De cliënt als vertrekpunt UMCG Ambulancezorg Jaarverslag 2OO8
B1
B2
B-route
Inhoud
B3
Voorwoord
B5
1 UMCG Ambulancezorg klaar voor de toekomst 1.1 Nieuwe Wet ambulancezorg 1.2 Zorg voor patiënt en kwaliteit van ambulancehulpverlener staan centraal 1.3 De organisatie is uitgerust voor leveren van verantwoorde ambulancezorg 1.4 De meldkamer als kloppend hart van de organisatie
B7
2 Fryslân
B17
3 Ketenpartners en bovenregionale activiteiten 3.1 Betrouwbare schakel in een sterke keten 3.2 Samenwerking met andere RAV-organisaties
B19
4 Innovaties 4.1 Ambulance+ 4.2 Flister geeft automobilisten een seintje 4.3 Ritdatamodule powered by UMCG Ambulancezorg
B23
5 Bijlages 5.1 jaarverslag Medisch Management 5.2 kaartmateriaal
B25
B4
Voorwoord De cliënt als vertrekpunt. Zo luidt de titel van dit jaarverslag. Niet voor niets. Ons uitgangspunt is om de cliënt een zo goed mogelijke zorg te bieden. Als UMCG Ambulancezorg verrichten we hoogwaardige zorgtaken, maar op de eerste plaats zijn we een volwaardige zorginstelling in de keten van de acute zorg. De nieuwe Wet ambulancezorg stelt ons op dit punt voor nieuwe uitdagingen. Uitdagingen die we als innovatieve zorgorganisatie graag aannemen. Vandaar dat we voortdurend blijven investeren in mensen en materieel. Het gaat daarbij om de kwaliteit van de ambulancehulpverlener, maar ook om ‘rollend materieel’, de infrastructuur van de meldkamers en allerlei slimme innovaties. Natuurlijk kunnen we het niet alleen. Daarom werkt UMCG Ambulancezorg intensief samen met partners in de zorgketen: huisartsen, ziekenhuizen, zorginstellingen, verzekeraars, leveranciers en met RAV-organisaties in andere regio’s. En we doen nog meer om – grensoverschrijdend – de keten te versterken. Samen met de politie Drenthe hebben we het initiatief genomen om in Drachten één gezamenlijke noordelijke meldkamer voor brandweer, ambulancezorg en geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen te realiseren. Naar verwachting wordt deze Meldkamer Noord-Nederland in 2O12 in gebruik genomen. Ondertussen staan we niet stil. Onze prestaties bij spoedritten zijn voor het derde achtereenvolgende jaar met een vol procent gestegen. Na melding van een zorgvraag zijn we nu in 93,6 procent van de gevallen binnen 15 minuten ter plaatse, ondanks een productiestijging van 5 procent. Een unieke prestatie gezien ons werkgebied: Drenthe en een deel van Friesland, inclusief drie waddeneilanden. Maar we zijn er nog niet. We hebben onze cliënten, zorgverzekeraars en de minister van VWS beloofd de 95 procent te halen. Als gezegd: onze uitdaging is om nog betere en doelmatiger zorg te leveren. Daar mag u ons aan houden. Veel leesplezier. Zie ook ons jaarbericht 2OO9.
Tjerk Hiddes directeur UMCG Ambulancezorg
B5
B6
1 UMCG Ambulancezorg klaar voor de toekomst
1.2 Zorg voor patiënt en kwaliteit van ambulancehulpverlener staan centraal
1.1 Nieuwe Wet ambulancezorg
Kortere responstijd UMCG Ambulancezorg heeft de wettelijke verplichting om binnen de regio Drenthe in 89 procent van alle spoedmeldingen binnen 15 minuten ter plekke te zijn. Dat percentage wordt met 93,6 procent ruim overtroffen, ondanks een productiestijging van 5 procent. Dit verbeterde resultaat is mede te danken aan de post in Klazienaveen, die sinds begin 2OO8 werkt op basis van een 24/7 uurs dienstrooster.
Met ingang van 1 januari 2O11 treedt de nieuwe Wet ambulancezorg in werking. Deze vervangt de huidige Wet ambulancevervoer. In iedere veiligheidsregio wordt één vergunning verleend. Dat betekent dat minister Klink van Volks gezondheid, Welzijn en Sport in totaal 25 vergunningen gaat verlenen. Dit staat in het wetsvoorstel ambulancezorg waar de Eerste Kamer op 2 december 2OO8 mee heeft ingestemd. Doel van de wet is verhoging van kwaliteit, doelmatigheid en toegankelijkheid van de ambulancezorg en een betere afstemming met het openbaar bestuur. Samenwerking essentieel De nieuwe wet voorziet in een duidelijkere aansturing van de ambulancezorg. Ambulancediensten die voldoen aan de minimumeisen in het Programma van Eisen kunnen een vergunning aanvragen. Provincies verlenen niet langer de vergunning maar krijgen wel een adviserende rol. Ook zorgverzekeraars en het bestuur van de Veiligheidsregio i.o. hebben zo’n rol. Verder moeten de zorgverzekeraars onderhandelen met aanbieders over het effectief inzetten van het beschikbare geld. In elke regio krijgt een ambulancedienst een vergunning voor onbepaalde tijd. Samenwerking tussen de ambulancediensten wordt essentieel, aangezien ambulances van de ene regio ook in andere regio’s kunnen worden ingezet. Volwaardige zorginstelling De wet markeert de ontwikkeling van een vooral op vervoer gerichte ambulancedienst naar een volwaardige zorginstelling in de keten van acute zorg. De ambulancesector heeft de laatste jaren laten zien haar zorg- en vervoerstaken professioneel in te kunnen vullen. Ook draagt de sector effectief bij aan het verbeteren van de prestaties in de acute zorgketen en daarmee direct aan het redden van levens. Dat proces is nog volop gaande. De wet vergemakkelijkt dit proces en biedt daarbij meer mogelijkheden voor innovaties in de ambulancesector. Voordat de wet op 1 januari 2O11 in werking treedt, dient het gehele traject van vergunningverlening te zijn afgerond.
