Arbeidsomstandigheden in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen

Arbeidsomstandigheden in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen Nulmeting arboplusconvenant Eindrapport

Een onderzoek in opdracht van het Sociaal Fonds Verblijfsrecreatie

Lilian van der Linden Mirjam Engelen B2888 Leiden, 5 oktober 2004

2

Voorwoord Op 20 oktober 2003 hebben de sociale partners en de overheid een intentieverklaring ondertekend om te komen tot een arboplusconvenant in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. De sociale partners hebben hierin aangegeven dat zij afspraken wensen te maken op het gebied van fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden. In de intentieverklaring is tevens voorzien in een nulmeting van de arbeidsomstandigheden in beide sectoren. Dit onderzoek is nodig om kwantitatieve afspraken te kunnen maken over het terugdringen van de arbeidsrisico’s en om de voortgang van het arboplusconvenant te bewaken. Onderhavig rapport geeft de resultaten weer van deze nulmeting en daarmee een beschrijving van de uitgangspositie in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Voor het onderzoek is gebruik gemaakt van de Monitor Arboconvenanten. Een vragenlijst is verstuurd aan 3.400 werknemers in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Voor de selectie van de werknemers en de verzending van de vragenlijsten is zorggedragen door het UWV. De nulmeting vond plaats in de periode mei tot en met juli 2004 en is begeleid door de Branche Begeleidings Commissie (BBC) Arboplusconvenant voor de Verblijfsrecreatie en Zweminrichtingen. De BBC is samengesteld uit vertegenwoordigers van de werkgeversorganisatie (RECRON), de werknemersorganisaties (FNV Horecabond en CNV Bedrijvenbond) en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het Centrum voor Paritaire Dienstverlening (CPD) was als procesondersteuner bij het gehele onderzoekstraject betrokken. Het onderzoeksteam bedankt de leden van BBC en het CPD voor de prettige manier waarop is samengewerkt.

Mirjam Engelen Projectleider

3

4

Inhoudsopgave

Samenvatting en conclusies

7

1

Achtergrond en opzet onderzoek 1.1 Aanleiding onderzoek 1.2 Doelstelling en onderzoeksvragen 1.3 Opzet onderzoek 1.3.1 Monitor arboconvenanten 1.3.2 Steekproef werknemers 1.3.3 Uitvoering schriftelijke enquête 1.4 Respons 1.5 Leeswijzer

11 11 12 12 12 13 14 14 15

2

Ziekteverzuimgegevens 2.1 Inleiding 2.2 Verzuimgegevens 2.3 Klachten en oorzaken ziekteverzuim 2.4 Conclusies

17 17 17 19 22

3

Fysieke belasting 3.1 Tillen 3.2 Houding en beweging 3.3 Klachten bewegingsapparaat 3.4 Conclusies

25 25 26 28 28

4

Agressie en geweld 4.1 Lichamelijke agressie 4.2 Serieuze bedreiging 4.3 Lastig gedrag 4.4 Gevolgen agressie en geweld 4.5 Maatregelen 4.6 Conclusies

31 31 31 33 33 35 36

5

Fysische werkomstandigheden zweminrichtingen 5.1 Temperatuur 5.2 Overlast geluid en chloor 5.3 Maatregelen werkgever 5.4 Conclusies

39 39 40 41 42

Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5 Bijlage 6

Achtergrondkenmerken respondenten Verzuimgegevens Fysieke belasting Agressie en geweld Fysische werkomstandigheden Vragenlijst

