nieuwe mogelijkheden voor samenwerking worden opgepakt. In samenwerking met Gronau zal de mogelijkheid van een grensoverschrijdend bedrijventerrein worden onderzocht. Dit is onderdeel van het werkprogramma van de fysieke pijler en zal in samenwerking met de Stadt Gronau worden opgepakt. Andere initiatieven worden uitgewerkt in het bredere kader van de Euregio; op onderdelen worden deze afgestemd binnen het kader van het werkprogramma van de Städtedreieck. Daarbij gaat het erom dat de komende periode afspraken tot stand komen gericht op een complementaire stedelijke ontwikkeling, detailhandelsontwikkeling, toerisme, cultuur en recreatie. De kennisuitwisseling op het terrein van sport, onderwijs zal worden geïntensiveerd in het kader van het werkprogramma Städtedreieck dan wel in het verband van Euregio.

2.2

Ontwikkelingen op nationaal niveau

In mei 2003 is het Kabinet Balkenende-II aangetreden met een nieuw regeerakkoord. Vervolgens is de Rijksbegroting voor het jaar 2004 gepresenteerd, gekenmerkt door ongekend forse bezuinigingen. Hieronder worden kort enkele beleidsterreinen aangeduid waarop voor de Netwerkstad belangrijke beleidswijzigingen zijn opgetreden.


5

2.2.1 Ruimtelijke ontwikkeling Het kabinet beschouwt de nationaal stedelijke netwerken, waaronder Twente, als wezenlijk onderdeel van de nationale ruimtelijke en economische hoofdstructuur. Deze structuur bestaat uit een samenhangend netwerk van steden, mainports, overige economische centra en knooppunten, de belangrijkste weg-, vaar- en spoorverbindingen plus de aansluiting op internationale verbindingen, alsmede de daaraan gekoppelde economische ontwikkelingszones. Het Rijk richt zich op bundeling van de verstedelijking in deze nationale stedelijke netwerken. Zij verschillen van elkaar qua ruimtelijke schaal en qua afmeting. Bovendien spelen er binnen deze netwerken ruimtelijke opgaven op verschillende schaalniveaus. Elk stedelijk netwerk dient diverse en meer gespecialiseerde centra in samenhang te ontwikkelen. De kwaliteit van de leefomgeving en het beschikken over voldoende recreatieve en culturele voorzieningen in en om het stedelijk gebied is hierbij van belang. In 2002 is de Nota Koersbepaling opgesteld, een aanzet tot een ruimtelijke ontwikkelingsvisie voor de Netwerkstad Twente. Het document was gebaseerd op het ruimtelijk beleid van het Rijk, zoals verwoord in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening. In deel I van de Strategische visie is aangegeven dat de Nota Koersbepaling zal moeten worden aangevuld met de ruimtelijke vertaling van de keuzen en afspraken die in het visietraject gemaakt worden. Nu deel II van de Strategische visie gereed is kan deze verdiepingsslag worden opgepakt. De wijze waarop is nog niet uitgekristalliseerd. Daarbij zal ook de nieuwe koers van het rijk, zoals die vorm krijgt in de Nota Ruimte, op zijn consequenties worden bezien. In die Nota Ruimte onderscheidt het Rijk naast Netwerkstad Twente de volgende stedelijke netwerken va n nationale betekenis: Deltametropool (Randstad, Groene Hart en Almere), ArnhemNijmegen (KAN), Groningen-Assen, Brabantstad en Maastricht-Heerlen Naar verwachting zal de positie van de nationale stedelijke netwerken in de uitvoeringsagenda nader worden uitgewerkt. De eerste signalen zijn dat het Rijk inzet op het stimuleren van de sterke functies van de nationale stedelijke netwerken. De onderlinge relaties met andere stedelijke netwerken, bijvoorbeeld die van Twente met het KAN, worden benadrukt, terwijl tevens een koppeling wordt gelegd tussen de ruimtelijke opgaven van het stedelijk gebied en het omliggende platteland.

2.2.2 Grote Stedenbeleid Het kabinet zet in op voortzetting van het Grote Stedenbeleid in 2004 en latere jaren. Het rijk sluit ook voor de periode 2005-2009 nieuwe convenanten. Voor de nieuwe convenantsperiode zijn de voorbereidingen in volle gang. De thema's die hierbij centraal staan sluiten aan bij de thema's uit het strategisch akkoord van het kabinet, te weten: het verbeteren en vergroten va n de sociale veiligheid, het verbeteren van de integratie en inburgering, de herstructurering van woonwijken, het versterken van de economische structuur en het investeren in de jeugd. Daarnaast staat in de nieuwe convenantsperiode de burger voorop en staat ontbureaucratisering centraal. Een onzekere factor is op dit moment de sociale pijler, aangezien de minimaal noodzakelijke financiële rijksmiddelen nog ontbreken.

2.2.3 WGR-plus De samenwerking in Netwerkstad is vooralsnog gebaseerd op het samenwerkingscharter Netwerkstad Twente. De bestuurlijke vormgeving zal opnieuw aan de orde komen bij het inwerking treden van de zogeheten WGR-plus als opvolger van de Kaderwet Bestuur in Verandering. Eind 2002 heeft minister Remkes van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een beleidsnotitie uitgebracht over de toekomstige samenwerking in grootstedelijke gebieden, de zgn. WGR-plus. De WGR-plus heeft tot doel een wettelijke regeling te bieden voor de meer verplichtende samenwerking in deze gebieden (waaronder Twente), als opvolger van de Kaderwet Bestuur in verandering die per 1 januari 2005 zal worden ingetrokken. Bedoeling van de minister is dat de WGR-plus per dezelfde datum in werking treedt. Over het conceptwetsvoorstel heeft de Raad van State onlangs een advies uitgebracht aan het kabinet. Naar het zich thans laat aanzien zal de minister het advies van de Raad van State en zijn reactie daarop in mei aan de Tweede Kamer aanbieden. De nieuwe wet maakt voor Twente een flexibele werkwijze mogelijk bij de uitvoering van taken en verantwoordelijkheden. Onder de vigeur van de WGR-plus kan Twente de taakuitoefening voortzetten die zij onder de werking van de Kaderwet heeft opgepakt. Mede ter borging en uitwerking van het Samenwerkingscharter voor de Netwerkstad kunnen bovendien – onder meer door het instellen van een territoriale bestuurscommissie - nadere accenten in werkwijze en uitvoering worden gelegd op beleidsopgaven die zich in de Netwerkstad-gemeenten concentreren dan wel zich nagenoeg uitsluitend op stedelijke schaal voordoen. Dat geldt in ieder geval voor het grondbeleid, de afstemming van stedelijk economisch beleid en (de fysieke pijler van) het grote stedenbeleid. Op deze wijze kan gecoördineerd maatwerk voor Twente worden geleverd. Zodra de parlementaire behandeling van het wetsontwerp WGR-plus wat verder is gevorderd (d.w.z. in de loop van 2004) zal nader worden bezien


6

welke consequenties de inwerkingtreding moet gaan hebben voor de organisatorische opzet van de Netwerkstad. Daartoe wordt een apart traject in gang gezet in samenwerking met de Regio Twente en de provincie Overijssel. De gemeenteraden zullen nadrukkelijk bij de besluitvorming daarover worden betrokken.

2.2.4 Bezuinigingen bij Defensie: sluiting Vliegbasis Twenthe In oktober 2003 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met het voornemen van de regering om de Vliegbasis Twenthe met ingang van 2007 te sluiten. Deze sluiting heeft ernstig economische gevolgen. Het is een extra klap voor de nog steeds kwetsbare Twentse economie in een tijd van economische tegenwind. De Tweede Kamer heeft in een met algemene stemmen aangenomen motie het kabinet opgedragen tot afspraken te komen met Twente over compensatie ten gevolgen van de sluiting van de vliegbasis. Ter voorbereiding op het overleg met het kabinet heeft de Bestuurlijke Taskforce, waarin de Netwerkstad samen met de Regio Twente en de Provincie Overijssel is vertegenwoordigd, een Nieuw Perspectief voor Twente opgesteld. Het nieuw perspectief bestaat uit het maximaal investeren in de versterking van Twente als internationale economische kernzone. De keuzen die daarbij moeten worden gemaakt vloeien voort uit het internationale perspectief en vanuit landsdelige en in bepaalde opzichten nationale functie van de regio en de voorzieningen. Bijdragen van het Rijk aan diverse projecten die van belang zijn voor de economische ontwikkeling van met name de Netwerkstad maken onderdeel uit van het Nieuw Perspectief. Investering in de Netwerkstad als stedelijk kerngebied van Twente is een belangrijke prioriteit. De beide onderdelen van de Strategische visie zijn een belangrijke input geweest voor het Nieuw Perspectief. Het Nieuw Perspectief is in maart jl. aan het kabinet aangeboden. Het is de bedoeling de onderhandelingen met het rijk hierover in de loop van 2004 af te ronden..Over gevolgen voor het toekomstig gebruik van het terrein door hulpverleningsorganisaties alsmede over de algehele toekomst van de burgerluchtvaart worden eerst de gesprekken met het rijk afgewacht alvorens hierover nadere uitspraken te doen of hiervoor alternatieven te ontwikkelen.

2.3

Ontwikkelingen op provinciaal en regionaal niveau

2.3.1 Grote Stedenbeleid In het voorjaar van 2003 is een nieuw college van GS aangetreden. De provincie Overijssel wil de komende jaren blijven inzetten op het Grote Stedenbeleid en het beleid ten aanzien van Netwerkstad Twente. De provincie voert een zogeheten actief gebiedsgericht beleid. Het beleid richt zich op het wegwerken van achterstanden die zich vooral in de steden voordoen en het (economisch) versterken van de steden. De juiste balans vinden tussen ontwikkelingen in de steden en het ommeland is daarbinnen een belangrijk uitgangspunt. Alhoewel de kaders nog ingevuld moeten worden is het de bedoeling dat de Netwerkstad-gemeenten een aparte (kop)positie krijgen in de af te sluiten GSBconvenanten voor de periode 2005-2009. De provincie heeft hiervoor middelen gereserveerd. Over de invulling van het budget wordt nagedacht in het op te stellen Beleidskader GSB 2005-2009. De ontwikkeling van de netwerksteden - waaronder Twente - is daarbij van grote betekenis. De verdeling vindt plaats aan de hand van een aantal nader vast te stellen thema’s. Deze zijn: Veiligheid, Sociale Samenhang, Wonen en Economie. Onlangs is hiervoor een statenvoorstel vastgesteld met de definitieve samenwerkingsthema’s voor het grotesteden- en netwerkstedenbeleid.

2.3.2 Landsdelige samenwerking Voor het nieuwe kabinet is het maken van (financiële) afspraken op het niveau van het landsdeel Oost niet meer aan de orde. De provincies Overijssel en Gelderland hebben desondanks in hun provinciale ‘regeerakkoorden’ wel degelijk gezamenlijke ambities geformuleerd o.a. op het gebied van natuur/ecologie, water en infrastructuur. Er zijn plannen om aan deze agenda het beleid ten aanzien van stedelijke netwerken van beide provincies toe te voegen. Het stedelijk netwerk Arnhem-Nijmegen en de Netwerkstad Twente kunnen elkaar als nationale netwerksteden (beiden grensligging) versterken. De agenda zou kunnen starten met de onderwerpen: infrastructuur, economische profilering (gebiedsgericht economische perspectief) en onderwijs, in samenwerking met de Universiteiten van Nijmegen, Wageningen en Twente.

2.3.3 Regio Twente De stedelijke problematiek eindigt niet bij de grenzen van de stedelijke gemeenten. Een deel van de grootstedelijke problemen is niet zonder de omgeving op te lossen. Ook kansen en mogelijkheden overschrijden de gemeentegrenzen. Door regionale afstemming binnen het kader van de regio Twente, waartoe de Netwerkstad behoort, kunnen de ontwikkelingskansen worden vergroot.


7

Tegelijkertijd met de totstandkoming van de Strategische visie voor de Netwerkstad heeft de Regio Twente een Strategische visie voor het Landelijk Gebied van Twente opgesteld. Het doel van deze visie is antwoord geven op vraagstukken die spelen in diverse sectoren en functies, zoals wonen en bedrijvigheid, recreatie en toerisme. Verder wordt aandacht besteed aan differentiatie tussen gebieden en aan processen die op de visieontwikkeling van toepassing zijn, zoals leefbaarheid en demografische ontwikkelingen. Ook gaat de visie in op de ruimtelijke structuur, landelijk ten opzichte van stedelijk en bebouwd ten opzichte van onbebouwd gebied. Beide visies zullen op termijn samen als input moeten dienen voor een ruimtelijke en economische vertaling van de beleidsvoornemens. De vorm waarin dat gebeurt zal in goed overleg tussen provincie, Regio en Netwerkstad ontwikkeld worden. Ook zullen verschillende concrete thema’s uit beide visies gezamenlijk worden uitgewerkt. De Regio Twente heeft momenteel een zgn. groen licht-notitie in voorbereiding waarin een plan van aanpak hiervoor wordt opgenomen.


8

3 Totaalprofiel Netwerkstad Twente Netwerkstad Twente verbindt de Twentse steden en binnen de regio Twente vormt Netwerkstad de verbinding met het Twentse ommeland. Op internationaal niveau werkt Netwerkstad Twente binnen het Euregio-gebied samen met Gronau en in Städtedreieck-verband met Münster en Osnabrück. Voorts worden er steeds meer stedelijke allianties aangegaan met Europese steden ( o.a. die op de West-Oost as liggen) gericht op het Europa van de toekomst. Netwerkstad Twente is een Europees stedelijk netwerk, dat door zijn ligging en kwaliteiten een wezenlijke bijdrage kan leveren in het kader van de fysieke, economische en sociale eenwording in Europa. Het is een unieke en onderscheidende opdracht van Netwerkstad Twente om zijn regionale, nationale en transnationale positie simultaan en in samenhang te ontwikkelen.

3.1

Profiel Netwerkstad in Twentse context

De Netwerkstad vormt het stedelijk kerngebied van Twente. Netwerkstad Twente bouwt aan een eenduidig, voor iedereen herkenbaar profiel. Het spreekt voor zich dat het imago van de streek Twente in belangrijke mate medebepalend is voor het profiel van Netwerkstad. Het imago van Twente herbergt kwaliteiten als rust, ruimte en groen. Netwerkstad Twente bouwt voort op deze kwaliteiten omdat ze belangrijke kansen bieden voor de toekomst van het stedelijk gebied. Maar Netwerkstad wil aan deze kwaliteiten iets toevoegen, namelijk de internationale en stedelijke kwaliteiten. Twente kent behalve het groen een stedelijk topgebied met 325.000 inwoners, waar kennis en innovatie hoog in het vaandel staan, met hoogwaardige voorzieningen, met een internationale economie en oriëntatie, met veel cultuur en met een aantrekkelijk uitgaansleven. De rijksoverheid erkent Netwerkstad Twente niet voor niets als een stedelijk netwerk van (inter)nationale allure. Het is onze kernopdracht om de stedelijke kwaliteit te verbinden met de ‘groene’ kwaliteiten waarom Twente reeds bekend staat. Door de groene kwaliteiten met de internationale en stedelijke kwaliteiten in de juiste balans te brengen komen we uit bij het gewenste profiel van de Netwerkstad Twente: “Europees stedelijk netwerk in het groen”.

3.2

Ontwikkelingsrichting

Door steeds verdergaande stadsuitleg en groei van de mobiliteit zijn de onderlinge relaties tussen de Twentse steden de afgelopen decennia sterk toegenomen. De steden zijn niet alleen fysiek naar elkaar toegegroeid, maar kennen ook qua sociaal-economische ontwikkeling een nog steeds toenemende interdependentie. Dit impliceert dat lokale ingrepen veelal niet langer uitsluitend kunnen worden beschouwd als op zichzelf staande acties. De ontwikkelingen maken deel uit van een groter geheel. Het is een uitdaging om de betekenis van de Netwerkstad vo or dat grotere geheel te definiëren. De kernopdracht is om van Netwerkstad Twente een internationaal topgebied te maken waar men verantwoord met de beschikbare ruimte omgaat, met voorzieningen die een functie hebben niet alleen voor het gehele stedelijk gebied zelf, maar ook voor een veel groter verzorgingsgebied daaromheen dat zich uitstrekt tot over de grens met Duitsland. Vanuit het profiel “Europees stedelijk netwerk in het groen” wil de Netwerkstad een rol van betekenis in het grotere verband gaan vervullen. Een dergelijke rol vereist een specifieke beleidsinzet en is bepalend voor de agenda van de Netwerkstad.

3.3

Beleidsmatig profiel

In beleidsmatig opzicht gaat het om de volgende centrale karakteristiek van Netwerkstad: Netwerkstad Twente is een hoogwaardig kenniscentrum met kennisintensieve bedrijvigheid, waarbij zorg en technologie een centrale plaats innemen. Ook de maakindustrie en de logistieke activiteiten die hieraan zijn gelieerd spelen een belangrijke rol. Het gaat niet alleen om de uitbouw van Netwerkstad Twente als centrum voor ICT, kennis en zorg. Zo’n centrum kan alleen tot bloei komen in een omgeving waarin ook onderwijs, cultuur, wonen, sociale structuur en bereikbaarheid optimaal zijn verzorgd en ingericht. Het groene landschap, dat door velen als dé extra kwaliteit wordt gezien die Twente kenmerkt en waarmee het woonklimaat in Twente zich onderscheidt, vormt hierbij een steun in de rug. De positie van de Netwerkstad waar het gaat om de grensoverschrijdende infrastructuur vormt een extra pluspunt.


9

3.4

Internationaal profiel

Netwerkstad Twente groeit uit tot een samenhangend, internationaal georiënteerd netwerk op het gebied van ICT, kennis, technologie en industriële dienstverlening, met de maakindustrie als basis. Twente ontwikkelt zich meer en meer tot een internationale hot spot op het gebied van nanotechnologie, biomedische technologie en de toepassing van ICT en andere technologieën in de zorg. Twente is strategisch gelegen tussen de Randstad, Duitsland en de nieuwe economieën van Midden- en Oost-Europa, met de A1 als internationale ontwikkelingsas over de weg. De spoorlijn Randstad-Berlijn met Hengelo als internationaal station van Twente is in dit verband tevens een belangrijke verbinding. Twente is een belangrijke schakel in het internationale ICT-netwerk met de Nederlands-Duitse Internet Exchange (NDIX). Het belang van de internationale functie van Twente tussen Randstad en Midden-Europa zal op korte termijn nog aanmerkelijk toenemen door de toetreding van de nieuwe Europese lidstaten. De infrastructuur is een belangrijke drager van de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Twente. De wegverbindingen met Duitsland via de A1 en de A35 zijn goed. De net over de grens gelegen A31 die het Ruhrgebied met het Noorden van Duitsland verbindt is in 2005 helemaal gereed. Dat maakt de ligging van Twente extra interessant. De verbindingen van Twente met belangrijke economische zones in Duitsland zullen hierdoor zelfs beter zijn dan die met Nederlandse stedelijke netwerken. Die zijn zeker nog niet optimaal. Zowel de verbinding met Arnhem/Nijmegen via de A18 als verbindingen via de A35 en N36 in de richting van Zwolle en Groningen schieten nog aanmerkelijk tekort. Hoe belangrijk ook: infrastructuur is niet de enige drager van ruimtelijk-economische ont wikkeling. Netwerken tussen bedrijven, instellingen en mensen zijn minstens zo belangrijk. De basis van Netwerkstad Twente wordt gevormd door kennisinstellingen, de kennisintensieve maakindustrie, samenwerkende overheden, een dynamisch stedelijk milieu, een aantrekkelijke woon- en leefomgeving en de potenties van ligging aan de grens. De grensligging van Twente hield in het recente verleden een duidelijke beperking in van de actieradius van het voorzieningengebied van de steden. Die beperkte zich namelijk in veel gevallen tot een halve cirkel aan Nederlandse zijde van de grens. Die zelfde grensligging biedt naar de toekomst toe evenwel veel kansen. Steeds meer Duitse consumenten weten inmiddels de winkelvoorzieningen van Twente te vinden. Duitse studenten maken in toenemende mate gebruik van de Twentse onderwijsinstellingen en nieuwe internationale onderwijsinstituten zijn in de maak. Twentse bedrijven hebben hun weg over de grens al lang gevonden; zij exporteren meer dan landelijk gemiddeld het geval is. Door de universiteiten van Twente, Osnabrück en Münster wordt inmiddels op verschillende terreinen samengewerkt. Netwerkstad Twente wil zich in de toekomst nog sterker positioneren in internationaal perspectief: als Europees stedelijk netwerk.

3.5

Kernwaarden

Samengevat zijn de troeven van Netwerkstad Twente: de aanwezigheid van een groot kennis-, zorgen cultuurpotentieel, de kwaliteit van de leef- en woonomgeving, de goede (digitale) bereikbaarheid en de internationale ligging. Dit alles wordt kernachtig samengevat in het volgende beeldmerk van de Netwerkstad: “Europees stedelijk netwerk in het groen”. Dit beeldmerk bevat kernwaarden als kwaliteit en ruimte: § Kwaliteit in termen van een moderne, internationaal georiënteerde kenniseconomie, een volledig onderwijsaanbod, alle typen woonkwaliteiten op een hoog niveau, stedelijke voorzieningen, zorgvoorzieningen en goed opgeleide mensen. § Ruimte staat voor bereikbare steden en bereikbare stadscentra, stedelijkheid in een groene omgeving, ruimte voor ondernemen, ruimte om te wonen en te recreëren maar ook ruimte om mens te zijn, rust en natuur op tien minuten fietsafstand, zorg voor elkaar (noaberschap). Kortom: de menselijke maat. Begrippen als kwaliteit en ruimte zorgen ervoor dat de toekomst als het ware vanzelf op ons afkomt. De Randstad is een aantrekkelijk en bruisend stedelijk gebied maar het is er overvol. Mensen en bedrijven ontvluchten daarom de Randstad, ze trekken naar gebieden waar de leefbaarheid minder onder druk staat; zo ook richting Twente. Men zoekt rust, bereikbaarheid, kwaliteit en ruimte, maar dan wel gekoppeld aan een internationaal georiënteerd en grootstedelijk voorzieningenniveau. Netwerkstad Twente heeft al deze kwaliteiten in zich. Netwerkstad Twente gaat de uitdaging aan om


10

deze kwaliteiten scherpte te geven en met kracht naar buiten uit te dragen. Daarbij richten we ons op de volgende kenmerken: § Internationale oriëntatie in termen van een Europees stedelijk netwerk vanwege de ligging direct aan de grens met Duitsland en de West-Oost verbinding met nieuwe Europese economieën; § Stedelijkheid in termen van uitgaansleven (horeca, bioscopen e.d.), muziek en podiumkunst (alles tussen pop en klassiek, tussen experimenteel toneel en commerciële producties), voorzieningen en (top)evenementen op het gebied van sport, cultuur en leisure, winkels die het standaardaanbod van de landelijke ketens overstijgen; een meerkernig stedelijk gebied met snelle verbindingen tussen de stedelijke centra; § Kennis in termen van internationale hoogstaande ontwikkelingspotentie bij onderwijs en bedrijfsleven (“van bedenken tot maken”) op de gebieden zorg & technologie, biomedische technologie, nanotechnologie en membraantechnologie; de engineering in de metaal- en elektronica-industrie en de productie door het Midden- en Kleinbedrijf. § Wonen in termen van stedelijk wonen vlak bij alle voorzieningen, op maximaal tien minuten fietsafstand van het groen, parkachtig wonen in het groene stedelijke buitengebied en wonen aan het water. Dit alles met hightech (digitale) voorzieningen voor alle woningen voor zorg en thuiswerken. § Menselijke maat in termen van stedelijke voorzieningen met meer zorg voor elkaar (noaberschap), zorgvoorzieningen, bereikbaarheid en minder hectiek, massaliteit en anonimiteit. Het beeldmerk van Netwerkstad Twente, “Europees stedelijk netwerk in het groen”, omvat al die kenmerken en versterkt het totaalprofiel van de Netwerkstad. De begrippen kwaliteit en ruimte zijn hierbij de constante en verbindende factoren.