B7
De prestatie die UMCG Ambulancezorg levert is uniek voor het landelijk gebied. Maar we gaan de lat nog hoger leggen. Doel is om 95 procent te halen. (zie kaartmateriaal bijlage 2) Betere spreiding standplaatsen In opdracht van de ministerie van VWS heeft het Rijksinstituut voor Volks gezondheid en Milieu (RIVM) een modelmatige benadering van de sprei ding en capaciteit van de ambulancezorg van Nederland opgesteld. Het referentiekader definieert de spreiding van de standplaatsen en beschik baarheid van ambulances voor de reguliere ambulancezorg. Dit leidt tot een landelijke uitbreiding van het aantal standplaatsen van 195 in 2OO4 naar 2O6 in 2OO8. In Drenthe wordt het aantal standplaatsen uitgebreid van 1O naar 11. In Fryslân vindt een uitbreiding van 16 naar 2O standplaatsen plaats. De RAV Fryslân beraadt zich op de adviezen vanuit het S&B. Toename geen-vervoer-ritten Het aantal spoedritten binnen de regio Drenthe is de laatste tijd sterk gestegen. Opvallend is ook de toename van het aantal Eerste Hulp Ter Plaatse-ritten waarbij geen vervoer plaatsvindt. De patiënt wordt bij zo’n EHTP-rit niet mee genomen, omdat er geen spoedeisende medische indicatie is. In veel van dergelijke hulpverleningen volstaan zorgadvies en doorverwijzing. De toename van de eerste hulp ter plaatse wordt onder meer toegeschreven aan: • toegankelijkheid en bekendheid met 112 • slechte telefonische bereikbaarheid huisartsen • mentaliteitsverandering bij burgers • juridisering van de zorg • stijging gsm bezit
B8
Responstijd < 15 min. wettelijke eis
O 1OO 89,O%
landelijke eis
97,5% 95,O%
ons resultaat
98,2% 93,6%
Als UMCG Ambulancezorg willen we graag precies weten wat de oorzaken zijn. Daarom doet de afdeling Toegepast GezondheidsOnderzoek (TGO) van het Universitair Medisch Centrum Groningen in samenwerking met de Centrale Huisartsendienst Drenthe (CHD) een groot onderzoek naar sterke toename van spoedritten en EHTP-ritten binnen de regio. Bijna alle patiënten die te maken hebben gehad met Eerste Hulp Ter Plaatse kregen een enquêteformulier mee. Uit de tussentijdse onderzoeksresultaten komt een aantal duidelijke trends naar voren: • De stijging van het aantal spoedritten en EHTP-ritten zet zich versneld voort. • Een mentaliteitsverandering zorgt ervoor dat inwoners van Drenthe vaker 112 en CHD bellen in gevallen die niet echt spoedeisend zijn. • De juridisering van de zorg draagt bij aan een groter aantal ‘onterechte’ ritten (beter een ambulance te veel dan te weinig gestuurd). • Er bestaat een verband tussen de bereikbaarheid en de hulpverlenings snelheid van de huisartsenposten en de toename van het aantal 112-spoedritten. Tijdens de tussentijdse evaluatie bleek dat 88 procent van de ondervraagden zeer tevreden was over de geleverde hulpverlening. Let wel: het gaat om patiënten die niet met de ambulance zijn vervoerd. Investeren in de kwaliteit van medewerkers Om de kwaliteit van de ambulancezorg te waarborgen, investeren we continu in de opleiding en scholing van onze medewerkers. Opleidingen Voor alle nieuwe stafmedewerkers is de voorlichtingsbijeenkomst RSI/KANS (klachten aan arm, nek of schouder) gehouden. Alle werkplekken werden ‘live’ door een ergonoom beoordeeld. Teambuildingsdagen Op initiatief van UMCG Ambulancezorg zijn dertien teambuildingsmiddagen gehouden voor alle medewerkers van de RAV Fryslân en UMCG Ambulance zorg. De teambuilding was gericht op communicatie, samenwerking en gedrag en werd georganiseerd door de afdelingen Opleidingen van beide organisaties. De man met de hamer, de watersurvival met ‘waterdichte’ overlevingspakken, het krokodillen en de overlevingscirkel waren zeer geslaagd.
B9
Communicatietrainingen. Als vervolg op de teambuildingsmiddagen zijn communicatietrainingen gehouden in het najaar, gericht op het geven en ontvangen van feedback. Physician Assistants Na tweeënhalf jaar intensief studeren hebben twee van onze medewerkers hun getuigschrift voor de hbo/master-opleiding Physician Assistant (PA) in ontvangst mogen nemen. Een andere medewerker is nu met het eerste opleidingsjaar bezig. Met de CHD vinden gesprekken plaats om deze PA’s te detacheren op de huisartsenpost Emmen. Klanttevredenheid UMCG Ambulancezorg heeft in het afgelopen jaar 39 schriftelijke bedankjes gekregen, naast de ontelbare mondelinge bedankjes en af en toe gebak. Er waren 11 klachten. De meeste klachten gingen over de bejegening van patiënten door het ambulancepersoneel. Alle klachten zijn via de interne procedure naar tevredenheid afgehandeld. De externe klachtencommissie wordt periodiek op de hoogte gehouden van de voortgang van klachten behandeling en heeft inzicht in de intern afgehandelde klachten. In 2OO9 worden alle klachten inclusief afhandeling geanonimiseerd op de website van UMCG Ambulancezorg gepubliceerd. Meten is weten Een klanttevredenheidsonderzoek uitvoeren is een tijdrovende bezigheid en geeft weinig informatie over verbeterpunten binnen de ambulancezorg. UMCG Ambulancezorg heeft gesproken met het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel) om een Consumer Quality-index voor de ambulancezorg te laten maken. De CQ-index is een gestandaardiseerde systematiek voor meten, analyseren en rapporteren van klantervaringen in de zorg. Op dit moment zijn voor een kleine regio als Drenthe en een deel van Fryslân de financiële consequenties te groot. Daarom is AmbulanceZorg Nederland gevraagd om de CQ-index te ontwikkelen voor heel Nederland. Cliëntenpanel Ondertussen wil UMCG Ambulancezorg toch kunnen beoordelen of er ver beterpunten zijn. Daarom is een cliëntenpanel opgericht. Onderscheid is gemaakt tussen spoedvervoer en planbaar vervoer. De verwachtingspatronen bij patiënten in deze twee categorieën kunnen enorm verschillen. In Drenthe zijn 45 patiënten uitgenodigd. Helaas kwamen maar twee mensen op de geplande avond; 2 reageerden schriftelijk. Verbeterpunten werden niet gevonden. In 2OO9 komt een vervolg op de cliëntenpanels.
