Arbeidsomstandigheden in de sector Transport en Logistiek Rapportage 2014
Inhoud
2|
Voorwoord
3
1 Beeld van de sector transport en logistiek De sector in vogelvlucht Voornaamste arbeidsrisico’s in de sector
4 4 6
2 Resultaten activiteiten Wegvervoer en distributie Openbaar vervoer Haventerreinen Gegaste containers Communicatie Samenwerking
8 8 10 10 11 11 13
3 Conclusies
14
4 Vervolgaanpak 2014 - 2015
16
Bijlage
18
De
Voorwoord Werknemers in de sector transport en logistiek staan tijdens het werk bloot aan hoge arbeidsrisico’s. Welke risico’s dat precies zijn, weten veel werkgevers niet: de helft van de bedrijven in de sector transport en logistiek heeft onvoldoende in kaart welke risico werknemers dagelijks lopen tijdens het werk. Als werkgevers die risico’s wel kennen, nemen zij niet altijd voldoende maatregelen om die te beperken of te beheersen. Dat blijkt uit inspecties door Inspectie SZW tussen 2011 en 2013: in meer dan de helft van de gevallen (55%) heeft de inspecteur handhavend opgetreden. Met name de kleinere bedrijven in de sector leven arbowetgeving onvoldoende na. Dat kan beter. Bedrijven kunnen de duurzame inzetbaarheid van werknemers verbeteren met een preventieve aanpak gericht op veilig en gezond werken. Werkgevers- en werknemersorganisaties ondersteunen hen daarbij. Het is aan de werkgevers in de transport en logistiek om gebruik te maken van opleidingen en instrumenten die de sector ontwikkeld heeft en zich samen met hun werknemers in te zetten voor veilig, gezond en eerlijk werken. De Inspectie SZW blijft in gesprek met de sector over die inzet, maar handhaaft wanneer er zaken niet op orde zijn. Notoire overtreders worden strenger bestraft met hogere boetes, toepassing van de last onder dwangsom en stillegging. Daarnaast onderzoekt Inspectie SZW schijnconstructies en pakt deze aan. Dit rapport biedt de sector en de Inspectie SZW inzicht in de stand van zaken op het gebied van arbeidsomstandigheden in de sector transport en logistiek. Daarnaast geeft het aanknopingspunten om de komende tijd gezond en veilig werken verder te verbeteren met een belangrijke stimulerende rol voor sectororganisaties. Die bij kan dragen aan een veranderingsslag bij bedrijven om te komen tot betere naleving op het terrein van arbozorg en bedrijfscultuur.
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 3
1
Beeld van de sector transport en logistiek De sector in vogelvlucht Transport en logistiek is een grote, diverse sector. De ongeveer 380.0001 werknemers in de sector zijn werkzaam in uiteenlopende beroepen, zoals schipper op de binnenwateren, vrachtwagen chauffeur in het (inter)nationaal vervoer, heftruckchauffeur in magazijnen, bagage medewerker op de luchthaven of conducteur in de trein. De sector kent vele kleine bedrijven: meer dan de helft van de bedrijven is een eenmanszaak.
Dienstverlening v/h vervoer 5.460 bedrijven Vervoer door de lucht 315 bedrijven
Vervoer over land 15.540 bedrijven
Sector T&L 31.470 bedrijven
Vervoer over water 5.010 bedrijven
Post en Koeriers 5.145 bedrijven
Werkgevers in de sector transport en logistiek, met name de kleinere bedrijven, zijn onvoldoende bekend met risico’s die hun werknemers lopen en blijven achter met het nemen van risicobeheersende en preventieve maatregelen. Transport en logistiek is daarom een prioritaire sector voor de Inspectie SZW. Met de Sectoraanpak 2012-2015 wil de Inspectie SZW bevorderen dat bedrijven in de sector regelgeving op het gebied van arbeidsomstandigheden beter naleven, zodat werknemers duurzaam inzetbaar blijven en persoonlijk leed wordt voorkomen. Hoge arbeidsrisico’s, zoals aanrijdgevaar, fysieke belasting, agressie, geweld en werkstress hebben daarbij prioriteit: Inspectie SZW richt zich met name op het terugdringen van deze prioritaire arbeidsrisico’s in subsectoren die deze risico’s nog niet voldoende beheersen.
Ziekteverzuim door werk Werknemers in de sector lopen een verhoogd risico op werkgerelateerd verzuim, met name zij die in het wegvervoer en distributie werken. Zij staan bloot aan ernstige arbeidsrisico’s zoals aanrijd- en valgevaar. Daarnaast worden werknemers geconfronteerd met fysieke belasting door tillen of duwen en psychische belasting, door agressie, geweld en werkstress. Arbeidsgerelateerd ziekteverzuim ligt in de sector transport en logistiek op 29 procent, tegen 23 procent gemiddeld in Nederland2. Bovendien neemt het langdurig ziekteverzuim in de sector toe. Zo is er een stijgende lijn te zien in verzuim langer dan een jaar: in 2011 zit een kwart van de mensen die verzuimen wegens ziekte langer dan een jaar thuis, tegen een derde van de mensen in 20123. Vooral oudere werknemers verzuimen langer, terwijl jongere werknemers korter, maar vaker verzuimen. Gezond Transport meldt in de Trendrapportage 2013 dat oudere werknemers in het beroepsgoederen vervoer aangeven dat zij het werk op den duur fysiek en mentaal te zwaar vinden. Zij geven ook aan dat wanneer ze aan hun werkgevers laten weten dat het werk fysiek zwaar voor ze is, of dat zij werkstress ervaren, dat vaak niet leidt tot risicobeperkende maatregelen. Een belangrijk deel van het arbeidsgerelateerd verzuim heeft met een ongeval te maken. Het aantal ongevallen dat leidt tot letsel of verzuim is hoog: per jaar vindt er 1 ongeval op ca. 2.000 banen plaats. (Landelijk is dat 1 op ongeveer 3.600 banen.)4 De meeste ongevallen gebeuren in het wegvervoer en distributie. Met name bij het werken met heftrucks, in magazijnen en bij laden en lossen lopen medewerkers het risico een ongeluk te krijgen. Zo moeten er jaarlijks gemiddeld 1.500 werknemers voor behandeling naar de spoedeisende hulp5. Ongevalsscenario’s die het meest voorkomen zijn: • Aanrijding tussen een voetganger en een voertuig; • Contact met een vallend object; • In of op een bewegend voertuig een ongeval krijgen; • Van een stilstaand voertuig vallen; • Beknelling tussen een object en een voertuig. 2
3 4
1
4|
CBS, voorlopige cijfers 2012.