45 49 61 81 89 103

5

6

Samenvatting en conclusies Aanleiding en doelstelling onderzoek Op 20 oktober 2003 is een intentieverklaring ondertekend in de branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen om te komen tot een zogenaamd arboplusconvenant1. In deze intentieverklaring hebben sociale partners en de overheid aangegeven dat zij afspraken wensen te maken over het ziekteverzuim en de arbeidsomstandigheden in de branche, zoals de fysieke belasting, agressie en geweld en mogelijk belastende fysische werkomstandigheden. Ter voorbereiding op het arboplusconvenant voorziet de intentieverklaring in een nulmeting. De nulmeting biedt inzicht in de huidige stand van zaken omtrent de arbeidsomstandigheden en het ziekteverzuim. De doelstelling van het onderzoek bestaat uit drie verschillende elementen: · Inzicht geven in de huidige arbeidsomstandigheden in beide sectoren - met betrekking tot fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden - en het ziekteverzuim op dit moment; · Inzicht bieden in de oorzaken van ziekteverzuim en fysieke belasting; · Inzicht geven in de relatie tussen het ziekteverzuim en de arbeidsrisico’s fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden. Opzet onderzoek nulmeting In deze nulmeting van de arbeidsomstandigheden in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is (grotendeels) gebruik gemaakt van de standaardmodules van de Monitor Arboconvenanten. Voor de nulmeting in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is gebruik gemaakt van de modules bewegingsapparaat, fysieke belasting, verzuimgegevens en agressie en geweld. Hieraan is nog een module over fysische werkomstandigheden toegevoegd. In overleg met de BBC is gekozen voor de adressen van de werknemers en het verzenden van de vragenlijsten gebruik te maken van het UWV (uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen). Het UWV bezit namelijk de adresgegevens van alle werknemers in Nederland. Op basis van het bestand met aansluitnummers van de werkgevers heeft het UWV een steekproef getrokken uit het bestand met alle werknemers van die bedrijven in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Begin juni 2004 is een schriftelijke vragenlijst gestuurd naar 1.350 medewerkers in zweminrichtingen en 2.050 werknemers in de verblijfsrecreatie. Daarvan zijn uiteindelijk in totaal 1.079 exemplaren geretourneerd. De ingevulde vragenlijsten zijn door Research voor Beleid gescand en vervolgens geanalyseerd. Om na te gaan of de respons representatief is voor de gehele sector zijn de populatiegegevens opgevraagd bij het UWV. De verdeling van de respondenten naar leeftijd en geslacht zijn vergeleken met de verdeling onder alle werknemers in beide sectoren. Geconcludeerd kan worden dat de verdeling naar geslacht is de steekproef vrijwel overeenkomt met de verdeling in de populatie. De verdeling naar leeftijd in de steekproef wijkt in lichte mate af van die in het totale werknemersbestand: in vergelijking hebben iets meer oudere werknemers gereageerd. De respons wordt desalniettemin voldoende representatief geacht voor de totale branche.

______________ 1

In een zogenaamd arboplusconvenant worden afspraken gemaakt over het verzuim- en reïntegratiebeleid, naast algemene maatregelen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren en het ziekteverzuim te verminderen.

7

Omvang, frequentie en duur ziekteverzuim Wanneer wordt gekeken naar het ziekteverzuim blijkt dat 48% van alle ondervraagde werknemers in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen de afgelopen 12 maanden het werk heeft verzuimd vanwege ziekte, ongeval of andere gezondheidsklachten. De omvang van het verzuim is in de zweminrichtingen iets hoger dan in de verblijfsrecreatie. Medewerkers van grotere organisaties (10 of meer werknemers) hebben het afgelopen jaar vaker verzuimd dan werknemers van kleinere organisaties. Het ziekteverzuim in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is vooral kortdurend. Van de werknemers die verzuimd hebben, duurde het verzuim in 55% van de gevallen minder dan 1 week. Ook de meldingsfrequentie ligt niet erg hoog: gemiddeld 0,9 keer. Op basis van de antwoorden van werknemers over de afgelopen 12 maanden blijkt een gemiddeld ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) in de totale branche van 3,9%. Per sector ligt het ziekteverzuimpercentage op 4,0% in de verblijfsrecreatie en 3,8% in de zweminrichtingen. Volgens het CBS lag het landelijk gemiddelde ziekteverzuimpercentage in 2003 op 4,7% (eveneens exclusief zwangerschapsverlof). Oorzaken en achtergronden van het ziekteverzuim Griep en verkoudheid zijn de belangrijkste oorzaken voor het ziekteverzuim. Op de tweede plaats zijn het de rugklachten en klachten aan de nek en schouders die het verzuim veroorzaken. Volgens ongeveer 60% van de werknemers die de afgelopen 12 maanden hun werk hebben verzuimd, is hun gezondheidsklacht niet veroorzaakt door het werk. Van de werknemers in de verblijfsrecreatie is 26% van mening dat de klachten die het ziekteverzuim hebben veroorzaakt (deels of volledig) werk gerelateerd zijn. In de zweminrichtingen is dat percentage 38%. Drie groepen werknemers schrijven hun klachten relatief vaak toe aan het werk, namelijk: techniek en groen, schoonmaak en logistiek en zwembadpersoneel. De meest genoemde oorzaken van de werk gerelateerde klachten in de verblijfsrecreatie zijn werkdruk/werkstress en de lichamelijke belasting. In zweminrichtingen gaat het vooral om de fysische werkomstandigheden, zoals problemen met het klimaat en geluid. Werknemers in de verblijfsrecreatie - die hun gezondheidsklachten aan het werk toeschrijven - geven vaker aan last te hebben gehad van de rug, schouders of nek dan medewerkers in zweminrichtingen. Ook psychische klachten (overspannen, burn-out) worden vaker ervaren door werknemers in de verblijfsrecreatie. De gezondheidsklachten van werknemers in zweminrichtingen betreffen relatief vaak klachten aan de luchtwegen of huid- en/of allergie. Blootstelling aan fysieke belasting De meerderheid van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is in hun werk lichamelijk in beweging en moet vaak langdurig staan en lopen. Dit geldt in het bijzonder voor de functiegroepen horecamedewerkers en zwembadpersoneel. In het onderzoek is ingegaan op het tillen van (zeer) zware lasten. Gebleken is dat 45% van de werknemers in de verblijfsrecreatie tegenover 33% van de medewerkers in zweminrichtingen - regelmatig lasten van meer dan 5 kilo moet tillen dragen, duwen of trekken. Vooral mannelijke medewerkers in de techniek en groen moeten in hun werk regelmatig (zeer) zware lasten tillen. Het percentage werknemers dat een verhoogd risico loopt op uitval door het tillen, dragen, duwen of trekken van zeer zware lasten (van 25 kilo of meer) ligt in de verblijfsrecreatie en zweminrich-

