Docentenhandleiding CP10 Nabuurschap dh10-V2.0
INBURGEREN van maken!
daar gaan we werk
© 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved
Nabuurschap
CP10
Waar gaat het over? Introductie Deze CP gaat over het omgaan met de buren naar Nederlandse maatstaven. Naast dagelijkse situaties als met elkaar kennismaken, elkaar uitnodigen en reageren op familieberichten gaat het om het handelen bij overlast: elkaar informeren, overleggen en excuses maken. De algemene doelstelling bij deze CP luidt: De kandidaat kan op adequate wijze kennismaken met buren/buurtbewoners. De kandidaat kan op adequate wijze gesprekken voeren met buren / buurtbewoners over alledaagse onderwerpen. De praktijksituatie kent zes cruciale handelingen met bijbehorende doelstellingen: CH1: Kennismaken met de buren 1. De kandidaat kan zich voorstellen aan buren. 2. De kandidaat kan reageren op vragen naar gezinssamenstelling, land van herkomst e.d. 3. De kandidaat kan vragen stellen over de gezinssamenstelling van de buren. 4. De kandidaat weet welke vragen hij wel en niet kan stellen. CH2: Buren uitnodigen 1. De kandidaat kan buren uitnodigen op de koffie of voor een feestje. CH3: Reageren op familieberichten 1. De kandidaat kan passend reageren op familieberichten zoals geboorte, overlijden, huwelijk, ziekte. CH4: De buren informeren over (aankomende) overlast 1. De kandidaat kan de buren op de hoogte stellen van te verwachten overlast. CH5: Overleggen met de buren over reductie van overlast 1. De kandidaat kan met de buren overleggen over reductie van overlast. CH6: Excuses maken na overlast of schade 1. De kandidaat kan zich verontschuldigen na het veroorzaken van overlast of schade. KNS Deze praktijksituatie sluit aan bij de eindtermen voor Kennis van de Nederlandse Samenleving hoofdstuk 2 Omgangsvormen, waarden en normen, 2.4 aangaan en onderhouden van alledaagse sociale contacten. • 2.4.1 De kandidaat kent de Nederlandse gebruiken bij belangrijke familiegebeurtenissen van buren en bekenden (bruiloft, geboorte, slagen voor examen, e.d.). • 2.4.2 De kandidaat weet om te gaan met overlast. Aandachtspunten Als het gaat om omgang tussen mensen zijn er vele manieren van doen. Toch wordt er in deze CP uitgegaan van zogenaamd heersende gedragsregels, die nog het meest passen bij hoe het er in een kleine Nederlandse gemeenschap aan toe gaat. Zo ’n kleine gemeenschap kan zich overigens in een stad ook voordoen. Mensen die uit een andere cultuur komen, nemen hun eigen, voor Nederlanders andere, gedrag mee. In de ene cultuur gaat men intensief om met de buren, intensiever dan Nederlanders meestal; in de andere cultuur gaat men uitsluitend
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
1
goed om met familieleden of met de clan. Het is dus helemaal niet vanzelfsprekend dat buitenlanders de bovenstaande cruciale handelingen uit zichzelf toepassen. Moeilijkheden in burencontact kunnen voortkomen uit verschillen in verwachtingspatronen, opvattingen, normen en waarden. Ook door cultuurverschillen doen zich onenigheden voor. Een ander knelpunt kan het gebrek aan assertiviteit zijn om te reageren op een (Nederlandse) buur. Meer weten? Er zijn tegenwoordig allerlei organisaties die zich bezighouden met het oplossen en voorkomen van problemen in buurten. Naast de gemeente en vrijwilligers in de buurten zelf houden ook steeds meer bedrijven zich hiermee bezig. Als cursisten kampen met serieuze problemen met hun buren, kunt u voorkomen deze problemen de les binnen te halen door hen tijdig door te verwijzen naar een professionele hulpverlener. Lessuggesties De film Hanan en Ilias zijn thuis. Ze kijken stiekem door het raam naar de nieuwe buurman. Hanan besluit de buurman op de koffie te vragen en even later zit hij bij ze op de bank. Later op de dag zouden Hanan en Illias door hun zoon Aziz worden opgehaald voor het verjaardagsfeest van hun kleinzoon maar Aziz heeft autopech. Dan biedt de nieuwe buurman zijn hulp aan en wat blijkt …? 