Docentenhandleiding CP08 Milieu dh8-V2.0
INBURGEREN van maken!
daar gaan we werk
© 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved
Milieu
CP08
Waar gaat het over? Introductie Deze CP gaat over de relatie tussen het milieu en het omgaan met afval, gevaarlijke stoffen en het besparen van gas, water en elektriciteit. De cursist oefent met de regels rond het scheiden en ophalen van afval, met het opbellen naar de gemeentereinigingsdienst, met het herkennen van gevaarlijke stoffen en raakt vertrouwd met de Nederlandse normen van milieuvriendelijk leven. De algemene doelstelling van deze CP luidt: De kandidaat is op de hoogte van de afvalregelingen en kan daar op adequate wijze mee omgaan. De praktijksituatie kent vier cruciale handelingen met bijbehorende doelstellingen: CH1: Afval scheiden en het afvalophaalrooster begrijpen 1. De kandidaat weet hoe het afval gescheiden moet worden verzameld (GFT, chemisch afval, restafval, grofvuil, glas). 2. De kandidaat kan informatiefolders over afvalscheiding begrijpen. 3. De kandidaat kan een afvalophaalrooster van de gemeentereiniging lezen. CH2: Telefoongesprek met de gemeentereinigingsdienst 1. De kandidaat kan telefonisch een afspraak maken om het grofvuil op te laten halen. 2. De kandidaat kan een telefonisch keuzemenu begrijpen. 3. De kandidaat kan mondelinge informatie begrijpen over het buitenzetten van afval. CH3: Gevaarlijke stoffen herkennen 1. De kandidaat kan etiketten van gevaarlijke stoffen in en om het huis lezen. 2. De kandidaat begrijpt de iconen die gevaarlijke stoffen aanduiden. CH4: Zuinig omgaan met gas, water en elektriciteit 1. De kandidaat kan voorlichtingsfolders, brochures of spotjes over het zuinig omgaan met gas, water en elektriciteit begrijpen. KNS De eindtermen voor KNS bevat drie cruciale handelingen die aansluiten bij de CP Milieu. Deze handelingen horen bij hoofdstuk 3 Wonen, 3.4 omgaan met gebruiken met betrekking tot de aankleding en onderhoud van de woonomgeving. • 3.4.1: de kandidaat kent de regels m.b.t. afvalinzameling. • 3.4.2: de kandidaat weet dat Nederlanders hechten aan een schone omgeving en milieu. • 3.4.3: de kandidaat weet dat in Nederland belang wordt gehecht aan het uiterlijk van huis en tuin. Aandachtspunten Afval wordt in Nederland zoveel mogelijk gescheiden. Hoe gescheiden wordt, verschilt per gemeente. Vrij algemeen is de scheiding: papier, glas, chemisch afval, restafval en grofvuil. Een groenbak voor gft is niet overal te vinden. Bijv. in de gemeente Amsterdam zijn er stadsdelen waar mensen wel een groenbak hebben en wijken waar dat niet het geval is.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
1
Chemisch afval kan vaak op vaste verzamelpunten worden afgegeven. Ook komt in veel gemeenten op vaste tijden de chemokar door de buurt. Groot of grofvuil wordt met speciale auto’s opgehaald. Men moet hiervoor meestal bellen naar de gemeentereinigingsdienst. Er wordt dan een afspraak gemaakt over het tijdstip van ophalen. In sommige gemeenten is er een vaste dag en tijd, waarop men voor het grofvuil langskomt in de wijken. Men is verplicht afval op de voorgeschreven tijden aan de straat te zetten. Overtreding van deze tijden kan een bekeuring en geldboete opleveren. Steeds meer wordt er gewerkt met informatiebrochures (per wijk, stadsdeel of gemeente), waarin men in diverse talen informatie krijgt over ophaaltijden, chemokarroutes, et cetera. Toch blijkt niet iedereen op de hoogte van de regels en de omgeving neemt niet altijd de moeite mensen erop te wijzen en ze te informeren. Als dat wel gebeurt, is dat soms op verwijtende toon (alsof men het wel had moeten weten). Een ander mogelijk knelpunt is het bellen met de gemeentereiniging, dit is voor sommigen een grote opgave. Ook het lezen van de etiketten en interpreteren van icoontjes die gevaarlijke stoffen aanduiden is moeilijk. De iconen zijn vaak volstrekt onbekend. Verder is niet iedereen even zuinig met water, gas en elektriciteit. Mensen zijn zich het verband tussen energieverbruik en milieuvervuiling vaak niet bewust. Het milieu is ook niet altijd een argument dat overtuigt. Het kostenbesparend argument spreekt veel mensen eerder aan. Meer weten? Voor precieze informatie over de afvalinzameling in uw gemeente kunt u gemeentelijke brochures of de gemeentelijke website raadplegen. Tips en tests voor het zuinig omgaan met gas, water en elektriciteit vindt u op websites van nutsbedrijven en organisaties die zich met het milieu bezighouden.
Lessuggesties De film Aziz is met zijn vader (Ilias) en zijn vriend (Jan) in zijn snackbar. Plotseling komt er een vuilnisman binnenlopen met de gft-bak van de snackbar. Hij zegt dat hij hem niet mee kan nemen. Hij legt uit waarom en geeft een paar folders. Aziz wil dat zijn vader de folders leest zodat hij weet wat hij wel en niet in de gft-bak mag doen. Omdat Ilias niet goed Nederlands kan lezen, moet Aziz’ dochter (Kamar) hem dat gaan leren. 1e ronde filmkijken Vraag naar aanleiding van de samenvatting wat een ‘gft-bak’ is. Laat de cursisten vervolgens naar de film kijken en na afloop antwoord geven op de volgende vragen: • Waarom komt de vuilnisman met de gft-bak naar binnen toe? Hij wil duidelijk maken dat hij de bak niet meeneemt omdat er afval in zit wat er niet in mag. (Bespreek nog niet wat de vuilnisman eruit haalt, laat de cursisten dat zelf achterhalen bij de tweede ronde!) 2e ronde filmkijken Laat de cursisten nogmaals naar de film kijken met de volgende kijkvragen in gedachten. Zet ze op het bord en neem ze voor het kijken met de groep door. • Wat zegt Ilias als de vuilnisman met de gft-bak binnenkomt? Bah. Die mag hier niet binnen / weg. Buitenzetten. • Wat geeft de vuilnisman aan Aziz? Een (milieu-)folder (met informatie) en een ophaalkalender. ©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
2
•
Wat haalt de vuilnisman uit de gft-bak? Glas (een fles), papier (een krant) en een batterij.
3e ronde filmkijken Laat de cursisten nog een laatste keer naar de film kijken met de volgende vragen in gedachten. Zet ze op het bord en neem ze voor het kijken met de groep door. • Aziz wil dat Ilias beter Nederlands leert lezen. Wie moet hem dat leren? Zijn dochter Kamar. (Aziz ziet dat als kans om Kamar en haar opa dichter bij elkaar te brengen.) • Kamar heeft een idee. Wat wil ze haar opa laten doen? Ze wil hem de baas van de gft-bak maken. (Hij moet hem iedere donderdag buitenzetten en wachten tot de vuilniswagen komt.) • Ilias vraagt om ‘respect’. Krijgt hij respect van Kamar? Toch wel. Ze maakt grapjes over haar opa maar zegt tot slot (heel lief) dat ze hem wil leren lezen. Groepsgesprek over eigen ervaringen naar aanleiding van de film Laat de cursisten nadenken en vertellen over hun eigen ervaringen in relatie tot de film. Houd een groepsgesprek naar aanleiding van een paar vragen. Afhankelijk van het niveau van de cursisten kunt u het gesprek klassikaal houden of in subgroepjes laten doen. Mogelijke vragen: • Gebruik je een gft-bak? Waarom wel/niet? • Aziz moppert over de hoge kosten van energie. Vind je ook dat energie duur is? • Ben je zuinig met energie? Zo ja, waarom? (voor je portemonnee of voor het milieu?) Zo nee, waarom niet? • Hoe kun je zuinig omgaan met energie? Doe je dat ook? De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten. (voor praktijkopdrachten en suggesties ter evaluatie, zie ‘Praktijkboek’) De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e-learning. 1. Omgaan met schriftelijke info: Alle soorten afval (bij praktijkopdracht 2 en 4) Beginners en gevorderden
Geef de beginners diverse gemeentelijke folders en laat de cursisten de folder zoeken die gaat over afvalinzameling. Zet de volgende begrippen op het bord en vraag de cursisten voorbeelden te geven van elk soort afval: het huisvuil (gft-afval en restafval) het grofvuil het klein chemisch afval oud papier glas Vraag de cursisten vervolgens wat zij met hun afval doen. Scheiden ze hun afval? Waarom wel/niet? Laat gevorderden in hun ‘afvalwijzer’ van thuis antwoord zoeken op de volgende vragen: Wat is ‘huisvuil’ (gft-afval en restafval) en wanneer wordt het opgehaald? Wat is ‘grofvuil’ en ‘klein chemisch afval’? Wordt het ‘grofvuil’ en ‘klein chemisch afval’ ook opgehaald? Wanneer/Hoe gaat dat? Vraag de cursisten vervolgens wat zij met hun afval doen. Scheiden ze
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
3
hun afval? Waarom wel/niet? Benodigdheden & organisatie: Diverse gemeentelijke folders (bijlage 8a, 8b, 8c en 8d). Laat cursisten hun ‘afvalwijzer’ van thuis meebrengen naar de les.
