Directierapportage. De rol van GGD en GHOR in een snel veranderende omgeving

Directierapportage De rol van GGD en GHOR in een snel veranderende omgeving

COLOFON Customeyes B.V. Singel 126 – 130 1015 AE Amsterdam Postbus 20620 1001 NP Amsterdam Telefoon: +31 (0)20 – 30 50 108 www.customeyes.nl © 2015, Customeyes B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets

AANLEIDING RAPPORTAGE ACHTERGROND RAPPORTAGE In de afgelopen periode voerde Customeyes gesprekken met verschillende GGD GHOR medewerkers, spraken wij met tientallen key stakeholders en verzamelden wij openbare informatie uit verschillende databronnen. Hiernaast organiseerden we in opdracht van GGD GHOR Nederland een 2-daagse klantarena met 11 stakeholders en alle DPG’en. Gevolgd door een intensieve masterclass stakeholdermanagement. Deze directierapportage vat de kennis uit deze gesprekken en bijeenkomsten samen.

uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Customeyes.

DIRECTIERAPPORTAGE: DE ROL VAN GGD EN GHOR IN EEN SNEL VERANDERENDE OMGEVING Er is nu al een grote verandering aan de gang in het sociaal domein. GGD GHOR staat midden in een complex netwerk van stakeholders. Gemeenten, burgers, veiligheidsregio’s en het ministerie zijn samen verantwoordelijk voor de publieke gezondheid. Iedereen heeft zijn eigen rol bij de bewaking, bescherming en bevordering hiervan. Deze ontwikkeling betekent nogal wat voor DPG’en en het managementteam. Het is nog onduidelijk welke rol iedere stakeholder moet spelen bij de nieuwe taken. Hoe zorg je er bijvoorbeeld voor dat iedereen die zorg nodig heeft binnen het vangnet valt? En hoe stel je je in de verantwoordelijkheidsdiscussie hierover op naar de gemeente? Ben je puur een uitvoeringsorganisatie? Of heb je een bredere taakopvatting? Dit zijn vraagstukken waar veel DPG’en tegenaan lopen. OVERZICHT MET HET ROLVERWACHTINGENMODEL Veranderingen in de Publieke Gezondheid leiden tot uitdagingen die per regio verschillen. Maar in de rol die DPG’en kunnen innemen naar de verschillende stakeholders toe, zien we ook overeenkomsten. In het rolverwachtingenmodel dat de kern is van deze rapportage, vatten we die overeenkomsten samen.

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD

1| GGD GHOR in een veranderende omgeving

5

2| Stakeholdermanagement in een veranderende omgeving

7

3| De verwachtingen van stakeholders van GGD GHOR

10

4| Het Rolverwachtingenmodel – introductie 5| Het Rolverwachtingenmodel van GGD GHOR

13 15

De publieke gezondheid is sterk in beweging. Preventie en monitoring worden steeds belangrijker en budgetten staan sterk onder druk. Meer met minder lijkt het devies. De gemeenten krijgen steeds meer taken en proberen verschillende domeinen te verbinden. Als een gewaardeerde partner moet de GGD GHOR meebewegen. En vooral samenwerken met partners rond verschillende complexe thema’s. Daarom gaan we in dit e-book in op stakeholdermanagement in een veranderende omgeving. Om je verder te helpen met het in kaart brengen van de belangen van de belangrijkste stakeholders. En om als organisatie te excelleren in omgevingsgericht werken. Dagelijks helpen wij organisaties om de verbinding met hun stakeholders te versterken. Door te begrijpen wie het zijn en wat hen drijft. Maar ook door scherp te krijgen wat je als organisatie zelf wilt bereiken en hoe je medewerkers meekrijgt om dit voor elkaar te krijgen. Dit vraagstuk brengt nieuwe uitdagingen met zich mee en vereist een nieuwe manier van denken. Denken vanuit de kracht van stakeholderwaarde. Wij geloven in deze kracht en zien kansen voor organisaties die hier op de juiste manier mee om gaan. Met dit e-book hopen wij je handvatten en tips mee te geven om dit goed op te pakken. Zodat je de kracht van stakeholderwaarde ten volle benut: een optimale balans tussen de belangen van stakeholders en de keuzes die jullie organisatie maakt. Veel leesplezier! Hans Hylkema Directeur Customeyes 020-3050108 [email protected] hans-hylkema

GGD GHOR in een veranderende omgeving

Individu

Eigen verantwoordelijkheid Collectief bevorderen

Individueel bevorderen

Overheid

Publiekprivate Bewaken & Beschermen samenwerking

Markt Cure & Care

OVER 10 JAAR IS BIJNA ALLES ANDERS Eerst een geruststellende gedachte: Over 10 jaar is ongeveer

Afbeelding 1. het speelveld van individu, markt en overheid.