11

4 Profilering en differentiatie binnen de Netwerkstad Netwerkstad Twente bouwt aan een gezamenlijke toekomst, een toekomst die in deze visie wordt neergelegd. Netwerkstad is meer dan een optelsom van vier gemeenten. Vertrekpunt van de samenwerking is niet 4 x 1, maar 1 x 4 .Netwerkstad Twente is de optelsom van gezamenlijk geformuleerde belangen die boven het niveau van het lokale belang van de afzonderlijke partners uitstijgen. Binnen die samenwerking nemen de gemeenten hun eigen historie mee en dragen ze bij aan Netwerkstad vanuit de eigen kracht en kwaliteit. Iedere gemeente opereert daarbij vanuit zijn eigen profiel, maar met als gemeenschappelijk doel om samen sterk te worden. Het totaalprofiel van de Netwerkstad, “Europees stedelijk netwerk in het groen”, wordt op het niveau van de afzonderlijke gemeenten gedifferentieerd uitgewerkt. De vier gemeenten die samen Netwerkstad Twente vormen hebben elkaar uitgedaagd om mede vanuit hun eigen profiel - zoals onder meer neergelegd in de stadsvisies die in het kader van het grote stedenbeleid zijn opgesteld de agenda van de Netwerkstad te definiëren. Samenvattingen van deze profielen zijn als bijlage A toegevoegd. Centraal staat de vraag welke (bovenlokale) kwaliteiten elke gemeente in de Netwerkstad heeft en wat de betekenis daarvan is voor de Netwerkstad als totaal. Het vertrekpunt is dat elke stedelijke kern zijn eigen basisvoorzieningen heeft, die in de context van de Netwerkstad buiten beschouwing worden gelaten. In Netwerkstadverband gaat het met name om de plusvoorzieningen, die hierdoor worden gekenmerkt dat ze doorgaans in slechts één van de partnergemeenten zijn gelokaliseerd, terwijl ze een functie hebben die betrekking heeft op het totale stedelijke gebied (alsmede op het ommeland). De profielaccenten per stad maken inzichtelijk op welke terreinen de vier gemeenten elkaar aanvullen (dan wel overlappen) en waar sprake is van een zekere specialisatie. Op basis hiervan dienen, mede in het licht van het totaalprofiel van de Netwerkstad, afspraken te worden gemaakt over samenwerking bij de uitwerking van deze accenten. Het leggen van accenten moet leiden tot differentiatie binnen het stedelijk gebied. De profielaccenten van de afzonderlijke gemeenten sluiten aan bij de reeds aanwezige sterke kanten van iedere partnerstad en vormen de basis vo or een globale toedeling van (top)functies en plus -voorzieningen. Deze toedeling leidt uiteindelijk tot een zeker evenwicht in de spreiding van die functies en voorzieningen over het totale Netwerkstadgebied. Differentiatie door gerichte toedeling van functies en voorzieningen vraagt om een groot onderling vertrouwen tussen de Netwerkstadgemeenten, waarbij over en weer sprake is van bereidheid om te geven en te nemen. Dat betekent dat de partnergemeenten accepteren dat in sommige gevallen slechts één gemeente een bepaalde functie of voorziening toebedeeld krijgt waarop door meer gemeenten een claim is gelegd. Het totaalpakket van Netwerkstad staat voorop en niet de verschillende pakketten van de afzonderlijke gemeenten. Per saldo levert dit een beter resultaat op. De aangegeven profielaccenten vormen de basis voor projecten en initiatieven, die vanuit de partnergemeenten zijn aangereikt om in Netwerkstadverband te worden opgepakt. Deze projecten zijn in de onderstaand schema gerubriceerd per profielaccent. Tot de aangereikte projecten behoren uiteraard de boegbeeldprojecten zoals die begin 2003 reeds door de vier gemeenteraden zijn vastgesteld. Het gaat daarbij om Hart van Zuid, Kennispark, Hart van Twente (Regionaal bedrijventerrein en Zendersche Esch) en de Agglolijn. Daarnaast zijn andere projecten toegevoegd. Bij deze projecten dient telkens de vraag te worden beantwoord of het hierbij gaat om (top)projecten die het eigen stedelijke niveau overstijgen en die derhalve in aanmerking komen voor realisatie in Netwerkstad-verband. Waar projecten fysiek over de stadsgrenzen heengaan (bijv. de Agglolijn en de ontwikkelingen rondom de A1 en de N18) zijn deze niet expliciet aan één van de partnergemeenten toebedeeld. Uit het schema komt naar voren dat iedere gemeente beschikt over specifieke kwaliteiten op basis waarvan bijdragen kunnen worden geleverd aan het versterken van de stedelijke structuur van de Netwerkstad als totaal. Op belangrijke thema’s als wonen, werken en voorzieningen vullen de gemeenten elkaar uitstekend aan. Er ligt daarmee reeds een stevige basis om te komen tot een goede spreiding van voorzieningen en projecten over de vier gemeenten die recht doet aan elk stedelijk profiel. Elke gemeente brengt wat en haalt wat. Dit alles levert een evenwichtig pakket Netwerkstad-projecten op waarmee het gewenste totaalprofiel “Europees stedelijk netwerk in het


12

groen” kan worden gerealiseerd. Daarbij gaat het er uiteindelijk om dat uitsluitend de topambities met bijbehorende functies en voorzieningen relevant zijn voor realisatie in Netwerkstadverband. In onderstaand schema worden de profielaccenten voor de vier Netwerkstadgemeenten en de daaraan gekoppelde Netwerkstadprojecten (beide zoals aangeleverd door de gemeenten zelf) op hoofdlijnen weergegeven. Een uitgebreide samenvatting van de vier stedelijke profielen en van de aangeleverde projecten per stad treft u aan in de bijlagen.


13

4.1

Stedelijke profielen en projecten (zoals aangeleverd door de gemeenten zelf) Almelo

Pijler Ruimtelijkfysiek

Borne

Profielaccenten

Projecten*

Ruimte voor stadsuitleg: hoogwaardig wonen in combinatie met water (waterstad)

Woonpark Groen en ecologie Netwerkstad- Noord Wonen in het groen Driehoek Hart van Twente

Goederenoverslag

Profielaccenten

Projecten* Zendersche Esch Bornsche maten

Enschede Profielaccenten Projecten* Centrumstedelijk en landschappelijk wonen

Stedelijk w onen in stadshart; wonen in groen aan de stadsranden

bedrijvigheid

Voedingsmiddelentechnologie en Hightech maakindustrie

Sociaal

Knooppunt toerisme en Regionaal bureau voor recreatie toerisme (VVV)

Knooppunt kennisinfrastructuur Euregionaal koop- en winkelcentrum

Revitalisering bedrijvenpark Dollegoor

Kennispark Zorg en technologie (Europees expertisecentrum)

Revitalisering bedrijvenpark kanaalzone

Indoortopsport

Indoor topsporthal

Cultureel erfgoed

Vestiging MBO/HBO

ROC –ontwikkelingen in stationsomgeving

Bovenlokale dienstverlening

Cultuurprofiel: - Kleinschalig aanbod van hoge kwaliteit - Grootschalig aanbod (poppodium, familieproducties) - Cultuurhistorie

Overig

Regionaal Bedrijven Terrein (RBT)

Profielaccenten Projecten* Infrastructureel knooppunt voor wegen en spoorwegen Centrumstedelijk wonen

Twents rangeerterrein

Economisch Ruimte voor grootschalige

Hengelo

Beschermd dorpsgezicht “oud Borne” Kunstateliers

Cultuurpofiel: - Openluchtproducties - Compleet voorzieningenpakket eigen bevolking

Openluchttheater

Hoogwaardig medisch centrum Bovenregionaal sporten leisurecentrum Euregionaal cultureel centrum Centrum voor Wetenschappelijk onderwijs en HBO Cultuurprofiel: - Muziek en muziektheater - Middensegment theaterproducties

Universitair technisch medisch centrum Twente Kunstijsbaan Ontwikkeling middengebied Enschede-Hengelo tot leisure sportcentrum

Congresfaciliteiten kantorenstad (dienstverlening) speciaalzaken (mode) uitgaansstad innovatieve, kennisintensieve industrie grootschalige detailhandel Hoofdvestiging MBO Outdoortopsport

Centraal station Twente Agglolijn / Berlijnlijn Ruimtelijke ontwikkelingen Hart van Zuid, o.a. stationsomgeving Bedienen bovenlokale markt Stadscentrum Hart van Zuid Westermaat Revitalisering bedrijvenpark kanaalzone

ROC ontwikkeling

Bundeling van zorgvoorzieningen

Ontwikkeling middengebied Hengelo-Enschede tot leisuresportcentrum

Cultuurprofiel: - Toneelproducties - Beeldende kunst

FBK stadion Gezondheidspark

Muziekkwartier

Juridisch administratief centrum (rechtbank, Belastingdienst, waterschap)

* Betreft projecten en/of initiatieven waarop samenwerking/afstemming vereist is. De projecten Agglolijn, rijksweg 18, Cultuurhistorisch centrum en het sportservicecentrum staan eveneens op de Netwerkstadagenda maar zijn in deze fase niet plaatsgebonden. Strategische visie Netwerkstad Twente deel II – Definitief ontwerp 20 april 2004

14

5 Het Pact van de Netwerkstad 5.1

Pakket Netwerkstadprojecten: samenhangend en evenwichtig

Deel II van de Strategische visie heeft als ondertitel meegekregen: “Van Charter naar Pact”. Dit “pact” heeft betrekking op het projectenpakket dat de komende jaren in Netwerkstadverband dient te worden uitgewerkt. Qua opzet gaat het gaat daarbij om een samenhangend en evenwichtig pakket gezamenlijke projecten van bovengemeentelijke betekenis. Het pakket bestaat uit projecten met een hoger kwaliteitsniveau dan iedere gemeente afzonderlijk kan realiseren. Projecten die de partnergemeenten niet in hun eentje kunnen trekken, maar waarvoor samenwerking een absolute noodzaak is. De leidende gedachte is dat het totale pakket voor iedere partnergemeente een duidelijke meerwaarde gaat opleveren. Dat impliceert dat er op onderdelen ook met een zeker “verlies” moet worden gerekend (geven en nemen). Vanzelfsprekend moeten over sommige ontwikkelingen nadere, niet-vrijblijvende afspraken worden gemaakt. Te denken valt bijv. aan de programmering van woningbouw en kantoren in Hart van Zuid (Hengelo) in relatie tot de stationsomgevingen in de andere gemeenten. Ook bij de realisatie van het RBT zal het nodig zijn om over de programmering van bedrijventerreinen elders in de Netwerkstad nadere afspraken te maken, evenals over de vestigingsvoorwaarden. Tevens is het van belang dat programmatische afspraken worden gemaakt met de bestendige partners provincie Overijssel en Regio Twente. De inzet van de partners in de Netwerkstad beperkt zich niet tot het gezamenlijk uitdragen van de projecten en het maken van bestuurlijke afspraken daarover. De uitdaging bestaat er ook uit om programmatische en waar nodig ook financiële afspraken te maken over de effecten van samenwerkingsprojecten in de Netwerkstad voor de ambities van de afzonderlijke gemeenten. Het pact is dus niet vrijblijvend, maar laat wel ruimte voor nadere uitwerking. Zoals eerder aangegeven in hoofdstuk 1 zijn in dit document de financiële vertaling van de geselecteerde Netwerkstadprojecten alsmede de programmering in de tijd nog niet opgenomen. Er is voor gekozen om in eerste instantie de projecten vanuit de inhoud te benoemen tot Netwerkstadprojecten en ze als zodanig te laten vaststellen door de raden, om ze pas daarna zowel financieel als programmatisch nader uit te werken. Het hieruit resulterende totaalprogramma (het “projectenboek”) zal t.z.t. eveneens aan de raden ter vaststelling worden voorgelegd.

5.1.1 Criteria voor Netwerkstadprojecten Bij de selectie van Netwerkstadprojecten die in het Pact worden opgenomen zijn op een toekomstgerichte manier de volgende criteria als leidraad gehanteerd: § § § § §

Het project is van betekenis voor de Netwerkstad Twente als geheel. Het betreft een bovenlokale plusvoorziening, met een hoger kwaliteitsniveau dan wat iedere stad afzonderlijk kan realiseren. Het project heeft een (inter)nationale, hoogwaardige uitstraling. Het gaat om niet-vrijblijvende samenwerking, die verder gaat dan alleen mee-praten over projecten. Er kan daarbij sprake zijn van een groeimodel. Het project sluit aan bij het profiel van de stad waar het project wordt gerealiseerd (de vestigingsgemeente).

5.1.2 Boegbeeldprojecten Een viertal projecten is in het Pact aangeduid met een *, dit zijn de boegbeeldprojecten van Netwerkstad Twente. De benaming boegbeelden stamt uit de tijd van de voorbereidingen voor de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening van het Rijk. In deel I van de Strategische visie zijn op basis van uitspraken van de vier gemeenteraden vier boegbeeldprojecten aangewezen.

5.1.3 Pact en prioriteit De projecten van het pact zijn in dit stadium niet in een prioriteitenvolgorde geplaatst. Wel is op basis van deel I van de Strategische visie door de raden vastgesteld dat de hoogste prioriteit voor de Netwerkstad ligt bij het realiseren van de boegbeeldprojecten. Ook bestaat inmiddels op collegeniveau overeenstemming over de prioritering van de deelprojecten binnen het sportcluster.


15

Met de prioritering zal steeds pragmatisch worden omgegaan. Afhankelijk van de uitvoeringsgereedheid, actualiteit, urgentie en subsidiemogelijkheden worden de projecten de komende tijd uitgewerkt en ingepland. Bij het uitwerken van de projecten is de prioritering een van de aandachtspunten.

5.1.4 Samenvattend overzicht van Netwerkstadprojecten (Het Pact) Hieronder zijn de geselecteerde Netwerkstadprojecten in tabelvorm samengevat.

Volgnr.

Naam project

1 2. 3.

Hart van Zuid* Kennispark Twente* Driehoek Hart van Twente*: Regionaal Bedrijventerrein Zendersche Esch

4. 5. 6. 7.

8 9. 10 11 12 13

Agglolijn* Woonpark Netwerkstad-Noord Muziekkwartier Sportcluster:

Vestigingsgemeente Hengelo Enschede Almelo Borne Alle partners Almelo Enschede

a. FBKstadion Veldwijk

Hengelo

b. 400 m overdekte ijsbaan c. Sportservicecentrum (te realiseren in combinatie met a, b of d) d. Indoor-topsporthal Spoorzones

Enschede Almelo, Hengelo of Enschede Almelo Almelo, Hengelo, Oldenzaal Almelo, Hengelo, Enschede Hengelo Enschede Alle partners Almelo, Borne of Enschede

Revitalisering bedrijventerreinen Twentekanaal Gezondheidspark Cluster Zorg en Technologie Rijksweg 18 Cultuurhistorisch Centrum

* Boegbeeldprojecten

5.2

De effecten van het pact in beeld

In de onderstaande tabel wordt aangegeven welke indicatieve effecten op dit moment per project verwacht kunnen worden voor de afzonderlijke gemeenten.


16

5.2.1 Tabel Pact van Netwerkstad Twente: de effecten in beeld Projecten

Almelo

Borne

Enschede

Hengelo

1. Hart van Zuid*

Gevolgen voor ontwikkeling stationsomgeving.

Gevolgen voor ontwikkeling stationsomgeving.

Vestigingsgemeente

2. Kennispark Twente*

Gevolgen voor ontwikkeling kennisintensieve bedrijvigheid. Toename hoogwaardige werkgelegenheid door spin-off effecten.

Vestigingsgemeente

Gevolgen voor ontwikkeling kennisintensieve bedrijvigheid. Toename hoogwaardige werkgelegenheid door spin-off effecten.

Nieuwe ruimte voor grootschalige bedrijvigheid Beperkt financieel risico

Nieuwe ruimte voor grootschalige bedrijvigheid Beperkt financieel risico Gevolgen voor prioriteit ontwikkeling middengebied EnschedeHengelo Ontwikkeling OV

3. Hart van Twente:* a) RBT

Vestigingsgemeente

b) Zendersche Esch

Uitloopgebied dagrecreatie

4. Agglolijn*

Ontwikkeling OV

Ontwikkeling OV

Gevolgen voor prioriteit ontwikkeling middengebied EnschedeHengelo Ontwikkeling OV

5. Woonpark NT Noord

Vestigingsgemeente

Temporisering ontwikkeling topwoonmilieus aan het water.



6. Muziekkwartier

Afstemming van programmering op

Vestigingsgemeente

Afstemming programmering op

Nieuwe ruimte voor grootschalige bedrijvigheid Beperkt financieel risico Vestigingsgemeente


Netwerkstad in totaliteit Toplocatie kantorenmarkt; Centraal Station Twente. Beide van (inter)nationale betekenis. Ontwikkeling van nieuwe hoogwaardige bedrijvigheid en innovatie van bestaande hoogwaardige bedrijvigheid, van (inter)nationale betekenis.

Realisatie van een gezamenlijk bedrijventerrein voor grootschalige bedrijvigheid ter stimulering van de werkgelegenheid, voor gezamenlijke rekening en risico. Instandhouden van de groene long van de NT en ontwikkelen van een recreatieve- & toeristische functie voor de NT in zijn geheel. Realisatie van een hoogwaardig OV-systeem met een volledige OVontsluiting voor de NT (back bone) ter versterking van de infrastructuur van de NT en terugdringen van het autoverkeer. Creëren uniek woonmilieu aan het water dat met name aantrekkingskracht heeft voor de hogere inkomens - en - opleidingsniveaus. Complementair aan wonen in het groen en binnenstedelijk wonen. Door de nationale en internationale reputatie van sommige

17

Projecten

Almelo

Borne

Enschede

cultureel gebied. Grotere muziekproducties gaan voortaan naar het Muziekkwartier. 7. Sportcluster

Vestigingsgemeente

a) FBK-stadion

Outdooratletiekevenementen voortaan naar Hengelo.

b) 400 m kunstijsbaan c) Sportservicecentrum

Verplaatsen sportloket (afhankelijk van locatiekeuze)

d) Indoor-topsporthal

Vestigingsgemeente

8. Spoorzones

Door het verleggen van het eigen rangeerterrein worden veiligheids- en fysieke belemmeringen weggenomen en kan de stationslocatie worden herontwikkeld.

Vestigingsgemeente


9. Gezondheidspark


Vestigingsgemeente

Hengelo cultureel gebied. Grotere muziekproducties gaan voortaan naar Muziekkwartier. Vestigingsgemeente

Outdooratletiekevenementen voortaan naar Hengelo. Vestigingsgemeente Verplaatsen sportloket (afhankelijk van locatiekeuze)

Vestigingsgemeente

Indoortopsportevenementen voortaan naar Almelo Mogelijkheden om opstelfunctie personentreinen en reinigingsinstallaties naar elders te verplaatsen.

Indoortopsportevenementen voortaan naar Almelo Door het verleggen van het eigen rangeerterrein worden veiligheids- en fysieke belemmeringen weggenomen en kan de stationslocatie worden herontwikkeld. Vestigingsgemeente

Netwerkstad in totaliteit (uitvoerende) instellingen is het project van bijzondere betekenis voor de uitstraling van de NT, (Eu)Regio en Oost Nederland. Realisatie sportvoorzieningen met bovenlokale allure die tezamen voor een gevarieerd en compleet aanbod van professionele topsportvoorzieningen zorgen en de (inter)-nationale uitstraling van de NT op sportief gebied bevorderden.


Door het vervangen van drie rangeerterreinen (incl. Oldenzaal) door één rangeerterrein buiten de drie steden ontstaat ruimte voor de ontwikkeling van de eigen stationslocaties tot een omgeving met bovenlokale uitstraling. Door realisatie van het gezondheidspark ontstaat een compleet zorgvoorzieningenpakket op een centrale plek in de NT

18

Projecten 10. Zorg & Technologie

11. Rijksweg 18

12. Cultuur Historisch Centrum

13. Herontwikkeling bedrijventerreinen Twentekanaal

Almelo Afstemmen van de ontwikkelingen binnen het eigen cluster met Enschede. Toename hoogwaardige werkgelegenheid door spin-off effecten. Ontwikkeling infrastructuur. Van belang voor verbinding met Rotterdam-Twente, midden Duitsland en KAN-gebied Mogelijke vestigingsgemeente

Borne

Enschede Vestigingsgemeente

Ontwikkeling infrastructuur. Van belang voor verbinding met Rotterdam-Twente, midden Duitsland en KAN-gebied Mogelijke vestigingsgemeente

Vestigingsgemeente (Dollegoor) Impuls werkgelegenheid. Van invloed op gezamenlijke programmering en afstemming m.b.t. bedrijventerreinen.

Ontwikkeling infrastructuur. Van belang voor verbinding met Rotterdam-Twente, midden Duitsland en KAN-gebied Mogelijke vestigingsgemeente

Vestigingsgemeente (Twentekanaal) Impuls werkgelegenheid. Van invloed op gezamenlijke programmering en afstemming m.b.t. bedrijventerreinen

Hengelo

Netwerkstad in totaliteit

Afstemmen van ontwikkelingen binnen het eigen cluster met Enschede. Toename hoogwaardige werkgelegenheid door spin-off effecten. Ontwikkeling infrastructuur. Van belang voor verbinding met Rotterdam-Twente, midden Duitsland en KAN-gebied

Ontwikkeling van een cluster Zorg & Technologie heeft een grote aantrekkingskracht op gespecialiseerde, hoger opgeleide medewerkers en bevordert de ontwikkeling van de Kenniseconomie. N18 is faciliterend tav de ontwikkelingen in de NT. N18 wordt met de A1 en de Rw 35 een belangrijk onderdeel van de infrastructuur in de NT. N18 is specifiek van belang voor de verbinding met het KAN gebied. Bovenlokale culturele voorziening: Alle historische en culturele archieven zijn op een centrale plaats in de NT toegankelijk. Door revitalisering en herstructurering van bestaande bedrijventerreinen gelegen aan het Twentekanaal ontstaan uitbreidingsmogelijkheden voor bestaande bedrijven, vestigingsmogelijkheden voor nieuwe bedrijven en een betere benutting van de schaarse ruimte in de NT.

Vestigingsgemeente (Havengebied) Impuls werkgelegenheid. Van invloed op gezamenlijke programmering en afstemming m.b.t. bedrijventerreinen

* boegbeeldprojecten


19

5.3

Mate van samenwerking

De mate van samenwerking aan de Netwerkstadprojecten die deel uitmaken van het pact kan per project verschillen. Er kunnen vier typen van samenwerking worden onderscheiden. De typen zijn cumulatief: elk volgend type betekent dat ook de voorliggende samenwerkingsvormen moeten plaatsvinden. Type 1: meepraten: Het kan zijn dat een gemeenten bij een eigen gemeentelijk project (op het eigen grondgebied) de denkkracht van de andere gemeenten wil benutten, samen wil brainstormen over de uitvoering van het project, ondersteuning zoekt bij het aanvragen van subsidies of aan de andere kant om steun van de andere partners verzoekt, bijv. door deel te nemen in een Comité van Aanbeveling. Deze werkwijze is vooral geschikt voor het beginstadium van projecten en voor projecten met een overwegend lokaal belang, maar wél met externe effecten naar (delen van) de rest van de Netwerkstad. Het gaat vooral om het tijdig in beeld brengen van de partnergemeenten, met als doel te komen tot afstemming. Voor Netwerkstadprojecten in het pact is dit type samenwerking te beperkt. Type 2: meewerken: De samenwerking kan ook een stap verder gaan en leiden tot concrete afspraken tussen gemeenten over de afstemming van beleid, de inzet van elkaars deskundigheid en middelen bij projecten, dingen doen of juist laten, zoals afspraken over woningbouwprogrammering of bedrijvenprogrammering. Het gaat m.a.w. om de actieve inzet en betrokkenheid van de nietvestigingsgemeenten bij projecten die in de vestigingsgemeente worden gerealiseerd. Deze werkwijze is geschikt voor projecten met een aantoonbaar belang voor de Netwerkstad als geheel, die onder verantwoordelijkheid van de vestigingsgemeente worden uitgevoerd. Type 3: meebetalen: De samenwerking kan nog verder gaan wanneer de andere gemeenten ook gaan meebetalen aan de gemeente waar het project wordt gerealiseerd. Anders gezegd: de nietvestigings-gemeenten nemen medeverantwoordelijkheid voor een project in de vestigingsgemeente door risicodragend te participeren. Deze werkwijze is geschikt voor projecten met een groot belang voor de Netwerkstad als geheel die onder verantwoordelijkheid van één van de gemeenten (de vestigingsgemeente) worden uitgevoerd. Meebetalen kan ook leiden tot verevening van de implicaties van projecten die in Netwerkstadverband worden uitgevoerd. Het kan ook gaan om investeringsbijdragen of bijdragen aan activiteiten. Type 4: samen uitvoeren: Tenslotte kunnen projecten ook volledig samen worden uitgevoerd of samen worden beheerd. Deze werkwijze is vooral geschikt voor projecten met een zo groot belang voor de Netwerkstad als geheel, dat de aansturing van het project expliciet op Netwerkstadniveau wordt getild, bijv. door het treffen van een specifieke gemeenschappelijke regeling of het aangaan van een PPP-constructie met derden. De financiering en de risico’s worden verdeeld op basis van een vooraf afgesproken verdeelsleutel. In de staafdiagrammen hierna wordt aangegeven wat de samenwerkingsambitie is bij de verschillende Netwerkstadprojecten, zowel op de korte als op de lange termijn. Daarbij geldt dat het op dit moment gaat om het vastleggen van een principe: niet vrijblijvend, maar wel flexibel. Zoals reeds aangegeven in hoofdstuk 1 zijn in dit document de financiële vertaling van de geselecteerde Netwerkstad-projecten alsmede de programmering in de tijd nog niet opgenomen. Het ambitieniveau zoals weergegeven in de staafdiagrammen is een uitdaging, maar laat ruimte voor nadere uitwerking. Bij het nader uitwerken van de projecten (het nog op te stellen projectenboek) zal moeten blijken of de thans geformuleerde ambitie ook daadwerkelijk gerealiseerd kan worden.