Feedback
Geef in dit gesprek geen feedback op spreekvaardigheid of uitspraak; het uitwisselen van kennis over het thema staat centraal.
2. Omgaan met schriftelijke info: Gevaarlijke stoffen (bij praktijkopdracht 8) Beginners en gevorderden
Zet een verzameling potten en flessen op een tafel, bijvoorbeeld chloor, afwasmiddel, spa, nagellakremover, etc. Een deel hiervan kunt u wellicht op locatie in de keuken vinden. U kunt ook deelnemers de opdracht geven om kca van thuis mee te nemen (batterijen, nagellak, verf). Laat de beginners er een pot /fles uit kiezen van een gevaarlijke stof. Vraag vervolgens waarom ze denken dat het potten/flessen van gevaarlijke stoffen zijn. Teken een aantal waarschuwingstekens op het bord en bespreek de betekenis ervan. Met gevorderden kunt u dezelfde opdracht doen, uitgebreid met het lezen van de etiketten. Laat de cursisten enkele etiketten van potten/flessen van gevaarlijke stoffen lezen. Laat ze daarbij woorden noteren die ze belangrijk vinden of niet begrijpen. Inventariseer de woorden in een woordweb op het bord. Laat de woorden toelichten, help waar nodig. Benodigdheden & organisatie: Lege flessen en potten waarvan enkele van gevaarlijke stoffen (met waarschuwingsteken).
Feedback
Geef in dit gesprek geen feedback op spreekvaardigheid of uitspraak; het uitwisselen van kennis over het thema staat centraal.
3. Omgaan met schriftelijke info: Energie besparen (bij praktijkopdracht 9) Beginners en gevorderden
Zet op het bord: ‘zuinig met energie’. Vraag de cursisten wat dit betekent. Bespreek met beginners wat je kunt doen om energie te besparen. Welke cursisten doen dit (niet)? Waarom wel/niet? Gevorderden kunt u in groepjes tips laten uitwisselen over het besparen van energie. Laat van elk groepje een cursist aan de hele groep verslag uitbrengen van één goede tip. Inventariseer deze tips op het bord. Vertel tot slot wat de bedoeling van de praktijkopdracht is. Laat ze eventueel in de les al op internet zoeken naar een tekst over energie besparen. Benodigdheden & organisatie: (Eventueel) computers met internetverbinding.
Feedback
Geef de cursisten feedback op hun verstaanbaarheid als dat nodig is. Zet lastige woorden op het bord, onderstreep de klemtoon en oefen ermee.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
4
Suggestie te evaluatie praktijkopdrachten Bij deze CP horen negen praktijkopdrachten Opdracht 1, 3, 5, 6 en 7 behoeven geen extra voorbereiding in de les. Bij deze opdrachten doen we daarom alleen evaluatieve lessuggesties.
Evaluatie praktijkopdracht 1
Terugblik op burengesprek over afval scheiden Vraag de cursisten hoe het gesprekje met de buren over afval scheiden is gegaan. Welk afval houden de buren apart? Waar laten ze dat? Wat doe je (nu) zelf? Etc.
Evaluatie praktijkopdracht 2, 3 en 4
Omgaan met schriftelijke info: Waar laat ik mijn afval? Bespreek met de cursisten hoe het lezen van informatie over afvalinzameling gaat (folders over afvalscheiding, ophaalroosters, info bij containers)? Eventueel kunt u folders in de klas halen en er zoekopdrachten bij geven om te kijken hoe het gaat. Benodigdheden & organisatie: folders over afvalscheiding, ophaalroosters (bijlage 8e en 8f), infoteksten die je vindt bij containers (bijlage 8g).
Evaluatie praktijkopdracht 5
Groepsgesprek: Wat doe je met je afval? Spreek met de cursisten over hun lijst met afval van praktijkopdracht 5. Hoelang hebben ze op hun afval gelet? Van wie was het afval? Hoeveel vuilniszakken afval had je per week? Vind je dat veel? Wat gooide je weg? Waar gooide je dat weg? Kun je beter omgaan met je afval? Etc.
Evaluatie praktijkopdracht 6 en 7
Terugblik op telefoongesprek met reinigingsdienst Welke zinnen heeft u geoefend (PO6) voordat je ging bellen? Hoe ging het telefoongesprek? Heeft u antwoord gekregen op uw vraag? Heeft u alles begrepen?
Evaluatie praktijkopdracht 8
Groepsgesprek: Gevaarlijke producten in huis Inventariseer met de groep welke gevaarlijke producten de cursisten in huis hebben. Zet de woorden op het bord. Geef de cursisten vervolgens enkele potten/flessen met waarschuwingstekens. Laat ze (eventueel in groepjes) om de beurt een waarschuwingsteken toelichten. Wat betekent het precies? De docent loopt rond en geeft extra uitleg waar nodig. Voor gevorderden kunt u belangrijke woorden van de etiketten op het bord zetten. Laat de cursisten deze woorden op de etiketten zoeken en lezen. Tot slot kunt u de woorden (laten) toelichten. Benodigdheden & organisatie: flessen en potten van gevaarlijke stoffen meebrengen.
Evaluatie praktijkopdracht 9
Groepsgesprek: Energie besparen Stel de cursisten de volgende vragen: Ben je zuinig met energie (water en of gas)? Waarom wel/niet? Wat doe je wel/niet? Bespreek vervolgens met de cursisten welke tekst ze hebben gelezen en welke informatie / tips ze hebben gekregen. Inventariseer de tips op het bord.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
5
Ter inspiratie Quiz: milieuvriendelijk leven Maak vragenkaartjes met multiple choice vragen over kennis en taal rond de onderwerpen: afval scheiden en zuinig omgaan met gas/water/energie (bijlage 8h). Bijvoorbeeld: U hebt uw huis geverfd. Op de verfpotten leest u: gevaarlijke stof. Wat doet u met de lege potten? - Ik gooi ze gewoon weg. - Ik houd ze apart en geef ze aan de chemokar. - Ik bel met de reinigingsdienst om ze te laten ophalen.
Als u de quiz klassikaal doet, kunt u op het bord de scores bijhouden. Als u de quiz in groepjes laat doen, speelt elk groepje met dezelfde quizvragen. Om de beurt pakt een cursist een kaart, hij /zij leest de vraag voor en om de beurt geeft een cursist antwoord. De cursist die de vraag goed beantwoord, krijgt het kaartje. Als het antwoord fout is, wordt het juiste antwoord besproken en wordt het kaartje weggelegd. Degene met de meeste kaartjes heeft gewonnen. Ter variatie kunt u de makkelijke vragen als open vragen stellen (de antwoordalternatieven niet voorlezen).
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
6
HANDLEIDING BIJLAGE
CP08 Milieu dh8-V2.0
INBURGEREN van maken!
daar gaan we werk
© 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved
Milieu
CP08
Inhoudsopgave bijlagen Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
8a: Afvalwijzer Rotterdam 8b: Folder over reizen Castricum 8c: Folder aangifte geboorte Breda 8d: Folder burgerinitiatief Woerden 8e: Milieustraat Bolsward 8f: Afvalfolder De Baarsjes, Amsterdam 8g: Informatietekst bij container 8h: Vraagkaarten voor quiz
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH8-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
2 14 18 21 23 25 29 30
www.roteb.rotterdam.nl
Afval Waar kunt u terecht?
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Elke dag gooien we per persoon ruim één kilo huisvuil weg. Met z’n allen is dat meer dan zes miljard kilo per jaar. Tegenwoordig kunnen we veel afval gescheiden inleveren. Afvalscheiding is heel belangrijk, want ook afval heeft waarde. Apart ingezameld afval, zoals bijvoorbeeld glas of papier kan worden gerecycled tot nieuwe producten. Alles wat kan worden hergebruikt, hoeft niet te worden verbrand. Er zijn zo minder grondstoffen nodig voor nieuwe producten. Dat is veel beter voor het milieu en het scheelt in de kosten. Daar heeft u als Rotterdammer voordeel van. Roteb biedt veel mogelijkheden voor het gescheiden inleveren van verschillende soorten afval. U leest hierover in deze folder.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Bewust omgaan met afval
Hoe gebruikt u de papierbak?
In de stad vindt u verschillende voorzieningen om afval apart in te leveren.
• Gebruik de papierbak alleen overdag tussen 08.00 en 20.00 uur. Op die manier beperkt u eventuele geluidsoverlast voor omwonenden.
In de straten van Rotterdam vindt u: • (ondergrondse) papiercontainers • (ondergrondse) glascontainers • textielcontainers Daarnaast kunt u voor het inleveren van afval zes dagen in de week terecht bij een van de Milieuparken of Milieubrengstations van Roteb. U vindt de adressen achter in deze folder.
Papier apart!
• Houd de omgeving van de papiercontainer schoon en laat geen papier slingeren. Zet kartonnen dozen niet naast de bak maar maak de doos plat en stop die ook in de papierbak. • Gebruik de papiercontainer niet voor bedrijfsafval. Bedrijven en instellingen kunnen bij Roteb tegen betaling een eigen papiercontainer aanvragen.
