Arbeidsomstandigheden in de Ambulancezorg

Arbeidsomstandigheden in de Ambulancezorg Nulmeting Arboconvenant Eindrapport Een onderzoek in opdracht van de Branchebegeleidingscommissie Arboconvenant Ambulancezorg

Marieke Vonk Mirjam Engelen B2941 Leiden, 1 februari 2005

2

Voorwoord Op 8 april 2004 hebben werkgeversen werknemersorganisaties en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het arboconvenant ambulancezorg ondertekend. Dit is het vijftigste arboconvenant en tevens het laatste convenant van de eerste fase. In het convenant is afgesproken de blootstelling aan arbeidsrisico’s te verminderen en het kort- en langdurig ziekteverzuim te verlagen. Research voor Beleid heeft de nulmeting, behorende bij het arboconvenant Ambulancezorg, uitgevoerd waarmee de uitgangspositie van de sector is bepaald. Voor deze nulmeting is gebruik gemaakt van de Monitor Arboconvenanten, een vragenlijst die onder werknemers is uitgezet. SOVAM heeft haar adressenbestand beschikbaar gesteld zodat wij in staat waren alle werknemers in de sector te benaderen. Wij willen van de gelegenheid gebruik maken om hen hiervoor te bedanken. Het onderzoek is uitgevoerd door Marieke Vonk en begeleid door ondergetekende.

Mirjam Engelen Projectleider Arbeidsomstandighedenonderzoek

3

4

Inhoudsopgave

Samenvatting en conclusie

7

1

Inleiding 1.1 Arboconvenant Ambulancezorg 1.2 Doel- en vraagstelling 1.3 Leeswijzer rapport

11 11 12 12

2

Onderzoeksopzet 2.1 Monitor Arboconvenanten 2.2 Schriftelijke en internet enquête 2.3 Responsverantwoording

15 15 15 16

3

Ziekteverzuim 3.1 Ziekteverzuimgegevens 3.2 Oorzaken ziekteverzuim 3.3 Conclusie

17 17 19 22

4

Werkdruk en werkstress 4.1 Schaalscores werkdruk en werkstress 4.2 Werktempo en –hoeveelheid 4.3 Emotionele belasting 4.4 Herstelbehoefte 4.5 Relatie werkdruk, emotionele belasting en werkstress 4.6 Conclusie

23 24 28 30 32 34 35

5

Fysieke belasting 5.1 Tillen, duwen/trekken en dragen 5.2 Fysieke belasting en ziekteverzuim 5.3 Houding en beweging 5.4 Conclusie

37 37 40 40 42

6

Bewegingsapparaat, armen, nek en schouders 6.1 Klachten bewegingsapparaat 6.2 Risicogroep RSI-klachten 6.3 Conclusie

45 45 46 47

7

Agressie en geweld 7.1 Agressie 7.2 Bedreiging 7.3 Lastig gedrag en pesten 7.4 Blootstelling agressie en geweld 7.5 Traumatische ervaringen 7.6 Beperking traumatische ervaringen 7.7 Conclusie

49 49 50 51 52 53 54 55

5

Bijlage 1

Rechte tellingen

59

Bijlage 2

Kruistabellen naar functie

73

Bijlage 3

Kruistabellen naar leeftijd

99

Bijlage 4

Schaalscores naar persoonskenmerk

Bijlage 5

Blootstelling fysieke belasting en agressie en geweld naar persoonskenmerk 139

Bijlage 6

Vragenlijst

6

129

147

Samenvatting en conclusie Teneinde in de ambulancezorg betere arbeidsomstandigheden te creëren, hebben werkgeversen werknemersorganisaties en de overheid een arboconvenant afgesloten. In dit arboconvenant is afgesproken: · het ziekteverzuim terug te brengen · het aantal verzuimgevallen van meer dan 13 weken terug te brengen · blootstelling aan fysieke belasting te verminderen · blootstelling aan psychische belasting te verminderen.

Monitor Arboconvenanten Research voor Beleid heeft een nulmeting uitgevoerd in de beginfase van de uitvoering van het convenant. In de nulmeting is gebruik gemaakt van de Monitor Arboconvenanten (MA). Deze MA bestaat uit een set vragenlijst modules waarmee arbeidsomstandighedenrisico’s en gezondheidsklachten op werknemersniveau in kaart te brengen zijn. Voor de nulmeting van het arboconvenant ambulancezorg zijn de volgende modules gebruikt: · werkdruk en werkstress · fysieke belasting · bewegingsapparaat · armen, nek en schouders · agressie en geweld · ziekteverzuim. De modules representeren de arbeidsrisico’s en het ziekteverzuim. Voor de onderdelen werkdruk en werkstress en RSI-klachten (bewegingsapparaat en armen, nek en schouders) zijn risicogroepen gedefinieerd. Dat gebeurt met kengetallen; het percentage werknemers dat een bepaalde grenswaarde overschrijdt en daarmee een grotere kans loopt op beperkingen in het functioneren of om uit te vallen. Voor fysieke belasting en agressie en geweld is gewerkt met risicogroepen. Deze geven aan welk percentage van de werknemers is blootgesteld aan fysieke belasting, verzwarende omstandigheden of agressie en geweld. Bij agressie en geweld is daarnaast het percentage werknemers, dat wordt beperkt in het functioneren en stressklachten heeft als gevolg van blootstelling aan dit arbeidsrisico, berekend. Naast de standaardvragen, is bij deze nulmeting een aantal vragen toegevoegd over traumatische ervaringen van werknemers.

Onderzoeksopzet De MA-vragenlijst is via een schriftelijke en internet enquête afgenomen onder alle werknemers in de ambulancezorg. Hiervoor is gebruik gemaakt van het adressenbestand van SOVAM. De enquête heeft gelopen van 29 oktober tot en met 29 november 2004. Er zijn 3.300 werknemers in de ambulancezorg. Van de 2.499 geretourneerde of via internet ingevulde vragenlijsten bleven 2.420 bruikbare vragenlijsten over. Dat is een netto respons van 73%, wat zeer hoog is te noemen voor dit type onderzoek.

7

Ziekteverzuim De nulmeting laat zien dat het gemiddelde ziekteverzuimpercentage, op basis van antwoorden van werknemers, in de ambulancezorg 6% is. De drie meest genoemde oorzaken van ziekteverzuim zijn griep, rugklachten en klachten aan nek, schouders, armen, polsen en handen. Het zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs die verzuimen vanwege rugklachten evenals de werknemers met een leeftijd van 45 of ouder. De oorzaken voor deze klachten zijn voornamelijk het lichamelijk zware werk. Centralisten op de meldkamer en werknemers in overige functies geven aan dat het langdurig verrichten van dezelfde handelingen het ziekteverzuim veroorzaakt. Van de 51% werknemers in de ambulancezorg die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd, heeft 7% in totaal meer dan 13 weken verzuimd. Van alle werknemers in de ambulancezorg heeft 3,5% in totaal meer dan 13 weken verzuimd. Belangrijke groepen bij verzuim Ambulanceverpleegkundigen en werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar hebben een hoger dan gemiddeld verzuimpercentage en zijn vaker dan gemiddeld van mening dat hun klachten worden veroorzaakt door het werk.

Blootstelling fysieke belasting Nagenoeg alle ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs zijn blootgesteld aan fysieke belasting en aan zeer zware fysieke belasting. Tabel S.1

Blootstelling fysieke belasting Ambulance-

Ambulance-

Centralist

Overige

verpleegkundigen

chauffeurs

meldkamer

functies

Blootstelling fysieke belasting Blootstelling zeer zware fysieke belasting

98% 97%

98% 96%

21% 20%

52% 51%

Verzwarende omstandigheden

93%

88%

5%

35%

Fysieke belasting die wordt veroorzaakt door tillen, duwen of trekken en dragen is een aanzienlijk arbeidsrisico voor werknemers in de ambulancezorg en dan in het bijzonder de ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs. De fysieke belasting lijkt groter in particuliere bedrijven en voor mannelijke werknemers in de ambulancezorg. Werknemers van 45 tot en met 54 jaar oud zijn relatief minder vaak blootgesteld aan fysieke belasting maar ervaren het tillen van patiënten wel als zwaarder dan hun collega’s. Het blijkt dat werknemers die blootstaan aan fysieke belasting en aan zeer zware fysieke belasting een hoger ziekteverzuimpercentage hebben dan werknemers die niet zijn blootgesteld aan dit arbeidsrisico. Het verschil is echter niet significant en kan dus op toeval berusten. Werknemers die onder verzwarende omstandigheden werken hebben tevens een hoger ziekteverzuimpercentage. Bij hen is het verschil significant wat betekent dat werknemers die werken onder verzwarende omstandigheden daadwerkelijk meer verzuimen dan werknemers die niet werken onder verzwarende omstandigheden.

8

Houding en beweging Werknemers in de ambulancezorg werken over het algemeen in een houding waarin zij bovenlichaam, hoofd/nek of polsen/handen moeten buigen of draaien en zij werken lang achtereen in dezelfde (ongemakkelijke) houding. Centralisten in de meldkamer maken relatief vaak repeterende bewegingen. Klachten bewegingsapparaat De meest voorkomende klacht aan het bewegingsapparaat is pijn in de onderrug; 41% van de werknemers heeft hier langdurig of regelmatig last van. Een kwart van de werknemers heeft langdurig of regelmatig last van de nek of schouders. RSI-klachten Van de werknemers in de ambulancezorg heeft gemiddeld 28% een verhoogd risico om uit te vallen met RSI-klachten. De centralisten op de meldkamer hebben de meeste werknemers die een verhoogd risico lopen uit te vallen als gevolg van RSI-klachten (32%). Naarmate de leeftijd van de werknemers toeneemt, neemt het percentage dat in deze risicogroep valt toe. De meest voorkomende RSI-klachten zijn pijn op een duidelijk aanwijsbare plek, een ongemakkelijk gevoel en een stijf gevoel. Van de werknemers is 57% van mening dat de RSI-klachten geheel of gedeeltelijk met maken hebben met het werk. Als directe aanleiding van de RSI-klachten noemt 55% dat ze te zwaar hebben getild. Verminderen blootstelling fysieke belasting Om de blootstelling aan fysieke belasting te verminderen, is het noodzakelijk iets te doen aan het tillen, duwen of trekken en dragen van (heel) zware lasten door ambulanceverpleegkundigen en chauffeurs. Daarnaast zou een verandering van werkhouding ook behulpzaam kunnen zijn. Voor de centralisten op de meldkamer zijn repeterende bewegingen het risico waarvoor maatregelen gewenst zijn.

Blootstelling psychische belasting Werkdruk en werkstress Werknemers in de ambulancezorg hebben over het algemeen een grote emotionele belasting, de werkdruk en werkstress wordt als een minder groot probleem gezien. De centralisten op de meldkamer vormen bij het arbeidsrisico werkdruk en werkstress een risicogroep. Een groot deel van hen ervaart het werk als emotioneel belastend en heeft vaak of altijd een herstelbehoefte na het werk. Dit betekent dat zij een grotere kans hebben om bloot te staan aan factoren die psychische vermoeidheid veroorzaken en als gevolg van deze psychische vermoeidheid ziek te worden. Agressie en geweld Van de werknemers in de ambulancezorg heeft in totaal 43% de afgelopen 12 maanden te maken gehad met lichamelijke agressie en 43% heeft te maken gehad met serieuze bedreigingen. Ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs hebben vaker te maken met lichamelijke agressie dan hun collega’s. De daders zijn vaak patiënten of psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers.

9

Het afgelopen jaar is 60% van de werknemers in de ambulancezorg blootgesteld geweest aan agressie en geweld. Dit betekent dat zij te maken hebben gehad met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging. Van de werknemers heeft 7% stressklachten en 12% beperkingen in het functioneren als gevolg van agressie en geweld. Het blijkt dat een hoge blootstelling niet onlosmakelijk verbonden is met veel posttraumatische stress en beperkingen in het werk. Dit hangt blijkbaar af van de manier waarop mensen omgaan met de verwerking van agressie- en geweldsincidenten. Traumatische ervaringen Wanneer werknemers een aantal gevoelens wordt voorgelegd die zijn veroorzaakt door traumatische ervaringen dan komen een cynisch gevoel en gevoelens van machteloosheid het meest voor. Van de werknemers in de ambulancezorg heeft 18% minder goed gewerkt en/of verzuimd als gevolg van traumatische ervaringen. Dit zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en – chauffeurs. De werknemers van 45 tot en met 54 jaar hebben beduidend meer beperkingen door traumatische ervaringen. Het verdient dan ook aanbeveling om maatregelen op deze groepen werknemers te richten. Vermindering blootstelling psychische belasting Onder psychische belasting vallen de thema’s werkdruk en werkstress, agressie en geweld en traumatische ervaringen. De centralisten op de meldkamer vormen de grootste risicogroep voor werkdruk en werkstress. De meest in het oog springende groepen bij blootstelling aan agressie en geweld zijn ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs. Zij zijn in hoge mate blootgesteld aan agressie en geweld maar ondervinden er relatief weinig gevolgen van. Dit kan erop duiden dat de nazorg na blootstelling aan agressie en geweld goed is geregeld. De groep werknemers in de ambulancezorg die beperkingen ondervindt van traumatische ervaringen is aanmerkelijk groter. Omdat niet dezelfde vragen zijn gesteld over de blootstelling aan traumatische klachten als bij agressie en geweld, is niet bekend hoeveel werknemers zijn blootgesteld aan traumatische ervaringen. Een conclusie over nazorg is daarom bij traumatische ervaringen niet te trekken. Het is duidelijk dat maatregelen om blootstelling aan psychische belasting en de gevolgen ervan te verminderen, kunnen worden gericht op specifieke functiegroepen per thema.

Conclusies De belangrijkste conclusies op basis van deze nulmeting luiden als volgt: · Van de arbeidsrisico’s die zijn bekeken, is fysieke belasting veroorzaakt door tillen, duwen/trekken en dragen verreweg de grootste. Nagenoeg alle ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs zijn blootgesteld aan zeer zware fysieke belasting. Bij ziekteverzuim blijken rugklachten de belangrijkste reden na griep en verkoudheid. · De groep die beperkingen ondervindt als gevolg van traumatische ervaringen is groter dan de groep die beperkingen ondervindt als gevolg van agressie en geweld. · Binnen de functiegroep ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs lopen de werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar een extra groot risico. Zij vormen een belangrijke groep bij het ziekteverzuim en bij de arbeidsrisico’s. Ook wanneer hun blootstelling aan een arbeidsrisico (fysieke belasting) minder groot dan gemiddeld is, ervaren zij dit toch als een zwaardere belasting dan andere werknemers.

.

10

1

Inleiding

1.1

Arboconvenant Ambulancezorg

De ambulancezorg is een sector die te maken heeft met aanzienlijke arbeidsrisico’s. Dit komt onder andere door de aard van het werk, de omgeving waarin en de omstandigheden waaronder het werk moet worden uitgevoerd. Uit onderzoek1 is gebleken dat de belangrijkste arbeidsrisico’s in de ambulancezorg fysieke belasting (o.a. tillen, duwen en trekken onder vaak moeilijke omstandigheden) en psychische belasting (o.a. werkdruk, agressie, onveiligheid en traumatische ervaringen) zijn. Om in de ambulancezorg betere arbeidsomstandigheden te creëren en een daling van het ziekteverzuim te realiseren hebben de werkgevers-, de werknemersorganisaties en de overheid eind 2002 een intentieverklaring ondertekend. Deze intentieverklaring is uitgewerkt tot het Arboconvenant Ambulancezorg dat op 8 april 2004 door de betrokken partijen is ondertekend. Dit convenant is het vijftigste en tevens laatste eerstefaseconvenant dat is afgesloten. In het Arboconvenant Ambulancezorg is afgesproken dat de betrokken partijen zowel op sectorniveau als op het niveau van de afzonderlijke ambulancediensten doelstellingen vastleggen en afspraken maken over de te nemen maatregelen om de doelstellingen te verwezenlijken. Het arboconvenant kent een viertal doelstellingen: a. het ziekteverzuim van werknemers in de ambulancezorg terugbrengen van 7,1% naar 6,1% in 2006; b. het aantal verzuimgevallen langer dan 13 weken verminderen met 15% in 2006; c. blootstelling van werknemers aan fysieke belasting die verband houden met tillen, duwen en trekken en RSI verminderen met een bepaald percentage2; d. blootstelling van werknemers aan psychische belasting die verband houden met werkdruk, agressie, onveiligheid en traumatische ervaringen verminderen met een bepaald percentage3. In het Plan van Aanpak4 is een pakket maatregelen afgesproken om bovenstaande doelstellingen te bereiken. Voorbeelden van maatregelen die de fysieke belasting moeten verminderen zijn het werken aan een cultuurverandering, een gezonde roostering, het gebruik maken van hulpmiddelen en de inrichting van de ambulance. Op het gebied van psychische belasting moeten de ambulancediensten met deze nulmeting eerst meer inzicht krijgen in de aard en omvang van de problemen. Op basis van de gegevens uit dit rapport volgt een Plan van Aanpak. Van alle betrokken werknemers in de Ambulancezorg wordt verwacht dat ze een bijdrage leveren aan de uitvoering van de gemaakte afspraken. Het convenant heeft een looptijd tot en met 30 juni 2007.

______________ 1

Stand der techniek in de ambulancezorg, KPMG en LOCOmotion, 2003. Het precieze percentage wordt vastgesteld aan de hand van de uitkomsten van deze nulmeting. 3 Het precieze percentage wordt vastgesteld aan de hand van de uitkomsten van deze nulmeting. 4 Plan van Aanpak Arboconvenant Ambulancezorg inzake psychische en fysieke belasting en terugdringing van ziekteverzuim, Den Haag, 2004. 2

11

Monitoring Om meer inzicht te krijgen in de mate waarin de doelstellingen van het arboconvenant worden bereikt en de voortgang van de uitvoering van het convenant zijn afspraken gemaakt over monitoring. Er vinden metingen plaats ten tijde van de inwerkingtreding van het convenant (nulmeting), gedurende de uitvoering van het convenant (tussen- of vervolgmetingen) en na afronding van het convenant (eind- of slotmeting). Research voor Beleid heeft de nulmeting uitgevoerd en doet in dit rapport verslag van de resultaten.

1.2

Doel- en vraagstelling

Voor deze nulmeting geldt de volgende doelstelling: Het doel van de nulmeting is informatie verschaffen over de mate waarin werknemers in de Ambulancezorg fysieke belasting, psychische belasting en agressie en geweld ervaren. Onderzoeksvragen Op basis van bovenstaande doelstelling zijn de onderzoeksvragen voor de nulmeting van het Arboconvenant Ambulancezorg als volgt geformuleerd: 1.

2. 3.

Wat is de mate van blootstelling van werknemers in de Ambulancezorg aan de arbeidsrisico’s werkdruk, agressie en geweld, fysieke belasting en RSI? · Hoe groot is de omvang van de risicopopulatie die is blootgesteld aan werkdruk, agressie en geweld, fysieke belasting en RSI? · In welke mate wordt deze risicopopulatie blootgesteld aan bovengenoemde risico’s? Bestaat er een relatie tussen ziekteverzuim en arbeidsrisico’s? Wat zijn de oorzaken van het ziekteverzuim?

1.3

Leeswijzer rapport

Dit rapport bevat de beschrijving van de resultaten van de nulmeting. Voorafgaand aan de beschrijving van deze resultaten is eerst gekeken naar de wijze waarop deze zijn verzameld. Een beschrijving van de onderzoeksopzet en een verantwoording hiervan is te vinden in hoofdstuk 2. De daarop volgende hoofdstukken beschrijven de resultaten van de nulmeting. Hoofdstuk 3 heeft als onderwerp het ziekteverzuim. In het hoofdstuk wordt ingegaan op oorzaken van het ziekteverzuim, het verzuimpercentage en de verzuimduur. Hoofdstuk 4 gaat in op het arbeidsrisico werkdruk en werkstress. De verschillende thema’s die hieronder vallen worden belicht en de eventuele risicogroepen gedefinieerd. Tevens geeft het hoofdstuk vergelijkingen van de grootte van risicogroepen met vergelijkbare sectoren. In hoofdstuk 5 komt de fysieke belasting aan bod. Eerst wordt ingegaan op de blootstelling van werknemers in de ambulancezorg, vervolgens op de houding en beweging van de werknemers. Hoofdstuk 6 geeft weer welk deel van de werknemers klachten heeft aan het bewegingsapparaat. Tevens wordt de risicogroep RSI-klachten gedefinieerd. In hoofdstuk 7 komen agressie en geweld en traumatische ervaringen aan bod. Er wordt ingegaan op de blootstelling aan agressie en geweld en eventuele gevolgen hiervan. Vervolgens is gekeken naar traumatische ervaringen van de werknemers in de ambulancezorg en of zij hiervan gevolgen ondervinden in hun werk.

12

Presentatie tabellen Om de leesbaarheid van het rapport te vergroten, is ervoor gekozen de tabellen zoveel mogelijk in de bijlage te plaatsen. Achtergrondgegevens respondenten De onderzoeksresultaten van alle respondenten worden uitgesplitst naar achtergrondkenmerk van de werknemers in de ambulancezorg. Op deze wijze is zichtbaar welke groep(en) werknemers te maken hebben met arbeidsrisico’s en ziekteverzuim. De betreffende achtergrondgegevens zijn: · Leeftijd: jonger dan 24 jaar, 25 t/m 34 jaar, 35 t/m 44 jaar, 45 t/m 54 jaar, 55 jaar en ouder · Geslacht · Opleidingsniveau: basisonderwijs, VMBO, HAVO/VWO, MBO, HBO, Universiteit · Soort contract: vaste aanstelling, tijdelijke aanstelling, anders · Omvang dienstverband: 37 t/m 40 uur, 33 t/m 36 uur, 25 t/m 32 uur, 13 t/m 24 uur, 1 t/m 12 uur · Werkgever particulier of overheidsdienst · Functie: ambulanceverpleegkundige, ambulancechauffeur, centralist op de meldkamer, overige functies · Organisatieomvang: 1 t/m 4 werknemers, 5 t/m 9 werknemers, 10 t/m 19 werknemers, 20 t/m 49 werknemers, 50 t/m 99 werknemers, 100 werknemers en meer. Wanneer in het rapport een van de achtergrondgegevens wordt beschreven, bijvoorbeeld de werknemers tussen de 45 en 54 jaar oud, betekent het dat deze groep werknemers in vergelijking met de andere categorieën (jonger en ouder) opvallende onderzoeksresultaten laten zien. Als bijlage 1 zijn de rechte tellingen opgenomen. Hierin is te zien hoeveel respondenten tot de respectievelijke achtergrondgegevens horen.

13

14

2

Onderzoeksopzet

2.1

Monitor Arboconvenanten

In de nulmeting behorende bij het Arboconvenant Ambulancezorg is gebruik gemaakt van de landelijke Monitor Arboconvenanten (MA). Deze MA bestaat uit een set van vragenlijstmodules waarmee arbeidsomstandighedenrisico’s en gezondheidsklachten op werknemersniveau in kaart worden gebracht. De monitor is opgesteld door SKB, TNO Arbeid, AStri en IVP en wordt uitgegeven door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. De volledige Monitor bestaat uit de volgende zeven modules: · werkdruk en werkstress · fysieke belasting · beeldschermwerk · bewegingsapparaat · agressie en geweld · verzuim · reïntegratie. Veel BBC’s maken gebruik van de MA om de voortgang van het plan van aanpak behorende bij het arboconvenant te meten. Het grote voordeel hiervan is dat de voortgang van arboconvenanten en arboplusconvenanten voor verschillende sectoren op dezelfde wijze wordt gemeten. De BBC kiest uit de zeven modules van de MA de modules die van toepassing zijn op het betreffende arboconvenant. Welke modules van de MA worden gebruikt, is afhankelijk van de doelstellingen die men nastreeft met het arboconvenant. De modules die zijn gebruikt tijdens de nulmeting voor het Arboconvenant Ambulancezorg zijn: · werkdruk en werkstress · fysieke belasting · bewegingsapparaat · armen, nek en schouders1 · agressie en geweld · verzuim. De modules zijn onlangs herzien. Het grootste verschil met de vroegere versie is het splitsen van de module bewegingsapparaat in ‘bewegingsapparaat’ en ‘armen, nek en schouders’. Voor deze nulmeting zijn de herziene modules gebruikt.

2.2

Schriftelijke en internet enquête

Research voor Beleid heeft via een schriftelijke en internet enquête de MA-vragenlijst afgenomen onder alle werknemers in de Ambulancezorg. De werknemers in de ambulancezorg ontvingen de vragenlijst schriftelijk en hadden de keuze om de vragen schriftelijk of via internet te beantwoorden. Om te voorkomen dat werknemers de vragenlijst twee keer invullen (via internet en schriftelijk) zijn identieke respondentnummers op de schriftelijke en internet vragenlijst gebruikt. Dubbelingen zijn er later uitgehaald. ______________ 1

De module arm, nek en schouders was een onderdeel van de module bewegingsapparaat , maar is losgekoppeld omdat dit duidelijker is voor de respondent.

15

De werknemers in de ambulancezorg die zijn benaderd deel te nemen aan het onderzoek, staan allemaal in het adressenbestand van SOVAM. Oorspronkelijk is uitgegaan van 3.300 medewerkers. Het bestand van SOVAM bestond uit 5.636 adressen. Er is besloten het gehele adressenbestand aan te schrijven. De uitnodiging om deel te nemen aan het onderzoek en de vragenlijst zijn in twee tranches verstuurd. Dit was noodzakelijk omdat de ‘extra’ 2.336 adressen in te een laat stadium werden ontdekt om het drukproces van de 3.300 vragenlijsten uit te breiden naar 5.636. Uit de vele reacties is gebleken dat het bestand behoorlijk vervuild was. Op basis van het opgeschoonde bestand geeft SOVAM aan dat er feitelijk 3.300 werknemers zijn in de ambulancezorg. De schriftelijke en internet enquêtes hebben gelopen van vrijdag 29 oktober tot en met maandag 29 november 2004.

2.3

Responsverantwoording

Er zijn 3.300 werknemers in de ambulancezorg. Van de vragenlijsten die zijn verstuurd naar het adressenbestand van SOVAM zijn er 1.949 vragenlijsten binnen gekomen en 550 vragenlijsten ingevuld via internet. Dat maakt de bruto respons (geretourneerde vragenlijsten als percentage van de populatie) 76%. Na het verwijderen van dubbel ingeleverde en niet bruikbare vragenlijsten, blijven er 2.420 over, de zogeheten netto respons. De netto respons bedraagt 73%. Deze respons is voor dit type onderzoek hoog te noemen. Tabel 2.1

Respons schriftelijke en internet enquête MA nulmeting Ambulancezorg

Werknemers Ambulancezorg Bruto respons Netto respons

3.300 werknemers 2.499 vragenlijsten geretourneerd 2.420 vragenlijsten bruikbaar

100% 76% 73%

Van de mensen die niet hebben gereageerd, heeft een aantal een reden opgegeven. Van deze mensen is 3% niet meer werkzaam in de ambulancezorg omdat zij bijvoorbeeld van baan zijn veranderd of met FLO, VUT of pensioen zijn. Achtergrondgegevens In bijlage 1 staan de achtergrondgegevens van de respondenten weergegeven. Zo is te zien dat 81% van de respondenten man is en 95% van de respondenten een vaste aanstelling heeft. Van de respondenten is 41% in dienst bij een particulier bedrijf en 59% in overheidsdienst. De functie van de respondent is bij 48% ambulanceverpleegkundige, bij 40% ambulancechauffeur, bij 8% centralist meldkamer en 4% heeft een andere functie binnen de ambulancezorg. De gegevens van de respondenten zijn vergeleken met de achtergrondgegevens leeftijd en functie van de werknemers in de ambulancezorg zoals die zijn beschreven in de Arbeidsmarktverkenning Ambulancezorg 20021. Omdat de kenmerken van respondenten grote overeenkomsten vertoonden met de kenmerken van de werknemers in de ambulancezorg, was het niet nodig de onderzoeksgegevens te wegen.

______________ 1

Bron : Arbeidsmarktverkenning Ambulancepersoneel, Nivel, Utrecht 2002.

16

3

Ziekteverzuim

Het arboconvenant ambulancezorg heeft als beoogd effect voor het ziekteverzuim: · het verminderen van het ziekteverzuimpercentage van 1%-punt ultimo 2006 ten opzichte van het in 2003 vastgestelde verzuimpercentage over 2002; · het verminderen van het aantal verzuimgevallen langer dan 13 weken met 15% ultimo 2006 ten opzichte van de nulmeting.1 Om maatregelen te kunnen treffen om het ziekteverzuimpercentage van 7,1%2 te verlagen naar 6,1% is het noodzakelijk inzicht te krijgen in de oorzaken van het ziekteverzuim. In dit hoofdstuk wordt op deze oorzaken ingegaan. Tevens geeft dit hoofdstuk inzicht in het aantal verzuimgevallen en het verzuimpercentage. In dit hoofdstuk wordt naar de resultaten van de werknemers in de ambulancezorg in het algemeen gekeken en naar verschillende groepen werknemers. Bij de vergelijking van werknemers in de ambulancezorg moet de volgende opmerking worden gemaakt. Van deze werknemers is 48% werkzaam als ambulancechauffeur en 40% als ambulanceverpleegkundige. Voor een uitsplitsing naar andere achtergrondgegevens (zoals leeftijd, geslacht) van de werknemers betekent dit dat er ook steeds invloed is op de verbanden door de functie die men uitoefent. Waarschijnlijk is de functie de belangrijkste verklaring voor verschillen tussen werknemers.

3.1

Ziekteverzuimgegevens

Verzuimduur De helft (51%) van de werknemers in de ambulancezorg heeft de afgelopen 12 maanden wel eens verzuimd. Van de verzuimers heeft 95% maximaal vijf keer verzuimd de afgelopen 12 maanden. De werknemers in de ambulancezorg is gevraagd hoe lang zij in totaal hebben verzuimd. Hierbij gelden gedeeltelijk verzuim en therapeutisch werken ook als verzuim. Tabel 3.1

Duur van het ziekteverzuim werknemers ambulancezorg afgelopen 12 maanden

1 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 48 dagen 49 t/m 91 dagen 92 dagen of meer Totaal

%

Aantal

46% 19% 20% 8% 7%

559 226 246 97 84

100%

1.212

In tabel 3.1 is te zien dat 7% van de werknemers in de ambulancezorg die zich één keer of vaker hebben ziek gemeld in totaal meer dan 13 weken (92 dagen of meer) heeft verzuimd de afgelopen 12 maanden. Dit is 3,5% van alle werknemers in de ambulancezorg. Wanneer naar de achtergrondgegevens van de werknemers in de ambulancezorg die hebben verzuimd wordt gekeken, dan is er een groep werknemers die opvalt: 10% van de werknemers ______________ 1

Bron: Arboconvenant Ambulancezorg, 8 april 2004. Bron: Ziekteverzuim ambulancezorginstellingen 2002, op basis van een schriftelijke enquête onder instellingen, Astri, Leiden 2003.