5
Analyse sectorrapportage Transport en logistiek, Inspectie SZW, afd. Onderzoek&Analyse (2013). Monitor arbeid en gezondheid 2012, Gezond Transport (2013). Analyse sectorrapportage Transport en logistiek, Inspectie SZW, afd. Onderzoek&Analyse (2013). Letsel Informatie systeem van VeiligheidNL.
Slachtoffers van ongevallen in 2011-2012 (door de Inspectie SZW afgesloten ongevalsonderzoeken)
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
93
87
79
2011 2012 13 49 Vervoer over land
11
50 Vervoer over water
4
3 51 Vervoer door de lucht
Kleine bedrijven hebben onvoldoende aandacht voor preventie De sector transport en logistiek bestaat uit ruim 30.000, veelal kleinere bedrijven: 93 procent van de bedrijven heeft 20 of minder werknemers en 60 procent daarvan betreft een eenmanszaak. Grote bedrijven zijn er verhoudingsgewijs niet veel. Schaalgrootte heeft gevolgen voor de mate waarin en de manier waarop bedrijven de arboverplichtingen naleven. Gebleken is dat organisaties die gezond en veilig werken met preventie verankeren in hun bedrijfsvoering, vaker de juiste maatregelen nemen die arbeidsrisico’s verlagen. Arbowetgeving kent bepalingen op het gebied van preventie: zoals de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en deskundige bijstand door een preventiemedewerker6. Het landelijke, gemiddelde beeld laat zien dat vooral de kleine bedrijven op dit gebied tekort schieten, maar dat ook bij grotere bedrijven een daling is te zien in het naleven van arboverplichtingen gericht op preventie7. Dit landelijke beeld geldt ook voor de sector transport en logistiek, zo blijkt uit inspecties en monitors door de Inspectie SZW maar ook uit de trendrapportages van Gezond Transport. Kennis van de arbeidsrisico’s die binnen het bedrijf bestaan, is cruciaal voor het nemen van de juiste maatregelen om veilig en gezond te kunnen werken. Als een werkgever te weinig inzicht heeft in de mogelijkheden op het gebied van preventie, verhoogt dat de kans op gezondheidsschade, ziekteverzuim en ongevallen. Vooral kleine bedrijven hebben behoefte aan deskundigheid en informatie uit de eigen sector, 6
7
77
Werkgevers met minder dan 25 werknemers mogen de taken van bijstand ook zelf verrichten, als zij beschikken over voldoende deskundigheid, ervaring en uitrusting om die taak naar behoren te vervullen. Arbozorg in Nederland, Inspectie SZW (2013); Arbo in bedrijf 2010,inspectie SZW voorheen Arbeidsinspectie (2011).
4 52 Opslag, dienstverlening voor vervoer
4
53 Post en koeriers
om hun arboverplichtingen na te kunnen komen. Zo gebruiken verschillende bedrijven uit de sector bijvoorbeeld het branche-instrument van Gezond Transport om een RI&E op te stellen of te actualiseren, is er een arbocatalogus ontwikkeld8, worden trainingen en workshops gegeven en is er informatie beschikbaar over veilig en gezond werken. De informatie is dus beschikbaar, met name via brancheorganisaties, maar daar lijkt door de kleine bedrijven onvoldoende gebruik van te worden gemaakt. Wellicht hebben kleinere bedrijven behoefte aan meer deskundige ondersteuning bij het benutten van die informatie om een pasklare aanpak te maken. Werknemers van kleine bedrijven in de sector klagen nauwelijks over arbeidsomstandigheden. Van 2010 tot 2012 zijn uit de sector transport en logistiek 229 klachten binnengekomen bij de Inspectie SZW, voornamelijk uit de subsectoren wegvervoer en distributie. Slechts een kwart van deze klachten komt uit een bedrijf kleiner dan tien werknemers. Onderzoek van de klacht door de Inspectie SZW leidt in 48 procent van de gevallen tot constatering van een overtreding en handhaving. De meest voorkomende overtredingen die de Inspectie SZW constateert naar aanleiding van klachten- of ongevalsonderzoek betreffen (top 5): 1. Arbeidsplaatsen (zoals gescheiden wegen voor voetgangers en voertuigen, of het materiaal van de vloer) 27,4%; 2. Arbeidstijden 17,8%; 3. Arbeidsmiddelen (zoals machines, heftrucks) 12%; 4. Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) 12%; 5. Gevaarlijke stoffen (bijvoorbeeld blootstelling aan dieseldampen of bijtende stoffen) 11,6%.
8
Arbocatalogus voor de sector transport en logistiek (beroeps goederenvervoer over de weg) en verticaal transport. Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 5
Aanrijd- en valgevaar Aanrijd- en valgevaar is een permanent aanwezig risico, dat incidenteel tot een calamiteit met directe - soms ernstige - gevolgen leidt. De sectoraanpak stelt een ongevalreductie van 20% in de periode 2012-2014 ten doel.