Veel Rotterdammers houden hun oud papier apart. Terecht, want ook oud papier heeft waarde. Voor kringlooppapier hoeven er minder bomen te worden gekapt. Roteb brengt het ingezamelde papier en karton naar papierhandelaren. Zij leveren het op hun beurt aan bedrijven, die het hergebruiken tot kringlooppapier en andere producten, zoals karton of krantenpapier. Papier kunt u gemakkelijk kwijt in de papiercontainer. Er staat er altijd een bij u in de buurt. Jaarlijks zamelt Roteb zo’n 16 miljoen kilo oud papier in.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Wél in de papierbak
Niet in de papierbak
• • • • • • • • • • • • • •
• Frisdrank- en melkpakken, deze verpakkingen hebben aan de binnenkant een plastic of aluminium laagje
Kranten Boeken Computervellen Cadeaupapier Eierdozen Enveloppen Faxpapier Golfkarton Kartonnen dozen Papieren zakken Reclamedrukwerk Telefoongidsen Tijdschriften Verpakkingen van droge etenswaren zoals meel, hagelslag enz.
• Persoonlijke documenten. In verband met uw privacy is het beter om persoonlijke documenten niet in de papierbak te gooien • Ordners en ringbanden, deze bevatten metalen en plastic onderdelen • Kartonnen dozen met veel plakband of zware nietjes • Geplastificeerd papier • Diepvriesverpakkingen • Ansichtkaarten • Suikerzakjes
Papierbesparing Probeer minder papier te gebruiken. Dat kan bijvoorbeeld door onnodige verpakkingsmaterialen te weigeren en door nee te zeggen tegen ongewenste folders en drukwerk. Plak hiervoor een JA/NEE of NEE/NEE-sticker op uw brievenbus. U kunt de stickers gratis afhalen bij uw deelgemeente. • Bij een JA/NEE-sticker ontvangt u wel de huis-aan-huisbladen, maar geen ongeadresseerd reclamedrukwerk. • Bij een NEE/NEE-sticker ontvangt u geen huis-aan-huisbladen en geen ongeadresseerd reclamedrukwerk.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Glas apart Oude glazen flessen en potjes die apart worden ingeleverd, belanden niet in de verbrandingsoven. Het glas wordt gerecycled en gebruikt als grondstof voor nieuw glas. Op een groot aantal plaatsen in Rotterdam vindt u glasbakken: afvalcontainers voor het gescheiden inleveren van glas. De glasbak bestaat al sinds 1973. U kunt glas ook inleveren bij een van de Milieuparken of Milieubrengstations. Kijk voor de adressen achter in deze folder.
Hoe gebruikt u de glasbak?
• Houd de omgeving van de glasbak schoon. Zet niets op of naast de glasbak en laat geen papier of plastic achter. Oude dozen kunt u platgemaakt weggooien in de papiercontainer. Denk aan de risico´s voor voetgangers, fietsers en rolstoelgebruikers: ruim eventuele scherven direct op. • Gebruik de glasbak niet voor bedrijfsafval. De glasbak is alleen bestemd voor particulier gebruik. Voor het oude glas van uw bedrijf of instelling kunt u bij Roteb tegen betaling een eigen glascontainer aanvragen.
• Gooi alleen glas in de glasbak. Verwijder van tevoren eventuele kurken en deksels. Etiketten kunt u gewoon laten zitten. • Zorg dat het glas schoon is. Spoel flessen en potjes even om. Op die manier blijven uw tas en de container of glasbak schoon en vermijdt u eventuele stankoverlast. • Gebruik de glasbak alleen overdag tussen 08.00 en 20.00 uur. Zo beperkt u eventuele geluidsoverlast voor omwonenden.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Wél in de glasbak
Niet in de glasbak, maar
• • • • • • •
bij restafval • Aardewerk • Serviesgoed • Kunststof flessen en potjes • Deksels, kurken en doppen (metaal en plastic) • Gloeilampen
Flessen Potjes Glazen servies Crèmepotjes van doorzichtig glas Deodorantrollers van glas Parfumflesjes Medicijnflesjes
bij Klein Chemisch Afval • Flesjes en potjes met inhoud, zoals medicijnresten • TL-buizen en spaarlampen bij grofvuil • (kristallen) Glazen • Venster- en spiegelglas • Ovenschalen Voor een goede recycling is het belangrijk dat spiegels en ruiten, het zogenaamde vlakglas, apart worden verwerkt. Om die reden past het niet in de glasbak. Vlakglas kunt u inleveren bij een Milieupark of Milieubrengstation. U kunt het ook als grofvuil laten ophalen.
Voor een goede recycling is het belangrijk dat gewoon glas en platglas apart worden verwerkt. Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Textiel
Wél in de textielbak
Al uw oude textiel zoals bijvoorbeeld kleding, dekens, jassen en schoenen kunt u kwijt in de ongeveer tachtig textielcontainers die in Rotterdam zijn geplaatst. Deze containers zijn van Leger des Heils, KICI Kledinginzameling en Stichting Humana. Het textiel wordt door deze liefdadigheidsinstellingen gesorteerd en verkocht aan handelaren. Met de opbrengst worden noodhulp- en ontwikkelingsprojecten in de derde wereld gesteund. Roteb krijgt een deel van de ingezamelde kleding voor verkoop via de Piekfijn kringloopwinkels want ook in Rotterdam is er behoefte aan tweedehands kleding.
• • • •
Daarnaast wordt er drie keer per jaar een huis-aan-huis inzameling georganiseerd. De huis-aan-huis inzamelingen worden uitgevoerd door het Leger des Heils en enkele kleinere liefdadigheidsinstellingen. U ontvangt een paar dagen voor de dag van inzameling een plastic zak waarmee u uw textiel kunt aanbieden.
• •
• • • • • • • • • •
Truien, bloezen, T-shirts, vesten, colberts Jassen (stof, leer, bont), hoeden, petten Schoenen Mutsen, shawls, dassen, wanten, handschoenen Broeken, jurken, rokken Ondergoed, sokken Nachtkleding Riemen, stropdassen Kinderkleding, trappelzakken Sportkleding, trainingspakken Regenkleding, laarzen Handdoeken, theedoeken Tafelkleden Dekbedden, dekbedhoezen, lakens, dekens Tassen Kussens
Niet in de textielbak • Vuile en kapotte kleding
Hoe gebruikt u de textielbakken? • Verpak het textiel in een plastic zak. Op die manier blijft het schoon. • Verpak sokken en schoenen steeds per paar. Op die manier blijft alles goed bij elkaar. Een nieuwe gebruiker heeft niets aan één sok of één schoen.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Groente-, Fruit- en Tuinafval apart
Biobak
In een aantal wijken in Rotterdam wordt het Groente-, Fruit- en Tuinafval (GFT) gescheiden ingezameld. Dit GFT-afval gaat naar een compostbedrijf. Bacteriën zorgen voor het afbreken van het afval. Na verloop van tijd is het afval afgebroken tot compost. Compost is een waardevol product om de structuur van de grond te verbeteren. Daarnaast bevat het nog een aantal belangrijke voedingsstoffen.
Voor uw GFT-afval maakt u gebruik van de groene minicontainer met het opschrift “Biobak”. U krijgt een Biobak van Roteb als u in een eengezinswoning woont en al een minicontainer heeft voor uw gewone huisvuil. De Biobak is uitsluitend bestemd voor GFT-afval. In deze folder vindt u een lijst van wat er onder GFT-afval wordt verstaan. Het afval voor de Biobak mag beslist niet in plastic worden verpakt. Plastic composteert niet.
Zelf compost maken
Zomertips voor de Biobak
U kunt ook zelf compost maken. Bel voor het aanvragen van een compostvat of meer informatie het algemene telefoonnummer van Roteb 010 - 245 80 00.
De Biobak kan bij warm weer gaan stinken. Dit kunt u op de volgende manier voorkomen. • Gebruik voor uw GFT een klein bakje in de keuken. Het GFT lekt al een beetje uit en droogt in. De overlast van vocht in de container wordt dan minder. • Leg een oude krant onder in de bak om te voorkomen dat afval blijft vastplakken. Voor de Biobak is een enkele krant tussen het GFT-afval geen bezwaar, want deze verteert volledig. Beperk dan wel het gebruik van papier in de Biobak. • Maak de Biobak geregeld schoon met een sopje van groene zeep: leg de container hiervoor op zijn kant en schrob de bak met een natte bezem schoon. • Stamp het afval niet teveel aan. Anders kan er bij het leegmaken afval in de container achterblijven. • Zet de Biobak niet in de zon maar op een koel plekje in de schaduw.
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
• Verpak vis- en vleesresten in een oude krant voordat u het in de GFT-container doet en stop het bij heel warm weer in de container voor huisvuil als deze eerder wordt geleegd.
• Bloemen en kamerplanten • Mest van kleine huisdieren (cavia’s en konijnen) met stro • Kattenbakkorrels (alleen als het milieukeur op de verpakking staat)
• Plak een geurverdrijver in de bak (verkrijgbaar bij de supermarkt).
