Verbeteren in een veranderende omgeving
Limburgs Museum Bedrijfsplan 2013-2016 5 december 2012
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ...................................................................................................................................2 Lijst met afkortingen ...........................................................................................................................4 Management summary .......................................................................................................................5 Historie Limburgs Museum .................................................................................................................8 Ontstaan .........................................................................................................................................8 Nieuwbouw ....................................................................................................................................8 Bedrijfsplannen...............................................................................................................................8 Uitbreiding ......................................................................................................................................9 Reorganisatie ................................................................................................................................ 10 Strategie ........................................................................................................................................... 11 Visie .............................................................................................................................................. 11 Missie ........................................................................................................................................... 11 Pay off: ......................................................................................................................................... 11 Doelgroep (focus) ......................................................................................................................... 11 Doelstellingen ............................................................................................................................... 11 Interne analyse ................................................................................................................................. 12 Bezoekers ..................................................................................................................................... 12 Marktonderzoek ........................................................................................................................... 12 De marketingmix........................................................................................................................... 13 Prijs........................................................................................................................................... 13 Producten ................................................................................................................................. 13 Personeel .................................................................................................................................. 16 Plaats ........................................................................................................................................ 19 Presentatie................................................................................................................................ 19 Promotie ................................................................................................................................... 20 Automatisering ............................................................................................................................. 20 Duurzaamheid .............................................................................................................................. 20 Financiële kengetallen................................................................................................................... 21 Externe omstandigheden .................................................................................................................. 22 Babyboomers met pensioen.......................................................................................................... 22 Minder subsidie ............................................................................................................................ 23 Gedigitaliseerde samenleving........................................................................................................ 23
2
Meer invloed Europa..................................................................................................................... 23 Branche ........................................................................................................................................ 23 Trends in de branche ................................................................................................................. 24 Museumkaart............................................................................................................................ 24 Top 55 ....................................................................................................................................... 25 Maatschappelijk verantwoord ondernemen .............................................................................. 25 SWOT ............................................................................................................................................... 26 De sterktes.................................................................................................................................... 26 De zwaktes.................................................................................................................................... 26 De kansen ..................................................................................................................................... 27 Bedreigingen................................................................................................................................. 27 Confrontatie ..................................................................................................................................... 29 Inleiding ........................................................................................................................................ 29 1. Publiek ...................................................................................................................................... 29 2. Zakelijkere focus ....................................................................................................................... 29 3. Collectie .................................................................................................................................... 30 4. Presentaties en tentoonstellingen ............................................................................................. 30 5. Omgeving en gebouw................................................................................................................ 31 Plannen en doelstellingen 2013-2014-2015-2016.............................................................................. 32 1. Publiek ...................................................................................................................................... 32 2. Zakelijkere focus ....................................................................................................................... 32 3. Collectie .................................................................................................................................... 32 4. Presentaties en tentoonstellingen ............................................................................................. 33 5. Omgeving en gebouw................................................................................................................ 33 Financiële onderbouwing .................................................................................................................. 34 Bijlagen............................................................................................................................................. 36
3
Lijst met afkortingen
4
IC
Informatiecentrum
LM
Limburgs Museum
MBO
Maatschappelijk Bewust Ondernemen
MT
Managementteam
MVO
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
NMV
Nederlandse Museumvereniging
OC & W
Onderwijs, Cultuur & Wetenschap
PVT
Personeelsvertegenwoordiging
RvT
Raad van Toezicht
WAR
Wetenschappelijke Advies Raad
WLM
Werknemersvertegenwoordiging Limburgs Museum
WOR
Wet op Ondernemingsraden
Management summary In 1990 besloten Provinciale Staten van Limburg, in samenwerking met het gemeentebestuur van Venlo, in overleg met Stichting Limburgs Volkskundig Centrum (Limbricht) en het gemeentelijk Goltziusmuseum (Venlo), om beide musea te laten samengaan in één nieuw museum van, voor en over Limburg. In 1992 werd het Limburgs Museum formeel opgericht en in september 2000 werd de nieuwe accommodatie van het Limburgs Museum geopend in het Julianapark in Venlo. Visie De wereld om ons heen verandert in een steeds rapper tempo. Grenzen vervagen, communicatie verdigitaliseert en waardes en normen veranderen. Er ontstaat steeds meer behoefte aan zinvolle en betaalbare vrijetijdsbesteding. Het museale landschap van Nederland zal daar meer op moeten worden afgestemd. Missie Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze betekenis en beleving aan de geschiedenis en cultuur van Limburg. Doelstellingen We willen groeien van 40.000-45.000 bezoekers in de afgelopen jaren naar een plek in de top 55 van de NMV van meest bezochte musea in uiterlijk 2016 (= ongeveer 75.000 bezoekers). De eigen inkomsten zullen hierbij groeien van 17% in 2011 naar 20-25 % (afhankelijk van te verwerven fondsen) in 2016. Om zakelijker en commerciëler te kunnen opereren, met behoud van aandacht voor kwaliteit, visie en missie van het Limburgs Museum, werd in 2012 een nieuwe organisatiestructuur ingericht met een aparte afdeling marketing & communicatie. Deze nieuwe organisatie zal leiden tot een meer klantgericht denken en werken van de hele organisatie. Vijf aandachtsgebieden In dit bedrijfsplan wordt voor de komende vier jaar een focus gelegd op een vijftal aandachtsgebieden. 1. Publiek De bezoekers waarderen het Limburgs Museum met een hoog cijfer. Ook heeft het LM een hoog percentage herhalingsbezoeken. Uit recent verricht marktonderzoek blijkt echter dat slechts 11% van de respondenten uit de provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland het Limburgs Museum kent. In alleen Limburg is de naamsbekendheid 31%. We gaan werken aan een hogere naamsbekendheid, die naar verwachting zal leiden tot hogere bezoekersaantallen. Daarnaast gaan we werken aan een verbetering van het complete pakket van het Limburgs Museum (collecties/tentoonstellingen, parkeergelegenheid, openingstijden, entreeprijs, arrangementen, evenementen, Grand-Café, museumwinkel, Businessclub, Vriendenstichting) en ook dat zal leiden tot meer bezoekers.
5
2. Zakelijkere focus Het Limburgs Museum zal een meer klantgerichte focus ontwikkelen en de organisatie zal meer eigen inkomsten gaan genereren. Zo zullen het Grand-Café en de museumwinkel meer winst moeten maken. Ook zal er strategisch moeten worden samengewerkt met het bedrijfsleven (MBO) of instellingen. De Businessclub en Vriendenstichting worden verder uitgebouwd. Ook zullen er meer inkomsten gaan komen uit (terugkerende) evenementen, (dag)arrangementen en de verhuur van ruimtes. De balans tussen prijs en kwaliteit moet in evenwicht zijn. Zo kan er een meerwaarde aan de entreeprijs worden gekoppeld (gratis consumptie in Grand-Café), waardoor de entreeprijs kan worden verhoogd en de bezoeker wordt uitgenodigd om het Grand-Café te bezoeken. Ook wordt onderzocht of een wijziging van de openingstijden tot meer inkomsten zou kunnen leiden. Er wordt tevens kritisch gekeken naar alle uitgaven en waar mogelijk worden kosten bespaard. 3. Collectie Het Limburgs Museum bewaart het Limburgs culturele erfgoed voor de volgende generaties. Het grootste gedeelte (94%) van de collectie is echter niet permanent te zien. Er zal onderzocht worden of een groter deel van de collectie zichtbaar kan worden gemaakt, bijvoorbeeld digitaal. We streven naar een zichtbaarheid van 10% in 2016.Tegelijkertijd wordt onderzocht welk gedeelte van de collectie kan worden afgestoten met in achtneming de LAMO-richtlijnen voor bulk- en individuele afstoting. 4. Presentaties en tentoonstellingen In 2013 worden de zes zalen op de begane grond, vernieuwd. Daarmee wordt een belangrijke archeologische vondst uit Limburg; het Joodse mikwe, in de vaste presentaties geïntegreerd. De routing door het museum wordt daarmee voor de bezoeker weer een reis door de tijd. Naast het vernieuwen van de vaste presentaties, worden er elk jaar tussen de zeven en negen kleine en grotere wisseltentoonstellingen gemaakt. Twintig procent van onze bezoekers komt al tien jaar op rij voor een evenement: Het pakhuis van Sinterklaas. We gaan onderzoeken, hoe we op meerdere momenten in het jaar een dergelijk evenement kunnen organiseren. 5. Omgeving en gebouw Het gebouw en de omgeving van het Limburgs Museum nodigen niet voldoende uit tot een bezoek. Dit gaan we verbeteren met een plan waarbij ook alle andere communicatiemiddelen van het Limburgs Museum in lijn worden gebracht met een herkenbare, aantrekkelijke en eigen huisstijl. Uit recent verricht onderzoek geeft maar liefst 81% van de respondenten aan, behoefte te hebben aan parkeergelegenheid in de directe nabijheid van het Limburgs Museum. We gaan onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. Verder worden de mogelijkheden voor samenwerking met het nabij gelegen Museum Van Bommel-Van Dam en de mogelijkheden rond de ambtswoning naast het museum onderzocht. Het kan kansen bieden en leiden tot een beter verdienmodel. In 2011 is begonnen met het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. In 2013 worden deze samen met het daaraan gekoppelde groot onderhoud afgerond. De verwachting is dat deze maatregelen een behoorlijke energiebesparing opleveren. Dit bedrijfsplan is geschreven door de directie en het managementteam in goed overleg met alle medewerkers en vervolgens afgestemd met en goedgekeurd door de RvT. Hierbij zijn zowel de
6
strategie, de SWOT, de conclusies én de actiepunten stap voor stap bepaald door het MT, in samenspraak met alle medewerkers van het Limburgs Museum. Het Limburgs Museum heeft een maatschappelijke regionale functie, biedt een provinciale culturele infrastructuur en bewaart het cultureel historisch erfgoed van Limburg. Hierbij zal het provinciaal Limburgs uitvoeringsprogramma ‘Cultuur een betekenisvolle ontmoeting’ (Maastricht 2012) altijd het uitgangspunt zijn én zal verantwoord met mensen en middelen om worden gegaan. Dit zullen we consistent uitvoeren en uitstralen op alle niveaus van ons functioneren.
7
Historie Limburgs Museum Ontstaan In 1990 besloten Provinciale Staten van Limburg, in samenwerking met het gemeentebestuur van Venlo in overleg met Stichting Limburgs Volkskundig Centrum (Limbricht) en het gemeentelijk Goltziusmuseum (Venlo) om beide musea te laten samengaan in één nieuw museum van, voor en over Limburg. Door het nieuw provinciaal museum in de regio Noord- en Midden-Limburg te vestigen, ontstonden drie provinciale musea met verschillende aandachtsgebieden, verspreid over de hele provincie. In 1992 werd Stichting Limburgs Museum formeel opgericht. Twee jaar later werden beide organisaties fysiek samengevoegd in het kantoorgebouw van het voormalige Goltziusmuseum in Venlo. Na de verzelfstandiging van het gemeentelijk Goltziusmuseum, de vaststelling van een sociaal statuut en de aanbieding van passende functies aan alle vaste medewerkers van beide instellingen, werd in 1996 het samenvoegingsproces arbeidsrechtelijk afgesloten.
Nieuwbouw Parallel aan de arbeidsrechtelijke veranderingen, werden ook voorstellen voor een nieuw museumgebouw uitgewerkt. Het Limburgs Museum zou een nieuwe accommodatie met architectonische uitstraling krijgen in het Julianapark te Venlo. Het nieuwe gebouw moest een attractief en publieksvriendelijk cultuurhistorisch museum kunnen bergen. Het museum zou niet alleen een 'showroom', maar ook een 'ontmoetingsplek' moeten zijn. Naar aanleiding van een meervoudige opdracht werd in 1995 geconcludeerd dat het schetsontwerp van Jeanne Dekkers het best voldeed aan het programma van eisen. In september 2000 werd de nieuwe accommodatie in het Julianapark in Venlo geopend. Het monument: oudste benzinetankstation van Nederland (1933) werd in het nieuwe gebouw geïntegreerd.