Overtredingen klachten 2010-2012 70 60 50
66
40 30 20
Arbeidsplaatsen Arbeidstijdenwet
43 29
29
10
Arbeidsmiddelen 28
RI&E Gevaarlijke stoffen
0
Arbeidsmarkt: onderzoek naleving wet- en regelgeving In de afgelopen jaren zijn de arbeidsvoorwaarden in een aantal sectoren, waaronder de transportsector, steeds meer onder druk komen te staan. De krappere marges die hiermee gepaard gaan kunnen een risico vormen voor bedrijven die bijvoorbeeld op arbeidskosten gaan besparen en daarvoor de randen van de wet opzoeken, of over die randen heen gaan. Zo kunnen complexe internationale constructies ontstaan. Bij inspecties blijken sommige (transport) bedrijven schijnconstructies te hanteren. Dit met het doel om wet- en regelgeving te omzeilen. Dit is ongewenst en leidt tot oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden. De resultaten en voortgang van de aanpak schijnconstructies in verschillende sectoren worden niet in deze rapportage besproken, maar met regelmaat aan de minister en de tweede kamer gerapporteerd. Voornaamste arbeidsrisico’s in de sector De verschillende subsectoren in de sector transport en logistiek kennen ieder hun eigen risico’s. In de Sectoraanpak 2012-2015 is daarom een risicoanalyse gemaakt in de vorm van een matrix die de voornaamste arbeidsrisico’s per subsector weergeeft. De interventies van de Inspectie SZW richten zich op de hoogste risico’s in specifieke subsectoren. Voornaamste risico’s transport en logistiek Aanrijd en valgevaar
Fysieke belasting
Agressie en geweld
Gevaarlijke stoffen Gegaste containers Dieselmotorenemissie
Wegvervoer
Wegvervoer
Wegvervoer
Wegvervoer
Distributie
Distributie
Distributie
Distributie
Openbaar vervoer
Groothandel
Laden/lossen op haven terreinen
6|
Wegvervoer en distributie: - Vooral aanrijdingen en beknellingen van personen door heftrucks. - Valpartijen met name door ‘meeliften’ op lepels heftrucks en bij laden en lossen vanaf een laadklep. Haventerreinen: - Veel verschillende voertuigen op het terrein, aanrijdingen tussen voertuigen en tussen personen en voertuigen. - Vallen vooral bij werken op hoogte, zoals bij onderhoud of laden en lossen op de rand van het ruim. - Bij overboord vallen ook risico op verdrinking. Fysieke belasting Fysieke belasting is een permanent risico: het betreft een structurele belasting, met op lange termijn schade, bijvoorbeeld versleten rugwervels. Ook kan een werknemer acute overbelasting ervaren en bijvoorbeeld door zijn rug gaan. In de sectoraanpak stelt de Inspectie SZW als doel dat de geïnspecteerde bedrijven geen zware lasten meer verplaatsen zonder hulpmiddel.9 Wegvervoer en distributie: Fysieke belasting door handmatig verplaatsen van zware lasten. Agressie en geweld Agressie en geweld zijn, evenals werkstress, een belangrijke oorzaak van psychische belasting. Het is een permanent aanwezig risico: in het openbaar vervoer komen verbale en fysieke agressie vrijwel dagelijks voor. In het wegvervoer en in de distributie komen verbale agressie en pesterijen voor. In de sectoraanpak stelt de Inspectie SZW als doel dat in alle bedrijfstakken die te maken hebben met PSA(Psychosociale arbeidsbelasting) door agressie en geweld, de geïnspecteerde bedrijven maatregelen toepassen om agressie en geweld tegen te gaan en dat zij werkstress bespreekbaar maken. 9
Volgens Trendrapportages van Gezond Transport staat fysieke belasting op nummer één van de door werkgevers ervaren arbeidsrisico’s. Vooral bij bedrijven groter dan 50 werknemers zijn de werkgevers zich bewust van dit risico. Trendrapport 2013. Duurzame inzetbaarheid, preventie en verzuim in de sector Transport en logistiek, Panteia in opdracht van Gezond Transport (2013).
Openbaar vervoer - Dagelijkse confrontatie met ongewenst gedrag, agressie of geweld. Wegvervoer en distributie - Werknemers geven aan regelmatig te maken te hebben met agressie en geweld. Gevaarlijke stoffen: gegaste containers Blootstelling aan gassen uit zeecontainers is een incidenteel risico dat door acute opname van gevaarlijke stoffen boven de grenswaarde tot gezondheidsschade kan leiden. De Inspectie SZW stelt in de sectoraanpak als doel dat alle geïnspecteerde bedrijven veilig met containers werken.
Wegvervoer en opslag, groot- en detailhandel, industrie Containers worden op verschillende plaatsen geopend. Risico van verstikking, bedwelming of vergiftiging door gevaarlijke gassen bij openen containers komt dus in verschillende subsctoren voor. Gevaarlijke stoffen: dieselmotorenemissie (DME) Werknemers kunnen incidenteel aan DME worden blootgesteld, of structureel wanneer zij in een ruimte werken waar regelmatig inpandig dieselvoertuigen worden gebruikt. Structurele blootstelling kan leiden tot gezondheidsschade op (lange) termijn. Het doel uit de sectoraanpak is dat inpandige uitstoot van DME niet meer voorkomt bij de geïnspecteerde bedrijven. Het risico op blootstelling aan DME is het hoogst in de subsectoren wegvervoer en distributie.
Fysieke belasting: verplaatsen van zware lasten met hulpmiddel
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 7
2
Resultaten activiteiten De Inspectie SZW heeft de sector transport en logistiek in 2012 tot prioritaire sector benoemd. De inspectie wil het nalevingsniveau verbeteren door een gecombineerde strategie van handhaving, communicatie en samenwerking: • het aanpakken van de voornaamste risico’s per subsector, preventief door middel van inspecties en reactief door ongevalsonderzoeken; • werknemers en werkgevers bewuster maken van het waarom en hoe van veilig werken, door middel van communicatieactiviteiten; • samenwerking met belanghouders en partners in de sector. Van 2009 tot 2012 heeft de Inspectie SZW 4.672 inspecties uitgevoerd in de sector transport en logistiek, gefocust op de voornaamste arbeidsrisico’s in bepaalde subsectoren. Bij meer dan de helft (55%) van die inspecties traden de inspecteurs handhavend op tegen geconstateerde overtredingen, meestal door middel van een waarschuwing of eis tot naleving. Het aantal inspecties waarin een boete of een stillegging werd opgelegd, nam toe van 2% in 2012 naar 8% in 2013.
hadden niet of onvoldoende in kaart gebracht welke veiligheids- en gezondheidsrisico’s bij hen een rol spelen. En namen daardoor ook geen maatregelen om die risico’s tegen te gaan.
Wegvervoer en distributie Aanrijd- en valgevaar De inrichting van de arbeidsplaats en de staat en het gebruik van arbeidsmiddelen spelen een rol bij aanrijdingen en valpartijen. Bij inspecties bij bedrijven in het wegvervoer en de distributie waren arbeidsplaats en arbeidsmiddelen daarom een belangrijk aandachtspunt. De inspecteurs constateerden regelmatig tekortkomingen op deze onderwerpen, zoals bij een inspectie in 2013 onder 495 bedrijven. Bij een deel daarvan had de Inspectie SZW al eens eerder gehandhaafd. Bij de helft van de opnieuw bezochte bedrijven constateerde de Inspectie SZW weer overtredingen. Overtredingen bij inspectie wegvervoer, distributie en groothandel 2013 2%
2%
4% Werk nemers
Inspecties
Inspecties met een overtreding
% inspecties met min. 1 overtreding
Totaal aantal over tredingen
0 t/m 9
1.508
819
54%
1.588
10 t/m 99
2.711
1.523
56%
3.116
100 en meer
453
239
53%
503
Totaal
4.672
2.581
55%
5.207
Wanneer inspecteurs een overtreding constateerden op het gebied van te nemen maatregelen om risico’s te verlagen - denk aan slecht onderhouden machines, een onveilig ingerichte arbeidsplaats - onderzochten ze ook in hoeverre het bedrijf aan preventieve verplichtingen zoals het hebben van een actuele RI&E voldeed. Bij alle inspecties in de verschillende subsectoren werd duidelijk dat veel bedrijven in de sector preventieve voorschriften uit de Arbowetgeving niet of onvoldoende naleven. Het ontbreken of niet up-to-date zijn van de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak stond steevast in de top drie van overtredingen waarop de Inspectie SZW heeft gehandhaafd. Vooral kleine bedrijven in de sector 8|
Arbeidsplaatsen Arbeidsmiddelen
16%
RI&E Verpl. werknemers PBM
33%
43%
Overig
Bij een belangrijk deel van de aanrijd- en valongevallen in deze subsector is een heftruck (of soortgelijk voertuig) betrokken. Het schort onder andere aan de deskundigheid van de chauffeur: bij aanrijdingen of andere ongevallen waar een heftruck bij betrokken is, staat de rijvaardigheid van de chauffeur in de top drie van oorzaken10. Op plaatsen waar heftrucks worden gebruikt, constateerde de Inspectie SZW overtredingen op het gebied van de inrichting van de arbeidsplaats (waaronder de slechte stabiliteit van magazijnstellingen of het ontbreken van rijroutes), de deskundigheid van heftruckchauffeurs en voorlichting aan/toezicht op werknemers.