8

tingen op 9%. Het landelijk gemiddelde uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden ligt op 11,7%1. Als de werknemers werken met een last van meer dan 5 kilo, dan moeten ze deze last vooral tillen. Bij lasten van meer dan 25 kilo wordt vaker geduwd of getrokken. Een op de vijf medewerkers blijkt regelmatig te moeten tillen onder verzwarende omstandigheden, zoals tillen in een ongemakkelijke houding, met één hand, in een gedraaide houding of met een last ver van het lichaam. Indien wordt gekeken naar de werkhouding van de werknemers dan blijkt dat ongeveer een kwart van de werknemers regelmatig lang achtereen in een gebogen of gedraaide houding met het bovenlichaam moet werken. Vooral vrouwelijke werknemers in de schoonmaak en zwembaden zeggen regelmatig lang achtereen te moeten werken in een gebogen of gedraaide houding met hun bovenlichaam. Blootstelling aan agressie en geweld Tabel A geeft een overzicht van het percentage werknemers dat heeft aangegeven het afgelopen jaar te zijn blootgesteld aan de drie onderscheiden soorten agressie en geweld. Tabel A

Blootstelling aan agressie en geweld

lichamelijke agressie serieuze bedreiging lastig gedrag

verblijfsrecreatie 7% 10% 42%

zweminrichtingen 11% 17% 53%

totaal 9% 13% 47%

Iets minder dan de helft van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen zegt het afgelopen jaar een of meerdere keren te maken te hebben gehad van lastig gedrag. Het deel van de werknemers dat tot de risicogroep behoort (dat wil zeggen één of meerdere keren een incident met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging heeft meegemaakt) is 16%. Werknemers in zweminrichtingen zijn vaker blootgesteld aan alle drie soorten incidenten met agressie en geweld dan medewerkers in de verblijfsrecreatie. Medewerkers van zweminrichtingen geven eveneens vaker aan dat de werkgever maatregelen heeft getroffen om agressie en geweld te voorkomen of terug te dringen. In tabel B is samengevat welk deel van de werknemers, die het afgelopen jaar één of meerdere incidenten met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging hebben meegemaakt, als gevolg van deze incidenten een of meerdere beperkingen heeft ervaren in het werk of op dit moment nog twee of meer posttraumatische klachten heeft. Tabel B

Gevolgen agressie en geweld

beperkingen in werk psychische klachten

verblijfsrecreatie 19% 12%

zweminrichtingen 34% 15%

totaal 27% 14%

Met name in de zweminrichtingen is het percentage werknemers dat beperkingen heeft ervaren als gevolge van een incident met agressie en geweld aanzienlijk. Ongeveer eenderde van de ______________ 1

Bron: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2003, TNO Arbeid, 2004, pagina 72.

9

werknemers in deze sector die een incident hebben meegemaakt, geeft aan als gevolg hiervan wel eens minder goed te hebben gefunctioneerd in het werk (en/of te hebben verzuimd). Meer dan 10% van de werknemers die slachtoffer zijn geweest van lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging geeft aan ten gevolge hiervan nog steeds traumatische klachten te hebben, zoals bijvoorbeeld last van beelden of herinneringen die hij of zij niet van zich af kan zetten of het mijden van bepaalde plaatsen of personen. Blootstelling aan belastende fysische werkomstandigheden in zweminrichtingen Driekwart van de werknemers in de zweminrichtingen geeft aan dat de temperatuur op de werkplek soms of nooit goed is. Van de medewerkers heeft 60% vaak of altijd last van een te warme werkomgeving. Meer dan de helft van de werknemers vindt dat de temperatuur op de werkplek niet goed is te regelen en eenderde van de medewerkers zegt dat de werkgever niet voldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren. Problemen met de temperatuur op de werkplek worden vaker ervaren door werknemers van grotere organisaties dan die van kleinere zwembaden. Werknemers van grotere zweminrichtingen zijn tevens vaker van mening dat het bedrijf onvoldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren dan medewerkers van kleinere zweminrichtingen. Regelmatige overlast door een hinderlijke galm van geluid of het lawaai van machines of apparaten wordt door ongeveer een kwart respectievelijk 10% van de werknemers ervaren. Een op de vijf werknemers heeft vaak of altijd last van te veel chloor of andere chemische stoffen in de lucht. De klimatologische werkomstandigheden lijken een beduidend grotere belasting voor werknemers te vormen dan eventuele problemen met geluid of chloor. Werknemers die al 10 jaar of langer in de sector werken, ervaren vaker problemen met de fysische werkomstandigheden dan medewerkers die nog niet zo lang in de sector werken. Relatie tussen ziekteverzuim en arbeidsrisico’s Om te verifiëren of een verband aanwezig is tussen de blootstelling aan de arbeidsrisico’s (fysieke belasting, agressie en geweld en belastende fysische werkomstandigheden) en het ziekteverzuim, is voor drie aspecten van het verzuim onderzocht of het ziekteverzuim onder de werknemers uit de risicogroepen hoger is dan onder de overige medewerkers. De drie vragen betroffen het zich al of niet ziek hebben gemeld het afgelopen jaar, het aantal keren dat men zich ziek heeft gemeld en de duur van het verzuim. Uit deze analyse blijkt dat een relatie bestaat tussen het ziekteverzuim en de arbeidsrisico’s ‘tillen van lasten van 5 kilo of meer’ en blootstelling aan belastende fysische werkomstandigheden. Werknemers uit deze risicogroepen hebben zich het afgelopen jaar significant1 vaker en ook met een hogere frequentie ziek gemeld dan de personen die niet tot deze risicogroep behoren. Er bestaat echter geen relatie tussen de arbeidsrisico’s en de duur van het ziekteverzuim. Er is tevens geen aantoonbare relatie tussen de blootstelling aan lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging en het ziekteverzuim. De groepen werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen met de grootste arbeidsrisico’s zijn zwembadmedewerkers (werkhouding, fysische werkomstandigheden en agressie en geweld), mannelijke werknemers in de techniek en groen (tillen) en oudere, vrouwelijke werknemers in de schoonmaak en logistiek (werkhouding). ______________ 1

