De Syntheseklassen Een samenwerking tussen S.G. St. Ursula en VSO De Ortolaan
“Schakelen vanuit de syntheseklas”
Bas Wilmer Januari 2010
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
“Het syntheseproces in stappen beschreven, van toelating tot de syntheseklas, tot volledige inschrijving bij St. Ursula.”
Stap 1 De leerling wordt toegelaten tot de syntheseklas van De Ortolaan-St. Ursula door de toelatingscommissie ( Orthopedagogen van St. Ursula en de Ortolaan, de AC (afdelingscoördinator) leerjaar 1 van St. Ursula, de schakelcoach en de sectordirecteur van St. Ursula) volgens onderstaande criteria: Criteria voor toelating tot de syntheseklas De Ortolaan- St. Ursula Het uitgangspunt bij een verantwoord toelatingsbeleid is om die leerlingen een onderwijsplek aan te bieden waarvan in alle redelijkheid kan worden verwacht dat de school de hulpvragen daadwerkelijk kan beantwoorden. Het is evident dat de uitvoering van het toelatingsbeleid wordt gekenmerkt door een grote zorgvuldigheid waarmee conflicten en teleurstellingen bij ouders, leerlingen en ook van het onderwijsveld zoveel mogelijk worden voorkomen. Naast zorgvuldigheid in de uitvoering is een duidelijke, heldere beschrijving van procedures m.b.t. aanmelding, toelating en plaatsing van belang. Bij een tussentijdse plaatsing vanuit een klas van de Ortolaan kan er gekozen worden om eerst voor 1 vak te komen oefenen in de syntheseklas. Bij welbevinden van beide partijen kan dit overgaan in een proefplaatsing tot aan het einde van het schooljaar. De leerling wordt gescreend volgens onderstaande criteria:
Criteria 1. De leerling beschikt over een cluster- IV indicatie. 2. De leerling heeft een totaal IQ van 90 of hoger. De intelligentie is gemeten met een betrouwbare test (bv. WISC III, NIO). Daarbij mag het onderzoek niet ouder zijn dan 2 jaar gerekend vanaf de plaatsingsdatum. 3. Het gemiddelde didactische leeftijdsequivalent is 45 of hoger. 4. De leerling is gemotiveerd en heeft de wil om een diploma c.q. deelcertificaten te behalen. 5. De leerling is in staat om huiswerk te maken. 6. De leerling is in staat te functioneren in een groep en is niet afhankelijk van een-opeen begeleiding. 7. De leerling is nog niet in staat om te kunnen functioneren in een reguliere VMBOgroep.
2
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
8. De problematiek in relatie tot gedrag is dusdanig dat dit leerontwikkeling niet belemmert. 9. In geval van twijfel over de toelaatbaarheid zal een afweging gemaakt worden tussen ontwikkelingsmogelijkheden, didactische leeftijd, didactisch leeftijdsequivalent en ingeschatte haalbaarheid van een diploma/deelcertificaten
Stap 2 De leerling schakelt vanuit de syntheseklas naar een gastklas van St. Ursula 1e leerjaar syntheseklas
Voorafgaand aan het eerste schakelmoment wordt de leerling tot aan de herfstvakantie geobserveerd door de synthesementor. Deze raadpleegt ook de bevindingen van docenten die lesgeven aan de 1e jaars syntheseleerlingen van 1b9 a.d.h.v. kijkwijzer (bijlage 1).
De leerlingen worden gekoppeld aan de beschikbare gastklassen a.d.h.v. de kindkenmerken in combinatie met de kenmerken van de gastklas in overleg met de AC en de mentor van de gastklas.
De synthesementor deelt zijn bevindingen in het syntheseoverleg. (Tweewekelijks overleg tussen mentoren syntheseklassen, schakelcoach, AC St. Ursula, Orthopedagoge De Ortolaan, Intern Begeleider De Ortolaan en AB Triade) Een eerste voorstel wordt uitgesproken. In samenspraak met ouders en leerling wordt hierover een beslissing genomen door de synthesewerkgroep a.d.h.v. onderstaande criteria:
Criteria 1. De leerling is in staat te functioneren in een groep ( van ongeveer 20 ) leerlingen en is niet afhankelijk van één op één begeleiding. 2. De leerling kan omgaan met de diverse docenten en meerdere klasgenoten. 3. De leerling kan omgaan met wisseling van lokalen 4. De leerling kan omgaan met de werkstructuur van SG. St. Ursula. 5. De leerling is in staat om samen te werken 6. De leerling is in staat tot zelfreflectie 7. De leerling is in staat om zelfstandig te functioneren op gebied van:
Diplomagerichtheid en motivatie Maken van huiswerk Omgaan met lesrooster en studieagenda
3
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Het eerste vak waarvoor wordt geschakeld wordt door de synthesementor, de mentor van de gastklas en de schakelcoach gekozen in samenspraak met de leerling.