10
Storybuilder ongevallen heftrucks (2012).
Fysieke belasting Een kwart van de overtredingen die de inspecteurs in het wegvervoer en de distributie constateerden, betrof fysieke belasting. Inspecteurs handhaafden op overtredingen met betrekking tot handmatig tillen, maar ook op het gebied van repeterende bewegingen en verkeerde houding. Het schortte bij de geïnspecteerde bedrijven eveneens aan inzicht in de mogelijke risico’s van fysieke belasting. Dat bleek onder andere uit het aantal geconstateerde overtredingen op het gebied van risicoanalyse; in de distributie betrof 34 procent van de overtredingen het ontbreken of onvolledig zijn van een RI&E op het onderwerp fysieke belasting, tegen 22 procent in het wegvervoer. Waar bedrijven wel over een RI&E beschikten, ontbrak vaak het plan van aanpak (PvA) of was met de adviezen van het PvA niets gedaan. Agressie en geweld Werkgevers in het wegvervoer en de distributie zien psychosociale arbeidsbelasting (door agressie en geweld en werkstress) nauwelijks als een arbeidsrisico. Maar uit inspecties met speciale aandacht voor agressie en geweld bleek dat werkgevers in het wegvervoer dit risico niet goed in kaart hebben gebracht. Bij wegvervoer betrof 60 procent van de geconstateerde overtredingen PSA/ agressie en geweld. Het ging om overtredingen op het gebied van:
- Inventariseren en het treffen van maatregelen; - Opstellen protocol en hoe hier in praktijk mee om te gaan; - Invoeren procedure: melden, registreren en analyseren incidenten; - Voorlichting rijdend personeel; - Evalueren huidige aanpak. De omvang en specifieke aard van dit risico in wegvervoer en distributie is nog niet voldoende bekend. Dat kan onder andere te maken hebben met het feit dat 62 procent van de werknemers het niet meldt aan de werkgever wanneer zij te maken krijgen met agressie en geweld11. Gevaarlijke stoffen: dieselmotoremissie Bij 234 inspecties (7% van het totaal aantal inspecties met overtredingen) constateerden inspecteurs blootstelling van werknemers aan dieselmotoremissie, met name door het binnen gebruiken van dieselaangedreven heftrucks. Tussen 2009 en 2012 hebben inspecteurs 269 overtredingen op het gebied van blootstelling aan DME vastgesteld.
11
Trendrapport 2013. Duurzame inzetbaarheid, preventie en verzuim in de sector Transport en logistiek, Panteia in opdracht van Gezond Transport (2013). Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 9
Openbaar vervoer Omdat werknemers in het openbaar vervoer een hoog risico liepen op blootstelling aan agressie en geweld, voerde de Inspectie SZW in 2007 en 2010 een serie inspecties uit op dat gebied. De inspecteurs bekeken daarbij of de bedrijven voldoende doeltreffende maatregelen hadden genomen om de risico’s van psychische belasting door agressie en geweld te beheersen. De meerderheid van de 11 in 2010 geïnspecteerde bedrijven heeft, al dan niet na een eis tot naleving, beheersmaatregelen geïmplementeerd. De twee slechtst presterende bedrijven toonden bij controles in 2011 aan, dat het traject ter verbetering in volle gang was en zij aan de gestelde eis tot naleving hadden voldaan.
Haventerreinen Haventerreinen zijn knooppunten voor bedrijven uit allerlei subsectoren van transport en logistiek. Er komen veel verschillende vervoersmiddelen samen, van heftruck tot rijdende kranen en van brommer tot vrachtauto. Het risico op aanrijdingen of valpartijen is op deze terreinen hoog en hangt samen met de inrichting van het terrein. Inspecteurs keken daarom onder andere naar de scheiding van de wegen voor de verschillende gebruikers, de verlichting en het zicht 10 |
op kruisingen. Maar ook naar de middelen: worden de voertuigen gebruikt zoals ze bedoeld zijn? Zijn ze in goede staat? Voldoen ze aan de veiligheidseisen? Bij 53 procent van de inspecties ging de Inspectie SZW over tot handhaving. Ook hier werden de meeste overtredingen begaan op het gebied van arbeidsplaatsen (30 procent van de overtredingen) en
arbeidsmiddelen (28 procent). Het ontbrak ook regelmatig aan kennis van de risico’s: 21 procent van de bedrijven had bijvoorbeeld geen of een onvolledige RI&E. Overtredingen Laden / Lossen
3% 6%
Arbeidsplaatsen
5%
Arbeidsmiddelen
30%
RI&E
7%
Gevaarlijke stoffen Arbowet 21%
PBM Fysieke belasting
28%
Gegaste containers In de subsectoren wegvervoer en opslag, groot- en detailhandel, industrie moeten soms zeecontainers geopend worden. Werknemers die een zeecontainer openen, lopen risico op verstikking, bedwelming of vergiftiging door gassen in de container. De Inspectie SZW onderzocht in de periode 2009 - 2011 klachten of signalen en ongevallen die betrekking hadden op het openen van zeecontainers. Van de 22 klachten die in deze periode binnenkwamen, leidde het onderzoek in 12 gevallen tot het constateren van overtredingen. Daarnaast voerde de Inspectie SZW in 2011 en 2012 inspecties uit naar het veilig openen en betreden van containers. In 2011 lag de focus op containers met schoenen, vanwege de vluchtige stoffen die vrij kunnen komen van de gebruikte lijmen. In 2012 ging speciale aandacht uit naar containers met noten en zuidvruchten, in verband met gebruikte bestrijdingsmiddelen. De inspecteurs bezochten bedrijven die korter dan vijf jaar geleden al eens geïnspecteerd waren, onder andere om te onderzoeken wat het middellangetermijneffect van inspecties is. Inspecties
Inspecties met overtreding
% inspecties met overtreding
1e inspectie sinds 5 jaar
398
270
68%
2e inspectie binnen 5 jaar
111
15
14%
Totaal
509
365
56%
Bij 56 procent van de in totaal in 2011 en 2012 geïnspecteerde bedrijven troffen de inspecteurs overtredingen aan: 85 procent van de overtredingen betrof het gevaar door verstikking, bedwelming, vergiftiging door gevaarlijke gassen, zoals het ontbreken van een procedure om een container veilig te openen.