2

17

van 45 tot en met 54 jaar die zich hebben ziek gemeld, hebben in totaal meer dan 13 weken verzuimd de afgelopen 12 maanden. Zij verzuimen vaker dan gemiddeld en vaker dan werknemers die jonger of ouder zijn. Van de werknemers in de ambulancezorg die de afgelopen maanden hebben verzuimd, is 90% weer volledig aan het werk en 6% is volledig ziek gemeld. Tabel 3.2

Werknemers die hebben verzuimd en nog ziek zijn ten tijde van nulmeting

Nee, ik ben gewoon aan het werk Ja, ik ben gedeeltelijk ziek, gedeeltelijk aan het werk Ja, ik werk therapeutisch Ja, ik ben op dit moment volledig ziek gemeld Totaal

%

Aantal

90% 2% 2% 6%

1.102 28 21 78

100%

1.229

Berekening ziekteverzuimpercentage Monitor Arboconvenanten Het ziekteverzuimpercentage is het gemiddelde percentage werknemers dat ziek is per jaar. Op basis van de antwoorden die werknemers in de ambulancezorg hebben gegeven, is het mogelijk een ziekteverzuimpercentage te berekenen. Het berekenen van een ziekteverzuimpercentage op basis van een inschatting van werknemers over hun verzuimduur, brengt altijd een onnauwkeurigheid met zich mee. Dit ziekteverzuimpercentage kan dan ook niet gebruikt worden om te bepalen of de doelstelling van het arboconvenant behaald is, hiertoe dient onderzoek te worden gedaan onder instellingen. Het in dit rapport genoemde ziekteverzuimpercentage dient als vergelijkingsmateriaal voor de tussen- en eindmeting. Op basis van de antwoorden die de werknemers in de ambulancezorg hebben gegeven over hun verzuim kan op twee verschillende manieren het ziekteverzuimpercentage worden berekend. In de MA staat een berekeningswijze die als basis het verzuim over twee maanden neemt. Het grote nadeel van deze berekeningswijze is dat de langdurig zieke werknemers het verzuimpercentage onevenredig sterk beïnvloeden met als gevolg een te hoog verzuimpercentage. Research voor Beleid berekent het verzuimpercentage met als basis 12 maanden en dit blijkt een beter beeld te geven. De werknemers in de ambulancezorg is gevraagd naar het aantal weekdagen dat ze naar schatting hebben verzuimd de afgelopen 12 maanden. Na analyse van de antwoorden werd duidelijk dat tweederde van de werknemers hun ziekteverzuim in werkdagen in plaats van weekdagen had aangeduid. De antwoorden ‘ik ben vijf of tien dagen ziek geweest’ kwamen twee keer zo vaak voor als de antwoorden ‘ik ben zeven of veertien dagen ziek geweest’. Daarom is besloten om de berekening van het ziekteverzuimpercentage op basis van werkdagen te berekenen en niet op basis van weekdagen.

18

Nulmeting ziekteverzuimpercentage MA werknemers ambulancezorg Het gemiddelde verzuimpercentage van de ambulancezorg over de afgelopen 12 maanden is 6%. De volgende groepen werknemers hebben een hoger verzuimpercentage over de afgelopen 12 maanden dan gemiddeld in de ambulancezorg. · Ambulanceverpleegkundigen hebben een verzuimpercentage over de afgelopen 12 maanden van 7%. · Het verzuimpercentage van werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar is 8%. Het verzuimpercentage van werknemers van 55 jaar en ouder is 7%. · Het verzuimpercentage van vrouwen over de afgelopen 12 maanden is 8%. · Werknemers in een bedrijf met 50 tot en met 99 werknemers hebben een verzuimpercentage over de afgelopen 12 maanden van 7%.

3.2

Oorzaken ziekteverzuim

Klachten verzuim Aan de werknemers in de ambulancezorg is gevraagd met welke klachten zij de laatste keer hebben verzuimd. Zij konden hierbij meer antwoorden geven1. De griep of een verkoudheid is de meest voorkomende reden waarom werknemers in de ambulancezorg zich hebben ziek gemeld. Opvallend is dat bijna een kwart van de werknemers in de ambulancezorg aangeeft zich te hebben ziek gemeld met rugklachten. De derde belangrijke klachtensoort waarom werknemers in de ambulancezorg hebben verzuimd, zijn klachten aan nek, schouders, armen en polsen. Tabel 3.3

Klachten waarmee werknemers zich hebben ziek gemeld afgelopen jaar %

Griep, verkoudheid Rugklachten Klachten nek, schouders, armen, polsen, handen Klachten heup, benen,knieën, voeten Psychische klachten, overspannen, burn-out Klachten maag of darmen Klachten luchtwegen Klachten hart- en vaatstelsel Conflict op het werk Huidklachten, allergie Klachten oren, ogen Overige klachten Totaal N

37% 23% 13% 8% 8% 8% 4% 3% 2% 1% 1% 16% 100% 1.172

Meer antwoorden mogelijk

Er zijn enkele opvallende verschillen wanneer naar de persoonlijke kenmerken van de werknemers in de ambulancezorg wordt gekeken.

______________ 1

In de vragenlijst was dit oorspronkelijk geen vraag waarop meer antwoorden mogelijk zijn. Omdat een groot aantal respondenten de vraag zo heeft geïnterpreteerd, is deze vraag veranderd. Was dit niet gedaan, dan waren veel antwoorden verloren gegaan omdat die dan niet waren meegerekend.

19

·

·

·

Ongeveer een kwart van de ambulancechauffeurs en –verplegers en werknemers in overige functies in de ambulancezorg heeft verzuimd vanwege rugklachten. Ambulancechauffeurs en –verplegers verzuimen vaker met klachten aan heup, benen, knieën en voeten dan centralisten meldkamer en werknemers in overige functies. Werknemers in de overige functies verzuimen vaker dan hun collega’s vanwege klachten aan nek, schouders, armen en handen. Bij de leeftijd van de werknemers in de ambulancezorg valt op dat het aantal werknemers dat zich met rugklachten ziek meldt meer dan verdubbelt naarmate de werknemers ouder worden. Oudere werknemers in de ambulancezorg melden zich tevens vaker ziek met klachten aan nek, schouders, armen, polsen en handen en klachten aan heup, benen en knieën dan hun jongere collega’s. Mannen geven vaker aan dan vrouwen te hebben verzuimd vanwege rugklachten en klachten aan nek, schouders, armen, polsen en handen.

Werkgerelateerde klachten Een kwart van de werknemers in de ambulancezorg die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd, geeft aan dat hun klachten hoofdzakelijk het gevolg waren van het werk dat ze deden. Volgens 20% van de werknemers in de ambulancezorg zijn hun klachten gedeeltelijk het gevolg van het werk dat ze deden. Tabel 3.4

Zijn klachten van ziekmelding werkgerelateerd

Ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk Ja, voor een deel gevolg van mijn werk Nee, geen gevolg van mijn werk Weet niet Totaal

%

Aantal

26% 20% 50% 4%

312 240 612 48

100%

1.212

Er zijn verschillen tussen de werknemers zichtbaar: · Ambulancechauffeurs (25%) en –verplegers (29%) geven ongeveer twee keer zo vaak aan dat hun klachten hoofdzakelijk werkgerelateerd zijn dan centralisten en werknemers in overige functies. · Hoe meer uren de werknemers in de ambulancezorg werken per week, des te vaker zijn zij van mening dat hun klachten hoofdzakelijk werkgerelateerd zijn. · Werknemers die 55 jaar of ouder zijn of van 45 tot en met 54 jaar geven met respectievelijk 41% en 34% vaker aan dan jongere werknemers in de ambulancezorg dat hun klachten hoofdzakelijk werkgerelateerd zijn. · Werknemers in overheidsdienst denken vaker dan werknemers bij een particulier bedrijf dat hun klachten hoofdzakelijk werkgerelateerd zijn. · Het aandeel van werkgerelateerde klachten is hoger bij lager opgeleiden dan bij overige opleidingsniveaus. · Mannen geven vaker aan dan vrouwen dat hun klachten hoofdzakelijk werkgerelateerd zijn. Aan de werknemers in de ambulancezorg, die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd en de klachten die dit verzuim veroorzaken hoofdzakelijk of voor een deel als gevolg zien van hun werk, is gevraagd welke omstandigheden de klachten hebben veroorzaakt. Zij konden op deze vraag meer antwoorden geven. De meest voorkomende veroorzaker van klachten die ten grondslag liggen aan verzuim is het lichamelijk te zware werk. Werkdruk en werkstress zijn ook een belangrij-

20

ke veroorzaker van klachten, gevolgd door de emotionele belasting en problemen met de leiding of werkgever. Tabel 3.5

Welke werkomstandigheden zijn oorzaak klachten werknemers ambulancezorg %

Lichamelijk te zwaar (patiënten tillen, lang staan, sjouwen, gebruik zware of trillende apparatuur, etc.) Werkdruk, werkstress Emotioneel te zwaar (door omgaan met traumatische ervaring.) Problemen met leiding, werkgever Langdurig dezelfde handelingen verrichten, langdurig achter de computer werken Problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid, chloor Bedrijfsongeval Problemen met collega's of ondergeschikten Problemen met cliënten/patiënten Geweld, seksuele intimidatie Geweld, seksuele intimidatie Anders Totaal N

65% 24% 14% 12% 8% 7% 5% 4% 2% 2% 1% 19% 100% 562

Meer antwoorden mogelijk

De omstandigheden die de klachten veroorzaken, verschillen naar achtergrondkenmerken van de respondenten. · Ambulancechauffeurs en –verplegers geven met respectievelijk 71% en 68% vaker aan dat hun klachten worden veroorzaakt doordat het werk lichamelijk te zwaar is dan centralisten op de meldkamer (6%) en werknemers in overige functies (47%). Een grote veroorzaker van klachten bij medewerkers op de centrale en in overige functies is het langdurig verrichten van dezelfde handelingen en het langdurig achter de computer werken, respectievelijk 31% en 40%. · Werknemers in de ambulancezorg die van 13 tot en met 24 uur in de week werken, geven vaker aan dat werkdruk en werkstress de veroorzaker is van hun klachten, dan werknemers die meer dan 24 uur werken per week. Zij zien het langdurig hetzelfde werk doen en achter de computer zitten ook vaker als de oorzaak van hun klachten. Een relatief groot deel (20%) van de centralisten op de meldkamer werkt van 13 tot en met 24 uur per week. · Met het toenemen van de leeftijd, vinden medewerkers in de ambulancezorg het lichamelijk zware werk vaker een oorzaak voor hun klachten dan hun jongere collega’s. · Mannen vinden vaker dan vrouwen het lichamelijk zware werk de oorzaak van hun klachten. Dit valt te verklaren doordat een groter deel van de mannen werkzaam is als ambulanceverpleegkundige of –chauffeur dan bij de vrouwelijke werknemers in de ambulancezorg.

21

3.3

Conclusie

Verzuim in totaal langer dan 13 weken Van de werknemers in de ambulancezorg die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd, heeft 7% in totaal meer dan 13 weken verzuimd. Dit is 3,5% van alle werknemers in de ambulancezorg. Werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar verzuimen meer dan gemiddeld langer dan in totaal 13 weken. Verzuimpercentage Het gemiddelde verzuimpercentage is 6%. Een aantal groepen werknemers heeft een hoger dan gemiddeld verzuimpercentage: ambulanceverpleegkundigen, werknemers van 45 jaar en ouder, vrouwelijke werknemers, werknemers die tussen de 13 en 32 uur werken en werknemers die werken in een bedrijf met 50 tot en met 99 werknemers. Ambulanceverpleegkundigen en werknemers vanaf 45 jaar zijn vaker dan gemiddeld van mening dat de klachten die dit verzuim hebben veroorzaakt, hoofdzakelijk het gevolg zijn van hun werk. Oorzaken verzuim Over het algemeen zijn de drie meest genoemde oorzaken van ziekteverzuim: ‘griep’, ‘rugklachten’ en ‘klachten aan nek, schouders, armen, polsen en handen’. Het zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs die verzuimen vanwege rugklachten evenals de werknemers met een leeftijd van 45 jaar of ouder. De oorzaak voor deze klachten is voornamelijk het lichamelijk zware werk. De andere vaak genoemde oorzaak van klachten die ziekteverzuim veroorzaken is de werkdruk en werkstress. Belangrijke groepen bij verzuim Ambulanceverpleegkundigen hebben een hoger dan gemiddeld verzuimpercentage en zijn daarnaast vaker dan gemiddeld van mening dat hun klachten hoofdzakelijk het gevolg zijn van het werk dat ze doen. Zij verzuimen relatief veel met rugklachten veroorzaakt door het lichamelijk te zware werk, net zoals de ambulancechauffeurs. Werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar hebben niet alleen een hoger dan gemiddeld verzuimpercentage maar verzuimen daarnaast vaker dan gemiddeld 13 weken en zijn van mening dat hun klachten hoofdzakelijk worden veroorzaakt door hun werk. Zij verzuimen relatief veel met rugklachten, veroorzaakt door het lichamelijk zware werk. De helft van deze werknemers is ambulanceverpleegkundige, 35% is ambulancechauffeur. Van de ambulanceverpleegkundigen is 37% van 45 tot en met 54 jaar oud. Van de ambulancechauffeurs is 31% van 45 tot en met 54 jaar oud. Het zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en chauffeurs van 45 tot en met 54 jaar oud die risico lopen te verzuimen en langdurig uit te vallen. Om het ziekteverzuim en langdurig verzuim te verlagen, is het dus aan te raden specifieke maatregelen op de werkplek te nemen voor deze groep werknemers.

22

4

Werkdruk en werkstress

Van alle werknemers die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd en hebben aangegeven dat hun klachten zijn veroorzaakt door het werk, heeft ongeveer een kwart verzuimd vanwege klachten die zijn veroorzaakt door werkdruk en werkstress. Een van de doelstellingen in het arboconvenant ambulancezorg is het terugbrengen van de blootstelling van werknemers in de ambulancezorg aan psychische belasting. Werkdruk en werkstress zijn een onderdeel van psychische belasting. In de MA zijn werkdruk en werkstress verdeeld in een aantal thema’s. De thema’s voor werkdruk zijn: · Werktempo en –hoeveelheid · Emotionele belasting · Afwisseling in het werk · Zelfstandigheid in het werk · Relatie met de direct leidinggevende. De thema’s voor werkstress zijn: · Plezier in het werk · Herstelbehoefte. In dit hoofdstuk komen de risicopopulaties van een aantal thema’s binnen het arbeidsrisico werkdruk en werkstress aan de orde. Dit wordt gedaan met kengetallen; het percentage werknemers dat kans loopt op beperkingen in het functioneren, of uitval ten gevolge van blootstelling aan een bepaald arbeidsrisico. De kengetallen zijn overschrijdingen van grenswaarden. Deze grenswaarden zijn bepaald door de opstellers van de MA en gelden voor elke sector en branche. Of een grenswaarde wordt overschreden, is te zien aan zogeheten schaalscores. Bij elk thema zijn voor de werknemers in de ambulancezorg in het algemeen en gespecificeerd naar persoonlijke kenmerken schaalscores berekend. Wanneer een schaalscore hoger is dan de grenswaarde, behoort iemand tot de risicogroep. Omdat alleen voor ‘werktempo en –hoeveelheid’, ‘emotionele belasting’, en ‘herstelbehoefte’ grenswaarden bekend zijn, kunnen we voor die arbeidsrisico’s risicogroepen berekenen. Bij de overige thema’s zijn wel de schaalscores berekend, die zijn te gebruiken als een referentiekader voor volgende metingen. Overigens zijn de schaalscores van verschillende thema’s niet met elkaar te vergelijken. Een hoge score staat niet zondermeer gelijk aan een hoog risico. Hoofdstuk 4 behandelt eerst de schaalscores op de verschillende thema’s. Vervolgens worden de risicogroepen blootstelling werkdruk (werktempo en –hoeveelheid), blootstelling emotionele belasting en klachten werkstress (herstelbehoefte) behandeld.

23

4.1

Schaalscores werkdruk en werkstress

In tabel 4.1 staan de gemiddelde schaalscores op het arbeidsrisico werkdruk en werkstress van de werknemers in de ambulancezorg weergegeven. De gemiddelde schaalscores gespecificeerd naar persoonlijke kenmerken staan in bijlage 4. Tabel 4.1

Gemiddelde schaalscores werkdruk en werkstress

Thema Werkdruk · Werktempo en hoeveelheid · Emotionele belasting · Afwisseling · Zelfstandigheid · Relatie direct leidinggevende Werkstress · Plezier in het werk · Herstelbehoefte

Gemiddelde score

Grenswaarde

N

38,3 41,8 30 60,5 30

57,57 38,20

2.410 2.411 2.414 2.402 2.407

6,7 24,4

54,54

2.409 2.406

Van de drie schaalscores die kunnen worden vergeleken met een grenswaarde is alleen het gemiddelde van de emotionele belasting boven de grenswaarde. Dit betekent dat werknemers in de ambulancezorg een hoge emotionele belasting hebben. De overige gemiddelden liggen onder de grenswaarden. Dit wil overigens niet zeggen dat er geen risicogroepen zijn voor die arbeidsrisico’s. De risicogroepen voor werktempo en –hoeveelheid (werkdruk) en herstelbehoefte (werkstress) zijn alleen kleiner dan die van emotionele belasting. De risicogroepen staan beschreven in paragraaf 4.2 tot en met 4.5. Significante verschillen tussen werknemers Met uitzondering van de schaalscores die kunnen worden vergeleken met een grenswaarde, hebben de schaalscores genoemd in tabel 4.1 geen referentiekader. Er kan dus niet worden gezegd of de scores hoog zijn of juist laag. Voor elk thema kan wel naar verschillen tussen de groepen werknemers worden gekeken. De significante verschillen tussen werknemers staan hieronder per thema weergegeven. Een significant verschil wil zeggen dat het verschil tussen werknemers niet op toeval berust en dus veroorzaakt wordt door daadwerkelijke verschillen tussen de groepen. Wanneer werknemers significant hoger scoren op een thema dan hun collega’s mag worden aangenomen dat dit thema voor hen een groter risico op psychische vermoeidheid (zoals een burn-out) betekent. Werktempo- en hoeveelheid Werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op de schaal ‘werktempo en – hoeveelheid’ ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid. · De gemiddelde score van de werknemers in de ambulancezorg op werktempo- en hoeveelheid is 38,3. De centralisten in de meldkamer en werknemers in overige functies scoren significant hoger op werktempo en –hoeveelheid dan ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs. Centralisten in de meldkamer en werknemers in overige functies ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. · Werknemers van 45 jaar en ouder scoren significant hoger op werktempo en hoeveelheid dan hun jongere collega’s. Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder.

24

· · · · ·

Mannelijke werknemers in de ambulancezorg scoren significant hoger op werktempo en – hoeveelheid dan vrouwen. Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. Werknemers in overheidsdienst scoren significant hoger dan werknemers in dienst van een particulier bedrijf. Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. Werknemers in de ambulancezorg die 37 tot en met 40 uur werken scoren significant hoger dan werknemers die 24 uur of minder werken. Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. Werknemers met een vaste aanstelling scoren significant hoger dan werknemers met een tijdelijk aanstelling. Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder. Werknemers in een bedrijf met 20 werknemers of meer scoren significant hoger op werktempo en –hoeveelheid dan werknemers in kleinere bedrijven (met uitzondering van bedrijven met minder dan 5 werknemers). Zij ervaren hun werkdruk als significant zwaarder.

Emotionele belasting Werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op de schaal ‘emotionele belasting’ ervaren de emotionele belasting van hun werkzaamheden significant zwaarder dan hun collega’s. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid en in dit geval dus het zwaarder ervaren van emotionele belasting van de werkzaamheden. · De ambulanceverpleegkundigen en de centralisten meldkamer scoren significant hoger op emotionele belasting dan ambulancechauffeurs en medewerkers in overige functies. Dit houdt in dat de ambulanceverpleegkundigen en de centralisten op de meldkamer een hogere emotionele belasting ervaren. · Werknemers in de ambulancezorg van 45 tot en met 54 jaar oud scoren significant hoger op emotionele belasting dan hun jongere collega’s. Dit houdt in dat de werknemers van 45 tot en met 54 jaar oud een hogere emotionele belasting ervaren. · Mannelijke werknemers in de ambulancezorg scoren significant hoger op emotionele belasting dan vrouwen. Dit houdt in dat mannelijke werknemers een hogere emotionele belasting ervaren. Mannelijke werknemers zijn over het algemeen langer werkzaam in de gezondheidszorg en langer in dienst bij de instelling waar ze nu werkzaam zijn. Dit kan een verklaring zijn voor de hogere emotionele belasting van de mannelijke werknemers. · Werknemers in overheidsdienst scoren significant hoger dan werknemers in dienst van een particulier bedrijf. Dit houdt in dat werknemers in overheidsdienst een hogere emotionele belasting ervaren. · Werknemers in de ambulancezorg die 13 tot en met 24 uur werken per week scoren significant lager op emotionele belasting dan hun collega’s. Dit houdt in dat de werknemers die 13 tot en met 24 uur werken een hogere emotionele belasting ervaren. · Werknemers met een vaste aanstelling scoren significant hoger dan werknemers met een tijdelijk aanstelling. Dit houdt in dat werknemers met een vaste aanstelling een hogere emotionele belasting ervaren. · Werknemers in de ambulancezorg met een hogere beroepsopleiding scoren significant hoger dan hun collega’s met een VMBO-opleiding. Dit houdt in dat werknemers met een hogere beroepsopleiding een hogere emotionele belasting ervaren. · Werknemers werkzaam in een bedrijf met tussen de 50 en 100 werknemers scoren significant hoger op emotionele belasting dan werknemers werkzaam in een bedrijf met minder dan 20 werknemers. Werknemers werkzaam in een bedrijf met 100 medewerkers of meer scoren hoger op emotionele belasting dan werknemers in een bedrijf met minder dan vijf werknemers en een bedrijf met 10 tot 20 werknemers. De werknemers die significant hoger scoren op emotionele belasting ervaren een hogere emotionele belasting.

25

Afwisseling Werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op de schaal ‘afwisseling’ ervaren minder afwisseling in hun werkzaamheden. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid. Hoe minder afwisseling men ervaart in het werk, hoe groter het risico op psychische vermoeidheid. · Werknemers die werkzaam zijn als centralist op de meldkamer scoren op afwisseling significant hoger dan hun collega’s. Dit houdt in dat centralisten op de meldkamer minder afwisseling in het werk ervaren. · Werknemers van 55 jaar en ouder scoren significant hoger op afwisseling dan werknemers van 25 tot en met 34 jaar. Dit houdt dus in dat zij minder afwisseling in het werk ervaren. · Werknemers in dienst bij een particulier bedrijf scoren significant hoger op afwisseling dan werknemers in overheidsdienst. Medewerkers van een particulier bedrijf ervaren dus minder afwisseling in het werk. Zelfstandigheid Werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op schaal ‘zelfstandigheid’ ervaren significant minder zelfstandigheid in de werkzaamheden die ze uitvoeren dan hun collega’s. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid. Wanneer werknemers minder zelfstandigheid ervaren in hun werk hebben zij een groter risico op psychische vermoeidheid. · De verschillen tussen de functiegroepen binnen de ambulancezorg zijn allen significant. De ambulancechauffeur heeft de hoogste schaalscore. Dat betekent dat de ambulancechauffeur significant minder zelfstandigheid dan zijn collega’s ervaart in zijn werk. · Werknemers met een leeftijd van 45 tot en met 54 jaar scoren significant hoger dan werknemers met een leeftijd tussen van 25 tot en met 34 jaar en ervaren significant minder zelfstandigheid. · Mannelijke werknemers in de ambulancezorg scoren significant hoger op zelfstandigheid dan vrouwen en ervaren dus ook significant minder zelfstandigheid. · Werknemers met een opleiding op MBO-niveau of op VMBO-niveau scoren significant hoger dan werknemers met een opleiding op HAVO-, HBO- of WO-niveau. Zij ervaren significant minder zelfstandigheid in het werk. Werknemers met alleen basisonderwijs ervaren significant minder zelfstandigheid in het werk dan werknemers met een universitaire opleiding. · Werknemers die in organisaties werken met vijf medewerkers of meer scoren significant hoger op zelfstandigheid en ervaren dus significant minder zelfstandigheid dan werknemers in een bedrijf met minder dan vijf werknemers. Relatie met leidinggevende Werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op de schaal ‘relatie met hun leidinggevenden’, denken significant negatiever over die relatie met hun leidinggevende. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid en een slechte relatie met de leidinggevende draagt bij aan psychische vermoeidheid. · De centralist op de meldkamer scoort significant hoger op relatie met leidinggevende dan de ambulancechauffeur en de ambulanceverpleegkundige. De ambulanceverpleegkundige scoort significant hoger dan de ambulancechauffeur. De werknemers die hoger scoren, hebben een slechtere relatie met hun leidinggevende. · Werknemers met een leeftijd van 45 tot en met 54 jaar oud scoren significant hoger dan werknemers van 35 tot en met 44 jaar oud en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende.

26

· · · · ·

Werknemers in overheidsdienst scoren significant hoger dan werknemers in dienst bij een particulier bedrijf en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende. Werknemers die 25 tot en met 32 uur werken scoren significant hoger dan werknemers die maximaal 12 uur werken en werknemers die tussen 37 tot en met 40 uur werken en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende. Werknemers met een vaste aanstelling scoren significant hoger dan werknemers met een andere aanstelling dan vast of tijdelijk en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende. Werknemers met een HBO-opleiding scoren significant hoger dan werknemers met een opleiding op VMBO-niveau en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende. Werknemers in een bedrijf met 100 of meer werknemers en werknemers in een bedrijf met 10 tot en met 19 werknemers scoren significant hoger dan werknemers in een bedrijf met vijf tot en met negen werknemers en hebben dus een slechtere relatie met hun leidinggevende.

Plezier in het werk De werknemers in de ambulancezorg die significant hoger scoren op de schaal ‘plezier in het werk’, hebben significant minder plezier in het werk. Een hogere score betekent een groter risico op psychische vermoeidheid en minder plezier in het werk draagt bij aan psychische vermoeidheid. · De ambulanceverpleegkundigen scoren significant hoger op ‘plezier in het werk’ – en hebben dus significant minder plezier in het werk - dan de ambulancechauffeurs. Ook werknemers in overige functies scoren significant hoger dan ambulancechauffeurs. · Werknemers van 55 jaar en ouder scoren significant hoger op ‘plezier in het werk’ – en hebben dus significant minder plezier in het werk – dan hun jongere collega’s.1 Werknemers van 45 jaar tot en met 54 jaar scoren op hun beurt weer hoger dan hun jongere collega’s, enz. Herstelbehoefte Werknemers die significant hoger scoren op herstelbehoefte hebben significant meer herstelbehoefte na het werk. Een hogere score betekent een groter risico op uitval door psychische vermoeidheid. Een werknemer die veel herstelbehoefte heeft na het werk, heeft over het algemeen een groter risico om uit te vallen met psychische vermoeidheid. · De centralisten op de meldkamer hebben een significant hogere herstelbehoefte dan ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs. · Werknemer vanaf 45 jaar hebben een significant hogere herstelbehoefte dan jongere collega’s. · Werknemers is overheidsdienst hebben een significant hogere herstelbehoefte dan werknemers in particuliere dienst. · Werknemers die minimaal 33 uur per week werken, hebben een significant hogere herstelbehoefte dan werknemers die maximaal 12 uur per week werken. · Werknemers met een vaste aanstelling hebben een significant hogere herstelbehoefte dan werknemers met een tijdelijke aanstelling.

______________ 1

Met uitzondering van werknemers jonger dan 24 jaar. Zij scoren laag en hebben dus meer plezier in het werk dan hun oudere collega’s. Het aantal jongen werknemers dat mee heeft gedaan aan het onderzoek is heel laag (N=14) wat verklaart dat dit geen significant verschil is en dus op toeval kan berusten.

27

Er is een aantal werknemers die voor meer van deze thema’s een significant hogere schaalscore hebben dan hun collega’s en dus meer worden blootgesteld aan deze arbeidsrisico’s of er meer klachten van ondervinden. Allereerst zijn dat de centralisten op de meldkamer, gevolgd door de ambulanceverpleegkundigen. Werknemers van 45 of ouder ervaren bij de meeste thema’s van werkdruk en werkstress meer blootstelling aan het arbeidsrisico en hebben vaker klachten als gevolg van deze. Datzelfde geldt voor werknemers in de ambulancezorg met een vast contract en werknemers in overheidsdienst.

4.2

Werktempo en –hoeveelheid

De werknemers in de ambulancezorg die op het thema ‘werktempo en – hoeveelheid’ een 57,57 of hoger hebben gescoord, vallen in de risicogroep werkdruk. Deze werknemers hebben ‘vaak of altijd’ geantwoord op vragen over werktempo en –hoeveelheid en problemen met tijdsdruk. Dit betekent dat zij volgens de definitie van de MA een groot risico hebben om uit te vallen met psychische problemen, die voor een substantieel deel werkgebonden zijn. In de ambulancezorg valt gemiddeld 9% van de werknemers in de risicogroep. Ter vergelijking; het gemiddelde uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden was in 2003 19,9%. In tabel 4.2 staat een vergelijking met andere sectoren. Tabel 4.2

Risicogroep werkdruk ambulancezorg en vergelijkbare sectoren

Sector Ambulancezorg 2004 GGZ 200411 Gehandicaptenzorg 200312 Ziekenhuizen 200313 Landelijk gemiddelde 200414

Risicogroep werkdruk 9% 26% 25% 24% 19,9%

Uit tabel 4.2 blijkt dat de risicogroep werkdruk - de werknemers die hebben aangegeven vaak tot altijd onder werkdruk te werken – binnen de ambulancezorg relatief klein is in vergelijking met andere sectoren. Tussen de werknemers in de ambulancezorg blijken wel verschillen te bestaan. De grootte van de risico’s staan in tabel 4.3 weergegeven.

______________ 11

Bron: Evaluatie Arboconvenant GGZ, eindmeting, Research voor Beleid, Leiden september 2004. Bron: Monitor Arboconvenant Gehandicaptenzorg, meting 2003, Bureau Bartels, Amersfoort 2003. 13 Bron: Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen, tussenmeting, Research voor Beleid, Leiden 2004. 14 Bron: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 72. 12

28

Tabel 4.3

Functie

Risicogroepen werkdruk werknemers ambulancezorg

Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulier bedrijf Overheidsdienst Omvang 37 t/m 40 uur dienstverband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte 1 t/m 4 werknemers bedrijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

% 6% 7% 23% 29% 2% 5% 16% 16% 6% 9% 5% 11% 13% 8% 8% 7% 8% 9% 2% 10% 19% 10% 8% 8% 8% 25% 50% 5% 6% 9% 10% 10% 9%

N 69 68 45 29 9 52 131 19 30 181 50 161 38 138 22 10 3 205 1 5 6 59 22 55 65 3 1 4 23 86 42 55 211

De centralisten op de meldkamer en werknemers in overige functies vormen een grotere risicogroep werkdruk dan ambulancechauffeurs en –verpleegkundigen. Hoe ouder de werknemers in de ambulancezorg zijn, hoe vaker zij onder werkdruk te moeten werken. Werknemers in overheidsdienst werken vaker onder werkdruk dan werknemers bij een particulier bedrijf.