B1O
1.3 De organisatie is uitgerust voor het leveren van verantwoorde ambulancezorg Kwaliteitszorg Met het oog op de veranderingen in de ambulancezorg is de afdeling Kwaliteit met één medewerker versterkt. Bedoeling is om nog meer aandacht te besteden aan kwaliteitszorg. Ook voor de opleiding en ervaring van het intern audit-team was in het afgelopen jaar meer aandacht. Het bureau Kwaliteit heeft zich gericht op de hercertificering van UMCG Ambulancezorg, de ISO-certificering van de dochteronderneming MAI en het project HKZ Meldkamer Noord Nederland. Daarnaast werd het bureau GHOR Drenthe bijgestaan met audits en advies. De afdeling Kwaliteit heeft een eigen planning & control-cyclus met een herhalingcyclus. Steeds terugkerende onderwerpen zijn interne audits, externe audits en verbetervoorstellen. Er is een sterke relatie met de adviezen van de MIP-commissie en de uitkomsten van klachtonderzoeken. In het najaar zijn er interne audits om het kwaliteitsmanagementsysteem te evalueren. Dit is tevens de voorbereiding op de externe audit die in voorjaar 2OO9 plaatsvindt. Certificaat HKZ Ambulancezorg Certificering is belangrijk. Omdat je als organisatie daarmee aan de buiten wereld laat zien dat de zorgverlening zorgvuldig en professioneel tot stand komt. In maart heeft de hercertificering plaatsgevonden op basis van het nieuwe schema HKZ Ambulancezorg 2OO7. De lead-auditor heeft eerst het vooronderzoek (documentatiebeoordeling) op locatie uitgevoerd. De audit vond gedurende twee dagen plaats. Na een positief advies van de auditoren aan de KIWA heeft UMCG Ambulancezorg wederom het certificaat behaald. Op basis van de auditresultaten is nogmaals vastgesteld dat het kwaliteitsmanagementsysteem en de toepassing ervan voldoen aan de normeisen. Er zijn geen tekortkomingen geconstateerd. UMCG Ambulancezorg functioneert kwalitatief op een hoog niveau. Interne audit In november 2OO8 zijn interne audits uitgevoerd op het gebied van rooster zaken, bedrijfsbureau, beleid en organisatie en P&O. Beoordeeld is ook een aantal ambulanceposten, inclusief meldkamer. De tekortkomingen zijn gerapporteerd aan het management, actiepunten zijn meegenomen in de planning & control-cyclus. Verbetervoorstellen Dit jaar zijn er 54 verbetervoorstellen ingediend, vooral op het gebied van materiaal en middelen. 24 verbetervoorstellen zijn doorgevoerd, 22 voorstellen zijn niet doorgevoerd en 8 worden in 2OO9 afgerond.
B11
Medical Assistance International Bureau Kwaliteit van UMCG Ambulancezorg is tevens verantwoordelijk voor de kwaliteitszorg van dochteronderneming Medical Assistance International (MAI). MAI is in 2OO8 op alle onderdelen ISO gecertificeerd. Sinds 2OO7 waren de onderdelen repatriëring en evenementen al gecertificeerd. Inmiddels geldt dit ook voor de overige onderdelen: Opleidingen, Sales en Huisartsenservice. Bedrijfs Opvang Team Ambulancemedewerkers maken soms schokkende of ingrijpende gebeur tenissen mee. Deze ervaringen kunnen bij onvoldoende verwerking grote gevolgen hebben voor de betrokken medewerker en zijn of haar directe omgeving. Maar ook voor de organisatie als geheel. Een Bedrijfs Opvang Team (BOT) helpt voorkomen dat de verwerking stagneert. In 2OO8 is het BOT van UMCG Ambulancezorg voortgegaan op de ingeslagen weg. De gestelde doelstellingen zijn behaald. Er heeft een intervisie plaatsgevonden met een psychologe, gespecialiseerd in het begeleiden van bedrijfsopvangteams. Hierdoor zijn kennis en vaardigheden op peil gehouden en waar nodig uitgebreid. Het in 2OO7 ingevoerde digitaal rapportageformulier is verder aangepast en verfijnd. Meten en digitaal overzicht houden kan nu op meer punten. Omdat het BOT een geoliede machine is, wordt vergaderfrequentie in 2OO9 van vier keer teruggebracht naar drie keer. In overleg met de MAI is een enquête gehouden onder de huisartsenchauffeurs van de Centrale Huisartsendienst. De respons is met 8O procent hoog te noemen. De belangrijkste conclusie is dat de huisartsenchauffeurs voor de eerste opvang eerder geneigd zijn de huisartsen en/of de doktersassistenten te benaderen. Wel zien zij het belang in van een BOT. Ze ervaren geen drempel om het team te benaderen. Positief oordeel Arbeidsinspectie Na een vooroverleg op het hoofdkantoor zijn twee inspecteurs onaangekon digd bij posten van UMCG Ambulancezorg in Drenthe en Fryslân verschenen voor een 1OO-procent-steekproef. Het onderzoek was gericht op: • arbeids- en rusttijden (nevenwerkzaamheden) • psychologische arbeidsbelasting (agressie/geweld/psychische belasting) • fysieke belasting • biologische agentia