Vanaf dit moment wordt iedere ontwikkeling betreffende het schakelen bijgehouden in het persoonlijke schakelschema van de leerling. (zie bijlage 2) dit schakelschema wordt bij iedere ontwikkeling gecommuniceerd naar de AC en de mentor van de gastklas tot het moment van volledig schakelen in leerjaar 2.
Vervolgens wordt de betreffende leerling in het syntheseoverleg besproken met de mentor van de gastklas. Deze mentor bespreekt het schakelen van de betreffende leerling vervolgens met zijn mentorklas.
De ontvangende docent wordt tijdig ingelicht over de betreffende leerling door de synthesementor m.b.v. het overdrachtsformulier persoonlijke gegevens (bijlage 3). Deze gegevens worden tevens gekoppeld aan het logboek in Magister.
Het proces wordt gevolgd aan de hand van een begeleidingsschrift waarin de individuele doelen conform het handelingsplan van de leerling beschreven staan.
Vervolgens zal het schakelen, als de leerling daar aan toe is, worden uitgebreid na de kerstvakantie, na de paasvakantie en na de meivakantie. Opgedane ervaringen met de betreffende leerling zullen worden meegenomen d.m.v. de kijkwijzer, feedback van ontvangende docenten en het complete beeld wat de synthesementor schetst. De kijkwijzer dient 3 weken voor het geplande schakelmoment verspreid te worden onder docenten en 2 weken voor het geplande schakelmoment ingevuld te zijn. Analyse van de kijkwijzer wordt uitgevoerd door Orthopedagoge van de Ortolaan.
Ouders worden voorafgaand aan ieder schakelmoment vroegtijdig op de hoogte gebracht betreffende de plannen betreffende het schakelen. Ouders hebben ruim de tijd om te reageren. Op deze wijze worden de ouders optimaal betrokken in het schakelproces.
Ieder schakelmoment wordt tijdens het syntheseoverleg kortgesloten met de betreffende AC en de mentor van de gastklas.
4
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
2e leerjaar syntheseklas
Bij de start van het 2e schooljaar zal tijdens de overdrachtsvergadering informatie worden verstrekt aan docenten a.d.h.v. het overdrachtsformulier persoonlijke gegevens. (zie bijlage 3)
Leerlingen schakelen aan het begin van het schooljaar voor de vakken die gekoppeld zijn aan de sectorkeuze, voor zover dit het 1e leerjaar nog niet is gerealiseerd. Geschakelde vakken uit leerjaar 1 blijven geschakeld, met uitzondering van de geschakelde vakken die gekoppeld waren aan de sector die na leerjaar 1 is weggevallen.
Bij twijfel kan er voor gekozen worden om de theoretische vakken die zijn gekoppeld aan de sectorkeuze nog in de syntheseklas te volgen.
Tussen de herfst en kerstvakantie wordt er een klassenteam georganiseerd voor de gehele schakelklas. Alle docenten die lesgeven aan de betreffende leerlingen worden nogmaals bevraagd naar hun bevindingen en ervaringen. Deze worden meegenomen in de overweging uiteindelijk tot volledig schakelen te komen.
De synthesementor maakt een vervolgplan om uiteindelijk tot volledig schakelen te komen. Dit vervolgplan wordt gecommuniceerd naar de AC en de mentor van de gastklas.
Voor leerlingen waarvan de verwachting is dat zij aan het einde van het 2e jaar volledig gaan schakelen is het de planning om na de kerstvakantie voor alle vakken te schakelen. De kijkwijzer wordt, door maximaal 4 docenten die al met de leerling werken, nogmaals ingevuld en geanalyseerd. De docenten zijn een afspiegeling van de gevolgde vakken. (Beide sectoren en 2 algemene vakken)
Alvorens het definitieve besluit wordt genomen om voor alle vakken te schakelen komt dit op de agenda van het syntheseoverleg, waarbij ook de AC en de ontvangende mentor uitgenodigd worden.