80% van de nu bekende producten en processen vernieuwd of verdwenen. Dat kun je je misschien moeilijk voorstellen, maar ga maar eens een decennium terug in de tijd. Facebook, Twitter en LinkedIn bestonden nog niet, om over Airbnb en Uber maar te zwijgen. Niets om je druk over te maken? Als je denkt dat de huidige ontwikkelingen de overheidssector niet raken, dan kom je snel bedrogen uit. Ga er maar vanuit dat voor GGD GHOR ook ongeveer 80% verandert. Gerustgesteld? VERANDERING Er komt een verandering aan in de rolverdeling binnen het domein Publieke Gezondheid. De verantwoordelijkheid voor de publieke gezondheid schuift weg van de overheid en de markt, meer in de richting van het individu “onder het mom van zelfredzaamheid”. Nieuwe taken stromen als gevolg van deze decentralisatie het takenpakket van de veiligheidsregio binnen. En ze zijn een uitdaging, omdat ze niet vanzelfsprekend passen binnen de verantwoordelijkheid van één van de stakeholders binnen het domein Publieke Gezondheid. De veiligheidsregio moet daarom samen nieuwe afspraken maken over de rolverdeling. Maar welke taak past het beste bij wie en welke rol kan GGD GHOR spelen in deze discussie?

6 | Rapportage

VEELZIJDIGE ROL VAN GGD GHOR Nederland is een verzorgingsstaat met een uitstekende zorgstandaard binnen de Publieke Gezondheid. De GGD is verantwoordelijk voor de zorg onder dagelijkse omstandigheden. Het GHOR voor opgeschaalde Publieke Gezondheid; rampen en crises. Om een goede verbinding te leggen tussen reguliere en opgeschaalde Publieke Gezondheid is bij wet geregeld dat de GGD en de GHOR onder leiding staan van de Directeur Publieke Gezondheid. De GGD is van de gemeenten en de missie is gebaseerd op de wettelijke taak van de gemeenten volgens de Wet publieke gezondheid: De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van iedereen, met speciale aandacht voor risicogroepen. De GGD voorkomt risico’s voor de gezondheid en bevordert de gezondheid van álle inwoners. Publieke gezondheid richt zich op zaken waar burgers niet snel om vragen, maar die wel nodig zijn voor een gezonde samenleving. Dit raakt onderwerpen zoals woon- en leefomgeving en gezondheidsbeleid, waar gemeenten via hun beleid invloed op uitoefenen. Opgeschaalde Publieke Gezondheid – GHOR De GHOR zorgt voor een hulpverleningsketen bij

Afbeelding 2. De verantwoordelijkheden van GGD GHOR.

GGD GHOR | 7

grote ongevallen en rampen. Ze brengt de ambulancediensten, ziekenhuizen, huisartsen, GGD, GGZ, RIAGG en verschillende andere organisaties hiervoor samen. De GHOR is verantwoordelijk voor coördinatie, aansturing en regie van de geneeskundige hulpverlening. En adviseert andere overheden en organisaties op dat gebied.

STAKEHOLDERMANAGEMENT IN EEN VERANDERENDE OMGEVING Door de decentralisatie verandert het sociale vangnet. GGD GHOR is er verantwoordelijk voor dat niemand buiten dit vangnet valt, maar staat daarin gelukkig niet alleen. Er is namelijk een heel veld aan stakeholders dat hierbij helpt. In de praktijk blijkt het echter moeilijk om samen met die stakeholders een ultiem vangnet te creëren. Want iedere stakeholder wil het op een andere manier inrichten.

