Docentenhandleiding CP32 Omgaan met arbovoorschriften dh32-V2.0
INBURGEREN van maken!
daar gaan we werk
© 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved
Zorg en Welzijn Omgaan met arbo-voorschriften
CP32
Waar gaat het over? Introductie In Nederland hebben we een uitgebreide wetgeving voor arbeidsomstandigheden. De werknemer heeft recht op een veilige, hygiënische en gezonde werksituatie. Naast deze rechten heeft de werknemer ook arbo-plichten. In deze CP leert de cursist als werknemer de arbo-voorschriften begrijpen en toepassen. Ook leert hij hoe zijn behoefte aan aanpassingen bespreekbaar kan maken. De algemene doelstellingen van deze CP luiden: De kandidaat kan arbo-voorschriften met betrekking tot zijn eigen werkzaamheden begrijpen en toepassen. De kandidaat kan behoefte aan aanpassingen op de werkplek bespreekbaar maken. De CP kent drie cruciale handelingen met de volgende doelen: CH1: Teksten lezen over gezond, hygiënisch en veilig werken 1. De kandidaat kan instructies over veiligheid, gezondheid en hygiëne begrijpen 2. De kandidaat kan instructies begrijpen die zowel zijn eigen handelen als die van de zorgvrager, de patiënt, het kind of de bezoeker betreffen. CH2: In gesprek over arbo op de eigen werkplek 1. De kandidaat kan praktische vragen stellen over consequenties van instructies, buk- en tilvoorschriften, kledingsvoorschriften, beschermingsmiddelen, hulpapparatuur, etc. 2. De kandidaat kan met de leidinggevende of een arbo-deskundige praten over eigen klachten, behoeften en uitzonderingen. 3. De kandidaat kan aan een collega of de leidinggevende vragen stellen over hygiëne, arbo- en veiligheidsvoorschriften. 4. De kandidaat kan een (nieuwe) collega kort wijzen op veiligheidsmaatregelen, gewenst gedrag en het gebruik van beschermingsmiddelen. CH3: Een demonstratie of korte cursus over veiligheid volgen 1. De kandidaat kan die informatie uit een demonstratie, cursus over veiligheid, gezondheid begrijpen die betrekking heeft op zijn eigen werkzaamheden en concrete handelen, mits er met visuele ondersteuning gewerkt wordt. 2. De kandidaat kan vragen stellen over de arbo-demonstratie of de veiligheidsinstructie. 3. De kandidaat kan eenvoudige vragen over arbo-voorschriften, veiligheidsinstructies en hygiëne t.a.v. zijn eigen werkzaamheden beantwoorden. KNS Deze praktijksituatie sluit niet aan bij eindtermen voor Kennis van de Nederlandse Samenleving. Aandachtspunten Arbo-voorschriften waartoe een werkgever verplicht is zijn onder meer: - Organisatie van de arbeid, inrichting van de werkplek en gebruikte methoden mogen de werkplek niet nadelig beïnvloeden - Collectieve bescherming gaat voor individuele bescherming
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
1
- Rekening houden met persoonlijke eigenschappen - Arbeid moet bijdragen aan de vakbekwaamheden en contact met collega’s mogelijk maken. Plichten van de werknemers zijn onder andere: - Machines, stoffen en hulpmiddelen op de juiste wijze gebruiken - Persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste wijze gebruiken - Aangebrachte beveiligingen niet veranderen - Opgemerkte gevaren signaleren aan de werkgever of leidinggevende Op de werkvloer doen zich diverse knelpunten voor omtrent de arbo-wetgeving. Voorbeelden hiervan zijn: o Tijdelijke werknemers zijn vaak minder goed geïnformeerd en krijgen te weinig instructies. o Tijdelijke werknemers krijgen niet altijd persoonlijke beschermingsmaterialen. o De werkdruk vormt een risico voor naleving van de arbovoorschriften. Men moet hard werken, er is minder tijd voor overleg, minder oog voor problemen. o Taalproblemen en cultuurverschillen: men kan instructies niet lezen of niet begrijpen of men durft geen vragen te stellen. o Werknemers worden niet geïnformeerd over specifieke bedrijfsrisico’s en beroepsziektes (bijv. rugklachten, mentale overbelasting etc.). o Aanpassing aan de bedrijfscultuur: zij houden zich niet aan de regels, dus ik ook niet. o Men vindt de maatregelen overdreven of lastig en gaat er slordig mee om. Dit als gevolg van slordigheid of onwetendheid. o Men heeft geen ervaring met veiligheidsmaatregelen in het land van herkomst, geen kennis van symbolen en pictogrammen van chemische stoffen e.d. o Men durft niet te praten over onveilige situaties uit vrees voor ontslag. Meer weten? Met ingang van 1 januari 2007 is de Arbeidsomstandighedenwet in Nederland gewijzigd. Werkgevers en werknemers hebben door de nieuwe Arbowet meer mogelijkheden gekregen om zelf invulling te geven aan de wijze waarop ze in de eigen sector aan de wetgeving voldoen. Per 2010 moet dit zijn vastgelegd in een arbo-catalogus. Voor meer informatie kunt u de website van het Ministerie van Sociale zaken en werkgelegenheid raadplegen: www.arbonieuwestijl.nl