Communicatie De transport en logistiek is een grote sector met veel subsectoren. Slechts een klein deel daarvan wordt daadwerkelijk geïnspecteerd. In de sectoraanpak voor transport en logistiek zet de Inspectie SZW naast inspecteren ook communicatie in als instrument om de naleving te bevorderen. Deze ‘nalevingcommunicatie’ richt zich op de specifieke doelgroepen die zijn omschreven in de sectoraanpak transport en logistiek. Dit zijn vooral werkgevers en werknemers, hun (branche)organisaties en de (vak) media. Communicatie wordt zo gericht ingezet om het toezicht te ondersteunen. Ondersteuning toezicht De Inspectie SZW zet communicatie in de sector transport en logistiek in om het toezicht en het persoonlijk contact tussen inspecteur en organisatie te ondersteunen. Nadat een inspecteur bij een organisatie is geweest laat hij of zij materiaal achter. Dit houdt de boodschap langer levend en zorgt ervoor dat de organisatie zich rustig in de informatie kan verdiepen. In 2011 en 2012 ontwikkelde de Inspectie SZW communicatieproducten als flyers en brochures met meer informatie over de belangrijkste risico’s en over wat de Inspectie SZW van bedrijven verwacht. Informatie is te vinden op: http://www.inspectieszw.nl/ publicaties/branche-informatie/ onder sector Transport en Logistiek. Onder andere omdat verschillende organisaties aangaven behoefte te hebben aan een gebundelde set middelen, heeft de Inspectie SZW alle informatie in 2012 ook op USBsticks gezet. Zelfinspectietools Een tweede voorbeeld van de inzet van communicatie als ondersteuningsmiddel zijn de zelfinspectietools. In 2012 lanceerde de Inspectie SZW de zelfinspectie voor de werkgevers in de transport en logistiek: http://transportenlogistiek. zelfinspectie.nl/ Deze tool heeft ook de bedoeling de naleving te bevorderen. Hiermee kunnen werkgevers of direct
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 11
Zelfinspectie Transport & Logistiek
Bent u werkgever of leidinggevende in de Transport & Logistiek? Dan is deze zelfhulptool voor u!
Start de zelfinspectie
In vier stappen beoordeelt u of uw bedrijf gezond en veilig werkt: Stap 1: middelen
Stap 2: voorlichting en instructie
Stap 3: onderhoud en inspectie
Stap 4: toezicht
leidinggevenden achterhalen of zij voldoende maatregelen nemen op het gebied van arbeidsomstandigheden. Door de zelfinspectie te doorlopen, krijgen zij inzicht in welke mate zij aan de wet voldoen. Bij voldoende naleving krijgen zij een lijst met actiepunten en verwijzingen naar andere organisaties die kunnen helpen met de invulling van de voorschriften. Goed voorbeeld effect toezicht en inspecties Communicatie werd in 2012 ook ingezet om te laten zien waar toezicht en inspecties toe kunnen leiden. Schiphol ontwikkelde naar aanleiding van een handhavingstraject van de Inspectie SZW innovatieve tilhulpmiddelen om fysieke
12 |
overbelasting terug te dringen. Om de effecten van toezicht te laten zien en om duidelijk te maken wat de Inspectie SZW doet, en zo andere organisaties aan te sporen om ook maatregelen te nemen, heeft de Inspectie SZW een korte film over het traject uitgebracht. Om het onderwerp onder de aandacht te brengen organiseerde de Inspectie SZW samen met Schiphol een grote bijeenkomst voor belangrijke partijen in de sector. Het onderwerp is tevens opgepakt door verschillende vakmedia in de transport en logistiek en ergonomie. In 2004 concludeerde de Inspectie SZW dat de gezondheidsnorm voor fysieke belasting op Schiphol werd overschreden. Samen met de afhandelaren bracht Schiphol de fysieke belasting in de bagage afhandeling sterk terug. Hoe toezicht kan leiden tot innovatie, en innovatie tot gezond en veilig werken en persoonlijk welzijn. Bekijk de korte film ‘Samen op weg naar duurzame inzetbaarheid in de transport en logistiek’ op www.inspectieszw.nl/schiphol
Presentaties De Inspectie SZW verzorgde de afgelopen jaren regelmatig presentaties op bijeenkomsten van sociale partners, bijvoorbeeld bij de start van inspectieprojecten. Daarmee wilde de Inspectie SZW transparant zijn in haar aanpak, draagvlak creëren en informatie geven over inspectieprojecten.
Samenwerking Het netwerk van sociale partners in de sector transport en logistiek is belangrijk voor het behalen van de strategische doelstellingen van de Inspectie SZW. De sector is goed georganiseerd: 90 procent van de bedrijven is aangesloten bij één van de brancheorganisaties, zoals de verladersorganisatie EVO, Transport en Logistiek Nederland, Nederlandse Vereniging van Luchthavens (NVL) of de Binnenvaart Branche Unie. Via deze organisaties kunnen veel werkgevers bereikt worden. Werkgevers- en werknemersorganisaties in de sector transport en logistiek hebben in het najaar van 2013 een gezamenlijk sectorplan opgesteld. In dat plan, waarvan minister Asscher de eerste versie in ontvangst heeft genomen, staan maatregelen die bijdragen aan vakmanschap en aan duurzame inzetbaarheid centraal: http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/03/12/ministerasscher-sectorplan-transport.html Samenwerking tussen de Inspectie SZW en partners in de sector krijgt vorm door: • het delen van inspectieresultaten met sociale partners, die daar vervolgens op kunnen reageren met activiteiten, zoals het aanpassen van een arbocatalogus; • samen te werken aan voorlichtingsmateriaal, communicatiemiddelen en andere kennisdragers; • te overleggen en activiteiten af te stemmen met andere toezichthoudende instanties binnen de rijksoverheid. Naar aanleiding van gesprekken tussen Inspectie SZW, Gezond Transport, TLN en FNV heeft Gezond Transport in 2013 het onderwerp agressie en geweld in het beroepsgoederenvervoer over de weg samen met FNV Bondgenoten onderzocht. Als resultaat werd o.a. de ‘tipkaart agressie en geweld’ voor de sector transport en logistiek uitgebreid, zodat bedrijven beter kunnen inventariseren en aanpassen.