Bij een significantieniveau van 5%.

10

1

Achtergrond en opzet onderzoek

1.1

Aanleiding onderzoek

Arboplusconvenant Sinds 1999 sluit de overheid in verschillende sectoren arboconvenanten met de sociale partners. Arboconvenanten hebben tot doel de arbeidsomstandigheden te verbeteren en het ziekteverzuim en de WAO-instroom te verminderen. Arboconvenanten worden gesloten door drie partijen: werkgevers, werknemers en de overheid (het Ministerie van SZW). Op 20 oktober 2003 is een intentieverklaring ondertekend in de branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen om te komen tot een zogenaamd arboplusconvenant1. In deze intentieverklaring hebben sociale partners aangegeven dat zij afspraken wensen te maken over het ziekteverzuim en de arbeidsomstandigheden in de branche. Het Arboplusconvenant bevat kwantitatieve doelstellingen over verlaging van het ziekteverzuim en de WAO-instroom, reductie van de risicopopulatie inzake fysieke belasting, agressie en geweld en een vermindering van nader te inventariseren mogelijk belastende fysische werkomstandigheden in de zwembaden. Daarnaast bevat het convenant maatregelen om bovenstaande doelstellingen te kunnen realiseren. De betrokken partners streven ernaar om in het najaar van 2004 het Arboplusconvenant en het daarbij behorende Plan van Aanpak te ondertekenen. Ter voorbereiding hierop voorziet de intentieverklaring in een nulmeting. De nulmeting biedt inzicht in de huidige stand van zaken omtrent de arbeidsomstandigheden en het ziekteverzuim. Research voor Beleid is gevraagd dit onderzoek uit te voeren. Het onderhavige rapport bevat de resultaten van de nulmeting, waarin de uitgangssituatie in de branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is vastgelegd. De branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen De branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen bestaat uit twee verschillende sectoren: de verblijfsrecreatie (campings, bungalowparken en groepsaccommodaties) en de zweminrichtingen2. Bij de circa 1.400 bedrijven in deze beide sectoren zijn ongeveer 33.000 mensen werkzaam. Deze werknemers hebben te maken met fysieke belasting van hun lichaam, welke deels wordt veroorzaakt door hun werkhouding en -activiteiten. Zo moeten sommige medewerkers bijvoorbeeld langdurig staan bij hun werkzaamheden. Uit eerder onderzoek blijkt dat klachten aan het bewegingsapparaat (zoals de rug, schouders en knieën) belangrijke oorzaken zijn van het ziekteverzuim. Daarnaast is gebleken dat incidenten met agressie en geweld op het werk de laatste jaren toenemen. Fysieke belasting en agressie en geweld zijn twee voorbeelden van mogelijke arbeidsrisico’s voor ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.

______________ 1

In een zogenaamd arboplusconvenant worden afspraken gemaakt over het verzuim- en reintegratiebeleid, naast algemene maatregelen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren en het ziekteverzuim te verminderen. 2 Onder zweminrichtingen vallen de overdekte en openlucht zwembaden, niet zijnde gemeentelijke zwembaden.