B12
De arbeidsinspectie had achteraf slechts één aandachtspunt: het antiagressiebeleid. Daarover moest meer gecommuniceerd worden met de werkvloer. De inspectie was onder de indruk van het arbeidsomstandighedenen veiligheidsbeleid van UMCG Ambulancezorg. Meldingen Incidenten Patiëntenzorg In 2OO8 zijn 36 Meldingen Incidenten Patiëntenzorg (MIP) binnengekomen. De oorzaken voor de meldingen waren: • overdrachtsproblemen ketenpartners (huisartsen en politie) • problematiek rondom materialen • foutief gegeven medicatie. De MIP-commissie kreeg de heer Rutgers (huisarts in Groningen) als nieuwe voorzitter. Goed gezondheidsmanagement De medewerkers van UMCG Ambulancezorg waren ook in 2OO8 gezond. Het ziekteverzuim lag op 1,8%. Directie on tour Zoals ieder jaar is de directie ‘on tour’ gegaan naar de posten die een uitnodiging hadden gestuurd. In eerdere jaren bepaalde de directie de agenda, nu was het aan de medewerkers om te komen met punten. Hierdoor kregen de bijeenkomsten een meer interactief karakter. Medezeggenschap De O.R. heeft verkiezingen gehouden en zeven van de negen leden zijn vervangen. De nieuwe O.R. is inmiddels geïnstalleerd en heeft de eerste vergaderingen achter de rug. Stageplaatsen militair verpleegkundigen In Ede is een werkbezoek gebracht aan het opleidingscentrum van defensie. Jonge mensen zonder veel ervaring moeten onze troepen van medische zorg voorzien. UMCG Ambulancezorg biedt hen graag een stagemogelijkheid aan om beter ‘ten strijde’ te kunnen trekken. Dit resulteerde in de inzet van defensiepersoneel op de planbaar vervoer ambulances in Leeuwarden en Drenthe.
B13
Introductie fietsplan Het Fietsplan bij UMCG Ambulancezorg heeft als doel het gebruik van de fiets voor het woon-werkverkeer door werknemers van UMCG Ambulancezorg te bevorderen. Fietsen is niet alleen gezond, het is ook goedkoop, milieuvriendelijk en draagt bovendien bij aan het verminderen van parkeer- en fileproblemen. Ook wil UMCG Ambulancezorg hiermee haar arbeidsvoorwaardenpakket uitbreiden met een van de meest populaire arbeidsvoorwaarden: de fiets van de zaak. 35 medewerkers hebben van de regeling gebruik gemaakt. Dag van de Ambulancezorg De tweede Dag van de Ambulancezorg in het Verkeerspark Assen heeft de helft meer bezoekers getrokken dan een jaar eerder. Ondanks de ongunstige weersvoorspellingen passeerden ruim 1.15O mensen het hek van het Verkeers park Assen. De Dag van de Ambulancezorg werd een groot succes. Het kon een groter evenement zijn dan in 2OO7 door de enthousiaste medewerking van de vrijwilligers binnen UMCG Ambulancezorg, Sigma-leden, GHOR, DPA (Dutch Peace Army) en de Landmacht. Vooral de Ambulance+ trok veel aandacht. Aan het eind van de middag kwam ook de gepantserde ambulance op rups banden, de FV-GWT, met passagiers de zandbaan op gereden. Vooral voor jeugdige bezoekers kon de dag toen niet meer stuk. Eerste ambulancedienst met geschiedenissite Wie het verleden niet kent, begrijpt het heden niet en zonder verleden geen toekomst. Het zijn bekende wijsheden. Als UMCG Ambulancezorg willen we historische kennis over onze organisatie breder toegankelijk maken. De website http://geschiedenis.umcgambulancezorg.nl is een rijke bron van informatie over de wortels van UMCG Ambulancezorg en de inzet en trots van medewerkers door de jaren heen. De site is tevens een eerbetoon aan vroegere medewerkers en een stimulans voor iedereen die helpt bouwen aan de toekomst. Het betreft de eerste geschiedenissite van een ambulancedienst in Nederland.
B14
Gezondheid Medewerkers
9O 1OO
2OO5
97,2%
2OO6
97,6%
2OO7
97,5%
2OO8
98,2%
Lespakketten op scholen AmbulanceZorg Nederland (AZN) heeft in 2OO8 lespakketten ontwikkeld voor de groepen 5 en 6 van basisscholen. De pakketten konden worden aangeboden aan de regio’s. RAV Fryslân en UMCG Ambulancezorg besloten naar elke school in hun regio een pakket op te sturen. De pakketten zijn positief ontvangen en regelmatig is een ambulance op scholen uitgenodigd. Kinderen kregen verdere informatie over de ambulancezorg en mochten de ambulance vanbinnen bekijken. Gambia De aan Gambia geschonken ambulance is inmiddels volledig operationeel.