Niet in de Biobak
Wintertips voor de Biobak Bij vorst kan GFT-afval vastvriezen aan de bodem van de minicontainer. Dit kunt u op de volgende manier voorkomen. • Laat het natte afval zoveel mogelijk uitlekken voor u het weggooit. • Leg een oude krant onder in de bak. De krant absorbeert een deel van het vocht.
• • • • • • • • • • •
Kattenbakkorrels zonder milieukeur Melk- en vruchtensappakken Plastic- en pedaalemmerzakken Hout en dikke takken As uit asbak en open haard Vogelkooizand Stofzuigerzakken en de inhoud daarvan Honden- en kattenharen Luiers Zand Papier
• Leg onderin de bak een droge laag GFT-afval, bijvoorbeeld wat takken. • Zet de Biobak uit de wind.
Wel in de Biobak • • • • • • • • • •
Groente- en fruitafval Aardappelschillen (Gekookte) etensresten Vis- en vleesresten, ook graten, schelpen en botjes Notendoppen en eierschalen Gestold vet Theezakjes, filterzakjes met koffiedik Keukenpapier Klein snoeiafval, gemaaid gras en bladeren Onkruid Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Bakken in bruikleen Roteb stelt de minicontainer en Biobak gratis ter beschikking. De containers horen bij uw woning. Wanneer u verhuist, blijven de containers bij de woning achter. De containers blijven eigendom van de gemeente.
Milieupark en Milieubrengstation In het Milieupark kunt u uw grofvuil en een groot aantal andere soorten afval kwijt. Houd u er van tevoren rekening mee dat het afval gescheiden moet worden aangeleverd. Er staan containers voor papier, karton, glas, textiel, tuinafval, GFT, restafval, puin, kunststoffen, zand en grond, ijzer en overige metalen, hout, autobanden, drukhouders, Klein Chemisch Afval (KCA), asbest, kringloopgoederen, koelkasten en elektrische apparatuur.
Alleen Rotterdammers mogen hier gratis hun afval brengen, dus bij een bezoek kan om een geldig legitimatiebewijs worden gevraagd. Het Milieubrengstation is kleinschaliger dan het Milieupark en u kunt er minder soorten afval kwijt. Ook hier kan bij een bezoek om een geldig legitimatiebewijs worden gevraagd. Bewoners en bedrijven van buiten Rotterdam betalen een prijs per gewicht.
Meer weten? Wilt u meer informatie over de inzameling van afval of de andere diensten van Roteb? Bel dan het algemene telefoonnummer van Roteb 010 - 245 80 00. U kunt ook een van de volgende folders afhalen bij deelgemeente of bibliotheek: • Afvalcontainers, gemakkelijk en altijd in de buurt • Afval, waar kunt u terecht? • Compost, maak het zelf! • Gladheid (alleen in de winter verkrijgbaar) • Grofvuil, brengen naar Milieupark of bellen met Roteb • Ongedierte, zo komt u er vanaf • Piekfijn, kringloopwinkels van Roteb • Servicenormen, hierop kunt u rekenen Kijk voor de teksten van deze folders of meer informatie op www.roteb.rotterdam.nl
Voor klachten over de buitenruimte is er het gemeentelijk Klachtennummer 0800 - 15 45. Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
Roteb algemeen Postbus
10902, 3004 BC Rotterdam
Telefoon
010 - 245 80 00
E-mail
[email protected]
Internet
www.roteb.rotterdam.nl
Klachtentelefoon
0800 - 15 45 (24 uur per dag) Voor meldingen en klachten over zwerfvuil, een kapotte container, graffiti etc.
Grofvuil Telefoon
010 - 245 80 00 Vermeld uw postcode, adres, het soort en de hoeveelheid grofvuil
Milieuparken Bezoekadres Noord
Nikkelstraat 131 b (Prins Alexander, ingang Hoofdweg) Melanchtonweg 139 (Hillegersberg-Schiebroek)
Bezoekadres Zuid
Aploniastraat 12 (Charlois) Hekendorpstraat 55 (IJsselmonde)
Openingstijden
Maandag t/m zaterdag 09.00 - 17.15 uur
Telefoon
010 - 245 80 00 Neem een geldig legitimatiebewijs mee!
Milieubrengstations Bezoekadres
Prins Hendrikweg 56 (Hoek van Holland) Steenhouwerstraat 39 (Hoogvliet)
Openingstijden
Maandag t/m zaterdag 09.00 - 17.15 uur Neem een geldig legitimatiebewijs mee!
Piekfijn kringloopwinkels Bezoekadres
Mariniersweg 255 - 257 (Centrum) Aluminiustraat 6 (Prins Alexander) Wolphaertsbocht 246 (Charlois)
Openingstijden
Maandag 13.00 - 17.00 uur / dinsdag t/m vrijdag 09.00 - 17.15 uur Zaterdag 10.00 - 16.00 uur
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
www.roteb.rotterdam.nl
Bron: Gemeente Rotterdam Website: www.rotterdam.nl/Rotterdam/Internet/Diensten/RTB/Downloads/folders/Afval_screen.pdf
REISDOCUMENTEN
Castricum, januari 2008 Hoewel deze folder met grote zorg is samengesteld kunnen aan de inhoud geen rechten worden ontleend. Tarieven gelden voor het jaar 2008
Bron: Gemeente Castricum Website: http://www.castricum.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=2&pagid=37&stukid=469
Als u naar een ander land wilt reizen, mag dat alleen als u een geldig reisdocument op zak heeft. U kunt een reisdocument aanvragen bij de gemeente. In deze folder leest u alles over het bestellen en ophalen van zo’n document. Sinds 2005 geldt voor iedereen vanaf 14 jaar de legitimatieplicht. Dit houdt in dat u op verzoek een geldig legitimatiebewijs moet kunnen laten zien. Zo’n legitimatiebewijs kan een reisdocument zijn. Ook in dat geval is onderstaande handig om te weten.
Welk reisdocument? U hebt de keuze uit twee soorten reisdocumenten: ► een paspoort, dat wereldwijd geldig is. ► een Nederlandse Identiteitskaart (NIK), voor het reizen in de meeste Europese landen. U kunt dus kiezen, maar beide documenten aanschaffen mag ook! Verderop in deze folder leest u wat de belangrijkste verschillen zijn tussen het paspoort en de Nederlandse Identiteitskaart.
Wat moet u altijd meenemen? •
Eén recente, niet gebruikte kleurenpasfoto van 3,5 x 4,5 cm. De foto moet recht van voren zijn genomen. Het mag geen stickerfoto, digitale foto of schoolfoto zijn. Vanaf 28 augustus 2006 worden er strenge eisen gesteld aan de foto. De erkende fotografen zijn hiervan op de hoogte. Als uw foto bij de aanvraag bij de gemeente in ontvangst wordt genomen, gebruikt de baliemedewerker een tabel waarmee de foto wordt getoetst op kwaliteit, belichting, houding en achtergrond. Het kan voorkomen dat de foto niet voldoet en dat u gevraagd wordt een nieuwe pasfoto in te leveren. • (Bijna) verlopen reisdocumenten die u nog in uw bezit heeft, of waarin u staat bijgeschreven, ook al is de geldigheidsduur verlopen. Denk hierbij aan een oud paspoort, Nederlandse Identiteitskaart, Europese Identiteitskaart en Gemeentelijke Identiteitskaart. De laatste twee worden niet meer gemaakt. Heeft u ze nog in bezit, dan zijn ze nog wel geldig tot de datum die op het document vermeld staat en moeten ze bij aanvraag van een nieuw paspoort of NIK wel worden ingeleverd. Reisdocumenten kunnen niet worden verlengd en het reizen met een verlopen reisdocument is niet toegestaan.
Chip Vanaf 28 augustus 2006 wordt er een chip verwerkt in elk reisdocument. In die chip zijn diverse gegevens opgenomen: weergave van de kleurenfoto, uw naam, geboortedatum en geslacht, het documentnummer, Burger Service Nummer en de datum waarop de geldigheid van het reisdocument afloopt.
Verlies of diefstal Bewaar uw reisdocument altijd zorgvuldig. Niet alleen om het lang te kunnen gebruiken, maar ook omdat u uw reisdocument immers weer moet inleveren als u een nieuw reisdocument nodig heeft. Vermissing veroorzaakt ongemak en extra wachttijd. Bovendien wordt naast de reguliere kosten (‘leges’) € 34,00 aan administratiekosten in rekening gebracht. Wat moet u doen als u uw reisdocument hebt verloren of als het is gestolen? ► In Nederland • onmiddellijk aangifte doen bij de politie in uw verblijfplaats. De gegevens van uw vermiste reisdocument kunt u opvragen bij de afdeling Publiekszaken van de gemeente Castricum. ► In het buitenland • onmiddellijk aangifte doen bij de politie in uw verblijfplaats; • (telefonisch) contact opnemen met de Nederlandse Ambassade of het ConsulaatGeneraal in het land waar u verblijft; • direct na uw terugkeer in Nederland nogmaals proces-verbaal laten opmaken van de vermissing of diefstal. Dat moet u doen bij de politie in uw woonplaats. Vervolgens moet u zo snel mogelijk bij de gemeente Castricum een nieuw reisdocument aanvragen of het verlies laten registreren. In het laatste geval wordt uw vermiste reisdocument in
Bron: Gemeente Castricum Website: http://www.castricum.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=2&pagid=37&stukid=469
een signaleringssysteem opgenomen. Daardoor wordt de kans kleiner dat uw gestolen of vermiste reisdocument door een ander wordt gebruikt. Als u een nieuw reisdocument wilt aanvragen omdat u uw reisdocument hebt verloren of is gestolen, moet u een gewaarmerkte kopie kunnen laten zien van het proces-verbaal dat de politie heeft opgemaakt. U moet er in dit geval rekening houden met een afhandelingstijd voor uw nieuwe document van meer dan een week.