11

1.2

Doelstelling en onderzoeksvragen

De doelstelling van het onderzoek bestaat uit drie verschillende elementen: · Inzicht geven in de huidige arbeidsomstandigheden in beide sectoren - met betrekking tot fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden - en het ziekteverzuim op dit moment; · Inzicht bieden in de oorzaken van ziekteverzuim en fysieke belasting; · Inzicht geven in de relatie tussen het ziekteverzuim en de arbeidsrisico’s fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden. Uit bovenstaande doelstelling komen de volgende onderzoeksvragen voort: 1.

Wat is het ziekteverzuim in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen? Wat is de omvang, frequentie en duur van het ziekteverzuim? Zijn verschillen zichtbaar in het ziekteverzuim tussen verschillende typen bedrijven en functies? Wat zijn de achtergronden van het ziekteverzuim? · Welk type klachten komt voor in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen? · Wat zijn de achterliggende oorzaken van het ziekteverzuim? · Zijn verschillen zichtbaar in het type klachten en oorzaken naar persoonskenmerken of aard van de functie? In hoeverre worden werknemers blootgesteld aan fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden? · Hoeveel werknemers zijn blootgesteld aan fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden? · In welke mate worden zij hieraan blootgesteld? Is er een relatie tussen het ziekteverzuim en de arbeidsrisico’s fysieke belasting, agressie en geweld en fysische werkomstandigheden?

· ·

2.

3.

4.

Paragraaf 1.3 gaat in op de opzet die binnen het onderzoek is gebruikt om antwoord te krijgen op de bovenstaande onderzoeksvragen.

1.3

Opzet onderzoek

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Sociaal Fonds Verblijfsrecreatie en is begeleid door de Branche Begeleidings Commissie (BBC) Arboplusconvenant Verblijfsrecreatie en Zweminrichtingen.

1.3.1

Monitor arboconvenanten

Overeenkomstig met de afspraken met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is in deze nulmeting van de arbeidsomstandigheden in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen (grotendeels) gebruik gemaakt van de standaardmodules van de Monitor Arboconvenanten. Het ministerie heeft de Monitor Arboconvenanten laten ontwikkelen met als doel een instrument te hebben om arbeidsrisico’s in verschillende sectoren in beeld te brengen. De Monitor Arboconvenanten is een modulair opgebouwde schriftelijke vragenlijst, bestemd voor werknemers.

12

De Monitor Arboconvenanten bestaat uit een aantal modules: · Persoonsgegevens · Werkdruk en werkstress · Fysieke belasting · Beeldschermwerk · Bewegingsapparaat · Agressie en geweld · Verzuim · Reïntegratie. De modules zijn verdeeld in thema’s, waarbij elk thema uit enkele vragen bestaat. De structuur en opzet van de vragenlijst liggen vast en ook de wijze van gegevensverwerking en analyses is voorgeschreven. Daarmee vormt de Monitor Arboconvenanten een instrument waarmee in verschillende branches op een uniforme wijze de ontwikkelingen in arbeidsrisico’s kan worden gemeten. Voor de nulmeting in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is gebruik gemaakt van de volgende modules: · Persoonsgegevens · Bewegingsapparaat · Fysieke belasting · Verzuimgegevens · Agressie en geweld. Hieraan is nog een module over fysische werkomstandigheden toegevoegd, die door Research voor Beleid zelf is ontwikkeld, in overleg met de BBC. Bij de module ‘persoonsgegevens’ zijn, eveneens in overleg met de BBC, een aantal sectorspecifieke aanpassingen gedaan. Ten eerste zijn twee vragen toegevoegd over het type bedrijf en het type werkzaamheden van de werknemer. Ten tweede zijn de antwoordcategorieën bij de vraag over het type dienstverband aangepast aan de in de CAO gehanteerde begrippen. In bijlage zes is een exemplaar van de gehanteerde vragenlijst opgenomen.

1.3.2

Steekproef werknemers

Om de vragenlijst te kunnen verspreiden, moeten namen en adressen van werknemers in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen beschikbaar zijn. Research voor Beleid heeft diverse opties overwogen. Een eerste mogelijkheid was het verkrijgen van de adresgegevens via de vakbonden. Dit heeft echter als nadeel dat wellicht geen representatief beeld wordt verkregen van de populatie, aangezien niet alle werknemers lid zijn van een vakbond. Een andere mogelijkheid was het verspreiden van de vragenlijsten via werkgevers. Een belangrijk nadeel van deze methode is de afhankelijkheid van de medewerking van de werkgevers, waardoor mogelijk een deel van de doelgroep niet wordt bereikt. In overleg met de BBC is daarom gekozen om gebruik te maken van het UWV (uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen) voor het verzenden van de vragenlijsten. Het UWV bezit namelijk de adresgegevens van alle werknemers in Nederland. De BBC heeft Research voor Beleid voorzien van een overzicht van de UWV aansluitnummers van de bedrijven in de sectoren verblijfsre-

13

creatie en zweminrichtingen. Op basis van deze aansluitnummers heeft het UWV een steekproef getrokken uit het bestand met alle werknemers van de bedrijven in beide sectoren.