1.4 De meldkamer als kloppend hart van de zorgorganisatie Procesverbetering dankzij Octopus Octopus is een landelijk programma voor ambulancebijstand en gewonden spreiding. Bij grote incidenten kunnen in een keer veel ambulances aange vraagd worden. Voor de invoering van het Octopus-systeem moest de centralist de meldkamers van de andere regio’s bellen om de beschikbaarheid van ambulances te inventariseren. Daarna moest hij of zij een fax sturen voor ambulancebijstand. Met de komst van Octopus is het hele proces vereenvoudigd: bij grootschalige incidenten zoekt het systeem naar beschik bare ambulances in naburige regio’s. Octopus regelt automatisch vrije ambulances en informeert de destreffende meldkamer. De MKA kan via hetzelfde systeem aangeven of de ambulance al dan niet beschikbaar is. Begin april is op bijna alle meldkamers in Nederland het Octopus-systeem in gebruik genomen. Op weg naar één meldkamer voor Noord-Nederland Het initiatief van UMCG Ambulancezorg en de politie Drenthe om één noordelijke meldkamer te realiseren vordert gestaag. Medio 2O12 neemt de Meldkamer Noord-Nederland voor brandweer, politie, ambulancezorg en GHOR zijn intrek in een nieuw gebouw langs de A7 bij Drachten. Op een nog aan te leggen eiland aan het Noorderend start zo spoedig mogelijk de bouw van het complex. Deze meldkamer vervangt de afzonderlijke gemeenschappelijke meldkamers voor Drenthe, Friesland en Groningen. Het project leeft volop. Zo’n tachtig mensen binnen de drie regio’s zijn druk bezig om de praktijk van vandaag om te zetten naar de werkelijkheid van 2O12. Vanuit UMCG Ambulancezorg wordt onder andere een bijdrage geleverd aan het certificeren van de GHOR-processen in Drenthe, Friesland en Groningen. Doel is het zoveel mogelijk harmoniseren van processen. Doelstelling voor de korte termijn is de HKZ-certificatie voor de afzonderlijke meldkamers. Het bureau Kwaliteit van UMCG Ambulancezorg heeft hieraan een actieve bijdrage geleverd. De processen zijn in samenwerking met de centralisten, leidinggevenden en projectleden doorgenomen en waar mogelijk al zoveel mogelijk geharmoniseerd. In het voorjaar en najaar zijn er interne audits gehouden bij MKA Groningen en MKA Fryslân. Als gevolg hiervan konden beide meldkamers de certificerende instantie uitnodigen voor een externe audit. Deze audits hebben in december plaatsgevonden, met voor beide MKA’s een positief resultaat.
B15
B16
2 Fryslân Als UMCG Ambulancezorg zijn we ook verantwoordelijk voor de ambulancezorg in een deel van Friesland, inclusief drie waddeneilanden. Fusie ambulancediensten De directeur van het Antonius Ziekenhuis in Sneek, Wouter van der Kam, wil dat de vier bestaande ambulancediensten in Friesland samengaan. Met de Friese tak van UMCG Ambulancezorg is een intentieovereenkomst gesloten om de ambulanceactiviteiten onder te brengen in de Stichting Ambulancezorg Fryslân. De twee andere aanbieders van ambulancezorg in Friesland zijn uitgenodigd voor een gesprek. Van der Kam is van mening dat de kennis van de regio en de specifieke kenmerken daarvan, zoals de Waddeneilanden en de zorg op het water, niet verloren mag gaan.
Rederij Noordgat Op het waddeneiland Terschelling is rederij Noordgat gevestigd, een zelfstandig sleep- en bergingsbedrijf. In 2OO8 is met de rederij een overeenkomst aange gaan om patiënten te kunnen transporteren met de boot De Hurricane. UMCG Ambulancezorg is nauw betrokken geweest bij het ontwerp en de bouw van het schip. Uitgangspunten waren comfortabel patiëntentransport en voldoende werkruimte voor het meevarende ambulanceteam. Wadden De medewerkers van de Waddeneilanden hebben onvoldoende inzetten om hun bekwaamheid te behouden. Het management en de medisch manager hebben het opleidingsplan voor de Waddeneilanden opgesteld. Er wordt zes extra dagen per jaar getraind.
Verhuizing ambulancepost St. Annaparochie naar Stiens Op initiatief van UMCG Ambulancezorg is de post St. Annaparochie verplaatst naar Stiens. Deze verplaatsing moet de prestaties voor de bevolking van Noordwest Friesland verbeteren in de vorm van kortere aanrijtijden. De cijfers wijzen dit inmiddels uit. De nieuwe post zorgt er ook voor dat bij grote drukte een ambulance snel inzetbaar is in Leeuwarden. Opening ambulancepost Leeuwarden Begin 2OO6 is er begonnen met het bouwen van de nieuwe ambulancepost in Leeuwarden. In april 2OO8 is de ambulancepost aan de Oostergoweg geopend. Tevens is de geschiedenissite – de eerste over ambulancezorg in Nederland – van UMCG Ambulancezorg gelanceerd. Verder heeft de Friese Ambulance+ zijn intrede gedaan. Turner Epke Zonderland verrichtte de onthulling. De opening was druk bezocht. Start nieuwbouw post Schiermonnikoog De hulpverleningsdiensten van Schiermonnikoog krijgen een nieuw onder komen aan de Knuppeldam, aan de rand van het dorp. Op deze plek wordt een pand gebouwd waarin naast de hulpverleningsdiensten ook een bezoekerscentrum moet komen. In oktober is de eerste steen van de nieuwe post in Schiermonnikoog gelegd.