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
2
Lessuggesties De film De thuiszorg krijgt een Arbo-controle. Mirjam en Evelien moeten laten zien dat ze alles volgens de regels doen. Ze moeten gezond, veilig en schoon werken. Mirjam maakt zich zorgen over de controle. 1e ronde filmkijken In het begin van de film vertelt Mirjam aan Hanan over de Arbo-regels en de arbo-controle. Zet de volgende twee vragen voor het kijken op het bord en bespreek ze met de groep. Noteer de (voorlopige) antwoorden op het bord. Bespreek de vragen na het kijken van de film nog een keer. Kloppen de antwoorden? Waarom zijn er Arbo-regels? Om te voorkomen dat er ongelukken gebeuren op het werk. (of in eigen woorden) Wat komt de Arbo-inspecteur controleren? Hij komt eerst bij iemand thuis controleren om te kijken of ze werken volgens de regels. En dan op kantoor om te kijken of de papieren op orde zijn. (in eigen woorden) Wie heeft er op het werk/de stage een Arbo-controle meegemaakt? Hoe ging dat? Was de Arbo-inspecteur tevreden over de werksituatie? 2e ronde filmkijken Zet de volgende vragen voor het kijken op het bord. Bespreek ze en laat ze tijdens het kijken beantwoorden. Mirjam belt Evelien om haar te waarschuwen voor de Arbo-controle. Wat moet Evelien wel doen en wat juist niet? mensen alleen optillen – wel / niet handschoenen aan met gevaarlijke stoffen – wel / niet schoonmaakmiddelen bij elkaar doen – wel / niet chloor gebruiken – wel / niet Terwijl Mirjam en Evelien telefoneren, doet mevrouw Hofman iets gevaarlijks. Wat doet ze? Ze doet vloeistof voor het haar in de koffie. (in eigen woorden) > Ga mondeling eventueel nog verder op het voorval in. - Drinkt mevrouw Hofman de koffie (met vloeistof voor het haar) op? nee - Waarom niet? Omdat ze geen koffie zonder melk lust. Lees de volgende zin: ‘Ik ben verantwoordelijk voor de werkomstandigheden.’ Wie zegt dit? a. Evelien b. Mirjam c. de arbo-inspecteur 3e ronde filmkijken Zet de volgende vragen voor het kijken op het bord. Bespreek ze en laat ze tijdens het kijken beantwoorden.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
3
Wat gebeurt er als de arbo-inspecteur bij Evelien en mevrouw Hofman op bezoek is? Zet de volgende zinnen in de goede volgorde. De inspecteur valt. (5) Evelien maakt het kopje van mevrouw Hofman schoon. (2) Evelien en Mirjam tillen de inspecteur op. (6) Evelien gooit de koffie van mevrouw Hofman weg. (1) De inspecteur ruikt aan het schoonmaakmiddel in de gootsteen. (4) De inspecteur vraagt wat Evelien aan het doen is. (3) Als Miriam en Evelien de arbo-inspecteur hebben opgetild, zegt de Arboinspecteur: ‘Een tien voor jullie tiltechniek!’ Wat bedoelt hij daarmee? Hij bedoelt dat ze hem goed hebben opgetild. (Een tien is het hoogste cijfer dat je kunt krijgen.)
De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten en suggesties ter evaluatie. De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e-learning. 1. Lezen: Gezond, hygiënisch en veilig werken (bij praktijkopdracht 1 en 2 ) Beginners & Gevorderden
Bespreek voorbeelden van de begrippen ‘gezond, hygiënisch en veilig werken’, bijvoorbeeld: frisse lucht, zeep op het toilet, een nooduitgang etc. Geef cursisten de opdracht foto’s te maken van op het werk/de stage die te maken hebben met ‘gezond, hygiënisch en veilig werken’. Laat de cursisten de foto’s aan uw geven voor de volgende les! Verzamel de foto’s op een computer met beamer of druk de foto’s af. Laat de foto’s zien en laat ze benoemen. Zet de woorden/korte omschrijvingen van de foto’s op het bord zodat de cursisten de bijbehorende woorden leren. Laat gevorderden in groepjes een dictee doen met de foto’s. Persoon A laat de foto zien, de anderen schrijven het bijbehorende woord op. Aan het einde vergelijken ze de woorden en letten ze op de spelling. Oefen de woorden met beginners mondeling in: laat een foto zien en laat één of meerdere cursisten de afbeelding benoemen. Benodigdheden & organisatie: - Foto’s van ‘gezond, hygiënisch en veilig werken’ (door cursisten laten meebrengen!). - Verzamel de meegebrachte foto’s op een computer met beamer of druk de foto’s af!