29

4.3

Emotionele belasting

Een tweede thema dat van invloed is op de werkdruk, is emotionele belasting. De werknemers in de ambulancezorg die een schaalscore van 38,20 of hoger hebben gehaald op het thema ‘emotionele belasting’ vallen in de risicogroep emotionele belasting. Volgens de definitie van de MA mag van hen worden aangenomen dat de ervaren emotionele belasting substantieel kan bijdragen aan het ontstaan van ernstige psychische vermoeidheid. De risicogroep van de werknemers in de ambulancezorg is 49%. Dat betekent dat de helft van de werknemers in de ambulancezorg het werk vaak of altijd emotioneel belastend vindt. Van de gemiddelde Nederlandse werknemers valt 17,3% in de risicogroep emotionele belasting. Werknemers in de ambulancezorg hebben dus een zwaardere emotionele belasting dan gemiddeld. De sectoren die in tabel 4.4 worden vergeleken, hebben allen een flink grotere risicogroep emotionele belasting dan gemiddeld in Nederland. Tabel 4.4

Risicogroep emotionele belasting ambulancezorg en vergelijkbare sectoren


Risicogroep emotionele belasting 49% 63% 33% 34% 17,3%

______________ 15


30

Tabel 4.5 geeft de verschillen tussen de werknemers in de ambulancezorg weer. Tabel 4.5

Functie

Risicogroep emotionele belasting werknemers ambulancezorg

Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulier bedrijf Overheidsdienst Omvang 37 t/m 40 uur dienstverband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

% 52% 45% 57% 40% 21% 43% 46% 57% 45% 43% 50% 41% 54% 49% 49% 53% 36% 49% 50% 28% 38% 48% 45% 51% 49% 52% 50% 50% 37% 42% 49% 56% 50% 49%

N 597 425 114 40 3 190 447 482 54 203 972 406 766 143 812 147 51 19 1.139 15 19 15 251 146 326 427 6 1 31 155 484 237 267 1.177

De centralisten hebben een relatief grote risicogroep. Wanneer naar de leeftijd van de werknemers in de ambulancezorg wordt gekeken, is te zien dat werknemers in de leeftijd van 45 tot en met 54 jaar oud, een grote risicogroep vormen in vergelijking tot andere werknemers. De totale risicogroep emotionele belasting is aanzienlijk groter dan de risicogroep werkdruk. De emotionele belasting van het werk draagt meer bij aan het gevoel van werkdruk dan het werktempo en de werkhoeveelheid.

31

4.4

Herstelbehoefte

Het thema dat naast ‘plezier in het werk’ de blootstelling aan werkstress bepaalt is ‘herstelbehoefte’. Werknemers in de ambulancezorg die een schaalscore van 54,54 of hoger op het thema ‘herstelbehoefte’ hebben behaald, horen tot de risicogroep werkstress. Zij hebben aangegeven dat zij tijd nodig hebben om zich te ontspannen na het werk en uitgeput zijn aan het einde van de dag. Werknemers in de risicogroep werkstress hebben een groot risico om uit te vallen met psychische klachten, die voor een substantieel deel werkgebonden zijn. Van de werknemers in de ambulancezorg hoort 20% tot de risicogroep werkstress. Het landelijke gemiddelde is 26,2%. In tabel 4.6 staat een vergelijking met andere sectoren. Tabel 4.6

Risicogroep werkstress ambulancezorg en vergelijkbare sectoren


Risicogroep werkstress 20% 35% 26% 34% 26,2%

Een vijfde van de werknemers in de ambulancezorg valt in de risicogroep werkstress en heeft een grote herstelbehoefte na het werk. Dit aantal is lager dan het landelijk gemiddelde en lager dan vergelijkbare sectoren.

______________ 19


32

Tabel 4.7 geeft de verschillen tussen de werknemers in de ambulancezorg weer. Tabel 4.7

Functie

Risicogroep werkstress werknemers ambulancezorg


% 19% 18% 34% 27% 7% 15% 15% 29% 28% 20% 21% 19% 21% 22% 20% 24% 20% 21% 6% 10% 16% 21% 26% 18% 21% 8% 18% 21% 19% 21% 23% 20%

N 224 173 68 27 1 67 143 247 33 92 400 189 302 63 333 67 28 483 3 5 5 116 74 123 171 1 15 79 187 88 123 2.406

Werknemers met een groter risico dan gemiddeld in de sector zijn de centralisten op de meldkamer en de werknemers van 45 jaar en ouder. Centralisten op de meldkamer en werknemers van 45 tot en met 54 jaar hebben een groter risico dan gemiddeld op werkdruk en op werkstress.

33

4.5

Relatie werkdruk, emotionele belasting en werkstress

Er is tevens gekeken naar een relatie tussen de risicogroepen werkdruk, emotionele belasting en werkstress. Er zijn drie soorten verbanden tussen werknemers die blootstaan aan deze arbeidsrisico’s onderzocht: 1. de werknemers bij wie een hoge herstelbehoefte zeer waarschijnlijk samenhangt met de werkdruk (werktempo en -hoeveelheid en herstelbehoefte/werkstress) 2. de werknemers bij wie een hoge herstelbehoefte zeer waarschijnlijk samenhangt met de emotionele belasting (emotionele belasting en herstelbehoefte) 3. de werknemers bij wie de hoge herstelbehoefte zeer waarschijnlijk samenhangt met de werkdruk in combinatie met de emotionele belasting. 1. Werknemers met werkstress als gevolg van werkdruk Gemiddeld heeft 6% van de werknemers in de ambulancezorg een hoge herstelbehoefte als gevolg van het werktempo en de werkhoeveelheid. Het landelijk gemiddelde is 10,9%23. Er zijn verschillen tussen de werknemers. Zo heeft 16% van de centralisten op de meldkamer en 17% van de werknemers in overige functies een hoge herstelbehoefte als gevolg van werkdruk. Van de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs is dit 4%. Wat betreft leeftijd geldt dat 10% van de werknemers van 45 tot en met 54 jaar een hoge herstelbehoefte heeft als gevolg van de werkdruk. Van de werknemers van 35 tot en met 44 jaar is dit 3%. De risicogroep in overheidsdienst is groter dan de risicogroep bij een particulier bedrijf. 2. Werknemers met werkstress als gevolg van emotionele belasting Gemiddeld heeft 15% van de werknemers in de ambulancezorg een herstelbehoefte als gevolg van emotionele belasting. Het landelijk gemiddelde is 7,4%.24 Tussen de groepen werknemers in de ambulancezorg zijn verschillen. Wanneer naar de functies wordt gekeken, dan vormen de centralisten meldkamer de grootste risicogroep met 26%. De risicogroep van ambulanceverpleegkundigen is 16% en die van ambulancechauffeurs en werknemers in overige functies 13%. Als de werknemers worden onderscheiden op basis van leeftijd dan is te zien dat werknemers van 45 tot en met 54 jaar de grootste risicogroep vormen, namelijk 23%. Dat betekent dat bij bijna een kwart van de werknemers van 45 tot en met 54 jaar met een herstelbehoefte deze samenhangt met de emotionele belasting die zij ervaren van het werk. De risicogroep in overheidsdienst is groter dan de risicogroep bij een particulier bedrijf. 3. Werknemers met werkstress als gevolg van werkdruk en emotionele belasting Van de werknemers in de ambulancezorg met hoge herstelbehoefte hangt deze bij 5% samen met de werkdruk en emotionele belasting van het werk. De centralisten meldkamer hebben de grootste risicogroep met 15%. Werknemers vanaf 45 jaar hebben met 9% een grotere risicogroep dan de jongere werknemers waar van de risicogroep 3% is tussen de 35 en 44 en 1% tussen de 25 en 34. De risicogroep in overheidsdienst is groter dan de risicogroep bij een particulier bedrijf.

______________ 23

De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 72. 24 De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 72.

34

4.6

Conclusie

Een van de doelstellingen van het arboconvenant ambulancezorg is het terugbrengen van de risicopopulatie werkdruk en werkstress. De risicopopulatie werkdruk en werkstress heeft een grotere kans op psychische vermoeidheid omdat zij hoog scoren op de thema’s werktempo en – hoeveelheid, emotionele belasting, gebrek aan afwisseling werk, weinig zelfstandigheid in werk en de relatie met leidinggevende. Daarnaast heeft de risicopopulatie een grotere kans om ziek te worden of functiebeperkingen te hebben als gevolg van deze psychische vermoeidheid, zoals een grote herstelbehoefte en weinig plezier in het werk. De gemiddelde risicopopulatie van de ambulancezorg bij de thema’s behorende bij werkdruk en werkstress is in vergelijking tot het landelijk gemiddelde niet hoog. De risicopopulaties werkdruk, emotionele belasting en werkstress zijn tevens vergeleken met de sectoren GGZ, ziekenhuizen en gehandicaptenzorg. Werknemers in de ambulancezorg blijken met name last te hebben van een grote emotionele belasting. Van de werknemers in de ambulancezorg zijn een paar risicogroepen te definiëren die een grotere kans hebben op blootstelling aan werkdruk en werkstress en ziekteverzuim als gevolg daarvan. Grootste risicogroepen werkdruk en werkstress werknemers ambulancezorg · De centralisten meldkamer vormen bij het arbeidsrisico werkdruk en werkstress een risicogroep. Zij ervaren het werk als emotioneel belastend en hebben relatief vaak een herstelbehoefte na hun werk. · Werknemers van 45 jaar en ouder vormen bij alle thema’s die werkdruk en werkstress vergroten een risicogroep. Zij hebben een grotere kans om uit te vallen als gevolg van werkdruk en werkstress. · Werknemers in overheidsdienst vormen bij alle thema’s binnen werkdruk en werkstress de grootste risicogroep.

35

36

5

Fysieke belasting

In het arboconvenant ambulancezorg staat als doelstelling het verminderen van blootstelling van werknemers aan fysieke belasting die verband houdt met tillen, duwen en trekken. Het percentage waarmee de blootstelling moet worden verminderd is afhankelijk van de uitkomsten in deze nulmeting. Van de 51% werknemers in de ambulancezorg die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd en hebben aangegeven dat hun verzuim is veroorzaakt door het werk dat ze uitvoeren, zegt 65% dat het werk lichamelijk te zwaar is. De zware fysieke belasting lijkt hiermee een belangrijk arbeidsrisico voor de werknemers in de ambulancezorg. In dit hoofdstuk wordt gekeken naar de fysieke belasting veroorzaakt door tillen van zware lasten en naar de omstandigheden waarin dit gebeurt. Anders dan bij het arbeidsrisico werkdruk en werkstress wordt niet gewerkt met risicopopulaties. Er zijn namelijk, door de opstellers van de vragenlijst, (nog) geen grenswaarden bepaald voor het arbeidsrisico fysieke belasting. In dit hoofdstuk is de blootstelling van werknemers aan fysieke belasting beschreven en een vergelijking gemaakt met het landelijk gemiddelde.

5.1

Tillen, duwen/trekken en dragen

Ten eerste is gekeken naar blootstelling aan fysieke belasting. Fysieke belasting bestaat uit de lasten die werknemers in de ambulancezorg moeten tillen, duwen of trekken en dragen. De lasten zijn meer dan vijf kg voor fysieke belasting en meer dan 25 kg voor zeer zware fysieke belasting. De werknemers in de ambulancezorg die zijn blootgesteld aan fysieke belasting door tillen, duwen/trekken en dragen (meer dan vijf kilo) en zeer zware fysieke belasting door tillen, duwen/trekken en dragen (meer dan 25 kilo), hebben in de vragenlijst aangegeven dat zij (heel) vaak of regelmatig deze lasten moeten tillen, duwen/trekken en dragen. Tillen, duwen/trekken en dragen lasten Van de werknemers in de ambulancezorg moet 89% (heel) vaak tot regelmatig lasten van meer dan 5 kilo tillen, duwen of trekken en dragen. Het tillen komt net iets meer voor dan duwen of trekken en dragen. Tabel 5.1

Blootstelling fysieke belasting tillen, duwen/trekken en dragen Ambulancezorg

Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 5 kilo tillen Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 5 kilo duwen/trekken Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 5 kilo dragen Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 5 kilo tillen, duwen/trekken en dragen

95% 92% 93% 89%

Landelijk gemiddelde25 34,2% 28,9% 29,6% -

______________ 25

Bron landelijk gemiddelde: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 57.

37

In tabel 5.1 is te zien hoe groot het verschil is tussen werknemers in de ambulancezorg en de Nederlandse gemiddelde blootstelling aan fysieke belasting door tillen, duwen/trekken en dragen. Het gaat hierbij met name om de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs, die zijn nagenoeg allemaal blootgesteld aan fysieke belasting tillen, duwen/trekken en dragen. Voor dit kengetal is geen landelijk gemiddelde bekend. Tabel 5.2

Blootstelling fysieke belasting tillen, duwen/trekken en dragen naar functie Ambulanceverpleegkundigen

Ambulancechauffeurs

Centralist meldkamer

Overige functies

98% 2%

98% 2%

21% 79%

52% 48%

Ja Nee

Tillen, duwen/trekken en dragen zeer zware lasten Van de werknemers in de ambulancezorg moet 88% (heel) vaak tot regelmatig lasten van meer dan 25 kilo tillen, duwen of trekken en dragen. Zij zijn blootgesteld aan zeer zware fysieke belasting tillen, duwen/trekken en dragen. Er is dus een aanzienlijk aantal werknemers in de ambulancezorg dat (heel) vaak tot regelmatig zware en zeer zware lasten tillen en daarmee zijn blootgesteld aan zowel fysieke belasting als zeer zware fysieke belasting door tillen, duwen of trekken en dragen. Tabel 5.3

Blootstelling aan zeer zware fysieke belasting door tillen, duwen of trekken en dragen Ambulancezorg

Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 25 kilo tillen Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 25 kilo duwen/trekken Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 25 kilo dragen Heel vaak tot regelmatig last van meer dan 25 kilo tillen, duwen/trekken en dragen

92% 90% 87% 88%

Landelijk gemiddelde26 11,2% 15,4% 8,4% -

De werknemers in de ambulancezorg zijn, zoals tabel 5.3 laat zien, veel meer dan gemiddeld in Nederland blootgesteld aan zeer zware fysieke belasting veroorzaakt door tillen, duwen/trekken en dragen. Ook hier gaat het met name om de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs die bijna allemaal zijn blootgesteld aan zeer zware fysieke belasting door tillen, duwen/trekken en dragen. Tabel 5.4

Blootstelling aan zeer zware fysieke belasting door tillen, duwen of trekken en dragen naar functie

Ja Nee

Ambulanceverpleegkundigen 97% 3%

Ambulancechauffeurs 96% 4%

Centralist meldkamer 20% 80%

Overige functies 51% 49%

______________ 26


38

Tillen van patiënten De werknemers in de ambulancezorg is gevraagd naar hun mening over het tillen van patiënten. In totaal ervaart 72% het tillen van patiënten heel vaak tot regelmatig als een zware belasting, 67% ervaart het verplaatsen van patiënten regelmatig als een zware belasting en 50% ervaart het duwen aan en trekken van een brancard heel vaak tot regelmatig als een zware belasting. Dit zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs. Tabel 5.5

Heel vaak/regelmatig tillen van patiënten ervaren als zware belasting Gemiddelde

Ambulance- Ambulancechauf

werknemers verpleegkundigen

Centralist

Overige

feurs

meldkamer

functies

ambulancezorg Tillen patiënt

72%

77%

75%

15%

57%

Verplaatsen patiënt

67%

72%

69%

13%

44%

Duwen/trekken brancard

50%

52%

53%

10%

31%

Opmerkelijk is dat werknemers tussen de 45 en 54 jaar het tillen en verplaatsen van patiënten en het trekken en duwen van een brancard vaker heel vaak en regelmatig als een zware belasting ervaren. Hun blootstelling aan fysieke belasting is echter niet groter dan die van hun jongere collega’s. Mannelijke werknemers ervaren vaker dan vrouwelijke werknemers het tillen en verplaatsen van patiënten en het trekken en duwen van een brancard vaker als een zware belasting. Mannelijke werknemers zijn dan ook vaker blootgesteld aan fysieke belasting. Verzwarende omstandigheden Vervolgens wordt gekeken naar verzwarende omstandigheden in het werk. Verzwarende omstandigheden zijn: · tillen in een ongemakkelijke houding · tillen met de last ver van het lichaam · tillen met een gedraaid bovenlichaam · tillen met een last boven borsthoogte · tillen met één hand · tillen met een last die slecht is vast te pakken of vast te houden. Er is sprake van verzwarende omstandigheden als de werknemers in de ambulancezorg bij één of meer van deze bovengenoemde omstandigheden heeft aangegeven dat zij heel vaak tot regelmatig zo moeten tillen. Er is geen landelijk gemiddelde bekend voor blootstelling aan verzwarende omstandigheden. Van de werknemers in de ambulancezorg zegt 81% te werken onder verzwarende omstandigheden. De meest voorkomende verzwarende omstandigheid die deze werknemers noemen, is het tillen in een ongemakkelijke houding; 86% van de werknemers zegt dit heel vaak tot regelmatig te doen. Van de Nederlandse werknemers tilt gemiddeld 12,7% heel vaak tot regelmatig in een ongemakkelijke houding.

39

Tabel 5.6

Ja Nee

Verzwarende omstandigheden naar functie werknemers ambulancezorg Ambulanceverpleegkundigen

Ambulancechauffeurs


Overige functies

93% 7%

88% 12%

5% 95%

35% 65%

Het merendeel van de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs is niet alleen blootgesteld aan zowel fysieke als zeer zware fysieke belasting, zij tillen in hun werk ook onder verzwarende omstandigheden.

5.2

Fysieke belasting en ziekteverzuim

Er is gekeken of er een verband bestaat tussen het ziekteverzuimpercentage van werknemers in de ambulancezorg en hun blootstelling aan fysieke belasting. Het blijkt dat werknemers die zijn blootgesteld aan fysieke belasting en zeer zware fysieke belasting een hoger ziekteverzuimpercentage hebben dan werknemers die niet zijn blootgesteld. Het verschil is echter niet significant en kan dus op toeval berusten. Werknemers die onder verzwarende omstandigheden werken hebben tevens een hoger ziekteverzuimpercentage. Bij hen is het verschil significant wat betekent dat werknemers die werken onder verzwarende omstandigheden daadwerkelijk een hoger ziekteverzuim hebben. Tabel 5.7

Ziekteverzuim en wel/geen blootstelling fysieke belasting, zeer zware fysieke belasting en verzwarende omstandigheden

Blootstelling fysieke belasting Blootstelling zeer zware fysieke belasting Verzwarende omstandigheden

Ziekteverzuimpercentage wel blootstelling 6,3% 6,4% 6,6%

Ziekteverzuimpercentage geen blootstelling 4,8% 4,6% 4,2%

De ambulanceverpleegkundigen hebben een hoger verzuimpercentage wanneer ze zijn blootgesteld aan fysieke belasting en zeer zware fysieke belasting (beide 7%) dan als ze niet zijn blootgesteld (beide 3%). Ambulanceverpleegkundigen (7%) en ambulancechauffeurs (6%) die werken onder verzwarende omstandigheden hebben een hoger ziekteverzuimpercentage dan ambulanceverpleegkundigen (3%) en ambulancechauffeurs (3%) die niet werken onder verzwarende omstandigheden.

5.3

Houding en beweging

Tenslotte is gekeken naar de werkhouding van werknemers en bewegingen die werknemers in de ambulancezorg maken tijdens het werk.

40

Houding In tabel 5.8 staan de werknemers in de ambulancezorg die de genoemde vragen over hun werkhouding hebben beantwoord met heel vaak of regelmatig. Waar beschikbaar staan de landelijk gemiddelden ernaast ter vergelijking. Tabel 5.8

Heel vaak of regelmatig bepaalde houding tijdens werkzaamheden

In werk buigen of draaien met bovenlichaam In werk buigen of draaien met hoofd/nek In werk buigen of draaien met polsen/handen In werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met bovenlichaam In werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met hoofd/nek In werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met polsen/handen In werk in ongemakkelijke houding werken In werk langdurig in zelfde houding werken In werk ver reiken met handen of armen In werk armen geheven houden In werk lang achtereen staan In werk lang achtereen zitten In werk lang achtereen lopen In werk lang achtereen geknield of gehurkt werken

Ambulancezorg 91% 86% 89% 52%

Landelijk gemiddelde 49,3% 54,4% 24%

48%

22,4%

48%

-

71% 45% 44% 30% 34% 70% 39% 60%

43,3% 14,3% 35,3% 12,6%


In tabel 5.8 is te zien dat werknemers in de ambulancezorg over het algemeen vaker in een houding werken waarin zij ledematen moeten ‘buigen of draaien’ en ‘lang achtereen in dezelfde houding werken’ dan het landelijk gemiddelde. De meest voorkomende werkhoudingen zijn ‘buigen of draaien met het bovenlichaam’, ‘buigen of draaien met het hoofd/nek’ of ‘buigen of draaien met de polsen/handen’, ‘in een ongemakkelijke houding werken’ en ‘lang achtereen zitten’. De verschillen tussen ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs en de centralisten meldkamer en werknemers in overige functies zijn over het algemeen minder groot bij de werkhouding dan bij blootstelling aan fysieke belasting te zien was. · De drie meest voorkomende werkhoudingen die ambulanceverpleegkundigen heel vaak tot regelmatig aanhouden zijn ‘buigen of draaien met het bovenlichaam’ (94%), ‘buigen of draaien met polsen/handen’ (90%) en ‘buigen en draaien met hoofd/nek’ (89%). · De drie meest voorkomende werkhoudingen die ambulancechauffeurs heel vaak tot regelmatig aanhouden zijn ‘buigen of draaien met het bovenlichaam’ (90%), ‘buigen of draaien met polsen/handen’ (88%) en ‘buigen en draaien met hoofd/nek’ (84%). · De drie meest voorkomende werkhoudingen die centralisten op de meldkamer heel vaak tot regelmatig aanhouden zijn ‘lang achtereen zitten’ (96%), ‘buigen met polsen/handen’ (89%) en ‘buigen met hoofd/nek’ (88%) · De drie meest voorkomende werkhoudingen die werknemers in overige functies heel vaak tot regelmatig aanhouden zijn ‘buigen/draaien met polsen/handen’ (84%), ‘buigen en draaien met hoofd/nek’ (80%) en ‘buigen of draaien met het bovenlichaam’ (73%).

41

Kracht, trilling en beweging Van de werknemers in de ambulancezorg geeft 87% aan tijdens het werk heel vaak tot regelmatig te rijden in een voertuig, 83% is heel vaak tot regelmatig actief, 82% geeft aan dat zijn hun werk heel vaak tot regelmatig kracht moeten zetten met hun armen of handen en 69% moet heel vaak tot regelmatig knijpen met hun handen. Ook dit zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs. Werknemers in de ambulancezorg maken over het algemeen minder vaak repeterende bewegingen dan gemiddeld in Nederland. De grote uitzondering hierop zijn de centralisten meldkamer. Van de werknemers in de ambulancezorg maakt 30% heel vaak tot regelmatig dezelfde beweging per minuut met het bovenlichaam, 32% met het hoofd/nek en 37% met de armen. Ter vergelijking, het landelijk gemiddelde is vele malen per minuut dezelfde beweging maken met de armen is 46,5%. Van de centralisten op de meldkamer maakt echter 88% heel vaak tot regelmatig dezelfde beweging met de armen. Van de werknemers in de ambulancezorg moet 37% heel vaak tot regelmatig vele malen dezelfde bewegingen maken met handen/polsen, het landelijk gemiddelde is 54%. Van de centralisten op de meldkamer is dit maar liefst 95%. Vele malen per minuut dezelfde beweging maken met de vingers doet 29% heel vaak tot regelmatig. Het landelijk gemiddelde hiervan is 50,8%. Van de centralisten op de meldkamer is dat 92%.

5.4

Conclusie

Een van de doelstellingen in het arboconvenant ambulancezorg is het terugbrengen van de fysieke belasting van werknemers in de ambulancezorg. De blootstelling aan fysieke belasting heeft als criterium dat de werknemer heel vaak tot regelmatig lasten van meer dan vijf kilo of meer dan 25 kilo moet tillen, duwen of trekken en dragen. Bij meer dan vijf kilo is sprake van fysieke belasting, bij meer dan 25 kilo is sprake van zeer zware fysieke belasting. Blootstelling fysieke belasting Nagenoeg alle ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs zijn blootgesteld aan fysieke belasting en aan zeer zware fysieke belasting. Ongeveer negen op de tien ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs werken onder verzwarende omstandigheden. De helft van de werknemers in overige functies is blootgesteld aan fysieke belasting en zeer zware fysieke belasting. Tabel 5.9

Blootstelling fysieke belasting, zeer zware fysieke belasting en verzwarende omstandigheden werknemers ambulancezorg Ambulance-

Ambulancechau

Centralist

Overige

verpleegkundigen

ffeurs

meldkamer

functies

Blootstelling fysieke belasting Blootstelling zeer zware fysieke belasting

98% 97%

98% 96%

21% 20%

52% 51%

Verzwarende omstandigheden

93%

88%

5%

35%

Fysieke belasting die wordt veroorzaakt door tillen, duwen of trekken en dragen is een aanzienlijk arbeidsrisico voor de ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs. Zeker gezien het feit dat rugklachten als gevolg van lichamelijk zware werkzaamheden een belangrijke oorzaak zijn van het ziekteverzuim.

42

De fysieke belasting lijkt groter in particuliere bedrijven en voor mannelijke werknemers in de ambulancezorg. Werknemers van 45 tot en met 54 jaar oud zijn minder blootgesteld aan fysieke belasting maar ervaren het tillen van patiënten wel als zwaarder dan hun collega’s. Relatie blootstelling fysieke belasting en ziekteverzuim Werknemers in de ambulancezorg die zijn blootgesteld aan fysieke belasting, zeer zware fysieke belasting en verzwarende omstandigheden hebben een hoger ziekteverzuimpercentage dan werknemers die niet staan blootgesteld aan fysieke belasting, zeer zware fysieke belasting en verzwarende omstandigheden. Beweging en houding De meest voorkomende werkhoudingen zijn ‘buigen of draaien met het bovenlichaam’, ‘buigen of draaien met het hoofd/nek of met de polsen/handen’, ‘in een ongemakkelijke houding werken’ en ‘lang achtereen zitten’. De verschillen tussen ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs en de centralisten meldkamer en werknemers in overige functies zijn over het algemeen minder groot bij de werkhouding dan bij blootstelling aan fysieke belasting te zien was. Werknemers in de ambulancezorg maken over het algemeen minder vaak repeterende bewegingen dan gemiddeld in Nederland. De grote uitzondering hierop zijn de centralisten op de meldkamer. Verminderen blootstelling fysieke belasting Om de blootstelling aan fysieke belasting te verminderen, is het noodzakelijk iets te doen aan het tillen, duwen of trekken en dragen van (heel) zware lasten door ambulanceverpleegkundigen en chauffeurs. Daarnaast moet voor de centralisten op de meldkamer het maken van repeterende bewegingen worden verminderd. Het volgende hoofdstuk gaat uitgebreid in op het bewegingsapparaat.

43

44

6

Bewegingsapparaat, armen, nek en schouders

In dit hoofdstuk staan klachten aan het bewegingsapparaat, en dan in het bijzonder de armen, nek en schouders, centraal. Er wordt ingegaan op de klacht zelf, de oorzaak van de klacht en de gevolgen voor het werk. Bij klachten aan het bewegingsapparaat is gekeken naar klachten aan: · nek · schouders · boven in de rug · onder in de rug · ellebogen · polsen/handen · heupen/dijen · knieën · enkels/voeten. Met het arboconvenant ambulancezorg wordt beoogd de blootstelling aan RSI te verminderen. Voor het arbeidsrisico RSI kan, net als bij werkdruk en werkstress, met risicogroepen worden gewerkt. Dit hoofdstuk definieert de risicogroepen RSI in de ambulancezorg. De risicogroep bestaat steeds uit de werknemers die de grenswaarde van RSI-klachten overschrijden.

6.1

Klachten bewegingsapparaat

De werknemers in de ambulancezorg is gevraagd naar eventuele last van hun bewegingapparaat de afgelopen 12 maanden. Zij konden aangeven of ze langdurig, regelmatig, een enkele keer of nooit last hadden. De meest voorkomende klacht aan het bewegingsapparaat is last van de onderrug. Van de werknemers in de ambulancezorg heeft 41% langdurig of regelmatig last van de onderrug. Een kwart van de werknemers in de ambulancezorg heeft langdurig tot regelmatig last van de nek of schouders. Last van de onderrug is de meest voorkomende klacht van ambulanceverpleegkundigen (43%), ambulancechauffeurs (42%) en werknemers in overige functies (34%). De meest voorkomende klachten van centralisten op de meldkamer zijn last van de schouders (36%) en nek (35%). Over het algemeen geldt dat hoe ouder de werknemer is, hoe meer last van het bewegingsapparaat hij of zij heeft, met als meest voorkomende klacht last van de onderrug. Driekwart van de werknemers in de ambulancezorg geeft aan dat deze klachten geheel of gedeeltelijk te maken hebben met het werk dat ze uitvoeren. Ambulanceverpleegkundigen en – chauffeurs zeggen vaker dat hun klachten te maken hebben met hun werk dan centralisten op de meldkamer en werknemers in overige functies. Werknemers in overheidsdienst zijn aanzienlijk vaker van mening dat hun klachten te maken hebben met het werk. Als directe aanleiding voor hun klachten zegt 68% van de werknemers in de ambulancezorg dat ze te zwaar hebben getild, 18% noemt een verrekking of verstuiking en 13% een sportblessure.

45

6.2

Risicogroep RSI-klachten

De risicogroep RSI-klachten is de groep werknemers in de ambulancezorg die een aannemelijk verhoogd risico hebben om uit te vallen door RSI klachten. De risicogroep RSI-klachten heeft hoger of gelijk gescoord aan de grenswaarde 22,2. De gemiddelde schaalscore van de werknemers in de ambulancezorg is 14,5. Van de werknemers in de ambulancezorg valt 28% in de risicogroep. De landelijk gemiddelde grootte van de risicogroep is 25,5%27. Tabel 6.1 geeft de verschillen tussen de werknemers in de ambulancezorg weer. Tabel 6.1

Risicogroep RSI klachten werknemers ambulancezorg

Functie


% 28% 27% 32% 23% 19% 21% 39% 41% 29% 27% 25% 30% 28% 27% 32% 30% 22% 29% 9% 10% 35% 29% 25% 29% 27% 33% 50% 20% 25% 28% 32% 27% 28%

N 314 257 63 23 82 204 325 46 135 522 244 413 80 439 85 42 8 647 5 5 11 158 71 190 219 4 1 16 90 273 136 141 657

______________ 27

De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 72.