ROLVERWACHTINGENMODEL Wij zijn ervan overtuigd dat goed stakeholdermanagement het antwoord is op de problematiek van GGD GHOR in een snel veranderende omgeving. Problemen zijn op dit moment zó complex dat je ze samen moet oplossen. Goed stakeholdermanagement betekent dat je weet wat iedere stakeholder wil bereiken. En welke verwachtingen ten aanzien van jouw dienstverlening uit die doelen voortvloeien. Deze rapportage neemt je mee in een zoektocht naar de doelen van de belangrijkste stakeholders in de publieke gezondheid. We bouwen stapsgewijs aan een rolverwachtingenmodel voor GGD GHOR, dat snel overzicht geeft in de rollen die GGD GHOR kan spelen in verschillende vraagstukken.  

8 | Rapportage

GGD GHOR | 9

Stakeholdermanagement in een veranderende omgeving GEZAMENLIJKE DOELEN Samen met stakeholders is GGD GHOR op weg naar een waterdicht sociaal vangnet. Jullie stakeholders hebben daar ook een belang bij. Gemeenten willen bijvoorbeeld de gezondheid van burgers bevorderen, maar hebben daar zelf geen middelen voor. Zij hebben jullie nodig om dat doel te behalen. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld partners, die zich afvragen of ze wel voldoende zijn voorbereid op escalaties.

WELKE STAKEHOLDERS ZIJN ER? WAT BETEKENEN ZIJ VOOR GGD GHOR? Het stakeholderveld van GGD GHOR overlapt grotendeels. Hoewel zij niet met dezelfde contactpersonen aan tafel zitten, zijn die contactpersonen wél van dezelfde partijen. Vanuit een helikopterview zijn de stakeholders dus vergelijkbaar. GGD GHOR Nederland werkt met een stakeholderindeling in vier hoofdcategorieën: Afbeelding 3 vat deze stakeholdergroepen in een model. 1| Klanten Dit zijn individuen en organisaties die de producten en diensten afnemen. Hieronder vallen particulieren, te inspecteren instanties, bedrijven en scholen, maar ook organisaties die in een opdrachtgevende rol zitten zoals gemeentes en provincies. 2| Leveranciers Dit zijn organisaties die middelen aanleveren waarmee processen goed kunnen worden uitgevoerd, zoals softwareleveranciers, uitzendbureaus, Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR), CBS en het RIVM. 3| Afstemmingspartijen Dit zijn organisaties die geen directe opdrachtgevers zijn, maar wel invloed hebben op de uitkomsten. Accountants en de Inspectie Gezondheidszorg beoordelen de kwaliteit van de GGD. Andere afstemmingspartijen, zoals het Ministerie VWS, bepalen het beleid, de strategische kaders en stellen normen vast waaraan de (landelijke) Publieke Gezondheid moet voldoen. Andere voorbeelden zijn VNG, College B&W, Inspecties en ministeries. 4| Partner organisaties Deze organisaties werken met de GGD GHOR samen om haar wettelijke taken of producten en diensten te realiseren. Voorbeelden zijn belangenbehartigers van beroepsgroepen, zorgen ondersteuningspartners Regionaal Ambulancevoorzieningen (RAV), GGZ, kennispartners en netwerkorganisaties zoals Veiligheidshuizen en Centra Jeugd en Gezin.

VERWACHTINGEN VAN STAKEHOLDERS In deze rapportage bekijken we vanuit een helikopterview welke verwachtingen de stakeholders van GGD GHOR hebben. Hoe moet je je gedragen in het stakeholderveld om te voldoen aan alle verwachtingen? Je bent op zoek naar houvast in een discussie over optimale taakverdeling. Wat past er bij GGD GHOR? Welke taken moeten jullie logischerwijs oppakken? Dat weet je als je erachter bent wat iedere stakeholder van je verwacht. Je weet dan hoe ver je moet gaan in je dienstverlening. Afbeelding 3. De vier hoofdcategorieën stakeholders van GGD GHOR

10 | Rapportage

GGD GHOR | 11

WAT WILLEN JE STAKEHOLDERS BEREIKEN? Jullie overkoepelende doel is om de Publieke Gezondheid in de regio te waarborgen. Maar iedere stakeholder heeft eigen opdrachtgevers, taken en verantwoordelijkheden. Daar vloeien andere belangen uit voort. Stakeholdermanagement betekent omgaan met deze belangen. Waar een traditionele stakeholderoverzicht eruit ziet als afbeelding 3, zijn wij een groot voorstander van een overzicht zoals in afbeelding 4, dat een stap verder gaat. Het is leuk om te weten wie je stakeholders zijn, maar ook cruciaal om aan te voelen waar hun zorgen zitten. Vanuit daar kun je ook op zoek gaan naar de echte belangen. Die belangen kun je achterhalen door goed in gesprek te gaan.