Paspoort Een paspoort is vijf jaar geldig voor alle landen van de wereld. Iedereen die de Nederlandse nationaliteit bezit, ongeacht de leeftijd, kan een paspoort aanvragen. Minderjarigen moeten voor de aanvraag van een paspoort toestemming hebben van hun wettelijke vertegenwoordiger(s). Iedereen die reist naar de Verenigde Staten van Amerika moet een persoonlijk paspoort hebben, ongeacht de leeftijd. Een paspoort van een (meereizende) ouder waarin een kind staat bijgeschreven, volstaat dus niet. Voor een aantal landen is, naast een geldig paspoort, ook een visum vereist en eventueel een bewijs van inenting. Er zijn landen die eisen dat uw reisdocument bij binnenkomst in het land nog minimaal een halfjaar geldig is. Informatie over de specifieke eisen per land kunt u aanvragen bij de diplomatieke vertegenwoordiging van het land waar u naar toe wilt reizen. Vaak kan een reisorganisatie hierbij als tussenpersoon optreden. De adressen van ambassades of consulaten zijn bij de afdeling Publiekszaken bekend. Bijschrijving van kinderen Kinderen kunnen tot hun 16e jaar worden bijgeschreven in het paspoort van één of van beide ouders. Dat moet de ouder(s) zijn die het ouderlijk gezag uitoefent. Het bijschrijven kan direct bij de aanvraag, maar ook op een later tijdstip. Wilt u uw kind in uw paspoort laten bijschrijven, dan moet de andere ouder of persoonlijk meekomen (met legitimatie) of de andere ouder moet schriftelijk toestemming geven én zijn of haar legitimatiebewijs moet worden meegenomen. Uw kind(eren) moet(en) bij het aanvragen aan de balie meekomen. Van elke kind moet u een eigen kleuren pasfoto meenemen.
Nederlandse Identiteitskaart (NIK) Een Nederlandse Identiteitskaart is ook vijf jaar geldig. Iedereen die de Nederlandse nationaliteit heeft, kan de kaart aanvragen. Minderjarigen tot 12 jaar moeten toestemming hebben van hun wettelijke vertegenwoordiger(s). Op een Nederlandse Identiteitskaart kunnen geen kinderen worden bijgeschreven. De Nederlandse Identiteitskaart is geldig voor de volgende landen: Andorra Hongarije Portugal België Ierland Roemenië Bulgarije Italië San Marino Cyprus Letland Slovenië Denemarken Liechtenstein Slowakije Duitsland Luxemburg Spanje Estland Litouwen Tsjechië Finland Malta Turkije Frankrijk Monaco IJsland Griekenland Noorwegen Zweden Groot-Brittannië Oostenrijk Zwitserland en Noord-Ierland Polen Iedere Nederlander die 14 jaar wordt, kan éénmalig gratis een identiteitskaart aanvragen. Dit kan vanaf 8 weken vóór de 14e verjaardag, tot aan de 15e verjaardag. Eventuele spoed- en/of vermissingskosten worden wel in rekening gebracht. NB
Bron: Gemeente Castricum Website: http://www.castricum.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=2&pagid=37&stukid=469
Kinderen die alleen reizen, of met anderen dan degenen bij wie ze in het paspoort staan bijgeschreven, moeten - ongeacht hun leeftijd - in het bezit zijn van een eigen reisdocument.
Tarieven ► paspoort ► Nederlandse Identiteitskaart ► bijschrijving bij afgifte van een nieuw reisdocument ► bijschrijving in een reeds afgegeven paspoort ► administratiekosten bij verlies of diefstal
€ 48,35 € 40,70 € 8,50 per kind, per paspoort. € 19,80 per kind, per paspoort. € 34,00
Spoed? U kunt de aanvraag voor een reisdocument met spoed laten behandelen. Als u de spoedaanvraag doet op een werkdag vóór 14.00 uur, kunt u het document de eerstvolgende werkdag vanaf 9.30 uur afhalen. In geval van spoed gelden hogere tarieven: de spoedkosten zijn, voor zowel een paspoort als een Nederlandse Identiteitskaart € 41,--.
Aanvragen en afhalen Aanvragen Een reisdocument moet u persoonlijk aanvragen. U moet daarvoor zelf langskomen bij de balie van de afdeling Publiekszaken in het gemeentehuis in de kern Castricum. As u kinderen op uw reisdocument wilt laten bijschrijven, moeten zij ook meekomen bij de aanvraag. De leges (kosten) moet u bij de aanvraag betalen. Het gereedmaken van een paspoort of Nederlandse Identiteitskaart duurt 1 week. Bij de spoedprocedure is dit sneller (zie hierboven). De documenten worden niet door de gemeente zelf aangemaakt; dat gebeurt op een centrale plaats in Nederland. De termijnen kunnen daarom niet altijd gegarandeerd worden. Als u uw paspoort terug wilt wegens curiositeit, moet u dat bij de aanvraag van het nieuwe reisdocument aangeven.
Afhalen Als het reisdocument is binnengekomen bij de gemeente, moet het persoonlijk worden afgehaald. Eventueel bijgeschreven kinderen hoeven bij het afhalen niet mee te komen. Bij vermissing of diefstal van een eerder afgegeven reisdocument moet u rekening houden met een langere afhandelingstijd.
Burger Service Nummer In beide reisdocumenten staat uw Burger Service Nummer (BSN) vermeld. Dat heette voorheen het SoFi-nummer.
Meer informatie Wilt u meer weten of een afspraak maken, neemt u dan contact op met de afdeling Publiekszaken van de gemeente Castricum, Raadhuisplein 1, Castricum. De afdeling is geopend: ► maandag t/m woensdag van 9.00 – 16.00 uur ► donderdag van 9.00 – 20.00 uur ► vrijdag van 9.00 – 12.30 uur. Telefonische informatie kunt u krijgen via (0251) 661122. U kunt ook onze website raadplegen: www.castricum.nl of www.paspoortinformatie.nl.
Bron: Gemeente Castricum Website: http://www.castricum.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=2&pagid=37&stukid=469
Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met de afdeling Burgerzaken van de gemeente Breda, telefoon (076) 529 30 75. U bent ook welkom aan één van onze balies in het Stadskantoor, Claudius Prinsenlaan 10. De openingstijden zijn maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag van 08.00 tot 14.00 uur en donderdag van 08.00 tot 20.00 uur.
Wat brengt u mee bij de naamskeuze, erkenning, of geboorteaangifte? • in ieder geval een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart, of verblijfsdocument); • trouwboekje (indien van toepassing); • uittreksel erkenning ongeboren vrucht (indien van toepassing); • indien erkenning of erkenning ongeboren vrucht plaatsvindt in een andere gemeente dan de eigen woongemeente: een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie, met daarop vermeld de nationaliteit en de burgerlijke staat.
Colofon Dit is een uitgave van de afdeling Burgerzaken van de gemeente Breda Ontwerp en lay-out SSC Vormgeving, gemeente Breda
Naamskeuze, aangifte geboorte en erkenning
Naamskeuze, aangifte geboorte en erkenning Naamskeuze De achternaam (geslachtsnaam) van uw kind kan de naam van de vader of van de moeder zijn. U hoeft niets te doen als: • u getrouwd bent en ervoor kiest uw kind de naam van de vader te geven of • u ongehuwd, of geregistreerd partner bent en ervoor kiest uw kind de naam van de moeder te geven. In alle andere gevallen moet u uw keuze kenbaar maken aan de ambtenaar van de burgerlijke stand. Dit kan uiterlijk bij de geboorteaangifte van uw eerste kind, maar ook al voor de geboorte. Omdat de vader en de moeder bij de naamskeuze persoonlijk aanwezig moeten zijn, is het aan te raden dit ruim voor de geboorte te regelen. De naam die u kiest is definitief en geldt voor alle eventueel volgende kinderen.
Erkenning vóór de geboorteaangifte Erkenning vóór de geboorteaangifte heet ook wel ‘erkenning ongeboren vrucht’. De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt hiervan een akte op. In deze erkenningsakte kan gelijk de naamskeuze worden opgenomen. Bij de erkenning moet u beiden persoonlijk aanwezig zijn. Voordeel van de erkenning ongeboren vrucht is dat uw kind vanaf het moment van geboorte juridisch een vader heeft.
Erkennen
Erkenning bij de geboorteaangifte Ook bij de geboorteaangifte kan de erkenning geregeld worden. De moeder moet hiertoe (schriftelijk) toestemming geven. Als er ook een naamskeuze moet gebeuren, moet de moeder persoonlijk bij de geboorteaangifte aanwezig zijn.