1e ronde filmkijken 1. Laat de cursisten na afloop van de eerste keer kijken antwoord geven op de volgende waar/niet waar vragen. Zet ze op het bord en bespreek ze achteraf. • De ouders van Aziz zijn verhuisd. – waar / niet waar • De nieuwe buurman komt uit Iran. – waar / niet waar • De nieuwe buurman is een collega van Aziz. – waar / niet waar 2e ronde filmkijken 1. Laat de cursisten nogmaals naar de film kijken met de volgende meerkeuzevragen in gedachten. Zet de vragen op het bord en bespreek ze na. • Aziz nodigt Moshen uit ... a. om te komen eten b. voor een kop koffie c. voor zijn verjaardag • Hanan nodigt Moshen uit ... a. voor een kop koffie b. om te komen eten c. voor haar verjaardag • Moshen is ... a. getrouwd b. gescheiden c. alleenstaand 3e ronde filmkijken 1. Laat de film nog een laatste keer zien met daarbij de volgende vragen. Zet ze op het bord en neem ze voor het kijken met de groep door. • Denk je dat Illias het leuk vindt dat de buurman op bezoek komt? Hij lijkt het niet leuk te vinden want hij doet nors.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
2
•
• •
Waarover praten Hanan, Ilias en Moshen? Over het herkomstland van Moshen, de talen in Iran en Egypte en over eten. Wat voor werk doet Moshen? Hij is automonteur. Waar gaan de ouders van Aziz en Moshen uiteindelijk samen naartoe? Naar het verjaardagsfeest van Essam, de zoon van Aziz.
De praktijk De volgende lessuggesties zijn voorbereidende opdrachten bij de praktijkopdrachten. (voor praktijkopdrachten en suggesties ter evaluatie, zie ‘Praktijkboek’) De eerste lessuggestie kunt u al gebruiken voordat de cursisten zijn begonnen met de e-learning. 1. Rollenspel: De buren uitnodigen (bij praktijkopdracht 3) Beginners en gevorderden
Zet voor de beginners zinnetjes op het bord waarmee je iemand kunt uitnodigen en waarmee je kunt reageren op een uitnodiging. Zet de categorieën ‘iemand uitnodigen’ en ‘reageren op een uitnodiging’ op het bord. Vraag de cursisten bij welk categorie de zinnetjes horen en plaats de zinnen bij de juiste categorie. Geef de beginners vervolgens een duidelijke situatie en rolbeschrijvingen om het rollenspel te spelen. Bijvoorbeeld: Persoon A gaat naar zijn/haar buur en nodigt hem/haar uit om koffie te komen drinken. Persoon B vindt het leuk dat A hem/haar uitnodigt. Persoon A begint met spreken. Wissel van rol! Laat de gevorderden voorafgaand aan het rollenspel zelf nadenken over zinnen die ze kunnen gebruiken om iemand uit te nodigen en om te reageren op een uitnodiging. Inventariseer de zinnen en zet ze in twee categorieën op het bord. Laat de gevorderden vervolgens een rollenspel spelen waarbij persoon A mag bepalen waarvoor hij/zij de buur gaat uitnodigen (een kop koffie / een verjaardag / een etentje / …). Persoon A gaat naar zijn/haar buur en nodigt hem/haar uit. Persoon B reageert op de uitnodiging. Persoon A begint met spreken. Wissel van rol! Tot slot spelen enkele tweetallen hun rollenspel voor de groep. Benodigdheden & organisatie: Eventueel kopieën van rolbeschrijvingen.
Feedback
De docent vraagt de groep feedback te geven met behulp van de hulpkaart ‘Elkaar beoordelen’. Daarmee wordt ingegaan op vragen als: Gaat het gesprek in het echt ook zo? Was het gesprek goed te verstaan? Was het gesprek begrijpelijk? Tot slot geeft de docent zijn/haar eigen feedback op de spreekvaardigheid en uitspraak. Let bij uitspraak vooral op de verstaanbaarheid op woord- en zinsniveau (klemtoon en vraagzinintonatie)!