Campagne Heftruckhelden De campagne Heftruckhelden is een voorbeeld van hoe de combinatie van toezicht van de Inspectie SZW en het nemen van verantwoordelijkheid door sectorpartijen bijdraagt aan veilig, gezond en eerlijk werken. De Inspectie SZW ontwikkelde de campagne, gericht op veilig werken met heftrucks, samen met Gezond Transport en EVO in 2009. In de tweede fase van het traject (2011-2012) namen Gezond Transport en EVO de campagne over en breidden hem met subsidie van het Agentschap SZW en in samenwerking met VeiligheidNL en Syntens verder uit. De Inspectie SZW bleef inhoudelijk en praktisch bijdragen aan de campagne, onder andere door afstemming over in te zetten activiteiten, presentaties en deelname aan workshops van EVO. De campagne werd in 2013 één van de winnaars van de ‘Europese Goede Praktijken Competitie’.
Samenwerking rijkstoezichthouders De Inspectie Leefomgeving en Transport heeft in de subsectoren wegvervoer, rail (infrastructuur), luchtvaart, binnen- en zeevaart medebevoegdheid in het toezicht op de arbeidsomstandighedenwet. ILT doet jaarlijks verslag van haar activiteiten in “De staat van de transportveiligheid”. In de Staat van de transportveiligheid 2012 schetst ILT de staat van de veiligheid op het werkterrein van het ministerie van Infrastructuur en Milieu: het verkeer, het beroepsvervoer van personen en goederen. De veiligheid binnen de modaliteiten zeevaart, binnenvaart, luchtvaart, spoor, en weg komen hierin aan de orde. In het kader van het Programma vernieuwing toezicht stemden de rijkstoezichthouders, met in de trekkersrol de Inspectie leefomgeving en transport, voor de domeinen luchtvaart, binnenvaart en zeevaart een gezamenlijk jaarplan en activiteiten af. Een van die activiteiten is het tegengaan van verdinkingsgevaar. Het dragen van een zwemvest is daarbij een belangrijk hulpmiddel om verdrinking bij tewaterraken te voorkomen, en daarom verplicht. Inspectie SZW en ILT maakten samen werkafspraken over het toezicht houden en de handhaving op het dragen van zwemvesten, in de haven bij werkzaamheden op en aan het schip en op varende schepen.
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 13
3
Conclusies In 2014 zullen de effecten van de interventies uit de sectoraanpak gemeten worden. ‘Harde’ conclusies over de resultaten van de inspecties zijn dus nog niet te geven; wel enkele waarnemingen.
Ongevallen Het aantal ongevallen in de subsectoren wegvervoer en distributie vertoont een lichte daling ten opzichte van 2011. De sectoraanpak stelt een ongevalreductie van 20% in 2014 ten doel. Deze doelstelling is niet bereikt en nadere analyse heeft laten zien dat deze ook voor de toekomst ambitieus gesteld is. Om de beoogde ongevalsreductie te benaderen, zullen de Inspectie SZW en belanghebbende sectororganisaties moeten inzetten op de volgende aandachtspunten (bron: onderzoek Storybuilder 2013): 1. Locatie of positie van medewerkers (zich bevinden op een veilige plaats. Zorgen dat medewerkers niet zitten op de lepels van een heftruck, lopen op het voetgangersgedeelte in plaats van op de rijweg en tijdens het laden/lossen van goederen voldoende afstand nemen). 2. Infrastructuur (lay-out, scheiding voetgangers en bewegende voertuigen, geen zichtbelemmerende obstakels en effen vloer). 3. Rijvaardigheid van de bestuurder (beschikken over de juiste competentie en ervaring om een voertuig te besturen). 4. Visueel contact met voetgangers (hogere zichtbaarheid door middel van reflecterende hesjes, bewustzijn van de aanwezigheid van voetgangers verhogen). 5. Ondergrond/opstelplaats (zorgen voor stabiele ondergrond/opstelplaats, bijvoorbeeld geen gaten in de grond of een niet in beweging komende opstelplaats). Fysieke belasting Fysieke belasting wordt door werkgevers (in meerdere mate) en werknemers (in mindere mate) nog steeds genoemd als een van de belangrijkste arbeidsrisico’s. In de sectoraanpak stelt de Inspectie SZW als doel dat in de geïnspecteerde bedrijven werknemers geen zware lasten verplaatsen zonder hulpmiddel. Er is nog niet van alle subsectoren goed in kaart gebracht waar en op welke manier fysieke belasting een risico vormt. Uit de inspecties is met name duidelijk geworden dat het vaak aan een goede analyse en bewustzijn van dit risico ontbreekt. 14 |
Agressie en geweld “In alle bedrijfstakken die te maken hebben met PSA door agressie en geweld passen de geïnspecteerde bedrijven maatregelen toe om agressie en geweld tegen te gaan en maken zij werkstress bespreekbaar.” Dit doel uit de sectoraanpak is in het openbaar vervoer door inspecties - en door maatschappelijke en politieke aandacht - behaald: bedrijven in deze subsector hebben maatregelen genomen om het risico zoveel mogelijk te beheersen. Deze conclusie kan nog niet getrokken worden voor de subsectoren wegvervoer en distributie; bij inspecties bleek een groot deel van de bedrijven geen analyse te hebben gemaakt van dit risico en geen of onvoldoende maatregelen te hebben genomen om dit risico waar dat voorkomt te beheersen. Gegaste containers Inspecties blijken op de middellange termijn bij te dragen aan het doel van de sectoraanpak ‘alle geïnspecteerde bedrijven werken veilig met containers’. Dat blijkt uit de resultaten van de inspecties: bij 14 procent van de bedrijven die binnen vijf jaar nog eens geïnspecteerd worden is iets niet op orde, tegen 68 procent van de bedrijven die voor het eerst sinds vijf jaar geïnspecteerd worden. Dieselmotoremissie Het doel uit de sectoraanpak is dat inpandige uitstoot van dme niet meer voorkomt bij de geïnspecteerde bedrijven. Met name bij bedrijven waar derden de door hen bestelde artikelen komen ophalen, komt het nog voor dat inpandig dme wordt uitgestoten. Ook het inpandig gebruik van dieselaangedreven heftrucks bleek nog steeds voor te komen. In de loop van de inspectieperiode bleek handhaving op dit onderwerp af te nemen, wat duidt op betere naleving. Communicatie en samenwerking In de afgelopen periode hebben zowel de Inspectie SZW als sectorpartners het nodige aan communicatiemiddelen en informatiedragers ontwikkeld en verbeterd, zoals branchebrochures, arbocatalogi, zelfinspecties enzovoort. Uit de resultaten van de verschillende activiteiten blijkt dat een groot aantal, met name kleinere bedrijven, Arbowetgeving onvoldoende naleeft. Er zijn dus voldoende mogelijkheden om te weten wat je moet doen op het gebied van veilig en gezond werken, maar die worden niet genoeg benut.
Uit een onderzoek12 onder werkgevers uit 2013 blijkt dat gebruikers van de zelfinspecties, waaronder die voor transport en logistiek, positief zijn over de tools. De helft van de gebruikers neemt na gebruik van de tools ook maatregelen. De bekendheid met de tools is echter nog laag, zeker onder MKB-bedrijven.