Bedrijfsplannen In het eerste bedrijfsplan van het Limburgs Museum Op weg naar het LimburgsT Museum(19992002) stonden vooral de publieksgerelateerde taken als de bouw, de inrichting en de realisatie van de elf vaste presentaties centraal. In het tweede plan Het Limburgs Museum in balans (2003-2006) concentreerde het museum zich meer op de taken rondom het beheer en behoud van de collecties. Zo werd een collectieplan opgesteld, werden aanvullende depotvoorzieningen gerealiseerd en werd er meer tijd beschikbaar gemaakt voor collectieontsluiting. De opgebouwde band met het publiek mocht daaronder echter niet in het gedrang komen. Teneinde de museale planvorming af te stemmen met de periodisering van de provinciale cultuurplannen, werd aan de drie provinciale musea gevraagd om een tweetal plannen te maken voor de periode 2005-2008. Deze plannen moesten betrekking hebben op enerzijds het provinciale museumbeleid en anderzijds was er de opdracht om mogelijkheden te onderzoeken om via het
8
ministerie van OC&W aanvullende projectgelden te verkrijgen. Het plan dat door het Limburgs Museum bij OC&W werd ingediend, werd niet gehonoreerd omdat de Limburgse taakstelling niet paste in het Rijksbeleid. Een aantal van de innovatieve extramurale plannen werd echter toch gerealiseerd met behulp van andere externe financieringsbronnen. Na een jaar bleek dat deze plannen een zeer grote druk op de kerntaken legden van het museum. Toen in 2007 duidelijk werd dat de continuïteit van deze extramurale taken niet gegarandeerd kon worden, werd mede door het grote personeelsverloop, besloten deze taken versneld af te bouwen. In 2007 werd aan de provinciale musea gevraagd deel te nemen aan een pilotproject van de Rijksgesubsidieerde Musea. Met behulp van een zogenaamde zelfevaluatie beoordeelde een visitatiecommissie het beleid en de strategische plannen van onder andere het Limburgs Museum. De uitkomsten van de zelfevaluatie, de bevindingen van de visitatiecommissie en het nieuwe cultuurplan van de provincie Limburg (2009-2012) vormden het fundament van het bedrijfsplan Limburgs Museum 2009-2012: Succes verzekerd?. De visitatiecommissie onderschreef de strategische plannen van het Limburgs Museum die in het bedrijfsplan waren verwoord. De commissie stelde dat de realisatie van de plannen afhankelijk was van randvoorwaarden die vooral door overheden moesten worden gecreëerd. Mede om die reden werd intensief deelgenomen aan de discussie over de ontwikkeling van het Museumkwartier in Venlo.
Uitbreiding In 2009 ontstonden plannen voor een Museumkwartier Venlo. In dit nieuwe culturele centrum zouden Museum Van Bommel-Van Dam, een nog op te richten Tajirimuseum en het Limburgs Museum hun krachten bundelen en door samenwerking en schaalvergroting een culturele stimulans laten ontstaan in Venlo en de regio Noord-Limburg. In mei 2010 werd duidelijk dat het gemeentebestuur de plannen voor het totale Museumkwartier in de ‘hold’ zetten. Er werd daarbij al snel uitsluitend over een uitbreiding van het Limburgs Museum gesproken. De uitbreidingsplannen hingen nauw samen met de plaatsing van het in 2005 aan de Maaskade opgegraven Joods ritueel badhuis (mikwe). Dit mikwe bleek het oudste Joodse monument van Nederland te zijn (ca. 1280). De wettelijke eigenaar was de Provincie Limburg c.q. het Provinciaal Depot voor Bodemvondsten. Zij zagen voor dit bijzondere stuk religieus erfgoed al snel een plaats in het Limburgs Museum. Omdat het Limburgs Museum snel kon anticiperen, kon de uitbreiding doorgang vinden, ondanks dat de plannen van het Museumkwartier in de ijskast werden gezet. Op 23 juni 2011 werd gestart met de uitbreiding. In februari 2012 werd de aanbouw opgeleverd. In 2009 besloot de provincie haar provinciale gebouwen klimaatneutraler te maken. In 2011 werden deze plannen, zoveel mogelijk in samenhang met de uitbreiding uitgevoerd. Zo werden diverse installaties aangepast, werd er een koude-warmte-pomp geplaatst en werden nagenoeg alle lampen in de tentoonstellingen vervangen door led-lampen. Momenteel wordt samen met de provincie onderzocht welke energiebesparende maatregelen nog meer kunnen worden gerealiseerd en bekijkt het Limburgs Museum hoe de bewustwording op het gebied van duurzaamheid ook bij de medewerkers kan worden verhoogd.
9
Reorganisatie Tegelijkertijd met de plannen rond de uitbreiding werd duidelijk dat de financiële crisis en de daarmee samenhangende veranderde externe omstandigheden de wereld om ons heen erg veranderden. Voor het Limburgs Museum betekende dit dat de jaarlijkse indexering van de subsidie wordt stopgezet van 2013-2015. Om klaar te zijn voor de toekomst moet er meer ruimte komen voor cultureel ondernemerschap en er moet meer focus komen te liggen op het verhogen van de eigen inkomsten. Om dat te kunnen realiseren besloot het MT van het Limburgs Museum eind 2011 de organisatie anders in te richten, om zo te komen tot een meer klantgerichte en zakelijkere (commerciële) manier van werken.
10
Strategie Als basis voor het nieuwe bedrijfsplan is in september 2012 een nieuwe strategie bepaald en vastgelegd. In goed overleg met alle medewerkers zijn de visie, de missie, de pay off, de doelgroep en de doelstellingen voor de komende vier jaar bepaald.
Visie De wereld om ons heen verandert in een steeds rapper tempo. Grenzen vervagen, communicatie verdigitaliseert en waardes en normen veranderen. Er ontstaat steeds meer behoefte aan zinvolle en betaalbare vrijetijdsbesteding. Het museale landschap van Nederland zal daar meer op moeten worden afgestemd.
Missie Het Limburgs Museum geeft op een herkenbare en verrassende wijze betekenis en beleving aan de geschiedenis en cultuur van Limburg. Kernwaardes: 1. Herkenning 2. Betekenis geven 3. Beleving
Pay off: Het Limburgs Museum is het museum van, voor en over Limburg.
Doelgroep (focus) Primair: families Secundair: senioren (55+) Tertiair: onderwijs (basis/voortgezet/speciaal)
Doelstellingen
We willen groeien van 40.000-45.000 bezoekers in de afgelopen jaren naar een plek in de top 55 van de NMV van meest bezochte musea in uiterlijk 2016 (= ongeveer 75.000 bezoekers). De eigen inkomsten zullen hierbij groeien van 17% in 2011 naar 20-25 % (afhankelijk van te verwerven projectsubsidies) in 2016. De nieuwe organisatie zal moeten leiden tot een meer klantgericht, zakelijker en commerciëler denken en werken van de hele organisatie met behoud van kwaliteit, visie en missie van het LM. We verzamelen en bewaren wat er toe doet (voor volgende generaties).
11
Interne analyse In de interne analyse komen de volgende onderwerpen aan bod: 1. Bezoekers 2. Marktonderzoek 3. De marketingmix (prijs, producten, personeel, plaats, presentatie en promotie) 4. Automatisering 5. Duurzaamheid 6. Financiële kengetallen
Bezoekers Als we naar de bezoekersaantallen van de afgelopen jaren kijken dan valt meteen een duidelijke uitschieter naar boven op in 2002. Toen bezochten meer dan 70.000 bezoekers het Limburgs Museum. Dit was mede te danken aan de tentoonstelling Asterix & Europa die van maart t/m oktober te zien was. In 2005 trok het LM nog geen 40.000 bezoekers. Dit is waarschijnlijk te wijten aan het feit dat er dat jaar geen echte grote familietentoonstelling geprogrammeerd was. Vanaf 2006 zien we redelijk stabiele bezoekersaantallen van rond de 50.000 per jaar. In 2011 was dit iets minder door de verbouwing van het Limburgs Museum en de aanpassingen aan de infrastructuur in de directe omgeving van het museum. In 2012 verwachten we wederom lager uit te komen dan verwacht (40.000/45.000 in plaats van de beoogde 60.000). Dit heeft enerzijds te maken met de vertraging van de bouw en de overlast rond de verbouwing van het Limburgs Museum en het daarmee samenhangend groot onderhoud. De eerste vier maanden van 2012 was het museum slecht toegankelijk. Anderzijds heeft dit ook te maken met de invloed van de Floriade. De Floriade heeft meer bezoekers uit de regio getrokken en in feite dus geconcurreerd met het LM terwijl de verwachting was dat de Floriade meer bezoekers naar de stad Venlo zouden trekken die vervolgens het museum zouden bezoeken. De helft van de bezoekers is tussen de 18-55 jaar oud, iets meer dan 10% is ouder dan 55 jaar. Afhankelijke van de wisseltentoonstelling komt zo’n 20% in schoolverband. De laatste jaren loopt het aantal leerlingen iets terug. Voor een volledig overzicht van de bezoekersaantallen: zie bijlage 1 en 2.
Marktonderzoek In oktober 2012 is er door het bureau Branches & Trends uit Maastricht in opdracht van het Limburgs Museum een marktonderzoek (zie bijlage 3) uitgevoerd. Dit online-onderzoek benaderde twee doelgroepen: individuele bezoekers en het onderwijs (met name basisonderwijs). De individuele bezoekers bestonden uit een groep 18-plussers die representatief was voor de bevolking van Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Daarnaast werden de vragen voorgelegd aan personen die de nieuwsbrief van het LM (abonnees) ontvangen, veelal bezoekers van het Limburgs Museum. Een belangrijke uitkomst van het onderzoek is dat bezoekers die het LM hebben bezocht tevreden zijn en dat meer dan de helft het museum nogmaals wil bezoeken. Uit het marktonderzoek blijkt dat
12
slechts 11% van de respondenten uit de provincies Limburg, Noord-Brabant en Gelderland het Limburgs Museum kent. In alleen Limburg is de naamsbekendheid 31%. Als deze naamsbekendheid wordt verhoogd dan zal dat waarschijnlijk al op korte termijn leiden tot meer bezoekers.
De marketingmix Prijs Het Limburgs Museum kent verschillende tarieven (zie bijlage 4) tot maximaal acht euro per persoon. Gezinnen/families kunnen voordeliger naar binnen met een gezinskaart, maar ook jeugd en groepen kunnen met korting het museum bezoeken. Naast deze entreeprijzen zijn er tarieven voor extra producten als museumlessen, rondleidingen of inleidingen. Deze variëren in prijs en worden vaak bovenop de entreeprijs berekend. Voor een aantal producten wordt naast de entree nog een toeslag gevraagd of geldt juist een gereduceerde entreeprijs. Bijvoorbeeld een toeslag voor een workshop voor kinderen of een gereduceerd tarief voor een filmvoorstelling zonder museumbezoek. Naast deze entreeprijzen zijn er tarieven voor diverse diensten van het museum. Bijvoorbeeld voor onderzoek voor derden, digitaliseringswerkzaamheden voor derden of kosten in verband met bruiklenen. Maar ook voor het beschikbaar stellen van afbeeldingen uit/van de collectie aan derden of voor het gebruik van filmmateriaal uit de collectie zijn vastgestelde tarieven. Producten Het museum kent een grote verscheidenheid aan producten. Producten worden ontwikkeld voor diverse doelgroepen: voor het bedrijfsleven, het onderwijs, individuele bezoekers, groepen die het museum bezoeken, de wetenschap en zelfs toekomstige generaties. Onderstaand zijn de producten van het Limburgs Museum onder verdeeld in een aantal groepen: 1. Collecties Naast de presentaties is ook de collectie een product van het Limburgs Museum. De collectie is het complete pakket aan museumvoorwerpen en onder te verdelen in drie verzamelgebieden: A. De museumcollectie bestaat uit ruim 45.000 (cultuur)historische voorwerpen. B. De filmcollectie bestaat uit zo’n 1.700 films. C. De boekencollectie bestaat uit ruim 15.000 boeken en honderden tijdschriften en artikelen. Van de gehele collectie is zo’n 6 % in het LM of elders zichtbaar voor publiek. De boeken en filmcollectie zijn nauwelijks zichtbaar voor het publiek. Het deel dat niet zichtbaar is wordt in depots bewaard voor toekomstige generaties. Afbeeldingen van objecten en film(fragmenten) uit de collecties worden regelmatig tegen een vergoeding beschikbaar gesteld aan derden. Inkomsten 2012: € 3.000.