Als u ongehuwd of geregistreerd partner bent en u regelt niets dan heeft uw kind (juridisch) alleen een moeder. Er komt dan ook geen vader in de geboorteakte te staan en het kind krijgt de achternaam van de moeder. Er kan wel een erkenning van het vaderschap plaatsvinden. Dat kan vóór, tijdens, of na de geboorteaangifte. De moeder moet altijd toestemming geven voor de erkenning.
Erkenning na de geboorteaangifte Ook na de geboorteaangifte kan de erkenning plaatsvinden. Er gelden dezelfde voorwaarden als bij de erkenning bij de geboorteaangifte. Uw kind heeft dan echter vanaf het moment van geboorte tot aan de erkenning juridisch geen vader.
Bron: Gemeente Breda Website: http://www.breda.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=1&stukid=43816&onderdeel=bri
Aangifte van geboorte Aangifte van geboorte doet de vader bij de burgerlijke stand van de geboortegemeente. Als de vader niet kan, is ieder die bij de geboorte aanwezig was verplicht om deze aangifte te doen. Als ook zij niet kunnen, moet degene in wiens woning of inrichting (ziekenhuis) de geboorte plaatsvond de aangifte doen. Aangifte doet u binnen drie dagen na de geboortedag. Als in die periode zaterdagen, zondagen en algemeen erkende feestdagen vallen, is die termijn langer, zodat er in ieder geval twee werkdagen in vallen. Voorbeeld: Kind wordt vrijdag geboren. De aangifte vindt uiterlijk op maandag plaats (de 3e dag na de geboorte). Omdat er dan maar één werkdag de gelegenheid is om aangifte te doen, wordt de termijn verlengd tot en met dinsdag.
Niet-Nederlandse nationaliteit Wanneer één of beide ouders een nietNederlandse nationaliteit hebben, kunnen andere regels gelden voor naamgeving, erkenning en nationaliteit. Neem in dit geval ruim vóór het verwachte geboortetijdstip contact op met de afdeling Burgerzaken.
Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met de afdeling Burgerzaken van de gemeente Breda, telefoon (076) 529 30 75. U bent ook welkom aan één van onze balies in het Stadskantoor, Claudius Prinsenlaan 10. De openingstijden zijn maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag van 08.00 tot 14.00 uur en donderdag van 08.00 tot 20.00 uur.
Wat brengt u mee bij de naamskeuze, erkenning, of geboorteaangifte? • in ieder geval een geldig legitimatiebewijs (paspoort, identiteitskaart, of verblijfsdocument); • trouwboekje (indien van toepassing); • uittreksel erkenning ongeboren vrucht (indien van toepassing); • indien erkenning of erkenning ongeboren vrucht plaatsvindt in een andere gemeente dan de eigen woongemeente: een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie, met daarop vermeld de nationaliteit en de burgerlijke staat.
Colofon Dit is een uitgave van de afdeling Burgerzaken van de gemeente Breda Ontwerp en lay-out SSC Vormgeving, gemeente Breda
Bron: Gemeente Breda Website: http://www.breda.nl/index.php?simaction=frameset&mediumid=1&stukid=43816&onderdeel=bri
Naamskeuze, aangifte geboorte en erkenning
vragen & antwoor
Deze folder is met veel zorg voor u samenverandering onderhevig. U kunt geen rechten ontlenen aan de informatie in deze folder.
Deze folder is een uitgave van de gemeente Woerden. Fotografie Ulco Wesselink, Harmelen
democratie
Burgerinitiatief
gesteld. Sommige informatie is echter aan
Úw onderwerp op de agenda van de gemeenteraad? Dat kan. Sinds 2003 is er een nieuwe manier om onderwerpen die ú belangrijk vindt op de agenda te plaatsen:
Vormgeving
het burgerinitiatief.
Leading, Woerden
Met het burgerinitiatief oefent u
Drukwerk
rechtstreeks invloed
Sterprint Grafische Partners, Woerden
uit op de gang van zaken in de gemeente Woerden.
Blekerijlaan 14 Postbus 45, 3440 AA Woerden telefoon: 0348 - 428 911 fax: 0348 - 424 108 e-mail:
[email protected] internet: www.woerden.nl
Gedrukt op gerecycled papier.
Gemeente Woerden
Bron: Gemeente Woerden Website: https://www.woerden.nl/secure/storefront/top5productenperthema/inspraakendemocratie/burgerinitiatief/id_25308
In deze folder hebben we de antwoorden op uw belangrijkste vragen op een rij gezet.
burgerinitiatief
HOE KAN IK INVLOED UITOEFENEN OP DE GANG VAN ZAKEN IN MIJN GEMEENTE?
WIE KAN EEN INITIATIEFVOORSTEL INDIENEN?
WAT GEBEURT ER MET MIJN VOORSTEL?
Iedereen die kiesgerechtigd is voor de
De gemeenteraad beslist of uw voorstel geldig
Met het burgerinitiatief zet u een onderwerp op de
Woerdense gemeenteraadsverkiezing kan dat
is. Dit doet de raad in principe in de eerste ver-
agenda van de gemeenteraadsvergadering. U heeft
doen. Oók jongeren van zestien en zeventien
gadering nadat u uw voorstel heeft ingediend.
daarmee rechtstreeks invloed op de gang van zaken
jaar kunnen een voorstel voor burgerinitiatief
Voldoet uw voorstel aan de voorwaarden, dan
in Woerden.
indienen of steunen.
komt het op de agenda van een van de volgende vergaderingen van een raadscommissie en vervolgens van de gemeenteraad.
WELKE ZAKEN KAN IK AAN DE ORDE STELLEN?
HOE MOET IK MIJN INITIATIEFVOORSTEL INDIENEN?
Uiterlijk een week voordat de raadscommissie uw voorstel bespreekt, krijgt u een schriftelijke uitnodiging om bij de vergadering aanwezig te zijn. In de vergadering kunt u het onderwerp
Zaken die ú van belang vindt, komen in aanmerking voor een plaats op de agenda. Enkele voorbeelden:
Bij de gemeente Woerden kunt u hiervoor een
eventueel mondeling toelichten. Dat kunt u ook
U wilt de openingstijden van de winkels in Woerden veranderen.
formulier krijgen. U kunt dit ook downloaden
door een plaatsvervanger laten doen. De
U vindt dat Woerden moet samenwerken met een gemeente in het buiten-
(www.woerden.nl). Op het formulier beschrijft
gemeenteraad neemt daarna een beslissing
u uw voorstel. U levert hierbij een lijst in met de
over uw voorstel. Ook in deze vergadering kunt
land. U denkt daarbij aan uitwisseling en allerlei culturele activiteiten.
U denkt dat uw wijk er veel aantrekkelijker kan uitzien door een andere
namen van 25 inwoners van Woerden die uw
u inspreken als u dat wilt.
inrichting: aanleg van een groenstrook en parkeervakken, plaatsing van
voorstel steunen. Deze inwoners moeten zestien
Over de beslissing krijgt u schriftelijk bericht. De
prullenbakken en speeltoestellen.
jaar of ouder zijn. Dit formulier stuurt u naar de
beslissing wordt ook gepubliceerd op de
U heeft ideeën over een betere dienstverlening van de gemeente.
griffie van de gemeenteraad. Postbus 45, 3440 AA
gemeentelijke informatiepagina in de
Dit soort onderwerpen is geschikt om een initiatiefvoorstel over in te dienen.
Woerden.
Woerdense Courant.
WELKE ZAKEN KAN IK NIET AAN DE ORDE STELLEN?
WAT GEBEURT ER ALS DE GEMEENTERAAD MIJN VOORSTEL NIET BEHANDELT?
Niet alle onderwerpen lenen zich voor een plek op de agenda van de gemeenteraad. De gemeenteraad praat bijvoorbeeld niet over: een vraag over het gemeentelijk beleid;
Voldoet uw initiatiefvoorstel niet aan de voorwaarden?
een klacht over een gedraging van het gemeentebestuur;
Dan zal de gemeenteraad het niet behandelen.
een bezwaar tegen een besluit van het gemeentebestuur;
Hierover krijgt u uiteraard bericht. Gaat het om een
een onderwerp waarover de gemeenteraad een besluit heeft genomen in de
onderwerp waarover de gemeenteraad niet kan
twee jaar voor u uw voorstel indient.
beslissen, maar het College van Burgemeester en Wethouders wel? Dan zal de gemeenteraad uw
Wilt u weten of uw onderwerp geschikt is om op de agenda van de gemeente-
burgerinitiatiefvoorstel doorsturen naar het college.
raad te zetten, neemt u dan contact op met de griffie, tel. (0348) 42 86 19.
Het college zal uw voorstel dan bespreken.
Bron: Gemeente Woerden Website: https://www.woerden.nl/secure/storefront/top5productenperthema/inspraakendemocratie/burgerinitiatief/id_25308
Regels en tarieven milieustraat Bolsward
Milieustraat Bolsward Exmorraweg 3, 8901 PJ Bolsward T (0515) 57 22 57
Openingstijden milieustraat: maandag t/m vrijdag van 13.00 tot 17.00 uur, zaterdag van 09.00 tot 13.00 uur Raadpleeg rond feestdagen de rubriek met de gemeentelijke berichten in uw huis-aan-huis krant i.v.m. eventueel gewijzigde openingstijden.