46

Uit de tabel blijkt dat de centralisten op de meldkamer de grootste risico’s lopen. In het vorig hoofdstuk was te zien dat centralisten op de meldkamer vaak repeterende bewegingen maken tijdens het werk, een van de algemeen bekende oorzaken van RSI-klachten. Dat is de verklaring voor de grote risicogroep onder de centralisten meldkamer. Verder is te zien dan de risicogroep RSI-klachten toeneemt naarmate werknemer ouder wordt. Iets meer vrouwen dan mannen vallen in de risicogroep. Klachten nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers De RSI klachten zijn klachten aan de nek, schouders, armen, polsen, handen en of vingers van de werknemer. De meest voorkomende klachten zijn pijn op een duidelijk aanwijsbare plek (25% heeft hier altijd of vaak last van), een ongemakkelijk gevoel (19% heeft hier altijd of vaak last van) en een stijf gevoel (17% heeft hier altijd of vaak last van) in nek, schouders, armen, polsen, handen en of vingers van de werknemer. Wanneer naar het landelijk gemiddelde wordt gekeken dan komen dezelfde drie klachten het meeste voor: pijn op een duidelijk aanwijsbare plek heeft 20,6% altijd of vaak, een ongemakkelijk gevoel heeft 19,3% altijd of vaak en 17,2% heeft altijd of vaak een stijf gevoel in nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers28. Van de werknemers is 57% van mening dat deze klachten geheel of gedeeltelijk te maken hebben met hun werk. Als directe aanleiding noemt 55% dat ze te zwaar hebben getild. Er is tevens gevraagd aan de werknemers in de ambulancezorg of hun klachten aan nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers gevolgen hebben gehad voor hun werk de afgelopen drie maanden. Dat blijkt voor sommigen soms het geval. Van de werknemers heeft 12% soms het werk moeten onderbreken, 10% heeft zich soms ziek moeten melden, 8% het werk soms moeten laten liggen, 7% kon soms gedurende een halve werkdag de normale taken niet goed uitvoeren en 5% heeft soms de werkdag vroegtijdig af moeten breken.

6.3

Conclusie

De meest voorkomende klacht aan het bewegingsapparaat is last van de onderrug, van de werknemers in de ambulancezorg heeft 41% langdurig of regelmatig last van de onderrug. Een kwart van de werknemers in de ambulancezorg heeft langdurig tot regelmatig last van de nek of schouders. Last van de onderrug is de meest voorkomende klacht van ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs en werknemers in overige functies. De meest voorkomende klachten van centralisten op de meldkamer zijn last van de schouders (36%) en nek (35%). Driekwart van de werknemers in de ambulancezorg zegt dat hun klachten geheel of gedeeltelijk te maken hebben met het werk dat ze doen. Dit klachtenpatroon lijkt logischerwijze voort te komen uit de werkzaamheden die zij uitvoeren. Maatregelen om deze klachten te verminderen zouden dan ook aanpassingen op de werkplek moeten zijn. De risicogroep van werknemers in de ambulancezorg is groter dan gemiddeld in Nederland. Van de werknemers in de ambulancezorg valt gemiddeld 28% in de risicogroep RSI-klachten tegen 25,5% gemiddeld in Nederland. Zij hebben daardoor een aannemelijk verhoogd risico om uit te vallen door RSI-klachten. RSI-klachten zijn klachten aan nek, schouders, armen, polsen, handen ______________ 28

De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 63.

47

en/of vingers. Meer dan de helft geeft aan dat de klachten geheel of gedeeltelijk werkgerelateerd zijn. De centralisten op de meldkamer lopen daarmee het grootste risico uit te vallen als gevolg van RSI-klachten. Maatregelen om deze klachten te verminderen zouden idealiter maatregelen moeten zijn die ervoor zorgen dat het werk van centralisten meer afwisselend is.

48

7

Agressie en geweld

In het arboconvenant ambulancezorg staat een doelstelling met betrekking tot agressie en geweld opgenomen. De blootstelling van werknemers aan agressie, onveiligheid en traumatische ervaringen moet worden verminderd met een nog nader te bepalen percentage. Dat percentage wordt bepaald op basis van de resultaten van deze nulmeting. Dit hoofdstuk is een weergave van de blootstelling van werknemers in de ambulancezorg aan agressie, geweld en traumatische ervaringen. Waar mogelijk worden de resultaten vergeleken met het landelijk gemiddelde en resultaten van metingen in de GGZ, ziekenhuizen en gehandicaptenzorg. In de MA is een vragenmodule agressie en geweld opgenomen. Deze vragen zijn voorgelegd aan de werknemers in de ambulancezorg. Daarnaast heeft Research voor Beleid enkele vragen over traumatische ervaringen toegevoegd aan de standaard vragenlijst.

7.1

Agressie

Aan de werknemers in de ambulancezorg is gevraagd of zij de afgelopen 12 maanden een situatie hebben meegemaakt waarin lichamelijke agressie tegen hen werd gebruikt. Lichamelijke agressie is gedefinieerd als een situatie waarin iemand agressief gedrag tegen de werknemers vertoonde ongeacht of de werknemers hierbij gewond is geraakt. Voorbeelden van lichamelijke agressie zijn: de werknemer is geslagen, bespuugd, geschopt, vastgegrepen, met voorwerpen bekogeld, gebeten, gekrabd, geduwd, gestoken of gestompt. Het gaat hierbij ook om ongewenste seksuele handtastelijkheden. Bedreiging maakt geen onderdeel uit van lichamelijke agressie en wordt afzonderlijk behandeld. In tabel 7.1 is te zien dat van de werknemers in de ambulancezorg in totaal 43% de afgelopen 12 maanden te maken heeft gehad met lichamelijke agressie. Ambulanceverpleegkundigen en – chauffeurs hebben vaker te maken met lichamelijke agressie dan hun collega’s. Werknemers in de GGZ en in de ziekenhuizen hebben minder te maken gehad met lichamelijke agressie. Tabel 7.1

Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie meegemaakt tijdens werk Ambulancezorg 2004

Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meer keren Iedere 6 maanden één of meer keren Iedere 3 maanden één of meer keren Iedere maand één of meer keren Iedere week één of meer keren Totaal

GGZ 200429 Ziekenhuizen 200330

56% 32% 5% 3% 3% 0%

63% 19% 5% 4% 6% 3%

100%

100%

78% -

De werknemers in de ambulancezorg hebben aangegeven tot welke groep de daders van de lichamelijk agressie behoorden. Zij konden hierbij meer antwoorden geven. Van de werknemers in ______________ 29 30

Evaluatie convenant GGZ, bijlagenboek, Research voor Beleid, Leiden september 2004. Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen, tussenmeting, Research voor Beleid, Leiden februari 2004.

49

de ambulancezorg gaf 46% aan dat patiënten of cliënten de daders waren. Ter vergelijking: van de landelijk gemiddelde werknemer heeft 8,8% patiënten, cliënten of klanten aangewezen als de dader van lichamelijke agressie31. In de GGZ bijvoorbeeld noemt 43% patiënten/cliënten als dader lichamelijke agressie. De gemiddelde Nederlandse werknemer heeft minder vaak direct contact met cliënten of patiënten dan de werknemers in de ambulancezorg en GGZ. Het is daarom logisch dat werknemers in de ambulancezorg en de GGZ deze groep vaker als dader aangeeft. Van de werknemers in de ambulancezorg heeft 44% psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers genoemd als daders van lichamelijke agressie. Dit zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs. Wanneer ter vergelijking naar de werknemers in de GGZ wordt gekeken dan heeft 41% psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers genoemd als daders van lichamelijke agressie.

7.2

Bedreiging

De werknemers in de ambulancezorg is tevens gevraagd of zij de afgelopen 12 maanden ernstig zijn bedreigd tijdens hun werk. Het gaat hierbij om bedreigingen waarbij geen lichamelijk geweld is gebruikt. Voorbeelden van bedreigingen zijn dat iemand de werknemer intimideerde of dreigde hem/haar iets aan te doen, met een wapen heeft gedreigd, heeft gedreigd de familie van de werknemer iets aan te doen of heeft gedreigd de werknemer op een of ander moment te grazen te nemen. In tabel 7.2 is te zien dat 43% van de werknemers in de ambulancezorg de afgelopen 12 maanden te maken heeft gehad met serieuze bedreigingen. In de GGZ (29%) en de ziekenhuizen (15%) zijn werknemers minder vaak bedreigd. Het zijn met name de centralisten op de meldkamer die de afgelopen 12 maanden tijdens hun werk ernstig zijn bedreigd (72%) en met een hoge frequentie. Van de centralisten wordt 17% iedere maand een of meer keren serieus bedreigd en 9% wordt elke week een of meer keren bedreigd. Tabel 7.2

Afgelopen maanden serieuze bedreiging meegemaakt tijdens werk Ambulancezorg 2004



57% 33% 4% 3% 2% 1%

61% 24% 4% 4% 5% 1%

100%

100%

85%

De werknemers hebben aangegeven wie de daders van de serieuze bedreiging waren. Zij konden hierbij meer antwoorden geven. De drie meest genoemde daders van serieuze bedreiging ______________ 31

De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, methodologie en eerste resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp mei 2004, pagina 60. 32 Evaluatie convenant GGZ, bijlagenboek, Research voor Beleid, Leiden september 2004. 33 Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen, tussenmeting, Research voor Beleid, Leiden februari 2004.

50

van de werknemers in de ambulancezorg zijn patiënten en cliënten (41%), psychiatrische patiënten, verslaafden en zwervers (33%) en groepje jongeren (13%). Wanneer weer een vergelijking wordt gemaakt met werknemers in de GGZ dan blijkt dat 40% serieus is bedreigd door patiënten/cliënten en 36% door psychiatrische patiënten, verslaafden en zwevers. Van de centralisten in de meldkamer wordt 68% bedreigd door patiënten/cliënten.

7.3

Lastig gedrag en pesten

Op dezelfde wijze als bij lichamelijke agressie en serieuze bedreiging hebben de werknemers in de ambulancezorg vragen beantwoord over lastig gedrag en pesten tijdens het werk. Het gaat daarbij om situaties tijdens het werk waarin iemand de werknemers lastig viel zonder dat er sprake was van lichamelijke agressie of een serieuze bedreiging. Als voorbeelden zijn onder andere genoemd het constant treiteren, constant afspraken niet nakomen, spullen stelen, uitschelden, provoceren, discrimineren of gevolgd worden buiten het werk. In tabel 7.3 in te zien dat 42% van de werknemers in de ambulancezorg de afgelopen 12 maanden te maken heeft gehad met lastig gedrag en pesten tijdens het werk. Werknemers in alle gedefinieerde functies van de ambulancezorg hebben te maken met lastig gedrag en pesten. De centralisten op de meldkamer het meest frequent: 11% elke maand een of meer keren en 9% elke week een of meer keren. Tabel 7.3

Afgelopen 12 maanden lastig gedrag en pesten meegemaakt tijdens werk Ambulancezorg 2004



58% 26% 4% 4% 5% 2%

36% 25% 5% 5% 14% 15%

100%

100%

60%

Van de werknemers in de ambulancezorg gaf 31% patiënten en cliënten aan als daders van lastig gedrag, 23% psychiatrische patiënten, verslaafden en zwervers en 16% collega’s en/of de leiding. Werknemers in de GGZ hebben aangegeven dat 48% lastig gedrag heeft ondervonden van patienten/cliënten, 43% van psychiatrische patiënten, verslaafden en zwervers en 10% van collega’s en/of de leiding. Er zijn enkele verschillen tussen de daders van lastig gedrag bij de verschillende functies binnen de ambulancezorg. Centralisten in de meldkamer ondervinden vaker lastig gedrag van patiënten/cliënten dan hun collega’s. Lastig gedrag van psychiatrische patiënten, verslaafden en zwervers komt vaker voor bij ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs dan bij hun collega’s. ______________ 34 35

Evaluatie convenant GGZ, bijlagenboek, Research voor Beleid, Leiden september 2004. Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen, tussenmeting, Research voor Beleid, Leiden februari 2004.

51

Werknemers in overige functies geven vaker dan hun collega’s aan dat de dader van lastig gedrag collega’s en/of de leiding zijn.

7.4

Blootstelling agressie en geweld

Op basis van drie verschillende kengetallen is te berekenen hoeveel werknemers in de ambulancezorg te maken hebben met agressie en geweld. Het gaat hierbij ten eerste om blootstelling aan agressie en geweld; de werknemers bij wie de afgelopen maanden ten minste een keer sprake is geweest van fysiek geweld en/of een serieuze bedreiging. Ten tweede wordt gekeken naar posttraumatische stressklachten door agressie en geweld tijdens het werk. Het gaat hierbij om de werknemers die stressklachten hebben. Als laatste is gekeken naar beperkingen door agressie en geweld tijdens het werk. Dit is de groep werknemers die door agressie en geweld het afgelopen jaar niet goed heeft kunnen functioneren en/of heeft verzuimd door agressie en geweld. De grootte van deze risicogroepen staat in tabel 7.4 weergegeven. Waar kengetallen beschikbaar waren van vergelijkbare sectoren, staan deze tevens in de tabel. Tabel 7.4

Blootstelling agressie en geweld, posttraumatische stressklachten en beperkingen door agressie en geweld

Naam

Definitie

Ambulancezorg

Blootstelling afgelopen jaar serieuze agressie

Het percentage werknemers in de onderzoeksgroep dat het afgelopen jaar in hun werk te maken heeft gehad met fysiek geweld en/of serieuze bedreiging.

60%

51%

28%

-

-

Stressklachten door Het percentage werknemers in agressie en geweld de onderzoeksgroep dat op dit moment acute stressklachten heeft na confrontatie met agressie en / of geweld in het werk gedurende het afgelopen jaar.

7%

7%

3%

6%

-

12%

24%

9%

26%

14,4%

Beperkingen door Het percentage werknemers in agressie en geweld de onderzoeksgroep dat niet goed in het werk heeft kunnen functioneren c.q. heeft verzuimd door agressie en geweld in het werk gedurende het afgelopen jaar.

GGZ 2004

ZH Geh. zorg 200336 200337

Landelijk gemiddelde38

______________ 36

Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen. Tussenmeting. Research voor Beleid, Leiden, 2004. Monitor Arboconvenant Gehandicaptenzorg. Meting 2003. Bureau Bartels, Amersfoort, 2003. 38 De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2003, methodologie en globale resultaten, TNO Arbeid, Hoofddorp 2004. 37

52

Van de werknemers in de ambulancezorg is 60% blootgesteld geweest aan agressie en geweld het afgelopen jaar. Werknemers in de GGZ en met name ziekenhuizen zijn minder vaak blootgesteld aan agressie en geweld dan werknemers in de ambulancezorg. Van de werknemers in de ambulancezorg heeft 7% stressklachten en 12% beperkingen in het functioneren als gevolg van agressie en geweld. Werknemers in de GGZ en de sector ziekenhuizen zijn vaker beperkt in het functioneren of hebben verzuimd door agressie en geweld in het werk. Dit zou erop kunnen duiden dat de nazorg van werknemers in de ambulancezorg goed is. Er zijn meer ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs en centralisten meldkamer die zijn blootgesteld aan agressie en geweld dan werknemers in overige functies. Het percentage dat posttraumatische stress heeft en/of is beperkt in het functioneren, is voor alle vier functiegroepen nagenoeg gelijk. Ambulanceverpleegkundigen, ambulancechauffeurs en centralisten op de meldkamer ondervinden minder gevolgen van blootstelling aan agressie en geweld dan hun collega’s in overige functies. Wanneer naar de achtergrondkenmerken van de werknemers wordt gekeken dan zijn werknemers van 25 tot en met 44 jaar vaker blootgesteld aan agressie en geweld maar ondervinden relatief minder posttraumatische stress en/of beperkingen dan collega’s van 45 en ouder. Werknemers in de leeftijd vanaf 45 jaar zijn minder vaak blootgesteld en ervaren relatief meer posttraumatische stress en/of beperkingen. Dit duidt erop dat werknemers naarmate ze ouder worden meer moeite krijgen met het verwerken van agressie en geweldsincidenten.

7.5

Traumatische ervaringen

Traumatische ervaringen In de vragenlijst die aan de werknemers in de ambulancezorg zijn voorgelegd, is een aantal vragen over traumatische ervaringen toegevoegd. Er is gevraagd naar situaties die de werknemers de afgelopen 12 maanden hebben meegemaakt en het letsel en/of de klachten die zij daar nu van ondervinden. In tabel 7.5 staan de situaties en de mate waarin de werknemers hiermee in aanraking zijn geweest weergegeven. Tabel 7.5

Afgelopen 12 maanden traumatische ervaringen tijdens werk Ambulance-

Ambulance-

Centralist

Overige

Gemiddelde

verpleegkundige

chauffeur

meldkamer

functies

werknemers ambulancezorg

Ik ben het afgelopen jaar bij een aantal ernstige ongelukken betrokken geweest

69%

66%

31%

47%

64%

62%

62%

54%

38%

60%

11%

12%

8%

18%

11%

5%

4%

3%

4%

4%

Ik heb het afgelopen jaar tijdens het werk een ernstig ongeluk met een kind meegemaakt Ik heb het afgelopen jaar een ernstig ongeluk met een collega meegemaakt Een of meer van mijn familieleden zijn betrokken geweest bij een ernstig ongeluk

53

De meest voorkomende traumatische ervaringen van de in de tabel genoemde situaties zijn ernstige ongelukken en een ernstig ongeluk met een kind. Mannelijke werknemers maken vaker deze traumatische gebeurtenissen mee dan vrouwelijke werknemers. Ook blijkt dat werknemers in een grote organisatie vaker deze traumatische ervaringen hebben dan werknemers in een kleine organisatie. Gevoelens als gevolg van traumatische ervaringen Vervolgens is de werknemers gevraagd naar de gevoelens die zij hebben als gevolg van de traumatische gebeurtenissen die ze hebben meegemaakt. Enkele gevoelens die de werknemers kunnen hebben na een traumatische ervaring zijn voorgelegd, staan in tabel 7.6. Een cynische gevoel en gevoelens van machteloosheid komen het meest voor bij de medewerkers in de ambulancezorg als gevolg van de traumatische ervaringen die ze hebben meegemaakt. Tabel 7.6

Gevoelens a.g.v. traumatische ervaringen werknemers ambulancezorg Ambulanceverpleegkundige

Ambulancechauffeur


Overige functies

Gemiddelde werknemers ambulancezorg

Gevoelens van machteloosheid

23%

26%

21%

10%

23%

Cynisch gevoel Gevoel van woede

25% 14%

20% 16%

18% 17%

11% 12%

22% 15%

9% 7%

8% 6%

4% 3%

2% 3%

8% 6%

Gevoel van angst Depressieve gevoelens

In tabel 7.6 is tevens te zien dat de gevoelens van machteloosheid en cynisme vaker voorkomen bij ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs en centralisten in de meldkamer dan bij werknemers in overige functies.

7.6

Beperking traumatische ervaringen

In de vragenlijst zijn aan de werknemers in de ambulancezorg dezelfde vragen gesteld over beperkingen in hun werk als gevolg van traumatische ervaringen als over beperkingen als gevolg van agressie en geweld. Omdat dezelfde antwoordcategorieën zijn gebruikt, was het mogelijk op dezelfde wijze een berekening van beperkingen te doen. Dit is dus geen officieel kengetal van de MA maar kan wel worden gezien als indicator voor de beperkingen die de medewerkers in de ambulancezorg ervaren als gevolg van traumatische ervaringen in het afgelopen jaar. Tabel 7.7 Beperking door traumatische ervaring werknemers ambulancezorg39 Ambulance- AmbulanceCentralist Overige verpleegkundige chauffeur meldkamer functies

Niet goed kunnen functioneren c.q. hebben verzuimd door traumatische ervaring

18%

20%

11%

9%

Gemiddelde werknemers ambulancezorg

18%

______________ 39

Deze indicator heeft Research voor Beleid toegevoegd aan de bestaande ‘officiële’ kengetallen. Het is dus geen MA kengetal. Het kan echter wel een beeld geven van de beperkingen die werknemers hebben als gevolg van traumatische ervaringen.

54

tijdens het werk het afgelopen jaar

In tabel 7.6 is te zien dat gemiddeld 18% van de werknemers in de ambulancezorg minder goed heeft gefunctioneerd en/of heeft verzuimd als gevolg van traumatische ervaringen. Van de ambulancechauffeurs heeft 20% het afgelopen jaar minder goed gefunctioneerd of verzuimd door traumatische ervaringen en van de ambulanceverpleegkundigen 18%. Werknemers van 45 jaar en ouder hebben vaker minder gefunctioneerd of verzuimd door traumatische ervaringen dan hun jongere collega’s. Zij hebben echter niet vaker traumatische ervaringen meegemaakt als ‘een ernstig ongeluk met een kind’, ‘een ernstig ongeluk met een collega’ of ‘meerdere zware ongelukken’. Dit duidt erop dat werknemers naarmate ze ouder worden meer moeite krijgen met het verwerken van de traumatische ervaringen.

7.7

Conclusie

Lichamelijke agressie, serieuze bedreiging en lastig gedrag Van de werknemers in de ambulancezorg heeft in totaal 43% de afgelopen 12 maanden te maken gehad met lichamelijke agressie. Ambulanceverpleegkundigen en –chauffeurs hebben vaker te maken met lichamelijke agressie dan hun collega’s. De daders zijn vaak patiënten of psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers. In totaal heeft 43% de afgelopen 12 maanden te maken gehad met serieuze bedreigingen. Ook hier zijn patiënten of psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers de meest voorkomende daders. De afgelopen 12 maanden heeft 42% te maken gehad met lastig gedrag en pesten tijdens het werk. Ook hier zijn patiënten of psychiatrische patiënten, verslaafden of zwervers de meest voorkomende daders. Blootstelling en gevolgen agressie en geweld Van de werknemers in de ambulancezorg is 60% blootgesteld geweest aan agressie en geweld het afgelopen jaar. Zij hebben te maken gehad met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging. In totaal heeft 7% stressklachten en 12% beperkingen in het functioneren als gevolg van agressie en geweld. Het blijkt dat een hoge blootstelling niet onlosmakelijk verbonden is met veel posttraumatische stress en beperkingen in het werk. De werknemers die meer zijn blootgesteld dan hun collega’s hebben niet meer stressklachten en zijn ook niet meer beperkt in het functioneren. Dit hangt blijkbaar af van de manier waarop mensen omgaan de verwerking van agressie- en geweldsincidenten. Traumatische ervaringen Werknemers in de ambulancezorg maken vaak ernstige ongelukken en/of een ernstig ongeluk met een kind mee; mannelijke werknemers vaker dan vrouwelijke werknemers. Ook blijkt dat werknemers in een grote organisatie vaker traumatische ervaringen hebben dan werknemers in een kleine organisatie. Wanneer werknemers een aantal gevoelens wordt voorgelegd die zijn veroorzaakt door traumatische ervaringen dan komen een cynisch gevoel en gevoelens van machteloosheid het meest voor. Van de werknemers in de ambulancezorg heeft 18% minder goed gewerkt en/of verzuimd

55

als gevolg van traumatische ervaringen. Dit zijn met name de ambulanceverpleegkundigen en – chauffeurs.

56

Werknemers van 45 jaar en ouder Werknemers van 45 jaar en ouder kunnen vaker minder goed functioneren of hebben moeten verzuimen door zowel agressie en geweld als door traumatische ervaringen dan werknemers jonger dan 45 jaar. Zij worden niet meer blootgesteld aan agressie en geweld en maken niet vaker een traumatische ervaring mee. Het verdient dan ook aanbeveling om maatregelen die de beperkingen in het functioneren moeten verminderen met name op de werknemers vanaf 45 jaar worden gericht.

57

Bijlage 1 Rechte tellingen

59

60

Leeftijd jonger dan 24 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Totaal

Aantal 14 443 986 846 119 2408

% 1% 18% 41% 35% 5% 100%

Aantal 470 1941 2411

% 19% 81% 100%

Aantal 31 563 289 672 831 12 2398

% 1% 23% 12% 28% 35% 1% 100%

Aantal 87 661 503 402 736 2389

% 4% 28% 21% 17% 31% 100%

Aantal 150 865 522 344 501 2382

% 6% 36% 22% 14% 21% 100%

Aantal 2300 53 50 2403

% 96% 2% 2% 100%

Geslacht Vrouw Man Totaal

Opleiding Basisonderwijs (lagere school) VMBO (LBO/MAVO) HAVO/VWO Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Hoger beroepsonderwijs (HBO) Wetenschappelijk onderwijs (universiteit) Totaal

Jaren werkzaam gezondheidszorg 1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer Totaal

Jaren werkzaam instelling 1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer Totaal

Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Anders Totaal

61

Omvang dienstverband 37-40 uur 33-36 uur 25-32 uur 13-24 uur 1-12 uur Totaal

Aantal 291 1645 276 140 39 2391

% 12% 69% 12% 6% 2% 100%

Aantal 679 1536 184 2399

% 28% 64% 8% 100%

Aantal 688 880 351 170 2089

% 33% 42% 17% 8% 100%

Aantal 2225 176 2401

% 93% 7% 100%

Aantal 982 1424 2406

% 41% 59% 100%

Aantal 1159 955 199 100 2413

% 48% 40% 8% 4% 100%

Aantal 2 83 373 990 424 538 2410

% 0% 3% 15% 41% 18% 22% 100%

Overwerk Ja, structureel (vaak) Ja, incidenteel (af en toe) Nee, nooit Totaal

Overuren per week 0-2 3-5 6-10 10 uur of meer Totaal

Leidinggevend Nee Ja Totaal

Particulier bedrijf of overheidsdienst Particulier bedrijf Overheidsdienst Totaal

Personeelscategorie Ambulanceverpleegkundige Ambulance chauffeur Centralist meldkamer Overig Totaal

Organisatieomvang 1 tot en met 4 5 tot en met 9 10 tot en met 19 20 tot en met 49 50 tot en met 99 100 of meer Totaal

62

Werktempo en werkhoeveelheid Werktempo en werkhoeveelheid Moet u erg snel werken? Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te veel werk te doen? Werktempo en werkhoeveelheid Moet u extra hard werken om iets af te krijgen? Werktempo en werkhoeveelheid Werkt u onder tijdsdruk? Werktempo en werkhoeveelheid Moet u zich haasten? Werktempo en werkhoeveelheid Kunt u uw werk op uw gemak doen? Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te maken met een achterstand in uw werkzaamheden? Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te weinig werk? Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met het werktempo? Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met de werkdruk? Werktempo en werkhoeveelheid Zou u het kalmer aan willen doen in uw werk?

altijd 2% 3% 1% 7% 2% 3% 1% 0% 0% 0% 1%

vaak 32% 20% 12% 39% 31% 35% 4% 3% 2% 5% 6%

soms 64% 62% 65% 49% 62% 56% 39% 38% 37% 51% 53%

nooit 1% 15% 21% 5% 5% 6% 56% 59% 60% 44% 39%

altijd 4% 2% 5% 0% 0% 1% 2%

vaak 36% 25% 28% 4% 20% 31% 47%

soms 58% 71% 62% 68% 79% 66% 50%

nooit 2% 2% 5% 28% 2% 1% 1%

altijd 1% 18% 38% 27% 23% 29%

vaak 22% 61% 53% 60% 61% 59%

soms 55% 21% 8% 13% 15% 12%

nooit 22% 0% 0% 0% 1% 0%

altijd 14% 7% 7% 7% 3% 4% 3% 5% 16% 3% 3%

vaak 57% 24% 27% 41% 11% 17% 15% 26% 68% 18% 16%

soms 27% 40% 49% 45% 52% 44% 44% 52% 15% 43% 40%

nooit 2% 30% 18% 7% 33% 35% 38% 18% 0% 36% 41%

Emotionele belasting Emotionele belasting Is uw werk emotioneel zwaar? Emotionele belasting Wordt u in uw werk met dingen geconfronteerd die u persoonlijk raken? Emotionele belasting Wordt er door anderen een persoonlijk beroep op u gedaan in uw werk? Emotionele belasting Voelt u zich persoonlijk aangevallen of bedreigd in uw werk? Emotionele belasting Heeft u in uw werk contacten met lastige klanten of patiënten? Emotionele belasting Moet u voor uw werk mensen kunnen overtuigen of overreden? Emotionele belasting Komt u door uw werk in aangrijpende situaties terecht?

Afwisseling in het werk Afwisseling in het werk Moet u in uw werk telkens dezelfde dingen doen? Afwisseling in het werk Is voor uw werk creativiteit vereist? Afwisseling in het werk Is uw werk gevarieerd? Afwisseling in het werk Vraagt u werk een eigen inbreng? Afwisseling in het werk Doet uw werk voldoende beroep op al uw vaardigheden en capaciteiten? Afwisseling in het werk Heeft u in uw werk voldoende afwisseling?

Zelfstandigheid in het werk Zelfstandigheid in uw werk Heeft u vrijheid bij het uitvoeren van uw werkzaamheden? Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op de planning van uw werkzaamheden? Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op het werktempo? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoe u uw werk uitvoert? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk even onderbreken als u dat nodig vindt? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden bepalen? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u meebeslissen over het tijdstip waarop iets af moet zijn? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoeveel tijd u aan een bepaalde activiteit besteedt? Zelfstandigheid in uw werk Lost u problemen in uw werkzaamheden zelf op? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk zelf indelen? Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de inhoud van uw werkzaamheden bepalen?

63

Relatie met directe leiding Relatie met directe leiding Kunt u op uw directe leiding rekenen wanneer u het in uw werk wat moeilijk krijgt? Relatie met directe leiding Kunt u als dat nodig is uw directe leiding om hulp vragen? Relatie met directe leiding Is uw verstandhouding met uw directe leiding goed? Relatie met directe leiding Heeft u conflicten met uw directe leiding? Relatie met directe leiding Voelt u zich in uw werk gewaardeerd door uw directe leiding? Relatie met directe leiding Heeft u te maken met agressie van uw directe leiding? Relatie met directe leiding Is uw directe leiding vriendelijk tegen u? Relatie met directe leiding Heerst er tussen u en uw directe leiding een prettige sfeer? Relatie met directe leiding Doen zich tussen u en uw directe leiding vervelende gebeurtenissen voor?

altijd

vaak

soms

nooit

20% 31% 28% 1% 13% 1% 33% 27%

35% 35% 49% 4% 40% 1% 50% 50%

38% 30% 20% 53% 36% 13% 16% 20%

7% 4% 3% 42% 12% 85% 1% 3%

1%

4%

50%

46%

nee 96% 97% 4% 95% 10% 75% 4% 98% 97%

ja 4% 3% 96% 5% 90% 25% 96% 2% 3%

nee 87% 77% 74% 34% 68% 86%

ja 13% 23% 26% 66% 32% 14%

79% 66% 68%

21% 34% 32%

74%

26%

88%

12%

nee 86% 94% 68% 94% 83% 84%

ja 14% 6% 32% 6% 17% 16%

Aantal 230 2103 2333

% 10% 90% 100%

Plezier in het werk Plezier in het werk Ik kan wel zeggen dat ik tegen mijn werk opzie. Plezier in het werk Ik doe mijn werk omdat het moet, daarmee is alles wel gezegd. Plezier in het werk Meestal vind ik het wel prettig om aan de werkdag te beginnen. Plezier in het werk Na zo'n vijf jaar heb je het in dit werk wel gezien. Plezier in het werk Ik vind mijn werk nog steeds boeiend, elke dag weer. Plezier in het werk Het idee dat ik dit werk nog tot mijn pensioen moet doen, benauwt me. Plezier in het werk Ik heb plezier in mijn werk Plezier in het werk Ik moet telkens weerstand bij mezelf overwinnen om mijn werk te doen. Plezier in het werk Ik moet mezelf er vaak toe zetten om een werkopdracht uit te voeren.