13
2. Vaste presentaties Het LM kent sinds de opening een aantal vaste presentaties. Op dit moment gaat het om tien vaste presentaties. Deze presentaties (zie bijlage 5) vertellen de geschiedenis van Limburg vanaf de eerste mensen tot nu. Ze worden door het Limburgs Museum ontwikkeld en door een extern bedrijf vormgegeven en gebouwd. Er wordt naar gestreefd om vaste presentaties om de tien jaar te vernieuwen. 3. Tijdelijke tentoonstellingen Elk jaar worden er een aantal tijdelijke tentoonstellingen gemaakt. Dit zijn tentoonstellingen die een korte tijd te zien zijn, variërend van een paar weken tot een jaar. Ze vinden meestal plaats in de wisseltentoonstellingsruimte op de tweede verdieping en in de galerij op de onderste verdieping. Daarnaast zijn er regelmatig wisseltentoonstellingen in de foyer of het kabinetje (kleine presentatieruimte). Tijdelijke tentoonstellingen kunnen door het LM zelf worden ontwikkeld of ze worden ingekocht bij een ander museum. Het Limburgs Museum kan wisseltentoonstellingen ook verkopen of samen met andere partijen ontwikkelen. Wisseltentoonstellingen hebben een publieksdoel (bezoekers, herhaalbezoek) of een collectiedoel (verwerving, restauratie). 4. Rondleidingen, inleidingen, filmvoorstellingen, kinderfeestjes etc. (groepsbezoek) Voor groepen kunnen extra activiteiten worden geboekt. Bijvoorbeeld een rondleiding of inleiding. Vaak worden deze activiteiten verzorgd door vrijwilligers van het museum. De extra activiteiten worden vaak via arrangementen gereserveerd. Totaal inkomsten 2012: € 11.030 (inclusief museumlessen). 5. Museumlessen Voor het onderwijs heeft het Limburgs Museum verschillende museumlessen ontwikkeld. Zowel voor het basis- en voortgezet onderwijs als voor het speciaal onderwijs zijn er museumlessen ontwikkeld die aansluiten bij het curriculum van school en de beleefwereld van de jeugd. 6. Publieksactiviteiten (individueel bezoek) Voor individuele bezoekers worden met name bij wisseltentoonstellingen, maar ook bij diverse landelijke en regionale evenementen, extra activiteiten georganiseerd. Dit kunnen workshops of theatervoorstellingen voor kinderen zijn, maar ook studiedagen, lezingen of cursussen voor volwassenen. Meestal wordt er voor deze extra activiteiten geen toeslag op de entree berekend. 7. Wetenschappelijk onderzoek Het Limburgs Museum doet uitsluitend onderzoek naar de collectie met een duidelijk zakelijk doel, bijvoorbeeld de ontwikkeling van een tentoonstelling, een publicatie of een studiedag. 8. Gebouw Het gebouw op zich is ook een product van het Limburgs Museum. De bijzondere architectuur van het gebouw maakt dat het regelmatig gebruikt wordt als locatie voor bijvoorbeeld het maken van
14
bruidsfoto’s of familiefoto’s. Aan het gebouw zit een gebouwtje uit 1933 vast. Bij het grote publiek is dit niet bekend, maar het betreft een monument: het oudste benzinetankstation van Nederland. Naast deze twee gebouwen beschikt het museum over een extern depot in Belfeld. Een nietgeklimatiseerde loods waar tentoonstellingsmaterialen wordt opgeslagen en niet-klimaatgevoelige collectie wordt bewaard. 9. Vergaderzalen, museumtheater en andere publieksruimten In het museum zijn verschillende publieksruimten. Zo is er een museumtheater, een educatieve ruimte, er zijn vergaderzalen en er is een grote open foyer. De verschillende ruimtes worden regelmatig door het publiek gehuurd of ingezet bij eigen activiteiten van het Limburgs Museum. In de theaterzaal zijn max 100 zitplaatsen en in de foyer zijn max 200 staanplaatsen. Totaal inkomsten 2012: € 5.000. 10. Museumwinkel De museumwinkel verkoopt producten die raakvlakken hebben bij de geschiedenis van Limburg of met de onderwerpen van de wisseltentoonstellingen. Bezoekers kunnen fysiek in het museum producten kopen, maar een gedeelte van de producten is ook via de webshop van het Limburgs Museum verkrijgbaar. Totale omzet 2012 is € 75.000 en de totale marge in 2012 is € 34.000. 11. Grand-café Het Gouvernement Het museumrestaurant van het Limburgs Museum wordt verhuurd (à € 12.000) aan derden, een BV die het eigendom is van een stichting, waarin het LM is vertegenwoordigd door de directeur. Het bestuur van de stichting heeft een bedrijfsleider aangesteld die Grand-café Het Gouvernement exploiteert. Het museumrestaurant verzorgt met name de horeca voor de bezoekers van het Limburgs Museum. Ondanks vele inspanningen van de bedrijfsleider en medewerkers en directie van het LM blijven omzet en winst onder de maat en de personeelskosten te hoog. De omzet van het Grand-café loopt terug van € 178.000 in 2007 naar € 161.000 in 2011. Voor 2012 wordt een omzet van € 175.000 verwacht. De winst is structureel negatief variërend tussen de €5.000 en de € 15.000. 12. Informatiecentrum Het Informatiecentrum (IC) was tot begin 2012 ondergebracht in het voormalig tankstation. Het IC was dinsdag-, woensdag- en donderdagmiddag open voor publiek. Iedereen kon in het Informatiecentrum terecht met vragen over het Limburgs cultureel erfgoed. In het IC was een uitgebreide boeken- en tijdschriftencollectie beschikbaar voor onderzoek. Begin 2012 was in het IC door een calamiteit veel waterschade en was het tijdelijk niet mogelijk in het gebouw te verblijven. Al langere tijd twijfelde het management over de toegevoegde waarde van het Informatiecentrum. Het trok te weinig bezoekers, met name door de komst van internet kan veel informatie digitaal worden gevonden. In de tweede helft van 2012 is het Informatiecentrum omgebouwd tot
15
kantoorruimte. In 2013 zal bekeken moeten worden hoe we in de toekomst precies om moeten gaan met de boeken uit de bibliotheekcollectie . 13. Businessclub Het Limburgs Museum heeft in 2008 voor zijn sponsoren een Businessclub opgericht. Sponsoren van het LM worden deelnemer van de Businessclub van het museum. In 2012 telt de Businessclub twintig leden en zijn de extra inkomsten van de Businessclub € 75.500. De Businessclub komt twee keer per jaar voor een bijeenkomst naar het museum. Dit is een exclusief bezoek waarbij bijvoorbeeld een uniek kijkje achter de schermen wordt gegeven of de groep als eerste een tentoonstelling bezoekt. De avond nodigt ook uitdrukkelijk uit tot het onderling netwerken. Zie bijlage 6 voor meer informatie. 14. Vrienden van het Limburgs Museum Particulieren kunnen ‘vriend’ of ‘vriendin’ worden van het Limburgs Museum. Ze worden dan lid van de Stichting Vrienden van het Limburgs Museum (in 1986 opgericht door het Goltziusmuseum). Ze betalen jaarlijks contributie en profiteren als Vriend van een aantal voordelen, bijvoorbeeld gratis entree, uitnodigingen voor openingen en uitnodigingen voor exclusieve Vriendenbijeenkomsten. Het geld dat de Vriendenstichting bijeenbrengt, wordt vooral ingezet om de verzamelingen van het Limburgs Museum uit te breiden en de activiteiten van het museum te bevorderen. Eind 2012 had het Limburgs Museum 345 vrienden. Vrienden zorgen niet zozeer voor extra inkomsten maar zijn de ambassadeurs van het Limburgs Museum. 15. Nevenproducten Bij een aantal presentaties zijn aanvullende producten ontwikkeld. Zo is bij de vaste presentatie een audiotour en een puzzeltocht voor volwassenen verkrijgbaar en voor kinderen diverse speurtochten. Met name bij wisselpresentaties worden regelmatig populairwetenschappelijke publicaties ontwikkeld door het Limburgs Museum of door partners van het museum. Personeel In 2012 is de structuur van de organisatie aangepast aan de veranderde externe omstandigheden. Culturele instellingen worden geacht meer ondernemerschap te tonen en een zakelijk en commercieel verdienmodel te hanteren. In 2011 kende het Limburgs Museum vier afdelingen: Stafgroep, Beheer en Behoud, Publiekszaken en Projecten. De vier afdelingshoofden vormden samen met de directeur/bestuurder het managementteam. In 2012 werd de organisatiestructuur aangepast zodat er o.a. meer aandacht kon komen voor marketing en communicatie. Tot die tijd was de marketing en communicatie van het museum geïntegreerd in de afdeling Publiekszaken. Om budgetten vrij te maken en ook te komen tot een gerichtere en plattere organisatie werd het MT terug gebracht van vijf naar vier personen. De organisatie werd opnieuw ingedeeld in drie afdelingen in plaats van vier. Daarnaast werd er een
16
aparte afdeling marketing & communicatie opgericht om de zakelijke focus in de organisatie, maar ook daarbuiten veilig te stellen. Voor een tijdelijke periode van anderhalf jaar is een projectdirecteur aangesteld. Een verandermanager die de organisatie bijstaat in het gehele veranderproces. Daarbij ondersteunt de projectdirecteur het management bij het opzetten van de nieuwe afdeling marketing & communicatie. Het Limburgs Museum werkt conform de code ‘Cultural Governance’. In deze code zijn richtlijnen voor een goed, adequaat en transparant bestuur vastgelegd. De directeur is tevens bestuurder en de bevoegdheden zijn vastgelegd in de statuten van het Limburgs Museum en het directiereglement. De directeur/bestuurder legt verantwoording af aan de Raad van Toezicht. De bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en reglement van het LM. De organisatie kent drie afdelingen die weer ingedeeld zijn in teams. Elke afdeling wordt geleid door een manager. De leidinggevende managers zitten samen met directeur/bestuurder in het managementteam. Zie organogram in bijlage 7. Raad van Toezicht De huidige Raad van Toezicht bestaat uit zes leden (afkomstig uit de wetenschap en politiek). De leden komen vier keer per jaar bijeen. De directeur stelt voor het overleg een agenda samen en informeert de Raad van Toezicht over de algemene gang van zaken in het museum. De zaken waarvoor de directeur goedkeuring moet vragen aan de Raad van Toezicht en de bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten van het LM en de reglementen voor directie en Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht hanteert een benoemingsperiode van vier jaar, met een eenmalige mogelijkheid tot herbenoeming. De maximale zittingsperiode is dus acht jaar. De voorzitter van de Raad van Toezicht wordt, na voordracht door de Raad van Toezicht, door het College van Gedeputeerde Staten van Limburg, in functie benoemd. De voorzitter is verantwoordelijk voor het adequaat functioneren van de Raad van Toezicht en is het primaire aanspreekpunt voor de overige toezichthouders en de directeur. Managementteam Het managementteam bestaat uit de leidinggevende managers van de drie afdelingen en de directeur. De tijdelijk aangestelde projectdirecteur neemt voorlopig de taken in het MT van de manager marketing & communicatie waar. Op termijn zal de manager marketing & communicatie ook plaatsnemen in het MT. Het managementteam vergadert een keer per twee weken en bespreekt in het overleg onderwerpen met een strategisch karakter. De gemaakte afspraken worden vastgelegd en er wordt een actielijst bijgehouden. Naast de gezamenlijk vergadering hebben de leden van het managementteam regelmatig bilateraal overleg met de directeur. Tijdens dit overleg worden met name operationele zaken besproken.
17
Personeelsvertegenwoordiging Het Limburgs Museum kent een personeelsvertegenwoordiging, de WLM (werknemersvertegenwoordiging Limburgs Museum). De WLM vergadert twee keer per jaar met een afvaardiging van directie/MT. De WLM behartigt de arbeid gerelateerde belangen van de medewerkers als collectief (minimaal 25% van de werknemers). De rechten en plichten van de WLM zijn wettelijk vastgelegd in de WOR en de cao. De WLM bestaat uit drie vertegenwoordigers gekozen door de medewerkers. In hun midden wordt een voorzitter en secretaris gekozen. Wetenschappelijke Adviesraad De Wetenschappelijke Advies Raad (WAR) buigt zich over de wetenschappelijke werking van het Limburgs Museum. Er wordt bijvoorbeeld bekeken of onderzoekstages kunnen worden uitgevoerd en of we voldoende mogelijkheden hebben om ‘aan wetenschap te doen’. Het gaat er dan hoofdzakelijk om of voldoende ruimte vrijgemaakt kan worden voor onderzoek naar collecties en aan tentoonstellingen gerelateerd onderzoek. De Wetenschappelijke Advies Raad heeft dus een heel specifieke functie en draagt ertoe bij dat wij op wetenschappelijk gebied de nodige contacten hebben met universiteiten. Omdat in het Limburgs Museum verschillende wetenschapsgebieden aan bod komen, is bij de samenstelling goed gekeken of experten op al deze terreinen vertegenwoordigd zijn en of er bij de keuze een spreiding over diverse universiteiten is. De WAR vergadert tweemaal per jaar. De voorzitter is lid van de Raad van Toezicht. Medewerkers en vrijwilligers Het Limburgs Museum heeft eind 2012 in de nieuwe organisatie 24,36 betaalde fte’s (dus exclusief vrijwilligers). Veel medewerkers werken parttime. In absolute aantallen gaat het om 38 medewerkers en 42 vrijwilligers. Het HR-beleid, zowel van de vrijwilligers als van de medewerkers, ligt bij de manager Bedrijfsbureau. Het Limburgs Museum volgt op een groot aantal punten de cao-welzijn, maar heeft een eigen salarissystematiek. Zoals het er nu naar uitziet zal begin 2013 de nieuwe cao worden vastgesteld. Naar verwachting zal dit een verhoging in de loonkosten van 2,5% betekenen. Opleiding en training Het Limburgs Museum kende tot 2011 een vrij statische organisatie. Medewerkers bleven lang bij het museum werken, dienstverbanden van meer dan 25 jaar waren gebruikelijk. Een gevolg hiervan was dat de organisatie vergrijsde. Ook was er onvoldoende beweging, er werd te weinig aan scholing gedaan, mede omdat medewerkers niet actief zochten naar scholingsmogelijkheden. In de nieuwe organisatie (vanaf 2012) is er veel aandacht voor de ontwikkeling en groei van medewerkers. Ook zal het MT terughoudend zijn met het toekennen van vaste aanstellingen, de organisatie moet in beweging blijven. Jong talent krijgt de kans zich te ontwikkelen bij het LM en daarna vliegen ze wellicht uit naar andere instellingen/bedrijven. Op deze manier neemt het Limburgs Museum ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid.