Bron: Gemeente Bolsward Website: www.omrin.nl/downloadfiles/folder%20milieustraat%204.pdf
regels en tarieven Inwoners van de gemeenten Bolsward, Littenseradiel en Wûnseradiel kunnen grof huishoudelijk afval en bouw- en sloopafval zelf wegbrengen naar de milieustraat in Bolsward. De milieustraat is alleen toegankelijk voor particulieren. Het afval van bedrijven wordt niet geaccepteerd.
Legitimatie Elke bezoeker dient zich te kunnen legitimeren met een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs.
regels en tarieven ytongblokken of kalkzandsteen. • Dakleer: mastiek en mastiekhoudend afval. • Asbest: asbesthoudend en sterk op asbest lijkend bouwafval zoals eternietplaten. • Hout: geverfd en ongeverfd hout, spaanplaat, laminaat, hardboard, zachtboard, mdf. • Geïmpregneerd hout: schuttingen, hekjes, bielzen en afrasteringpalen. • Bouw- en sloopafval restfractie: o.a. kalkzandsteen, gipsplaten, isolatiematerialen, pvc-buizen en goten, thermopane, draadglas.
Soorten afval Hieronder vindt u een overzicht van de verschillende soorten afval die u bij de milieustraat kunt inleveren.
TEGEN BETALING Bouw- en sloopafval Onder bouw- en sloopafval wordt verstaan: • Alle bouwmaterialen die vrijkomen bij het bouwen of slopen van een bouwwerk (o.a. hout, puin, isolatiemateriaal, pvc-buizen, dakleer, asbestplaten, gipsplaten) • Erfafscheidingen (o.a. hekwerken, schuttingen, bielzen, borderrollen) Voor het brengen van bouw- en sloopafval naar de milieustraat geldt een poorttarief dat afhankelijk is van de grootte van het vervoer waarmee het afval gebracht wordt. • Personenauto (kofferbak) 3 5,• Aanhangwagen (laadvloer tot 2 meter lengte) 3 12,• Tandemasaanhangwagen (laadvloer vanaf 2 meter) 3 35,De hierboven genoemde tarieven gelden bij een normale belading van het vervoermiddel. Een volgeladen personenauto met neergeklapte achterbank wordt beschouwd als een aanhangwagen. Voor gemengde vrachten geldt het tarief voor bouw- en sloopafval, dat is ter beoordeling van de terreinbeheerder. Het bouw- en sloopafval dient gescheiden te worden aangeleverd zodat het op de milieustraat in de desbetreffende containers kan worden gestort. Het scheiden gebeurt in de volgende categorieën: • Puin: schoon metsel- en betonpuin, geen gips,
Luiers Op de milieustraat staat een speciale container voor luiers. Deze kunt u aanbieden in een speciaal daarvoor bestemde luierzak. Deze is verkrijgbaar op de milieustraat of bij uw gemeente. Vlakglas Geen autoruiten, thermopane, gewapend glas, gekleurd glas of spiegels. Herbruikbaar textiel Kleding en schoenen per paar in gesloten plastic zak.
Asbest Het asbesthoudende materiaal moet dubbel worden verpakt in stevig onbeschadigd plastic (minimaal 0.02 mm dik, bijvoorbeeld landbouwfolie). Plak het pakket goed dicht met tape en maak het niet te zwaar. U moet het pakket zelf kunnen tillen om in de betreffende container te deponeren. Is het pakket te zwaar om door één persoon in de container getild te worden? Neem dan iemand mee die u kan helpen. Op de milieustraat is geen hefof tilinstallatie aanwezig. Afval dat sterk op asbest lijkt valt ook onder deze regels, denk bijvoorbeeld aan asbestvrije golfplaten en eterniet. Voor de inname van asbest geldt hetzelfde tarief als voor bouw- en sloopafval.
Metalen en blik
GRATIS
Personenwagenbanden Gratis in te leveren. De personenwagenbanden moeten vrij zijn van ander afval (velgen, grond e.d.) en gescheiden zijn van andere typen banden, zoals truck-, tractor- en motorbanden. U kunt maximaal 5 stuk inleveren.
De volgende afvalstoffen kunnen gratis worden ingeleverd, mits strikt gescheiden: Grof huishoudelijk afval Dit is alle huishoudelijk afval dat niet in de grijze container past, zoals meubilair en vloerbedekking.
Wit- en bruingoed Alle elektrische apparaten met stekker, van strijkijzer tot vrieskist. Geen gesloopte apparaten. Stofzuiger graag zonder stofzak, frituurpannen zonder vet of olie. Herbruikbare goederen Als deze geschikt zijn voor verkoop kunt u de goederen op de milieustraat achterlaten of naar een kringloopwinkel brengen. Adressen en telefoonnummers van kringloopwinkels vindt u in de afvalkalender of in de gemeentelijke rubriek in de krant.
STOFFEN DIE NIET WORDEN INGENOMEN Tuinafval Takken, snoeiafval, stronken (geen groente- en fruitafval). Papier en karton Geen behang, sap- of melkpakken of plastic verpakkingsmateriaal. Niet in plastic zakken aanleveren. Glas Flessen en potten (geen aardewerk).
De volgende stoffen worden niet ingenomen op de milieustraat:
Mest van huisdieren Bijvoorbeeld mest van konijnen, vogels of paarden.
Huisregels Voor het aanbieden van afval op de milieustraat geldt een aantal huisregels. U dient zich hieraan te houden. 1. Op het gehele terrein geldt een rookverbod. 2. U dient zich bij elk bezoek te melden bij de portiersloge. 3. Afrekening vindt plaats door de beheerder voordat u de milieustraat oprijdt en aan de hand van de grootte van het vervoer en het soort afval. Over de vaststelling van de hoogte van het tarief is geen discussie mogelijk. 4. Na betaling ontvangt u een bon of bonnen met vermeldig van de bedragen: d 5, d 12, of d 35. 5. Op verzoek van de beheerder(s) van de milieustraat dient u een geldig legitimatiebewijs te kunnen tonen. 6. Het betreden van het terrein is op eigen risico. De milieustraat is dus niet aansprakelijk voor eventuele schade aan de aanbieder of zijn/haar materieel. 7. Het afval dient zoveel mogelijk gescheiden te worden aangeboden. 8. Het afval mag alleen gestort worden in de daarvoor bestemde containers of elders uitsluitend op aanwijzing van de terreinbeheerders. 9. Aanhangwagens mogen niet worden losgekoppeld. 10.Kinderen en huisdieren dienen te allen tijde in de auto te blijven. 11. Aanwijzingen van de medewerkers dienen te worden opgevolgd.
Medewerking Huishoudelijk afval Dit hoort u thuis in de grijze container aan te bieden. Zakken met huisvuil of minicontainers mogen niet worden aangeboden op de milieustraat. Hebt u meer huisvuil dan dat in uw container past? Neem dan contact op met uw gemeente.
Bovenstaande regels zijn opgesteld om afval zoveel mogelijk gescheiden in te zamelen en de kosten van verwerking zo laag mogelijk te houden. Daarbij wordt sterk gelet op hergebruik van materiaal. Wij stellen uw medewerking zeer op prijs.
Bron: Gemeente Bolsward Website: www.omrin.nl/downloadfiles/folder%20milieustraat%204.pdf
Afvalwijzer Stadsdeel De Baarsjes
Bron: Stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam Website: http://www.baarsjes.amsterdam.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/22524/baarsje_afvalfolder.pdf
Huishoudelijk restafval Het ‘gewone’ huishoudelijk afval. Hieronder valt niet glas, papier, textiel, chemisch afval, bouw- en sloopafval en alles met een stekker of batterij. Huishoudelijk restafval kunt u 24 uur per dag, 7 dagen per week, kwijt in de grijze container.
• Maak de vuilniszak niet te vol. Een volle standaard huisvuilzak past niet in de container. • Zet geen vuilniszakken naast de container. Dit veroorzaakt zwerfvuil.
Grofvuil Huisvuil dat niet in de vuilniszak en container past. Elektrische apparaten en bouw- en sloopafval zijn geen grofvuil. Grofvuil wordt 2 keer per week opgehaald. Grofvuil kunt u vanaf 21.00 uur op de avond voorafgaand aan de inzameldag tot 7.30 uur in de ochtend van de inzameldag aan de rand van de stoep neerzetten.
• Zet grofvuil niet bij de ondergrondse container.
Kijk op de plattegrond achterop deze folder voor de juiste ophaaldagen in uw buurt. Of kijk op de website (www.baarsjes.amsterdam.nl) of in de stadsdeelgids. U kunt ook bellen met het stadsdeel: 020 - 589 2411
Textiel Schoon en gaaf linnengoed, kleding én schoenen in een afgesloten zak in de kledingcontainer.
Meer informatie over afval vindt u in de stadsdeelgids Bron: Stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam Website: http://www.baarsjes.amsterdam.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/22524/baarsje_afvalfolder.pdf
Glas en papier Glas hoort in de rode container, papier in de blauwe.
• Gooi alleen flessen en potten zonder dop of deksel in de glascontainer, geen gloeilampen, TL-lampen, doppen, kurken, porselein en steengoed in de glascontainer. • Maak grote stukken karton klein.