5.3.1 Tabel samenwerkingsambitie Netwerkstadprojecten De getallen in de kantlijn verwijzen naar het in principe gewenste ambitieniveau t.a.v. de samenwerking: 1. 2. 3. 4.

mee-praten mee-werken mee-betalen samen uitvoeren


20

Samenwerkingsambitie Netwerkstadprojecten 4 3 2 1 0

lange termijn korte termijn

Hart van Zuid Kennis park

Hart van Twente RBT

Hart van Twente Zendersche Esch

Agglolijn

4 3 2 1 Spoorzones

Ijsbaan

Sportservice centrum

FBK stadion Veldwijk

Indoor

Muziek kwartier

Woonpark NT Noord

0

5.4

Historisch Centrum

Rijksweg 18

Cluster Zorg en Technologie

Gezondheids park

Revitalisering bedrijfsterreinen

4 3 2 1 0

Werkwijze bij Netwerkstadprojecten

Het predikaat Netwerkstadproject heeft alleen betekenis indien in de praktijk ook alle partners in Netwerkstad Twente daadwerkelijk bij het project en de realisering ervan worden betrokken en zich er sterk voor maken. Alleen dan kan meerwaarde van samenwerking ontstaan. Wanneer een project als Netwerkstadproject wordt aangewezen wordt de volgende werkwijze toegepast. § Het Netwerkstadgehalte van het project wordt concreet beschreven en vastgelegd. Met Netwerkstadgehalte wordt gedoeld op die aspecten van het project waarbij er voor de partners met name een belang is om samen te werken.


21

§ §

§ § §

De besluitvorming voor zover deze betrekking heeft op het Netwerkstadgehalte van het project vindt plaats op het niveau van Netwerkstad Twente. Afhankelijk va n het type samenwerking dat wordt gekozen worden er bindende afspraken op het niveau van Netwerkstad Twente gemaakt over de financiering, uitvoering en/of beheer van een project. De uitvoering kan plaatsvinden door één van de partners, door de partners gezamenlijk of door daartoe door de partners aangewezen organisaties. de realisering van het Netwerkstadgehalte wordt gemonitord op Netwerkstadniveau; eventuele knelpunten worden gesignaleerd en doorgeleid naar de Stuurgroep Netwerkstad. Daartoe worden concrete mijlpalen benoemd. Om de samenwerking aan Netwerkstadprojecten te faciliteren op Netwerkstadniveau wordt ambtelijk en bestuurlijk een aanspreekpunt benoemd, waarbij de rol van het projectbureau expliciet wordt omschreven. Daar waar steun of samenwerking nodig is van derden (rijk, Europa, bedrijfsleven) voor de realisatie van een project is Netwerkstad Twente de primaire gesprekspartner voor deze partijen.

5.4.1 Kaderstellende projectuitwerking: het projectenboek Ten behoeve van de kaderstellende functie van de gemeenteraden wordt op korte termijn voor elk project een projectuitwerking opgesteld die aan de raden ter vaststelling wordt voorgelegd (volgens het voorbeeld dat als bijlage C is opgenomen in het bijlagendeel) . In die kaderstellende projectuitwerking wordt zal in ieder geval aangegeven: § § § § § § §

het Netwerkstadgehalte van het project samenwerkingstype (meewerken, meebetalen of samen uitvoeren) de concrete afspraken tussen gemeenten en bestendige partners de inbedding in programmatische afspraken het financiële en organisatorische kader. de termijn waarop e.e.a. wordt voorbereid en uitgevoerd, en de betrokkenheid van het projectbureau daarbij

De projectuitwerkingen samen vormen een projectenboek, dat een helder inzicht biedt in de samenwerking in Netwerkstad Twente.

5.4.2 Voortgangsrapportages Het is aan de Stuurgroep en de colleges van de gemeenten en de bestendige partners om nadat de raden de kaderstellende projectuitwerkingen hebben vastgesteld, de samenwerking daadwerkelijk te realiseren. De voortgang van de s amenwerking zal worden gemonitord. Er zullen regelmatig voortgangsrapportages worden opgesteld, ten behoeve van de controlerende functie van de raden.

5.5

Vervolgstappen samenwerking Netwerkstad Twente

Een cruciaal stadium is aangebroken voor de samenwerking in Netwerkstad Twente. De Netwerkstad dient zich te onderscheiden door de mate waarin zij in staat is krachten te bundelen en de gezamenlijke ambities waar te maken. Door een gezamenlijke opstelling, die bovendien overtuigend naar buiten wordt uitgedragen, zal aan de andere bestuurlijke en strategische partners duidelijk worden gemaakt waar de Netwerkstad voor staat en kan de complementariteit tot uitdrukking worden gebracht. De resultaatgerichte samenwerking in de Netwerkstad moet van de gemeenten zelf komen. Het gaat om de institutionalisering van het gedachtegoed. De Netwerkstadgedachte is een manier van werken van bestuurders en ambtenaren van de samenwerkende gemeenten. Het motto daarbij is en blijft: “De Netwerkstad, dat zijn we samen”. De inzet en betrokkenheid van de partners kan alleen dan worden vergroot als de noodzaak om samen te werken breed wordt ervaren en gedeeld, zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau. Nu het op beslissingen en concrete uitvoering aankomt mag de samenwerking niet stagneren binnen de gemeenten. Allereerst is van belang dat de afspraken over de projecten tussen en door de betrokken partners worden uitgewerkt en vastgelegd. Per project gaat het om programmerings - en afstemmingsafspraken, alsmede om concrete financiële en exploitatieafspraken. Bij de verdere uitwerking van de projecten zullen ook de niet-vestigingsgemeenten moeten worden betrokken.


22

De komende periode staat daarbij bovendien op de agenda: § Verder invulling geven aan de betrokkenheid van de raden bij het vervolgtraject. Hiertoe wordt door de raden inmiddels een voorstel voorbereid. § Invulling geven aan een gezamenlijke doorvoering van de veranderingen die de WGR+ met zich meebrengt. Dit wordt in gezamenlijk overleg tussen provincie, Regio en Netwerkstad voorbereid. § De rol en taken van het projectbureau nader bepalen, en de organisatie van het projectbureau van de Netwerkstad Twente hierop afstemmen. § Nadenken over de betrokkenheid van burgers en maatschappelijke organisaties bij de nadere uitwerking van het Net werkstadgehalte van de projecten van het Pact. § Aansluiten bij het Nieuw Perspectief Twente, dat is opgesteld in het kader van de compensatie voor de gevolgen van de sluiting van Vliegbasis Twenthe.


23

Strategische Visie Netwerkstad Twente “Europees stedelijk netwerk in het groen”

Deel II Van Charter naar Pact

Bijlagen bij het definitief ontwerp Vastgesteld door Stuurgroep Netwerkstad op 20 april 2004 (ter doorgeleiding naar de gemeenteraden)

Inhoudsopgave

Bijlagen

A

Profielen afzonderlijke gemeenten

B

Beschrijving Netwerkstadprojecten

C

Projectformat Netwerkstadprojecten (voorbeeld)

D

Uitkomsten van het communicatietraject rond het voorontwerp van deel II

E

Reacties van de politieke partijen Netwerkstad op voorontwerp deel II

2

Bijlage deel A Deel 1. Samenvatting profielaccenten en projecten per gemeente.

Deel 2. Profielen per gemeente

3

Deel 1. Samenvatting profielaccenten en projecten per gemeente 1. Almelo Almelo is de stad waar nog ruimte is om de bovenlokale groei op te vangen op het gebied van werken en (hoogwaardig)wonen. Hier ligt een belangrijke kans om de sociaaleconomische achterstanden op te heffen. Economisch is Almelo gespecialiseerd in de voedingsmiddelen- en higt-tech maakindustrie. Almelo heeft een historische stadskern en is het juridisch-administratief centrum van Twente. Profielaccenten

projecten/initiatieven

Ruimtelijkfysiek

Ruimte voor stadsuitleg: hoogwaardig wonen in combinatie met water (waterstad)

Woonpark Netwerkstad-Noord; opvang van bovenregionale (kwalitatief hoogwaardige) woonvraag

Economisch

Ruimte voor grootschalige bedrijvigheid Goederenoverslag

Reg. Bedrijventerrein Twente (RBT); herstructurering Dollegoor Twents rangeerterrein

Voedingsmiddelentechnologie High-tech maakindustrie Sociaal

Overig

Indoortopsport

Indoortopsporthal

MBO/HBO-onderwijs

ROC-ontwikkelingen in stationsomgeving

Juridisch administratief centrum (rechtbank, belastingdienst, waterschap)

2. Borne Borne neemt een bijzondere positie in vanwege de groene, landelijke omgeving, die tevens een goede voedingsbodem is voor toerisme en recreatie. Aan noordwestelijke kant ligt een ecologisch gebied dat een belangrijke groene long is in het stedelijk gebied. Profielaccenten


Groen en Ecologie

Zendersche Esch

Economisch

Wonen in het groen Knooppunt toerisme en recreatie

Sociaal

Cultureel erfgoed

Bornsche Maten Regionaal bureau voor toerisme (VVV) Beschermd dorpsgezicht “Oud Borne”

Kunst en Cultuur (op Bornse schaal)

Kunstateliers Openluchttheater

Ruimtelijkfysiek

Overig

4

3. Hengelo Het profiel van Hengelo wordt vooral bepaald door de centrale ligging in de Netwerkstad en als infrastructureel knooppunt. De A1/A35 en het centraal station van Twente brengen met zich mee dat Hengelo uitstekende locaties biedt voor dienstverlening/kantorenmarkt/centrum stedelijk wonen/grootschalige detailhandel en grootstedelijke voorzieningen. Profielaccenten


Ruimtelijkfysiek

Infrastructureel knooppunt voor wegen en spoorwegen

§ § §

Economisch

Centrum-stedelijk wonen Congresfaciliteiten

Centraal station Twente Agglolijn en Berlijnlijn Ruimtelijke ontwikkelingen Hart van Zuid, deel stationsomgeving Bedienen bovenlokale woningmarkt Hart van Zuid

kantorenstad (dienstverlening) Speciaalzaken (mode) Innovatieve kennisintensieve industrie (engineering) Grootschalige detailhandel

Westermaat

Uitgaansstad Sociaal

Outdoortopsport

Hoofdvestiging voor MBOonderwijs Bundeling van zorgvoorzieningen

FBK stadion/Veldwijk Ontwikkeling middengebied HengeloEnschede tot leisure-sportcentrum ROC-ontwikkelingen Lansinkveld Gezondheidspark

Overig

5

4. Enschede Als grootste stad heeft Enschede een aantal bovenlokale en bovenregionale functies en voorzieningen op het gebied van onderwijs, cultuur, medische zorg en centrum -stedelijke ontwikkeling. De universiteit en het bedrijfsleven werken ambitieus aan de ontwikkeling van Netwerkstad als kenniscentrum. Profielaccenten


Ruimtelijkfysiek

Centrum-stedelijk en landschappelijk wonen

Economisch

Knooppunt kennisinfrastructuur

Stedelijk wonen in het stadshart en wonen in het groen aan de stadsranden § Kennispark § Zorg en technologie (Europees expertisecentrum)

Euregionaal koopcentrum

Sociaal

Hoogwaardig medisch centrum Bovenregionaal sporten leisurecentrer Euregionaal cultureel centrum Centrum voor WO / HBO

Zorg en technologie (Universitair technisch medisch centrum Twente) § Kunstijsbaan § Ontwikkeling middengebied Hengelo-Enschede tot leisuresportcentrum Muziekkwartier

Overig

6

Deel 2. Profielen per gemeente

Profiel van Almelo Almelo is een complete stad, er is ruimte voor innovatie, ruimte om te wonen, ruimte om te leven en ruimte om te werken. De stad Almelo is echter nog niet in balans. Om deze balans te hervinden wordt het Masterplan ingezet. Binnen het masterplan oriënteert Almelo zich onder de titel simultaan schaken op haar positie in de omgeving. Almelo wil een wezenlijke bijdrage aan Netwerkstad leveren, onder meer door te voorzien in een groot deel van de woningbehoefte en de behoefte aan ruimte voor grootschalige bedrijvigheid. Hierdoor kunnen mensen en bedrijven aan Twente gebonden blijven. Anderzijds heeft Almelo de Netwerkstad hard nodig om er voor te zorgen dat het voorzieningenniveau voor heel Twente op een hoger plan getild wordt, zonder dat de steden hierbij optreden als elkaars concurrent. Ruimte om te wonen. Almelo biedt de Netwerkstad de ruimte om kwalitatief hoogwaardige woningen te bouwen. Woonpark Netwerkstad Noord richt zich op het ontwikkelen van nieuwe, landelijk ingerichte woongebieden. Een van de bijzondere elementen van dit woonpark is wonen aan het water, waardoor wonen en recreëren in elkaar over kunnen gaan. Het Woonpark Netwerkstad Noord biedt Netwerkstad Twente de mogelijkheid om ook een hoogwaardig en aantrekkelijk woonmilieu te bieden aan hogere inkomens. Dit sluit aan bij andere initiatieven om hooggeschoolde mensen naar Twente te trekken, zoals Kennispolis en de grootschalige kantorenbouw van Hengelo beogen. Hoogwaardig wonen en hoogwaardig werken zijn elkaars complement. Het woonpark Netwerkstad Noord is een project waarmee Almelo inhoud wil geven aan haar toezegging om de woonopgave voor de Netwerkstad op een kwalitatief hoogwaardige manier in te vullen. Ruimte om te werken. Eén van de krachten van de Almelose economie is de grote mate van diversiteit. Door de verschillende bedrijfstakken heen is, naast de grootschalige werkgelegenheid, het midden- en kleinbedrijf sterk vertegenwoordigd. Binnen de grote diversificatie aan werkgelegenheid valt op dat er in verhouding veel werk is in de ICT / electronica, de dienstverlening en de kantorensector. Almelo is het administratief-juridisch centrum van Twente en daarmee de vestigingsplaats van de belastingdienst, het waterschap en de (arrondissements)rechtbank. De industrie in Almelo heeft zich tegen de conjunctuur in weten te handhaven. Deze sector biedt hoogwaardige werkgelegenheid. De voedingsmiddelentechnologie en de daaraan gekoppelde opleidingsstructuur is sterk ontwikkelt. Zo

7

treft men onder de vele opleidingen onder meer het Agrarisch opleidingencentrum met een opleiding voedingsmiddelen-technologie aan en heeft Almelo een horecaschool. Almelo heeft voldoende oppervlakte voor nieuwe en grootschalige bedrijvigheid op een voor het vervoer gunstige locatie. Het regionaal bedrijventerrein (RBT) is dan ook in Almelo op haar plaats. Met dit terrein en de lokale bedrijventerreinen die elke gemeente heeft zijn wij als Netwerkstad in staat om elk mogelijk verzoek voor een bedrijfsvestiging of -uitbreiding in onze regio in principe te honoreren. Ruimte om te leven. Almelo wil een stad in balans zijn, met een evenwichtige bevolkingssamenstelling die zich met Almelo verbonden voelt. Daarom is er ruimte voor onderscheidende woonmilieus, nieuwe bedrijven en ruimte voor een breed en gevarieerd voorzieningenpakket en aantrekkelijke verblijfsgebieden. Er is in Almelo nog volop ruimte om te groeien. Groei is mogelijk zonder dat het huidige karakter van de stad geweld aangedaan wordt. De groene longen en het knooppunt van water bieden nieuwe mogelijkheden. Wonen in het groen en wonen aan het water kunnen nieuwe doelgroepen bewoners aantrekken door naast ruimte voor wonen voldoende ruimte voor recreatie te scheppen. Voor de stad en de regio hebben we het over scholen, het ziekenhuis, de muziekschool, maatschappelijk opvang etc. Verder zijn in Almelo een aantal grootstedelijke voorzieningen die voor een grotere regio en zelfs van nationaal belang zijn zoals het Conrad volleybaltoernooi, de Almelose ruiterdagen, de Almelose profronde, etc. In de toekomst zullen daar een indoortopsporthal, het Twents historisch centrum en een jongerencultuurcentrum aan toegevoegd worden. Voor de centrumontwikkeling is het belangrijk dat het rangeerterrein uit de directe stationsomgeving naar het buitengebied verplaatst wordt. Het stationsgebied - als knooppunt van vervoer en voorzieningen - is dan integraal onderdeel van het stadscentrum. Levendige binnensteden maken Netwerkstad sterk. Door binnen Netwerkstad een goede afstemming te bereiken in grootstedelijke voorzieningen en programmering van diverse evenementen en culturele bijeenkomsten moeten we samen in staat zijn om iedere binnenstad zijn eigen, levendige karakter te geven. Tot slot. Het is niet altijd mogelijk om een onderscheidend beeld op alle beleidsterreinen te schetsen. Maar ook waar de gemeenten op elkaar lijken, blijkt toch dat er onderscheidende elementen zijn die aanvullend op elkaar kunnen werken. Kansen hiertoe doen zich voor in de grote projecten en door op Netwerkstadniveau af te stemmen op economisch, sociaal en cultureel vlak. Dit beschouwen wij als een grote meerwaarde van, maar ook als een grote uitdaging

8

voor de Netwerkstad. Deze meerwaarde zal ook moeten doorklinken in het profiel dat de Netwerkstad als geheel zal kenmerken.

9

Profiel van Borne “Waar rood en groen elkaar kruisen” Voor Borne wordt uitgegaan van de volgende profielaccenten: • Groene long (ecologische hoofdstructuur); •

Wonen en werken in het groen;

•

Knooppunt van groentoerisme en -recreatie;

•

Cultureel erfgoed;

•

Kunst- en cultuurvoorzieningen op Bornse maat en schaal.

Uitgangspunt voor concretisering van deze profielaccenten zijn de door de raad neergezette kaders in de Visie Borne Nieuw en het Raadsprogramma 2002-2006. De rode draad in die beleidskaders wordt gevormd door de functie van Borne als kruispunt op de groene en rode assen in (Netwerkstad) Twente. Ten aanzien van de bijdrage van Borne aan de Rode As wordt opgemerkt dat Borne aan de vooravond staat van enkele belangrijke ruimtelijke ontwikkelingen. De gemeenteraad van Borne heeft voor deze ontwikkelingen door vaststelling van het Structuurplan Uitbreiding Borne op 31 oktober 2002 het startsein gegeven. In De Bornsche Maten, aan de zuidoost kant van Borne, worden in de periode van 2006 tot 2015 in totaal circa 2.500 woningen gebouwd. In het gebied aan de zuidwestelijke kant van Borne wordt in totaal circa 100 ha. bedrijventerrein gerealiseerd. Centraal op die rode as in de Netwerkstad, c.q. Twente, loopt de spoorlijn. Mede in het licht van het opwaarderen van de spoorverbindingen en het intensiever gebruik (Agglolijn en noordtak Betuwelijn), is het van cruciaal, netwerkstedelijk, belang dat de stationsomgevingen worden verbeterd. Wat betreft de Groene As springt een aantal profielaccenten van Borne binnen de Netwerkstad Twente in het oog. Passend in de reconstructie van het platteland (Hart van Twente), is het landschapspark Zendersche Esch als één van de boegbeeldprojecten voor de Netwerkstad Twente aangewezen. Daardoor kan een groene verbinding (as) worden gemaakt tussen de ecologische hoofdstructuren van Noordoost en Zuidwest Twente. De bijzondere karakteristiek van de Zendersche Esch als zogenaamde stuwwal kan daardoor bewaard blijven. Bovendien wordt een groene verbinding gerealiseerd tussen de voor Twente zo belangrijke landgoederen Weleveld, Almelo en Twickel (het zogenaamde WATvenster).

10

De landschappelijke kwaliteit in combinatie met de ruimtelijke mogelijkheden maakt het mogelijk dat Borne zich manifesteert als het kruispunt van de Groene en Rode as in de Netwerkstad. Borne kent een mooie mix van stad en platteland, waarbij het beste van beide wordt gecombineerd: een dorp met stedelijke trekken, elementen en voorzieningen. Deze mix biedt op Bornse maat en schaal ruimte voor voorzieningen op het gebied van recreatie en toerisme, bijvoorbeeld een regionaal Bureau voor Toerisme (VVV) en op het gebied van cultuurhistorie en streekcultuur. Oud Borne kan in dat verband een belangrijke rol spelen, terwijl ook het groene buitengebied voor de Netwerkstad in culturele zin benut kan worden. Het Openluchttheater Hertme kan hierbij niet onvermeld blijven: het enige openluchttheater in de Netwerkstad kan wellicht als buitenpodium een rol spelen in de programmering van culturele voorstellingen op de netwerkstedelijke podia met uitstraling voor de toeristisch / recreatieve infrastructuur. Tot slot wordt gewezen op de mogelijkheden die het groene buitengebied in het centraal stedelijk gebied kan bieden aan kleinschalige projecten, zoals bijvoorbeeld het opzetten van een zorgboerderij, museumboerderij, het aanbieden van streekgebonden producten.

11

Profiel van Hengelo Door de gunstige ligging aan (inter)nationale autosnelwegen en spoorlijnen en het Twentekanaal is Hengelo zeer goed bereikbaar per auto, trein en schip. Deze goede fysieke infrastructuur houdt o.a. in dat Hengelo een aantrekkelijke vestigingsplaats is en blijft, zowel om te wonen als voor bedrijven. Nabij de A1 worden de vestigingsmogelijkheden voor kantoren en gespecialiseerde grootschalige detailhandel optimaal benut. De Agglolijn vormt een belangrijke schakel in het personenvervoer binnen Netwerkstad Twente. Daarnaast vervult het station van Hengelo de functie van Centraal Station van Twente; hier stoppen de internationale (HSL-)treinen op het traject Amsterdam-Hannover-Berlijn. Het gebied Hart van Zuid vormt daarbij een unieke toplocatie: op loopafstand van station en stadscentrum ontstaan nieuwe vestigingsmogelijkheden voor kantoren die zowel per auto als per trein uitstekend te bereiken zijn. Een WTC-vestiging in dit gebied benadrukt de uitstraling van deze locatie, die ook voor het organiseren van één- en meerdaagse congressen aantrekkelijk is. Hart van Zuid biedt ook plaats aan de hoofdvestiging van ROC Twente met vele duizenden studerenden en docenten, deels gevestigd in stijlvol gerenoveerde voormalige bedrijfsgebouwen, waardoor tevens een stuk waardevol industrieel erfgoed behouden blijft. Dit creëert ook een gunstig vestigingsklimaat voor kennisintensieve, innoverende, hoogwaardige “maakindustrie”, waarin samenwerking tussen onderwijsinstellingen (UT, Hogeschool, ROC) en bedrijfsleven gestalte krijgt, deels als opvolger van de krimpende meer traditionele grootschalige (metaal)industrie. Zowel binnen Hart van Zuid als elders in de stad worden vrijvallende mogelijkheden tot (her)bebouwing benut om hoogwaardige centrumstedelijke woongebieden te realiseren. Daarnaast worden nieuwe aantrekkelijke woonlocaties in de uitleggebieden ontwikkeld. Hierbij wordt terdege rekening gehouden met de veranderende eisen die de verschillende categorieën woonconsumenten aan aard en kwaliteit van woning en woonomgeving stellen. Hengelo als centrum van verbindingen heeft ook een positief effect op winkelen uitgaansvoorzieningen in het levendige stadscentrum, met als gevolg een grote variëteit aan m.n. modezaken en horecavestigingen. Het vernieuwde FBK-stadion met hoge internationale atletiekstatus vormt de top van een breed scala aan sporten “leisure”voorzieningen in Hengelo en het middengebied Hengelo-Enschede, hetgeen aansluit op de grote waarde die in de huidige samenleving aan dergelijke voorzieningen toegekend wordt, zowel uit het oogpunt van vrijetijdsbesteding als van gezondheidsaspecten.