18
Handboek De ‘huisregels’ van het Limburgs Museum zijn vastgelegd in het Handboek LM. Er wordt verwacht dat iedere medewerker de inhoud kent en er naar handelt. In 2013 zal het huidige handboek worden geactualiseerd. Plaats Het Limburgs Museum is gevestigd in het centrum van de stad Venlo, tegenover het stationsplein waaraan het station en de opstapplaats voor lijnbussen is gevestigd. Pal naast het museum ligt het Koninginneplein. Het Koninginneplein is het belangrijkste verkeersknooppunt in Venlo. Dagelijks passeren er zo’n 50.000 auto’s. Gecombineerd met drukke stromen voetgangers en fietsers zorgde dit regelmatig voor zulke onveilige situaties dat het plein en de omgeving de afgelopen jaren werden aangepast. Het ontwerp van zo’n vijftig jaar gelden was niet meer berekend op de enorme verkeersdrukte van tegenwoordig. Daarom is er een tunnel voor snelverkeer onder het plein gerealiseerd. In 2011 zijn de tunnel en de nieuwe rotonde geopend voor alle verkeer. Door de nieuwe situatie is de Keulsepoort nog meer de entree tot de binnenstad vanaf het station. Het geeft voetgangers en fietsers meer ruimte. In het midden van de Keulsepoort ligt een waterpartij, die de voetgangers als het ware de stad intrekt. De waterpartij is een verwijzing naar de Middeleeuwse straten, waarbij de afwatering altijd via het midden van de straat liep. De aanpassingen aan de directe omgeving hebben geleid tot een prachtig open museumplein waar van het museum gebruik maakt bij evenementen. Ook is er voor Grand-café Het Gouvernement een terras gecreëerd tijdens de herinrichting van het museumplein. Het museumrestaurant heeft nu zowel aan de parkzijde als aan de zijde van de rotonde een prachtig terras. De ontwikkeling van het terras heeft er toe geleid dat het LM veel minder fietsstallingen heeft dan in de oorspronkelijke situatie. Ook heeft de nieuwe situatie niet geleid tot eigen parkeerplaatsen. terwijl uit onderzoek is gebleken dat hier wel behoefte aan is (zie bijlage 8). Presentatie Bezoekers komen het museum binnen via een betonnen, uitwaaierende, licht stijgende trap en betreden zo het transparante publieksgedeelte van het gebouw. Er is veel glas en staal is gebruikt, als verwijzing naar de moderne tijd en de toekomst. In dit gedeelte liggen naast het entreegebied, de educatieve ruimten voor het onderwijs, de theaterzaal, de open foyer, het museumrestaurant, de kantoren en de museumwinkel. Vanuit het entreegebied lopen de bezoekers via wederom een betonnen trap naar beneden, naar het gesloten gedeelte van het gebouw. Beneden, beschermd achter de stenen gebogen muur bevindt zich de museumgang. Aan deze gang liggen, achter de houten kastenwand, de museumzalen en depots. Op de onderste verdieping bevinden zich de zalen met de oudste geschiedenis, zoals ook bij opgravingen het oudste materiaal het diepst in de grond ligt. De eerste zaal is de Historoscoop. Deze zaal geeft de bezoeker middels een 360-graden film een introductie op het Limburgs Museum. Na deze zaal loopt de bezoeker door de glazen pui naar de andere zalen, prehistorie, Romeinse tijd en hoge middeleeuwen.
19
Door de aanbouw in 2012 is het gebouw verlengd. Op de onderste verdieping is in de laatste zaal het mikwe uit de dertiende eeuw geplaatst. Hierdoor is de routing niet langer logisch. De reis door de tijd is niet langer juist. De herinrichting van de vaste presentaties (excl. Historoscoop) van de onderste verdieping maakt het mogelijk de inhoud van de zalen aan te passen waardoor de routing weer een reis door de tijd wordt. Hiervoor moeten in 2013 wel een aantal interne verhuizingen van tentoonstellingen plaatsvinden en zijn meerdere vaste presentaties voor publiek tijdelijk gesloten. Eind 2013/begin 2014 kan de bezoeker weer een logische reis door de tijd maken. Promotie In 2012 is er een begin gemaakt met het opzetten van de nieuwe afdeling marketing & communicatie en vanaf 2013 wordt een nieuw marketing & communicatiebeleid geformuleerd. Tot 2012 is er: voor wat betreft de mediamix incidenteel geadverteerd in de provinciale dagbladen: Dagblad De Limburger (DDL) en Limburgs Dagblad (LD); een voorzichtige eerste opstart gemaakt met het inzetten van social media (Facebook, Hyves, Twitter); de website is vernieuwd (maar nog niet interactief); regelmatig promotiemateriaal (met name folders) verspreid; een digitale nieuwsbrief, die enkele malen per jaar wordt verzonden naar 2000 adressen. Verder wordt er promotioneel nog weinig tot niets gedaan op het gebied van: overige media (radio/tv/lokale bladen etc.) en digitale media; sales promotions intern en extern; externe beurzen en evenementen; direct marketing. Er is een eerste opstart gemaakt voor wat betreft het wekelijks PR-matig onder de aandacht brengen van het Limburgs Museum bij de verschillende media.
Automatisering In 2011 is de volledige ICT-omgeving vernieuwd. Hierbij was een plan uit 2010 leidend. Door de steeds vernieuwende ontwikkelingen zijn de ideeën inmiddels achterhaald. De gemaakte inschattingen voor bijvoorbeeld dataopslag, benodigde software en internetgebruik zijn door de snelle innovatie inmiddels achterhaald. De techniek ontwikkelt zich sneller dan gedacht en de behoeftes van medewerkers en publiek zijn anders dan gedacht. Daarom zal er in 2013 een ICTbeleid moeten worden geformuleerd waarbij rekening is gehouden met de behoeftes en wensen van zowel de bezoekers en medewerkers en ook rekening wordt gehouden met de huidige ICT-omgeving.
Duurzaamheid De provincie Limburg is in 2011 gestart met het aanpassen van met name de technische installaties in het gebouw om zo het energieverbruik te reduceren. Zo is er onder meer een warmte-koude pomp geplaatst. Daarnaast zijn er veel lampen vervangen door led-lampen of andere energiezuinigere varianten. In 2012 is er naast het verduurzamen van het gebouw veel uitgesteld
20
groot onderhoud gedaan. Denk daarbij aan schilderwerk, revisie liften etc. In 2013 worden er nog meer onderhoudswerkzaamheden verricht. Bij alle werkzaamheden, vervangingen en aanschaffingen wordt rekening gehouden met energiebesparingen en duurzaamheid.
Financiële kengetallen Om een goed beeld te krijgen van onze eigen financiële kengetallen is er een eenvoudig benchmarkonderzoek (zie bijlage 9) gedaan. De kengetallen van het Limburgs Museum zijn vergeleken met vier andere musea: het Bonnefantenmuseum in Maastricht, Discovery Center Continium in Kerkrade, het Drents Museum in Assen en het Groninger Museum in Groningen. Deze cijfers zijn vervolgens ook vergeleken met het landelijk gemiddelde van de gehele branche. Deze keuze helpt in de aanscherping en verbetering van het eigen beleid. De grootste verschillen zitten in het percentage eigen inkomsten. Hier scoort het LM het laagst. Gemiddeld is het percentage eigen inkomsten van musea zo’n 30%. In 2011 had het Limburgs Museum 17% aan eigen inkomsten. De musea waarmee vergeleken werd, hadden een percentage eigen inkomsten tussen de 21,5% en 47,8%. Er kan niet duidelijk worden aangegeven waarom het percentage eigen inkomsten van het LM laag is. Het lijkt niet te liggen aan de overige inkomsten uit subsidies en fondsen maar meer aan de achterblijvende inkomsten uit entree, museumwinkel, sponsoren en horeca. De huisvestingskosten van het Limburgs Museum zijn aanzienlijk hoger in vergelijking met de andere musea en het landelijke gemiddelde. De overige kosten waaronder de personeelskosten zijn vergelijkbaar met de andere musea.
21
Externe omstandigheden Om de kansen en bedreigingen voor de komende jaren te kunnen aangeven is het noodzakelijk een analyse te maken van de externe omstandigheden. Bij het maken van de analyse is onder andere uitgegaan van de in 2010 door de NMV uitgegeven Agenda 2026. Agenda 2026 is de toekomstverkenning voor de Nederlandse museumsector. Er werd in Agenda 2026 geconcludeerd dat er zes belangrijke trends zijn voor de sector: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Babyboomers met pensioen Minder subsidie Gedigitaliseerde samenleving Meer invloed Europa Ontwikkeling van de Randstad-metropool Groei internationaal cultuurtoerisme
Van deze zes trends zijn met name de eerste vier genoemde trends van toepassing op het Limburgs Museum. Deze worden hier verder beschreven.
Babyboomers met pensioen De komende twintig jaar zal er op demografisch gebied een omslag plaatsvinden. Momenteel telt Nederland veel meer jongeren dan ouderen, maar dit wordt de komende jaren langzaam omgedraaid. Zo was in 2010 ongeveer 15% van de bevolking 65-plus. In 2020 zal meer dan 20% 65plusser zijn en dit percentage zal steeds verder oplopen. De babyboomers, die tussen 2010-2030 met pensioen gaan, zijn over het algemeen lange tijd gezond, hebben een hoge levensverwachting, zijn relatief goed geschoold en zijn tot op hoge leeftijd mobiel (dankzij eigen auto, elektrische fiets en openbaar vervoer). Door hun goede gezondheid zullen deze senioren langer deel blijven nemen aan het arbeidsproces. Daarentegen zijn ze ook langer in staat om als vrijwilliger maatschappelijke taken uit te voeren. Dit biedt kansen voor musea: meer potentiele bezoekers, meer potentiële vrijwilligers, maar ook meer potentiële donateurs of leden voor de vriendenstichting. De senioren kunnen ook langer genieten van ‘de geneugten van het leven’. Tot de ‘geneugten van het leven’ rekent deze groep onder andere culturele ontwikkeling in de brede zin des woord. Museumbezoek is echter door de overige aantrekkelijke vormen van vrijetijdsbesteding niet meteen vanzelfsprekend. Er is in toenemende mate sprake van een verdringingsmarkt waarbij musea hun concurrentiepositie ten opzichte van andere aanbieders van informatie, kennis, beleving en ontspanning blijvend moeten bevechten. Een aantrekkelijk inhoudelijk aanbod is voor de senioren minstens even belangrijk als bereikbaarheid, parkeergelegenheid, museumcafé en winkel.
22
Minder subsidie Door de kredietcrisis is de staatsschuld enorm opgelopen en het ontstane begrotingstekort dwingt de overheid tot ongekende structurele bezuinigingen. Naar verwachting zullen, na de rijksoverheid en gemeentelijke overheid, ook de provincies (vanaf 2013) keuzes moeten maken. In 2010 concludeerde de NMV dat ‘er geen reden is om aan te nemen dat de cultuur- of erfgoedsector ontzien wordt’. Publieksonderzoek bewijst dat de gemiddelde Nederlander inderdaad vindt dat ook op musea en erfgoed bezuinigd kan worden. Mede daarom moeten de Nederlandse musea (in tegenstelling tot vergelijkbare instellingen in Duitsland en België) rekening houden met een korting op de subsidies en de noodzaak om zelf meer middelen te genereren. Musea kunnen meer middelen genereren door actief cultureel ondernemerschap, iets waar de overheid ook voor openstaat en waarvoor kaders worden aangepast.
Gedigitaliseerde samenleving Jongere generaties zijn opgegroeid met digitale media. Zij bewegen zich als vanzelfsprekend door de gedigitaliseerde kennis- en informatiewereld. In 2010 ontvingen musea 3,8 keer zo veel bezoeken op de website als in de musea. Als je in de toekomst als museum zichtbaar wilt blijven, moet je je ook digitaal en virtueel positioneren. Waar nieuwe media door musea tot nu toe vooral flankerend werden ingezet, zullen nieuwe media in de toekomst steeds belangrijker worden. Musea zullen zich enerzijds op een nieuw terrein moeten bevinden, een terrein van nieuwe virtuele producties en exposities, met nieuwe eigendomsverhoudingen, auteursrecht, authenticiteitsvraagstukken, publieksbereik en verdienmodellen. Anderzijds nemen musea in die gedigitaliseerde samenleving een interessante plek in. Een museum maakt traditioneel gebruik van authentieke unieke objecten, een content die wellicht juist door toekomstige generaties als bijzonder ervaren kan worden. Deze nieuwe digitale mogelijkheden leiden tot nieuwe technische processen die ontwikkeld en geïmplementeerd moeten worden in de van oudsher analoge museale organisaties. Dit vereist een duidelijk digitaal beleid en kennis van de bijbehorende competenties.