De leerling wordt formeel voorgedragen in de toelatingscommissie van St. Ursula, waarbij de schakelcoach en de Orthopedagoge van de Ortolaan aansluiten.
Ouders worden geïnformeerd over de inschrijving. Heldere boodschap dat deze inschrijving niets veranderd aan de dagelijkse gang van zaken. Synthesementor blijft eindverantwoordelijk tot einde schooljaar. Uren AB zijn beperkt en puur ter kennismaking.
Vervolgens wordt per 1 maart inschrijving naar St. Ursula gerealiseerd. Op deze manier komt de leerling al in aanmerking voor ambulante begeleiding. Een warme
5
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
overdracht kan plaatsvinden van synthesementor naar AB tussen maart en einde schooljaar.
Leerlingen die, om welke reden dan ook, meer tijd nodig hebben om voor alle vakken te schakelen, hebben tot de meivakantie van het 2e leerjaar om dit te bewerkstelligen. Vervolgens zal het zelfde traject worden ingezet als voor de leerlingen die reeds na de kerstvakantie voor alle vakken zijn geschakeld.
Stap 3 De leerling is ingeschreven op St. Ursula
Om de uiteindelijke overgang zo goed mogelijk te laten verlopen, blijft de synthesementor in contact met de betreffende syntheseleerling, door de begeleidingslessen als contacturen te behouden.
Het volgschrift dient als informeel document om geschakelde uren te kunnen blijven volgen voor zowel de synthesementor als de ouders
Verantwoordelijkheden van synthesementor en gastmentor worden duidelijk gescheiden
Synthesementor en gastmentor hebben minstens 1 maal per week een overlegmoment.
AB heeft een aantal contacturen ter kennismaking met leerling
AB sluit aan bij het de laatste handelingsplanbespreking
Het syntheseproces van de leerling wordt nogmaals geanalyseerd door de synthesewerkgroep a.d.h.v. de kijkwijzer, een klassenteam waarin de leerling nogmaals wordt ingebracht. Als laatste wordt de leerling nogmaals geanalyseerd a.d.h.v. de instroomcriteria.
6
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Bijlage 1 De kijkwijzer
&
VU ONDERWIJSCENTRUM
7
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Kijkwijzer DDD – Gedrag in de les Deze kijkwijzer is in samenwerking met de school ontwikkeld in het kader van het onderzoek Durven, Delen, Doen en is bedoeld als handvat voor het uitvoeren van observaties van (synthese)leerlingen in de (vak)les door de docenten en begeleiders. Naam docent: Naam leerling: Datum: Vak: Klas:
Opmerkingen over leerling:
Opmerkingen over de omstandigheden/situatie:
Opmerkingen over de observatie:
8
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Binnenkomst --
-
+/-
+ ++
Komt niet rustig de klas in
Komt rustig de klas in
Zoekt geen contact met anderen
Zoekt contact met anderen
Heeft grof taalgebruik naar anderen
Heeft geen grof taalgebruik
Maakt een lusteloze indruk
Maakt een levendige indruk
Legt zijn/haar spullen niet op tafel klaar
Legt zijn/haar spullen op tafel klaar Oriëntatie
Veroorzaakt onrust
Veroorzaakt geen onrust
Heeft zijn spullen niet bij zich
Heeft zijn spullen bij zich
Luistert niet naar de docent
Luistert naar de docent
Volgt de docent niet
Volgt de docent
Extra instructie door docent heeft geen effect
Extra instructie door docent heeft effect
Huiswerk is niet gemaakt
Huiswerk is gemaakt
Huiswerk is niet geleerd
Huiswerk is geleerd Instructie
Veroorzaakt onrust
Veroorzaakt geen onrust
Stoort andere leerlingen
Stoort geen andere leerlingen
Luistert niet de docent
Luistert naar de docent
Volgt de docent niet
Volgt de docent
Maakt geen contact met de docent
Maakt contact met de docent
Wacht niet op zijn/haar beurt
Wacht op zijn/haar beurt
Maakt een lusteloze indruk
Maakt een levendige indruk
Extra instructie door docent heeft geen effect