2. Schrijven en rollenspel: Reageren op familieberichten (bij praktijkopdracht 4, 5 en 6) Beginners en gevorderden
De volgende oefening kunt u zowel met beginners als gevorderden doen. Beginners zullen wel meer tijd en begeleiding nodig hebben! U kunt er ook voor kiezen om met beginners een deel van de oefening te
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
3
doen. Neem vooraf enkele familieberichten met de groep door. Laat authentiek materiaal zien en zet enkele (korte) berichten op het bord. Familieberichten zijn ook eenvoudig van www.hallmark.nl te halen. Zet ook een aantal reacties op het bord en laat de cursisten bij elk bericht een reactie kiezen. Laat de voorbeelden op het bord staan! Geef elke cursist een papiertje met de naam van een medecursist. Laat ze aan diegene een kaartje sturen met een (kort) familiebericht, bijvoorbeeld een geboortekaartje, een uitnodiging voor een feest (huwelijk/verjaardag) of iets anders. Deel kaartjes uit. (Tip: gebruik Freecards, deze zijn ook gratis (via internet) te versturen via www.boomerang.nl ). Laat de cursisten bij het schrijven van het kaartje gebruik maken van de voorbeelden die nog op het bord staan. Als de kaartjes geschreven zijn, speelt de docent voor postbode. Iedere cursist ontvangt een familiebericht en leest dit. Als volgende stap gaan de cursisten een kaartje terugschrijven. De docent deelt nieuwe kaarten uit en de cursisten schrijven een reactie terug aan de afzender. De docent speelt weer postbode. Iedere cursist ontvangt een reactie op zijn/haar familiebericht en leest dit. Als laatste stap gaan de cursisten een kort rollenspel doen met de persoon van wie ze een kaartje hebben gekregen. De ontvanger begint het gesprek met een reactie op het familiebericht. NB. Leg uit dat ze soms moeten wachten omdat ‘hun’ cursist in gesprek kan zijn! Benodigdheden & organisatie: Familieberichten, bij voorkeur authentiek materiaal (bijlage 10a, 10b en 10c). Korte voorbeeldteksten van familieberichten voor op het bord (bijlage 10d). Kaartjes (bijlage 10e). Gratis kaartjes via internet: websites als www.boomerang.nl.
Feedback
U kunt alle kaartjes innemen en feedback geven op ieders schrijfwerk. Let daarbij op leesbaarheid, correctheid van de reactie en spelling. Bij het rollenspel kunt u rondlopen en veelgemaakte fouten inventariseren op het bord. Dit kunnen allerlei fouten zijn: een vreemde zin/verkeerd gebruikt woord/afwijkende uitspraak/… Bespreek deze fouten tot slot met de groep.
3. Rollenspel: Praten over overlast en schade (bij praktijkopdracht 7, 8, 9, 10) Beginners en gevorderden
Ter voorbereiding op het rollenspel kunt u met beginners een aantal voorbeeldsituaties bespreken waarin je overlast van je buren hebt en schade toebrengt aan je buren. Gevorderden kunt u deze voorbeeldsituaties zelf laten bedenken. Zet de voorbeeldsituaties op het bord. Ga vervolgens verder met zinnen die je in de voorbeeldsituaties kunt gebruiken om: te klagen over overlast en schade, te reageren op een klacht, excuses te maken. U kunt hierbij dezelfde aanpak hanteren als hiervoor: geef de beginners een aantal voorbeeldzinnen en bespreek ze. Laat gevorderden zelf zinnen bedenken. Zet de zinnen op het bord.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
4
Vervolgens gaan de cursisten twee (korte) rollenspellen spelen. De situaties en rollen zijn als volgt. Situatie 1: Persoon A: U hebt overlast van uw buren. Ze zetten elke avond de tv heel hard aan. U kunt er niet van slapen. Ga naar uw buren toe. Persoon B: Uw buur belt aan. Hij/zij heeft last van uw tv. Probeer het probleem op te lossen. Maak uw excuses. Situatie 2: Persoon A: Uw buur belt aan. Hij/zij zegt dat uw kind zijn/haar auto heeft beschadigd. Probeer het probleem op te lossen. Maak uw excuses. Persoon B: Het kind van uw buren heeft uw auto beschadigd. Ga naar uw buren toe. NB. De cursisten hoeven te wisselen van rol. Het kan dan te lang gaan duren en bovendien zijn de rollen zo verdeeld dat zowel persoon A als B oefent met klagen over overlast/schade en het maken van excuses. Tot slot spelen enkele tweetallen hun rollenspel voor de groep. Benodigdheden & organisatie: Kopieën van rolbeschrijvingen.