Meer invloed Europa Door de Europese samenwerking zal ‘Brussel’ de komende jaren steeds belangrijker worden. De nationale staten zullen daarbij aan invloed verminderen. Binnen de echelons van de lagere overheden zijn ook verschuivingen te verwachten. Gemeenten zullen de komende jaren verder samenwerken waarbij fusiegemeenten ontstaan. Eenzelfde ontwikkeling is er bij provincies, waarbij enerzijds taken opnieuw worden geformuleerd (Cultuur is provinciale taakstelling volgens commissie Lodder) en anderzijds regelmatig samenwerkingsverbanden/fusies op de politieke agenda worden geplaatst. Grenzen veranderen en verschuiven, waardoor het van groot belang is dat een goed netwerk van stakeholders beschikbaar is om te kunnen communiceren.
Branche Het International Council of Museums (ICOM) hanteert als internationale museumdefinitie: ‘Een museum is een permanente instelling, niet gericht op het behalen van winst, toegankelijk voor publiek, die ten dienste staat aan de samenleving en haar ontwikkeling. Een museum verwerft, behoudt, onderzoekt, presenteert, documenteert en geeft bekendheid aan de materiële en
23
immateriële getuigenissen van de mens en zijn omgeving, voor doeleinden van studie, educatie en genoegen.’ (ICOM, 2006) Het begrip museum is daarmee niet beschermd, wat leidt tot verwarring over het aantal musea en museumbezoeken. De Nederlandse Museumvereniging (NMV), probeert hier duidelijkheid in te scheppen. Sinds 2009 moeten musea die lid van de NMV willen worden in het bezit zijn van het kwaliteitskeurmerk van het Museumregister. Om te worden opgenomen in het register moeten musea aan een aantal criteria voldoen gebaseerd op de museumdefinitie. Het Limburgs Museum is lid van de Nederlandse Museumvereniging en heeft het keurmerk van het Museumregister behaald. In 2010 waren er volgens de NMV 547 musea. Aan deze musea werden 18,4 miljoen museumbezoeken afgelegd. Ongeveer een kwart van die bezoeken werd afgelegd door buitenlandse bezoekers. Zie bijlage 10. Trends in de branche Er zal veel veranderen in de museale wereld. Taken en functies zullen veranderen, fusies en overnames zullen plaatsvinden en een aantal musea zal moeten sluiten. Zij die overleven zullen van grotere betekenis zijn, zij zullen een belangrijke bijdrage leveren aan de nieuwe samenleving en een maatschappelijke rol spelen. Daarbij zullen de collecties beter maatschappelijk worden benut en de kwaliteit moet gewaarborgd zijn. De samenleving moet het belang van ‘hun’ musea inzien, want dat bepaalt in belangrijke mate de culturele identiteit die voor publiek, overheden, politiek en bedrijfsleven van grote waarde is. Museumkaart De Museumkaart wordt uitgegeven door Stichting Museumkaart. Voor € 44,95 kun je een Museumkaart kopen. Met de Museumkaart krijg je bij zo’n 400 musea, verspreid over heel Nederland, gratis toegang tot de vaste collectie. De deelnemende musea krijgen ieder met de Museumkaart afgelegd bezoek door de NMV achteraf gedeeltelijk vergoed. Hierbij wordt uitgegaan van een percentage (60-65%) van de gemiddelde toegangsprijs van het volledige tarief voor jeugd-, volwassenen- en seniorenbezoek. De Museumkaart moet het herhalingsbezoek aan de Nederlandse musea bevorderen en de affiniteit tussen bezoekers en de musea versterken. Dit wordt onder andere gedaan door de uitgifte van een Museumkaartmagazine voor kaarthouders met bijzondere aanbiedingen. Het blad verschijnt vier keer per jaar. Ook is voor de deelnemende musea een analyse beschikbaar van marketinggegevens van museumkaarthouders. De Museumkaart bestaat in 2012 31 jaar. In 2011 waren er iets meer dan 800.000 kaarthouders. Daarmee werden in dat jaar 4,3 miljoen museumbezoeken afgelegd. Dat is 24% van het totale aantal bezoeken bij de aangesloten musea.
24
Bij het LM kwam in 2009 zo’n 12% van de bezoekers binnen op vertoon van hun museumkaart. In 2010 was dit 15% en in 2011 was dit al 19%. De verwachting is dat het LM de landelijke trend zal volgen en dat dit percentage de komende jaren zal oplopen. Top 55 Elk jaar in december publiceert de Nederlandse Museumvereniging een top 55 (zie bijlage 12) van de best bezochte musea van dat jaar. Uit de ruim 400 musea die aangesloten zijn bij de Museumkaart wordt een lijst van best bezochte musea samengesteld. In december worden alle aangesloten musea gevraagd naar de prognose van hun bezoekersaantallen voor dat jaar. Uit deze kengetallen wordt de lijst samengesteld. De 400 aangesloten musea ontvingen in 2011 samen zo’n 18 miljoen bezoeken. In 2010 waren dat nog 16,9 miljoen bezoeken. Binnen deze 400 aangesloten musea is dus een lichte stijging in de bezoekersaantallen waar te nemen. De bezoekersaantallen in de top 55 variëren tussen de circa 1,6 miljoen en de 79.000 bezoekers per jaar. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Musea hebben vanuit hun kerntaak al een maatschappelijke waarde; zij zijn er voor iedereen, en leveren een belangrijke bijdrage aan de maatschappij. MVO past dus goed in deze branche. Maar MVO is niet alleen de maatschappelijke waarde die musea al vanzelfsprekend hebben. Er wordt van culturele instellingen steeds vaker verwacht dat zij hun maatschappelijke rol expliciet maken. Subsidiegevers van culturele instellingen koppelen hun bijdrage steeds vaker aan de maatschappelijke meerwaarde van de te subsidiëren activiteiten. Dit gaat verder dan alleen de maatschappelijke waarde die culturele instellingen al invullen. Het gaat ook om een duurzame bedrijfsvoering, goed werkgeverschap, duurzaam inkopen, duurzaam (ver)bouwen en transparantie. MVO is voor culturele instellingen ook een kans om samen te werken met bedrijven. Veel bedrijven zoeken samenwerking met culturele instellingen om zo betrokken te zijn bij maatschappelijk verantwoorde activiteiten. Deze bedrijven kunnen vanuit hun MBO-beleid ondersteuning bieden in de vorm van sponsoring of kunnen hun kennis of materialen beschikbaar stellen voor de instelling. Een culturele instelling die zelf een duidelijk MVO-beleid heeft is hier in het voordeel.
25
SWOT In dit hoofdstuk worden de sterktes, de zwaktes, de kansen en de bedreigingen (de SWOT) van het Limburgs Museum weergegeven aan de hand van de historie en de interne en externe analyse.
De sterktes De sterktes vloeien voort uit de historie en de interne analyse van het LM en kunnen als volgt worden samengevat: 1. Het Limburgs Museum wordt al jaren hoog gewaardeerd (gemiddeld een 8,3) door de bezoekers. In 2012 kregen de tentoonstellingen een waardering tussen de 7,2 (Inspiratie natuur) en 8,4 (Flower Power). 2. Het Limburgs Museum bewaart een brede en weloverwogen selectie van het culturele erfgoed van Limburg voor de volgende generaties. 3. Het Limburgs Museum kent een hoog percentage (32 %) herhalingsbezoeken. 4. Het Limburgs Museum scoort hoog als het gaat om klantvriendelijkheid. 5. Het Limburgs Museum heeft een breed educatief aanbod voor basis- en voortgezet onderwijs. 6. Het Limburgs Museum heeft een Businessclub en een Vriendenstichting. 7. Het Limburgs Museum is gevestigd in een opvallend gebouw met een verhaal. Het gebouw en de omgeving van het museum bieden enorm veel mogelijkheden voor publieksactiviteiten. 8. Het Limburgs Museum heeft een ideale ligging voor bezoekers die met het openbaar vervoer komen en/of het bezoek willen combineren met een bezoek aan de binnenstad.
De zwaktes De zwaktes vloeien voort uit de historie en de interne analyse van het LM en kunnen als volgt worden samengevat: 1. Het Limburgs Museum kent een scheef verdienmodel. De eigen inkomsten zijn te laag: 17% in 2011. 2. Van de collectie is slechts 6% zichtbaar voor het publiek. 3. Het Limburgs Museum kent geen geformuleerd afstotingsbeleid. Dit zal in samenhang met het Collectiebeleidsplan moeten worden geformuleerd volgens de richtlijnen van de LAMO. 4. Het Limburgs Museum is momenteel als organisatie nog kwetsbaar door de veranderingen op het gebied van werkzaamheden, focus en de meer bedrijfsmatige cultuur die ontstaat naar aanleiding van de reorganisatie. 5. Grand-café Het Gouvernement en de museumwinkel maken onvoldoende winst en zorgen voor te weinig synergie met het museum. 6. Het tankstation is een monument dat momenteel geen goede, duidelijke en rendabele functie heeft binnen het Limburgs Museum. 7. Het Limburgs Museum heeft een matige naamsbekendheid en treedt commercieel en promotioneel weinig naar buiten. 8. Door het onderbrengen van het mikwe is ‘de reis door de tijd’ onderbroken, wat de routing voor de bezoeker onduidelijk maakt. Tevens zijn er geen mogelijkheden voor het ontvangen van grote groepen bezoekers.
26
9. Het Limburgs Museum heeft geen eigen parkeerplaatsen voor bezoekers en is slecht bereikbaar vanuit de parkeergarages. 10. Het Limburgs Museum is gelegen in een middelgrote en niet centraal gelegen provincieplaats, met weinig uitstraling. De mogelijkheden om het imago van de stad en daarmee het museum te stimuleren worden door het Limburgs Museum onvoldoende benut. 11. Aan de buitenkant van het museum en meteen bij binnenkomst (entreegebied) is niet zichtbaar wat er binnen in het gebouw te zien is. Daardoor nodigt het niet uit tot een bezoek.
De kansen De kansen vloeien voort uit de externe analyse van het LM en kunnen als volgt worden samengevat: 1. De economische crisis en het groeiende internationale cultuurtoerisme zorgen voor meer dagjesmensen en meer vakanties in eigen land. 2. Door de toenemende vergrijzing komen er relatief steeds meer senioren. Zij hebben tijd en geld en aantoonbaar meer interesse in cultuurhistorie. 3. De eventuele ontwikkelingen rond het Museumkwartier zouden op termijn mogelijkheden kunnen bieden tot samenwerking en meer synergie. 4. De veranderingen voor Museum Van Bommel-Van Dam zouden mogelijkheden kunnen bieden voor samenwerking en meer synergie. 5. Het verkrijgen van de oude ambtswoning zou voor het Limburgs Museum nieuwe mogelijkheden kunnen betekenen. 6. Het Limburgs Museum krijgt van de provincie Limburg meer ruimte voor cultureel ondernemerschap. De kaders en richtlijnen geven hiervoor meer ruimte. 7. Samenwerken met andere instellingen en het bedrijfsleven, de toeristische sector, horeca of detailhandel biedt kansen. Iedereen is op zoek naar een verbetering van het verdienmodel. 8. We leven in een steeds meer gedigitaliseerde wereld. De kracht en mogelijkheden van ITtechnologie met betrekking tot collectie, presentaties, promotie en communicatie bieden veel kansen. 9. Op termijn zal er vanuit Europa steeds meer invloed uitgeoefend worden, wat kansen biedt voor grensoverschrijdende samenwerking, Europese subsidies en publieksuitwisseling. De steeds groter wordende invloed van Europa zorgt bij de inwoners van Europa voor een grotere hang naar hun eigen identiteit wat mooi aansluit bij het LM. 10. MVO kan door het LM, zeker na de energiebesparende maatregelen, als beleid worden uitgebreid. Daarentegen biedt het MBO-beleid van ondernemers in de regio kansen tot samenwerking.
Bedreigingen De bedreigingen vloeien voort uit de externe analyse van het LM en kunnen als volgt worden samengevat: 1. De economische crisis zorgt voor bezuinigingen, dit leidt onder andere tot minder subsidie, minder ruimte bij sponsoren en lagere particuliere bestedingen. 2. De vergrijzing en de krimp van de bevolking in Limburg zorgen voor minder leerlingen in de regio en daarmee dus een teruglopende educatieve vraag. 3. Het voorlopig niet realiseren van het Museumkwartier en de economische crisis zorgen voor onzekerheid bij Venlose culturele instellingen.
27
4. Er komt steeds meer aanbod op het gebied van vrijetijdsbesteding waardoor de concurrentie groeit. 5. De te verkrijgen ambtswoning zorgt voor meer onderhoud, onderhoudskosten en een versnippering van de activiteiten van het LM. 6. De onzekere situatie rond het voortbestaan van Museum Van Bommel-Van Dam en daarmee kans op het verdwijnen van een naastliggend museum is van invloed op het LM. 7. De vluchtige, grenzeloze, steeds individualistischer wordende digitale wereld zorgt voor een generatie die minder affiniteit heeft met musea en geschiedenis en het bewaren in het algemeen.