Klein chemisch afval Klein chemisch afval (KCA), zoals batterijen, verfresten en medicijnen, is herkenbaar aan het logo van de afvalemmer met een kruis erdoor. KCA mag niet bij het huishoudelijk afval. U kunt KCA op verschillende manieren kwijt: – Diverse winkeliers herkenbaar aan het KCA-logo – Afvalpunten – De chemokar die een aantal keer per jaar langs komt of bij u in de buurt staat. Kijk voor ophaaldagen in de stadsdeelgids of op de website (www.baarsjes.amsterdam.nl)
Elektrische apparaten Huishoudelijke apparatuur met een stekker of batterij hoort niet in de vuilniszak en container. U kunt op verschillende manieren uw apparatuur inleveren: – Bij de winkel waar u uw nieuwe apparaat koopt – Bij een van de afvalpunten – Kleine apparaten bij de chemokar (zie bij KCA) – Grote apparaten voor de deur aan de rand van de stoep op de inzameldagen van grofvuil
en op www.baarsjes.amsterdam.nl Bron: Stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam
Website: http://www.baarsjes.amsterdam.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/22524/baarsje_afvalfolder.pdf
NS N GA LE JA N VA
TR AAT
GE UZ EN KA DE
UZ EN
KO GE RTE U ST ZEN RA AT G
KORTENAER PLEIN
AT
ES
WE
RA
SJ AR BA
VAN SPE IJK STR AAT
HST RAAT
GRA CHT
GRA CHT
G
COLUM BUS STRAAT
BA
AR
SJ
ES
WE
COLUMBUS PLEIN
STRAAT
STRAAT
GEN
VAN BRAK EL STRA AT
DAVI SSTR AAT
DAVI SSTR AAT
WIT TE DE WIT
ADM IRA LEN
ADM IRA LEN
B ER
SON
SPIL
AT
EG
HUD
FDW
MAR CO POLO STRA
HOO
VA N
COL UM BUS PLE IN
KIN
KER
STR
AAT
POSTJE SWEG
POSTJESWEG
CORANTIJNSTRAAT
G SJ
NEPVEUSTRAAT BONAIRE PLEIN
G WE ES
SJ
POSTJESKADE
PA RA ST MAR RA IB AT O
AR
PARAMARIBO PLEIN
BA
STRAAT
ANTILLEN STRAAT
VAN RENSSELAER STR.
BO N ST AIRE RA AT
HOOFDWEG
CURAÇAOSTRAAT
WALBEECKSTRAAT
POSTJESKADE
ARUBA
AT
BONAIRESTRAAT
PARAMARIBOSTRAAT
VAN
MAROWIJNE STRAAT
WE
NICKERIESTRAAT
ES
CRIJ NSS ENS TRA
POST JESK ADE
SK AD E
AR
PO ST JE
BA
SK AD E
STUYVESANTSTRAAT
PO ST JE
OVE
RTO
OM
SURINAMEPLEIN
S106
SURINAME
SUR PLEIN
Grofvuil ophaaldagen Jan Maijenbuurt / Admiralenbuurt Noord. dinsdag en donderdag Does-, Tromp- en Geuzenbuurt woensdag en vrijdag Mercatorbuurt dinsdag en vrijdag Chassébuurt maandag en woensdag Postjesbuurt, inclusief Postjeskade maandag en donderdag
IN A
ME
STR
A
Afvalpunten In Amsterdam zijn zes afvalpunten waar bewoners gratis afval kwijt kunnen. Het dichtstbijzijnde afvalpunt bevindt zich op de Henk Sneevlietweg 20 en is geopend van 8 tot 17 uur van maandag tot en met zaterdag. Kijk voor meer informatie over adressen en openingstijden op de website (www.afval.amsterdam.nl) of bel gratis 0800 665 05 66 .
Bron: Stadsdeel De Baarsjes, Amsterdam Website: http://www.baarsjes.amsterdam.nl/aspx/download.aspx?file=/contents/pages/22524/baarsje_afvalfolder.pdf
DE
ST
KA
STRAAT
DR. J. VAN BREEMEN STRAAT
GE
GEUZEN
SLATUI NENW EG
TRA AT EN -
A AT
AAT
AL MAG S N HAE T A STRA
KEE R WE ER
KO
RT ST ENA RA E AT R
ISO T LO D. BO ST RA AT ERG VAN KIN SB
GA MA STR
AT
A10
KA DE
ZWIJ GERL AAN A AT
W J. OB ASS VAN DA EN M A ST AR RA AT
DA
AT
STRA
STRA
LIUS
VAN MIDDELLAND STRAAT
ZWI JGE RLA AN
CH AS SÉS
AT
STR AAT
WI TH ST RA
VAN SPE IJK
WI TTE DE
AC HT
TS TR
MAGAL HAENS AT PLEIN STRA UTEN CHO W. S
AT
ADR . V. BER GEN STR .
. F. VA N STR AAT
ALM ON DE
O
ORTE
DE
CA B O
N ST RA
DE
ST RA AT STR
DE
CL AE SZ EN
ST RA AT
RW EG
ER TS TR
OMP
GE UZ EN
WILL EM
RE IN IER
LU M EIJ
AAT
RU IJ TE
KR OM M
. TR
ST RA AT
AL EN GR
BA LB OA PL EI N
A AT
AC HT
A AT
C VAS
IN S TR
AD M IR
TR A AT
O A S TR
GEN
SKA
BER
ELIU
B A FF
DE
ST RA AT
AAT
T TR A A
AE RS TR BE ST EV
AA L
DO ES -
OO RS TR
D IA ZS
AL EN GR
R A LS
S
AAT
CAB
M EU
AD M IR
H O LO
ISTR
B A RT
RIE BE EK
AT
-
O U TE
J. DE M
S TR A
UCC
SON HUD F HO
ORT
H W. SC
AC HT
TS EN
M .H
ST R.
TS EN JA N EV ER
T TR A A
B A LB
SPIL
.
J. VA N ST RA AT
ER N EV
MERCATOR PLEIN
VA N
SZ C. DI RK
RAAT
EN S
VESP
JA
M A IJ
V. D.
AC HT
T RAA
JA N
POLOST
AT
T TRAA
AAT
STRA
LIN S
OOK
ISTR
ANK
UCC
ES C
N FR
VESP
JAM
EG
A AT
FDW
RSTR
T RAA
CATO
HOO
DE
S ST
SKA
ELIU
ELIU S E LI U PA D
ORT
ORT
ADMIRAAL HELFRICHSTRAAT
ORT
ESST
MER
TORR
JAN VAN GALENSTRA AT
AT
AL EN GR
S
S TR A
ALEN GR
TO N
O U V ER
AD M IR
VA N C
T TR A A
M ARCO
C K LE
SHA
A LE
JOH
S105
G VA N
AD M IR
JA N
AD M IR
PI ET ER
A AT N S TR
WIL LEM
RE IN IER CL AE SZ EN PL EIN
Bijlage 8g. informatietekst container
Bijlage 8h: Vraagkaarten U hebt uw huis geverfd. Op de verfpotten Welk afval wordt gescheiden van het leest u: gevaarlijke stof. Wat doet u met huisvuil ingezameld in Nederland? de lege potten? A. Glas, papier en KCA (Klein Chemisch a. Ik gooi ze gewoon weg. Afval). b. Ik houd ze apart en geef ze aan B. Glas, plastic en KCA (Klein Chemisch de chemokar. Afval). c. Ik bel met de reinigingsdienst om ze C. Glas, papier, KCA (Klein Chemisch te laten ophalen. Afval) en GFT (Groente, Fruit en Tuinafval) Wat kunt u bij de Chemokar inleveren? A. B. C. D.
de batterij de vuilniszak de krant de lege fles
Wanneer wordt het grofvuil ...? A. afgehaald B. ingehaald C. opgehaald
Welke producten zijn Klein Chemisch Afval?
Kies het goede woord. Kookt u op [ ] of elektrisch?
a. Batterijen, verf, medicijnen. b. Batterijen, verf, parfum. c. Batterijen, medicijnen, parfum.
a. gas b. thermostaat c. mileu
Wat kunt u doen om energie te besparen?
Wat is een glasbak?
a. Batterijen kopen. b. Spaarlampen gebruiken. c. Het licht aandoen.
Wat is de reinigingsdienst? a. Een dienst van de gemeente die zorgt voor het ophalen van afval en het schoonmaken van de straten. b. Een grote auto die het afval ophaalt. c. Een stof waar je voorzichtig mee moet zijn.
a. Een bak waarin je batterijen weggooit. b. Een bak waarin je lege flessen weggooit. c. Een bak waarin je oude kranten weggooit.
Wat is milieu? a. Hiermee maak je licht en warmte. b. Een bak voor resten van Groente-, Fruit- en Tuinafval. c. de omgeving waarin je leeft. Het is alles om je heen, bijvoorbeeld de natuur, de stad, de lucht.
Wat is een thermostaat? a. Een klein apparaat dat de verwarming regelt. Je vind hem aan de muur. b. Een systeem dat de temperatuur in huis regelt door middel van warm water en buizen. c. Een lamp die minder energie gebruikt dan een gloeilamp.
Wat is een Chemokar? a. Een grote auto die het afval ophaalt. b. Een bak waarin je afval kunt weggooien. Deze bak zit onder de grond. c. Een grote auto die door de buurt rijdt. U kunt er batterijen, medicijnen, olie, en andere gevaarlijke stoffen inleveren.