12

Het bestaande Gezondheidspark rondom het ziekenhuis biedt legio mogelijkheden tot verdere invulling, waarbij nauw samengewerkt wordt met (UT-) studierichtingen en gespecialiseerde bedrijven op het gebied van geavanceerde medische technieken en hulpmiddelen. Dit alles ter ondersteuning en verwezenlijking van een stedelijke samenleving met een flexibele en gevarieerde economische structuur die leidt tot duurzaam werk voor alle lagen van de bevolking, -

een toegankelijke sociaal-maatschappelijke structuur die mogelijkheden biedt tot een volwaardige deelname aan de samenleving voor alle inwoners,

-

een aantrekkelijke centrumstad met voor iedereen plezierige verblijfs- en ontmoetingsmogelijkheden in het stadshart en met een schoon, veilig en leefbaar woon-leefklimaat in de hele stad.

13

Profiel van Enschede Het profiel van Enschede wordt ingevuld aan de hand van de volgende vier punten: 1. Knooppunt kennisinfrastructuur (toegepaste kennis in combinatie met onderwijsinstellingen op HB0+ niveau); 2. Centrum-stedelijk en landschappelijk wonen;. 3. Euregionaal cultureel -en koopcentrum; 4. Hoogwaardig medisch centrum; 5. Bovenregionaal sport en leisurecentrum (ontwikkeling middengebied)

1.

Knooppunt kennisinfrastructuur

Sterke punten van Twente zijn de industriële basis die gemoderniseerd is en de combinatie van kennisinstituten zoals de UT. Qua kennisinfrastructuur is Twente een van de beste Nederlandse regio’s met een goede ICT infrastructuur en een universitair cluster. De kennisen diensteneconomie ontwikkelt zich sterk in Twente, zij het nog niet sterk genoeg. Kennisinstellingen vormen een belangrijke spil als opleidingsinstituut en zijn veelal een vestigingsmotief voor hoogwaardige bedrijven. De spin-off van bijv. de UT voor zowel Twente als Enschede is groot: directe (2300) en indirecte werkgelegenheid (1300) en de vele studenten, naast katalysator voor nieuwe bedrijven (TOP, BTC). Enschede heeft vooral in de non-profit dienstverlening een dominante positie (meer dan 40%). Onderwijs (SLO, UT, ITC, Hogeschool) en gezondheidszorg (MST, Roessingh) zijn de twee grootste bedrijfsklassen in Enschede. Innovatief ondernemerschap staat in het gemeentelijk beleid vooral centraal in de hoogwaardige cluster Zorg & Technologie. Enschede biedt meer dan de andere Twentse steden duidelijke aan het stedelijke vestigingsmilieus gebonden agglomeratievoordelen: met name van belang vanwege de grotere behoefte aan face-to-face contacten bij de kennisintensieve diensten De Gemeente Enschede zet met name in op ICT, zorg en technologie. Een rol daarbij is het ondersteunen bij de aanleg van digitale basisinfrastructuur (bijv. NDIX, breedband) en het ontwikkelen van nieuwe bedrijvenlocaties voor kennisintensieve bedrijvigheid (bijv. Kennispark). 2.

Stedelijk en landschappelijk wonen.

Enschede heeft als grootste stad binnen Netwerkstadverband de grootste centrumstedelijke woningvoorraad. In het kader van toekomstige ontwikkelingen wordt nog een toename aan binnenstedelijke woningen voorgestaan, deels in de centrumstedelijke woonmilieus. Binnen

14

Netwerkstad heeft Enschede kwalitatief en kwantitatief een koppositie op het terrein van centrumstedelijk wonen. Dit wordt niet alleen bepaald door kwaliteiten op het terrein van wonen, doch ook overige voorzieningen (winkels, leisure en groen in en om de stad). In het kader van de toekomstige ontwikkelingen wordt naast een zwaar accent op binnenstedelijke woningbouw ook ingezet op het realiseren van geschikte woningen en woonmilieus in de stadsrand. De realisatie van de woonlandschappen Vaneker en Brunink levert daarin een belangrijke bijdrage, evenals de in de RO-visie Enschede 2015 genoemde zoeklocaties voor woningbouw.

3.

Euregionaal cultureel -en koopcentrum

Enschede had en heeft het grootste winkelareaal van Twente in haar binnenstad, dit in combinatie met een levendig en goed horecaplein (oude Markt). Niet alleen met winkels, ook met toevoeging van entertainment, horeca en cultuur, zoals het Casino en in de toekomst met het Muziekkwartier wordt dit versterkt. Rondom het Van Heekplein is zeer recent een hoogwaardig koopgebied gerealiseerd dat ook de Duitse consumenten zullen kunnen waarderen. Verder is er een grote investering gedaan in het parkeren in de binnenstad (Van Heekgarage met hoogwaardige uitstraling) en in een geheel nieuw plein voor de weekmarkten. De binnenstad krijgt met het muziekkwartier ook op het gebied van kunst&cultuur een sterke en herkenbare invulling. Daarnaast wordt voor de sector kunst&cultuur gewerkt aan een cultuurcluster in het wederopbouwgebied Roombeek: museale voorzieningen, combinatie van kunst&bedrijvigheid en functies op het gebied van media&kunst. 4. Hoogwaardig medisch centrum De gemeente Enschede / regio Twente heeft een aantal vooraanstaande

(kennis)-

instellingen op het gebied van zorg, biomedische technologie en revalidatietechnologie. Deze instellingen zijn op veel verschillende terreinen bezig nieuwe initiatieven te starten, zowel met betrekking tot onderwijs als met betrekking tot onderzoek. Gesteld kan worden dat in de zorgsector en biomedische sector sprake is van een duidelijke clustervorming. Er zijn in Enschede en directe omgeving vooraanstaande (onderzoeks)instellingen gevestigd zoals verschillende onderzoeksinstituten van de UT, waaronder een opleiding Technische Geneeskunde, het internationaal bekende Bio Medisch Technologisch Instituut (BMTI), het NITEL (Nederlands Instituut voor Telemedicine), revalidatie-instelling het Roessingh, de ziekenhuizen

Medisch

Spectrum

Twente,

de

Hartkliniek,

het

Laboratorium

voor

erfelijkheidsonderzoek, het Streekziekenhuis MiddenTwente, de verpleeghuizen Kleyne Vaart en Bruggerbosch en het Twents Psychiatrisch Ziekenhuis.

15

5.

Bovenregionaal sport en leisurecentrum (ontwikkeling middengebied in samenwerking met Hengelo) Enschede heeft een sterk en groeiend ‘vrijetijdsprofiel’, dat er op hoofdlijnen als volgt uitziet. • Te beginnen bij een aantrekkelijk buitengebied voor recreatie. Het Rutbeek behoort tot deze categorie en ook het coulisselandschap in het buitengebied en de landgoederen. •

Op toeristisch gebied is de uitvoering van het toeristisch ontwikkelingsplan Boekelo (Museum Buurt Spoorlijn c.a.) een aansprekend voorbeeld, alsmede het buitengebied.

•

De stad kent twee gebieden met een entertainment-accent: Go Planet als vermaakcentrum en de binnenstad met haar vele winkels, cafés, restaurants en terrassen en overige voorzieningen.

•

Het onderdeel sport van de vrijetijdsmarkt is verweven door de hele stad, met een concentratie van stedelijke voorzieningen in het Diekmangebied. Bovenregionale voorzieningen op het gebied van sport en vrije tijd zijn geconcentreerd in het middengebied Enschede-Hengelo. Het middengebied Enschede-Hengelo wordt integraal ontwikkeld als sport en leisurezone. Enschede en Hengelo werken gezamenlijk aan de ontwikkeling van een unieke zone waarin topsport en breedtesport, grootschalige leisurevoorzieningen en (sport)educatieve voorzieningen, en een ecologische zone (zoals aangegeven in de provinciale ecologische hoofdstructuur) in combinatie met waterretentie en extensieve recreatie. De 400 meter ijsbaan en het FBK stadion zijn daarin dragende elementen.

16

Bijlage deel B

Beschrijvingen Netwerkstadprojecten

17

1. Woonpark Netwerkstad Twente - Noord (Almelo)

Het project woonpark Netwerkstad Twente-Noord heeft als doel een top-woonlocatie voor de Netwerkstad realiseren. Het woonpark moet tegemoet komen aan de regionale vraag naar woningen met een belangrijk accent in het hogere segment. Het project moet innovatief zijn, zich richten op duurzame woningbouw en ruimte bieden voor experimentele woonvormen. De noordflank van de Netwerkstad leent zich beter voor het creëren van grootschalige woonmilieus dan de zuidflank. Daar waar Hengelo en Enschede beperkt worden in hun uitbreidingsmogelijkheden door de ecologische hoofdstructuur en het streekplan 2000+, is er in Almelo - noord nog voldoende gelegenheid om een hoogwaardige woonlocatie te ontwikkelen. Door de ligging van Almelo aan de noordkant van de Netwerkstad en de ligging van de woonpark in het laagste gedeelte van de Netwerkstad, kan een uniek woningbouwaanbod ontstaan door de directe koppeling met water, met dien verstande dat dit de enige locatie in Netwerkstad wordt waar woonpercelen direct gelegen zijn aan water dat in open verbinding met doorgaande vaarroutes staat . Het woonpark introduceert ‘stedelijk waterwonen’ in de Netwerkstad. Dit is een uitstekende aanvulling in het hogere marktsegment op het wonen in het groen en het binnenstedelijk wonen. Het project past in het Netwerkstadprofiel en is complementair aan de boegbeeldprojecten ‘Hart van Zuid’ en ‘Kennispark’. Waar de laatste twee projecten voorzien in het aantrekken van (jonge) hoger opgeleiden met name qua werkgelegenheid, zorgt het ‘woonpark Netwerkstad Twente - Noord’ voor het vasthouden van deze groep op het gebied van wonen. Het project bevindt zich op dit moment nog in de initiatieffase. Een eerste planning van het project voorziet in de uitgifte van de eerste woningen in 2006-2007. Een kosten- en bijdragenoverzicht is thans (voorjaar 2004) nog niet voorhanden.

18

2. Muziekkwartier (Enschede) Het project Muziekkwartier is een voorzieningencomplex voor cultuur en aan cultuur gerelateerde commerciële functies. Verschillende culturele instellingen worden op één locatie in combinatie met aan cultuur gerelateerde commerciële functies samengebracht. Vanwege de nationale en internationale uitstraling en reputatie van sommige instellingen, zal dit een bijzondere meerwaarde en uitstraling voor de Netwerkstad, (Eu)Regio en OostNederland opleveren. Het muziekkwartier heeft een verzorgingsgebied met een omtrek van van ca. 100 km. Het bijeenbrengen van opera, symfonische muziek en popmuziek binnen de gehele ‘productiecyclus’ (educatie, repetitie en uitvoering) is een unieke kans om dwarsverbanden aan te brengen, productinnovaties tot stand te brengen en nieuwe producten te genereren, en nationale en internationale samenwerkingsverbanden te ontwikkelen en te versterken. Het project Muziekkwartier is een van de topprojecten voor de Netwerkstad omdat het een belangrijke bijdrage levert aan het realiseren van een hoogwaardig voorzieningenniveau. Een goed voorzieningenniveau en een hoogwaardig woon- en leefklimaat zijn belangrijke factoren bij het aantrekken en vasthouden van hoger opgeleide werknemers en dito werkgelegenheid in meer algemene zin. Daarnaast borgt het project Muziekkwartier het behoud van belangrijke professionele muziekinstellingen voor Twente (met name de Nationale Reis Opera, het Orkest van het Oosten en het Conservatorium) waarmee de Netwerkstad Twente zich als stedelijke regio kan profileren. Het project bevindt zich op dit moment in de ontwerpfase. Het voorlopig ontwerp van het Muziekkwartier is inmiddels gereed. In april 2004 besluit de Enschedese gemeenteraad over de voorbereiding van het definitief ontwerp en het verder uitwerken van de gekozen stedenbouwkundige variant. Nog in 2004 zal worden gestart met de uitvoering van sloop- en saneringswerkzaamheden en het bouwrijpmaken van het terrein. Realisatie van het project vindt plaats in de periode 2004-2008. De totale kosten van het project zijn begroot op ca. € 96 miljoen. De planopbrengsten en de gemeentelijke bijdragen komen in totaal op € 61 miljoen. Van het Rijk wordt (in het kader van BIRK) een bijdrage gevraagd van € 19 miljoen. Bijdragen van de provincie Overijssel en uit sponsoring zijn geraamd op € 9 miljoen. Er rest dan nog een plantekort van € 7 miljoen. Het aanwijzen van Enschede als muziekstad betekent iets voor het aanbod in de andere Netwerkstadgemeenten. Het realiseren van het muziekkwartier in Enschede is dan ook een

19

belangrijk ankerpunt in de culturele programmering binnen de Netwerkstad Twente. We zullen in Netwerkstadverband dan ook nadere programmeringafspraken maken over het theateraanbod, het museale aanbod, het openluchttheater, de evenementen en gezamenlijke promotie bijvoorbeeld één uitagenda.

3. Sportcluster Netwerkstad Twente

Het ‘sportcluster Netwerkstad Twente’ kan gezien worden als een samenhangend project met

verschillende

sportvoorzieningen

deelprojecten. van

Het

bovenlokale

gaat

allure

om die

de

realisatie

samen

voor

van

een

een

aantal

gevarieerd

en

complementair aanbod van professionele topsportvoorzieningen zorgen en daarmee de (inter)nationale

uitstraling

van

de

Netwerkstad

op

sportgebied

bevorderden.

De

voorzieningen worden zodanig ingericht dat het lokale en regionale verenigingsleven er optimaal gebruik van kan maken. Dit versterkt de zogeheten breedtesport en daarmee snijdt het mes aan twee kanten. De afzonderlijke voorzieningen passen bij de profielen van de afzonderlijke gemeenten en passen als pakket bij het profiel van de Netwerkstad Twente. Door realisatie van dit pakket aan voorzieningen zal het leefklimaat verbeteren, wat de attractiviteit van de Netwerkstad versterkt voor de eigen bewoners en personen van buiten. Het gaat om de volgende voorzieningen in volgorde van prioriteit/uitvoering: Naam

Vestigingsgemeente

FBK-stadion Veldwijk

Hengelo

400 m overdekte kunstijsbaan

Enschede

Sportservicecentrum

Nog te bepalen

Indoortopsport

Almelo

3.1. FBK-Stadion Veldwijk (Hengelo) Op het gebied van outdoorsport kent de Netwerkstad Twente een jaarlijks internationaal atletiekevenement, namelijk de Thales-FBK games in Hengelo. Met ingang van 2003 heeft de IAAF de zogenaamde ‘Grand Prix I status’ aan het evenement toegekend. Bij het toekennen van de Grand Prix status heeft de IAAF de eis gesteld dat het stadion in 2005 aangepast dient te zijn aan de daarbij behorende criteria.

20

Eén van de voorwaarden voor continuering van de GP I-status na 2005 (en de mogelijkheid voor opwaardering tot Super Grand Prix) is de uitbreiding van het FBK-Stadion van 6 naar 8 rondbanen. De gemeente Hengelo is (als eigenaar van het FBK-Stadion) een onderzoek gestart naar de mogelijkheden en kosten van de uitbreiding met twee banen, de heraanleg en

herindeling

van

het

middenterrein,

de

mogelijkheden

voor

een

voetbalveld

(trainingsaccommodatie) voor FC Twente, het verlagen van de grondwaterstand in/om het stadion, de uitvoering van de renovatie van sporthal Veldwijk en de hergroepering van gemeentelijke gebouwen bij het sportpark Veldwijk etc.

Een deel van deze plannen is

doorgeschoven naar een volgende fase. De plannen voor de werkzaamheden in het stadion zijn inmiddels afgerond en in april 2004 door de gemeenteraad van Hengelo goedgekeurd. Deze plannen houden in de ophoging van het atletiekterrein met 1,5 meter, het verwijderen van de taluds (exclusief hoofdtribune- en tribune Oost) en de aanleg van een nieuwe atletiekbaan. Het evenement zal in 2005 deels op noodtribunes plaatsvinden, waarna realisatie van de nieuwbouw in 2005/2006 plaats zal vinden. De kosten van de reconstructie bedragen € 5 miljoen. Met steun van de overige Netwerkstadgemeenten heeft Hengelo het plan ter medefinanciering voorgelegd aan het Ministerie van VWS. Ook de provincie is benaderd voor medefinanciering. De Raad van Hengelo heeft uitgesproken dat de goedkeuring onder voorwaarde is van deze subsidies. De volgende fase van het project wordt ingekaderd in de herstructurering van de wijk Berflo Es. 3.2. 400 meter overdekte kunstijsbaan (Enschede) De voorzieningen 400 meter overdekte kunstijsbaan en FBK-stadion maken deel uit van de integrale ontwikkeling van het middengebied Enschede-Hengelo als sporten recreatiezone. In de zone liggen diverse (top)sportvoorzieningen, zoals het atletiekstadion (FBK-stadion), het trainingscentrum van FC Twente, het Arke-stadion (wedstrijden FC Twente), tennisbanen en een sporthal. Samen met diverse andere voorzieningen op het gebied van ‘vrije tijd’ in en rond ‘Go Planet’ wordt het gebied ingericht tot een bovenregionaal leisuregebied. Zo ontstaat een unieke combinatie van diverse vormen van sport en vrije tijd. De behoefte in Twente aan een 400 meter kunstijsbaan, inclusief een 30x60 ijsvloer, is groot. De initiatiefgroep, die 34 ijs- en schaatsverenigingen in Twente vertegenwoordigt, dringt al

21

geruime tijd aan op zo’n voorziening in Twente. De marktpotentie voor een 400 meter baan is er. Twente heeft 600.000 inwoners, en daarnaast nog een omliggend gebied zonder kunstijsbaan. Voorwaarde is een locatie die midden in het marktgebied ligt en goed bereikbaar is. Onderzoek heeft aangetoond dat de (kanaal)zone tussen Enschede en Hengelo hiervoor het meest geschikt is. Kunstijsbanen staan niet bekend om hun financiële successen. De banen zijn kapitaalintensief, prijsgevoelig bij de gebruikers, bieden weinig mogelijkheden om gebruikt te worden voor andere (rendabele) functies en moeten hun inkomsten verwerven in een beperkt seizoen (circa zes maanden). Dit zijn redenen dat realisering van ijsbanen ondenkbaar is zonder financiële overheidssteun. Voor elk van de vier Netwerkstadgemeenten afzonderlijk is het een project met een te hoog financieel risico. Het project verkeert in de ontwerpfase. De eigenaar van Go Planet heeft belangstelling om een 400 meter baan op de betreffende locatie te realiseren en heeft begin 2003 zijn voorlopige plannen gepresenteerd. De voorlopige conclusie daaruit is dat een private ontwikkeling van een 400 meter baan mogelijk is indien overheden een financiële bijdrage leveren, overeenstemming wordt bereikt over de grondprijs en de bereikbaarheid/ontsluiting goed wordt geregeld. Ter voorbereiding op de ontwikkelingen in de kanaalzone, wordt een herziening van het bestemmingsplan voorbereid. Binnen dit kader vindt een MER (Milieu effect rapportage) en een VER (Veiligheids effect rapportage) plaats. Als zich geen noemenswaardige vertraging voordoet zou de opening van de ijsbaan plaats kunnen vinden met ingang van het seizoen 2005/2006. Volgens de voorlopige plannen bedraagt de investering voor de ijsbaan sec ongeveer 11,0 miljoen euro (exclusief kosten voor ondergrond en parkeervoorzieningen). Van de overheden wordt hierin een bijdrage gevraagd van 5,0 miljoen euro. Daarnaast moet er financiering komen van sponsoren, via de exploitatie en van mogelijke subsidies (gemikt wordt op een bijdrage uit de nieuwe subsidieregeling voor topsportaccommodaties van het ministerie van VWS). Voorwaarde voor de overheden is dat zij geen risico nemen in de exploitatie van de ijsbaan en alleen bereid zijn (onder voorwaarden) tot een eenmalige investeringsbijdrage. Enschede en Hengelo hebben reeds toegezegd hun aandeel in dit bedrag (onder voorwaarden) beschikbaar te stellen.

22

3.3. Sportservicecentrum Het project Sportservicecentrum beoogt een voorziening te creëren op het gebied van o.a. verenigingsondersteuning en sportactivering/ stimulering. Verenigingen hebben steeds meer moeite om op eigen kracht de vereniging draaiende te houden. Daarbij gaat het o.a. om vragen als; hoe maak je een verenigingsbeleidsplan, hoe maak je een activiteitenoverzicht, hoe bouw je een website, hoe organiseer je het 50-jarig jubileum. Professionele ondersteuning

is

hierbij

zeer

noodzakelijk

en

dit

kan

bijzonder

efficiënt

in

Netwerkstadverband samen gedaan worden. Op basis van een inventarisatie van wat er binnen de vier Netwerkstadgemeenten al is op het gebied van sportservice wordt een haalbaarheidsonderzoek gestart waarin tevens de locatiekeuze wordt meegenomen. Dit project, dat zich nog in de initiatieffase bevindt, zal samen met de sportraad Overijssel worden uitgewerkt. 3.4. Indoor-topsporthal (Almelo) Binnen de Netwerkstad Twente is geen accommodatie te vinden die zowel qua capaciteit als qua technische mogelijkheden gebruikt kan worden voor aansprekende sporttoernooien en grote evenementen. Door de aanwezigheid van indoortopsportteams (zoals basketbal en volleybal) is er behoefte aan een multifunctionele indoortopsportvoorziening met een toereikende toeschouwersaccommodatie, geschikt voor sport en spel en voor wedstrijden op regionaal,

nationaal

en

internationaal

niveau.

Door

het

realiseren

van

de

indoortopsportvoorziening in Almelo-zuid kan de Netwerkstad tegemoet komen aan die behoefte. De beoogde locatie is uitstekend bereikbaar en vormt door situering aan de zuidas van Almelo een aanvulling op de daar reeds aanwezige buitensportcomplexen zoals het Polman stadion. De sportraad Overijssel en andere betrokken instanties zijn bij de initiatieffase van het project betrokken. De planning is om begin 2004 met de ontwerpfase te starten. Afhankelijk van het beschikbaar komen van de noodzakelijke investeringsbijdragen, zal in de jaren 2005/2006 met de realisatie van het project kunnen worden begonnen. Op basis van de huidige inzichten zal voor het realiseren van de indoortopsport-accommodatie een investering van ongeveer 6 miljoen euro nodig zijn. In dit bedrag zijn niet de kosten voor ondergrond en parkeervoorzieningen verdisconteerd. Voorzover thans kan worden geschat zijn naast de overige bijdragen nog overheidsbijdragen van tenminste 2,5 miljoen euro nodig.