B17
B18
3 Ketenpartners en bovenregionale activiteiten 3.1 Betrouwbare schakel in een sterke keten UMCG Ambulancezorg werkt in de zorgketen pro-actief samen met huisartsen, ziekenhuizen, zorginstellingen, verzekeraars, leveranciers en andere partners, en daarnaast met RAV-organisaties in andere regio’s. Overleg met ketenpartners UMCG Ambulancezorg participeert in het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ). Daarnaast zijn veel overlegvormen operationeel. Een aantal voorbeelden zijn: • Cardiologenoverleg Dit overleg is een initiatief van de Medisch Manager Ambulancezorg (MMA) van UMCG Ambulancezorg, met afgevaardigden vanuit alle cardiologenpraktijken van ziekenhuizen in Drenthe, het UMCG en de Isala kliniek in Zwolle. Aan de orde komen de protocollen van ambulancebemanningen. Bij over plaatsingen naar Zwolle en Groningen krijgen de patiënten soms extra medicatie of behandelingen die het protocol en de mogelijkheden van de ambulanceverpleegkundigen overstijgen. In die gevallen moet een arts mee. Dat gaf in het begin veel discussie. Sinds er een halfjaarlijks cardiologenoverleg plaatsvindt, is er veel minder discussie en meer begrip voor elkaar. • Verloskundigenoverleg De Drentse verloskundigen waren beperkt georganiseerd. UMCG Ambulancezorg heeft ervoor gezorgd dat de verloskundigen bij elkaar zijn gekomen, samen met een aantal verpleegkundigen van de ambulancezorg en de medisch manager. Doel van de bijeenkomsten was kennismaking en inzicht krijgen in werkprocessen. Protocollen zijn uitgedeeld en besproken. Knelpunten zijn benoemd en ten dele ook al opgelost. Een verloskundigenoverleg wordt twee keer per jaar georganiseerd. • Overleg met besturen zorg- en verpleeginstellingen Bij UMCG Ambulancezorg bestond veel onduidelijkheid over de afspraken die intern zijn gemaakt over het niet-reanimerenbeleid. Wij werden via 112 gebeld, kwamen ter plaatse en dan werd de ambulancebemanning soms niet binnen gelaten vanwege een niet-reanimerenbeleid in de instelling. Binnen dit overleg, waarvan de MMA voorzitter is, is het NTBR-beleid ter sprake gebracht
B19
• Overleg politie We voeren op meldkamerniveau overleg over de inzet van politie bij ongevallen met letsel. Met politie en GGZ hebben we een convenant afgesloten over het vervoer van IBS patiënten. Verder houden we regelmatig oefeningen waarbij politie en brandweer ook worden uitgenodigd. • Overleg met alle spoedeisendehulpafdelingen in ziekenhuizen Dit overleg vindt plaats door de leidinggevenden van de clusters. Zij komen regelmatig bij de SEH-afdelingen in ziekenhuizen om knelpunten te bespreken, bijvoorbeeld de overdrachten van patiënten. • Overleg met huisartsen Met de huisartsenkring Drenthe en huisartsen van de Centrale Huisartsendienst Drenthe zijn afspraken gemaakt om in 2OO9 bijeen te komen. • Overleg ggz en politie Veel aandacht is in 2OO8 besteed aan de ketenpartners en de samenwerking. Met de GGZ en de politie is een convenant opgesteld over de gezamenlijke hulpverlening aan patiënten met een IBS. De interne protocollen bij de GGZ zijn aangepast, zodat de patiënten niet meer over lange afstanden vervoerd hoeven te worden. Ook zijn de discussies over politie-inzet sinds het in werking treden van het convenant verminderd. AED-project In 2OO8 is het AED-project voortgezet. De meldkamer van UMCG Ambulance zorg kan burgerhulpverleners voortaan via een sms op hun mobiele telefoon alarmeren wanneer iemand bij hen in de buurt een hartstilstand krijgt. De dienstdoende centralist stuurt altijd eerst twee ambulances naar het incident en alarmeert daarna via een stand-alone pc de locater die op zijn beurt de geselecteerde burgerhulpverleners alarmeert. UMCG Ambulancezorg wil deze vorm van hulpverlening intensiveren en over heel Drenthe uitbreiden. Daarnaast zijn er plannen om met de Friese collega’s samen te werken. In 2OO8 is er weinig initiatief vanuit de vereniging Hart Veilig Drenthe geweest waardoor het project eigenlijk stilstond. In november is er een projectleider binnen het UMCG Ambulancezorg benoemd en zijn de gesprekken met de vereniging weer op gang gekomen. Doel is ervoor te zorgen dat begin 2OO9 de vele honderden vrijwilligers allemaal geregistreerd en inzetbaar zijn.
B2O
De samenwerking op dit gebied met RAV Ambulance Oost en RAV IJsselVecht is geïntensiveerd. Er is een projectgroep opgericht en eind 2OO8 is het overleg gestart. De projectgroep onderzoekt de overeenkomsten tussen de verschillende RAV-organisaties en de mogelijkheden van samenwerking. Helaas wordt er op dit moment gebruik gemaakt van twee verschillende aanbieders van locators, met elk een eigen werkmethodiek. Dit maakt het wat moeilijker om tot elkaar te komen. Op het gebied van opleidingen en trainingen zijn echter al diverse mogelijkheden tot samenwerking besproken. Grootschalige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) Bij de bestrijding van een brand in een bedrijfsgebouw in De Punt zijn op 9 mei 2OO8 drie brandweermensen om het leven gekomen. Veel medewerkers van brandweer, politie en ambulance zijn bij het bestrijden van de brand betrokken geweest. Op de hulpverleners heeft het gebeuren een grote impact gehad; de dag staat in hun geheugen gegrift. Het Bedrijfs Opvang Team en de leidinggevenden hebben betrokken medewerkers op geweldige wijze bijgestaan. Een compliment is hier zeker op zijn plaats. In december 2OO8 is tijdens een regionaal bestuursoverleg in het gemeente huis van Assen een aantal GHOR-overeenkomsten getekend.
3.2 Samenwerking met andere RAV-organisaties Mobile Intensive Care Unit (MICU) Het Universitair Medisch Centrum Groningen is aangewezen als MICU-centrum voor Noord- en Oost Nederland. In samenwerking met de Isala klinieken is ook in Zwolle een MICU-voorziening getroffen. Als ontwikkelaar heeft UMCG Ambulancezorg het MICU-concept overgedragen aan de RAV IJssel-Vecht. UMCG Ambulancezorg heeft een reservevoorziening voor de RAV IJssel-Vecht beschikbaar. Grensoverschrijdende samenwerking Met RAV IJssel-Vecht wordt zeer intensief samengewerkt en is er constant afstemming op meldkamer- en managementniveau. Met Friesland zijn afspraken gemaakt over het grensgebied Westervelde. UMCG Ambulancezorg rijdt in Groningen vanuit Buitenpost regelmatig in het noordwestelijk gebied van de provincie Groningen. RIVM-rapporten ten spijt is een aantal posten nog steeds niet gerealiseerd (Grootegast en Groningen-Zuid). Om de overschrijdingen in Noord-Drenthe terug te dringen heeft UMCG Ambulancezorg een dagpost in Eelde geopend. Met Ambulance Oost en de RAV IJssel-Vecht wordt een coöperatie gevormd om de kwaliteit van onze diensten gezamenlijk te verbeteren. Het concept staat ook open voor andere RAV-organisaties. AZN-bijeenkomst op Terschelling en Vlieland UMCG Ambulancezorg had alle collega-bestuurders, aangesloten bij AmbulanceZorg Nederland, uitgenodigd op Terschelling en Vlieland. Hoe verloopt de hulpverlening op een Waddeneiland vergeleken met hulpverlening op de vaste wal? Hoe krijg je een zware, vierwiel-aangedreven ambulance door de duinen en wat moet je doen als je vast komt te zitten? Voor sommige collega’s van de ambulancezorg was de bijeenkomst heel verhelderend.