TYPE STAKEHOLDER

VRAGEN EN ZORGEN Geen idee. Wat doen ze?

Klanten (burgers)

Moet ik me aanmelden voor het consultatiebureau? Ik heb een last minute geboekt, kan ik nog langskomen? Hoe herken ik een SOA? Mijn vriend slaat me, wat moet ik doen?

Klanten (gemeenten)

Hoe gezond zijn onze burgers?

Leveranciers

Hoe tevreden is GGD GHOR over onze dienstverlening?

Afstemmingspartijen (bijv. Ministerie) Partners (bijv. Belangenbehartigers)

Wegen de kosten van de bevolkingsonderzoeken (borst-

Hoe kunnen we zelfredzaamheid vergroten? Hoe kunnen we gezondheidsrisico’s in kaart brengen? Gaan ze nu weer bezuinigen? kanker, baarmoederhalskanker, darmkanker) op tegen de opbrengsten? Voldoet de publieke gezondheid aan de norm? Hoe kunnen we de terugkoppeling over gezondheidsrisico’s binnen de Persoonlijke Gezondheidscheck nog meer verduidelijken? Hoe kunnen we beter samenwerken in de buurt?

Afbeelding 4: stakeholderoverzicht inclusief zorgen.

WAT BETEKENEN DEZE VRAGEN, ZORGEN EN BELANGEN VOOR GGD GHOR? De vragen, zorgen en belangen van jullie stakeholders zijn de bron van hun verwachtingen van jullie dienstverlening. Een overzicht zoals afbeelding 4, geeft daarom houvast als je op zoek bent naar de rol van GGD GHOR in het stakeholderveld. Die rol is een samenvatting van verschillende verwachtingen van stakeholders, die voortvloeien uit hun zorgen en belangen. Het volgende hoofdstuk gaat over de verwachtingen en rollen die bij deze vragen, zorgen en belangen horen. 12 | Rapportage

GGD GHOR | 13

De verwachtingen van stakeholders van GGD GHOR DE BASISROLLEN ‘UITVOERDER’ EN ‘PARTNER Welke verwachtingen hebben stakeholders van jullie? Daar hebben wij een beeld van gekregen via de vele gesprekken die we jaarlijks in de sector voeren. Achterin deze rapportage staat het resultaat van onze analyse: een uitgewerkt rolverwachtingenmodel voor GGD GHOR.

HET VERSCHIL TUSSEN VERWACHTINGEN EN ROLLEN Deze rapportage zou tientallen pagina’s langer zijn als wij alle verwachtingen van alle stakeholders opnoemen en uitwerken. Het zou vooral meer leeswerk en een minder leesbaar document opleveren. We hebben daarom een interpretatie gemaakt van clusters verwachtingen van verschillende stakeholders. Deze clusters hebben we vertaald naar rollen. Uit ervaring weten we dat een vertaling naar een rol snel inzicht geeft in een complex geheel aan verwachtingen.

Basisrol 1: de rol van uitvoerder Geven je stakeholders je de rol van uitvoerder, dan zijn ze simpelweg op zoek naar een oplossing voor een concreet probleem. Een energiemaatschappij is een goed voorbeeld van een uitvoerder. Kenmerken die bij de rol van uitvoerder horen zijn: • Een stakeholder heeft duidelijke verwachtingen over de dienstverlening. • De dienst is relatief eenvoudig. • Stakeholders zijn niet bereid om veel geld, tijd en moeite te investeren en risico te lopen. • Als er een probleem is moet de klantenservice feilloos werken; problemen snel en duidelijk afhandelen.