23

4. Spoorzones Almelo, Hengelo en Oldenzaal Het project spoorzones Twente is eerder aangeduid als rangeerterreinen Twente. Het betreft in eerste instantie de uitplaatsing van rangeerterreinen bij de NS-stations van Almelo, Hengelo en Oldenzaal. Oldenzaal behoort weliswaar niet tot het Netwerkstad-gebied, maar haakt gezien de specifieke en vergelijkbare problematiek aan bij dit in Netwerkstad-verband ontwikkelde initiatief. In Almelo, Hengelo en Oldenzaal vormen de spoorzones een belangrijke belemmering voor de herontwikkeling van het stedelijk gebied. Deze belemmering bestaat uit het directe ruimtebeslag en - nog belangrijker - de beperking die uitgaat van de veiligheidscontour van de spoorzones. De gemeente Almelo, Hengelo en Oldenzaal hebben plannen ontwikkeld voor de herinrichting van de spoorzones. Deze plannen zijn echter als gevolg van de aanwezigheid van bestaande spoorfuncties op het gebied van goederenvervoer slechts zeer ten dele uitvoerbaar. Het gaat hierbij zowel om de veiligheidsproblematiek en de geluidshinder als om de aanwezige spoorinfrastructuur en de barrièrewerking hiervan. Almelo, Hengelo en Oldenzaal willen de rangeerterreinen uitplaatsen naar elders. Onderzocht is of er in Twente mogelijkheden zijn om één Twents rangeerterrein te plaatsen. Acht zoeklocaties zijn globaal onderzocht en daarvan worden drie locaties meer kansrijk geacht dan de overige. Herontwikkeling van de spoorzones biedt naast de mogelijkheid bij te dragen aan de doelstelling voor inbreiding ook de mogelijkheid om op een groot aantal aspecten voortgang te boeken zoals het versterken van de relatie tussen verstedelijking en netwerken, het realiseren van grote dichtheden in stadscentra, het mengen van wonen en werken en het vergroten van de kwaliteit en leefbaarheid van het stedelijk gebied. Dit geldt niet alleen voor Almelo, Hengelo en Oldenzaal maar ook voor Borne, door de bestaande spoorlijn ter plaatse verdiept aan te leggen. Het majeure karakter van dit project is niet zozeer dat er één Twents rangeerterrein komt maar dat er in de binnensteden ruimte ontstaat voor verdere ontwikkeling. Het opruimen van de rangeerterreinen uit de binnensteden is op een aantal punten belangrijk voor de Netwerkstad als totaal: •

Veiliger en beter toegankelijke binnensteden;

•

kwaliteitsimpuls voor de stationsomgevingen;

•

Stedelijke voorzieningen ontwikkelen met een bovenlokale uitstraling ( bijv. ROC);

•

Bijdrage leveren aan de verstedelijkingsopgaven door in hoge dichtheden binnenstedelijk te bouwen;

•

Clustering en differentiatie van dienstverlening/ kantorenlocaties;

24

•

Behoud van de Twentse groene omgeving.

•

Ruimte maken voor de uitvoering van de 3e fase agglolijn en de Berlijnlijn.

Het project spoorzones kenmerkt zich tot nu toe door een snelle en hechte samenwerking van de drie kerngemeenten. Ook gemeenten waar mogelijk het Twentse rangeerterrein wordt gesitueerd hebben constructief meegewerkt. Financiële participatie komt pas aan de orde indien het rijk signalen geeft dat uitplaatsing mogelijk is. Het project bevindt zich in de initiatieffase. Er zijn eenvoudige ontwerpen gemaakt van nieuw aan te leggen rangeerterreinen en mogelijkheden om de binnensteden te ontwikkelen. Deze ontwerpen hebben betrekking op de haalbaarheid van uitplaatsing. Alternatieven zijn de zogeheten nul-varianten hetgeen betekent dat met ingrepen op de locale situatie de meest urgente problemen worden opgelost. Deze mogelijkheden worden thans onderzocht. Qua kosten zijn er voorlopig drie scenario’s uitgewerkt. Elk scenario heeft z’n eigen kostenplaatje. De kosten voor het aanleggen van een nieuw rangeerterrein ligt, afhankelijk van de locatiekeuze tussen de 145 en 70 miljoen euro. De kosten van stedelijke herontwikkeling zijn hierin niet meegenomen.

5. Herontwikkeling bedrijventerreinen Twentekanaal Het project is gericht op een revitalisering en transformatie van het huidige bedrijvenaanbod ten behoeve van de meer hoogwaardige technologische maak en brengindustrieën, allen goedgelegen aan het Twentekanaal, bestaande uit de deelprojecten: •

De revitalisering van het industrieterrein Dollegoor Almelo in samenwerking met het aldaar gevestigde bedrijfsleven op het gebied van de grondstoffen en voedingsmiddelenindustrie.

•

De herstructurering van het bedrijventerrein Twentekanaal Hengelo aansluitend op het boegbeeld project hart van Zuid Hengelo en met name ook gericht op een betere benutting van de terreinen.

•

De herstructurering van het havengebied Enschede gericht op zodanig gefaseerde revitalisering dat er een meer hoogwaardig gebeid ontstaat met een moderne uitstraling.

Het eerste deelproject is een absolute “must” om twee hoofdredenen, te weten:

25

1. Het terrein kan weer voldoen aan de normale eisen en gebruiksmogelijkheden welke men normaliter in de toekomst aan dergelijke bedrijfslocaties kan stellen; 2. Er worden afdoende mogelijkheden gecreëerd om zowel uitbreiding alsook de vestiging van nieuwe bedrijven mogelijk te maken. Met het tweede en derde project wordt

niet alleen invulling gegeven aan de regionale

herstructureringsopgave, maar wordt tevens bijgedragen tot een geringer beslag op schaarse ruimte voor nieuwe bedrijventerreinen. Elk van de deelprojecten kennen een eigen planning en doorlooptijd.

6. Gezondheidspark Hengelo Het project beoogt uitbreiding en concretisering van het ‘Gezondheidspark’ aan de westkant van Hengelo. Vanuit economisch perspectief is de inschatting dat er behoefte aan uitbreiding van de bedrijvigheid op het Gezondheidspark ontstaat, welke is onder te verdelen in een actief- en latent aanwezige behoefte. Zowel het Streekziekenhuis Midden-Twente (SMT) als Trivium (voormalige P.C. Borsthuis) hebben aangegeven een directe behoefte te hebben om uit te breiden. De verwachting is dat met de uitbreiding van het themapark de latent aanwezige behoefte van de markt zich manifesteert. Waarschijnlijk ligt hier een kans voor de Netwerkstad. Door het samenbrengen van commerciële en niet-commerciële zorgaanbieders in het themaperk ontstaat er een compleet zorgvoorzieningenpakket op een centrale plek in de Netwerkstad. Ook de insteek van de UT op een studierichting technische geneeskunde verhoogt de kans op verdergaande ontwikkelingen op dit specifieke terrein. De keuze voor de locatie Hengelo - west is een logische, omdat hier al een goede basis aanwezig is voor uitbreiding en concretisering van het themapark. Het project is complementair aan de ontwikkeling van het Kennispark en het cluster Zorg & Technologie; de twee laatstgenoemde projecten zorgen voor huisvesting van onderzoeksinstellingen op het gebied van zorg, terwijl het Gezondheidspark de geschikte vestigingsplaats is voor nieuwe zorgaanbieders. Het project bevindt zich thans in de initiatieffase. De projectplanning voorziet in een afronding van deze fase in het najaar van 2004. In 2005 moet de ontwerpfase worden afgerond, waarna het project in de periode 2006-2015 moet worden uitgevoerd.

26

7. Cluster Zorg & Technologie Door de aanwezigheid van een breed scala aan zorginstellingen en technologische (zorg)kennis bij met name de Universiteit Twente, beschikt de Netwerkstad Twente over een voedingsbodem om het cluster Zorg & Technolgie verder uit te bouwen. Zo’n ontwikkeling heeft een grote aantrekkingskracht op gespecialiseerde, hoger opgeleide medewerkers en bevordert de ontwikkeling en van de Kenniseconomie in de Netwerkstad. Het cluster kent de volgende deelprojecten: •

Europees Expertisecentrum Zorg en technologie

Twente heeft de passende omgeving voor de vestiging van een topinstituut op het gebied van zorg en technologie. Dit blijkt ook uit de recente oprichting van de Taskforce Zorg en Technologie, waarin alle relevante partijen op regionale schaal samenwerken om projecten te initiëren. Wat de vorm van het gewenste expertisecentrum betreft wordt gedacht aan een consortium van het bedrijfsleven en de overheid, waarbij de bijdrage van het Rijk wordt verdubbeld door het bedrijfsleven. Van het Rijk wordt voor de realisering van een Europees Expertisecentrum Zorg en Technologie een bijdrage gevraagd van € 50 miljoen. •

Universitair Technisch Medisch Centrum Twente

Doel van de ‘academisering’ van de instellingen op het gebied van Zorg & Technologie is het versterken van het technisch medisch onderzoek en de technologieontwikkeling aan de UT, het Medisch Spectrum Twente (MST) en Het Roessingh. Gewenste concrete acties en maatregelen zijn: -

academisering van het Medisch Spectrum Twente

-

academisering van het Roessingh;

-

uitbreiding opleidings- en onderzoekscapaciteit technische geneeskunde;

-

startercentrum medische technologie.

De kosten van de academisering van bovengenoemde instellingen wordt geschat op € 65 miljoen.

8.

Rijksweg 18

De Rijksweg 18 (RW 18) is een belangrijke verbinding tussen de twee nationale stedelijke netwerken Twente en KAN. Zeker nu het economisch minder gaat is het van belang de strategische positie van Twente te versterken. Met de mogelijke realisatie van de A15

27

(gedeelte Ressen-Babberich) en een verbeterde Rijksweg 18 wordt de verbinding Rotterdam-Twente via de Achterhoek aanzienlijk sneller. Samen met de voltooide Emslandroute (de A31 aan de Duitse kant) wordt de bereikbaarheid van Twente met name vanuit Midden-Duitsland (o.a.het Ruhrgebied) veel beter. Dit kan positief uitwerken voor de regionale economie. Daarnaast wordt de A1 ontlast. Een goede bereikbaarheid van de Netwerkstad in relatie tot de ruimtelijk - fysieke en economische initiatieven die op stapel staan (Kennispark, Hart van Zuid, Muziekkwartier) is, mede in relatie tot de bereikbaarheid en leefbaarheid van de westkant van Enschede (B&Spark), in faciliterende zin noodzakelijk. Zowel op het niveau van de Netwerkstad totaal als door de afzonderlijke gemeentebesturen wordt het belang van de N18 onderkend. De kernen van Eibergen, Usselo en Haaksbergen zijn op dit moment de belangrijkste knelpunten in de verbinding Twente - Achterhoek - Knooppunt Arnhem-Nijmegen (leefbaarheids- en veiligheidsproblemen en barrièrewerking). In november 2001 is besloten de prioriteit bij het oplossen van deze drie knelpunten te leggen. Daarover bestond (en bestaat nog steeds) grote mate van eensgezindheid. Het project bevindt zich in de definitiefase. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de haalbare varianten. Dit gebeurt in samenwerking tussen Regio Twente, regio Achterhoek, de gemeenten langs de route en

rijkswaterstaat Oost-Nederland. Namens de Netwerkstad

participeert de voorzitter van bestuurlijk afstemmingsberaad Ruimtelijk Fysiek. De varianten zijn gebaseerd op een in de studie uitgevoerde pragmatische beschouwing van de mogelijkheden voor tracering van de RW 18. Afhankelijk van de te kiezen variant variëren de kosten van 160 tot 240 miljoen euro. Voor de haalbaarheid van de feitelijke aanpak van het weggedeelte Enschede-Eibergen/Groenlo zijn de houding van het rijk (en de bereidheid op termijn middelen ter beschikking te stellen), de mogelijkheid tot regionale medefinanciering en de mate van bestuurlijk eensgezindheid van belang.

9. Cultuurhistorisch Centrum Twente De cultuurhistorische archieven van de Twentse gemeenten liggen op verschillende plaatsen in de streek opgeslagen. Zo is een deel van deze archieven opgeslagen bij het provinciehuis in Zwolle en is een deel bij het Van Deinse-Instituut ondergebracht. Met de oprichting van

28

een Cultuurhistorisch Centrum wordt beoogd om de archieven in kwestie op een centrale plaats in Twente te bewaren en deze toegankelijk te maken voor een breed publiek. Het project bevindt zich nog in de initiatieffase. Een projectplanning en kostenbegroting zijn nog niet voorhanden. Een haalbaarheidsonderzoek moet ondermeer de meest geschikte locatie voor een Cultuurhistorisch Centrum aantonen. Het streven is erop gericht om het Cultuur Historisch Centrum in één van de Netwerkstadgemeenten te vestigen.

29

Bijlage deel C

Voorbeeld projectformat Netwerkstadprojecten

30

Voorbeeldformat kaderstellende projectuitwerking

Naam project Trekker project Bestuurlijk:

Ambtelijk:

Extern:

Communicatief:

Locatie en vestigingsgemeente (eventueel incl. kaartje) Korte beschrijving o.a. Aanleiding, beleidsdoelen, relatie met andere projecten, beoogd resultaat

Netwerkstadgehalte Samenwerkingstype • • • •

Meepraten Meewerken Meebeslissen Samen uitvoeren

Concrete afspraken met niet-vestigingsgemeenten en bestendige partners Financieel kader Organisatorisch kader (incl. betrokkenheid projectbureau) Tijdschema en uitvoering Planning, doorlooptijden, fasering volgens fase -indeling: • Initiatieffase • Ontwerpfase • Uitvoeringsfase

Besluitvormingsfase waarin het project verkeert (op datum X) Genomen besluiten, in voorbereiding zijnde besluiten, externe besluiten

Overige informatie Brochures, nota’s, andere organisatie, websites etc.

31

Bijlage deel D

“Nuttig. En nu aan de slag”

Bevindingen uit gesprekken over Netwerkstad Twente

Lysias Advies / Maatschap voor Communicatie April 2004

32

1. In gesprek over Netwerkstad Twente In opdracht van de Netwerkstad Twente hebben Lysias Advies en Maatschap voor Communicatie de afgelopen maanden een communicatietraject georganiseerd rondom het verschijnen van en de besluitvorming over de Strategische Visie deel 2 van de Netwerkstad. Aanleiding voor het communicatietraject waren een tweetal raadsbijeenkomsten van de vier betrokken gemeenten in de aanloop naar de Strategische Visie. In de raadsbijeenkomsten werd de behoefte uitgesproken voor een kort, maar krachtig communicatietraject met maatschappelijke partners en inwoners. De doelstellingen voor het traject waren: •

inwoners informeren over de strategische visie;

•

in korte tijd de verbinding met maatschappelijke partners versterken;

•

de bestuurders zichtbaar maken als initiatiefnemer en afzender;

•

duidelijk maken waar Netwerkstad Twente voor staat;

•

toetsen hoe in de gemeenten over de thema’s wordt gedacht en de meningen daarover bij de besluitvorming over de strategische visie meegeven aan de gemeenteraden.

Samen met het projectbureau Netwerkstad stelden we vast dat het traject een bijdrage moest leveren aan de besluitvorming in de vier gemeenteraden over de strategische visie. Daarmee waren de uitkomsten van het communicatietraject als het ware de briefing voor een derde en laatste gemeenschappelijk raadsdebat in de aanloop naar de besluitvorming in elk van de raden afzonderlijk. Bij de start van het traject in oktober wist iedereen dat de discussie over de Strategische Visie 2 en de besluitvorming daarover een dynamisch proces zou worden, met een agenda die aan veranderingen onderhevig zou zijn. Daar is dan ook verschillende malen soepel op ingespeeld. Uiteindelijk zijn in nauwe samenwerking met het bureau van de Netwerkstad en de vier gemeenten de volgende activiteiten ondernomen: 1. drie themagerichte debatten met maatschappelijke partners; 2. vier focus- of klankbordgroepen met burgers in Almelo, Borne, Hengelo en Enschede; 3. drie Internetpeilingen in Hengelo, Enschede en via Tubantia aangevuld met schriftelijk onderzoek in Almelo en Borne; 4. berichtgeving over de Netwerkstad én de strategische visie in de lokale media Dit rapport doet beknopt verslag van bevindingen van de eerste drie activiteiten. Als bijlage is een knipselkrant met de belangrijkste media-uitingen beschikbaar.

33

2. Drie themabijeenkomsten met maatschappelijke partners In de eerste week van februari hielden we drie rondetafel bijeenkomsten met vertegenwoordigers van belangenorganisaties en het Twents maatschappelijk middenveld. De organisaties die zij vertegenwoordigden waren in een eerdere fase bij het totstandkomen van de strategische visie al eens geraadpleegd; de deelnemers zelf waren voor een deel nieuw. De bijeenkomsten kregen een tweeledige doelstelling. Op de eerste plaats bijpraten en laten zien wat er van de eerdere inbreng uiteindelijk in de visie terecht is gekomen. En op de tweede plaats ideeën en beelden uitwisselen voor hoe de samenwerking in Netwerkstad verder gestalte kan krijgen en welke rol het maatschappelijk middenveld daarin voor zichzelf weggelegd ziet. De gesprekken zijn ingedeeld naar de drie inhoudelijke thema’s die in de Strategische Visie worden onderscheiden. Kort gezegd: ruimte, economie en sociaal. Pijler Ruimte “In Netwerkstad Twente wonen over tien jaar 400.000 mensen, deels dankzij autonome groei, deels door mensen ‘van buiten’. De ruimte zal dan enerzijds stedelijk en bedrijvig aanvoelen en anderzijds groen en landelijk.” Dat was het overheersende beeld dat ontstond tijdens een korte oefening over de toekomst van de Netwerkstad tijdens de bijeenkomst over de ruimtelijke pijler. Grootstedelijk in het groen dus, de aanwezigen vonden de uitdrukking prima gekozen. Mits Netwerkstad Twente niet de evenknie van de Randstad-metropool wordt. De aanwezigen vonden het wel jammer dat er over het groen niet veel wordt gezegd in de strategische visie. Alleen een groene long bij Borne (Zendersche Esch) is te beperkt; er moet ook aandacht

geschonken

worden

aan

landschapspark Lonneker, waar in ieder geval

de

Hengelo,

gemeenten Oldenzaal,

Enschede, Losser

en

Dinkelland belang bij hebben. Dit is volgens enkelen een heel waardevol groen gebied. Een andere kanttekening is dat met groen vooral de natuur buiten de steden wordt bedoeld, terwijl ook het groen in de steden

34

zelf aandacht verdient. Bovendien zou het element water – dat de Netwerkstadgemeenten met elkaar verbindt – een plek in de strategische visie mogen krijgen. De aanwezigen benadrukten dat er een goede wisselwerking en afstemming tussen stedelijk en landelijk gebied moet plaatsvinden en dat de echte verstedelijking zich moet concentreren in de stedelijke centrums. Pijler Economie Volgens de aanwezigen in de bijeenkomst over economie moet de belangrijkste (en enige?) gedachte achter de Netwerkstad zijn: voorwaarden scheppen voor economische ontwikkeling. Het bedrijfsleven in Twente snakt naar een gebiedsautoriteit. Netwerkstad moet nu doorpakken en niet blijven hangen in trage besluitvorming. De projectenlijst is uitgebalanceerd en biedt er voldoende basis voor. Er zijn wel kanttekeningen. De strategische visie gaat voorbij aan de landbouw in Twente. “Behandelt de Netwerkstad dit thema of is die voorbehouden aan de regio?”, zo vroegen aanwezigen zich af. In ieder geval is het de vraag of grote, ruimtevretende bedrijven in het buitengebied

gesitueerd

moeten

worden,

zoals

op

het

voorgestelde

regionale

bedrijventerrein (RBT). In de Netwerkstad wonen niet alleen hoger opgeleide specialisten. Er is een grote groep inwoners die voor werk zijn aangewezen op de maakindustrie. Om ook voor die groep werkgelegenheid te creëren moet je bedrijven aantrekken. Doordat de strategische visie flink inzet op voorzieningen op het gebied van sport, kunst, cultuur en toerisme, lijkt de Netwerkstad er op uit om hoger opgeleide creatievelingen aan zich te binden. Het stuk zit wat dat betreft goed in elkaar. De kennis en technologie zijn voldoende in beeld; de daarbij passende aantrekkelijke voorzieningen ook. In de strategische visie ontbreekt volgens de gesprekspartners een duidelijke relatie met de Euregio. Als het gaat over de Luchthaven Twente, leg dan de relatie met de FMO. Als het gaat over een containerterminal, denk dan ook aan de plannen in Rheine. Het Muziekkwartier heeft een relatie met het Rock & Popmuseum in Gronau. En moet het RBT nou in Bornerbroek of Almelo Noord of Gildehaus. Stel een wethouder “Münsterländische Sachen” aan. De Netwerkstad heeft immers een duidelijke functie voor het grensgebied. Ook spijtig in dit verband: het ontbreken van een toeristisch (boegbeeld)project. En dat valt op, zeggen de aanwezigen, omdat in het profiel wel sterk inzet op het toeristisch aspect van het stedelijk gebied.

35

Een ander punt is de infrastructuur. De aandacht voor het stimuleren van bestaande bedrijvigheid blijft achter, zoals aan het Twentekanaal. Een betere infrastructuur voor transport over water kan daaraan bijdragen. Ook vragen gespreksparters meer aandacht voor de juridische infrastructuur. Behoud van de rechtbank in Almelo met een specialisme jeugdrecht is een goede optie. Op het terrein van zorg & technologie is er nog veel te verdienen . Een stuurgroep Landsdeel Oost probeert aanspraak te maken op een subsidiepot van 120 mln euro. Het gaat daarbij om nieuwe geldstromen. Daarnaast oude geldstromen herzien. Van het hele Landsdeel Oost heeft Arnhem-Nijmegen thans de beste kaarten. (Netwerkstad) Twente lijkt de boot te missen. Eigenlijk zouden vijf prominente Twentse bestuurders er meteen op af moeten. In plaats daarvan gebeurt er niets. Netwerkstad moet zichzelf in de markt zetten/ zich zelf vermarkten. Twente promotie en Task Force Zorg & Technologie zijn niet voldoende. Ter overweging wordt aan de deelnemers meegegeven een mening te vormen over het oprichten van een Adviesraad voor de Economie voor Netwerkstad Twente. Een uitkomst of een doublure? Pijler Sociaal “Een zinvol pakket aan maatregelen die de Netwerkstad en Twente als geheel sterker maken”. Dat vonden de gespreksdeelnemers van de (sociale) agenda van de strategische visie. Maar dan moet de uitvoering wel goed van de grond komen, werd er in één adem achteraan gezegd. Ook vonden sommige aanwezigen dat de sociale agenda zich veel richt op (grootstedelijke) voorzieningen. De mens en de sociaal-maatschappelijke kwaliteiten van het stedelijk gebied en ommeland mogen meer aandacht krijgen. Genoemd werden dan thema’s als arbeid, welzijn en zorg. In de discussie kwamen twee concrete suggesties voor de sociale agenda naar voren: samenwerking tussen welzijnsinstellingen in een welzijnsexpertisecentrum en het ontwikkelen van een gezamenlijke aanpak voor alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s). ‘Sociaal beleid is lokaal beleid’ is een belangrijk credo. Suggesties voor samenwerking op het gebied van welzijn en zorg werden tijdens de discussie aan dit criterium getoetst. Vaak was de conclusie dat een voorstel beter op lokaal niveau georganiseerd kan worden, maar dat voor de toekomst samenwerking niet uit het oog verloren mag worden. Er is in de regio en tussen de steden al veel samenwerking in de sociale pijler. Bijvoorbeeld op het gebied van jeugdcriminaliteit, jeugdzorg, verslavingszorg, dak- en thuislozen. De oproep was: breng dit duidelijker over het voetlicht. Het verklaart de keuzes voor de

36

projecten die nu in de strategische visie staat én het laat zien dat de Netwerkstadgemeenten meer verbindingen hebben dan alleen de gezamenlijke projecten die in de strategische visie zijn benoemd. De

deelnemers herkenden

zich in het profiel ‘grootstedelijk in het groen’. De

woonkwaliteiten van Netwerkstad Twente – een belangrijke vestigingsfactor voor bedrijven – mogen wel meer in de etalage worden gelegd. Het internationale profiel van de Netwerkstad vonden sommigen nog wat zwak. Een belangrijke stap is een inhoudelijke samenwerking met Gronau aan te gaan. Ook de Städtedreieck (Münster-Osnabrück-Netwerkstad) is een platform om het internationale profiel te ontwikkelen. De Agglolijn benoemden enkele deelnemers als een noodzakelijke voorziening voor Netwerkstad Twente. Het is de ruggengraat of levensader woonwijken, economische centra, voorzieningen en andere vormen van vervoer met elkaar verbindt De geloofwaardigheid van de samenwerking tussen de Netwerkstadgemeenten is nog een belangrijk punt van aandacht en zorg. Enerzijds omdat de samenwerking nog broos aanvoelt: gaat iedere gemeente voor z’n eigen gewin of echt voor het collectief? Anderzijds omdat er veel ambities zijn en de middelen – in een tijd van krimpende begrotingen – mogelijk ontoereikend zijn. Belangrijk is dat de Netwerkstad snel aan de slag gaat met de projecten die haalbaar zijn. Kleine of grote successen zijn nodig.