B21
B22
4 Innovaties Als UMCG Ambulancezorg streven we ernaar de cliënt steeds de beste zorg te leveren. Vandaar dat kwaliteit en innovatie continue aandachtspunten zijn. Een zwaargewicht: Ambulance+ Op 8 april 2OO8 werd de Ambulance+ onthuld door Gerard Kemkers tijdens een minisymposium in het Universitair Medisch Centrum in Groningen. Een ambulance met veel aandacht voor innovatie, veiligheid en ergonomie. Onder ruime mediabelangstelling is een dag erna met de Ambulance+ een patiënt van 29O kilo van Amsterdam naar Arnhem vervoerd. Op de dag van de onthulling is door UMCG Ambulancezorg in het UMCG een symposium georganiseerd rond de Ambulance+. Er werden presentaties gehouden door prof. dr. Pieter J.J. Sauer, hoogleraar kindergeneeskunde UMCG en prof. dr. Addie Johnson, ergonome. Er was veel belangstelling vanuit het hele land, zowel van collega’s als de media. Pluspunten van de Ambulance+ ten opzichte van de standaard ambulance zijn: • Een patiëntenstoel: de patiënt kan zittend de trap af worden vervoerd. • De brancard is elektrisch/hydraulisch verstelbaar. Omhoog tillen is niet meer nodig. De brancard wordt met een lift de ambulance ingetild. • Een kinderstoel is geïntegreerd in een van de stoelen in het patiënten compartiment. • Voor, in en achter op de ambulance zijn camera’s aangebracht. De camera in de verpleegcabine gaat lopen zodra de verpleegkundige opstaat vanuit de stoel. • In de verpleegcabine zijn remlicht- en rijrichtingindicatoren aangebracht. • In de chauffeurscabine is de Comfortizer geïnstalleerd. Deze presenteert aan de bestuurder een comfortscore op basis van de geregistreerde bewegingen in de verpleegcabine. • De Ambulance+ heeft een Flister®. • De bewegingsruimte in de cabine is sterk verbeterd. • De Ambulance+ kan als MICU fungeren • De Ambulance+ kan elk type patiënt en patiënten uit elke gewichtsklasse zorg bieden.
B23
Flister geeft automobilisten een seintje Het Agentschap Telecom ontwikkelt in samenwerking met UMCG Ambu lancezorg een apparaat waarmee autoradio’s en cd-spelers in auto’s kunnen worden beïnvloed. Er is gezocht naar een manier om automobilisten beter te attenderen op het naderen van een ambulance of brandweerwagen met zwaailicht en sirene. Wanneer een ambulance of brandweerwagen nadert, wordt het signaal van de autoradio tijdelijk onderdrukt en klinkt uit de speakers in plaats van spraak/muziek een meertonig signaal. Ook verschijnt in het display van de autoradio/cd- speler het woord ‘brandweer’ of ‘ambulance’. De bestuurder weet dan dat hij of zij extra attent moet zijn op het naderen van een hulpverleningsvoertuig. Een pilot bij de brandweer Utrecht en UMCG Ambulancezorg heeft aangetoond dat de Flister goed werkt. Internationaal is veel belangstelling voor het systeem. Ritdatamodule powered by UMCG Ambulancezorg UMCG Ambulancezorg heeft geheel op eigen kracht een management informatiesysteem ontwikkeld. Het maakt alle werkprocessen zowel op centraal, individueel en eenheidsniveau zichtbaar. Het valideren en verder ontwikkelen is gebeurd in nauwe samenwerking met de RAV-organisaties IJssel-Vecht en Rotterdam-Rijnmond. Via Ambuweb kunnen de leidinggevenden rapporten opvragen over ritgege vens van hun cluster, gemeente, standplaats en individuele medewerker. De individuele medewerker krijgt via het dashboard van Ambuweb een over zicht van alle ritten die hij/zij heeft uitgevoerd.  Zijn de ritten die de verpleegkundige in het systeem invoert onvolledig, dan wordt vanaf de ritdatamodule een waarschuwing gegeven. De database van UMCG Ambulancezorg is daardoor voor 99 procent betrouwbaar. Een koppeling met roosterweb geeft de mogelijkheid om de roostereffectiviteit te bekijken. Ondertussen hebben 17 (!) andere regio’s de ritdatamodule aangeschaft. Voorbehouden handelingen en medicatie zijn in het intranet voor medewerkers inzichtelijk gemaakt. De overzichten worden iedere dag automatisch bijgewerkt. Vindt een medewerker dat hij of zij te weinig getraind is, dan kan een eveneens door UMCG Ambulancezorg ontwikkelde Docent Onafhankelijk Oefen Station worden besteld. De laatste schakel is e-learning. Deze module wordt ontwikkeld door Ambulance Oost. UMCG Ambulancezorg en IJssel-Vecht gaan de module ook gebruiken.