Kies je voor een rol als uitstekende uitvoerder, dan kun je daarmee nog steeds verrassen. Bijvoorbeeld door een zeer goede service in combinatie met een klantvriendelijke benadering te leveren. Betrouwbaarheid van de dienstverlening is voor organisaties met de rol van uitvoerder belangrijk. Je stakeholders verwachten een consistente, betrouwbare leverancier. Basisrol 2: de rol van partner Gunnen je stakeholders je de tweede basisrol, die van partner, dan liggen de zaken anders. Kenmerken die bij de rol van partner horen zijn:

Je kunt direct doorbladeren naar het rolverwachtingenmodel, of eerst doorlezen over hoe het tot stand is gekomen. Op de volgende pagina’s staat een uitleg over de totstandkoming van het model.

WELKE ROL GUNNEN STAKEHOLDERS JE? Een rol is iets anders dan een verwachting. Een rol zegt veel meer over hoe je met verschillende verwachtingen om kunt gaan. Een rol is een houding die stakeholders jullie gúnnen. Maar je hebt er ook een keuze in. Als je stakeholders jullie een bepaalde rol gunnen maar je kiest hem niet, dan mis je een kans. Kies je een rol die je stakeholders jullie niet

14 | Rapportage

gunnen, dan creëer je een probleem. Dit klinkt misschien nog een beetje abstract. We leggen het uit met het voorbeeld van de twee ‘basisrollen’.

• Jullie zijn beiden bereid om meer tijd, moeite en geld te investeren in de relatie. Je moet elkaar kennen en begrijpen. • Je stakeholder gaat ervan uit dat je organisatie meer doet dan aan de verwachtingen voldoen. Ze verwachten een stapje extra. Dit stapje extra vragen ze van hun contactpunt binnen je organisatie en gaat nog verder. Het gaat om de cultuur die de hele organisatie uitdraagt. • Voor je stakeholder ben je ook van strategische waarde.

Bij de rol van partner draagt de dienstverlening van je hele organisatie bij aan een vertrouwensband, waarmee je een sterke relatie opbouwt met je stakeholder. Wederzijds vertrouwen is de kern van een partnerschap.

GGD GHOR | 15

Bepaal de grenzen van je dienstverlening met de basisrollen Als je weet welke basisrol stakeholders voor je organisatie zien weggelegd, weet je al héél veel over de grenzen die je kunt stellen aan je dienstverlening. Als stakeholders je organisatie zien als een eenvoudige dienstverlener, met als enige taak het goed uitvoeren van een opdracht, dan kun je hen verrassen door het simpelweg beter te doen dan verwacht. Maar als je stakeholders bereid zijn te investeren in de relatie met je organisatie, dan krijg je de mogelijkheid om een emotionele band op te bouwen. En een echte partner te worden.

LUISTEREN NAAR DE SIGNALEN In onze onderzoeken stellen we vaak als eerste de vraag welke rol de stakeholder een organisatie geeft. Het gaat er dus om dat je achterhaalt welke verbinding een stakeholder met een organisatie zoekt. De gewenste verbinding bepaalt ook welke eisen en regels aan de relatie zijn verbonden. Wat verwacht de klant van je? En hoe ver mag je gaan? Iedere rol heeft zijn eigen rolverwachtingen. En reken er maar op dat je omgeving hier scherp op let.

DE ROLLEN ZIJN ALTIJD IN BEWEGING Denken in rollen en rolverwachtingen is niet statisch. Als iemand langer in een relatie zit, kan het zijn dat de rolverwachting verandert. De behoeften kunnen veranderen. Ook kan het zijn dat je zelf actief bouwt aan een rolverschuiving. Je begint bijvoorbeeld met een eenmalige flirt met een stakeholder, maar die flirt kan uitgroeien tot een langdurige samenwerking.

DE ROLLEN VERSCHILLEN PER WERKGEBIED Iedere partij heeft een ander stakeholderveld. Met andere clusters van verwachtingen en andere rollen die daaruit voortvloeien. De rol van uitvoerder en de rol van partner zijn de twee basisrollen. In het rolverwachtingenmodel dat wij voor GGD GHOR hebben ontwikkeld, staan veel specifiekere rollen centraal. Een tipje van de sluier: verschillende stakeholders gunnen GGD GHOR de rol van ‘adviserende kennispartner’.