Extra instructie door docent heeft effect
Vraagt uit zichzelf geen uitleg
Vraagt uit zichzelf om uitleg Verwerking
Veroorzaakt onrust
Veroorzaakt geen onrust
Pakt spullen van medeleerlingen zonder te vragen
Vraagt aan medeleerlingen als hij/zij iets nodig heeft
Maakt geen contact met medeleerlingen
Maakt contact met medeleerlingen
Wacht niet op zijn/haar beurt
Wacht op zijn/haar beurt
Houdt zich niet aan gemaakte afspraken
Houdt zich aan gemaakte afspraken
9
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Luistert niet naar anderen
Luistert naar anderen
Begint zijn/haar taak niet direct
Begint zijn/haar taak direct
Kan zichzelf niet weer op gang krijgen
Kan zichzelf weer op gang krijgen
Kan niet samenwerken
Kan goed samenwerken
Heeft behoefte aan extra uitleg
Heeft geen behoefte aan extra uitleg
Is niet geconcentreerd aan het werk
Is geconcentreerd aan het werk
Kan aandacht kort vasthouden
Kan aandacht langdurig vasthouden
Werktempo is niet constant
Werktempo is constant
Presteert niet onder tijdsdruk
Kan onder tijdsdruk prestaties leveren
Heeft geen baat van extra uitleg
Heeft baat bij extra uitleg
Kan geen hulp vragen
Vraagt om hulp
Werk is niet af binnen gestelde tijd
Werk is af binnen gestelde tijd
Maakt een lusteloze indruk
Maakt een levendige indruk Afsluiting
Veroorzaakt onrust
Veroorzaakt geen onrust
Volgt de aanwijzingen van de docent niet
Volgt de aanwijzingen van de docent
Noteert huiswerk niet in zijn/haar agenda
Noteert huiswerk in zijn/haar agenda
Houdt geen rekening met anderen
Houdt rekening met anderen
Heeft grof taalgebruik naar anderen
Heeft geen grof taalgebruik naar anderen
Maakt een lusteloze indruk
Maakt een levendige indruk
Loopt niet rustig de klas uit
Loopt rustig de klas uit
10
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Bijlage 2 Overdrachtsformulier Persoonlijke gegevens
Overdracht persoonlijke gegevens Syntheseklasleerling Persoonlijke gegevens: Naam: Woonplaats: Thuissituatie: Harmonisch gezin, heeft een tweelingzus Anouk Diagnose + hulpvraag/vragen: Manon is een leerling met PDD-nos problematiek. Ze is erg teruggetrokken en neemt weinig initiatief, wacht af, kijkt naar anderen en volgt die dan. Ze is star en toont weinig emoties. Haar gedrag vertoont specifieke kenmerken t.a.v de communicatie, sociale interactie, verbeelding en omgaan met veranderingen welke passen bij PDD-nos. Bijzonderheden: (vervoer, medicatie, oud-mentor, klas van herkomst, schoolloopbaan) Fietst naar school, geen medicatie Handelingswijzer:
Geef vertrouwen door complimenten Geef warmte zodat Manon zich thuis voelt binnen de klas Oogcontact bij instructie, vraag om bevestiging, controleer Zorg dat Manon niet wordt overgeslagen door haar teruggetrokkenheid Manon vindt het niet prettig om aangeraakt te worden Wanneer ze zich veilig voelt, zal ze andere leerlingen aanspreken, durft dan haar mening te geven, neemt actief deel aan de les
Intelligentie gegevens: NIO (10-07)TIQ 101; VIQ 108; Symb. IQ 93 Leerdoelen:
Ik stel een vraag als ik de lesstof niet begrijp Ik durf mijn mening te geven als daar om wordt gevraagd in de les
11
Schakelen vanuit de Syntheseklas Bas Wilmer
Bijlage 3 Het schakelschema
Schakelschema 2b9 schooljaar 2009-2010 Mentor: Bas Wilmer
naam+geb.datum syntheseklas
2b9 BWIL
gastklas
Geschakelde vakken lj.1
Schakelmoment september 2009
2b4 NROU
En (PKNI)
NS (JENG)
Ne (HRIJ)
SO-tc4 (RBAL)
LO (HSLE)
SO-ec (GVER)
Bio (LFRA)
SO-pp4 (MVAE) MU (LHEN)
Schakelmoment november 2009 TBU JMOO) BV (NROU) Schakelmoment maart 2010
Schakelmoment april 2010
Schakelmoment mei 2010
Totaal geschakelde vakken 10 Gearceerde vakken uit het eerste leerjaar zijn komen te vervallen door sectorkeuze.
12