Zij geven aan nog geen harde conclusies te kunnen trekken over de effecten van de campagne op de verhoging van arbeidsveiligheid, maar geven wel aan dat de campagne een succes is geweest. Dit baseren zij op het grote bereik van de campagne. Bovendien was de doelgroep zeer tevreden over de 12 campagneactiviteiten.13
Gezond Transport en EVO hebben in 2013 de eindrapportage campagne Heftruckhelden uitgebracht in opdracht van het Ministerie van SZW.
‘Effectmeting Zelfinspectietools’ kwantitatief en kwalitatief onderzoek uitgevoerd door Intomart Gfk in opdracht van de Inspectie SZW. 13 ‘Eindrapportage Heftruckhelden 2011-2012’ van Gezond Transport in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 12
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 15
4
Vervolgaanpak 2014-2015 De Inspectie SZW zet samen met haar sectorpartners in op het behoud van fysieke en geestelijke vitaliteit van werknemers in de sector, zodat zij duurzaam inzetbaar blijven. Een belangrijk doel voor de Inspectie SZW daarbij is dat bedrijven Arbowetgeving beter naleven en sectororganisaties en bedrijven hun verantwoordelijkheid hiervoor dragen. In de afgelopen rapportageperiode zijn in de branche allerlei voorlichtings- en kennisinstrumenten ontwikkeld, maar desondanks schort het nog steeds aan voldoende naleving in verschillende subsectoren. De Inspectie SZW gaat vanaf 2014 intensiever controleren: niet nalevers en notoire overtreders kunnen stevig toezicht en handhaving verwachten. Zij worden op grond van de ‘wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving’ gevolgd tot zij zich houden aan de wet, terwijl de sancties op niet-naleving in zo’n traject steeds zwaarder worden. De Inspectie SZW zal de actieve inspecties in de loop van 2015 afbouwen en op het aandachtsgebied arbeidsomstandigheden geen nieuwe inspecties meer initieren. Wel zullen herinspecties uitgevoerd worden bij bedrijven waar in voorgaande jaren een handhavingstraject is ingesteld en waar de arbeidsomstandigheden nog niet op orde zijn. Verder blijft de Inspectie SZW op basis van de sectoraanpak 2011-2015 nog wel activiteiten richten op de voornaamste risico’s in de sector en subsectoren. De Inspectie SZW werkt in alle sectoren, waaronder transport en logistiek, vanaf 2014 aan de verbetering van de naleving van preventieve arbowetgeving. De Inspectie SZW wil er zo aan bijdragen dat bedrijven veilig en gezond werken in hun bedrijfsvoering verankeren. De Inspectie SZW maakt in haar benadering onderscheid tussen grote en kleine bedrijven. Aanrijd- en valgevaar Ongevallenreductie blijft een van de voornaamste doelen en focus van activiteiten in de sector. De voornaamste oorzaak van aanrijdingen en valpartijen is het niet in orde zijn van de inrichting van de arbeidsplaats en de veiligheid van arbeidsmiddelen. Daaraan verbonden is dat ook de RI&E niet op orde is. Het op orde hebben van de RI&E en veilige arbeidsplaats en arbeidsmiddelen moeten dus in de komende periode belangrijk elementen in de risicoaanpak blijven. De Inspectie SZW zal in 2014 extra letten op factoren
16 |
die kunnen leiden tot onveilig gedrag. Denk daarbij aan (veiligheids)cultuur, werkdruk, voorlichting en onderricht en toezicht. Inspecteurs zullen deze aspecten beoordelen in combinatie met (fysieke) veiligheidsmaatregelen op de arbeidsplaats. Fysieke belasting De Inspectie SZW blijft de komende tijd in samenwerking en afstemming met sectororganisaties interventieactiviteiten ontwikkelen op het gebied van fysieke belasting. Als vervolg op voorgaande projecten komen bedrijven met een overtredinghistorie in aanmerking voor een her-inspectie. De inspecteurs zullen bij deze inspecties vooral letten op fysieke belasting door het te zwaar tillen zonder hulpmiddelen. Hierbij speelt een rol dat opdrachtgevers steeds vaker de bezorging en plaatsing van producten (van televisie tot wasmachine) uitbesteden aan (kleine) bedrijven en zelfstandigen in o.a. de pakket en koeriersdiensten. Juist bij deze bedrijven ontbreekt vaak preventief beleid en de juiste middelen om fysieke overbelasting te voorkomen. Psychische belasting In de sectoraanpak van de Inspectie SZW is psychosociale arbeidsbelasting, onder andere door agressie en geweld en door werkstress als belangrijk risico gedefinieerd. Tijdens de rapportageperiode is vooral aandacht besteed aan overtredingen met betrekking tot fysieke overbelasting en het voorkomen van vallen en aanrijden. In de komende periode zullen werkdruk en werkstress extra aandacht krijgen. Zo voert Inspectie SZW in 2014 een inspectieproject uit waarin agressie en geweld, pesten en werkdruk als beïnvloedende factoren bij het risico op aanrijdingen betrokken worden. De signalen over agressie en geweld zijn, behalve in specifieke subsectoren zoals het openbaar vervoer, diffuus. Het bewustzijn over dit risico is onder bedrijven als laag te kwalificeren. Daarnaast is er een verschil in beleving tussen werkgevers en werknemers: werknemers benoemen PSA, door onder andere agressie en geweld, vaker als een arbeidsrisico dan werkgevers. De Inspectie SZW wil dit risico beter bij bedrijven onder de aandacht krijgen. Sectorpartijen kunnen de door hen ontwikkelde producten inzetten waardoor bedrijven een gerichte aanpak kunnen toepassen.