28
Confrontatie Inleiding In de jaarplannen is het van belang dat kansen worden gegrepen vanuit de sterktes, en dat bedreigingen vanuit de sterktes worden gepareerd. Tegelijkertijd zullen zwaktes moeten worden aangepakt. Per saldo zal het verdienmodel moeten verbeteren door het verhogen van eigen inkomsten enerzijds en het verlagen van de kosten anderzijds. De komende jaren zal het Limburgs Museum zich richten op een vijftal aandachtsgebieden. Op deze gebieden zijn een aantal veranderingen noodzakelijk. Dat wil niet zeggen dat andere aandachtsgebieden niet belangrijk zijn. We kunnen echter niet alles tegelijk aanpakken.
1. Publiek De bezoekers waarderen het museum met een hoog cijfer. Ook kent het LM een hoog percentage herhalingsbezoeken. Hieruit kunnen we concluderen dat de bezoekers tevreden zijn met dat wat ze zien en beleven in het LM. Toch blijven de bezoekersaantallen achter bij vergelijkbare musea. Dit is waarschijnlijk te wijten aan een slechte naamsbekendheid. Uit recent verricht marktonderzoek blijkt dat slechts 11% van de respondenten uit de provincies Limburg, NoordBrabant en Gelderland het Limburgs Museum kent. Voor alleen Limburg is dat percentage 31%. Van de respondenten die het museum niet van naam kennen, geeft toch nog 45% open te staan voor een bezoek. Er is dus nog een groot potentieel, waarbij we ons in 2013 eerst zullen richten op de provincie Limburg. Daarnaast zou de naamsbekendheid in onze buurlanden onderzocht kunnen worden en bekeken kunnen worden hoe we deze potentiele bezoekers kunnen verleiden tot een bezoek. Niet alleen een hogere naamsbekendheid zal moeten leiden tot hogere bezoekersaantallen. Ook een verbetering van het complete pakket van het Limburgs Museum (collecties/tentoonstellingen, parkeergelegenheid, openingstijden, entreeprijs, arrangementen, evenementen, GC etc.) zal moeten leiden tot meer bezoekers. De groeiende groep senioren kunnen als bezoeker, donateur of vrijwilliger een belangrijke ondersteuning zijn in de verbetering van het verdienmodel.
2. Zakelijkere focus Door de economische crisis zal op termijn de subsidie onder druk komen te staan. Vanaf 2013 wordt er geen indexering meer toegepast. Om dit op te kunnen vangen zullen er meer eigen inkomsten gegenereerd moeten worden. Daarbij zal het museum een meer klantgerichte focus moeten ontwikkelen en zal de organisatie zakelijker en commerciëler moeten gaan werken en denken. Zo zullen het GC en de museumwinkel meer winst moeten maken. Ook zal er strategisch moeten worden samengewerkt met het bedrijfsleven (MBO) of instellingen (Museumkwartier, partners bij
29
Europese subsidies, Museum Van Bommel-Van Dam, seniorenorganisaties). De Businessclub en Vriendenstichting moeten verder worden uitgebouwd, het Grand-café moet meer omzet en winst gaan genereren. Ook zullen er meer inkomsten moeten komen uit (terugkerende) evenementen, (dag)arrangementen en de verhuur van ruimtes. De balans tussen prijs en kwaliteit moet in evenwicht zijn. Zo kan er een meerwaarde aan de entreeprijs worden gekoppeld, waardoor de prijs kan worden verhoogd. Ook kan onderzocht worden of een wijziging van de openingstijden tot meer inkomsten zou kunnen leiden. Uiteraard kan er ook kritisch gekeken worden naar de uitgaven. Zo zullen we bijvoorbeeld duidelijkere afspraken moeten maken rond het aanvragen van offertes en moeten contracten met derden regelmatig opnieuw worden bekeken. Op deze manier kunnen kosten worden bespaard of eigen inkomsten worden vergroot.
3. Collectie Het Limburgs Museum bewaart het Limburgs culturele erfgoed voor de volgende generaties. Het grootste gedeelte (94%) van de collectie is echter niet permanent te zien. Er zal onderzocht moeten worden of een groter deel van de collectie zichtbaar kan worden gemaakt, bijvoorbeeld digitaal. De manier waarop dit gebeurt moet aansluiten bij de nieuwe gedigitaliseerde wereld. Tegelijkertijd moet worden onderzocht welk gedeelte van de collectie mogelijk kan worden afgestoten met in achtneming de LAMO-richtlijnen voor bulk- en individuele afstoting. In 2013 zullen we onderzoeken welke (deel)collecties onze doelgroepen interessant vinden om te bewaren. Deze gegevens kunnen waardevol zijn bij het besluiten wat we gaan afstoten. Daarnaast moeten de vastgestelde procedures rond het beheer en behoud van de collecties opnieuw worden bekeken en vastgesteld. De laatste twee aandachtspunten moeten verwoord worden in het Collectiebeleidsplan 2013-2016.
4. Presentaties en tentoonstellingen In 2013 worden zes zalen op de begane grond vernieuwd. Daarmee wordt het mikwe in de vaste presentaties geïntegreerd. De routing door het museum wordt daarmee voor de bezoeker weer een reis door de tijd. Het mikwe wordt op een aansprekende manier gepresenteerd aan onze doelgroepen. Naast het vernieuwen van de vaste presentaties, worden er elk jaar tussen de zeven en negen kleine en grotere wisselpresentaties gemaakt. De grote presentaties zijn laagdrempelig en spreken het grote publiek aan. We zullen dan ook onderzoeken wat het publiek interessante onderwerpen voor wisseltentoonstellingen vinden. Kleinere presentaties mogen voor een minder breed publiek gemaakt worden of laten een bijzondere verwerving, restauratie of (externe) onderzoeksresultaten zien. Voor beide soorten presentaties zullen we de doelgroepen zowel pr-matig als ook promotioneel beter moeten gaan benaderen.
30
Twintig procent van onze bezoekers komt tijdens Het pakhuis van Sinterklaas. Dat is interessant. Het maakt ons kwetsbaar maar het is ook een sterk punt. In 2013 gaan we onderzoeken hoe we op meerdere momenten in het jaar een dergelijk evenement kunnen organiseren.
5. Omgeving en gebouw Het gebouw en de omgeving van het Limburgs Museum nodigen niet voldoende uit tot een bezoek. Dit gaan we verbeteren met een plan waarbij ook alle andere communicatiemiddelen van het Limburgs Museum in lijn worden gebracht met een herkenbare, aantrekkelijke en eigen huisstijl. Het Limburgs Museum is makkelijk met het openbaar vervoer bereikbaar, maar slecht met de auto. Dit komt doordat het museum geen eigen parkeerplaatsen voor de bezoekers heeft. Zeker met het oog op de vergrijzing en de daarmee groter wordende groep senioren die het museum bezoeken, is het belangrijk dat er wordt gezocht naar een betere parkeergelegenheid in de directe nabijheid van het museum. Uit het recent verrichte onderzoek geeft 8% van de bezoekers van het museum spontaan het gebrek aan parkeergelegenheid aan als zwakste punt van het museum. Maar liefst 81% van de respondenten geeft aan behoefte te hebben aan parkeergelegenheid in de directe nabijheid van het Limburgs Museum. Mogelijkheden voor samenwerking met Museum Van Bommel-Van Dam en de mogelijkheden rond de ambtswoning moeten worden onderzocht. Het kan kansen bieden en leiden tot een verbeterd verdienmodel. In 2011 is begonnen met het doorvoeren van energiebesparende maatregelen. In 2013 wordt dit samen met het daaraan gekoppelde groot onderhoud afgerond. De verwachting is dat deze maatregelen een behoorlijke energiebesparing opleveren. Daarnaast moet er een duidelijk IT-beleid worden geformuleerd. Door de veranderde wereld wordt dit steeds belangrijker. Onze hardware kan hierbij bepalend zijn, daarom moet het beleid organisatiebreed worden opgepakt. Alleen dan kan er een duidelijk beleid voor de toekomst worden geformuleerd.
31
Plannen en doelstellingen 2013-2014-2015-2016 Aan de vijf aandachtsgebieden uit het vorige hoofdstuk kunnen acties gekoppeld worden. Veel acties leiden niet alleen maar tot verbeteringen in een enkel aandachtsgebied maar veroorzaken, zeker op de lange termijn, een effect in meerdere aandachtsgebieden. De acties die hier worden genoemd zijn en zullen verwerkt worden in de jaarplannen 2013-2016.
1. Publiek 1. Werken aan verbetering van de naamsbekendheid in Limburg, Brabant en Gelderland (van 11% in 2012 naar minimaal 25% in 2016). Naamsbekendheid in Noord- en Midden Limburg: van 63% nu naar minimaal 80% in 2016, in Midden Limburg: van 28% naar minimaal 50% in 2016 en in Zuid Limburg van 19% naar 30% in 2016. 2. Gericht communicatieplan inzetten met verbetering van met name de website, nieuwsbrieven, social media en promotie in dagbladen. 3. Database uitbreiden met contactgegevens van (potentiële) bezoekers. 4. Onderzoeken bij onze doelgroepen naar welke (deel)collectie en onderwerpen voor wisseltentoonstellingen de interesse en behoefte met name uitgaat. 5. De mogelijkheden onderzoeken van een gerichte benadering van doelgroepen in onze buurlanden en hoe we hen tot een museumbezoek kunnen verleiden. 6. Samenwerking zoeken met organisaties zoals SOB, BV Limburg, SPNL en zakelijke partners (bijv. detailhandel, MGL en L1). 7. Mogelijkheden onderzoeken voor nieuwe terugkerende evenementen om meer bezoekers naar LM te trekken (bijvoorbeeld met Kerst, Pasen, schoolvakanties of Bevrijdingsdag).
2. Zakelijkere focus 1. De organisatie sterker en commerciëler maken (van product- naar klantgericht werken), zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. 2. Kosten verlagen (leren uit benchmark met andere organisaties). 3. Meer eigen inkomsten genereren met het organiseren van evenementen, verhuren van ruimtes en ontwikkelen van (dag)arrangementen. 4. De Businessclub en Vriendenstichting verder uitbouwen. Inkomsten uitbouwen van € 100.000 in 2012 naar € 200.000 in 2016. Het ledenaantal van de Vriendenstichting laten groeien van 345 in 2012, 500 in 2013, 600 in 2014, 700 in 2015 en naar 800 in 2016. 5. Grand-Café commerciëler inzetten en inkomsten verbeteren. Vervolgens de huurinkomsten voor het LM verhogen van € 12.000 in 2012 naar minimaal € 20.000 in 2016. 6. Omzet en marge van de museumwinkel verbeteren. Van € 70.000 omzet en € 30.000 marge in 2012 naar € 140.000 omzet en € 60.000 marge in 2016. 7. Kritisch naar contracten met derden kijken, regelmatig evalueren en een aanvraag altijd bij drie partijen uitzetten.
3. Collectie 1. Collectiebeleidsplan 2013-2016 schrijven incl. afstotingsbeleid volgens richtlijnen van de LAMO. 2. De procedures voor het beheer en behoud van de collecties in 2013 opnieuw bekijken en zo nodig herschrijven.
32
3. Zichtbaarheid collectie verbeteren van 6% naar minimaal 10% door o.a. zichtbaarheid van collecties via de website.
4. Presentaties en tentoonstellingen 1. 2. 3. 4.
De nieuwe archeologische afdeling in 2013 realiseren. Het mikwe als een beleving voor het publiek presenteren. Routing en indeling duidelijker en logischer maken door integratie van mikwe. Elk jaar een aansprekende grote tentoonstelling laten zien, een publiekstrekker voor onze primaire doelgroepen, die zes tot negen maanden staat (in 2013: Sesamstraat in het Limburgs Museum). 5. Elk jaar minimaal twee kleinere presentaties maken die geschikt zijn voor een breed publiek. 6. Elk jaar minimaal drie tentoonstellingen in de galerij (museumgang) maken en minimaal drie kleine presentaties in het kabinet bij Limburg ontstaat… steeds opnieuw.
5. Omgeving en gebouw 1. Buitenkant museum en het museumplein aantrekkelijker en uitnodigend maken op een herkenbare en eenduidige wijze in lijn met alle andere communicatiemiddelen. 2. Het verhaal van het gebouw (incl. tankstation) en de inhoud van het museum beter uitdragen via alle communicatiemiddelen (van gebouw t/m website). 3. Streven naar minimaal vijftig eigen parkeerplaatsen in de directe nabijheid van het Limburgs Museum. 4. Mogelijkheden voor het gebruik van de ambtswoning onderzoeken. 5. Mogelijkheden voor samenwerking met Museum Van Bommel-Van Dam onderzoeken. 6. Mogelijkheden Museumkwartier op langere termijn onderzoeken. 7. IT beleid voor de komende jaren formuleren en daarmee nieuwe mogelijkheden beter benutten. 8. Het groot onderhoud aan het gebouw en de nog te realiseren acties rond de duurzaamheid in 2013 afronden.