37

3. Vier groepsgesprekken met genodigde burgers Om tegemoet te komen aan de wens van de Raadsleden meer zicht te krijgen op wat er onder de inwoners leeft ten aanzien van de Netwerkstad en de beoogde projecten en voorzieningen, is in elk van de vier gemeenten een groepsgesprek of focusgroep gehouden. Doel daarvan was niet een representatieve steekproef te houden (daarvoor is de Netwerkstad als fenomeen nog te onbekend) maar om feiten, meningen en argumenten te verzamelen over wat mensen bezighoudt als het gaat om wel of niet samenwerken en voorzieningen delen. De uitkomsten moeten ook met die ogen bekeken worden. Vooraf aan de groepsgesprekken is aan raadsleden gevraagd welke mensen zij interessant vonden om gehoord te worden. We wilden niet alleen de vaste insprekers horen, maar ook andere geluiden horen en mensen benaderen die niet vanzelfsprekend op een open uitnodiging afkomen. In alle vier gemeenten hebben raadsleden gesprekspartners uitgenodigd. Alleen in Hengelo is aanvullend een aantal mensen via een onderzoeksbureau benaderd. De bijeenkomsten vonden plaats in de derde week van februari.

Almelo “Verkering met de andere steden is leuk, maar hoe verplichtend is die Netwerkstad eigenlijk?” Met die opmerking was de toon gezet voor een levendige discussie over de rol van Almelo in de Netwerkstad. Elf genodigde burgers gingen met elkaar het gesprek aan, daarbij af en toe op ingehouden wijze gesouffleerd door acht belangstellende Almelose raadsleden. Almelo heeft iets te winnen met de Netwerkstad, was een terugkomend beeld. Als het maar niet vrijblijvend wordt. Samenwerken is meedenken en meewerken en kan soms ook meebetalen zijn. Maar niet concurreren en wel als gemeenten elkaars sterke punten benutten, was de gedachte. Bijvoorbeeld om gezamenlijk te zorgen dat de rechtbank voor Almelo behouden blijft, zoals ook Almelo zich sterk heeft gemaakt voor de universiteit in Enschede. “En daar willen we nu dus best wel wat voor terug.” Groen, water en cultuur zijn de punten die Almelo moet uitbuiten. Almelo kan zich perfect ontwikkelen als ontspannen stad, bijvoorbeeld met grote aantrekkingskracht voor senioren, vond een enkeling. Maar de meesten vonden dat toch een te eenzijdige focus. Een toeristisch-recreatief centrum in Almelo is uitstekend, maar met toerisme in een groene stad en omgeving alleen red je het niet. Er zijn maar weinig steden die daar van kunnen leven. Almelo is niet de stad van vooral hoogwaardige en hoogopgeleide werkgelegenheid. Fusies van de ROC’s en de spin-off daarvan zouden in Netwerkstadverband voor Almelo een goede zaak zijn. “Nu al zie je dat alles naar Hengelo wegtrekt” En natuurlijk passend werk en bedrijvigheid zonder vervuilers op het regionaal bedrijventerrein. 38

Borne Bornenaren hebben het goed naar de zin in hun gemeente. Een prettige leefgemeenschap, lekker open, transparant en kleinschalig, veel cultuur, goede voorzieningen, een mooie groene omgeving en grootstedelijke voorzieningen op korte afstand. Natuurlijk zijn er ook verbeterpunten, zoals de voorzieningen voor kinderen van lagere school leeftijd, maar in het algemeen is men best tevreden. In tegenstelling tot wat je zou verwachten bij zo’n relatief kleine gemeente waar net een gemeentelijke herindelingsdiscussie achter de rug is, wordt de Netwerkstad niet als dreigend ervaren. Sterker nog: Bornenaren zijn blij met grootstedelijke voorzieningen in de buurt. Zolang het het kleinschalige, groene en intieme karakter én de zelfstandigheid van Borne niet wordt aangetast, lijkt samenwerking met omliggende gemeenten een logische stap. En dat kan best betekenen dat je meebetaalt aan voorzieningen in andere gemeenten, als inwoners van Borne er massaal van profiteren. Het profiel van Borne binnen de Netwerkstad wordt onderschreven. Er zou alleen wel wat meer gedaan mogen worden om het ook inhoud te geven, bijvoorbeeld door een regio-VVV in Borne te huisvesten of door ambachtelijk of kleinschalig ondernemerschap te stimuleren. De projecten in de strategische visie stuiten in Borne niet op noemenswaardige bezwaren, hoogstens het feit dat Borne er wat bekaaid lijkt af te komen. Belangrijker vindt men het dat de projecten ook echt worden uitgevoerd, zonder budgetoverschrijdingen, extra bureaucratie of een nieuwe bestuurslaag. En tot slot: leg goed uit wat Netwerkstad Twente is en wat het betekent voor burgers. “Geen bestuurstaal, maar de burgers in beeld.”

Enschede De deelnemers aan deze bijeenkomst staan kritisch ten opzichte van de netwerkstad. Samenwerking tussen de steden lijkt ze prima, maar dan niet over de hoofden van burgers. En dat lijkt er nu een beetje te gebeuren: “over u, zonder u”. Ook mag de betekenis van de projecten wel wat duidelijker worden gemaakt, zodat burgers snappen waar het precies over gaat en wat ze er mee winnen. Bovendien: er zijn wel meer samenwerkingsmogelijkheden dan alleen de Netwerkstadprojecten. Bijvoorbeeld voor zorginstellingen en op het gebied van kunst & cultuur. De aanwezigen zien een voor de hand liggende connectie met Hengelo, maar Borne en zeker Almelo zijn al wat verder weg: “Almelo? Daar heeft Enschede niets mee”. Daarnaast is er altijd een zekere argwaan ten opzichte van elkaar. Er mag best wat onderlinge competitie zijn, maar op bijvoorbeeld het gebied van infrastructuur (N18) moet gezamenlijk worden

39

opgetrokken. Als het echt spannend wordt, zou dat de samenwerking tussen de vier gemeenten wel eens op kunnen blazen. Een goede onderliggende economische structuur zou dat kunnen voorkomen. En meer verplichtende afspraken zijn misschien een uitkomst, maar dan wel met respect voor de unieke en sterke punten die elke gemeente heeft. Het gezamenlijk belang moet de zichtbare basis van elk project vormen, anders ontbreekt het draagvlak. Leg de betekenis van het Muziekkwartier niet alleen in Enschede uit, maar ook in de andere gemeenten. Van bovenaf opdringen is verkeerd, de burger moet een stem hebben in welke kant de netwerkstad op gaat. Laat de samenwerking groeien: in het begin tevreden zijn met kleine successen en geleidelijk toewerken naar verdere samenwerking.

Hengelo Een zeer gemengd gezelschap van ruim vijftien personen vormde het groepsgesprek in het stadhuis van Hengelo. Een deel van de gesprekspartners was wat meer bestuurlijk georiënteerd, een deel was vooral begaan met de stad en de leefomgeving. Een paar hartenkreten werden gedeeld; vergeet de kwaliteit van de eigen stad en de eigen woonomgeving niet . Hengeloërs aan tafel zijn niet blij met de ontwikkelingen in hun eigen binnenstad. “We worden net Lille. Weidewinkels en een doods centrum.”Voor gezelligheid en winkelen gaat men naar Enschede, daar vind je nog wel grote zaken in het centrum. Dat vindt men hier te weinig terug. Ook in Netwerkstadverband moet er oog zijn voor de identiteit van Hengelo en de eigen autonomie. Samenwerking is prima, maar mag niet vrijblijvend of amateuristisch zijn en moet zich vooral richten op gewone, haalbare en voor de inwoners zichtbare dingen. Liever iets in de eigen woonomgeving, dan een dure ijsbaan, klonk het hier. Voorzieningen delen hoeft niet louter met de andere drie gemeenten. Dat kan ook in een breder verband, zoals met Oldenzaal. En delen kan ook betekenen samen bezuinigen en bijvoorbeeld medisch specialisten evenwichtig verdelen over de ziekenhuizen. Voorzieningen moeten wel bereikbaar zijn. Ook hier een pleidooi voor een goede bereikbaarheid ván de Netwerkstad en bínnen de Netwerkstad. In Hengelo, kantorenstad en ROC-stad in ontwikkeling, is er oog voor de economische aspecten en de noodzaak van groei. Maar de zoektocht is toch vooral die naar de balans tussen economische ontwikkeling en leefbaarheid. “In Twente is nog veel ruimte. Er liggen gouden kansen, al we samenwerken.”

40

4. Vragen over de Netwerkstad Twente In januari en februari zijn via vragenlijsten peilingen gehouden onder de inwoners van Netwerkstad Twente. In Hengelo en Enschede is daarbij gebruikt gemaakt van bestaande internetpanels. In Almelo en Borne zijn schriftelijke vragenlijsten verspreid, wat in het geval van Borne tot onvoldoende respons heeft geleid. Naast de peilingen zijn enkele vragen gesteld aan bezoekers van de Tubantiawebsite. Netwerkstad relatief onbekend Netwerkstad Twente is nog geen bekend fenomeen. In Enschede is de vragenlijst aangeboden zonder vooraf het onderwerp te benoemen en dus kon specifiek naar de bekendheid van Netwerkstad Twente worden gevraagd. Minder dan de helft van de panelleden gaf aan wel eens gehoord te hebben van de Netwerkstad. In alle vragenlijsten (met uitzondering van de Tubantiapeiling) is gevraagd naar de bekendheid van de Netwerkstadprojecten. Veel projecten zijn onbekend, zo bleek. De bekendste projecten zijn het Regionaal Bedrijventerrein en FBK-stadion Veldwijk. In Enschede scoren ook het Muziekkwartier en de Euregionale ijsbaan hoog. Samenwerking positief Netwerkstad Twente mag dan geen erg bekend begrip zijn, veel burgers staan wel positief tegenover de samenwerking tussen de vier steden. De belangrijkste argumenten daarvoor zijn: (kosten)efficiëntie, krachtenbundeling en gezamenlijke belangenbehartiging in Den Haag. Bedenkingen bij de samenwerking hebben te maken met het verlies van de gemeentelijke identiteit, toename van de bureaucratie en de angst dat er niks van de grond komt. In de vragenlijsten zijn de vier samenwerkingsvormen uit de strategische visie aan de respondenten voorgelegd. De meeste kozen daarbij voor ‘meepraten’ (het uitwisselen van ideeën, meningen en uitgangspunten) of ‘meewerken’ (concrete afspraken maken over de onderlinge afstemming en samenwerking) als de beste samenwerkingsvorm. Tegenover gezamenlijk financieren (‘meebetalen’) of het

Verwantschap

Gegevens van Gegevens van Borne zijn zijn inschatting inschatting op basis van focusgroep

gezamenlijk uitvoeren en beheren van projecten (‘volledig samenwerken’) lijkt nog wat koudwatervrees te bestaan.

41

Onderlinge verwantschap vooral van praktische aard Uit vragen over het bezoek van de Netwerkstadgemeenten, blijken de volgende bezoekpatronen het sterkst: Almelo-Enschede, Borne-Hengelo, Borne-Enschede, HengeloBorne, Hengelo-Enschede en Enschede-Hengelo. De reden voor het bezoeken van andere Netwerkstadgemeenten zijn meestal werk, familiebezoek of winkelen. Interesse in de andere Netwerkstadgemeenten is er in het algemeen nauwelijks. De ondervraagden voelen zich meer Nederlander, Twentenaar of bijvoorbeeld Hengeloër, dan dat ze zichzelf als inwoner van de Netwerkstad zien. Profiel van Enschede past het best In de strategische visie zijn per Netwerkstadgemeente profielkenmerken opgesteld. De ondervraagden onderschrijven de profielkenmerken van Enschede het meest: aantrekkelijke winkels voor de hele regio, knooppunten van kennis, medisch centrum van de Netwerkstad. Van Borne worden vooral de profielkenmerken groene kern en cultureel erfgoed herkend. Hengeloërs onderschrijven alle profielkenmerken van hun eigen stad – knooppunt van (spoor)wegen, kantoren en congresfaciliteiten en dé stad voor vakopleidingen – buiten Hengelo wordt vooral het kenmerk knooppunt van spoorwegen herkend. De profielkenmerken van Almelo (bestuurlijk en juridisch centrum, grootschalige bedrijven en luxe wonen aan het water) worden het minst als passend gezien, ook door Almeloërs zelf. Investeren in zorg en onderwijs De respondenten kregen fictief honderd miljoen te investeren in de Netwerkstad. Het bedrag mocht verdeeld worden over allerlei soorten voorzieningen, van aantrekkelijke winkelgebieden en cultuur tot wonen aan het water en een groene omgeving. De inwoners van de Netwerkstad kiezen vooral voor zorg en onderwijs. In Hengelo en Enschede is er ook aandacht voor een groene omgeving. Almelo Enschede Hengelo Tubantia Zorg

16,7

19,7

18,3

16,4

Onderwijs 13,8

16,4

14,7

13,3

Sport

8,1

6,9

7,4

29,4

Groen

7,6

11,3

11,2

8,4

Geld voor… (in miljoen euro van in totaal 100 miljoen) De respondenten van de Tubantiapeiling geven veel prioriteit aan sport. Dat werd nog eens onderstreept door het feit dat zij de Euregionale IJsbaan Enschede het belangrijkste Netwerkstadproject vinden. 42

Agglolijn grootste gemene deler De respondenten hebben de projecten uit de strategische visie gerangschikt naar belangrijkheid. In alle peilingen scoort de Agglolijn hoog. Verder is het beeld per peiling lokaal gekleurd. Almeloërs vinden het Regionaal Bedrijventerrein belangrijk en Enschedeërs onderstrepen het belang van Kennispark Twente, het Muziekkwartier en de Euregionale IJsbaan. Hengeloërs geven prioriteit aan Hart van Zuid en het FBK-stadion Veldwijk.

5. Samenvattend In hoofdlijnen laat de uitkomst van de raadpleging zich in één alinea samenvatten. De Netwerkstad is nog een weinig bekend begrip; een minderheid van de geraadpleegde burgers geeft aan te weten dat de Netwerkstad Twente een samenwerkingsverband tussen vier gemeenten is. Dat wil niet zeggen, dat mensen samenwerking tussen de Twentse steden afwijzen. Sterker nog, samenwerking lijkt logisch en zinvol. Maar dan moet die samenwerking concreet zijn en niet blijven hangen in vrijblijvende afspraken. Geen bureaucratie, wordt dan vaak genoemd. De concrete projecten, die in de strategische visie zijn voorgesteld, zijn vaak bekender dan de Netwerkstad. Mensen vinden het een goede zaak goede voorzieningen, die te duur zijn voor één gemeente, met de buurgemeenten te delen. Van veel voorzieningen of plannen heeft men ‘weleens gehoord.’ Een stukje reizen voor het Muziekwartier of een ijsbaan is aanvaardbaar, mits die voorzieningen goed bereikbaar zijn via bijvoorbeeld een agglolijn. En wat zeker van groot belang is: de samenwerking tussen de vier gemeenten mag niet leiden tot verlies van de eigen identiteit. De

vertegenwoordigers

van

maatschappelijke

organisaties,

bedrijfsleven

en

belangengroepen kennen de Netwerkstad wel. ‘Grootstedelijk in het groen” vinden zij veelal een adequate omschrijving voor de Netwerkstad. Ook in deze groeperingen de roep om vooral dingen te doen. Suggesties zijn er genoeg, zowel op het gebied van groen in de stad, versterken van de economie, slagkracht richting Den Haag als verbeteren van lokale en gemeenschappelijke maatschappelijke voorzieningen. “Er is al veel samenwerking”, wordt diverse keren benadrukt. “Binnen en buiten de grenzen van de Netwerkstad.” En bovendien moeten we niet vergeten dat we een internationale regio zijn, waarvan de mogelijkheden om dingen samen te doen niet ophouden bij de Duitse grens. Ook maatschappelijke organisaties noemen de Agglolijn als prioriteit. En zeker uit deze kringen de oproep: “Werk serieus samen, zorg voor bestuurlijke geloofwaardigheid en ga aan de slag!”

43

Bijlage deel E Politiek/bestuurlijke reacties op het voorontwerp Strategische visie deel II

14 april 2004 44

Toelichting Dit document is een overzicht van de politiek/bestuurlijke reacties op het voorontwerp strategische visie deel II (SVII). Het voorontwerp SV II is op schriftelijke wijze van advies voorzien door de politieke partijen en bestuurlijke afstemmingsberaden Netwerkstad. Voorts heeft het college van B&W van de gemeente Enschede gereageerd. Al deze reacties zijn samengebracht in deze rapportage en zijn gebruikt als input voor het definitieve ontwerp SV II. Het spreekt voor zich dat het niet mogelijk was om elke afzonderlijke reactie integraal op te nemen in de Strategische visie deel II. Er is gezocht naar gemeenschappelijke noemers die betrekking hebben op de hoofdlijnen van de visie. Vele opmerkingen en tips zullen in de nadere uitwerking van de plannen alsnog gebruikt worden. Daarnaast hebben diverse opmerkingen betrekking op de samenwerking, de structuur, de positie van de raden en het organiserend vermogen. Deze reacties richten zich op het Netwerkstad-proces maar niet direct op de inhoudelijke beleidsagenda. Daar waar mogelijk krijgen deze reacties een plek in SVII maar soms zal dat ook via andere kanalen moeten. De opbouw van dit document is als volgt. De niet gemarkeerde reacties zijn van de politieke partijen, de grijs gemarkeerde reactie zijn van de afstemmingsberaden en de colleges van B&W. Alle reacties zijn naar hoofdstuk gerubriceerd. Opmerkingen die niet direct op een van de hoofdstukken betrekking hebben zijn gerubriceerd naar de pijlers Fysiek, Economie, Sociaal. Reacties van gelijke strekking zijn één keer geformuleerd en de herkomst van de reactie is aangegeven (zie afkortingen). Om het enigszins beknopt te houden zijn reacties soms ook ingekort en/of geformuleerd als een vraag. De reacties van het communicatietraject met burgers en maatschappelijke organisaties is in een apart document vervat en is als onderdeel D opgenomen als bijlagen bij SV II. Indien u geïnteresseerd bent in de volledige reacties van de fracties dan kunt u die opvragen bij het projectbureau Netwerkstad Twente; 0530- 4876567 of [email protected]

Het projectbureau Netwerkstad Twente

45

HOOFDSTUK 1 Waarom een strategische visie deel II Fractie / gemeente

Onderwerp

Omschrijving reactie

Commentaar / tekstvoorstel

Doelstelling NT

Doelstelling dat binnen de NT niet 4 x hetzelfde gebeurt waar één gezamenlijke voorziening tot een kwalitatief beter product kan leiden (pag. 3) wordt onderschreven. Men stemt ermee in dat het totale pakket betekent dat door iedere partnergemeenten op onderdelen verlies kan worden geleden. Samenwerking in NT dient te leiden tot: - Afbouwen van ongezonde concurrentie tussen de steden; - Betere afstemming van stedelijke ontwikkelingen; - Functiedifferentiatie tussen de steden; - Instandhouden groene zones tussen de steden; - Realiseren van projecten met een bovenlokale meerwaarde; - Hoger voorzieningenniveau in Twente. Samenwerking mag niet leiden tot: - Aantasting autonomie van de steden; - Aantasting kwaliteit Twentse groen; - Aantasting Twentse identiteit; - Ontstaan van een Oostelijke Randstad; - Grotere afstand tussen bestuur en burger. Positief over de in SV II geformuleerde doelstellingen en profielen, met name die welke een bovenlokale betekenis hebben Passage op pag 3 SV II (“De samenwerking in Netwerkstadverband heeft tot doel…” tot einde van de pagina) wordt onderschreven. Meer aandacht voor ambitie, samenhang en beoogd resultaat. Per beleidscluster dient de ambitie te worden geformuleerd, waaruit de projecten moeten worden afgeleid.

Behelst instemming.

GB-B

Doelstelling NT

BB-H

PvdA-NT

Doelstelling NT Doelstelling NT

CDA-NT

VVD-NT

Doelstelling

Eens met in SV II geformuleerde doelstelling; samenwerking

Tekstvoorstel: geen.

Behelst instemming. Tekstvoorstel: geen

Behelst instemming. Tekstvoorstel: geen Behelst instemming. De ambitie per beleidscluster (pijler) wordt nu niet expliciet aangegeven. Dient nader tot uitdrukking te komen in de werkprogramma’s van de verschillende afstemmingsberaden. Tekstvoorstel: zin over opnemen in hoofdstuk 1 Behelst instemming.

46

Fractie / gemeente

Onderwerp


NT

moet voor iedere partnergemeente een duidelijke meerwaarde opleveren. Samenwerking moet zich toespitsen op voorzieningen met een bovengemeentelijk belang en/of effect zowel in volume als in kwaliteit. Het gezamenlijk maken van keuzes waarbij het lokale belang ondergeschikt kan worden aan het gemeenschappelijke belang wordt niet uit de weg gegaan. De VVD fracties kiezen bewust voor samenwerking met “behoud van zelfstandigheid”. De roep tot vorming van één stad wordt niet gedeeld. “Samenwerking met behoud van zelfstandigheid” is niet de makkelijkste weg, maar wel de weg die de kwaliteit van de besluitvorming kan waarborgen en het draagvlak bij de inwoners van onze steden zal bevorderen.

Commentaar / tekstvoorstel Tekstvoorstel: geen

47

HOOFDSTUK 2 Ontwikkelingen sinds strategische visie deel I Fractie / gemeente

GL-NT GB-B VVD-B PvdA-NT

GL-NT

Onderwerp



Ontwikkelingen Europees niveau

Grensoverschrijdende samenwerking met Gronau, stadtedreieck. Internationale positie Netwerkstad Intensivering kennisuitwisseling Grensoverschrijdend bedrijventerreinen

Landelijke beleid Sociaal irt GSB

Gezamenlijk optrekken ik het kader van GSB om maximaal aan te geven wat de gevolgen van het rijksbeleid zijn op sociaal terrein

Afstemmen GSB beleid

Gezamenlijke afstemming en basisprogrammering in de GSB-visies tot 2015/2030

Toekomst vliegveld

Gezamenlijk ontwikkeling van het vliegveld bepalen. Oldenzaal betrekken

De internationale positie van Netwerkstad Twente is in het definitieve concept strategische visie sterker benadrukt. In de nota Ruimte die medio dit jaar verschijnt is Twente opgenomen als Nationaal Stedelijk Netwerk dat zich profileert met potentie en kracht èn – wat minstens zo belangrijk is – met een internationaal geörienteerd netwerk (Münster-Osnabrück). De samenwerking in de Euregio en de Städtedreieck zal worden geïntensiveerd. Een grensoverschrijdend bedrijventerrein is thans niet aangewezen als een van de prioriteiten van Netwerkstad Twente en als zodanig ook niet op de agenda geplaatst. Het kabinet zet in op voortzetting. Voor de nieuwe convenantsperiode zijn de voorbereidingen in volle gang. De thema’s sluiten aan bij het regeerakkoord. Een onzekere factor is op dit moment de sociale pijler, aangezien de minimaal noodzakelijke financiele rijksmiddelen nog ontbreken. Zowel op rijks als provinciaal niveau speelt actualisering van het GSBbeleid. De kaders moeten nog worden ingevuld. Het is de bedoeling dat de netwerkstadgemeenten een aparte (kop)positie krijgen in de convenanten. De provincie heeft middelen gereserveerd. Deze zullen worden aangewend op basis van het vast te stellen Beleidskader GSB 2005-2009. De definitieve samenwerkingsthema’s voor het grotestedenbeleid zijn onlangs vastgesteld. Onlangs is het NPT aan het kabinet aangeboden. In afwachting van de uitkomsten van de onderhandelingen met het kabinet zijn door de EAT en de Kamer van Koophandel de eerste plannen gepresenteerd voor een doorstart van de burgerluchtvaart. Onderdelen van de strategische visie zijn input geweest voor het NPT. Het is de bedoeling de onderhandelingen met het rijk in de loop van 2004 af te ronden. Oldenzaal wordt met betrekking tot de luchthaven betrokken via de Bestuurlijke Taskforce.