Feedback
Geef feedback op de woordkennis van cursisten. Stimuleer de cursisten zelf hun woordenschat te oefenen en vergroten d.m.v. woordkaartjes of foto’s met op de achterzijde het bijbehorende woord en een zin met het woord.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
4
2. Rollenspel: Arbo-voorschriften (bij praktijkopdracht 3 en 4 ) Beginners & Laat cursisten in tweetallen elk één arbo-voorschrift op hun Gevorderden werk/stage bedenken. Inventariseer de voorschriften op het bord en bespreek hoe je een (nieuwe) collega er kort op kan wijzen. Bijv. arbo-voorschrift: niet alleen een zware patiënt optillen > Wat zeg je?: Zware patiënten moet je niet alleen optillen, haal er altijd een collega bij! Laat het rollenspel in dezelfde tweetallen doen als hiervoor. Geef de volgende instructie: Persoon A (gevorderde) speelt de werknemer die een nieuwe collega wijst op een arbo-voorschrift. Persoon B, de (nieuwe) collega (beginner). Laat de cursisten vervolgens wisselen van rol (beginners kunnen zo de kunst afkijken van gevorderden)! Feedback
Loop rond en geef feedback op begrijpelijkheid, verstaanbaarheid, intonatie (vriendelijkheid, beleefdheid).
3. Voorkennis activeren: Veilig en gezond werken(bij praktijkopdracht 5 en 6) Beginners & Maak met de groep (met gevorderden in subgroepjes) Gevorderden woordwebben rond de begrippen: gezond, hygiënisch en veilig werken. Laat alle cursisten in elk web minimaal één woord plaatsen. Bespreek daarna de woorden, laat ze toelichten en corrigeer waar nodig. Laat (gevorderden) vraagzinnen maken met de woorden op het bord. Bijvoorbeeld: heb je frisse lucht op je werk? Laat ze vervolgens in tweetallen hun vragen stellen (of de gevorderden stellen hun vragen aan de beginners) en antwoord geven. Feedback
Geef geen feedback op spreekvaardigheid of uitspraak; het uitwisselen van kennis en woordenschat over het thema staat centraal.
Evaluatie praktijkopdrachten Hier volgen suggesties ter evaluatie van uitgevoerde praktijkopdrachten die u kunt gebruiken in een individueel coachingsgesprek of als lesactiviteit. Evaluatie praktijkopdracht 1, 2 en 3
Waarschuwingen begrijpen Laat de cursisten informatie over gezond, hygiënisch en veilig werken van praktijkopdracht 1, 2 of 3 meebrengen. Laat ze in tweetallen aan elkaar vragen en vertellen waar ‘de tekst’ over gaat. De docent loopt hierbij rond en gaat na of de cursisten de teksten voldoende hebben begrepen. Bespreek ook wat voor waarschuwingen en adviezen de cursisten horen op het werk/de stage. Begrijpen ze die voldoende? Zo nee, vragen ze om uitleg? Et cetera.
Evaluatie praktijkopdracht 4
Spreekbeurt: Arbo en veiligheid op mijn werk De cursisten hebben in deze praktijkopdracht geoefend met het uitleggen van een veiligheidsmaatregel op het werk/ de stage. Laat (enkele) cursisten hiervan verslag uitbrengen in de vorm
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
5
van een korte spreekbeurt. Geef aan dat deze opdracht lijkt op het panelgesprek van de inburgeringstoets! Na afloop kunnen de andere cursisten vragen stellen en feedback geven op de spreekbeurt. Tot slot geeft de docent feedback. Ga vooral in op begrijpelijkheid en verstaanbaarheid! Evaluatie praktijkopdracht 5 en 6
(Groeps)gesprek: cursus over veilig, gezond werken Bespreek de praktijkopdrachten na aan de hand van de volgende vragen: Welke cursus/demonstratie heeft u gevolgd? Wat heeft u ervan geleerd? Hoe heeft u de cursus/demonstratie gevonden? Heeft u er hulp bij gevraagd? Et cetera.
Ter inspiratie Raadsels maken: Zwaar werk Bespreek het begrip ‘lichamelijke belasting’. Geeft uw werk u lichamelijke belasting? Wat doet u dan? Laat cursisten uitbeelden wat ze doen. Maak er een raadsel van: Ra, ra, wat doet hij/zij? De anderen raden en alle raadwoorden worden verzameld op het bord, bijv. bukken, (dozen) tillen, sjouwen etc. Vervolgens kunt u de cursisten de woorden op het bord laten oefenen door er in groepjes raadsels mee te maken, bijvoorbeeld: ik sta, ik loop, ik buk, ik til dozen, ik verplaats dozen in kasten en stellingen etc. Ra, ra, wat voor werk doe ik? werk in het magazijn NB. Maak heterogene groepjes zodat de beginners een voorbeeld kunnen nemen aan de gevorderden! Bespreek tot slot klassikaal of in groepjes tips om zwaar werk lichter en prettiger te maken, bijvoorbeeld door het gebruik van hulpmiddelen, korte onderbrekingen, frisse lucht etc. Bij het maken van raadsels kunt u aangeven dat de cursisten moeten proberen zo precies mogelijk te beschrijven want de ander of hij/zijzelf doet. Woordenschatuitbreiding en woordgebruik staan hierbij centraal. Bij het uitwisselen van de tips gaat het om de inhoud en niet om de taalvaardigheid van de cursisten.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH32-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
6