33
Financiële onderbouwing BATEN
realisatie 2009
realisatie 2010
realisatie 2011
prognose 2012
Opbrengsten Entreegelden Museumwinkel Businessclub Vrienden Horeca Evenementen Fondsen Inkomsten collectie Overige inkomsten Subsidies Onttrekking voorzieningen
135.425 55.947 72.153 3.986 12.000 15.933 6.057 0 32.463 3.450.505 64.840
169.835 61.733 68.653 23.000 12.000 16.683 872 0 24.261 3.775.521 302.648
136.625 45.096 28.702 12.000 12.000 21.653 0 0 149.439 3.839.004 132.420
151.000 76.000 75.500 15.000 12.000 17.500 0 0 35.000 3.961.260 50.000
Totaal baten
3.849.309
4.455.206
4.376.939
4.393.260
Personeelskosten Bedrijfsbureau Museale zaken Marketing en communicatie Overige kosten
1.339.973 85.549 2.310.621 117.609 12.600
1.393.063 71.149 2.821.851 161.169 29.925
1.429.570 72.263 2.753.720 97.698 36.822
1.555.500 93.000 2.546.740 124.000 118.500
Totaal lasten
3.866.352
4.477.157
4.390.073
4.437.740
Rente en inkomsten uit beleggingen
21.035
20.451
39.512
55.000
Totaal financiële lasten en baten
21.035
20.451
39.512
55.000
3.992
-1.500
26.378
10.520
LASTEN
FINANCIËLE LASTEN EN BATEN
EXPLOITATIE SALDO
34
BATEN
begroting 2013
begroting 2014
begroting 2015
begroting 2016
Opbrengsten Entreegelden Museumwinkel Businessclub Vrienden Horeca Evenementen Fondsen Inkomsten collectie Overige inkomsten Subsidies Onttrekking voorzieningen
160.800 50.000 75.000 25.000 12.000 25.000 722.187 0 30.000 3.730.260 577.813
210.000 70.000 100.000 33.000 15.000 32.500 200.000 2.500 30.000 3.730.260 0
265.000 95.000 125.000 42.000 20.000 40.000 200.000 5.000 30.000 3.730.260 0
320.000 120.000 150.000 50.000 25.000 50.000 200.000 7.500 30.000 3.730.260* 0
Totaal baten
5.408.060
4.423.260
4.552.260
4.682.760
27
18
21
24
Personeelskosten Bedrijfsbureau Museale zaken Marketing en communicatie Overige kosten
1.541.120 85.000 3.507.440 164.500 145.000
1.567.500 81.500 2.543.760 178.500 87.000
1.602.500 79.000 2.620.260 193.500 92.000
1.627.500 78.000 2.706.260 209.000 97.000
Totaal lasten
5.443.060
4.458.260
4.587.260
4.717.760
Rente en inkomsten uit beleggingen
35.000
35.000
35.000
35.000
Totaal financiële lasten en baten
35.000
35.000
35.000
35.000
0
0
0
0
% eigen inkomsten LASTEN
FINANCIËLE LASTEN EN BATEN
EXPLOITATIE SALDO
* we gaan er vanuit dat vanaf 2016 de indexering weer zal worden toegekend.
35
Bijlagen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
36
Bezoekersaantallen per jaar Bezoekersaantallen per jaar per doelgroep Marktonderzoek Tarievenoverzicht LM Overzicht vaste presentaties Businessclub LM Organogram Marktonder naar parkeerplaatsen Benchmarkoverzicht Cijfers museumbezoek Top 55 NMV
Bijlage 1
Bezoekersaantallen per jaar
Verloop van de totale bezoekersaantallen sinds de opening van het Limburgs Museum op 14 september 2000.
80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2000
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Totaal:
37
2001
2002
20.998 52.551 70.608 46.623 55.951 36.765 52.626 52.298 47.833 46.702 50.027 40.487 573.469
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Bijlage 2
Bezoekersaantallen per jaar per doelgroep
Bezoekersaantallen ingedeeld in categorieën t/m 2011. Vanaf 2010 worden senioren niet meer apart geregistreerd.
45000 40000 35000 30000
volwassenen
25000
senioren
20000
jeugd
15000
leerlingen
10000 5000 0 2000
38
2001
2002
2003
2004
jaar
2001
2002
2003
volwassenen senioren jeugd leerlingen
35.905 5.184 6.734 4.728
42.319 4.975 9.342 13.972
totaal
52.551
70.608
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
20.692 5.231 11.914 8.786
29.933 3.811 9.436 12.771
17.701 4.442 7.285 7.337
25.968 9.358 9.307 7.993
23.539 5.805 11.787 11.167
24.363 5.877 7.972 9.621
24.056 5.014 7.177 10.455
30.235
26.504
10.361 9.431
6.211 7.772
46.623
55.951
36.765
52.626
52.298
47.833
46.702
50.027
40.487
Bijlage 3
Marktonderzoek
Bekendheid musea in Limburg (%) (bevolking representatief Limburg, Noord-Brabant en Gelderland, n = 791)
39
Bekendheid Limburgs Museum Venlo (%) (bevolking representatief Limburg)
40
Bekend versus bezocht versus van plan Limburgs Museum (weer) te bezoeken
Totaal (n = 791)
Bekend 10,8%
Bezocht* 4,7%
Niet bekend 89,2%
Wel van plan 1,4%
Niet bezocht 6,1%
Niet van plan 44,2%
Weet nog niet 33,6%
Wel van plan 2,4% Weet nog niet 1,6%
41
Niet van plan 0,6%
Wel van plan 2,0% Weet nog niet 2,5%
Niet van plan 1,5% * 2,4% 1 keer bezocht 2,3% vaker bezocht Gemiddeld: 2,3 keer (n = 94)
Limburgs Museum aan verwachtingen voldaan (%) (basis: bezoekers representatief n = 94 / abonnees nieuwsbrief n = 260)
bezoekers representatief
abonnees nieuwsbrief
42
veel beter dan verwacht conform verwachtingen
beter dan verwacht slechter dan verwacht
10
59
8
28
43
3
48
1
Bijlage 4
Tarievenoverzicht
Entreeprijzen Jeugd (4 t/m 17 jaar) Volwassenen (18+)
2011 € 4,50 € 6,50
2012 € 5,00 € 8,00
Gezinskaart (max 2 volw. en 3 kinderen) Museumkaart Vrienden van het Limburgs Museum Pakhuisbezoekers (individueel, > 4 jaar)
€ 19,50 gratis gratis € 3,50
€ 25,00 gratis gratis € 3,50
Audiotour Speurtocht
€ 3,50 € 1,00
€ 3,50 € 1,00
Groepen (vooraf aangemeld, minimaal 15 personen) Jeugd (4 t/m 17 jaar) Volwassenen (18+)
€ 3,50 € 5,50
€ 4,00 € 7,00
Schoolgroepen* Schoolgroepen Pakhuis (incl. begeleiding pieten)
€ 1,50 € 2,50
€ 2,50 € 3,00
Rondleidingen/arrangementen Typisch Limburgs arrangement Rondleiding of inleiding (excl. entree) 2e of 3e rondleiding Specialistische rondleiding
€ 11,00 € 35,00 € 25,00 € 60,00
€ 12,50 € 45,00 € 30,00 € 75,00
€ 35,00
€ 45,00
Tarieven Kinderfeestjes Kinderfeestje exclusief entreekosten kinderen én volwassenen. (1 volwassene per 5 kinderen), maximaal 10 kinderen * Schoolbezoek / jeugdverenigingen/BSO
43
Bijlage 5
Overzicht vaste presentaties
1. Historoscoop In de Historoscoop staat de geschiedenis van het land van Maas en Rijn centraal. Een gemeenschappelijk verleden dat gekenmerkt wordt door grenzen. Landsgrenzen natuurlijk, maar ook symbolische grenzen. Grenzen door machthebbers op de landkaart gezet. Grenzen die we zelf als mens trekken. Grenzen die vervagen en verdwijnen om ergens anders opnieuw te worden bepaald. Het is voor het eerst dat zo prominent grensoverschrijdende geschiedenis een plaats krijgt in een museum. De Historoscoop is beschikbaar in een Nederlandse, Engelse en Duitse versie én een dialectversie. 2. Jager wordt boer - Prehistorie in Limburg 250.000 - 54 voor Christus De mens in de prehistorie leeft lange tijd van jacht, visserij en het verzamelen van voedsel. Zo’n 250.000 jaar geleden bewerken de oermensen huiden en maken jachtwapens. Vuursteen was hun belangrijkste grondstof. 80.000 jaar geleden doet de moderne mens zijn intrede. Wat betreft herseninhoud en vaardigheid is hij gelijk aan ons. 10.000 jaar geleden wordt het iets warmer en spreken we van bosjagers. 7000 jaar geleden arriveren hier de eerste boeren en gaat men zich voor langere tijd vestigen op één plek, houdt men vee en bewerkt men akkers. Eerst gebruikt men stenen werktuigen, later krijgt men ook de beschikking over bronzen en ijzeren werktuigen en wapens. Jagerskampen maken geleidelijk plaats voor boerendorpen. 3. Boeren en militairen op de grens - Romeinen in Limburg 54 voor Christus - 400 na Christus Met de komst van de Romeinen verandert er veel. Het Limburgse Maasdal wordt een onderdeel van een wereldrijk. Veel boerenzonen worden opgeroepen voor het Romeinse leger. Belastingen en nieuwe gewoontes en regels van een overheersende cultuur geven spanningen. De samenleving bestaat grofweg uit vier groepen. De boeren wonen in kleine gehuchten met houten boerderijen. De ambachtslieden en handelaren leven in wegdorpen. Een klein aantal militairen is gestationeerd in wachtposten en de villa-eigenaren wonen in grote stenen herenboerderijen. Regelmatig is er een markt in het wegdorp en daar treffen de militair, de boerin, de pottenbakker en de villa-eigenaar elkaar. 4. Macht tussen hemel en aarde - Kerk, staat en gelovigen in Limburg 400 - 1795 De religie had grote invloed op bijna alle aspecten van het dagelijks leven. Het instituut kerk ontpopte zich als een machtsfactor die op allerlei manieren zijn positie probeerde te versterken. In het zaalkerkje in deze museumafdeling vertellen architectuur, kerkschatten, schilderijen en beelden het verhaal van de christelijke denkwereld. De verhouding tot de wereldlijke leiders en de staatkundige ontwikkeling is een verhaal van oorlogen, verdragen en politiek. Buiten de kerk ligt het kerkhof en daar wordt het verhaal verteld van de gelovigen. Dat verhaal gaat op andere plekken in de zaal verder en handelt dan over volksdevotie en bijgeloof die vaak moeilijk zijn te scheiden. Het laat zien dat de verhouding tussen kerk, staat en gelovige ingewikkeld en steeds in beweging is.
44
5. Ridders, jonkvrouwen en horigen - Kastelen in Limburg 1050 - 1795 Iedereen weet hoe een kasteel eruit ziet. Een kasteel heeft kantelen, torens en dikke muren. Ridders en jonkvrouwen leven er in grote weelde. Horigen komen er om belasting te betalen. Bij oorlogsdreiging treft men meteen voorbereidingen om een belegering af te kunnen slaan. Dit beeld klopt maar gedeeltelijk. De middeleeuwse werkelijkheid is minder romantisch dan men wel eens denkt. Opvallend zijn de vele verschillende soorten kastelen. Dit komt door nieuwe vormen van oorlogsvoering en nieuwe eisen die men stelt aan wooncomfort. Huisraad, eetgewoonten en gebruiken rondom geboorte, huwelijk en overlijden veranderen eveneens. 6. Binnen stadsmuren - Stadsleven in Limburg 1350 - 1795 Leven in een stad verschilt van het dorpsleven. Het leven is er anders georganiseerd omdat er meer mensen binnen een kleiner gebied wonen. Het bestuur van een stad is verantwoordelijk voor rechtspraak en economische voorschriften. De ambachtsgilden willen zoveel mogelijk bescherming van hun beroepsuitoefening en dat geeft conflicten met het stadsbestuur. De militairen en de geestelijkheid zijn aparte groepen met soms eigen rechten en plichten. De geestelijkheid heeft vaak veel eigendommen in de stad. De militairen hebben een eigen rechtspraak, de bedeelden vaak geen enkel recht. Al deze groepen vormen de stedelijke samenleving. Iedere groep heeft zijn eigen status en leefregels. Die komen tot uiting in de woonhuizen en in de feesten die men viert. 7. Limburg ontstaat… steeds opnieuw - Godsdienst en politiek 1795 - nu In de geheel nieuwe vaste presentatie Limburg ontstaat… steeds opnieuw komen twee onderwerpen aan bod: de geschiedenis van Limburg vanaf 1794 tot nu en de Limburgse identiteit. Het zijn complexe thema’s, dus moeilijk uit te leggen. Maar ze worden spannend en speels over het voetlicht gebracht, waardoor de aandacht niet verslapt. De heldere ordening zorgt ervoor dat de bezoeker niet verdrinkt in een taaie brij van feiten en feitjes. In de zaal Limburg ontstaat… steeds opnieuw wordt teruggekeken op dik tweehonderd jaar geschiedenis. Maar met een frisse en verrassende blik. 8. Kijken in de keuken - Voeding en eetcultuur 1795 - nu Eten en drinken zijn verankerd in het dagelijks leven. Maaltijden werden meestal klaargemaakt door de vrouw en genuttigd in gezinsverband. Ze moesten aanvankelijk vooral voedzaam zijn. Veel aandacht werd niet besteed aan de bereiding van het eten. Sociale en economische omstandigheden bepaalden het aantal eetmomenten, de samenstelling van de maaltijd en de variëteit. Vanaf de jaren zestig in de twintigste eeuw kwamen hierin grote veranderingen. De kookplek, het keukengerei en serviesgoed zijn een uitdrukking van de eetcultuur in de verschillende huishoudens. 9. Aangekleed… gaat uit! - Kleedgedrag in ontwikkeling 1795 - nu Kleding staat niet op zichzelf. Ze weerspiegelt de tijd waarin ze gedragen werd en de manier waarop mensen toen leefden. Dat mode snel wisselt, weet iedereen. Minder bekend is, dat de streekdracht óók veranderde. Maar er is nog meer: kleding is een sociaal instrument. We kunnen er rijkdom en status mee tonen. Kleren vertellen iets over onze aspiraties en de sociale groep waarmee we ons verbonden voelen. Ze kunnen, bewust of onbewust, subtiele of onverhulde boodschappen overbrengen.