ROLLENOVERZICHT IN HET ROLVERWACHTINGENMODEL Met een rolverwachtingenmodel maken we inzichtelijk wat stakeholders van GGD GHOR verwachten en welke rollen zij jullie gunnen.

16 | Rapportage

GGD GHOR | 17

Het

Rolverwachtingenmodel

DIMENSIE 1: STAKEHOLDERWAARDEN In de grijze balkjes hierboven, zie je woorden als toegankelijk, zorgvuldig en deskundig. Dit zijn ‘stakeholderwaarden’. Het zijn de woorden waarin stakeholders zich uitdrukken als je hen vraagt naar hun verwachtingen van jullie dienstverlening. Ze vormen de kern van het rolverwachtingenmodel.

DIMENSIE 2: DE DRIE VERWACHTINGSNIVEAUS VAN HET ROLVERWACHTINGENMODEL

INTRODUCTIE Het rolverwachtingenmodel staat in deze rapportage centraal. In één visualisatie brengen we daarmee in kaart welke rolverwachtingen stakeholders van GGD GHOR hebben. En hoe je op globaal niveau om kunt gaan met deze rollen. Het rolverwachtingenmodel bestaat uit drie dimensies. Deze lichten we toe aan de hand van onderstaande voorbeeldafbeelding. Vervolgens werken we er een uit voor GGD GHOR.

Het rolverwachtingenmodel onderscheidt drie niveaus van stakeholderwaarden: 1| Basis: Basisverwachtingen zijn de verwachtingen die stakeholders hebben van je primaire dienstverlening. Het zijn eigenlijk hygiënefactoren. Aan deze verwachtingen moet je minimaal voldoen; je kunt er niet mee scoren. Als je de basis niet op orde hebt, dan zie je dit meestal direct terug in een negatieve tevredenheidsscore. Denk bijvoorbeeld aan begrippen als deskundig, betrouwbaar en zorgvuldig. Voldoe je aan deze verwachting? Dan krijg je bij een tevredenheidsonderzoek een cijfer rond de 7. 2| Toegevoegde waarde: Dit zijn verwachtingen die, mits waargemaakt, zorgen dat je organisatie toegevoegde waarde levert. In tegenstelling tot de basisverwachtingen kun je in deze categorie écht het verschil maken voor je klanten. Voorbeelden zijn begrippen als flexibel, proactief, inleven en meedenken. Toegevoegde waarde leveren, betekent een score rond de 8. 3| Binding: Voorbij het niveau van een product of dienst, hebben je stakeholders ook verwachtingen over de relatie met je organisatie. Vertrouwen en betrokkenheid spelen op dit niveau een belangrijke rol. In hoeverre zijn klanten loyaal en wat beïnvloedt die loyaliteit? Met binding gaan we op zoek naar zaken die in de toekomst zorgen voor binding tussen een organisatie en haar omgeving. Drukken stakeholders zich uit in dit soort termen? Dan zit je op een score rond de 9.

DIMENSIE 3: ROLVERWACHTINGEN – WELKE ROL GUNT DE STAKEHOLDER JOU?

Afbeelding 5: voorbeeld rolverwachtingenmodel. De verwachtingen van stakeholders bij de rollen ‘uitvoerder’ en ‘partner’.

18 | Rapportage

Boven de verwachtingsbomen zie je in het rolverwachtingenmodel de woorden ‘partner’ en ‘uitvoerder’. Dit zijn de twee eerder toegelichte basisrollen. Vanzelfsprekend zijn er veel meer mogelijkheden. Misschien verwacht je stakeholder wel een uitvoerder, bewaker, adviseur of kennispartner. Het zijn allemaal mogelijke typeringen die je kunt afleiden uit gesprekken met stakeholders.  

GGD GHOR | 19

Rolverwachtingenmodel GGD GHOR Op basis van publiek beschikbare informatie en onze gesprekken met GGD’en, DPG’en en stakeholders hebben we een schets gemaakt van het huidige rolverwachtingenmodel van GGD GHOR. We hopen dat we je daarmee helpen aan nieuwe inzichten over de rol die stakeholders GGD GHOR op dit moment gunnen. De schets dient als een eerste indruk van het inzicht dat het rolverwachtingenmodel biedt. We werken het rolverwachtingenmodel uit volgens de drie verwachtingsniveaus: basis, toegevoegde waarde en binding.