1.3.3

Uitvoering schriftelijke enquête

De schriftelijke vragenlijst is verzonden op 3 juni 2004. De werknemers hadden tot en met 30 juni de tijd om de vragenlijst in te vullen en te retourneren. De vragenlijst is gestuurd naar 1.350 medewerkers in zweminrichtingen en 2.050 werknemers in de verblijfsrecreatie. Om de respons te verhogen hebben de werknemers twee weken na de verzending van de vragenlijsten een herinneringskaartje ontvangen waarin zij nogmaals werden gevraagd deel te nemen aan het onderzoek. De geretourneerde vragenlijsten zijn gescand. De gegevens zijn door de onderzoeker in samenwerking met het Analysebureau van Research voor Beleid opgeschoond, bewerkt en geanalyseerd.

1.4

Respons

In totaal zijn 3.400 vragenlijsten verstuurd naar werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Daarvan zijn 1.079 exemplaren geretourneerd. Tabel 1.1 geeft de respons per sector weer. Tabel 1.1

Responsoverzicht aantal verstuurd

aantal ingevuld retour

responspercentage

verblijfsrecreatie

2.050

630

31%

zweminrichtingen

1.350

449

33%

totaal

3.400

1.079

32%

Om na te gaan of de behaalde respons representatief is voor de gehele branche zijn de beschikbare gegevens over de totale onderzoekspopulatie opgevraagd bij het UWV. Het UWV heeft Research voor Beleid - na de totstandkoming van het conceptrapport - voorzien van een overzicht van de werknemers naar geslacht en leeftijd. Geconcludeerd kan worden dat de verdeling naar geslacht in de steekproef goed overeenkomt met de verdeling in de populatie. De respons wordt voldoende representatief geacht voor de gehele branche. Wel wijkt de verdeling naar leeftijd in de steekproef in lichte mate af van die in het totale werknemersbestand. Er hebben iets meer oudere werknemers gereageerd. De verschillen zijn echter niet der mate groot dat een weging wezenlijk andere resultaten tot gevolg heeft. In de bijlagen met tabellen zijn de resultaten zoveel mogelijk uitgesplitst naar verschillende achtergrondkenmerken, om een indruk te krijgen van de resultaten per subgroep. In bijlage 1 is een overzicht opgenomen van de achtergrondkenmerken van de respondenten, zoals de leeftijd, het geslacht, opleidingsniveau en soort werkzaamheden.

14

1.5

Leeswijzer

Hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de ziekteverzuimgegevens in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Daarna wordt in de hoofdstukken 3, 4 en 5 ingegaan op de mate waarin werknemers in deze sectoren blootstaan aan arbeidsrisico’s: · fysieke belasting · agressie en geweld · belastende fysische werkomstandigheden. Hoofdstuk 3 behandelt de lichamelijke belasting van werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Hierin wordt beschreven in hoeverre de werknemers moeten tillen, repeterende bewegingen maken of in een belastende houding hun werk verrichten. Hoofdstuk 4 beschrijft in welke mate werknemers te maken hebben gehad met incidenten met agressie en geweld op het werk. Hoofdstuk 5 gaat in op de fysische werkomstandigheden in de sector zweminrichtingen. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om eventuele problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid of chloor.

15

16

2

Ziekteverzuimgegevens

2.1

Inleiding

Een van de doelstellingen van het arboplusconvenant verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is het terugdringen van het ziekteverzuim en het reduceren van de WAO-instroom. Om hier in het convenant afspraken over te kunnen maken, is het van belang de huidige stand van zaken met betrekking tot het ziekteverzuim in kaart te brengen. Aan de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is de module ‘ziekteverzuimgegevens’ uit de Monitor Arboconvenanten voorgelegd, met vragen over het verzuim in de afgelopen 12 maanden, vanwege ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van zichzelf. Behalve in de omvang en frequentie van het ziekteverzuim, geeft dit hoofdstuk tevens inzicht in de achterliggende oorzaken en de klachten waarmee medewerkers zich ziek melden. De volgende paragraaf gaat in op de ziekteverzuimgegevens zoals de omvang, frequentie en duur. De derde paragraaf gaat in op de achtergronden van het ziekteverzuim, zoals de klachten waarmee men zich ziek heeft gemeld en achterliggende oorzaken.

2.2

Verzuimgegevens

In bijlage 2 staan de complete onderzoeksresultaten weergegeven met betrekking tot het ziekteverzuim. De belangrijkste resultaten - om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden - worden in deze paragraaf gepresenteerd. Aan de werknemers is gevraagd naar zowel de frequentie als de duur van het ziekteverzuim over de afgelopen 12 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van zichzelf. De Monitor Arboconvenanten verstaat naast volledig verzuim van het werk ook minder uren of dagen werken dan normaal onder ziekteverzuim. Een normaal zwangerschapsverlof wordt niet als ziekteverzuim opgevat. Omvang en duur verzuim Allereerst staan we stil bij de mate waarin werknemers zich ziek hebben gemeld. In figuur 2.1 valt af te lezen hoe lang werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen het afgelopen jaar (in totaal) hebben verzuimd. Figuur 2.1