B24
Flister® — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —
5 Bijlagen Bijlage 1 Jaarverslag Medisch Management 2OO8 Uitgangspunten 2OO8: • Als ambulancedienst samen met het UMCG multidisciplinaire casuïstiekbesprekingen organiseren en verder uitbreiden • Opiatencontrole door een medewerker laten uitvoeren, onder toezicht van de medisch manager • Steekproefsgewijs controle van ritformulieren • Geldigheid van autorisatieverklaringen bijhouden • Uitbreiding verantwoordelijkheden bij de Meldkamer Ambulancezorg in Fryslân • Overlegstructuren opzetten, uitbreiden en faciliteren onder andere op basis vanuit het Regionale Overleg. • Toezicht houden op het opleidingsbeleid en goedkeuring geven aan het ROP. • Zichtbaar maken van de voorbehouden handelingen per medewerker in relatie met de opleidingen • Starten vernieuwen van de opleidingen door o.a. het extra inzetten van docenten voor de nieuwe landelijke opleidingen en het wijzigen van klassikaal naar competentiegericht onderwijs. Contact medewerkers De medisch manager heeft veel tijd besteed aan het bijwonen van de werk overleggen op ambulanceposten binnen Drenthe en Friesland. Daarnaast is de medisch manager 7 x 24 uur per dag telefonisch beschikbaar geweest voor consultering. Aandacht is besteed aan het beantwoorden van telefonische en schriftelijke vragen van de medewerkers. Ook is de medisch manager betrokken geweest bij medische klachten en meldingen. Medisch beleid In 2OO8 zou een medische adviescommissie opgezet worden, ter onder steuning en ontlasting van het medisch management. Doordat de invulling nog onderwerp van discussie was, heeft de uitwerking van het plan meer tijd gevergd. In 2OO9 worden de doelen, verantwoordelijkheden, taken en functieprofielen van de deelnemende verpleegkundigen vastgelegd. Dan zal ook met de uitvoering worden gestart. Scholing, coaching en toetsing van registratie Binnen UMCG Ambulancezorg en de RAV Fryslân is de eigen verantwoordelijk heid van de ambulancehulpverlener erg belangrijk. In 2OO8 is een nieuw opleidingsbeleid ontwikkeld, dat in 2OO9 in werking treedt. Als het gaat om bevoegdheden en bekwaamheden komt steeds meer verantwoordelijkheid bij de medewerkers te liggen. Zij moeten hiervoor kunnen beschikken over gegevens over hun opleidingen en uitgevoerde handelingen. In 2OO8 B25
hebben de medewerkers de mogelijkheid gekregen om gegevens over alle persoonlijk uitgevoerde voorbehouden en medische handelingen in te zien. De medisch manager kan beschikken over totaaloverzichten. De persoonlijke opleidingskaarten waren voor de medewerkers al ter inzage beschikbaar. Het Regionale Opleidings Plan (ROP) is tot stand gekomen in overleg met en de goedkeuring van de medisch manager. Als traumacentrum organiseert het UMCG multidisciplinaire casuïstiekbespre kingen. Als gevolg van de samenwerking met onder andere de ambulance diensten hebben deze besprekingen meer vorm gekregen. In Noord-Nederlands verband heeft inmiddels de eerste ketencasusbespreking in de nieuwe vorm plaatsgevonden. De opiatencontrole is in 2OO8 per cluster uitgevoerd door een medewerker die is geselecteerd door de clustermanager. Deze controle heeft plaatsgevonden onder toezicht van de medisch manager en is goed verlopen. Een enkele verantwoording was niet goed gedocumenteerd, maar uiteindelijk zijn alle opiaten verantwoord. Hiermee laat de opiatenregistratie een verbetering zien ten opzichte van voorgaande jaren. De medisch manager heeft zowel a-selectief als selectief ritformulieren gecon troleerd. Waar nodig zijn op basis van de formulieren gesprekken gevoerd met de betreffende medewerker. Meldkamers Ambulancezorg Drenthe en Fryslân De meldkamer ambulancezorg in Friesland heeft in 2OO8 extra aandacht gekregen van de MMA in het kader van de HKZ-certificering. Onder bepaalde restricties zoals beschreven in het document Medisch beleidsplan en Verbeter traject 2OO8/2OO9 zijn bekwaamheidsverklaringen aan centralisten van de MKF afgegeven. Bekwaamheidstoetsingen binnen de meldkamer Friesland zullen in 2OO9 volgen. Hiervoor wordt intensief samengewerkt met de MKA Drenthe. Zo is er aan een gezamenlijk document ‘bekwaamheidstoetsing’ gewerkt. In Drenthe zou de medisch manager geluidsbanden per centralist beoordelen en evalueren. Dat is door omstandigheden nog niet gebeurd. Ketenpartners Het cardiologenoverleg wordt twee keer per jaar gepland en verloopt goed. In 2OO8 is in het overleg veel aandacht besteed aan de implementatie van het Boussignac-masker. Ook is nogmaals gesproken over het klinisch vervoerbeleid. Er zijn in 2OO8 gesprekken gevoerd over het opzetten van overleggen met ketenpartners in Friesland. Onder andere met de huisartsen wordt in 2OO9 een afspraak gepland. Nederlandse Vereniging van Medisch Managers Ambulancezorg (NVMMA) Vanuit de functie van bestuurslid van de NVMMA heeft de medisch manager een bijdrage geleverd aan de ontwikkelingen op landelijk niveau. B26
Bijlage 2 Kaartmateriaal
Drenthe werkdagen O8 A1-rit, overdag aantal
> 451
Drenthe werkdagen O8 A1-rit, overdag overschrijding
> 27
4O1 - 45O
24 - 27
351 - 4OO
21 - 23
3O1 - 35O
18 - 2O
251 - 3OO
15 - 17
2O1 - 25O
12 - 14
151 - 2OO
9 - 11
1O1 - 15O
6 - 8
51 - 1OO
3 - 5
O
O - 2
- 5O
B27
Friesland werkdagen O8 A1-rit, overdag aantal
> 361
B28
Friesland werkdagen O8 A1-rit, overdag overschrijding
> 26
321 - 36O
24 - 26
281 - 32O
21 - 23
241 - 28O
18 - 2O
2O1 - 24O
15 - 17
161 - 2OO
12 - 14
121 - 16O
9 - 11
81 - 12O
6 - 8
41 - 8O
3 - 5
O
O - 2
- 4O