In de dagelijkse praktijk blijft de kans op agressieincidenten in het openbaar vervoer bestaan. OV bedrijven zullen hun beleid op agressie en geweld en de getroffen maatregelen regelmatig moeten toetsen om vast te stellen of verbetering mogelijk is. Gevaarlijke stoffen (DME) en gegaste containers Gezien het lage aantal gegronde klachten en ongevallen, zal de Inspectie SZW de komende tijd niet actief inspecteren op dit onderwerp. De meldingen van de douane over containers met hoge concentraties gevaarlijke stoffen worden nog wel opgevolgd. Ook voor het risico blootstelling aan dieselmotoremissie komen geen specifieke projecten. Uiteraard zullen de inspecteurs wel handhaven op overtredingen, met name bij bedrijven die eerder in overtreding waren. Aanpak schijnconstructies De Inspectie SZW blijft in de komende jaren bijdragen aan gezond en veilig werk voor iedereen, maar ook aan eerlijk werk. In de gehele arbeidsmarkt, waaronder ook de sector transport, ziet de Inspectie SZW ongewenste situaties zoals uitbuiting, mensenhandel of ongelijke behandeling. In 2014 en 2015 gaat de Inspectie SZW door middel van risicogestuurde inspecties verder met het blootleggen en ontmoedigen van zogenoemde schijnconstructies in deze sector. De WAV, WML en de WAADI vormen de wettelijke basis voor de inzet van handhaving. De aandacht gaat bij inspecties vooral uit naar notoire overtreders en ernstige misstanden. Daarbij werkt de Inspectie SZW nauw samen met andere rijkstoezichthouders, voor de transport en logistieke sector is dat met name de Inspectie Leefomgeving en Transport en de belastingdienst. Daarnaast zal de Inspectie SZW de sociale partners in de transportsector ondersteunen bij het controleren en stimuleren van bedrijven om CAO-afspraken na te leven en zo misbruik van werknemers - bijvoorbeeld door onderbetaling van de CAO - tegen te gaan.
Communicatie & samenwerking Er zijn vele middelen die bedrijven helpen te inventariseren wat zij moeten doen op het gebied van veilig en gezond werken, maar die middelen worden niet genoeg benut. De Inspectie SZW zal de communicatieactiviteiten de komende tijd daarom richten op het samen met brancheorganisaties geven van meer bekendheid aan de diverse bestaande hulpmiddelen en informatiebronnen. De bekendheid met en het gebruik van de zelfinspectietools is bijvoorbeeld, zeker onder MKB-bedrijven, laag.14 De Inspectie SZW stimuleert de komende tijd daarom het bereik en gebruik van de zelfinspectietools met verschillende communicatieactiviteiten. Denk hierbij aan verspreiding via de inspecteurs, campagnes via internet et cetera. De strategie hiervoor wordt in 2014 verder ontwikkeld. Daarnaast wordt de zelfinspectie transport en logistiek in 2014 aangepast om de gebruiksvriendelijkheid te vergroten (en daarmee de drempel om de tool te gebruiken te verlagen). Gezien het succes van de campagne rond heftruckhelden, onderzoekt de Inspectie SZW in 2014 over welke andere gevaarlijke beroepen in verschillende sectoren op een soortgelijke manier gecommuniceerd kan worden. Ook zal de Inspectie SZW alle belangrijke informatie uit de diverse flyers en brochures verzamelen in een digitale brochure voor werkgevers in de sector. In deze brochure kunnen gebruikers direct doorlinken naar de informatie die voor hen relevant is.
14
‘Effectmeting Zelfinspectietools’ kwantitatief en kwalitatief onderzoek uitgevoerd door Intomart Gfk in opdracht van de Inspectie SZW. Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 17
Bijlage Risicoanalyse Arbo sector transport en logistiek benoemd in sectoraanpak 2011-2015 RISICO’S / SECTOREN
Agressie & Geweld
Werkstress
Fysieke Belasting
Gevaarlijke stoffen
Vallen
Aanrijden
Goederen
Middel
Hoog
Middel +
Laag
Hoog
Middel
Personen
Hoog (OV)
Laag
Middel
Laag
Laag
Laag
Goederen
Laag
Laag
Laag
Laag
Laag
Laag
Personen
Hoog (OV)
Laag
Laag
Laag
Laag
Laag
Binnenvaart
Laag
NB
Middel
Middel -
Hoog
Laag
Havens
Laag
Laag
Hoog
Laag
Hoog
Hoog
Goederen
Laag
Laag
Middel
Laag
Middel
Middel
Personen
Middel (balie)
Hoog
Laag
Laag
(=onderhoud vliegtuigen)
Middel
Laag
Hoog
Hoog
Hoog (DME)
Hoog
Hoog
Middel
Hoog
Hoog
Laag
Laag
Laag
bron: projectinfo, Database AI, trendrapportage GT, NCvB, CBS, NEA Weg (land):
Rail (land):
Water:
Lucht:
Diensten voor vervoer en opslag Post en koerier
Bedrijven naar grootte en subsector in transport en logistiek Banen Subsector 49 Vervoer over land
18 |
aantal banen (2011)
Bedrijven eenmanszaken
2 tot 9
10 tot 99
100 en meer
totaal aantal bedrijven
187.700
8.050
5.095
2.140
255
15.540
50 Vervoer over water
15.800
2.080
2.720
180
30
5.010
51 Vervoer door de lucht
25.600
220
75
15
5
315
52 Opslag, dienst verlening voor vervoer
78.700
3.050
1.555
735
120
5.460
53 Post en koeriers
72.400
4.030
970
135
10
5.145
Totaal Transport en Logistiek
380.200
17.430
10.415
3.205
420
31.470
Naleving preventieve arbobepalingen sector transport en logistiek15
49 procent van de bedrijven heeft geen of een verouderde RI&E, 58 procent heeft geen bij de RI&E horend plan van aanpak en 69 procent houdt geen ongevallenregistratie bij.
100% 90% 80% 70% 60%
niet aanwezig
50% 40%
aanwezig
30% 20% 10% 0%
RIE
PvA
Registratie
Slachtoffers van ongevallen naar subsector door Inspectie SZW afgesloten ongevalsonderzoeken16 Subsector
2009
2010
2011
2012
49 Vervoer over land
87
103
93
87
50 Vervoer over water
8
8
13
11
51 Vervoer door de lucht
6
5
4
3
66
90
79
77
52 Opslag, dienstverlening voor vervoer 53 Post en koeriers Totaal Transport en Logistiek
9
11
4
4
176
217
193
182
Aantallen overtredingen klachten 2010-2012 Hoofdgroep wet/besluit Arbeidsplaatsen
Aantal 66
% 27,4%
Arbeidstijdenwet
43
17,8%
Arbeidsmiddelen
29
12,0%
Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E)
29
12,0%
Gevaarlijke stoffen
28
11,6%
Fysieke belasting
19
7,9%
Fysische factoren
9
3,7%
Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)
5
2,1%
Voorlichting en onderricht (V&O)
4
1,7%
Arbobeleid
3
1,2%
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA)
3
1,2%
Gevaar voor derden
2
0,8%
Deskundige bijstand
1
0,4%
241
100,0%
Totaal
15 16
Arbo in bedrijf 2006-2011, Inspectie SZW voorheen Arbeidsinspectie. Analyse sectorrapportage Transport en logistiek, Inspectie SZW, afdeling O&A (2013). Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 19
20 |
Sectorrapportage Transport en Logistiek 2014 | 21
Dit inspectierapport is een uitgave van: Inspectie SZW De Inspectie SZW maakt deel uit van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Projectleider Dick Smink Projectsecretaris Helmut Legel vijfkeerblauw | SSS-625595 © Rijksoverheid | Juli 2014