Herstelbehoefte Herstelbehoefte Ik vind het moeilijk om me te ontspannen aan het einde van een werkdag. Herstelbehoefte Aan het einde van een werkdag ben ik echt op. Herstelbehoefte Mijn baan maakt dat ik me aan het eind van een werkdag nogal uitgeput voel. Herstelbehoefte Na het avondeten voel ik me meestal nog vrij fit. Herstelbehoefte Ik kom meestal pas op een tweede vrije dag tot rust. Herstelbehoefte Het kost mij moeite om me te concentreren in mijn vrije uren na het werk. Herstelbehoefte Ik kan weinig belangstelling opbrengen voor andere mensen, wanneer ik zelf net thuis ben gekomen. Herstelbehoefte Het kost mij over het algemeen meer dan een uur voordat ik helemaal hersteld ben na mijn werk. Herstelbehoefte Als ik thuis kom moeten ze mij even met rust laten. Herstelbehoefte Het komt vaak voor dat ik na een werkdag door vermoeidheid niet meer toekom aan andere bezigheden. Herstelbehoefte Het komt voor dat ik tijdens het laatste deel van de werkdag door vermoeidheid mijn werk niet meer zo goed kan doen.

Afgelopen 12 maanden tgv werkdruk/werkstress: Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens verzuimd van uw werk? Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: uw plezier in het werk verloren? Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: serieus overwogen van baan te veranderen?

Doet u dergelijk lichamelijk belastend werk? Nee Ja Totaal

64

Tillen

Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: tillen? Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: duwen of trekken? Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: dragen? Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: tillen? Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: duwen of trekken? Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: dragen? Moet u in uw werk tillen: in een ongemakkelijke houding? Moet u in uw werk tillen: met de last ver van het lichaam? Moet u in uw werk tillen: met een gedraaid bovenlichaam? Moet u in uw werk tillen: met een last boven borsthoogte? Moet u in uw werk tillen: met één hand? Moet u in uw werk tillen: met een last die slecht is vast te pakken of vast te houden?

(heel) vaak 77% 73% 72% 68% 67% 59% 45% 28% 30% 19% 19% 28%

regelmatig 18% 19% 21% 24% 23% 28% 41% 35% 37% 24% 22% 37%

soms

(heel) vaak 52% 50% 53%

regelmatig 39% 36% 36%

soms 8% 11% 10%

zelden nooit 1% 2% 1%

18%

34%

37%

11%

17%

31%

39%

13%

17% 28% 15% 14% 9% 6% 25% 9% 15%

31% 43% 30% 32% 21% 28% 45% 30% 45%

39% 26% 44% 45% 49% 48% 26% 39% 31%

13% 3% 11% 9% 21% 18% 5% 21% 9%

(heel) vaak 8% 9% 11%


soms 39% 35% 35%

zelden /nooit 31% 32% 27%

12% 10%

25% 19%

36% 37%

27% 33%

(heel) vaak 39% 25% 13%


soms 13% 29% 35%

zelden /nooit 6% 12% 29%

4% 79% 44%

5% 6% 39%

14% 6% 11%

76% 8% 6%

1% 4% 3% 3% 5% 8% 10% 30% 28% 41% 37% 28%

zelden /nooit 4% 4% 4% 4% 5% 5% 4% 7% 6% 16% 21% 7%

Houding

Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw bovenlichaam? Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw hoofd/nek? Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw polsen/handen? Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw bovenlichaam?

Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw hoofd/nek?

Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw polsen/handen?

Moet u in uw werk: in ongemakkelijke houdingen werken? Moet u in uw werk: langdurig in dezelfde houding werken? Moet u in uw werk: ver reiken met uw handen of armen? Moet u in uw werk: uw armen geheven houden? Moet u in uw werk lang achtereen: staan? Moet u in uw werk lang achtereen: zitten? Moet u in uw werk lang achtereen: lopen? Moet u in uw werk lang achtereen: geknield of gehurkt werken?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met:

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw bovenlichaam? Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hoofd/nek? Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw arm(en)? Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hand(en)/polsen? Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw vingers?

Kracht, trilling en beweging

Kracht, trilling en beweging kracht zetten met uw armen of handen? Kracht, trilling en beweging stevig knijpen met uw handen? Kracht, trilling en beweging grote kracht uitoefenen op gereedschappen of apparaten? Kracht, trilling en beweging heeft u in het werk trillend(e) gereedschap of apparaten in uw handen? Kracht, trilling en beweging rijdt u in het werk in voertuigen? Kracht, trilling en beweging moet u in uw werk lichamelijk actief (in beweging) zijn?

65

Uw mening over het werk

Uw mening over het werk Ik ervaar het tillen van patiënten als een zware belasting Uw mening over het werk Ik ervaar het verplaatsen van patiënten als een zware belasting Uw mening over het werk Ik ervaar het duwen aan en trekken van een brancard als een zware belasting

(heel) vaak 33% 28%

regelmatig 39% 39%

soms 22% 26%

zelden/ nooit 6% 7%

19%

31%

38%

13%

ja, ja, regelmalangdurig tig 6% 18% 7% 18% 4% 12% 12% 29% 2% 6% 3% 9% 2% 7% 4% 13% 2% 5%

ja, een enkele keer 37% 34% 33% 39% 17% 25% 19% 32% 18%

nee, nooit 39% 41% 51% 20% 75% 63% 71% 51% 75%

Had u de afgelopen 12 maanden last van uw:

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw nek Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw schouders Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw boven in de rug Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw onder in de rug Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw ellebogen Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw polsen / handen Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw heupen / dijen Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw knieën Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw enkels / voeten

Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk? Aantal 835 934 410 192 2371

ja, geheel ja, gedeeltelijk Misschien Nee Totaal

% 35% 39% 17% 8% 100%

Wat was de directe aanleiding van uw klachten? % 13% 7% 68% 1% 18% 1% 1% 2% 6% 26% 100% 2349

sportblessure Ongeval te zwaar getild huidaandoening verrekking of verstuiking snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia geen van bovenstaande oorzaken Totaal N

Situaties in de afgelopen 12 maanden: De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten onderbreken De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten laten liggen De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werkdag voortijding moeten beëindigen De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen me ziek moeten melden

66

altijd

vaak

soms

nooit

1%

2%

23%

75%

1%

1%

16%

83%

0%

0%

10%

89%

0%

0%

11%

88%

1%

2%

23%

74%

Afgelopen 3 maanden: Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een ongemakkelijk gevoel? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een stijf gevoel? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een duidelijk aanwijsbare pijnlijke plek? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een pijnlijk gevoel zonder uitstraling? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een pijnlijk gevoel met uitstraling op diverse plekken? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger klachten op meer plekken? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger tintelingen? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een doof gevoel? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger krachtsverlies? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger roodheid? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger zwellingen? Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, handen e/o vinger een branderig of gloeiend gevoel?

altijd

vaak

soms

nooit

3%

16%

43%

38%

2%

15%

42%

41%

7%

18%

35%

41%

3%

12%

38%

47%

2%

7%

20%

71%

2%

9%

29%

60%

1%

3%

17%

79%

1%

3%

17%

80%

1% 0%

2% 1%

15% 5%

82% 94%

0%

1%

9%

90%

1%

2%

13%

84%

Aantal 598 707 426 532 2263

% 26% 31% 19% 24% 100%

Aangekruiste klachten te maken met uw werk? ja, geheel ja, gedeeltelijk Misschien Nee Totaal

Wat was de directe aanleiding van uw klachten? sportblessure Ongeval te zwaar getild huidaandoening verrekking of verstuiking snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia geen van bovenstaande oorzaken Totaal N

% 7% 5% 55% 2% 15% 0% 1% 2% 3% 41% 100% 2190

67

De volgende situaties kwamen in de afgelopen drie maanden voor door klachten over nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers: altijd vaak soms nooit de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten onderbreken 0% 1% 12% 86% de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten laten liggen 0% 0% 8% 92% de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werkdag vroegtijdig moeten beëindigen 0% 0% 5% 95% de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren 0% 0% 7% 93% de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... me ziek moeten melden 1% 1% 10% 89%

Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meer keren Iedere 6 maanden één of meer keren Iedere 3 maanden één of meer keren Iedere maand één of meer keren Iedere week één of meer keren Totaal

Aantal 1345 771 130 76 63 7 2392

% 56% 32% 5% 3% 3% 0% 100%

Daders laatste keer agressie % 33% 46% 1% 3% 44% 12% 3% 10% 100% 2360

Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn collega Overig, namelijk. Totaal N

Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meer keren Iedere 6 maanden één of meer keren Iedere 3 maanden één of meer keren Iedere maand één of meer keren Iedere week één of meer keren Totaal

Aantal 1363 801 93 65 50 26 2398

% 57% 33% 4% 3% 2% 1% 100%

Daders laatste keer bedreigd Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn collega Overig, namelijk. Totaal N

68

% 37% 41% 2% 4% 33% 13% 3% 12% 100% 2351

Afgelopen 12 maanden lastig gedrag Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meer keren Iedere 6 maanden één of meer keren Iedere 3 maanden één of meer keren Iedere maand één of meer keren Iedere week één of meer keren Totaal

Aantal 1399 622 107 102 124 47 2401

% 58% 26% 4% 4% 5% 2% 100%

Daders laatste keer lastig gedrag Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn collega Overig, namelijk. Totaal N

% 50% 31% 16% 3% 23% 10% 2% 6% 100% 2338

Letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld tijdens het werk Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld: licht letsel opgelopen (schaafwonden, blauwe plekken, bloedneus, blauw oog etc.) in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld: ernstig letsel opgelopen (steekwond, botbreuk, bewusteloosheid, kneuzingen etc.) in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk uw plezier in het werk verloren? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk serieus overwogen van baan te veranderen? Bent u de afgelopen 12 maanden vaak op uw hoede voor agressie en geweld in uw werk? op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? last van beelden en herinneringen over het incident, die u niet van u af kunt zetten. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? bepaalde plaatsen, taken of personen vermijden omdat u er angstig van wordt. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? er niet aan willen denken en/of er niet over willen praten. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? schrikreacties bij gebeurtenissen die lijken op het agressie- en of geweldsincident. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? neerslachtigheid, als u eraan denkt of er aan herinnerd wordt.

nee

ja

n.v.t.

67%

8%

24%

74%

1%

25%

79%

2%

19%

80%

1%

19%

70%

11%

19%

79%

2%

19%

70%

12%

19%

75% 27%

6% 62%

19% 11%

75%

5%

20%

75%

6%

20%

76%

4%

20%

72%

8%

19%

75%

6%

19%

69

Afgelopen 12 maanden traumatische ervaring nee Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar tijdens het werk een ernstig ongeluk met een kind meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar een ernstig ongeluk met een collega meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Een of meer van mijn familieleden zijn betrokken geweest bij een ernstig ongeluk Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik ben het afgelopen jaar bij een aantal ernstige ongelukken betrokken geweest

ja weet niet

38%

60%

1%

88%

11%

1%

95%

4%

1%

35%

64%

1%

nee

ja

n.v.t

92%

3%

5%

94%

1%

5%

78%

17%

5%

94%

1%

5%

87%

8%

5%

90%

5%

5%

nee

ja

n.v.t

71%

23%

6%

79%

15%

6%

72%

22%

6%

87%

8%

6%

88%

6%

6%

Afgelopen 12 maanden t.g.v. traumatische ervaringen in uw werk: Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk uw plezier in het werk verloren? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk serieus overwogen van baan te veranderen?

Op dit moment nog als gevolg van traumatische ervaringen in uw werk afgelopen 12 maanden: Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoelens van machteloosheid Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van woede Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? cynisch gevoel Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van angst Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? depressieve gevoelens

Ziekteverzuim afgelopen 12 maanden Nee Ja Totaal

Aantal 1167 1230 2397

% 49% 51% 100%

Aantal 565 576 58 1199

% 47% 48% 5% 100%

Aantal malen verzuimd afgelopen 12 maanden 1 keer 2 tot 5 keer 6 keer of vaker Totaal

70

Werkdagen verzuimd afgelopen 12 maanden 1 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 48 dagen 49 t/m 91 dagen 92 dagen of meer Totaal

Aantal 559 226 246 97 84 1212

% 46% 19% 20% 8% 7% 100%

Aantal 1102 28 21 78 1229

% 90% 2% 2% 6% 100%

Op dit moment nog (volledig of gedeeltelijk) ziek gemeld? Nee, ik ben gewoon aan het werk Ja, ik ben gedeeltelijk ziek, gedeeltelijk aan het werk Ja, ik werk therapeutisch Ja, ik ben op dit moment volledig ziek gemeld Totaal Met wat voor soort klachten heeft u de laatst keer verzuimd u of verzuimt u nu?

% Rugklachten Klachten nek, schouders, armen, polsen, handen Klachten heup, benen,knieën, voeten Psychische klachten, overspannen, burn-out Conflict op het werk Klachten hart- en vaatstelsel Klachten luchtwegen Klachten maag of darmen Huidklachten, allergie Klachten oren, ogen Griep, verkoudheid Overige klachten, namelijk. Totaal N

23% 13% 8% 8% 2% 3% 4% 8% 1% 1% 37% 16% 100% 1172

Heeft u de indruk dat één of meer van deze klachten het gevolg waren van het werk dat u deed? Ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk Ja, voor een deel gevolg van mijn werk Nee, geen gevolg van mijn werk weet niet Totaal

Aantal 312 240 612 48 1212

% 26% 20% 50% 4% 100%

Door welke omstandigheden klachten veroorzaakt? Werkdruk, werkstress Emotioneel te zwaar (door omgaan met traumatische ervaring.) Lichamelijk te zwaar (patiënten tillen, lang staan, sjouwen, Langdurig dezelfde handelingen verrichten, langdurig achter Problemen met leiding, werkgever Problemen met collega's of ondergeschikten Problemen met cliënten/patiënten Geweld, seksuele intimidatie Problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid, chloor Geweld, seksuele intimidatie Bedrijfsongeval Anders Totaal N

% 24% 14% 65% 8% 12% 4% 2% 2% 7% 1% 5% 19% 100% 562

71

Hoeveel dagen laatste keer verzuimd of tot nu aan het verzuimen? 1 t/m 14 dagen 15 t/m 48 dagen 49 t/m 91 dagen 92 t/m 182 dagen 183 dagen of meer Totaal

Aantal 702 143 55 43 16 959

% 73% 15% 6% 4% 2% 100%

Aantal 785 442 1227

% 64% 36% 100%

Aantal 51 312 57 420

% 12% 74% 14% 100%

Aantal 259 44 40 85 428

% 61% 10% 9% 20% 100%

Ziekteverzuim afgelopen 2 maanden Nee Ja Totaal

Aantal malen verzuimd afgelopen 2 maanden 0 keer 1 keer 2 of vaker Totaal

Werkdagen verzuimd afgelopen 2 maanden 1 dag of korter 2 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 21 dagen Totaal

72

Bijlage 2 Kruistabellen naar functie

73

74

Geslacht

Vrouw Man Totaal

Aantal % Aantal % Aantal %

Ambulanceverpleegkundige 293 25% 863 75% 1156 100%

Ambulance chauffeur 73 8% 881 92% 954 100%

Centralist meldkamer 93 47% 106 53% 199 100%

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

Ambulanceverpleegkundige 1 0% 127 11% 172 15% 185 16% 653 57% 8 1% 1146 100%

Ambulance chauffeur 28 3% 399 42% 85 9% 407 43% 32 3%

Centralist meldkamer 1 1% 24 12% 18 9% 61 31% 95 48%

951 100%

199 100%

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

Ambulanceverpleegkundige 39 3% 324 28% 281 24% 206 18% 301 26% 1151 100%

Ambulance chauffeur 41 4% 263 28% 168 18% 151 16% 323 34% 946 100%

Centralist meldkamer 7 4% 66 34% 38 20% 25 13% 58 30% 194 100%





Overig 11 11% 89 89% 100 100%

Opleiding

Basisonderwijs (lagere school) VMBO (LBO/MAVO) HAVO/VWO Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Hoger beroepsonderwijs (HBO) Wetenschappelijk onderwijs (universiteit) Totaal

Overig 1 1% 13 13% 14 14% 18 18% 50 50% 4 4% 100 100%

Jaren werkzaam gezondheidszorg

1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer Totaal

Overig

8 8% 16 16% 20 20% 54 55% 98 100%

Jaren werkzaam instelling

1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer Totaal

75

Overig 8 8% 20 20% 18 18% 16 16% 37 37% 99 100%

Soort contract

Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling anders Totaal

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

Ambulanceverpleegkundige 1111 96% 26 2% 18 2% 1155 100%

Ambulance chauffeur 904 95% 21 2% 24 3% 949 100%

Centralist meldkamer 191 96% 5 3% 3 2% 199 100%

Overig 94 94% 1 1% 5 5% 100 100%





Overig 17 17% 69 70% 4 4% 5 5% 3 3% 98 100%





Overig 54 54% 39 39% 7 7% 100 100%

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

Ambulanceverpleegkundige 346 34% 431 43% 147 15% 84 8% 1008 100%



Overig 13 15% 39 44% 19 21% 18 20% 89 100%

Omvang dienstverband

37-40 uur 33-36 uur 25-32 uur 13-24 uur 1-12 uur Totaal

Overwerk

Ja, structureel (vaak) Ja, incidenteel (af en toe) Nee, nooit Totaal

Overuren per week

0-2 3-5 6-10 10 uur of meer Totaal

76

Leidinggevend

Nee Ja Totaal





Overig 31 31% 69 69% 100 100%





Overig 42 42% 58 58% 100 100%

Ambulance chauffeur




43 5% 148 15% 404 42% 187 20% 173 18% 955 100%

2 1% 57 29% 69 35% 24 12% 46 23% 198 100%

Particulier bedrijf of overheidsdienst

Particulier bedrijf Overheidsdienst Totaal

Organisatieomvang

1 tot en met 4 5 tot en met 9 10 tot en met 19 20 tot en met 49 50 tot en met 99 100 of meer Totaal

77

Overig 1 1% 2 2% 12 12% 33 33% 12 12% 40 40% 100 100%

Werktempo en werkhoeveelheid

altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Moet u erg snel werken? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te veel werk te doen? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Moet u extra hard werken om iets vaak af te krijgen? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Werkt u onder tijdsdruk? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Moet u zich haasten? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Kunt u uw werk op uw gemak vaak doen? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te maken met een achter- vaak stand in uw werkzaamheden? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te weinig werk? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met het werkvaak tempo? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met de werkvaak druk? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Zou u het kalmer aan willen doen vaak in uw werk? soms nooit

78

Ambulanceverpleegkundige 1% 28% 70% 1% 1% 17% 65% 16% 1% 10% 70% 20% 4% 34% 58% 4% 1% 24% 70% 5% 2% 43% 50% 5% 0% 4% 43% 52% 0% 3% 42% 55% 0% 2% 37% 61% 0% 4% 52% 43% 0% 7% 52% 41%

Ambulance chauffeur 1% 31% 67% 1% 2% 18% 63% 17% 1% 11% 63% 26% 5% 44% 44% 6% 2% 37% 55% 6% 4% 30% 60% 6% 0% 2% 29% 68% 1% 2% 37% 60% 0% 2% 34% 64% 0% 5% 46% 49% 2% 4% 53% 42%

Centralist meldkamer 16% 59% 25% 1% 4% 39% 54% 3% 2% 25% 57% 16% 34% 48% 17% 2% 8% 41% 47% 4% 1% 18% 67% 14% 2% 9% 48% 41% 2% 39% 59% 4% 45% 51% 8% 62% 30% 11% 58% 31%

Overig 3% 39% 54% 4% 21% 30% 44% 4% 7% 36% 52% 5% 11% 39% 46% 4% 6% 28% 60% 6% 4% 26% 57% 13% 11% 18% 51% 20% 1% 2% 9% 88% 1% 5% 53% 41% 1% 9% 58% 32% 5% 15% 66% 14%

Emotionele belasting

Emotionele belasting Is uw werk emotioneel zwaar?

Emotionele belasting Wordt u in uw werk met dingen geconfronteerd die u persoonlijk raken?

Emotionele belasting Wordt er door anderen een persoonlijk beroep op u gedaan in uw werk?

Emotionele belasting Voelt u zich persoonlijk aangevallen of bedreigd in uw werk?

Emotionele belasting Heeft u in uw werk contacten met lastige klanten of patiënten?

Emotionele belasting Moet u voor uw werk mensen kunnen overtuigen of overreden?

Emotionele belasting Komt u door uw werk in aangrijpende situaties terecht?

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit

Ambulanceverpleegkundige 3% 37% 58% 1% 2% 29% 68% 1% 6% 31% 61% 3% 0% 4% 73% 23% 0% 18% 81% 1% 1% 32% 66% 1% 3% 50% 47% 0%

Ambulance chauffeur 5% 38% 56% 1% 2% 24% 71% 3% 5% 22% 67% 7% 0% 4% 62% 34% 0% 16% 82% 2% 0% 22% 76% 2% 2% 49% 49% 0%

Centralist meldkamer 2% 33% 62% 3%

Ambulanceverpleegkundige 1% 19% 61% 20% 18% 65% 17% 0% 36% 57% 6% 0% 33% 60% 7% 0% 21% 63% 15% 1% 27% 62% 10%

Ambulance chauffeur 0% 21% 51% 27% 17% 53% 29% 0% 43% 48% 9% 0% 22% 58% 20% 0% 24% 58% 16% 1% 33% 55% 11% 0%

Centralist meldkamer 7% 48% 38% 7% 23% 65% 12% 1% 29% 53% 17% 1% 20% 66% 15%

13% 84% 3% 4% 29% 61% 6% 8% 70% 22% 47% 53% 4% 61% 35% 1% 1% 32% 64% 4%

Overig 2% 17% 70% 11% 2% 7% 81% 10% 6% 52% 41% 1% 1% 2% 57% 40% 1% 10% 73% 16% 3% 58% 38% 1% 3% 16% 63% 18%

Afwisseling in het werk

Afwisseling in het werk Moet u in uw werk telkens dezelfde dingen doen?

Afwisseling in het werk Is voor uw werk creativiteit vereist?

Afwisseling in het werk Is uw werk gevarieerd?

Afwisseling in het werk Vraagt u werk een eigen inbreng?

Afwisseling in het werk Doet uw werk voldoende beroep op al uw vaardigheden en capaciteiten?

Afwisseling in het werk Heeft u in uw werk voldoende afwisseling?

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit

22% 66% 11% 2% 18% 57% 25% 1%

79

Overig 1% 19% 58% 22% 18% 69% 13% 28% 62% 10% 30% 64% 6% 26% 59% 15% 24% 62% 14%

Zelfstandigheid in het werk

altijd Zelfstandigheid in uw werk Heeft u vrijheid bij het uitvoeren van uw vaak werkzaamheden? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op de planning van uw vaak werkzaamheden? soms nooit altijd vaak Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op het werktempo? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoe u uw werk uit- vaak voert? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk even onderbreken als u vaak dat nodig vindt? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de volgorde van uw werkvaak zaamheden bepalen? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u meebeslissen over het tijdstip vaak waarop iets af moet zijn? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoeveel tijd u aan vaak een bepaalde activiteit besteedt? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Lost u problemen in uw werkzaamheden vaak zelf op? soms nooit altijd vaak Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk zelf indelen? soms nooit altijd Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de inhoud van uw werkvaak zaamheden bepalen? soms nooit

80

Ambulanceverpleegkundige 18% 62% 20% 1% 8% 26% 38% 28% 8% 32% 46% 14% 10% 51% 35% 3% 3% 13% 54% 31% 6% 22% 42% 30% 4% 18% 45% 34% 6% 34% 49% 11% 18% 72% 10% 3% 22% 43% 32% 3% 20% 40% 36%

Ambulance chauffeur 9% 51% 37% 4% 2% 15% 45% 37% 4% 20% 56% 20% 3% 27% 58% 13% 3% 8% 50% 39% 1% 8% 47% 45% 2% 9% 44% 45% 3% 16% 55% 25% 15% 61% 24% 0% 2% 10% 43% 46% 1% 8% 41% 50%

Centralist meldkamer 8% 58% 31% 4% 17% 38% 31% 14% 7% 15% 38% 40% 6% 38% 48% 9% 3% 11% 52% 35% 3% 20% 49% 29% 3% 11% 51% 36% 2% 13% 58% 27% 9% 79% 12%

Overig 20% 67% 12% 1% 15% 53% 24% 8% 9% 49% 35% 7% 17% 56% 25% 2% 15% 33% 43% 9% 20% 49% 24% 6% 10% 46% 32% 11% 14% 48% 33% 4% 21% 73% 6%

4% 20% 54% 22% 3% 10% 39% 48%

21% 49% 19% 10% 10% 39% 38% 12%

Relatie met directe leiding

Relatie met directe leiding Kunt u op uw directe leiding rekenen wanneer u het in uw werk wat moeilijk krijgt?

Relatie met directe leiding Kunt u als dat nodig is uw directe leiding om hulp vragen?

Relatie met directe leiding Is uw verstandhouding met uw directe leiding goed?

Relatie met directe leiding Heeft u conflicten met uw directe leiding?

Relatie met directe leiding Voelt u zich in uw werk gewaardeerd door uw directe leiding?

Relatie met directe leiding Heeft u te maken met agressie van uw directe leiding?

Relatie met directe leiding Is uw directe leiding vriendelijk tegen u?

Relatie met directe leiding Heerst er tussen u en uw directe leiding een prettige sfeer?

Relatie met directe leiding Doen zich tussen u en uw directe leiding vervelende gebeurtenissen voor?

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit

Ambulanceverpleegkundige 17% 38% 38% 7% 27% 38% 31% 5% 24% 52% 21% 2% 1% 5% 57% 38% 10% 40% 39% 12% 0% 1% 14% 84% 29% 53% 16% 1% 24% 52% 22% 3% 1% 4% 52% 43%

Ambulance chauffeur 26% 31% 36% 7% 38% 31% 28% 4% 34% 44% 19% 3% 1% 4% 48% 48% 17% 38% 33% 12% 1% 1% 11% 87% 36% 46% 17% 1% 31% 46% 19% 3% 0% 3% 44% 52%

Centralist meldkamer 8% 32% 49% 11% 18% 35% 41% 6% 18% 52% 27% 4% 1% 5% 57% 38% 8% 41% 34% 17% 1% 2% 16% 82% 31% 52% 16% 2% 23% 53% 20% 5% 1% 5% 56% 38%

81

Overig 27% 38% 32% 3% 35% 32% 31% 2% 40% 47% 11% 2% 3% 4% 55% 38% 15% 48% 31% 6% 1% 1% 10% 88% 43% 48% 8% 1% 37% 49% 12% 2% 1% 2% 55% 42%

Plezier in het werk

nee Plezier in het werk Ik kan wel zeggen dat ik tegen mijn werk opzie. ja Plezier in het werk Ik doe mijn werk omdat het moet, daarmee is nee alles wel gezegd. ja Plezier in het werk Meestal vind ik het wel prettig om aan de werk- nee dag te beginnen. ja nee Plezier in het werk Na zo'n vijf jaar heb je het in dit werk wel gezien. ja Plezier in het werk Ik vind mijn werk nog steeds boeiend, elke dag nee weer. ja Plezier in het werk Het idee dat ik dit werk nog tot mijn pensioen nee moet doen, benauwt me. ja nee Plezier in het werk Ik heb plezier in mijn werk ja Plezier in het werk Ik moet telkens weerstand bij mezelf overwinnen nee om mijn werk te doen. ja Plezier in het werk Ik moet mezelf er vaak toe zetten om een werk- nee opdracht uit te voeren. ja

AmbulanceAmbulance verpleegkundige chauffeur 96% 97% 4% 3% 97% 96% 3% 4% 4% 4% 96% 96% 95% 96% 5% 4% 13% 7% 87% 93% 72% 79% 28% 21% 4% 3% 96% 97% 98% 97% 2% 3% 97% 97% 3% 3%

Centralist meldkamer 96% 4% 97% 3% 3% 97% 92% 8% 8% 92% 74% 26% 4% 96% 98% 2% 98% 2%

Overig 90% 10% 96% 4% 7% 93% 92% 8% 17% 83% 74% 26% 6% 94% 97% 3% 95% 5%

Centralist meldkamer 79% 21% 58% 42% 60% 40% 46% 54% 62% 38% 84% 16% 68% 32% 54% 46% 54% 46% 65% 35% 75% 25%

Overig 76% 24% 72% 28% 63% 37% 37% 63% 66% 34% 77% 23% 74% 26% 60% 40% 65% 35% 70% 30% 88% 12%

Herstelbehoefte

Herstelbehoefte Ik vind het moeilijk om me te ontspannen aan het einde van een werkdag.

nee ja nee Herstelbehoefte Aan het einde van een werkdag ben ik echt op. ja Herstelbehoefte Mijn baan maakt dat ik me aan het eind van een nee werkdag nogal uitgeput voel. ja nee Herstelbehoefte Na het avondeten voel ik me meestal nog vrij fit. ja Herstelbehoefte Ik kom meestal pas op een tweede vrije dag tot nee rust. ja Herstelbehoefte Het kost mij moeite om me te concentreren in mijn nee vrije uren na het werk. ja Herstelbehoefte Ik kan weinig belangstelling opbrengen voor andere nee mensen, wanneer ik zelf net thuis ben gekomen. ja Herstelbehoefte Het kost mij over het algemeen meer dan een uur nee voordat ik helemaal hersteld ben na mijn werk. ja nee Herstelbehoefte Als ik thuis kom moeten ze mij even met rust laten. ja Herstelbehoefte Het komt vaak voor dat ik na een werkdag door nee vermoeidheid niet meer toekom aan andere bezigheden. ja Herstelbehoefte Het komt voor dat ik tijdens het laatste deel van de nee werkdag door vermoeidheid mijn werk niet meer zo goed kan doen. ja

82

Ambulanceverpleegkundige 88% 12% 80% 20% 77% 23% 35% 65% 69% 31% 86% 14% 78% 22% 66% 34% 66% 34% 74% 26% 89% 11%

Ambulance chauffeur 88% 12% 79% 21% 74% 26% 31% 69% 67% 33% 87% 13% 82% 18% 70% 30% 74% 26% 75% 25% 90% 10%

Afgelopen 12 maanden tgv werkdruk/werkstress:

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens verzuimd van uw werk?