Duur ziekteverzuim afgelopen 12 maanden 5% 4%

13%

helemaal niet (0 dagen) minder dan 1 week 52%

1 t/m 4 weken 5 t/m 10 weken 11 weken of langer

26%

17

Meer dan de helft van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen zegt het afgelopen jaar helemaal niet te hebben verzuimd. Ruim een kwart van de medewerkers heeft minder dan een week van het werk verzuimd vanwege gezondheidsredenen van zichzelf. Ongeveer een op de tien werknemers heeft in totaal een tot en met vier weken van het werk verzuimd. Minder dan 10% van de werknemers in de branche heeft het afgelopen jaar 5 weken of langer van het werk verzuimd. Indien de verzuimgegevens naar achtergrondkenmerken van de werknemer worden bekeken dan vallen de volgende aspecten op: · Medewerkers in de verblijfsrecreatie hebben het afgelopen jaar vaker helemaal niet verzuimd dan medewerkers in de zweminrichtingen (50% tegenover 53%). · Medewerkers van kleinere organisaties (minder dan 10 werknemers) hebben de afgelopen 12 maanden vaker helemaal niet verzuimd dan werknemers van grotere bedrijven. · Mannen hebben het afgelopen jaar vaker helemaal niet verzuimd van het werk dan vrouwen (57% tegenover 49%). Frequentie verzuim Van de personen die zich het afgelopen jaar hebben ziek gemeld, zegt meer dan de helft dat dit slechts eenmalig was. Uit tabel 2.1 blijkt dat werknemers in de verblijfsrecreatie zich vaker slechts eenmalig hebben ziek gemeld dan werknemers in zweminrichtingen. Tabel 2.1

Frequentie verzuim naar sector

1 keer 2 keer 3 keer of vaker totaal aantal respondenten

verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

57% 26% 17% 270

50% 31% 19% 211

54% 28% 18% 481

De gemiddelde meldingsfrequentie van het verzuim onder werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen die de afgelopen 12 maanden hebben verzuimd van het werk wegens ziekte is 0,9 keer. De meldingsfrequentie is het hoogst bij de volgende twee functiecategorieën: ontvangst/veiligheid (1,1) en horeca/recreatie/vermaak of winkel (1,1). Verzuimpercentage Om een beeld te krijgen in het verzuimpercentage in de branche is getracht het percentage te berekenen op basis van de antwoorden over de duur van het verzuim in de afgelopen 12 maanden en het geschatte aantal werkdagen1. Hieruit volgt een gemiddeld ziekte verzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) van 3,9%. Per sector ligt het ziekteverzuimpercentage op 4,0% in de verblijfsrecreatie en 3,8% in de zweminrichtingen. Het ziekteverzuimpercentage onder vrouwelijke medewerkers ligt gemiddeld hoger dan onder de mannelijke werknemers (4,1% tegenover 3,3%).

______________ 1

In de nulmeting in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is niet gevraagd naar het aantal dagen dat men werkzaam is. Op basis van de omvang van het contract (het aantal uren in de week) is hiervan een schatting gemaakt.

18

Opgemerkt wordt dat het slechts gaat om een indicatie van het werkelijke ziekteverzuimpercentage in de branche. In de eerste plaats is het vermelde ziekteverzuimpercentage gebaseerd op antwoorden van de werknemers zelf. Onze ervaring met andere onderzoeken leert dat de inschatting van de werknemers van de duur van hun eigen ziekteverzuim over het algemeen aan de lage kant is. Het geconstateerde ziekteverzuimpercentage in deze nulmeting is bovendien omgeven door nauwkeurigheidsmarges. Deze marges komen voort uit het karakter van de meting van deze cijfers, namelijk door middel van een steekproef uit een grotere populatie. Geconludeerd kan worden dat het ziekteverzuimpercentage - volgens de werknemers - in de populatie in elk geval ligt tussen de 3,2% en 4,7%. Het landelijk gemiddelde ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) lag volgens cijfers van het CBS in 2003 op 4,7%. Het ziekteverzuim in de branche ‘horeca’, waar ook de sector verblijfsrecreatie onder valt, lag in 2003 volgens het CBS op 2,6% (bron: Statline, 2003). Voor de branche ‘gezondheidszorg en welzijn’, waarin ook de zweminrichtingen zijn vertegenwoordigd, meldt het CBS een gemiddeld ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) van 5,8% in 2003. Huidige situatie Van de werknemers die zich het afgelopen jaar hebben ziek gemeld, geeft 17% aan dat het ziekteverzuim verband houdt met een langdurige aandoening, ziekte of handicap. Van de werknemers die zich het afgelopen jaar hebben ziek gemeld is 9% op dit moment helemaal niet aan het werk en 4% werkt minder uren dan normaal.