1| BASISROL GGD GHOR: PROFESSIONELE UITVOERDER In de basis is GGD GHOR een professionele uitvoerder. Dit is de rol die is vastgelegd en die je in ieder geval goed moet oppakken. GGD GHOR moet in ieder geval de bewakingstaken, beschermingstaken en bevorderingstaken uitvoeren. Denk aan gezondheidsgegevens analyseren, bron- en contactonderzoek bij infectieziekten uitvoeren en SOA-voorlichting geven. Kernwaarden die hierbij horen zijn ‘zorgvuldig’, ‘onafhankelijk’, ‘deskundig’ en ‘betrouwbaar’. Veel toezichtstaken en handhavingstaken zijn primair opgedragen aan gemeenten, die deze mandateren aan de GGD. Zoals het toezicht op de kinderopvang en toezicht op technische hygiëne bij publieksevenementen. Diverse taken binnen de Publieke Gezondheid zijn zogenaamde vangnettaken: taken die door geen andere publieke of private organisatie worden opgepakt. Daarnaast wordt het belangrijk om de rol van een betrouwbare ‘sociaal medische huisarts’ te organiseren, die zorg draagt voor een objectieve toewijzing en het voeren van zorgcoördinatie.

20 | Rapportage

2| TOEGEVOEGDE WAARDE GGD GHOR: ADVISERENDE KETENPARTNER EN VERBINDENDE KENNISDELER Maar blijft het daarbij? Is dit alles waar GGD GHOR verantwoordelijk voor moet blijven? Het lijkt er niet op. In onze gesprekken met GGD’en weerklinkt een ambitie die verder gaat dan de werkzaamheden van een pure uitvoeringsorganisatie. En ook de stakeholders lijken in veel gevallen een bredere rol te zien weggelegd voor GGD GHOR. We noemen er twee.

Adviserende ketenpartner Als professionele uitvoerder heeft GGD GHOR data verzameld en kennis vergaard over de gezondheid in de regio. Stakeholders verwachten dat er iets gebeurt met die informatie. GGD GHOR krijgt de rol van adviserende ketenpartner gegund en mag haar kennis over de regionale gezondheid gebruiken om de andere ketenpartners te adviseren. Zo kan GGD GHOR de gegevens die binnenkomen via gezondheidsmonitoring gebruiken om praktische adviezen voor gemeenten, Rijk en andere diensten te formuleren. Met dezelfde informatie kun je adviezen leveren over crisisbestrijding en andere fysieke veiligheidsrisico’s. Verbindende kennisdeler De informatie waar GGD GHOR over beschikt, is voor alle stakeholders interessant. Maar stakeholders weten soms niet welke informatie interessant voor hen is. GGD GHOR kan een rol pakken als verbindende kennisdeler. Hierbij deelt zij actief kennis met stakeholders, maar brengt ze stakeholders die een gezamenlijk belang hebben bij die kennis ook samen. Voor alle taken binnen het domein Publieke Gezondheid is kennis noodzakelijk. Vakkennis over gezondheidsrisico´s, kennis over de gezondheidssituatie van de bevolking en kennis over de beleidsmatige vertaling daarvan naar lokaal en nationaal beleid. De kennisrol is ondersteunend aan de andere rollen. Belangrijke voorwaarde voor een gedegen kennisrol is het waarborgen van mechanismen voor innovatie: het verrijken en vernieuwen van kennis, alsmede het bijtijds nadenken over maatschappelijke ontwikkelingen om met toekomstbestendige oplossingen te kunnen komen.

3| B INDING: VISIONAIRE NETWERKREGISSEUR Je kunt nog een stap verder gaan dan kennis delen. Een visionaire netwerkregisseur heeft een bepalende kijk op de Publieke Gezondheid in de regio. Met alle kennis die je hebt op het gebied van gezondheid, ontwikkel je een visie over hoe je het gaat bevorderen. Werken aan Publieke Gezondheid vraagt om samenwerking in een netwerk van vele publieke en private partners. Niet voor niets is bij wet opgedragen dat de Publieke Gezondheid moet worden afgestemd op de curatieve gezondheidszorg. Met deze rol pak je de regie over hoe het stakeholderveld nadenkt over gezondheidsbevordering. GGD GHOR | 21

VERDERE INKLEURING VAN HET ROLVERWACHTINGENMODEL

Om hier uitspraken over te doen is aanvullend onderzoek nodig. Verdere inkleuring per organisatie en situatie kan Customeyes door middel van aanvullende gesprekken vormgeven.