Nee Ja Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken Nee verzuimd van uw werk? Ja Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens minder Nee goed gefunctioneerd in uw werk? Ja Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken Nee minder goed gefunctioneerd in uw werk? Ja Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: uw plezier in het werk Nee verloren? Ja Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: serieus overwogen Nee van baan te veranderen? Ja

Ambulanceverpleegkundige 86% 14% 95% 5% 68% 32% 96% 4% 81% 19% 82% 18%

Ambulance chauffeur 85% 15% 94% 6% 69% 31% 93% 7% 86% 14% 88% 12%

Centralist meldkamer 92% 8% 94% 6% 65% 35% 93% 7% 75% 25% 80% 20%

Overig 87% 13% 96% 4% 58% 42% 91% 9% 82% 18% 70% 30%




Overig 53 55% 43 45% 96 100%

Doet u dergelijk lichamelijk belastend werk?

Nee Ja Totaal


83

Tillen

(heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: tillen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: duwen of trekken? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: dragen? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: regelmatig tillen? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: regelmatig duwen of trekken? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: regelmatig dragen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: in een ongemakkelijke houding? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met de last ver van het lichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met een gedraaid bovenlichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met een last boven borsthoogte? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met één hand? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk tillen: met een last die slecht is vast te pak- regelmatig ken of vast te houden? soms zelden/nooit

84

Ambulanceverpleegkundige 80% 19% 1% 0% 76% 20% 4% 0% 75% 22% 3% 0% 73% 24% 3% 69% 24% 6% 1% 62% 29% 8% 1% 49% 42% 8% 0% 30% 38% 30% 3% 33% 39% 27% 1% 21% 26% 41% 12% 20% 22% 40% 18% 30% 41% 26% 3%

Ambulance chauffeur 80% 19% 1% 76% 19% 4% 1% 74% 22% 3% 0% 70% 26% 4% 0% 70% 24% 5% 1% 62% 29% 8% 1% 46% 41% 13% 0% 30% 35% 32% 3% 29% 38% 30% 3% 19% 22% 45% 13% 19% 24% 37% 19% 28% 36% 31% 5%

Centralist meldkamer 9% 2% 4% 85% 9% 2% 4% 85% 9% 2% 4% 85% 7% 2% 1% 89% 7% 2% 1% 89% 5% 5% 1% 89% 5% 5% 6% 84% 1% 7% 4% 88% 4% 6% 7% 83% 1% 6% 4% 89% 1% 4% 6% 89% 2% 4% 5% 89%

Overig 48% 25% 10% 17% 49% 19% 15% 17% 46% 29% 8% 17% 40% 33% 6% 21% 38% 28% 11% 23% 33% 35% 8% 23% 21% 50% 10% 19% 15% 27% 31% 27% 13% 27% 38% 23% 10% 25% 33% 31% 13% 21% 25% 42% 19% 21% 38% 23%

Houding

(heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw bovenlichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw hoofd/nek? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw polsen/handen? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of regelmatig gedraaide houding werken met: uw bovenlichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of regelmatig gedraaide houding werken met: uw hoofd/nek? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of regelmatig gedraaide houding werken met: uw polsen/handen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk: in ongemakkelijke houdingen werken? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk: langdurig in dezelfde houding werken? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk: ver reiken met uw handen of armen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk: uw armen geheven houden? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lang achtereen: staan? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lang achtereen: zitten? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lang achtereen: lopen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lang achtereen: geknield of gehurkt werken? soms zelden/nooit

Ambulanceverpleegkundige 57% 37% 6% 0% 54% 35% 10% 1% 55% 35% 9% 1% 19% 36% 36% 9% 19% 33% 37% 11% 18% 32% 38% 12% 33% 46% 20% 1% 13% 30% 46% 11% 15% 34% 44% 7% 9% 21% 51% 19% 6% 28% 51% 14% 20% 47% 28% 5% 9% 28% 42% 21% 16% 46% 33% 4%

Ambulance chauffeur 49% 41% 9% 0% 47% 37% 14% 2% 49% 39% 11% 1% 15% 34% 40% 12% 13% 30% 42% 14% 14% 31% 42% 13% 26% 42% 31% 1% 13% 30% 45% 12% 13% 31% 47% 9% 9% 22% 49% 20% 7% 30% 49% 14% 23% 47% 26% 4% 11% 37% 38% 15% 16% 48% 31% 4%

Centralist meldkamer 36% 36% 9% 18% 47% 41% 3% 9% 62% 27% 2% 9% 22% 23% 24% 30% 31% 22% 19% 28% 33% 20% 20% 27% 14% 13% 36% 37% 56% 25% 14% 5% 13% 23% 34% 30% 6% 8% 24% 62% 2% 4% 10% 85% 90% 6% 1% 3% 2% 5% 16% 77% 1% 5% 5% 90%

85

Overig 31% 43% 22% 4% 38% 42% 19% 2% 37% 47% 14% 2% 16% 20% 53% 10% 20% 20% 49% 10% 16% 24% 49% 10% 10% 20% 55% 14% 12% 31% 37% 20% 4% 27% 45% 24% 2% 22% 35% 41% 2% 21% 38% 39% 29% 37% 29% 5% 7% 23% 38% 32% 9% 30% 25% 36%

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met:

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

Ambulanceverpleegkundige 7% 19% 40% 35% 7% 19% 37% 38% 7% 22% 38% 33% 6% 22% 39% 33% 6% 18% 38% 38%

Ambulance chauffeur 8% 26% 41% 25% 9% 26% 37% 28% 11% 30% 36% 23% 11% 29% 37% 24% 8% 20% 40% 32%

Centralist meldkamer 27% 27% 21% 25% 42% 33% 11% 14% 59% 29% 6% 6% 68% 27% 4% 2% 69% 23% 5% 3%

(heel) vaak Kracht, trilling en beweging kracht zetten met uw armen of han- regelmatig den? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Kracht, trilling en beweging stevig knijpen met uw handen? soms zelden/nooit (heel) vaak Kracht, trilling en beweging grote kracht uitoefenen op gereed- regelmatig schappen of apparaten? soms zelden/nooit (heel) vaak Kracht, trilling en beweging heeft u in het werk trillend(e) geregelmatig reedschap of apparaten in uw handen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Kracht, trilling en beweging rijdt u in het werk in voertuigen? soms zelden/nooit (heel) vaak Kracht, trilling en beweging moet u in uw werk lichamelijk actief regelmatig (in beweging) zijn? soms zelden/nooit

Ambulanceverpleegkundige 41% 46% 12% 1% 26% 34% 30% 9% 14% 24% 37% 26% 5% 5% 14% 77% 73% 9% 10% 8% 45% 41% 12% 2%

Ambulance chauffeur 41% 46% 13% 1% 27% 37% 30% 6% 14% 24% 37% 25% 5% 6% 16% 73% 96% 3% 0% 0% 48% 42% 9% 1%

Centralist meldkamer 6% 2% 6% 85% 5% 2% 6% 87% 2% 2% 5% 92% 1%

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw bovenlichaam?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hoofd/nek?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw arm(en)?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hand(en)/polsen?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw vingers?

Overig 4% 20% 34% 43% 5% 21% 36% 38% 7% 29% 34% 30% 16% 29% 32% 23% 16% 27% 27% 30%

Kracht, trilling en beweging

86

4% 95% 8% 2% 10% 79% 7% 3% 7% 83%

Overig 13% 32% 34% 21% 9% 32% 32% 27% 4% 14% 32% 50% 2% 11% 88% 52% 14% 20% 14% 23% 29% 30% 18%

Minuten per dag handen boven schouderhoogte

0 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer Totaal



Ambulance chauffeur 294 35% 215 26% 119 14% 79 9% 72 9% 53 6% 832 100%

Centralist meldkamer 77 75% 12 12% 2 2% 2 2% 2 2% 8 8% 103 100%

Overig 25 50% 10 20% 6 12% 3 6% 4 8% 2 4% 50 100%





Overig 16 33% 13 27% 10 20% 7 14% 3 6%

103 100%

49 100%

Ambulanceverpleegkundige 35% 42% 22% 1% 30% 42% 26% 2% 17% 35% 42% 7%

Ambulance chauffeur 35% 40% 24% 2% 30% 39% 28% 3% 23% 30% 38% 10%

Centralist meldkamer 5% 10% 5% 80% 5% 8% 7% 80% 3% 7% 8% 83%

Overig 19% 28% 25% 28% 17% 27% 27% 30% 17% 14% 31% 37%

Minuten per dag handen onder kniehoogte

0 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer Totaal

Uw mening over het werk

(heel) vaak Uw mening over het werk Ik ervaar het tillen van patiënten regelmatig als een zware belasting soms zelden/nooit (heel) vaak Uw mening over het werk Ik ervaar het verplaatsen van pa- regelmatig tiënten als een zware belasting soms zelden/nooit (heel) vaak Uw mening over het werk Ik ervaar het duwen aan en trek- regelmatig ken van een brancard als een zware belasting soms zelden/nooit

87

Had u de afgelopen 12 maanden last van uw:

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw nek

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw schouders

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw boven in de rug

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw onder in de rug

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw ellebogen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw polsen / handen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw heupen / dijen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw knieën

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw enkels / voeten

Ambulanceverpleegkundige ja, langdurig 6% ja, regelmatig 17% ja, een enkele keer 38% nee, nooit 39% ja, langdurig 7% ja, regelmatig 18% ja, een enkele keer 35% nee, nooit 41% ja, langdurig 3% ja, regelmatig 12% ja, een enkele keer 36% nee, nooit 49% ja, langdurig 12% ja, regelmatig 31% ja, een enkele keer 40% nee, nooit 17% ja, langdurig 2% ja, regelmatig 7% ja, een enkele keer 16% nee, nooit 75% ja, langdurig 2% ja, regelmatig 9% ja, een enkele keer 26% nee, nooit 62% ja, langdurig 1% ja, regelmatig 7% ja, een enkele keer 21% nee, nooit 70% ja, langdurig 4% ja, regelmatig 15% ja, een enkele keer 33% nee, nooit 48% ja, langdurig 2% ja, regelmatig 4% ja, een enkele keer 17% nee, nooit 76%

Ambulance chauffeur 6% 18% 36% 40% 7% 16% 35% 42% 4% 12% 33% 51% 13% 29% 38% 19% 2% 6% 18% 74% 3% 8% 25% 65% 3% 7% 21% 70% 5% 14% 34% 47% 1% 6% 21% 72%

Centralist meldkamer 7% 28% 34% 31% 9% 27% 32% 32% 3% 15% 24% 58% 7% 21% 32% 40% 3% 4% 18% 75% 5% 12% 27% 56% 1% 7% 10% 82% 2% 2% 15% 81% 3% 3% 10% 84%

Overig 5% 15% 29% 51% 8% 9% 27% 56% 4% 8% 22% 66% 15% 19% 31% 35% 1% 4% 12% 83% 4% 8% 19% 69% 4% 6% 6% 83% 4% 8% 17% 71% 2% 3% 12% 83%



Overig 22 22% 30 30% 22 22% 25 25% 99 100%

Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk?


ja, geheel ja, gedeeltelijk Misschien Nee Totaal

88


Wat was de directe aanleiding van uw klachten? Ambulance chauffeur 12% 7% 75% 2% 23% 1% 2% 2% 5% 18% 100% 929

Centralist meldkamer 5% 7% 9% 2% 4%

% Aantal

Ambulanceverpleegkundige 14% 7% 75% 1% 16% 1% 1% 2% 6% 22% 100% 1139

Ambulance chauffeur 0% 2% 27% 71% 0% 1% 20% 79%


altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit


Sportblessure Ongeval Te zwaar getild Huidaandoening Verrekking of verstuiking Snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia Geen van bovenstaande oorzaken Totaal

1% 2% 7% 75% 100% 183

Overig 14% 10% 40% 2% 8% 1% 2% 4% 9% 49% 100% 96

Situaties in de afgelopen 12 maanden:

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten onderbreken

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten laten liggen

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werkdag voortijding moeten beëindigen

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen me ziek moeten melden

0% 13% 86% 0% 13% 86% 1% 2% 25% 72%

1% 12% 87% 1% 4% 96%

3% 97%

4% 96% 2% 13% 85%

89

Overig 3% 3% 14% 80% 2% 2% 11% 85% 3% 12% 85% 2% 1% 8% 89% 3% 2% 8% 87%

Afgelopen 3 maanden:

altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een ongemakkelijk gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een stijf gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een duidelijk aanwijsbare pijnlijke plek? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een pijnlijk gevoel zonder uitstraling? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een pijnlijk gevoel met uitstraling op diverse pleksoms ken? nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger klachten op meer plekken? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger tintelingen? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een doof gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger krachtsverlies? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger roodheid? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger zwellingen? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een branderig of gloeiend gevoel? soms nooit

90

Ambulanceverpleegkundige 3% 17% 43% 36% 3% 16% 42% 40% 7% 18% 35% 40% 3% 13% 38% 45% 2% 6% 18% 74% 2% 8% 30% 60% 1% 3% 15% 81% 1% 2% 16% 81% 0% 2% 14% 84% 0% 0% 5% 94% 0% 1% 9% 90% 1% 2% 12% 85%

Ambulance chauffeur 3% 14% 43% 40% 2% 14% 42% 42% 7% 16% 37% 40% 3% 10% 39% 48% 1% 7% 22% 69% 1% 9% 30% 60% 1% 3% 17% 80% 1% 2% 18% 79% 1% 2% 17% 79% 0% 1% 7% 93% 0% 1% 10% 89% 0% 2% 15% 83%

Centralist meldkamer 1% 23% 42% 34% 1% 21% 42% 37% 6% 26% 27% 41% 1% 19% 39% 41% 1% 11% 22% 66% 2% 12% 31% 55% 1% 5% 25% 69% 1% 5% 18% 76% 1% 4% 7% 89% 2% 3% 96% 2% 9% 90% 6% 13% 81%

Overig 3% 14% 39% 43% 2% 9% 40% 48% 4% 15% 34% 47% 2% 7% 34% 57% 2% 8% 18% 72% 2% 6% 20% 71% 1% 4% 19% 76% 2% 7% 12% 79% 2% 1% 12% 85% 1% 2% 97% 1% 2% 3% 94% 2% 1% 8% 89%

Aangekruiste klachten te maken met uw werk?

Ja, geheel Ja, gedeeltelijk Misschien Nee Totaal





Overig 13 14% 29 30% 19 20% 35 36% 96 100%

Ambulance chauffeur 6% 6% 59% 2% 20% 0% 1% 2% 3% 35% 100% 878

Centralist meldkamer 1% 5% 6% 1% 4%

Overig 8% 6% 28% 1% 6%

% Aantal

Ambulanceverpleegkundige 9% 5% 61% 2% 13% 1% 1% 2% 3% 35% 100% 1037

1% 1% 4% 86% 100% 178

1% 3% 5% 63% 100% 95

Wat was de directe aanleiding van uw klachten?

Sportblessure Ongeval Te zwaar getild Huidaandoening Verrekking of verstuiking Snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia Geen van bovenstaande oorzaken Totaal

De volgende situaties kwamen in de afgelopen drie maanden voor door klachten over nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers:

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten onderbreken

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten laten liggen

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werkdag vroegtijdig moeten beëindigen

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... me ziek moeten melden

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit


Ambulance chauffeur 0% 1% 15% 84% 0% 1% 10% 89% 0% 0% 7% 93% 0% 0% 8% 91% 0% 1% 13% 86%

Centralist meldkamer 1% 12% 88% 1% 4% 95%

2% 98%

2% 98% 1% 5% 95%

91

Overig 1% 1% 14% 84% 1% 1% 9% 89% 2% 7% 91% 1% 1% 8% 90% 2% 1% 6% 91%

Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie





Centralist meldkamer 178 96% 8 4%

Ambulance chauffeur 31% 44% 0% 4% 45% 16% 4% 11% 100% 934

Centralist meldkamer 86% 10% 1%

% Aantal

Ambulanceverpleegkundige 24% 54% 2% 2% 51% 12% 2% 10% 100% 1147





186 100%

Overig 80 82% 12 12% 5 5% 1 1%

98 100%

Daders laatste keer agressie

Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega's en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn coll Overig, namelijk. Totaal

5% 1% 1% 3% 100% 182

Overig 51% 35% 2% 2% 27% 1% 2% 8% 100% 96

Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd


92

Overig 78 80% 17 18% 1 1%

1 1%

97 100%

Daders laatste keer bedreigd Ambulance chauffeur 42% 36% 1% 4% 34% 15% 3% 12% 100% 929


% Aantal


19% 8% 5% 16% 100% 190

Overig 49% 33% 5% 1% 22% 3% 4% 8% 100% 97





Overig 58 59% 22 22% 3 3% 3 3% 8 8% 4 4% 98 100%

% Aantal


Ambulance chauffeur 54% 29% 12% 3% 24% 14% 2% 6% 100% 925

Centralist meldkamer 48% 36% 21% 1% 13% 5% 4% 5% 100% 191

Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega's en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn collega Overig, namelijk. Totaal

Afgelopen 12 maanden lastig gedrag


Daders laatste keer lastig gedrag

Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega's en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn collega Overig, namelijk. Totaal

93

Overig 51% 11% 39% 8% 3% 1% 3% 100% 93

Letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld tijdens het werk

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk ge- nee weld: licht letsel opgelopen (schaafwonden, blauwe plekken, bloed- ja neus, blauw oog etc.) in uw werk? n.v.t. Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk ge- nee weld: ernstig letsel opgelopen (steekwond, botbreuk, bewusteloos- ja heid, kneuzingen etc.) in uw werk? n.v.t. nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geja weld in uw werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? n.v.t. nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geja weld in uw werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? n.v.t. nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geja weld in uw werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk? n.v.t. Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en ge- nee weld in uw werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in ja uw werk? n.v.t. nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geja weld in uw werk uw plezier in het werk verloren? n.v.t. nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geja weld in uw werk serieus overwogen van baan te veranderen? n.v.t. nee Vraag 51. Bent u de afgelopen 12 maanden vaak op uw hoede voor ja agressie en geweld in uw werk? n.v.t. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? last van nee beelden en herinneringen over het incident, die u niet van u af kunt ja zetten. n.v.t. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? bepaal- nee de plaatsen, taken of personen vermijden omdat u er angstig van ja wordt. n.v.t. nee op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? er niet ja aan willen denken en/of er niet over willen praten. n.v.t. op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? schrik- nee reacties bij gebeurtenissen die lijken op het agressie- en of geja weldsincident. n.v.t. nee op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? neerja slachtigheid, als u eraan denkt of er aan herinnerd wordt. n.v.t.

94

Ambulanceverpleegkundige 72% 12% 16% 82% 1% 17% 84% 2% 14% 85% 1% 14% 74% 12% 14% 85% 1% 14% 73% 13% 14% 79% 7% 14% 28% 67% 6% 80% 5% 15% 80% 6% 14% 81% 4% 15% 76% 9% 14% 80% 6% 14%

Ambulance chauffeur 69% 7% 24% 74% 1% 25% 78% 2% 19% 80% 1% 20% 71% 10% 19% 79% 2% 20% 71% 10% 19% 76% 4% 19% 21% 68% 11% 76% 5% 19% 75% 6% 19% 76% 5% 20% 73% 8% 19% 75% 6% 20%


Overig 58% 3% 39% 60%

66% 54% 2% 44% 55%

40% 72%

45% 45% 13% 43% 54% 2% 44% 45% 13% 42% 52% 6% 42% 37% 22% 40% 50% 4% 46% 50% 4% 46% 52% 3% 45% 50% 4% 46% 49% 6% 45%

27% 64% 9% 27% 73% 1% 26% 66% 7% 27% 69% 4% 27% 52% 22% 26% 67% 2% 31% 67% 3% 29% 67% 2% 31% 66% 3% 31% 62% 8% 29%

28% 73%

Afgelopen 12 maanden traumatische ervaring

Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar tijdens het werk een ernstig ongeluk met een kind meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar een ernstig ongeluk met een collega meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Een of meer van mijn familieleden zijn betrokken geweest bij een ernstig ongeluk Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik ben het afgelopen jaar bij een aantal ernstige ongelukken betrokken geweest

nee ja weet niet nee ja weet niet nee ja weet niet nee ja weet niet

Ambulanceverpleegkundige 37% 62%

Ambulance chauffeur 36% 62%

Centralist meldkamer 44% 54%

Overig 59% 38%

1% 89% 11%

2% 87% 12%

2% 88% 8%

3% 79% 18%

1% 95% 5%

1% 96% 4%

3% 95% 3%

3% 92% 4%

0% 30% 69%

1% 33% 66%

3% 67% 31%

4% 51% 47%

1%

1%

2%

2%

Ambulanceverpleegkundige 94% 4% 2% 97% 1% 2% 80% 17% 2% 96% 1% 2% 88% 9% 3% 91% 7% 3%

Ambulance chauffeur 92% 4% 4% 95% 1% 4% 77% 18% 4% 94% 2% 4% 89% 7% 4% 92% 4% 4%

Centralist meldkamer 79% 1% 20% 79% 1% 19% 70% 11% 20% 80% 1% 19% 74% 6% 20% 78% 3% 20%

Ambulance chauffeur 70% 26% 4% 79% 16% 4% 75% 20% 5% 88% 8% 4% 89% 6% 5%

Centralist meldkamer 58% 21% 22% 62% 17% 21% 60% 18% 22% 76% 4% 21% 76% 3% 21%

Afgelopen 12 maanden t.g.v. traumatische ervaringen in uw werk:

nee ja n.v.t nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ja ervaringen i/u werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? n.v.t nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw ja werk? n.v.t nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd ja in uw werk? n.v.t nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ja ervaringen i/u werk uw plezier in het werk verloren? n.v.t nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ja ervaringen i/u werk serieus overwogen van baan te veranderen? n.v.t Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk?

Overig 83% 3% 14% 85% 1% 14% 78% 8% 14% 86% 14% 80% 6% 14% 81% 5% 14%

Op dit moment nog als gevolg van traumatische ervaringen in uw werk afgelopen 12 maanden:

Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoelens van machteloosheid Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van woede Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? cynisch gevoel Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van angst Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende gevoelens? depressieve gevoelens

nee ja n.v.t nee ja n.v.t nee ja n.v.t nee ja n.v.t nee ja n.v.t

Ambulanceverpleegkundige 74% 23% 3% 83% 14% 3% 72% 25% 3% 88% 9% 3% 89% 7% 3%

95

Overig 74% 10% 15% 72% 12% 15% 74% 11% 15% 83% 2% 15% 82% 3% 15%

Ziekteverzuim afgelopen 12 maanden

Nee Ja Totaal

Ambulanceverpleegkundige Aantal 531 % 46% Aantal 623 % 54% Aantal 1154 % 100%











Overig 19 51% 7 19% 6 16% 2 5% 3 8% 37 100%





Overig 32 86% 3 8% 1 3% 1 3% 37 100%

Overig 62 63% 37 37% 99 100%

Aantal malen verzuimd afgelopen 12 maanden

1 keer 2 tot 5 keer 6 keer of vaker Totaal

Overig 22 59% 15 41%

37 100%

Werkdagen verzuimd afgelopen 12 maanden


Op dit moment nog (volledig of gedeeltelijk) ziek gemeld?

Nee, ik ben gewoon aan het werk Ja, ik ben gedeeltelijk ziek, gedeeltelijk aan het werk Ja, ik werk therapeutisch Ja, ik ben op dit moment volledig ziek gemeld Totaal

96

Met wat voor soort klachten heeft u de laatst keer verzuimd u of verzuimt u nu? Ambulance chauffeur 25% 14% 10% 8% 2% 3% 4% 8% 1% 2% 39% 14% 100% 442

Centralist meldkamer 9% 11% 5% 9% 3% 2% 4% 3% 5% 3% 41% 27% 100% 96





Ambulance chauffeur 22% 14% 71% 6% 13% 4% 3% 3% 6% 1% 5% 18% 100% 221

Centralist meldkamer 31% 3% 6% 31% 19% 3%

% Aantal

Ambulanceverpleegkundige 25% 14% 68% 5% 10% 5% 2% 1% 5% 0% 7% 17% 100% 292

Rugklachten Klachten nek, schouders, armen, polsen, handen Klachten heup, benen,knieën, voeten Psychische klachten, overspannen, burn-out Conflict op het werk Klachten hart- en vaatstelsel Klachten luchtwegen Klachten maag of darmen Huidklachten, allergie Klachten oren, ogen Griep, verkoudheid Overige klachten, namelijk. Totaal

% Aantal

Ambulanceverpleegkundige 24% 12% 8% 9% 1% 2% 4% 9% 1% 1% 34% 16% 100% 598

Overig 24% 18% 3% 6% 3% 6% 6% 6% 41% 6% 100% 34

Heeft u de indruk dat één of meer van deze klachten het gevolg waren van het werk dat u deed?

Ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk Ja, voor een deel gevolg van mijn werk Nee, geen gevolg van mijn werk weet niet Totaal

Overig 6 17% 8 22% 20 56% 2 6% 36 100%

Door welke omstandigheden klachten veroorzaakt?

Werkdruk, werkstress Emotioneel te zwaar (door omgaan met traumatische ervaring.) Lichamelijk te zwaar (patiënten tillen, lang staan, sjouwen, Langdurig dezelfde handelingen verrichten, langdurig achter Problemen met leiding, werkgever Problemen met collega's of ondergeschikten Problemen met cliënten/patiënten Geweld, seksuele intimidatie Problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid, chloor Geweld, seksuele intimidatie Bedrijfsongeval Anders Totaal

Overig 20% 7% 47% 40% 13%

34%

50% 100% 32

97

7% 13% 100% 15

Hoeveel dagen laatste keer verzuimd of tot nu aan het verzuimen?










Overig 20 54% 17 46% 37 100%





Overig 4 24% 10 59% 3 18% 17 100%





Overig 22 76% 4 14% 1 3% 2 7%

29 100%

Ziekteverzuim afgelopen 2 maanden

Nee Ja Totaal

Aantal malen verzuimd afgelopen 2 maanden

0 keer 1 keer 2 of vaker Totaal

Werkdagen verzuimd afgelopen 2 maanden

1 dag of korter 2 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 21 dagen Totaal

98

Overig 9 56% 3 19%

4 25% 16 100%

Bijlage 3 Kruistabellen naar leeftijd

99

100

Geslacht

Vrouw Man Totaal

Aantal % Aantal % Aantal

jonger dan 24

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

5 36% 9 64%

134 30% 309 70%

231 23% 754 77%

45 t/m 54 55 jaar jaar en ouder 89 11% 755 89%

10 8% 109 92%

14

443

985

844

119

100%

100%

100%

100%

100%

jonger dan 24

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar


3 21% 2 14% 7 50% 2 14%

1 0% 63 14% 29 7% 155 35% 193 44% 1 0%

6 1% 202 21% 138 14% 278 28% 352 36% 5 1%

16 2% 248 30% 108 13% 196 23% 262 31% 6 1%

8 7% 44 37% 11 9% 34 29% 21 18%

Aantal

14

442

981

836

118

100%

100%

100%

100%

100%

%

Opleiding

Basisonderwijs (lagere school) VMBO (LBO/MAVO) HAVO/VWO Middelbaar beroepsonderwijs (MBO) Hoger beroepsonderwijs (HBO) Wetenschappelijk onderwijs (universiteit) Totaal

%

45 t/m 54 55 jaar jaar en ouder

Jaren werkzaam gezondheidszorg jonger dan 24 1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer Totaal

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder


5 36% 8 57% 1 7%

43 10% 276 64% 109 25% 6 1%

33 3% 316 32% 291 30% 222 23% 112 11%

6 1% 59 7% 95 11% 163 19% 520 62%

6 5% 10 8% 103 87%

Aantal

14

434

974

843

119

100%

100%

100%

100%

100%

%

101

Jaren werkzaam instelling jonger dan 24 1 jaar of korter 2 t/m 5 jaar 5 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal

Totaal

%

4 29% 10 71%

25 t/m 34 jaar 53 12% 280 64% 93 21% 9 2% 1 0%

35 t/m 44 jaar 56 6% 413 42% 288 30% 154 16% 61 6%

45 t/m 54 jaar 32 4% 144 17% 127 15% 163 19% 374 45%

55 jaar en ouder 5 4% 16 14% 14 12% 16 14% 64 56%

14

436

972

840

115

100%

100%

100%

100%

100%

Soort contract jonger dan 24 Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Anders

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal

Totaal

%

9 64% 2 14% 3 21%

25 t/m 34 jaar 401 91% 33 7% 8 2%

35 t/m 44 jaar 951 97% 15 2% 18 2%

45 t/m 54 jaar 830 98% 3 0% 11 1%

55 jaar en ouder 104 91%

10 9%

14

442

984

844

114

100%

100%

100%

100%

100%

Omvang dienstverband jonger dan 24 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

37-40 uur 33-36 uur 25-32 uur 13-24 uur 1-12 uur

Aantal

Totaal

%

4 29% 8 57% 1 7% 1 7%

25 t/m 34 jaar 53 12% 297 68% 54 12% 24 5% 10 2%

35 t/m 44 jaar 108 11% 637 65% 146 15% 77 8% 12 1%

45 t/m 54 jaar 109 13% 616 73% 70 8% 33 4% 12 1%

55 jaar en ouder 15 13% 86 75% 3 3% 5 4% 5 4%

14

438

980

840

114

100%

100%

100%

100%

100%

Overwerk jonger dan 24 Ja, structureel (vaak) Ja, incidenteel (af en toe) Nee, nooit

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal

Totaal

%

102

2 15% 8 62% 3 23%

25 t/m 34 jaar 134 30% 280 63% 28 6%

35 t/m 44 jaar 268 27% 652 67% 59 6%

45 t/m 54 jaar 243 29% 528 63% 73 9%

55 jaar en ouder 31 27% 66 57% 19 16%

13

442

979

844

116

100%

100%

100%

100%

100%

Overuren per week jonger dan 24 0-2 3-mei 6-sep 10 uur of meer Totaal


5 56% 3 33% 1 11%

25 t/m 34 jaar 114 30% 172 45% 56 15% 41 11%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

292 34% 367 42% 162 19% 49 6%

249 34% 302 41% 115 16% 68 9%

55 jaar en ouder 27 30% 34 38% 17 19% 12 13%

9

383

870

734

90

100%

100%

100%

100%

100%

Leidinggevend jonger dan 24 Nee Ja Totaal


13 93% 1 7%

25 t/m 34 jaar 417 94% 25 6%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

915 93% 65 7%

766 91% 76 9%

55 jaar en ouder 108 93% 8 7%

14

442

980

842

116

100%

100%

100%

100%

100%

Particulier bedrijf of overheidsdienst jonger dan 24 Particulier bedrijf Overheidsdienst Totaal