Feedback
De docent vraagt de groep feedback te geven met behulp van de hulpkaart ‘Elkaar beoordelen’. Daarmee wordt ingegaan op vragen als: Gaat het gesprek in het echt ook zo? Was het gesprek goed te verstaan? Was het gesprek begrijpelijk? Tot slot geeft de docent zijn/haar eigen feedback op de spreekvaardigheid en uitspraak. Let bij uitspraak vooral op de verstaanbaarheid op woord- en zinsniveau èn op klemtoon en intonatie!
Suggestie ter evaluatie praktijkopdrachten Bij deze CP horen tien praktijkopdrachten. Praktijkopdracht 1 en 2 behoeven geen extra voorbereiding in de les. Bij deze opdrachten doen we daarom alleen suggesties ter evaluatie. Deze suggesties vindt u na de praktijkopdrachten. Evaluatie praktijkopdracht 1
Evaluatie praktijkopdracht 2
Groepsgesprek: kennismaken met de buren Bespreek met de cursisten wat ze vragen, vertellen en doen als ze kennismaken met nieuwe buren. Bespreek bijvoorbeeld wie op de ander afstapt (de oude of nieuwe buur), hoe uitgebreid je de eerste keer met elkaar kennismaakt, wat je wel en niet kunt vragen, et cetera. U kunt hierbij ingaan op de cultuurverschillen rond het thema. Groepsgesprek: de buren uitnodigen Bespreek met de cursisten of ze hun buren wel eens uitnodigen. Zo ja, waarvoor nodigen je de buren uit? Hoe nodig je ze uit? Wat zeg je dan precies? Et cetera. Ook dit onderwerp leent zich goed voor een gesprek over cultuurverschillen.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
5
Ter inspiratie Excuses maken Om de taalhandeling ‘excuses maken’ in te oefenen, verwijzen we u naar de methode Taalriedels (J. Deen, C. Van Veen, Wolters-Noordhoff 1994), Taalriedel 31: Sorry hoor en taalriedel 32: Ik schaam me dood. Dag buurman Cursist A begroet cursist B alsof hij/zij een buur van hem/haar is. Cursist B reageert en gaat verder, hij begroet cursist C alsof hij/zij een buur van hem/haar is. Et cetera. Laat de beurtwisseling kriskras door de groep gaan zodat het spannend blijft wie er aan de beurt komt. U kunt de oefening ook in kleine groepjes laten doen. Als uitbreiding op begroeten kunt u de cursisten kort laten praten over ‘koetjes en kalfjes’: zeg iets over het weer, voetbal, de vertraagde trein, et cetera. Reageer daarop en begin een gesprekje met een andere buur. Van internet kaartjes laten halen voor verschillende gelegenheden. Via printscreen (als het op de ‘gewone’ manier niet lukt) een afdruk maken van de kaartjes. Bewerken in PAINT.
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
6
HANDLEIDING BIJLAGE
CP10 Nabuurschap dh10-V2.0
INBURGEREN van maken!
daar gaan we werk
© 2007 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved
Nabuurschap
CP10
Inhoudsopgave bijlagen Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage Bijlage
10a: Authentiek geboortekaartje 10b: Trouwkaart 10c: Rouwkaart 10d: Voorbeeldteksten familieberichten 10e: Verschillende kaartjes
©2008 ITpreneurs Nederland BV. All Rights Reserved DH10-V2.0 Created on 02/04/2008 5:00:00 PM
2 3 4 5 6
Bijlage 10a: authentiek geboortekaartje
Bijlage 10b: authentieke trouwkaart
Bijlage 10c: authentieke rouwkaart
Bijlage 10d. Voorbeeldteksten familieberichten Geboorte Gefeliciteerd met jullie dochter/zoon Hoera! Een baby! Twee oortjes, twee oogjes, een neusje en een mond Tien kleine teentjes en precies 6 pond Melden wij de geboorte van onze dochter/zoon ... is geboren Huwelijk Wij gaan trouwen Veel geluk in jullie huwelijk … en … gaan binnenkort trouwen Vandaag gaan wij in het huwelijksbootje stappen Overlijden Sterkte Gecondoleerd Met oprechte deelneming Rust zacht
Bijlage 10e. Verschillende kaartjes Verjaardag
Verhuizing
Geboorte
Overlijden
Huwelijk