48

Fractie / gemeente

VVD-B

Onderwerp



Bezuinigingen defensie (2.2.4)

Inrichten internationaal oefencentrum Vliegbasis voor alle mogelijke hulporganisaties. Daarbij ook de burgerluchtvaart aandacht geven. Lidmaatschap Eurocities wordt onderstreept. Concept wetsvoorstel WGR + afwachten en fracties TK benaderen Waken voor het feit dat NT enige speler is. Regio is aangewezen trekker om het proces samen met de provincie te trekken

Over de gevolgen voor het toekomstige medegebruik van hulporganisaties op het defensieterrein worden de gesprekken afgewacht met het rijk alvorens hiervoor alternatieven te ontwikkelen. Dit geldt ook voor definitieve uitspraken over de burgerluchtvaart. Een voorstel tot aanvragen lidmaatschap zal worden voorbereid.

2.1. Europees Inbedding NT Bestuurlijke vormgeving

SP-H GL-NT GB-B

Niet inzetten op vierde bestuurslaag; beslissing blijft bij de raden

Europees verband

BB-H

Differentiatie in regeling doorzetten. Wel vraagpunten of dit nog steeds mogelijk zal zijn. Nog steeds voorstander van democratisch gekozen orgaan: provincie Twente. Als dit niet kan dan huidige manier voortzetten dwz beslissing door raden. Uitstraling NT niet tot Berlijn. Osnabrück en Münster is ver genoeg. Twentse schaal is basis en daaraan zijn de NT projecten ondergeschikt.

De samenwerking in Netwerkstad is vooralsnog gebaseerd op het samenwerkingscharter Netwerkstad Twente. De definitieve bestuurlijke inbedding zal opnieuw aan de orde komen bij het inwerking treden van de Wgr-plus als opvolger van de Kaderwet bestuur in verandering. De raden van de gemeenten in de Netwerkstad zullen nadrukkelijk bij de besluitvorming daarover worden betrokken. Dit proces wordt ingestoken vanuit de drie betrokken bestuurseenheden: provincie, netwerkstad en regio. Het advies van de Raad van State over het concept wetsvoorstel Wgr-plus is onlangs aan het kabinet aangeboden. Het wetsvoorstel zal in mei aan de Tweede Kamer worden aangeboden. Bespreking in de diverse besluitvormingsarena’s zal worden benut om de positie van de Netwerkstad binnen de Wgr-plus als herkenbare entiteit te kunnen bepalen.

De gemeenten Almelo, Borne, Enschede en Hengelo zijn door het Rijk aangewezen als stedelijk netwerk onder voorwaarde van afstemming met Osnabruck/Munster en samenwerking met Gronau. Voorts is de totale Netwerkstad partner in de Stadtedreieck. De projecten die in het kader van de Strategische visie worden opgepakt hebben soms een Euregionale uitstraling en beperken zich op een ander moment weer tot de grenzen van de Netwerkstad. De projecten die een groot netwerkstadgehalte kennen verdienen gezamenlijke ondersteuning vanuit de NT gemeenten om waar mogelijk externe middelen verwerven bij de provinciale, landelijke en Europese overheid.

49

HOOFDSTUK 3 Totaal profiel Netwerkstad Twente Fractie / gemeente

GL-NT

GB-B VVD-B GB-B VVD-B GB-B

Onderwerp



Profiel grootstedelijk in het groen

Groen niet ondergeschikt maken aan de economische ambities. Naast Zendersche Esch een basisplan maken, Groen in Twente. Daarin afspraken maken en vastleggen over welke gebieden groen moeten blijven en waar ontwikkelingen mogelijk zijn. Hier hoort de vraag bij inzake bereidheid om “mee te betalen’. Groot weglaten dus; Stedelijk in het groen

Afstemmen met overige regiovisies is aan de orde. In deze wordt verwezen naar de Groen Licht notitie van de Regio Twente.

Profiel Informeren Menselijke maat Profiel

SP-H CDA-NT Profiel SP-H Profiel versus Autonomie gemeenten BB-H

PvdA-NT

Profiel

Benadrukken dat buurgemeenten elkaar moeten informeren bij lokale ingrepen die niet beschouwd kunnen worden als op zichzelf staande acties. Menselijke maat is voor bijvoorbeeld Enschede iets anders dan voor Borne. Hierin preciezer worden. Profiel Grootstedelijk in het groen is wel juist, moet ook uitgebuit worden maar is te weinig onderscheidend t.o.v. andere stedelijke netwerken. SVP nader aanscherpen. Het profiel betreft stad en ommeland samen. Derhalve visies landelijk gebied en NT afstemmen en laten uitgroeien tot een regionale visie. A.) Samenwerking niet vrijblijvend, echter autonomie van de steden blijft uitgangspunt. B.) Twente moet geen 2e randstad worden. Het gaat om kwalitatieve verbetering van de leefomgeving voor de Twentse bevolking. Oog houden voor waardevolle elementen zoals groen, wonen, werken en welzijn. Profiel uitbreiden; Grootstedelijk in het groen, daar

Overgenomen met de toevoeging dat in het Netwerkstadprofiel de Europese dimensie benadrukt wordt. De samenwerking Netwerkstad (charter en SV I en II) gaat van deze attitude uit. Op zich juist en moet tot uiting komen in de projectuitwerkingen. Het profiel van Borne is overigens nadrukkelijk in deze termen gedefinieerd. Overnemen. Zie gewijzigde profielkeuze.

Zie 1e reactie hoofdstuk 3 A.) Samenwerking binnen de NT is gebaseerd op vrijwilligheid. Autonomie gemeenten staat niet ter discussie. B.) Het streven is niet om een 2e randstad te worden. Wel is het opdracht van NT om de grootstedelijke ontwikkeling te stimuleren in samenhang met de bestaande (groene) kwaliteiten . Zie gewijzigd profiel

50

Fractie / gemeente

Onderwerp

Omschrijving reactie moet je wat voor doen! Inzake groen wordt opgemerkt dat op termijn ook de Zendersche Esch komt tot een samenwerkingsstructuur van meebetalen. Daarnaast betrekken middengebied Enschede-Hengelo incl. terrein luchthaven, Driene/ Lonnekermeer. Op voorhand; Lonnekermeer moet groen blijven.

Profiel CDA-NT B&W Enschede BAB-RF BAB-S

NT-Profiel

Grootstedelijk in het groen is een goede keuze. Daarin ambitie voor stedelijkheid, kennis, wonen en menselijke maat. Deze keuze terug laten komen in de vier boegbeeldprojecten. SV II sterker opbouwen vanuit een gezamenlijke profilering en minder vanuit de afzonderlijke stedelijke profielen. Voorts de internationale positie sterker aanzetten

Commentaar / tekstvoorstel Zie 1e en 6 e opmerking van hoofdstuk 3. Er zijn meer groene gebieden dan de Zendersche Esch die waardevol zijn en ontwikkelt moeten worden. Een bredere structuurvisie incl. groen en stedelijke tussengebieden is mogelijk. Maar dit mag een project Zendersche Esch als onderdeel van een boegbeeldproject niet vertragen. Akkoord met toevoeging dat het profiel gewijzigd is.

Zie gewijzigde SV II d.d. 14 april 2004. Hoofdstuk 3, Totaalprofiel NT is versterkt, hoofdstuk 4 afzonderlijke profielen is gecomprimeerd (o.a. delen naar de bijlagen)

51

HOOFDSTUK 4 Profilering en differentiatie binnen de Netwerkstad Fractie / gemeente

Onderwerp



Profielen

Profielen steden lijken teveel op elkaar o.a. op stedelijk en landelijk wonen en hogere inkomens naar de stad trekken. Dit leidt tot ongewenste concurrentie

Heeft aandacht in de ruimtelijk-fysieke opgaven

Profiel Almelo

Almelo natuurstad voor toerisme en recreatie met water als drager. Waterbeheer in NT afstemmen. Ontwikkelen Twentecentrum tot cultuurcentrum Almelo

Almelo heeft reeds water als kwaliteitsdrager in haar profiel Is een Almelose beslissing tenzij het een voorziening is/wordt die op de NT agenda hoort. Tot heden is dat niet het geval. Betrekken bij het uitwerken van het project Indoortopsporthal.

GL-NT

Idem L-A Idem

Profilering GB-B VVD-B

Sporthal geschikt voor internationale sportevenementen. Door groen in te vullen met trimbanen, fietscrosspaden, uitvloeiend naar internationale sportevenementen. Het profiel van Borne is terecht groen, landelijk, recreatie, toerisme. Dan ook projecten toewijzen die in dit profiel passen o.a. Cultuurhistorisch centrum in Borne. Toevoeging VVD plus Centraal bureau VVV en opwaardering openluchttheater Hertme

Staat wel op de bestuurlijke agenda. Is echter geen keuzevraagstuk voor SVII

52

HOOFDSTUK 5 Selectie van Netwerkstadprojecten Fractie / gemeente

Onderwerp



Resultaten

Wij willen over een jaar de eerste resultaten zien in de uitvoering van de boegbeeldprojecten

De meest prioritaire projecten zijn lange termijnprojecten waarop quick-wins moeilijk zijn te behalen. Toch zijn er t.a.v. verschillende projecten al resultaten in de voorbereiding of op onderdelen geboekt. In de werkplannen zullen alle projecten worden genoemd. Projecten worden toegewezen aan de drie pijlers. Voor elk project zal -in volgorde van actualiteit- na vaststelling van de visie een kaderstellende projectuitwerking worden opgesteld, ter vaststelling door de raden. De voortgang zal worden gemonitord tbv de verantwoording aan de raden. Deze uitwerking volgt in de kaderstellende projectuitwerkingen die zullen worden opgesteld..

PvdA-NT

PvdA-NT

GL-NT

GB-B

CDA-NT

Wijze van Laat de komende periode zien dat de boegbeelden samenwerking daadwerkelijk bovenlokaal van belang zijn: geef een meerwaarde aan Netwerkstad door deze bovenlokale projecten uit te werken in de gevolgen in termen van meedenken, meebeslissen en meebetalen. Wijze van T.a.v. wel of niet meebetalen: er moeten duidelijker samenwerking criteria worden uitgewerkt. Wat is de meerwaarde van een project, en in hoeverre vraagt dit daadwerkelijk om een bijdrage van de andere steden. Niet elke stad beschikt immers over de zelfde financiële draagkracht. Wijze van mbt type 3 meebetalen: gezien de onduidelijke samenwerking financiële status van Kennispark, Hart van Zuid en RBT is het aanwijzen van die boegbeelden als een type 3 project een brug te ver. Wijze van Duidelijke afspraken over intensiteit van de samenwerking samenwerking noodzakelijk

Dit zal per project verschillen. De uitwerking volgt in de kaderstellende projectuitwerkingen per project.

Kennispark is 2 a 3, HvZ is 2 a 3, RBT is type 4. Dit als uitgangspunt vasthouden. De precieze uitwerking hiervan volgt in de projectuitwerkingen die per project zullen worden opgesteld. Daarbij is er voor de raden opnieuw een beslismoment. De uitwerking hiervan volgt in de projectuitwerkingen die voor elk project zullen worden opgesteld. Daarbij is er voor de raden opnieuw een beslismoment.

53

Fractie / gemeente

Onderwerp



Werkwijze boegbeelden

Verwijst naar blz 22 en 23 waar de werkwijze t.a.v. boegbeelden wordt beschreven, en vraagt zich af of ze zover al willen gaan, graag nader overleg.

Werkwijze boegbeelden Prioriteren

Voor alle boegbeelden de stappen 4 en 5 van het CDA stappenplan volgen T.a.v. prioritering sterprojecten: graag eerst nadere gegevens over financieringsmogelijkheden, en dan pas de prioriteiten bepalen. Prioritering mag geen statisch geheel zijn.

Prioriteren

Het aantal projecten baart zorgen. Beter focussen op een of twee. Van te voren de consequenties duidelijk maken. Wat doen of laten de andere gemeenten, en hoe lang gelden deze eventuele beperkingen. Het belang van alle projecten wordt onderschreven, maar neem niet te veel hooi op de vork, het is de vraag of we dat aankunnen. Hoe is prioritering Sterprojecten tot stand gekomen.

Deze tekst gaat over het netwerkstadgehalte van de boegbeelden. De werkwijze geldt alleen voor het netwerkstadgehalte. In de bijlagen is dit voor de boegbeelden beschreven. Voor alle projecten zal het netwerkstadgehalte worden aangegeven in de op te stellen projectuitwerkingen per project. Het nader overleg kan bij de opstelling van de projectuitwerking plaatsvinden. Klopt. Dit wordt bij het opstellen van de projectuitwerking per project uitgewerkt. Prioritering moet een dynamisch begrip zijn. Hoewel vooraf prioriteiten kunnen worden benoemd zal in de praktijk een pragmatische werkwijze inspelen op de actualiteit t.a.v. voortgang en mogelijkheden. In hoofdstuk 5 zal dit worden aangegeven. Het pact met alle projecten als uitgangspunt blijven hanteren. Maar niet alle projecten zullen gelijk tot ontwikkeling komen. Consequenties etc. worden in de projectuitwerking aangegeven. Niet alle projecten zullen gelijk tot ontwikkeling komen. E.e.a. is mede afhankelijk van gemeentelijke capaciteit. Projecten zijn in de diverse pijlers beoordeeld op de in hoofdstuk 5 verwoorde criteria. Het onderscheid Ster- en overige projecten is vervallen. Het pact betekent in principe overeenstemming over alle projecten. Vervolgens zal bij de uitwerking niet alles tegelijk kunnen worden aangepakt. Daarbij zal dan concentratie plaatsvinden o.b.v. actualiteit, mogelijkheden, resultaatgerichtheid. Flexibiliteit is hierbij belangrijk. In een voortgangsrapportage zal hierover gerapporteerd worden. E.e.a. wordt uitgewerkt in de kaderstellende

GB-B

CDA-NT

GB-B

GB-H Prioriteren PvdA-NT

Prioriteren

Moed hebben om op een beperkt aantal projecten en activiteiten te concentreren. Tastbare resultaten en succes zijn nodig. Meerwaarde is belangrijker dan dat gemeenten gelijkelijk aan hun trekken komen.

Prioriteren

Projectmatige aanpak uitgangspunt. Onderbouwing,

CDA-NT

VVD-NT

54

Fractie / gemeente

L-A GB-B VVD-B

Onderwerp

Cult hist Centrum Cult hist Centrum RBT

L-A Hart van Zuid GB-B Zendersche Esch



uitwerken bovengemeentelijk belang en financiering is van belang alvorens nader te prioriteren. Afspraken maken over selectie nieuwe projecten. Voorrang voor de boegbeelden.

projectuitwerkingen die per project zullen worden opgesteld en aan de raden ter vaststelling aangeboden. Nieuwe ideeën zijn uiteraard welkom, maar daarbij geldt dat het pact ook een afspraak inhoudt, die niet telkens kan worden herzien. Het evalueren van oude en nieuwe projecten zou bijvoorbeeld aan de hand van de jaarlijkse voortgangsrapportage kunnen gebeuren. Voorstel: eerst kaderstellende projectuitwerking opstellen, daarbij ook ingaan op haalbaarheid en locatie, dan politiek tot een keuze komen. Wellicht, dit kan bij het opstellen van de projectuitwerking worden meegenomen.

Het cultuurhistorisch centrum moet in Borne komen, dat ligt centraal en is volgens eerder gemaakte afspraken. Is het een idee het filmmuseum Amsterdam dat geen onderkomen meer heeft in dit verband naar Twente te halen? Tegen het RBT, voorstander van revitaliseren en herstructureren van bestaande bedrijvenparken en industrieterreinen. Graag nadere uitleg over de toegevoegde waarde van Hart van Zuid voor de gehele NWS, mede gelet op criteria 3 en 4. Zelfde vraag voor sterprojecten, o.a. wonen in Almelo Er worden aan Zendersche Esch al kosten gemaakt, voordat de status van het project duidelijk is. Er kan vervolgens strijdigheid optreden tussen Bornse visie en financiële visie op ontwikkeling Zendersche Esch

RBT is in strategische visie deel I aangewezen als boegbeeld. Voor het netwerkstadgehalte van Hart van Zuid zie de bijlagen. Voor de sterprojecten zal het netwerkstadgehalte nog nader worden uitgewerkt. Onderzoek is noodzakelijk om mogelijkheden te verkennen. In de projectuitwerkingen zal e.e.a. worden uitgewerkt, ook financieel. Voor de raden is er daarbij dan een beslismoment.

55

Fractie / gemeente

Onderwerp



Agglolijn

Agglolijn is belangrijkste boegbeeld, en meer dan alleen HOV-systeem. Graag aandacht schenken aan bereikbaarheid en ontsluiting NWS.

SP-H GB-H

Agglolijn Agglolijn Muziekkwartier

VVD-B

Sportservice centrum N18

Meer vaart maken met de realisering van de Agglolijn Agglolijn als basis-boegbeeldproject. Muziekkwartier in hoeverre kunnen de muziekscholen in de vier gemeenten samenwerken in de uitstraling en de effecten hiervan? Het Olympisch Steunpunt betrekken bij het op te zetten sportservicecentrum? Bij spoorzones is ook met Oldenzaal contact, een dergelijke brede werkwijze ook bij N18 (Euregio) en bij verbetering van de verbinding met Zwolle? Kennispark breder ontwikkelen, als een Netwerkstad breed economisch ontwikkelingsmodel. Niet beperken tot park in de nabijheid van de UT.

Dit wordt onderschreven. Het voortouw ligt hier bij de Regio Twente. Binnenkort volgt communicatie vanuit de Regio Twente over de voortgang. Medio 2004 wordt de keuze voor een variant actueel. Ook in Netwerkstadverband zal deze keuze besproken worden. Vanuit de Netwerkstad zal worden aangedrongen op voortgang op korte termijn. Ook zal in samenwerking met de Regio Twente gekomen worden tot actualisering van het RVVP. Zie hiervoor. Zie hiervoor. Dit zal worden nagegaan bij de uitwerking van dit project.

Kennispark VVD-NT

Dit zal worden nagegaan bij de uitwerking van dit project Ja. Dat gebeurt al. Dat is de bedoeling. Verwezen wordt o.a. naar het NPT.

56

HOOFDSTUK 5 Netwerkstadprojecten en RF, bestuurlijke reacties. Wie BAB SOC

Onderwerp wijze van samenwerken

Omschrijving reactie Geeft uitleg bij de grafieken t.a.v. de mate van samenwerking

Commentaar / tekstvoorstel Uitleg in de tekst opnemen

BAB EZ

wijze van samenwerken

Niet selectief genoeg, teveel typen projecten

Typen alsnog schrappen. Alleen werken met Netwerkstadprojecten, en daarbinnen alleen nog de Boegbeelden onderscheiden. De termen sterprojecten en overige projecten schrappen. Aangeven dat met de prioriteiten pragmatisch zal worden omgegaan. T.a.v. het sportculster zijn nadere afspraken gemaakt over prioritering, deze overnemen. De in hoofdtuk 5 beschreven werkwijze voor boegbeelden (o.a. besluitvorming over netwerkstadgehalte op netwerkstadniveau) geldt voor alle projecten. Gaan werken met kaderstellende projectuitwerkingen, met uitwerking van de samenwerking per project, vast te stellen door de raden en vervolgens monitoring tbv de verantwoording.

BAB EZ

netwerkstadgehalte netwerkstadgehalte beter uitwerken

Dit gebeurt na vaststelling van de visie in uitwerkingen per project.

aan de slag

Nu graag afdalen naar projectniveau en daar concrete afspraken over maken. Projecten en consequenties uitwerken. Netwerkstadgehalte van sterprojecten en overige projecten ook bepalen Indoortopsporthal moet voorziening zijn met internationaal allure.

Na vaststelling van de visie worden uitwerkingen per project opgesteld, waarin e.e.a. per project wordt aangegeven. Vast te stellen door de raden.

Aandacht voor juiste namen in

Akkoord

BAB RF

BAB SOC

indoortopsporthal

BAB

namen

Akkoord. In projectuitwerkingen opnemen.

57

Wie SOC

Onderwerp

Omschrijving reactie werkplannen en projectbeschrijvingen


BAB RF

wonen

Afspraken over wervende woonmogelijkheden houdt in meer bouwen voor doelgroepen en dat zijn zeker ook de hogere inkomens, dit voortvarend oppakken Hengelo scherper positioneren op de regionale en internationale vervoersas.

Spoort met SV deel I

BAB RF

infraststructuur

In hoofdstuk 2 opnemen in relatie tot Nota Ruimte en NPT

58

Hoofdstuk 6 – van visie naar Pact Fractie / gemeente

Onderwerp



Programmering

Pact en werkprogramma’s moeten voorzien in een grondige basisprogrammering op terreinen als bouw van bedrijven, NT mag geen vierde bestuurslaag worden. Stuurgroep NT moet op een democratisch verantwoorde manier worden gecontroleerd, bv. door intergemeentelijke groep raadsleden (per fractie 1/ totaal 30) Besprekingen van deze groep zijn openbaar. De groep bewaakt de kaders, zoals door de raden gesteld. De groep bewaakt tevens de goede afstemming tussen NT en omliggende gemeenten, regio en provincie. T.a.v. de uitvoering van de projecten moeten er waarborgen komen dat gezamenlijk beschikbaar gestelde middelen ook ten goede komen aan alle Netwerkstadgemeenten.

Is één van de beleidsinitiatieven uit SVI en onderdeel van het werkprogramma BAB E.

Verbetering van de communicatie over de NT naar burgers toe middels alle locale media (RTV Oost, TCTubantia en Huis aan Huis) Geheel akkoord met de pact-gedachte dat om in zijn totaliteit op winst uit te komen op onderdelen verlies kan worden geleden. Het gaat te ver om projecten op voorhand als type 3.-projecten te bestempelen. Alleen de projecten RBT & Agglolijn komen op dit moment voor die kwalificatie in aanmerking, mits duidelijk wordt gemaakt in hoeverre financiering van deze projecten in NT-verband thans mogelijk is.

Akkoord. De communicatie zal na vaststelling van SVII in nader uit te werken projectformats per project worden georganiseerd.

Institutionalisering GL-NT

Financiën

L-A Communicatie Pact

Financiën GB-B

Akkoord. Tijdens de bijeenkomst op 10 maart 2004 is afgesproken dat de raadspresidia met een voorstel komen over de betrokkenheid van de vier raden in het vervolgtraject na vaststelling van SVII. Zie ook reacties/commentaar hoofdstuk 2.

Gezamenlijk beschikbaar gestelde middelen komen ten goede aan Netwerkstadprojecten en vanwege het Netwerkstadgehalte van deze projecten aan alle Netwerkstadgemeenten.

De gezamenlijke financiering van deze projecten wordt na vaststelling van SVII in nader uit te werken projectformats inzichtelijk gemaakt. Eerst duidelijkheid creëren over wat we gaan doen, dan pas over hoe we het aan gaan pakken.

59

Fractie / gemeente

Onderwerp Pact

VVD-B

SP-H

BB-H

PVDA-NT


Het pact moet verder worden uitgewerkt en financieel worden onderbouwd. Als het pact op onderdelen tot verlies lijdt, moeten financiële offers impliciet worden ingecalculeerd. Institutionalisering Er moet meer aandacht worden besteed aan de gelegenheid voor inspraak, geconcretiseerd naar het gevoel van de locale inwoners. Bij institutionalisering van de projectorganisatie NT moet er aandacht zijn voor ‘opdracht’, ‘controle’ en ‘uitvoering’. Pact Het pact maakt de consequenties van de samenwerking niet voldoende duidelijk. Het risico bestaat dat de samenwerking daardoor te vrijblijvend blijft. Het is de hoogste tijd om van papier tot uitvoering te komen. Institutionalisering De samenwerking in Netwerkstadverband moet berusten op draagvlak. Draagvlak onder inwoners, bedrijven, maatschappelijke instanties, bestuurders en gekozen volksvertegenwoordigers. Uitvoering Het pact geeft antwoord op de ‘wat’ vraag, maar niet op de ‘hoe’ vraag.