7 50% 7 50%

25 t/m 34 jaar 213 48% 228 52%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

388 39% 597 61%

303 36% 540 64%

55 jaar en ouder 69 58% 49 42%

14

441

985

843

118

100%

100%

100%

100%

100%

Personeelscategorie jonger dan 24 Ambulanceverpleegkundige Ambulance chauffeur Centralist meldkamer Overig Totaal


4 29% 10 71%

25 t/m 34 jaar 208 47% 201 45% 27 6% 7 2%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

483 49% 388 39% 79 8% 36 4%

426 50% 293 35% 79 9% 48 6%

55 jaar en ouder 36 30% 60 50% 14 12% 9 8%

14

443

986

846

119

100%

100%

100%

100%

100%

103

Organisatieomvang jonger dan 24 1 tot en met 4 5 tot en met 9 10 tot en met 19 20 tot en met 49 50 tot en met 99 100 of meer

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal

Totaal

%

104

3 21% 8 57% 3 21%

25 t/m 34 jaar 1 0% 19 4% 62 14% 196 44% 74 17% 89 20%

35 t/m 44 jaar

22 2% 147 15% 401 41% 182 18% 233 24%

45 t/m 54 jaar

28 3% 143 17% 338 40% 147 17% 189 22%

55 jaar en ouder 1 1% 12 10% 17 14% 45 38% 17 14% 26 22%

14

441

985

845

118

100%

100%

100%

100%

100%

Werktempo en werkhoeveelheid jonger dan 24 altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Moet u erg snel werken? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te veel werk te doen? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Moet u extra hard werken om iets af te krijgen? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Werkt u onder tijdsdruk? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Moet u zich haasten? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Kunt u uw werk op uw gemak doen? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te maken met een ach- vaak terstand in uw werkzaamheden? soms nooit altijd vaak Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u te weinig werk? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met het werkvaak tempo? soms nooit altijd Werktempo en werkhoeveelheid Heeft u problemen met de werkvaak druk? soms nooit altijd

7% 93% 7% 14% 43% 36% 7% 64% 29% 21% 71% 7% 7% 86% 7% 64% 36%

29% 71% 7% 36% 57%

7% 93%

29% 71%

25 t/m 34 jaar 1% 31% 67% 1% 1% 17% 60% 22% 0% 5% 66% 28% 7% 34% 54% 5% 1% 29% 64% 5% 2% 42% 52% 4% 0% 2% 30% 68% 0% 3% 41% 55% 0% 28% 72% 0% 2% 44% 54% 0%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

2% 28% 69% 1% 2% 18% 63% 17% 0% 10% 68% 21% 5% 37% 53% 5% 1% 26% 67% 6% 4% 39% 53% 5% 1% 4% 40% 56% 1% 3% 42% 55% 0% 1% 30% 68% 0% 2% 47% 50% 0%

3% 39% 57% 1% 4% 24% 63% 9% 2% 18% 62% 17% 10% 46% 41% 3% 4% 37% 56% 4% 2% 29% 60% 9% 1% 6% 43% 50% 0% 2% 33% 65% 0% 4% 50% 46% 0% 10% 58% 32% 1%

6% 34% 59% 1% 3% 22% 69% 7% 1% 19% 59% 20% 9% 39% 42% 10% 6% 35% 52% 8% 5% 23% 61% 11% 1% 4% 25% 70% 1% 3% 35% 61% 1% 8% 42% 50% 3% 9% 51% 37% 5%

Werktempo en werkhoeveelheid Zou u het kalmer aan willen doen vaak in uw werk? soms

3%

3%

11%

15%

21%

40%

51%

63%

55%

nooit

79%

56%

46%

25%

24%

105

Emotionele belasting jonger dan 24 altijd vaak Emotionele belasting Is uw werk emotioneel zwaar? soms nooit altijd Emotionele belasting Wordt u in uw werk met dingen geconfron- vaak teerd die u persoonlijk raken? soms nooit altijd Emotionele belasting Wordt er door anderen een persoonlijk be- vaak roep op u gedaan in uw werk? soms nooit altijd Emotionele belasting Voelt u zich persoonlijk aangevallen of be- vaak dreigd in uw werk? soms nooit altijd vaak Emotionele belasting Heeft u in uw werk contacten met lastige klanten of patiënten? soms nooit altijd Emotionele belasting Moet u voor uw werk mensen kunnen over- vaak tuigen of overreden? soms nooit altijd Emotionele belasting Komt u door uw werk in aangrijpende situa- vaak ties terecht? soms nooit

106

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

3% 31% 65% 1% 2% 19% 77% 2% 5% 27% 63% 5% 0% 2% 66% 31% 0% 19% 79% 2% 1% 30% 68% 1% 3%

2% 32% 64% 1% 1% 22% 75% 2% 5% 25% 65% 5% 0% 3% 68% 29% 0% 17% 82% 1% 1% 31% 67% 1% 2%

5% 45% 47% 3% 2% 30% 65% 3% 6% 32% 59% 3% 0% 6% 70% 24% 23% 75% 2% 1% 34% 64% 1% 2%

13% 34% 49% 5% 3% 32% 59% 6% 6% 28% 62% 4% 1% 4% 61% 34% 1% 19% 77% 3% 2% 26% 68% 4% 2%

43%

45%

44%

52%

38%

57%

53%

53%

44%

57%

1%

2%

3%

14% 86%

14% 79% 7% 14% 79% 7%

21% 79%

100%

21% 79%

Afwisseling in het werk jonger dan 24 altijd Afwisseling in het werk Moet u in uw werk telkens dezelfde dingen vaak doen? soms nooit altijd vaak Afwisseling in het werk Is voor uw werk creativiteit vereist? soms nooit altijd vaak Afwisseling in het werk Is uw werk gevarieerd? soms nooit altijd vaak Afwisseling in het werk Vraagt u werk een eigen inbreng? soms nooit altijd Afwisseling in het werk Doet uw werk voldoende beroep op al uw vaak vaardigheden en capaciteiten? soms nooit altijd Afwisseling in het werk Heeft u in uw werk voldoende afwisseling?

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

36% 57% 7%

0% 18% 54% 28% 21% 57% 22% 0% 48% 45% 6%

14% 71% 14%

31% 59% 10%

14% 71% 7% 7% 36%

20% 61% 18% 0% 37%

1% 21% 57% 21% 17% 62% 21% 0% 35% 57% 8% 0% 25% 61% 14% 0% 19% 62% 18% 1% 26%

vaak

50%

53%

63%

60%

46%

soms

14%

10%

11%

13%

22%

0%

1%

64% 36% 50% 50%

nooit

107

1% 25% 56% 18% 17% 63% 19% 0% 36% 55% 9% 0% 29% 60% 11%

3% 34% 39% 24% 22% 48% 29% 2% 41% 43% 16%

27% 62% 11% 1% 27%

25% 50% 23% 2% 37% 50% 12% 2% 31%

Zelfstandigheid in het werk jonger dan 24 Zelfstandigheid in uw werk Heeft u vrijheid bij het uitvoeren van uw werkzaamheden?

Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op de planning van uw werkzaamheden?

Zelfstandigheid in uw werk Heeft u invloed op het werktempo?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoe u uw werk uitvoert?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk even onderbreken als u dat nodig vindt?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden bepalen?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u meebeslissen over het tijdstip waarop iets af moet zijn?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf bepalen hoeveel tijd u aan een bepaalde activiteit besteedt?

Zelfstandigheid in uw werk Lost u problemen in uw werkzaamheden zelf op?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u uw werk zelf indelen?

Zelfstandigheid in uw werk Kunt u zelf de inhoud van uw werkzaamheden bepalen?

108

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd

7% 64% 29% 7% 7% 64% 21% 7% 14% 64% 14% 7% 21% 50% 21% 15% 69% 15% 7% 7% 57% 29% 29% 36% 36% 29% 57% 14% 79% 21%

21% 50% 29%

vaak

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

20% 59% 20% 1% 8% 28% 38% 26% 10% 31% 48% 12% 10% 41% 44% 5% 2% 12% 51% 36% 4% 17% 49% 31% 3% 15% 45% 36% 5% 25% 55% 14% 13% 71% 16%

12% 59% 27% 2% 6% 24% 41% 29% 6% 28% 50% 17% 6% 43% 45% 6% 4% 13% 51% 32% 3% 19% 46% 32% 3% 16% 46% 36% 4% 28% 53% 16% 15% 70% 15%

2% 19% 45% 34% 3%

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

3% 19% 46% 32% 2%

12% 55% 31% 2% 7% 22% 39% 32% 5% 25% 49% 21% 7% 40% 45% 8% 3% 9% 54% 34% 4% 16% 40% 40% 2% 15% 44% 39% 4% 26% 50% 19% 18% 67% 15% 0% 4% 17% 39% 40% 3%

14% 49% 31% 6% 10% 19% 38% 33% 10% 18% 44% 28% 9% 29% 43% 19% 7% 10% 45% 39% 8% 14% 33% 45% 8% 10% 32% 49% 13% 13% 39% 34% 26% 52% 21% 1% 7% 14% 37% 42% 8%

17%

16%

15%

11%

soms

64%

39%

44%

38%

29%

nooit

36%

41%

38%

44%

52%

Relatie met directe leiding jonger dan 24 altijd vaak soms nooit altijd Relatie met directe leiding Kunt u als dat nodig is uw directe lei- vaak ding om hulp vragen? soms nooit altijd Relatie met directe leiding Is uw verstandhouding met uw directe vaak leiding goed? soms nooit altijd vaak Relatie met directe leiding Heeft u conflicten met uw directe leiding? soms nooit altijd vaak Relatie met directe leiding Voelt u zich in uw werk gewaardeerd door uw directe leiding? soms nooit altijd Relatie met directe leiding Heeft u te maken met agressie van uw vaak directe leiding? soms nooit altijd Relatie met directe leiding Is uw directe leiding vriendelijk tegen vaak u? soms nooit altijd Relatie met directe leiding Heerst er tussen u en uw directe leiding vaak een prettige sfeer? soms nooit altijd Relatie met directe leiding Kunt u op uw directe leiding rekenen wanneer u het in uw werk wat moeilijk krijgt?

Relatie met directe leiding Doen zich tussen u en uw directe leiding vervelende gebeurtenissen voor?

29% 57% 14% 50% 21% 29% 36% 50% 14%

50% 50% 14% 57% 29%

7% 93% 43% 50% 7% 36% 57% 7%

vaak

25 t/m 34 jaar 21% 38% 33% 8% 31% 37% 28% 3% 26% 50% 22% 3% 1% 5% 49% 45% 12% 42% 34% 11% 0% 1% 12% 86% 28% 56% 16% 0% 25% 51% 21% 3% 0%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

20% 36% 38% 6% 30% 38% 27% 4% 28% 51% 18% 3% 1% 3% 53% 42% 13% 42% 34% 11% 1% 1% 11% 86% 35% 52% 12% 1% 28% 51% 17% 3% 1%

19% 31% 42% 8% 29% 31% 36% 5% 26% 48% 23% 3% 1% 5% 57% 37% 12% 36% 38% 13% 0% 1% 14% 84% 31% 47% 20% 1% 26% 49% 23% 3% 1%

55 jaar en ouder 30% 29% 36% 5% 44% 23% 29% 5% 48% 32% 18% 2% 2% 3% 43% 52% 19% 31% 39% 10% 3% 1% 21% 76% 48% 33% 18% 2% 38% 40% 20% 2% 3%

3%

4%

3%

3%

soms

29%

45%

47%

56%

50%

nooit

71%

52%

49%

40%

45%

109

Plezier in het werk jonger dan 24 nee ja Plezier in het werk Ik doe mijn werk omdat het moet, daarmee is nee alles wel gezegd. ja nee Plezier in het werk Meestal vind ik het wel prettig om aan de werkdag te beginnen. ja Plezier in het werk Na zo'n vijf jaar heb je het in dit werk wel ge- nee zien. ja Plezier in het werk Ik vind mijn werk nog steeds boeiend, elke dag nee weer. ja Plezier in het werk Het idee dat ik dit werk nog tot mijn pensioen nee moet doen, benauwt me. ja nee Plezier in het werk Ik heb plezier in mijn werk ja Plezier in het werk Ik moet telkens weerstand bij mezelf overwin- nee nen om mijn werk te doen. ja nee Plezier in het werk Ik moet mezelf er vaak toe zetten om een werkopdracht uit te voeren. ja Plezier in het werk Ik kan wel zeggen dat ik tegen mijn werk opzie.

93% 7% 100%

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

98% 2% 98% 2% 3% 97% 95% 5% 8% 92%

98% 2% 98% 2% 3% 97% 95% 5% 11% 89%

94% 6% 95% 5% 5% 95% 96% 4% 11% 89%

90% 10% 90% 10% 7% 93% 92% 8% 15% 85%

80% 20% 2% 98%

78% 22% 2% 98%

70% 30% 5% 95%

67% 33% 12% 88%

100%

99% 1%

99% 1%

97% 3%

92% 8%

100%

98%

98%

97%

94%

2%

2%

3%

6%

100% 100%

100% 86% 14% 100%

Herstelbehoefte jonger dan 24 Herstelbehoefte Ik vind het moeilijk om me te ontspannen aan het nee einde van een werkdag. ja

100%

nee ja

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

92%

90%

81%

80%

8%

10%

19%

20%

86%

84%

84%

69%

64%

14%

16%

16%

31%

36%

Herstelbehoefte Mijn baan maakt dat ik me aan het eind van een nee werkdag nogal uitgeput voel. ja

93%

78%

80%

66%

57%

7%

22%

20%

34%

43%

nee

21%

29%

30%

41%

42%

ja

79%

71%

70%

59%

58%

Herstelbehoefte Ik kom meestal pas op een tweede vrije dag tot rust.

nee

93%

71%

73%

61%

60%

7%

29%

27%

39%

40%

Herstelbehoefte Het kost mij moeite om me te concentreren in mijn vrije uren na het werk.

nee

100%

90%

90%

80%

78%

10%

10%

20%

22%

Herstelbehoefte Ik kan weinig belangstelling opbrengen voor andere mensen, wanneer ik zelf net thuis ben gekomen.

nee

64%

82%

83%

72%

76%

ja

36%

18%

17%

28%

24%

Herstelbehoefte Het kost mij over het algemeen meer dan een uur nee voordat ik helemaal hersteld ben na mijn werk. ja

64%

70%

71%

59%

63%

36%

30%

29%

41%

37%

Herstelbehoefte Als ik thuis kom moeten ze mij even met rust laten.

nee

64%

73%

72%

62%

67%

ja

36%

27%

28%

38%

33%

Herstelbehoefte Het komt vaak voor dat ik na een werkdag door vermoeidheid niet meer toekom aan andere bezigheden.

nee

86%

76%

81%

65%

66%

ja

14%

24%

19%

35%

34%

Herstelbehoefte Het komt voor dat ik tijdens het laatste deel van de werkdag door vermoeidheid mijn werk niet meer zo goed kan doen.

nee

100%

94%

91%

83%

82%

6%

9%

17%

18%

Herstelbehoefte Aan het einde van een werkdag ben ik echt op.

Herstelbehoefte Na het avondeten voel ik me meestal nog vrij fit.

110

ja ja

ja

Afgelopen 12 maanden tgv werkdruk/werkstress: jonger dan 24 Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens verzuimd Nee van uw werk? Ja

100%

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken Nee verzuimd van uw werk? Ja

100%

Nee Ja

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

91%

89%

81%

80%

9%

11%

19%

20%

97%

97%

91%

88%

3%

3%

9%

12%

71%

73%

72%

61%

61%

29%

27%

28%

39%

39%

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: langer dan 4 weken Nee minder goed gefunctioneerd in uw werk? Ja

100%

97%

96%

91%

91%

3%

4%

9%

9%

Nee

100%

85%

84%

79%

85%

15%

16%

21%

15%

88%

82%

83%

88%

12%

18%

17%

12%

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk?

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: uw plezier in het werk verloren?

Ja

Heeft u ten gevolge van werkdruk/werkstress: serieus overwogen Nee van baan te veranderen? Ja

100%

Doet u dergelijk lichamelijk belastend werk? jonger dan 24 Nee Ja Totaal


13 100%

25 t/m 34 jaar 22 5% 411 95%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

97 10% 856 90%

92 11% 723 89%

55 jaar en ouder 19 17% 94 83%

13

433

953

815

113

100%

100%

100%

100%

100%

111

Tillen jonger dan 24 (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: tillen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: duwen of trekken? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: dragen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: tillen? soms zelden/nooit (heel) vaak Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: duwen regelmatig of trekken? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: dragen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: in een ongemakkelijke houding? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met de last ver van het lichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met een gedraaid bovenlichaam? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met een last boven borsthoogte? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Moet u in uw werk tillen: met één hand? soms zelden/nooit (heel) vaak

71% 21%

Moet u in uw werk tillen: met een last die slecht is vast te pakken regelmatig of vast te houden? soms zelden/nooit

112

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

43% 36% 29% 7% 14% 50% 29%

82% 14% 1% 3% 80% 13% 4% 3% 74% 19% 3% 3% 72% 22% 3% 3% 73% 17% 6% 4% 58% 29% 9% 4% 48% 37% 12% 3% 31% 34% 28% 7% 32% 35% 27% 5% 18% 22% 43% 16% 20% 23% 37% 20% 30%

77% 19% 2% 3% 74% 19% 4% 3% 72% 21% 4% 3% 69% 24% 4% 3% 67% 24% 5% 4% 60% 27% 9% 3% 45% 43% 10% 3% 25% 38% 32% 5% 27% 38% 31% 4% 17% 23% 43% 16% 18% 23% 38% 22% 25%

75% 19% 1% 5% 70% 20% 5% 5% 71% 21% 3% 5% 68% 25% 2% 5% 64% 25% 5% 6% 60% 28% 5% 7% 47% 39% 9% 5% 31% 34% 27% 8% 33% 36% 24% 7% 21% 25% 38% 16% 20% 23% 38% 20% 31%

62% 33% 1% 4% 56% 32% 6% 6% 58% 34% 3% 4% 56% 35% 5% 4% 54% 33% 7% 6% 54% 35% 6% 5% 36% 47% 12% 4% 24% 32% 37% 6% 26% 36% 33% 5% 18% 29% 41% 12% 16% 19% 34% 30% 22%

14%

38%

37%

38%

34%

50%

24%

31%

25%

33%

7%

8%

7%

7%

10%

7% 71% 14% 7% 7% 57% 14% 29% 57% 29% 14% 50% 29% 14% 7% 43% 21% 21% 14% 43% 43% 7% 7% 29% 21% 43% 7% 21% 29% 36% 14% 21%

Houding jonger dan 24

Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw bovenlichaam?

Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw hoofd/nek?

Moet u in uw werk buigen of draaien met: uw polsen/handen?

Vraag 27. Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw bovenlichaam?

Vraag 27. Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw hoofd/nek?

Vraag 27. Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: uw polsen/handen?

Moet u in uw werk: in ongemakkelijke houdingen werken?

Moet u in uw werk: langdurig in dezelfde houding werken?

Moet u in uw werk: ver reiken met uw handen of armen?

Moet u in uw werk: uw armen geheven houden?

Moet u in uw werk lang achtereen: staan?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

57% 36% 7% 36% 36% 29% 43% 21% 36% 14% 21% 29% 36% 7% 14% 43% 36% 14% 14% 43% 29% 7% 43% 43% 7% 7% 29% 50% 14% 7% 21% 50% 21% 7% 21% 36% 36% 14% 29% 50% 7%

25 t/m 34 jaar 59% 34% 6% 1% 58% 31% 10% 1% 58% 31% 9% 3% 21% 32% 36% 11% 22% 27% 39% 12% 20% 29% 38% 14% 36% 37% 24% 2% 16% 28% 44% 12% 18% 31% 42% 9% 11% 20% 50% 19% 8% 28% 45% 18%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

49% 41% 9% 1% 47% 38% 12% 2% 50% 38% 11% 1% 16% 34% 39% 11% 15% 30% 42% 13% 14% 31% 41% 13% 27% 44% 26% 3% 12% 29% 47% 11% 14% 32% 46% 9% 9% 19% 51% 21% 5% 26% 51% 19%

54% 38% 7% 1% 52% 36% 10% 2% 55% 36% 8% 1% 18% 36% 35% 11% 17% 34% 36% 13% 18% 32% 38% 13% 26% 45% 26% 3% 16% 31% 40% 12% 13% 34% 44% 9% 8% 23% 46% 23% 6% 30% 47% 17%

113

55 jaar en ouder 37% 49% 11% 2% 37% 43% 19% 1% 40% 49% 11% 16% 36% 39% 9% 18% 33% 40% 9% 20% 34% 37% 8% 22% 39% 34% 4% 15% 31% 43% 11% 12% 29% 46% 13% 10% 23% 44% 23% 10% 25% 41% 25%

vervolg Houding

Moet u in uw werk lang achtereen: zitten?

Moet u in uw werk lang achtereen: lopen?

Moet u in uw werk lang achtereen: geknield of gehurkt werken?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak

29% 29% 43% 7% 29% 43% 21% 7%

26% 44% 25% 5% 12% 29% 37% 22% 21%

22% 45% 28% 4% 7% 28% 43% 21% 15%

27% 45% 23% 4% 10% 34% 35% 21% 13%

30% 42% 22% 7% 14% 31% 37% 17% 18%

regelmatig

64%

46%

42%

47%

40%

soms

21%

24%

35%

30%

29%

7%

8%

8%

11%

13%

zelden/nooit

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: jonger dan 24 Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw bovenlichaam?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hoofd/nek?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw arm(en)?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw hand(en)/polsen?

Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: uw vingers?

114

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak

29% 43% 29% 7% 21% 36% 36% 29% 36% 36% 7% 29% 29% 36%

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

11% 21% 41% 28% 12% 21% 36% 30% 14% 24% 36% 26% 14% 24% 37% 26% 12%

7% 21% 38% 35% 8% 20% 36% 36% 10% 24% 36% 30% 10% 24% 37% 29% 9%

8% 24% 40% 28% 9% 26% 34% 31% 12% 27% 34% 26% 12% 27% 35% 27% 11%

9% 29% 41% 22% 9% 28% 41% 22% 12% 33% 36% 18% 13% 32% 37% 17% 12%

regelmatig

29%

19%

18%

20%

24%

soms

36%

37%

38%

35%

41%

zelden/nooit

36%

32%

35%

33%

23%

Kracht, trilling en beweging jonger dan 24 (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Kracht, trilling en beweging stevig knijpen met uw handen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Kracht, trilling en beweging grote kracht uitoefenen op gereedschappen of apparaten? soms zelden/nooit (heel) vaak Kracht, trilling en beweging heeft u in het werk trillend(e) gereed- regelmatig schap of apparaten in uw handen? soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig Kracht, trilling en beweging rijdt u in het werk in voertuigen? soms zelden/nooit (heel) vaak

29% 36% 29% 7% 7% 21% 57% 14% 7% 7% 36% 50%

Kracht, trilling en beweging moet u in uw werk lichamelijk actief (in regelmatig beweging) zijn? soms

Kracht, trilling en beweging kracht zetten met uw armen of handen?

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

21%

45% 39% 12% 4% 28% 30% 31% 10% 14% 23% 33% 30% 6% 6% 14% 74% 81% 5% 6% 7% 45%

37% 45% 14% 4% 22% 36% 30% 12% 12% 23% 36% 29% 5% 5% 12% 77% 80% 6% 6% 8% 42%

38% 43% 11% 8% 27% 34% 26% 13% 14% 21% 36% 29% 4% 5% 16% 76% 76% 7% 7% 10% 46%

31% 42% 18% 8% 25% 29% 35% 11% 15% 26% 28% 30% 2% 6% 18% 74% 80% 6% 6% 8% 45%

43%

38%

42%

38%

37%

36%

12%

12%

9%

9%

5%

4%

7%

8%

7% 93% 71% 14% 14%

zelden/nooit

Minuten per dag handen boven schouderhoogte jonger dan 24 0 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer Totaal


10 71% 3 21% 1 7%

25 t/m 34 jaar 118 30% 110 28% 58 15% 51 13% 29 7% 22 6%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

282 34% 244 30% 122 15% 88 11% 53 6% 33 4%

274 38% 182 26% 95 13% 59 8% 61 9% 42 6%

55 jaar en ouder 34 35% 25 26% 14 14% 8 8% 8 8% 8 8%

14

388

822

713

97

100%

100%

100%

100%

100%

115

Minuten per dag handen onder kniehoogte jonger dan 24 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

0 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer

Aantal

Totaal

%

5 36%

3 21% 4 29% 2 14%

25 t/m 34 jaar 65 17% 66 17% 78 20% 100 26% 61 16% 19 5%

35 t/m 44 jaar 156 19% 172 21% 174 21% 193 23% 104 13% 31 4%

45 t/m 54 jaar 183 25% 129 18% 165 23% 137 19% 85 12% 25 3%

55 jaar en ouder 22 23% 16 17% 17 18% 16 17% 16 17% 8 8%

14

389

830

724

95

100%

100%

100%

100%

100%

Uw mening over het werk jonger dan 24

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

(heel) vaak Uw mening over het werk Ik ervaar het tillen van patiënten als een regelmatig zware belasting soms zelden/nooit (heel) vaak Uw mening over het werk Ik ervaar het verplaatsen van patiënten regelmatig als een zware belasting soms zelden/nooit (heel) vaak

36% 7% 43% 14% 21% 21% 43% 14%

33% 37% 25% 5% 25% 38% 31% 6% 17%

29% 40% 25% 6% 25% 40% 29% 7% 16%

38% 40% 16% 7% 34% 39% 20% 7% 22%

38% 33% 19% 10% 33% 38% 19% 10% 22%

Uw mening over het werk Ik ervaar het duwen aan en trekken van regelmatig een brancard als een zware belasting soms

43%

27%

30%

33%

33%

29%

43%

40%

35%

27%

29%

14%

13%

10%

18%

zelden/nooit

116

Had u de afgelopen 12 maanden last van uw: jonger dan 24

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw nek

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw schouders

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw boven in de rug

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw onder in de rug

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw ellebogen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw polsen / handen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw heupen / dijen

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw knieën

ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig

ja, regelmatig Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw enja, een enkele kels / voeten keer nee, nooit

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

3% 16%

5% 15%

8% 23%

4% 24%

8% 77% 8%

36% 46% 4% 16%

37% 42% 6% 13%

37% 31% 9% 24%

34% 38% 10% 24%

23% 69%

31% 49% 3% 12%

37% 45% 3% 9%

34% 33% 5% 14%

32% 35% 6% 16%

31% 69% 7% 14%

31% 54% 9% 29%

31% 56% 10% 26%

36% 45% 16% 32%

34% 43% 20% 30%

50% 29%

41% 21% 1% 3%

42% 21% 2% 5%

35% 18% 2% 10%

22% 28% 3% 9%

15% 77%

9% 87% 2% 5%

15% 79% 2% 7%

23% 65% 4% 13%

22% 66% 6% 8%

8% 92%

19% 74% 1% 4%

24% 67% 1% 5%

30% 53% 3% 11%

26% 60% 6% 15%

14% 81% 2% 8%

18% 76% 3% 11%

24% 63% 6% 18%

24% 55% 7% 14%

30% 60% 1%

32% 54% 2%

32% 44% 2%

30% 49% 5%

4%

3%

7%

7%

15%

14%

17%

20%

23%

85%

81%

78%

70%

65%

15%

8%

100%

23% 77%

117

Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk? jonger dan 24 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

ja, geheel ja, gedeeltelijk Misschien Nee

Aantal

Totaal

%

2 15% 5 38% 5 38% 1 8%

25 t/m 34 jaar 131 30% 197 45% 72 17% 36 8%

35 t/m 44 jaar 293 30% 393 41% 190 20% 89 9%

45 t/m 54 jaar 358 43% 301 36% 120 14% 55 7%

55 jaar en ouder 49 42% 38 32% 22 19% 9 8%

13

436

965

834

118

100%

100%

100%

100%

100%

Wat was de directe aanleiding van uw klachten? jonger dan 24 sportblessure Ongeval te zwaar getild huidaandoening verrekking of verstuiking snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia geen van bovenstaande oorzaken

46% 8% 62%

%

Totaal

Aantal

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

8%

14% 8% 72% 1% 19%

23%

1% 1% 2% 26%

14% 7% 65% 1% 17% 1% 2% 1% 6% 28%

12% 8% 71% 2% 19% 1% 2% 4% 7% 23%

3% 8% 63% 5% 18% 1% 2% 5% 14% 28%

100%

100%

100%

100%

100%

13

432

957

825

115

Situaties in de afgelopen 12 maanden: jonger dan 24 De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten onderbreken

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werk moeten laten liggen

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen mijn werkdag voortijding moeten beëindigen

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren

De volgende situaties kwamen voor door klachten over nek, rug en ledematen me ziek moeten melden

118

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd

100%

8% 92%

100%

25 t/m 34 jaar 0% 0% 18% 82% 0% 0% 11% 88% 0% 6% 94% 0%

35 t/m 44 jaar 1% 1% 19% 79% 1% 1% 13% 85% 0% 0% 9% 91% 0% 1% 10% 89% 1%

45 t/m 54 jaar 1% 3% 29% 67% 1% 1% 20% 78% 0% 0% 14% 85% 0% 0% 14% 85% 2%

55 jaar en ouder 2% 5% 31% 62% 3% 2% 23% 73% 1% 2% 15% 82% 1% 2% 17% 80% 4%

15% 85%

8% 92% 1% 1%

1%

2%

3%

soms

15%

17%

20%

29%

29%

nooit

85%

82%

78%

67%

65%

vaak

Afgelopen 3 maanden: jonger dan 24 altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een ongemakkelijk gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een stijf gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een duidelijk aanwijsbare pijnlijke plek? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een pijnlijk gevoel zonder uitstraling? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een pijnlijk gevoel met uitstraling op diverse soms plekken? nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger klachten op meerdere plekken? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger tintelingen? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een doof gevoel? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger krachtsverlies? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger roodheid? soms nooit altijd Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger zwellingen? soms nooit altijd

7% 21% 71% 7% 21% 71% 7% 21% 71% 7% 14% 79%

100%

7% 93%

100%

100%

100% 7%

25 t/m 34 jaar 1% 13% 42% 44% 1% 11% 45% 43% 4% 14% 34% 48% 1% 9% 37% 53% 1% 4% 17% 78% 1% 5% 26% 68% 0% 2% 12% 86% 0% 2% 10% 88% 1% 1% 11% 87%

93%

0% 5% 95%

100%

0% 7% 92%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

2% 13% 42% 43% 2% 12% 40% 46% 4% 14% 35% 47% 2% 9% 38% 52% 1% 5% 17% 77% 1% 7% 24% 67% 0% 3% 16% 82% 0% 2% 15% 83% 0% 2% 10% 88% 0% 0% 4% 95% 0% 1% 8% 91% 1%