ROL

KLANTWAARDE

Visionaire netwerkregisseur

Vertrouwen Betrokkenheid Betekenis

Verbindende kennisdeler

Adviserende ketenpartner

Professionele Uitvoerder

WAT

BASIS

TOEGEVOEGDE WAARDE

BINDING

Op de volgende pagina is het rolverwachtingenmodel voor GGD GHOR uitgewerkt. Samen met de beschrijving hierboven, vormt het een aanloop naar goed stakeholdermanagement. De overkoepelende rollen voor GGD GHOR komen naar voren, maar in de praktijk verschillen rolverwachtingen vaak per situatie. Bovendien is het nu nog onduidelijk in hoeverre GGD GHOR op dit moment aan deze rolverwachtingen voldoet.

22 | Rapportage

Verder praten? Bel ons op 020-3050108 of mail naar [email protected]

OMSCHRIJVING Werken aan Publieke Gezondheid vraagt samenwerking in een netwerk van vele publieke en private partners. Niet voor niets is bij wet opgedragen dat de Publieke Gezondheid moet worden afgestemd op de curatieve gezondheidszorg. Een belangrijke rol derhalve is het organiseren van regie in netwerken.

Inleven

Voor alle taken is kennis noodzakelijk. Vakkennis over gezondheidsrisico´s, kennis over de gezondheidssituatie van de bevolking en kennis over de beleidsmatige vertaling daarvan naar lokaal en nationaal beleid. De kennisrol is ondersteunend aan de andere rollen. Belangrijke voorwaarde voor een gedegen kennisrol is het waarborgen van mechanismen voor innovatie: het verrijken en vernieuwen van kennis, alsmede het bijtijds nadenken over maat-schappelijke ontwikkelingen om met toekomstbestendige oplossingen te kunnen komen.

Meedenken (flexibel en integraal)

Gezondheidsbeleid is facetbeleid. Gezondheid wordt mede bepaald door vele aangrenzende beleidsterreinen, zoals welzijn, participatie, werk, sport, toezicht kinderopvang, milieu en sociale en fysieke veiligheid. Bij de gezondheidsmonitoring (bewakingstaak) worden gegevens ontsloten die moeten worden omgezet in bruikbare, praktische adviezen voor gemeenten, Rijk en andere diensten. De adviesrol binnen de Publieke Gezondheid omvat tevens advies over het voorkomen en beperken van fysieke veiligheidsrisico´s (rampen en crises).

Zorgvuldig Onafhankelijk Deskundig Betrouwbaar

De meest basale taak is die van uitvoering. Dit betreft uitvoering van bewakingstaken, zoals het analyseren van gezondheidsgegevens, uitvoering van beschermingstaken, zoals bron- en contactonderzoek bij infectieziekten of onderzoek naar medisch milieukundige risico’s, maar ook uitvoering van bevorderingstaken, zoals SOA-voorlichting. Veel toezichtsen handhavingstaken zijn primair opgedragen aan gemeenten, die deze mandateren aan de GGD, zoals het toezicht op de kinderopvang en toezicht op technische hygiëne bij publieksevenementen. Diverse taken binnen de Publieke Gezondheid zijn zogenaamde vangnettaken: taken die door geen andere publieke of private organisatie worden opgepakt. Daarnaast wordt het belangrijk om de rol van een betrouwbare ‘sociaal-medische huisarts’ te organiseren, die zorg draagt voor een objectieve toewijzing en het voeren van zorgcoördinatie.

De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van iedereen, met speciale aandacht voor risicogroepen.

GGD GHOR | 23

Singel 126-130 1015 AE Amsterdam t: +31 (0)20 - 30 50 108

Postbus 20620 1001 NP Amsterdam www.customeyes.nl