Commentaar / tekstvoorstel De financiële doorvertaling van het pact komt aan de orde na vaststelling van SVII de nader uit te werken projectformats. Zie bovenstaande. Akkoord. Tijdens de bijeenkomst op 10 maart 2004 is afgesproken dat de raadspresidia met een voorstel komen over de betrokkenheid van de vier raden in het vervolgtraject na vaststelling van SVII. Het pact en dus de samenwerking zijn niet vrijblijvend.

Akkoord.

Daarom is het pact ook onderdeel van de Strategische visie. De hoe vraag komt aan de orde na vaststelling van de SVII. De visie en het pact voorzien niet in uitvoering en Uitvoering en slagkracht komen aan de orde in na slagkracht. Dat is jammer omdat de PvdA fracties vaststelling van de SVII nader uit te werken al in hun reacties op deel I hebben aangegeven projectformats. dat zij graag zouden zien hoe de Netwerkstad denkt concreet aan de slag te gaan.

60

Fractie / gemeente

Onderwerp

Institutionalisering



Bestuurders stuurgroep worden opgeroepen om concreet en slagvaardig ‘bovenlokaal’ aan de slag te gaan. Er moet worden gebroken met het ‘wijzij’-denken. Helaas wordt bij de ambtelijke apparaten nog niet in termen van ‘Netwerkstad’ gedacht. Projecten moeten zo worden uitgewerkt dat iedereen erbij betrokken is en iedereen er achter staat.

Deze daadkracht wordt onderschreven. In het vervolgtraject moet uitdrukkelijk aandacht worden besteed aan de betrokkenheid van de ambtelijke apparaten.

Akkoord. Tijdens de bijeenkomst op 10 maart 2004 is afgesproken dat de raadspresidia met een voorstel komen over de betrokkenheid van de vier raden in het vervolgtraject na vaststelling van SVII. Inwoners en maatschappelijke partners van de Netwerkstad Twente hebben al laten weten zich te kunnen vinden in de in het pact opgenomen Netwerkstadprojecten. Advies aan de stuurgroep om extern advies in te De uitvoering van het pact is ook een bestuurlijkwinnen over bestuurlijkeen ambtelijke organisatorische vraag en het is goed denkbaar organisatie van Netwerkstad Twente. om in deze cruciale fase externe ondersteuning in Bij de uitvoering moeten mensen worden te zetten ingeschakeld die gewend zijn om bovenlokaal te denken (bv. medewerkers van de RT) NT werkt ook aan het realiseren van ambities van het landelijk gebied, RT werkt op zijn beurt ook aan het realiseren van ambities van het stedelijk gebied. Er moet aandacht zijn voor de democratische Zie reacties en commentaar hoofdstuk 2. legitimatie. Er mag geen vierde bestuurslaag komen, maar de besluitvorming moet minder omslachtig en traag als thans het geval is. Wellicht kan het externe advies op de democratische legitimatie ingaan.

61

Fractie / gemeente

Onderwerp


Financiën

Er moet meer aandacht zijn voor de financiële gevolgen voor de verschillende gemeenten in de NT. Dat is nu nog een schimmig geheel.

Pact

CDA-NT


De financiële consequenties van de in het pact opgenomen Netwerkstadprojecten worden in de na vaststelling van SVII nader uit te werken projectformats inzichtelijk gemaakt. Samenwerking in NT verband is meer dan een Akkoord. zie gewijzigde SV II 14 april 2004 optelsom van boegbeeld-, ster- en overige projecten. De Strategisch visie moet een gezamenlijke inhoudelijke visievorming zijn binnen verschillende beleidsclusters om meerwaarde te kunnen bereiken voor het stedelijk gebied in Twente en haar omgeving. Dit heeft tot op heden (teveel) ontbroken. De Netwerkstad moet de ambitie hebben om zich Akkoord. Deze ambitie moet SVII ook uit te door kwaliteit te onderscheiden van andere stralen. Het systeem van de verdelende regio’s in Nederland. Als de Netwerkstad van rechtvaardigheid mag geen dominant criterium mening is dat de stedelijke milieus aantrekkelijker zijn. moeten worden, dan mag een verdeling waarin elke gemeente evenveel krijgt niet vanzelfsprekend zijn.

62

Fractie / gemeente

Onderwerp



Stappen naar een succesvolle samenwerking in Netwerkstad Twente zijn: 1. Formuleer visie op de samenwerking 2. Kies beleidsclusters en formuleer de NTambitie 3. Definieer onderlinge samenhang in projecten en rol / betrokkenheid externe partijen 4. Formeer een projectorganisatie en de bijdrage van afzonderlijke partners 5. Lever tastbare resultaten

Deze gedegen bestuurskundig verantwoorde werkwijze nemen we graag ter harte. De dagelijkse praktijk is overigens weerbarstig. Er wordt nu gewerkt volgens de drieslag: Visie -- programmering -- uitvoering. Er wordt gewerkt in drie pijlerprogramma’s waarbij o.a. de volgende criteria gelden; Meerwaarde netwerkstad, internationale dimensie, bovenlokale uitstraling, verhouding ambitieniveau en haalbaarheid.

Belangrijke randvoorwaarde bij deze stappen is: Focus telkens op win-win situaties 1. Wat is de meerwaarde van het initiatief voor de Netwerkstad? 2. Is het ambitieniveau van het initiatief voldoende? 3. Ligt optreden van een individuele gemeente niet meer voor de hand? 4. Hoe is het gesteld met de haalbaarheid?

63

Fractie / gemeente

Onderwerp

Omschrijving reactie Ten aanzien van de organisatie van Netwerkstad Twente: 1. Het projectbureau moet bij de uitvoering van de vier boegbeeldprojecten een duidelijker positie krijgen. Het bureau is de verbindende schakel in de uitvoering. Als hiervoor een kwalitatieve en een kwantitatieve uitbreiding van het projectbureau nodig is dan moet dat kunnen. 2. Het draagvlak onder alle gemeenten kan worden versterkt door het voorzitterschap van de stuurgroep NT te laten rouleren. Gedacht kan worden aan een periode van twee jaar. 3. De democratische legitimiteit verdient nadere aandacht. Gedacht kan worden aan een systematiek zoals die ook door de Regio Twente wordt gehanteerd (met pijlergewijze bestuurscommissies) en een frequentie van ca. vier bijeenkomsten per jaar. Democratische legitimiteit wordt ook bevordert door het besluitvormingsproces cf. de vijf stappen te doorlopen. 4. De communicatie met de inwoners van de Netwerkstad verdient bijzondere aandacht.


Het advies wordt aan de stuurgroep voorgelegd.

Akkoord. Tijdens de bijeenkomst op 10 maart 2004 is afgesproken dat de raadspresidia met een voorstel komen over de betrokkenheid van de vier raden in het vervolgtraject na vaststelling van SVII.

Akkoord. De communicatie zal na vaststelling van SVII in nader uit te werken projectformats per project worden georganiseerd.

64

Fractie / gemeente

Onderwerp



Institutionalisering

Het besluitvormingsproces moet de nodige aandacht krijgen teneinde te komen tot goede keuzes en heldere besluiten. Na vaststelling van de definitieve versie van Strategische visie II moeten de raden intensief worden betrokken bij het opstellen van de kaderstellende uitvoeringsplannen. Daarbij moet voldoende tijd worden ingeruimd voor fractieoverleg op Netwerkstadniveau.

Akkoord. Tijdens de bijeenkomst op 10 maart 2004 is afgesproken dat de raadspresidia met een voorstel komen over de betrokkenheid van de vier raden in het vervolgtraject na vaststelling van SVII.

Pact

De raadsleden stemmen ermee in, dat het pact uit het voorontwerp SVII ter vaststelling aan de raden wordt voorgelegd, als onderdeel van de SVII. Met het vaststellen van het projectenpakket in de SVII is er overeenstemming bereikt over de projecten waarmee we in NT met elkaar willen samenwerken, ook al zijn projecten als geld, prioritering en partnership nog niet volledig uitgewerkt. In het definitieve ontwerp van de SVII dienen voorts de uitkomsten van het communicatietraject en de reacties van de verschillende raadsfracties zo goed mogelijk te worden verwerkt. Na toelichting is er draagvlak voor de gekozen NT projecten. Begrip voor delen van – en meebetalen aan bovenlokale voorzieningen.

Akkoord. De onderdelen geld, prioritering en partnerships worden inzichtelijk gemaakt in de na vaststelling van SVII op te stellen projectformats.

VVD-NT

Radenbijeenkomst 10 maart 2004

Pact

Akkoord. Voorstel is overgenomen in het ontwerp SVII.

Akkoord.

65

Overige best. reacties B&W Enschede

Onderwerp (pag. VO SVII)


Pact

Het pact legt onvoldoende uit waarom alle partners Akkoord. Voorstel is overgenomen in het ontwerp SVII. gebaat zijn bij het realiseren van topvoorzieningen. Tevens legt het pact de verkeerde verbanden tussen projecten en de gevolgen daarvan voor andere gemeenten. Zo bedienen Hart van Zuid en Zuiderval een ander markt segment en mag realisatie van een woonpark Almelo niet leiden tot temporisering van het ontwikkelen van andere topwoonmilieus. In die zin is het pact niet meer dan een startpunt voor discussie. Er moet beter worden aangegeven hoe de gewenste De uitvoering van het pact komt aan de orde na topvoorzieningen gerealiseerd kunnen worden. vaststelling van SVII in nader uit te werken projectformats. De rol van de provincie bij het toewerken van een Provincie Overijssel en Regio Twente hoeven als visie naar een pact is niet duidelijk. bestendige partners de Strategische visie deel II en daarmee ook het pact niet vast te stellen. Realisatie van projecten door alle partners of door Deze mogelijkheid wordt inderdaad niet expliciet slechts één van de partners worden als genoemd, maar wie het pact goed bestudeert ziet dat mogelijkheden genoemd. Realisatie van projecten bij het project ‘spoorzones’ (p.29, onder 2.4) drie van door enkele van de partners wordt niet als de vier partners in beeld zijn. mogelijkheid genoemd, terwijl op dat juist een voor de hand liggende optie kan zijn. De consequenties van de projecten (plussen/ minnen) Regio Twente baseert zich op een eerder concept. voor de niet vestigingsgemeenten zijn onduidelijk. Plussen en minnen staan niet meer in voorontwerp van 16-12

BAB RF Uitvoering 16-12-03

Regio Twente

Pact

Pact

Uitvoering

Denk in deze fase nog niet al te projectgericht. Juist op dit moment zijn programma’s als verbinding tussen visie en projecten noodzakelijk.

Commentaar/ tekstvoorstel projectbureau

Deze opmerking verhoudt zich niet met de invulling van de rol van procesmanagement zoals die op pag. 31, derde alinea wordt omschreven. Het voorstel is niet overgenomen in het ontwerp van SVII. De Regio Twente is als enige deze mening toegedaan.

66

Institutionalisering Projectbureau moet, als bewaker en uitbouwer van de Akkoord. samenwerking, met name het projectmanagement ter hand nemen. Projectbureau moet de voortgang van projecten bewaken, maar moet zich niet met de uitvoering van die projecten bemoeien.

67

Reacties die betrekking hebben op de Economische pijler Fractie / gemeente

Onderwerp Economische pijler

Omschrijving reactie Herstructureren ‘oude’ bedrijventerreinen. Voorkomen wildgroei kantoorlocaties.

RBT alleen dán indien de noodzaak onomstotelijk is vastgesteld en het rendabel is. Mocht dit zo zijn, dan op zoek gaan naar een andere locatie dan Bornebroek. Promotie van kennisindustrie. GL-NT Innovatie van midden- en kleinbedrijf stimuleren.

Bevorderen recreatie en toerisme. Stimuleren biologische landbouw en landschapsonderhoud.

L-A

Economische Grondbeleid: streven naar een gezamenlijk grondbeleid. pijler Bedrijven en kantoren: absoluut niet verder uitbreiden met het oog op het huidige economische klimaat en toekomstverwachting.

Commentaar / tekstvoorstel Is in voorzien. Project herontwikkeling bedrijventerreinen Twentekanaal. Het afstemmen van kantoren- en bedrijventerreinenprogrammering is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. Wordt thans door het BAB E opgepakt. Momenteel is de (zoek)locatie AlmeloNoord in beeld Is in voorzien. Gezamenlijke promotie en profilering is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. Wordt thans door het BAB E opgepakt. Oprichting van een AVENT (Adviesraad voor Economische ontwikkeling in de NT) is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. ‘Stimulering van het MKB’ moet als thema op de agenda van de adviesraad komen. Wordt thans door het BAB E opgepakt. BAB E houdt een vinger aan de pols bij de bevordering van R&T in regioverband als het gaat om stedelijk toerisme. Is in voorzien. BAB E onderzoekt momenteel de mogelijkheden voor een Ruraal park in de NT Streven naar een gezamenlijk grondbeleid is als beleidsinitiatief opgenomen in de SVI. Wordt thans door het BAB E opgepakt. Kent een eigen bestuurlijk

68

Fractie / gemeente

Onderwerp


Economische In de wetenschap dat de steden de economische motor van pijler de regio vormen moet in de Netwerkstad Twente alles uit de kast worden gehaald om op Twentse schaal een actief arbeidsmarktbeleid te ontwikkelen en uit te voeren.

Commentaar / tekstvoorstel gremium, nl. het portefeuillehoudersoverleg Grondzaken. Oprichting van een AVENT is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. Actief arbeidsmarktbeleid is een belangrijk thema voor de adviesraad. Wordt thans door het BAB E opgepakt.

Gebruik maken van de kansen die samenwerking kan bieden met als tweeledige doelstelling: - Behoud en innovatie van de werkgelegenheid in Twente - Het bevorderen van de maatschappelijke –en arbeidsparticipatie. Versterken van de samenwerking binnen Twente 1. Naast samenwerking tussen economische afdelingen binnen de Netwerkstad, ook samenwerking tussen de afdelingen die zich bezig houden met het thema arbeidsmarktbeleid.

Voorstel moet worden meegenomen bij de oprichting van een AVENT. Wordt thans door het BAB E opgepakt. Relatie met RPA

2. Voorzetting van het Regionaal Platform Arbeidsmarktbeleid, met een lichte beheersstructuur en het accent op beleidsuitvoering. PvdA-NT 3. Gezamenlijke afspraken met de Twentse CWI’s over arbeidsmarktprojecten en over de ‘voordeur-problematiek’.

RPA.

4. Het opzetten van bovenlokale arbeidsmarktprojecten.

RPA.

69

Fractie / gemeente

Onderwerp



Versterking van het economisch profiel en de koppeling tussen economisch beleid en arbeidsmarktbeleid. De gezamenlijke afdelingen economie en werk moeten op korte termijn met een beleidskader economie en werk komen waarin de volgende punten opgenomen moeten worden: Gemeenschappelijk promotie en acquisitiebeleid.

Investeren in de kenniseconomie in Twente in samenhang met het onderwijsveld (kennispolis). Revitaliseren van bedrijventerreinen en het ontwikkelen van een regionaal bedrijventerrein. Een extra impuls aan het starterbeleid. Het ontwikkelen van de wijkeconomie.

Het werkelijk invulling geven samen met bedrijven en instellingen aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, waarbij gedacht kan worden aan werkgelegenheidsafspraken al dan niet verbonden aan overheidsopdrachten, adoptie en sponsering van projecten.

CDA-NT

Economische De Netwerkstad moet de komende jaren blijven investeren in pijler verbetering van de Economische structuur. Kenniseconomie moet een zwaar accent krijgen. De traditionele maakindustrie moet (waar nodig) vernieuwd worden.

Is in voorzien. Gezamenlijke promotie en acquisitie is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. Wordt thans door het BAB E opgepakt. Is in voorzien. Project Kennispark Twente. Is in voorzien. Project RBT en project herontwikkeling bedrijventerreinen Twentekanaal. Akkoord. Voorstel wordt meegenomen bij de oprichting van een AVENT. Het betreft een locale verantwoordelijkheid. Deze kan als de gemeenten daartoe besluiten worden opgeschaald naar het niveau van de Netwerkstad. Wordt meegenomen

Is in voorzien. Project Kennispark Twente. Het project voorziet ook in spin-off voor de niet vestigingsgemeenten.

70

Fractie / gemeente

Onderwerp


De mogelijkheid tot het oprichten van een platform voor economie en werkgelegenheid moet in de projectorganisatie worden ingebouwd. Het platform moet bestaan uit een aantal leden die tezamen een ontwikkelscenario opstellen voor economie en werkgelegenheid in de Netwerkstad. Het ontwikkelscenario moet uitmonden in een concreet actieprogramma voor de gezamenlijke gemeenten.


Is in voorzien. Oprichting van een AVENT is als beleidsinitiatief opgenomen in SVI. Wordt thans door het BAB E opgepakt.

Gebruikte afkortingen: NT Netwerkstad Twente SVII Strategische visie deel II van Netwerkstad Twente BAB E Bestuurlijk afstemmingsberaad Economie AVENT Adviesraad voor de economische ontwikkeling in de Netwerkstad Twent

71

Reacties die betrekking hebben op de Sociale pijler Fractie / Onderwerp gemeente Samenwerking GL-NT BAB-S



In het kader van sociaal beleid worden diverse Overnemen. Vooral communiceren via het stappen gezet om tot een betere afstemming en sociale werkprogramma. De structuur en inhoud samenwerking te komen. De wijze waarop de van SV II leent zich daar minder voor. samenwerking nu gerealiseerd wordt, moet worden voortgezet en waar mogelijk geïntensiveerd. Dat wat goed gaat kan overigens wel wat beter voor het voetlicht worden gebracht.

72

Fractie / Onderwerp gemeente Jeugd en gezondheidszorg Cultuur



Meer samenhang in uitvoering

Akkoord, ter bespreking in bestaande overlegstructuren Jeugdzorg.

Basisvoorzieningen per stad, volledig, aanvullend en gevarieerd aanbod. Muziekkwartier, dwingende afstemming van programmering en publiciteit van professionele en amateur-kunsten

Uitgangspunt wordt gedeeld maar het is lastig om te definiëren wat basisvoorzieningen zijn. Dwingende afstemming etc. heeft reeds bestuurlijke aandacht.

Gezamenlijke aanpak toeleiding, sociale uitsluiting bestrijden, één centraal CWI niet uitsluiten

Primair een thema van het RPA

Arbeidsmarkttoeleiding Asielzoekers

Staat sinds kort reeds op de NT agenda Gezamenlijke afspraken over huisvesting en inburgering, noodopvang voor uitgeprocedeerde Maatschappelijke asielzoekers, gezamenlijke benadering opvang/verslavingszorg rijksoverheid

Sport

Onderwijs

Inzetten op preventie, duidelijke informatie over voorzieningen en eventuele doorverwijzing, integrale aanpak ter voorkoming en oplossing van vraagstukken inzake dak- en thuislozen Bevorderen sportdeelname van vooral (allochtone) jongeren en ouderen, goede verdeling over gemeenten van grootschalige sportvoorzieningen, 400 meter kunstijsbaan alleen bij voldoende behoefte en in regioverband, niet op locatie tussengebied Hengelo/Enschede, breedtesport en topsport in samenhang ontwikkelen.

Zaak van reeds bestaande bestuurlijk overlegplatform Maatschappelijke opvang.

De NT sportagenda richt zich op bovenlokale topvoorzieningen die geschikt zijn voor de breedtesport. Onderzoek naar ontwikkelingsmogelijkheden sport, vrije tijd en leisure in middengebied Enschede-Hengelo vindt reeds plaats Opnemen in werkprogramma sociaal

Toevoegen aan werkprogramma sociaal; RECvorming, ROC en kennisregio 73

Fractie / Onderwerp gemeente Samenwerking L-A

Werkgelegenheid

PvdA-NT

Facilitaire samenwerking



Vergaande samenwerking tussen sociale diensten uitkomend tot één Netwerkstad sociale dienst. Intensiever afstemmen en samenwerken van werkgelegenheidsprojecten - Opzetten Twents participatieontwikkelingsfonds waaruit bovenlokale projecten kunnen worden ontwikkeld en uitgevoerd (bijvoorbeeld plan van aanpak tegen de jeugdwerkloosheid). - Behoud gesubsidieerde arbeid en ontwikkelen nieuwe instrumenten o.a. Sectorale/bovenlokale pooling (onderwijs, welzijn, veiligheid, zorg) en een sluitend systeem van zorg naar reguliere arbeid - Arbeidsmarktoffensief voor groepen met afstand tot de arbeidsmarkt - Intensivering van samenwerking tussen de SW-bedrijven - Versterken van cliëntinformatie en participatie t.b.v. werkzoekenden

Is mogelijk. Tot nu toe geen item op NT-niveau

-

-

Invulling geven als werkgever aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de gemeenten o.a. gericht op instroom van groepen met een afstand tot de arbeidsmarkt, intergemeentelijke arbeidspools, diversiteitbeleid Gezamenlijke aanbesteding van reïntegratietrajecten en effectmeting van reïntegratiebedrijven

RPA

Meegeven aan Netwerkstad project facilitaire samenwerking

74

Reacties die betrekking hebben op de fysieke pijler Fractie / Onderwerp gemeente Ruimte GB-H Ruimte



De groei daar laten plaatsvinden waar nog voldoende ruimte is, voorkomen dat groen verloren gaat. Het zou goed zijn om de ruimtelijke grenzen in de Netwerkstad middels rode en groene contouren aan te geven.

Spoort met SV deel I

PVDA

L-A

Wonen Ruimte

Wonen: geen bezwaar tegen groei, maar niet in de breedte, compacte parkstad nastreven. Dringt aan op een grondige basisprogrammering op de terreinen als woningbouw, bedrijventerreinen en economische ontwikkeling. Een planning is gewenst om deze basisprogrammering te realiseren. Volgende stap moet zijn om op korte termijn te komen tot fundamentele uitspraken over de gewenste ontwikkelingen op de pijlers Fysiek en Economie

Infrastructuur Hoofdlijnen van mobiliteitsbeleid: fiets, spoor, HOV, Agglolijn, auto. Cluster-ambitie: Amsterdam-Berlijn lijn en CST, infrastructuur als drager van ontwikkelingen, gebruikmaken van internationale ligging, versterken infrastructuur, Agglolijn, Samenhangend pakket aan actiepunten opstellen.

GL-NT CDA-NT

Wonen

Voorkomen dat teveel planvormen worden gestapeld. (Streekplan, RSP, Ruimtelijk ontwerp Netwerkstad Twente) Eerst overeenstemming hierover bereiken. Deze optie daarna inbrengen. Spoort met SV deel I Afstemming en afspraken hierover op niveau van de NT izijn inderdaad gewenst. Gemeente Enschede werkt aan een notitie over een brede of smalle werkwijze hierbij. In breed verband zal e.e.a. goed moeten sporen met de activiteiten van de provincie en Regio Twente op dit punt. Relatie met Wgr+ ook van belang. Wellicht kan voor elk beleidsterrein een afsprakenkader voor de NT totstandkomen, als basis voor concrete afspraken over specifieke projecten. Tevens relatie met NPT

Cluster-ambitie: kwaliteit stedelijke omgeving verhogen, hoger segment tbv hoger opgeleiden realiseren; opstellen van een netwerkstadscenario wonen in relatie tot economische ontwikkeling, Woonpark Netwerkstad Noord Hoofdlijnen van woonbeleid: hoeveel groei, hoe verdelen binnen en buiten de netwerkstad, herstructurering, sociale woningbouw

75

L-A GB-B

Infrastructuur Verkeer en vervoer: gratis openbaar vervoer, Agglolijn, ontmoedigen autogebruik, waterwegen optimaliseren Infrastructuur Graag meer aandacht voor regionale en bovenregionale infrastructuur

Zie hiervoor Zie hiervoor

76

Aan Provinciale Staten van Overijssel

Recommend Documents