4% 22% 46% 28% 3% 20% 43% 34% 11% 23% 36% 31% 5% 18% 40% 38% 3% 10% 25% 62% 2% 12% 38% 48% 1% 4% 21% 73% 1% 3% 22% 74% 1% 3% 20% 76% 0% 1% 6% 93% 0% 1% 12% 87% 1%

55 jaar en ouder 6% 21% 38% 35% 5% 20% 38% 38% 12% 26% 32% 30% 5% 16% 39% 39% 4% 14% 21% 61% 4% 14% 26% 56% 3% 4% 18% 75% 3% 7% 27% 64% 1% 6% 29% 64% 1% 2% 8% 89% 2% 2% 13% 83% 1%

Had u de afgelopen 3 maanden in nek, schouders, armen, polsen, vaak handen e/o vinger een branderig of gloeiend gevoel? soms

7%

1%

2%

3%

6%

14%

12%

10%

16%

15%

nooit

79%

86%

87%

80%

77%

119

Aangekruiste klachten te maken met uw werk? jonger dan 24 Aantal % Aantal % Aantal % Aantal %

ja, geheel ja, gedeeltelijk Misschien Nee

Aantal

Totaal

%

2 15% 3 23% 8 62%

25 t/m 34 jaar 97 23% 125 30% 81 19% 118 28%

35 t/m 44 jaar 193 21% 282 31% 180 20% 250 28%

45 t/m 54 jaar 267 33% 264 33% 142 18% 133 17%

55 jaar en ouder 38 34% 33 30% 18 16% 22 20%

13

421

905

806

111

100%

100%

100%

100%

100%

Wat was de directe aanleiding van uw klachten? jonger dan 24 sportblessure Ongeval te zwaar getild huidaandoening verrekking of verstuiking snijwond of brandwond Aangeboren afwijking Reumatische aandoening Hernia geen van bovenstaande oorzaken

8%

Totaal

Aantal

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

58%

9% 4% 54% 1% 15% 0% 0% 0% 0% 43%

8% 5% 51% 1% 13% 0% 1% 1% 2% 44%

7% 6% 59% 2% 17% 0% 1% 4% 5% 35%

2% 4% 55% 3% 17% 1% 1% 5% 13% 38%

100%

100%

100%

100%

100%

12

401

875

790

105

33% 8%

%

25 t/m 34 jaar

De volgende situaties kwamen in de afgelopen drie maanden voor door klachten over nek, schouders, armen, polsen, handen en/of vingers: jonger dan 24 de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten onderbreken

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werk moeten laten liggen

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... mijn werkdag vroegtijdig moeten beëindigen

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... gedurende een halve werkdag mijn normale taken niet kunnen uitvoeren

de afgelopen 3 maanden voor door klachten over nek, schouders.... me ziek moeten melden

altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd vaak soms nooit altijd

100%

100%

100%

0% 0% 7% 93% 0% 5% 95% 0% 3% 97% 0% 0% 3% 96% 0%

vaak soms nooit

120

100%

25 t/m 34 jaar

100%

35 t/m 44 jaar 0% 0% 11% 89% 0% 0% 6% 94% 0% 0% 4% 96% 0% 0% 5% 95% 0%

45 t/m 54 jaar 0% 1% 17% 81% 0% 1% 11% 88% 0% 0% 7% 93% 0% 0% 9% 90% 1%

55 jaar en ouder 3% 4% 17% 77% 4% 13% 83% 3% 1% 10% 87% 2% 1% 13% 84% 3%

1%

1%

1%

6%

7%

13%

17%

94%

92%

84%

79%

Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie jonger dan 24 Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meerdere keren Iedere 6 maanden één of meerdere keren Iedere 3 maanden één of meerdere keren Iedere maand één of meerdere keren Iedere week één of meerdere keren Totaal


11 79% 3 21%

25 t/m 34 jaar 228 52% 150 34% 33 7% 17 4% 14 3%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

545 56% 327 33% 46 5% 28 3% 29 3% 3 0%

479 57% 262 31% 47 6% 27 3% 18 2% 4 0%

55 jaar en ouder 79 69% 25 22% 4 4% 4 4% 2 2%

14

442

978

837

114

100%

100%

100%

100%

100%

Daders laatste keer agressie jonger dan 24 Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn coll Overig, namelijk. Totaal

57% 29%

Aantal

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

7%

30% 49% 3% 2% 47% 8% 1% 10%

33% 46% 1% 3% 41% 11% 2% 11%

31% 47% 1% 3% 48% 15% 4% 9%

43% 29% 1% 7% 34% 23% 5% 5%

100%

100%

100%

100%

100%

14

432

969

828

111

21%

%

25 t/m 34 jaar

Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd jonger dan 24 Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meerdere keren Iedere 6 maanden één of meerdere keren Iedere 3 maanden één of meerdere keren Iedere maand één of meerdere keren Iedere week één of meerdere keren Totaal


11 79% 3 21%

25 t/m 34 jaar 248 56% 152 34% 22 5% 14 3% 3 1% 3 1%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

555 56% 336 34% 36 4% 21 2% 22 2% 13 1%

475 57% 277 33% 33 4% 24 3% 22 3% 9 1%

55 jaar en ouder 70 62% 32 28% 1 1% 6 5% 3 3% 1 1%

14

442

983

840

113

100%

100%

100%

100%

100%

121

Daders laatste keer bedreigd jonger dan 24 Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn coll Overig, namelijk.

79% 21%

Aantal

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

40% 40% 1% 2% 30% 7% 2% 15%

39% 40% 2% 4% 31% 12% 3% 13%

33% 44% 2% 4% 37% 16% 3% 10%

37% 31% 2% 7% 30% 15% 4% 12%

100%

100%

100%

100%

100%

14

435

963

820

112

7%

%

Totaal

25 t/m 34 jaar

Afgelopen 12 maanden lastig gedrag jonger dan 24 Afgelopen jaar niet Afgelopen jaar één of meerdere keren Iedere 6 maanden één of meerdere keren Iedere 3 maanden één of meerdere keren Iedere maand één of meerdere keren Iedere week één of meerdere keren Totaal

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder


12 86% 2 14%

229 52% 123 28% 24 5% 24 5% 32 7% 10 2%

589 60% 244 25% 49 5% 38 4% 44 4% 20 2%

490 58% 223 27% 31 4% 38 5% 42 5% 15 2%

78 68% 25 22% 2 2% 2 2% 6 5% 2 2%

Aantal

14

442

984

839

115

100%

100%

100%

100%

100%

%

Daders laatste keer lastig gedrag jonger dan 24 Niet van toepassing Patiënten/cliënten Collega’s en/of leiding Bezoekers Psychiatrische patiënten, verslaafden, zwervers Groepje jongeren Bekende personen die eerder agressief tegen mij of mijn coll Overig, namelijk. %

Totaal

Aantal

122

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

79% 21%

47% 36% 16% 3% 25% 9% 1% 7%

53% 30% 16% 3% 21% 9% 2% 6%

48% 30% 18% 3% 24% 12% 2% 4%

54% 21% 14% 4% 19% 12% 4% 6%

100%

100%

100%

100%

100%

14

433

958

813

113

Letsel en/of klachten ten gevolge van aggressie en geweld tijdens het werk jonger dan 24

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

nee

14%

68%

66%

68%

ja

14%

10%

9%

8%

5%

n.v.t.

71%

21%

25%

24%

30%

nee Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld: ernstig letsel opgelopen (steekwond, botbreuk, bewuste- ja loosheid, kneuzingen etc.) in uw werk? n.v.t.

14%

78%

73%

75%

67%

1%

1%

0%

1%

86%

22%

26%

25%

32%

nee

36%

82%

80%

78%

71%

ja

14%

2%

1%

2%

3%

n.v.t.

50%

16%

19%

19%

27%

nee

38%

83%

80%

80%

72%

0%

0%

1%

2%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld: licht letsel opgelopen (schaafwonden, blauwe plekken, bloedneus, blauw oog etc.) in uw werk?

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk?

ja

65%

n.v.t.

62%

16%

20%

19%

26%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk?

nee

38%

74%

72%

66%

59%

10%

9%

15%

16%

n.v.t.

62%

16%

19%

18%

25%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk?

nee

38%

83%

80%

78%

72%

1%

1%

3%

2%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk uw plezier in het werk verloren? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk serieus overwogen van baan te veranderen?

ja

ja n.v.t.

62%

17%

19%

19%

27%

nee

36%

73%

71%

68%

61%

7%

11%

10%

13%

14%

n.v.t.

57%

16%

19%

18%

25%

nee

38%

79%

77%

73%

70%

5%

5%

7%

7%

ja

ja n.v.t.

62%

17%

19%

19%

23%

nee

15%

25%

27%

28%

26%

ja

38%

65%

63%

61%

52%

n.v.t.

46%

10%

11%

11%

22%

nee op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? last van beelden en herinneringen over het incident, die u niet van u af ja kunt zetten. n.v.t.

29%

77%

77%

74%

68%

7%

5%

4%

6%

4%

64%

18%

19%

20%

27%

nee op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? bepaalde plaatsen, taken of personen vermijden omdat u er angstig ja van wordt. n.v.t.

29%

78%

76%

73%

66%

7%

4%

5%

8%

7%

64%

18%

19%

19%

27%

nee op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? er niet ja aan willen denken en/of er niet over willen praten. n.v.t.

36%

79%

77%

75%

65%

3%

3%

5%

9%

64%

18%

20%

19%

27%

op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? schrik- nee reacties bij gebeurtenissen die lijken op het agressie- en of geja weldsincident. n.v.t.

29%

75%

74%

72%

63%

7%

8%

7%

9%

10%

64%

18%

19%

19%

27%

36%

77%

76%

73%

67%

5%

5%

7%

7%

18%

19%

19%

26%

Vraag 51. Bent u de afgelopen 12 maanden vaak op uw hoede voor agressie en geweld in uw werk?

nee

op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? Neerja slachtigheid, als u eraan denkt of er aan herinnerd wordt. n.v.t.

64%

123

Afgelopen 12 maanden traumatische ervaring jonger dan 24 Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar tijdens het werk een ernstig ongeluk met een kind meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik heb het afgelopen jaar een ernstig ongeluk met een collega meegemaakt Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Een of meerdere van mijn familieleden zijn betrokken geweest bij een ernstig ongeluk Traumatische ervaringen Vraag 53. Onderstaande stellingen hebben betrekking op wat u de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. Ik ben het afgelopen jaar bij een aantal ernstige ongelukken betrokken geweest

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

nee

71%

42%

39%

36%

32%

ja

21%

58%

60%

62%

67%

weet niet nee

7%

1%

1%

2%

1%

100%

89%

87%

88%

83%

10%

12%

10%

14%

1% 94%

1% 95%

2% 95%

3% 95%

5%

4%

3%

4%

ja weet niet nee

100%

ja weet niet

0%

1%

1%

1%

nee

29%

37%

34%

35%

39%

ja

71%

62%

65%

64%

59%

1%

1%

1%

2%

weet niet

Afgelopen 12 maanden t.g.v. traumatische ervaringen in uw werk: jonger dan 24 Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk langer dan 4 weken verzuimd van uw werk?

nee

79%

ja

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

94%

93%

90%

87%

3%

3%

4%

5%

n.v.t

21%

4%

4%

6%

8%

nee

79%

95%

95%

93%

90% 3%

ja

1%

1%

1%

n.v.t

21%

4%

4%

6%

8%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk?

nee

71%

83%

81%

73%

75%

7%

13%

15%

21%

17%

n.v.t

21%

4%

4%

6%

9%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk?

nee

79%

95%

95%

92%

91% 1%

Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk uw plezier in het werk verloren? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van traumatische ervaringen i/u werk serieus overwogen van baan te veranderen?

ja

ja

1%

1%

2%

n.v.t

21%

4%

4%

6%

9%

nee

79%

88%

89%

85%

83% 9%

ja

7%

7%

9%

n.v.t

21%

5%

4%

6%

8%

nee

79%

90%

91%

88%

89%

5%

5%

7%

4%

4%

4%

6%

8%

ja n.v.t

124

21%

Op dit moment nog als gevolg van traumatische ervaringen in uw werk afgelopen 12 maanden: jonger dan 24 Vraag 55. Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de nee afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit mo- ja ment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoelens n.v.t van machteloosheid Vraag 55. Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de nee afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit mo- ja ment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van n.v.t woede Vraag 55. Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de nee afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit mo- ja ment nog één of meer van de volgende gevoelens? cynisch gen.v.t voel Vraag 55. Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de nee afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit mo- ja ment nog één of meer van de volgende gevoelens? gevoel van n.v.t angst Vraag 55. Heeft u als gevolg van traumatische ervaringen die u de nee afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit mo- ja ment nog één of meer van de volgende gevoelens? depressieve n.v.t gevoelens

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

57%

74%

71%

70%

65%

14%

21%

24%

24%

23%

29%

5%

5%

6%

12%

79%

81%

81%

77%

71%

14%

14%

16%

17%

5% 76%

5% 72%

6% 70%

11% 78%

19%

23%

23%

12%

21% 79%

21%

5%

5%

6%

10%

79%

88%

87%

86%

82%

7%

8%

8%

7%

21%

5%

5%

6%

11%

79%

90%

89%

85%

84%

5%

6%

8%

6%

5%

5%

6%

10%

21%

Ziekteverzuim afgelopen 12 maanden jonger dan 24 Nee Ja Totaal

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

Aantal % Aantal %

8 57% 6 43%

224 51% 217 49%

484 49% 496 51%

389 46% 452 54%

60 53% 54 47%

Aantal

14

441

980

841

114

100%

100%

100%

100%

100%

6

213

490

440

51

% Aantal

Aantal malen verzuimd afgelopen 12 maanden jonger dan 24 1 keer 2 tot 5 keer 6 keer of vaker Totaal


25 t/m 34 jaar

3 50% 3 50%

100 47% 102 48% 9 4%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

239 49% 231 47% 19 4%

199 45% 216 49% 24 5%

55 jaar en ouder 24 47% 22 43% 5 10%

6

211

489

439

51

100%

100%

100%

100%

100%

125

Werkdagen verzuimd afgelopen 12 maanden jonger dan 24 1 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 48 dagen 49 t/m 91 dagen 92 dagen of meer


4 67% 2 33%

Aantal

Totaal

%

25 t/m 34 jaar 129 61% 33 15% 29 14% 9 4% 13 6%

35 t/m 44 jaar 256 52% 96 19% 84 17% 35 7% 22 4%

45 t/m 54 jaar 155 35% 86 19% 108 24% 51 11% 44 10%

55 jaar en ouder 15 28% 7 13% 24 45% 2 4% 5 9%

6

213

493

444

53

100%

100%

100%

100%

100%

Op dit moment nog (volledig of gedeeltelijk) ziek gemeld? jonger dan 24 Nee, ik ben gewoon aan het werk Ja, ik ben gedeeltelijk ziek, gedeeltelijk aan het werk Ja, ik werk therapeutisch Ja, ik ben op dit moment volledig ziek gemeld Totaal

25 t/m 34 jaar


5 83%

Aantal %

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

458 92% 5 1% 6 1% 28 6%

390 86% 19 4% 11 2% 31 7%

47 85% 1 2%

1 17%

199 92% 3 1% 4 2% 10 5%

6

216

497

451

55

100%

100%

100%

100%

100%

7 13%

Met wat voor soort klachten heeft u de laatst keer verzuimd u of verzuimt u nu? jonger dan 24 Rugklachten Klachten nek, schouders, armen, polsen, handen Klachten heup, benen,knieën, voeten Psychische klachten, overspannen, burnout Conflict op het werk Klachten hart- en vaatstelsel Klachten luchtwegen Klachten maag of darmen Huidklachten, allergie Klachten oren, ogen Griep, verkoudheid Overige klachten, namelijk. Aantal

126

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

67% 17%

16% 6% 7% 5% 2% 0% 3% 9% 1% 1% 48% 20%

21% 10% 7% 7% 1% 2% 3% 7% 1% 2% 39% 15%

27% 18% 10% 11% 2% 4% 5% 7% 1% 1% 30% 15%

43% 19% 11% 9% 2% 2% 2% 15% 8% 2% 25% 13%

100%

100%

100%

100%

100%

6

202

472

434

53

17% 17% 17%

%

Totaal

25 t/m 34 jaar

Vraag 61. Heeft u de indruk dat één of meer van deze klachten het gevolg waren van het werk dat u deed? jonger dan 24 Ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk Ja, voor een deel gevolg van mijn werk Nee, geen gevolg van mijn werk weet niet Totaal


6 100%

Aantal %

25 t/m 34 jaar 33 15% 44 21% 132 62% 5 2%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

104 21% 82 17% 282 58% 22 4%

152 34% 107 24% 166 37% 18 4%

55 jaar en ouder 22 41% 6 11% 23 43% 3 6%

6

214

490

443

54

100%

100%

100%

100%

100%

Door welke omstandigheden klachten verzoorzaakt? 25 t/m 34 35 t/m 44 jaar jaar Werkdruk, werkstress Emotioneel te zwaar (door omgaan met traumatische ervaring.) Lichamelijk te zwaar (patiënten tillen, lang staan, sjouwen, Langdurig dezelfde handelingen verrichten, langdurig achter Problemen met leiding, werkgever Problemen met collega's of ondergeschikten Problemen met cliënten/patiënten Geweld, seksuele intimidatie Problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid, chloor Geweld, seksuele intimidatie Bedrijfsongeval Anders Totaal

26% 13% 58% 4% 15% 8% 1% 4% 8%

% Aantal

45 t/m 54 jaar

55 jaar en ouder

29% 15% 67% 8% 12% 2% 3% 2% 8%

9% 29%

16% 11% 64% 8% 8% 4% 2% 1% 5% 1% 7% 20%

31% 17% 69% 17% 21% 14% 3% 3% 10% 3%

3% 15%

17%

100%

100%

100%

100%

78

193

260

29

Hoeveel dagen laatste keer verzuimd of tot nu aan het verzuimen? jonger dan 24 1 t/m 14 dagen 15 t/m 48 dagen 49 t/m 91 dagen 92 t/m 182 dagen 183 dagen of meer Totaal


25 t/m 34 jaar

4 100%

139 82% 12 7% 7 4% 6 4% 5 3%

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

299 79% 52 14% 12 3% 13 3% 1 0%

234 64% 65 18% 35 10% 20 6% 9 2%

55 jaar en ouder 22 52% 14 33% 1 2% 4 10% 1 2%

4

169

377

363

42

100%

100%

100%

100%

100%

127

Ziekteverzuim afgelopen 2 maanden jonger dan 24 Aantal % Aantal %

Nee Ja

4 67% 2 33%

Aantal

Totaal

%

25 t/m 34 jaar 140 66% 73 34%

35 t/m 44 jaar 340 68% 157 32%

45 t/m 54 jaar 264 58% 188 42%

55 jaar en ouder 35 65% 19 35%

6

213

497

452

54

100%

100%

100%

100%

100%

Aantal malen verzuimd afgelopen 2 maanden jonger dan 24 Aantal % Aantal % Aantal %

0 keer 1 keer 2 of vaker

1 50% 1 50%

Aantal

Totaal

%

25 t/m 34 jaar 5 7% 59 84% 6 9%

35 t/m 44 jaar 12 8% 118 77% 23 15%

45 t/m 54 jaar 29 16% 126 71% 23 13%

55 jaar en ouder 5 31% 7 44% 4 25%

2

70

153

178

16

100%

100%

100%

100%

100%

Werkdagen verzuimd afgelopen 2 maanden jonger dan 24 1 dag of korter 2 t/m 7 dagen 8 t/m 14 dagen 15 t/m 21 dagen

Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % Aantal

Totaal

%

128

25 t/m 34 jaar

2 100%

52 74% 7 10% 2 3% 9 13%

35 t/m 44 jaar 105 68% 14 9% 10 6% 26 17%

45 t/m 54 jaar 93 51% 22 12% 23 13% 45 25%

55 jaar en ouder 6 35% 1 6% 5 29% 5 29%

2

70

155

183

17

100%

100%

100%

100%

100%

Bijlage 4 Schaalscores naar persoonskenmerk In deze bijlage staan de schaalscores van de thema’s binnen werkdruk en werkstress en RSI weergegeven naar persoonskenmerken van de werknemers in de ambulancezorg. De thema’s zijn: · Werktempo en –hoeveelheid (tabel B4.1) · Emotionele belasting (tabel B4.2) · Afwisseling werk (tabel B4.3) · Zelfstandigheid werk (B4.4) · Relatie met leidinggevende (B4.5) · Plezier in het werk (B4.6) · Herstelbehoefte (B4.7) · RSI-klachten (B4.8) · RSI-beperkingen (B4.9). Tabel B4.1 Schaalscores werktempo en -hoeveelheid Functie

Leeftijd

Geslacht Soort bedrijf Omvang dienstverband

Soort contract

Opleidingsniveau

Grootte bedrijf/instelling

Totaal

Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Vrouw Man Particulierbedrijf Overheidsdienst 37 t/m 40 uur 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO 1 t/m 4 werknemers 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer

Schaalscore 36,8 37,2 46,9 48,1 29,2 34,6 36,1 42,4 41,3 35,7 38,9 35,5 40,2 40,2 38,4 37,7 36,4 33,4 38,3 38,5 31 35,2 41,6 38,2 37,9 38,4 38,0 45,5 59,1 33,2 35,9 38,2 40,2 39,3 38,3

129

Tabel B4.2 Schaalscores emotionele belasting Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal

130


Schaalscore 42,9 40,6 43,1 38,2 34 40,9 40,8 43,6 41,7 40,3 42,1 35,5 40,2 42,7 41,8 42,7 38,9 41,6 42 36,8 38,4 42,7 40,6 42,3 41,5 42,6 43,7 66,7 38,5 39,7 41,9 43,3 42,2 41,8

Tabel B4.3 Schaalscores afwisseling werk Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal


Schaalscore 29,1 30,2 35,0 29,5 31,7 27,8 30,9 29,9 31,8 29,4 30,2 30,9 29,5 29,6 30,1 30,1 31,2 27,4 30,0 29,4 31,2 31,2 30,7 30,9 29,4 29,9 24,5 25,0 31,8 30,4 30,6 29,4 29,1 30,0

131

Tabel B4.4 Schaalscores zelfstandigheid Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal

132


Schaalscore 56,8 66,8 61,3 41,2 62,3 58,9 60,0 61,6 62,4 58,3 61 59,2 61,3 60,7 60,9 60,1 59,4 53,7 60,6 59,7 56,3 67,2 64,3 59,7 63,3 55,9 45,2 13,6 58,1 60,0 60,9 61,1 60,2 60,5

Tabel B4.5 Schaalscores relatie leidinggevende Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal


Schaalscore 31,2 27,9 34,3 26,3 21,4 29,5 29,2 31,8 27,1 30,7 29,8 27,5 31,7 28,4 30,2 32,6 29,3 23,5 30,2 26,1 22,7 31,0 28,0 29,9 29,8 31,3 27,8 22,2 24,1 30,5 30,0 29,8 30,7 30,0

133

Tabel B4.6 Schaalscores plezier in werk Functie

Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig

Leeftijd

24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Vrouw Man Particulierbedrijf Overheidsdienst 37 t/m 40 uur 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO 1 t/m 4 werknemers 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal

134

Schaalscore 6,4 6,6 7,8 6,7 5,7 2,5 5,2 5,7 7,9 12,1 5,6 6,9 7,1 6,4 6,4 6,6 7,8 6,7 5,7 6,6 8,3 9,1 6,1 6,2 7,2 6,5 7,0 8,3 22,2 8,0 5,9 6,6 6,8 7,2 6,7

Tabel B4.7 Schaalscores herstelbehoefte Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal


Schaalscore 23,8 22,3 35,2 29,7 15,6 20,0 19,8 31,2 31,8 24,4 24,4 22,4 25,8 25,4 24,3 27,2 23,9 11,0 24,8 13,4 20,0 19,4 23,9 28,3 23,7 24,4 17,4 9,1 19,8 23,0 23,5 25,6 26,7 24,4

135

Tabel B4.8 Schaalscores verhoogde kans uitval door RSI-klachten Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal

136


Schaalscore 14,5 14,3 16,2 13,0 5,4 11,5 12,1 18,4 19,8 15,5 14,3 13,6 15,2 14,3 14,3 16,4 14,8 13,1 14,7 9,6 9,9 20,8 14,7 13,7 14,9 14,1 13,9 52,8 11,2 13,3 14,7 16,0 14,1 14,5

Tabel B4.9 Schaalscores beperkingen werk door RSI-klachten Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau



Schaalscore 3,0 4,2 1,8 4,9 0,0 1,9 2,5 4,8 8,1 3,0 3,6 3,3 3,5 4,0 3,4 3,9 2,2 3,4 3,5 1,3 3,1 9,5 3,9 3,6 3,2 3,0 3,6 40,0 3,1 3,0 3,5 4,0 3,2

Totaal

137

138

Bijlage 5 Blootstelling fysieke belasting en agressie en geweld naar persoonskenmerk In deze bijlage wordt de blootstelling van werknemers in de ambulancezorg gepresenteerd naar persoonskenmerk. De blootstellingsgegevens die voorkomen zijn: · Blootstelling fysieke belasting naar persoonskenmerk (tabel B5.1) · Blootstelling zeer zware fysieke belasting naar persoonskenmerk (tabel B5.2) · Verzwarende omstandigheden naar persoonskenmerk (tabel B5.3) · Blootstelling agressie en geweld naar persoonskenmerk (tabel B5.4) · Posttraumatische stressklachten door agressie en geweld naar persoonskenmerk (tabel B5.5) · Beperkingen door agressie en geweld naar persoonskenmerk (tabel B5.6) · Beperkingen door traumatische ervaringen naar persoonskenmerk (tabel B5.7). Tabel B5.1 Blootstelling fysieke belasting werknemers ambulancezorg Blootstelling fysieke belasting Functie Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulierbedrijf Overheidsdienst Omvang dienst37 t/m 40 uur verband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

% 98% 98% 21% 52% 93% 93% 90% 87% 85% 80% 92% 93% 87% 91% 91% 86% 73% 97% 90% 85% 90% 90% 94% 92% 89% 86% 75% 100% 92% 85% 91% 92% 87% 89%

N 1.134 932 42 52 13 412 890 739 101 374 1.784 918 1.236 265 1,500 236 102 38 2.060 45 45 28 527 265 600 717 9 2 76 316 905 390 469 2.162

139

Tabel B5.2 Blootstelling zeer zware fysieke belasting werknemers ambulancezorg Blootstelling zeer zware fysieke belasting Functie Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulierbedrijf Overheidsdienst Omvang dienst37 t/m 40 uur verband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

140

% 97% 96% 20% 51% 93% 92% 89% 87% 82% 78% 91% 92% 86% 90% 90% 84% 71% 97% 89% 81% 90% 90% 93% 91% 88% 85% 75% 100% 89% 83% 90% 91% 86% 88%

N 1.122 920 40 51 13 408 874 736 97 367 1.763 904 1.223 263 1.484 231 100 38 2.036 43 45 28 521 262 593 705 9 2 74 308 894 387 465 2.134

Tabel B5.3 Verzwarende omstandigheden werknemers ambulancezorg Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal


% 93% 88% 5% 35% 86% 85% 81% 81% 71% 70% 84% 84% 79% 82% 83% 78% 61% 87% 81% 77% 80% 81% 82% 85% 82% 79% 67% 50% 77% 74% 83% 86% 80% 81%

N 1.075 841 9 35 12 377 799 685 85 330 1.627 829 1.125 240 1.372 216 85 34 1.872 41 40 25 460 246 554 654 8 1 64 277 820 364 432 1.961

141

Tabel B5.4 Blootstelling agressie en geweld werknemers ambulancezorg Functie

Leeftijd


Soort contract

Opleidingsniveau


Totaal

142


% 64% 55% 72% 27% 36% 65% 62% 58% 46% 55% 61% 54% 64% 59% 61% 65% 45% 51% 60% 53% 52% 45% 52% 63% 60% 65% 67% 36% 59% 60% 63% 63% 60%

N 746 530 143 27 5 288 608 487 55 260 1.185 532 910 172 1.004 180 63 20 1.389 28 26 14 292 181 406 539 8 30 220 591 267 338 1.448

Tabel B5.5 Posttraumatische stressklachten door agressie en geweld werknemers ambulancezorg Posttraumatische stressklachten Functie Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulierbedrijf Overheidsdienst Omvang dienst37 t/m 40 uur verband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

% 8% 7% 6% 6% 7% 6% 7% 9% 9% 7% 8% 5% 9% 8% 7% 10% 4% 8% 8% 6% 6% 10% 6% 10% 8% 7% 8% 7% 7% 9% 9% 7%

N 94 67 12 6 1 25 66 76 11 31 149 54 125 23 118 28 6 3 173 3 3 3 31 28 57 60 1 26 69 39 46 180

143

Tabel B5.6 Beperkingen door agressie en geweld werknemers ambulancezorg Beperkingen door agressie en geweld Functie Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulierbedrijf Overheidsdienst Omvang dienst37 t/m 40 uur verband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

144

% 13% 11% 13% 9% 14% 10% 9% 16% 16% 9% 13% 10% 14% 11% 13% 12% 6% 3% 12% 6% 2% 45% 52% 63% 60% 65% 67% 8% 10% 11% 16% 13% 12%

N 150 107 26 9 2 46 93 132 19 44 248 94 198 33 214 34 9 1 287 3 1 14 292 181 406 539 8 7 38 109 67 71 292

Tabel B5.7 Beperkingen door traumatische ervaringen werknemers ambulancezorg Beperkingen door traumatische ervaringen Functie Ambulanceverpleegkundige Ambulancechauffeur Centralist meldkamer Overig Leeftijd 24 jaar en jonger 25 t/m 24 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder Geslacht Vrouw Man Soort bedrijf Particulierbedrijf Overheidsdienst Omvang dienst37 t/m 40 uur verband 33 t/m 36 uur 25 t/m 32 uur 13 t/m 24 uur 1 t/m 12 uur Soort contract Vaste aanstelling Tijdelijke aanstelling Andere aanstelling Opleidingsniveau Basisonderwijs VMBO HAVO/VWO MBO HBO WO Grootte be1 t/m 4 werknemers drijf/instelling 5 t/m 9 werknemers 10 tot en met 19 werknemers 20 t/m 49 werknemers 50 tot en met 99 werknemers 100 werknemers en meer Totaal

% 18% 20% 11% 9% 7% 14% 15% 22% 18% 15% 18% 15% 19% 17% 18% 19% 13% 3% 18% 8% 10% 16% 18% 20% 19% 15% 25% 7% 16% 17% 20% 19% 18%

N 206 188 21 9 1 62 152 188 21 71 355 150 274 50 302 52 18 1 414 4 5 5 103 58 131 122 3 6 60 171 85 104 426

145

146

Bijlage 6 Vragenlijst

147

148

Research voor Beleid Schipholweg 13 - 15 Postbus 985 2300 AZ Leiden telefoon: (071) 5253737 telefax: (071) 5253702 e-mail: [email protected] www.researchvoorbeleid.nl

Arbeidsomstandigheden in de Ambulancezorg

Recommend Documents