45
10. Same! - Verenigingsleven, feesten en dialect 1795 - nu In Limburg speelt het verenigingsleven een belangrijke rol; het is een sociaal bindweefsel. In vergelijking met andere provincies zijn mensen er vaker lid van een vereniging. Veel Limburgers zijn lid van twee of drie verenigingen. De kans is dus groot dat ze elkaar verschillende malen per week of maand ontmoetten. Vooral muziekkorpsen, koren en toneelverenigingen zijn geliefd. Carnavalsverenigingen en schutterijen komen elders in Nederland veel minder voor. Overwinningen, jubilea of gewoon samenzijn vormen aanleiding voor feest. Feesten horen bij het verenigingsleven. Omdat emoties het best geuit kunnen worden in de moedertaal, is het Limburgs dialect de voertaal. Het Limburgs dialect bestaat overigens niet. Iedere stad, dorp, wijk of sociale groep heeft een eigen dialect. De belangstelling en waardering voor de dialecten is enorm gegroeid de laatste twintig, vijfentwintig jaar. Boegbeeld is de groep Rowwen Hèze die het dialect van het Peeldorp America in Nederland populair heeft gemaakt. Met de geschiedenis van de carnavalsviering in Limburg als voorbeeld wordt de ontwikkeling van het verenigingsleven getoond.
46
Bijlage 6
Businessclub LM eind 2012
Hoofdsponsoren (€ 5.000) BAM Utiliteitsbouw bv, Eindhoven Burgers Ergon, Geleen Ernst & Young, Venlo IT Services Nederland, Venlo Jalema bv, Reuver Media Groep Limburg, Sittard Océ NV, Venlo Q Park, Maastricht Seacon Logistics, Venlo Woonwenz, Venlo-Blerick X-Cago, Roermond Sponsoren (€ 2.500) Deutsche Bank, Maastricht-Airport Energa Elektra, Venlo Eye Watch Security Group, Venray ING, Venlo Keijsers Interior Projects, Horst Sormac bv, Venlo Vlaminckx Advocaten, Venlo Co-sponsoren (€ 1.500) Olympia Uitzendbureau, Venlo Thissen Installatietechniek, Venlo
Totale opbrengsten 2012: € 75.500
47
Bijlage 7
Organogram raad van toezicht
directeur
manager museale zaken
manager bedrijfsbureau
secretariaat secretarieel mw
financiële administratie financieel administratief mw.
projectdirecteur
facilitaire dienst gebouw
ass. secretarieel mw
mw. gebouw & techniek
collecties
onderzoek & presentaties
sr. registrator jr. registrator museumcollectie
schoonmaak
conservatoren presentaties
CSU
mw. collectie
vormgever
ass. collectie
mw. presentaties
filmcollectie mw. collectie ass. collectie
IT boekencollectie ITSN
48
mw. collectie
educatie
balie/winkel
marketing/pr/ communicatie
conservatoren
beveiliging Eyewatch Security
manager marketing & communicatie
projectmedew.
educatief mw ontwikkelen educatief mw uitvoeren
gastheer/ gastvrouw
mw marketing & commun. mw evenementen
reserveringen & sales mw. reservering & sales
Bijlage 8
Marktonderzoek naar parkeerplaatsen
Parkeergelegenheid Limburgs Museum Venlo (%) (basis: bevolking representatief: niet bezocht - wel plannen n = 368 / bezoekers representatief n = 94 / abonnees nieuwsbrief n = 260)
bevolking - niet bezocht, wel plannen
Behoefte aan ...
parkeergelegenheid
40
(heel) belangrijk
Belang direct bij / naast museum parkeren
49
(helemaal) niet belangrijk
49
13 13
neutraal 6
11
25 26
88
69
81 76
Bijlage 9
Benchmarkoverzicht
Kengetallen
Landelijk
Bezoekersaantallen
Limburgs Museum
Bonnefantenmuseum
DC Continium
40.487
106.000
86.000
Drents Museum
Groninger Museum 214.022
Entreeprijs volwassenen
€ 6,90
€ 8,00
€ 9,00
€ 11,00
€ 12,00
€ 13,00
kinderen
€ 3,76
€ 5,00
gratis
€ 8,50
gratis
€ 3,00
jeugd
€ 4,19
€ 5,00
€ 4,50
€ 8,50
gratis
€ 10,00
Openingsdagen
di t/m zo
di t/m zo
wisselend
di t/m zo
di t/m zo
Openingstijden
11-17 uur
11-17 uur
10-17/18 uur
11-17 uur
11-17 uur
30,2%
17,0%
25,9%
32,0%
21,5%
47,8%
entree
13,4%
3,1%
-
15,5%
6,7%
13,1%
winkel
3,8%
1,0%
3,0%
-
3,3%
-
sponsoren
2,5%
0,7%
-
3,0%
-
-
horeca
2,0%
0,3%
0,3%
-
1,0%
-
fondsen
8,5%
4,7%
-
8,6%
-
4,9%
personeel
43,7%
32,9%
32,5%
39,0%
43,4%
38,0%
huisvesting
19,8%
36,8%
25,4%
20,0%
23,0%
17,5%
9,8%
-
12,0%
11,2%
-
Eigen inkomsten (%)
Kosten (%)
tentoonstellingen 8,5%
50
Bijlage 10
Cijfers museumbezoek
Aantallen musea en museumbezoeken volgens verschillende definities. 2010
Musea
Bezoeken
Museale instellingen Museale instellingen Geregistreerde musea ** Leden NMV Deelnemers Museumkaart
1.254 773 547 465 382
niet bekend 20.800.000 18.450.000 17.600.000 165.000.000
Bron Museum.nl CBS statline* NMV en Museumregister NMV NMV
* Het CBS publiceert tweejaarlijks een museumstatistiek. In 2010 zijn de cijfers over 2007 gepubliceerd (onderzoek 2009, ie ook CBS.nl). Het CBS en de NMV zijn in overleg om in de toekomst de onderzoeksgroep te laten aansluiten bij de musea die voldoen aan de eisen van het Museumregister. ** In dit aantal zijn ook de musea meegenomen die een aanvraag hebben ingediend en/of waarvan verwacht mag worden dat ze in aanmerking komen voor opname in het Museumregister.
51
Bijlage 11
Top 55 Nederlandse Museumvereniging
Naam
Plaats
1
Van Gogh Museum
Amsterdam
1.595.000
1.432.500
1.450.000
1.470.000
2
Anne Frank Huis
Amsterdam
1.090.000
1.050.000
990.000
1.000.000
3
Rijksmuseum
Amsterdam
995.000
900.000
870.000
984.000
4
NEMO
Amsterdam
503.500
504.000
401.067
404.910
5
Het Nederlands Openluchtmuseum
Arnhem
450.000
440.000
450.000
450.000
6
Hermitage Amsterdam
Amsterdam
335.000
650.000
630.000
103.853
7
Haags Gemeentemuseum/GEM Fotomuseum Den Haag
330.000
290.000
250.000
272.991
8
Paleis Het Loo
Apeldoorn
322.600
320.900
360.000
316.010
9
Nederlands Spoorwegmuseum
Utrecht
315.000
350.000
300.000
315.000
10
Kröller Müller Museum
Otterlo
298.000
280.000
258.000
255.000
11
Naturalis
Leiden
273.000
270.000
266.000
245.275
12
Museum Boijmans Van Beuningen
Rotterdam
271.000
300.000
225.000
238.000
13
Mauritshuis
Den Haag
287.000
233.400
200.000
240.000
14
Kasteel de Haar
Haarzuilens
245.000
201.213
205.314
198.344
15
Amsterdams Museum/Willet Holthuysen
Amsterdam
240.000
201.000
189.000
175.763
16
ZuiderzeeMuseum
Enkhuizen
228.000
221.000
240.000
238.002
17
Groninger Museum
Groningen
212.000
88.000
227.700
257.416
18
Beeld en Geluid
Hilversum
210.000
200.000
197.000
19
FOAM
Amsterdam
208.000
180.000
190.000
107.272
20
Nationaal Luchtvaartmuseum Aviodrome
Lelystad
200.500
200.500
190.000
198.500
21
Koninklijk Paleis op de Dam
Amsterdam
200.500
170.000
119.664
22
Museum Het Rembrandthuis
Amsterdam
197.000
200.000
181.000
221.091
23
De Nieuwe Kerk
Amsterdam
185.000
108.000
136.000
184.064
24
Tropenmuseum
Amsterdam
182.000
197.000
175.000
180.000
25
Museon
Den Haag
170.000
175.000
165.000
155.350
26
Oude Kerk
Amsterdam
157.000
133.250
147.000
118.000
27
Rijksmuseum van Oudheden
Leiden
150.500
130.000
135.000
120.000
28
Singer Laren
Laren
155.000
152.750
141.250
117.500
29
Scheepvaartmuseum Amsterdam
Amsterdam
150.000
Gesloten wegens verbouwing
30
Centraal Museum
Utrecht
147.000
135.000
31
Stedelijk Museum Amsterdam
Amsterdam
138.720
Gesloten wegens verbouwing
32
Militair Luchtvaartmuseum
Soesterberg
136.000
145.000
125.000
133.000
33
Maritiem Museum Rotterdam
Rotterdam
130.000
132.000
131.000
140.595
34
Joods Historisch museum
Amsterdam
127.500
130.000
122.500
111.525
35
Museumstoomtram Hoorn Medemblik
Hoorn
125.000
120.000
100.000
36
Teylers Museum
Haarlem
124.000
109.500
115.000
37
Kasteel Hoensbroek
Heerlen
121.650
149.000
93.840
93.710
38
Museum De Fundatie
Zwolle/Heino
120.000
130.000
70.000
117.000
39
Panorama Mesdag
Den Haag
119.850
129.500
122.800
120.900
40
Frans Halsmuseum/De Hallen
Haarlem
116.000
90.000
103.000
128.303
52
schatting 2011
2010
2009
142.000
2008
95.387
89.000
41
Hortus Botanicus Leiden
Leiden
115.000
108.000
100.000
92.581
42
Nationaal Gevangenismuseum
Veenhuizen
111.500
106.100
103.000
84.000
43
Museum Speelklok
Utrecht
111.000
110.000
98.000
95.000
44
Muiderslot
Muiden
110.000
115.000
122.000
120.423
45
Liberty Park
Overloon
108.000
111.000
109.000
95.000
46
Bonnefanten Museum
Maastricht
102.000
102.000
109.000
102.000
47
Museum Volkenkunde
Leiden
102.000
100.000
94.000
76.500
48
Van Abbemuseum
Eindhoven
96.750
121.761
80.000
80.000
49
Discovery Center Continium
Kerkrade
92.250
92.500
70.000
86.000
50
Glasmuseum
Leerdam
91.500
92.000
42.000
51
Museum Het Valkhof
Nijmegen
90.525
82.500
108.250
110.000
52
Amelander musea
Ameland
86.070
91.600
93.100
71.535
53
Breda's Museum
Breda
82.500
92.000
85.000
83.578
54
Hunebedden Centrum
Borger
80.000
91.900
57.939
67.703
55
Natuurmuseum Fryslan
Leeuwarden
78.900
48.600
37.750
43.000
13.019.315
12.313.474
Totaal
53
11.723.174 10.803.081