2.3

Klachten en oorzaken ziekteverzuim

Werkgerelateerd Aan alle respondenten die het afgelopen jaar ziek zijn geweest is gevraagd in hoeverre de gezondheidsklachten waarmee zij zich hebben ziek gemeld werkgerelateerd zijn. Tabel 2.2

Gezondheidsklachten werkgerelateerd, naar sector

ja, hoofdzakelijk het gevolg van mijn werk ja, voor een deel gevolg van mijn werk nee, geen gevolg van mijn werk weet niet totaal aantal respondenten

verblijfsrecreatie zweminrichtingen 8% 13% 18% 25% 68% 55% 6% 7% 314 240

totaal 10% 21% 62% 6% 554

Ruim 60% van de werknemers is van mening dat de klachten waarmee zij zich hebben ziek gemeld geen gevolg waren van het werk. Ongeveer 30% denkt dat de klachten hoofdzakelijk of deels het gevolg waren van het werk. Werknemers in de zweminrichtingen schrijven hun klachten aanzienlijk vaker toe aan hun werk dan werknemers in de verblijfsrecreatie (38% tegenover 26%). Tabel 2.3 laat zien welk percentage van bepaalde groepen werknemers - van diegenen die zich het afgelopen jaar hebben ziek gemeld - de klachten hoofdzakelijk of gedeeltelijk toeschrijft aan het werk. Hierbij is een uitsplitsing gemaakt naar achtergrondkenmerken.

19

Tabel 2.3

Percentage werknemers dat hun klachten toeschrijft aan het werk1, op het aantal personen dat zich het afgelopen jaar heeft ziek gemeld, naar achtergrondkenmerken

geslacht leeftijd

opleidingsniveau

aantal jaren in sector

functie

omvang dienstverband

soort contract

vrouw man jonger dan 25 jaar 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar of ouder lagere school/basisonderwijs vmbo/lbo/mavo havo/vwo mbo hbo/wo korter dan 2 jaar 2 tot en met 5 jaar 6 tot en met 10 jaar 11 tot en met 15 jaar 16 jaar of langer techniek en groen ontvangst en veiligheid schoonmaak en logistiek zwembad horeca, winkel of recreatie/vermaak leidinggevend/staf/administratie minder dan 12 uur 12 tot 20 uur 20 tot 32 uur 32 tot en met 40 uur fulltime flexitime parttime, vast hulpkracht

percentage 33% 29% 20% 34% 25% 43% 39% 25% 33% 25% 36% 25% 17% 31% 33% 32% 44% 40% 25% 39% 44% 21% 26% 19% 37% 35% 37% 37% 22% 38% 2%

n= 358 172 126 113 124 128 59 28 173 76 199 62 53 237 77 79 90 47 71 49 135 146 90 121 96 130 183 163 82 236 54

Vrouwen schrijven hun klachten iets vaker toe aan het werk dan mannen. Werknemers van 45 jaar en ouder zeggen vaker dat hun gezondheidsklachten (mede) door het werk worden veroorzaakt dan jongere werknemers. Vooral personen die al 16 jaar of langer in de sector werkzaam zijn, geven aan dat hun klachten volledig of gedeeltelijk door het werk worden veroorzaakt. In drie functiegroepen schrijven werknemers hun klachten relatief vaak toe aan het werk, namelijk: techniek en groen, schoonmaak en logistiek en zwembadpersoneel.

______________ 1

Hierin zijn de respondenten meegenomen die hun klachten volledig of gedeeltelijk aan het werk toeschrijven.

20

Klachten Aan de personen die hebben aangegeven dat zij zich het afgelopen jaar hebben ziek gemeld, is gevraagd wat voor soort klachten zij hebben en aan welke omstandigheden op het werk zij deze klachten toeschrijven. Tabel 2.4 geeft aan welk percentage van de werknemers, die het afgelopen jaar ziek zijn geweest en dit deels of volledig aan het werk toeschrijven, bepaalde klachten heeft genoemd. Tabel 2.4

Gezondheidsklachten genoemd door percentage werknemers1 verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

griep, verkoudheid

33%

55%

44%

rugklachten

34%

24%

29%

klachten nek, schouders, handen, polsen

28%

13%

20%

klachten heup, benen, voeten, knieën

21%

19%

19%

7%

30%

19%

28%

10%

18%

5%

10%

7%

klachten luchtwegen psychische klachten, overspannen, burn-out huidklachten, allergie conflict op het werk klachten maag of darmen

6%

7%

6%

10%

3%

6%

klachten oren, ogen

1%

8%

5%

klachten hart en vaatstelsel

2%

1%

2%

18%

13%

15%

overige klachten 2

Griep en verkoudheid wordt het meest genoemd als klacht door werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen. Dit is op het eerste gezicht geen klacht die wordt veroorzaakt door het werk. Dat respondenten deze klacht toch noemen als werkgerelateerd heeft vooral te maken met de vraagstelling. Indien een respondent zich tweemaal ziek heeft gemeld, eenmaal met griep en eenmaal door een werkgerelateerde klacht, kan men in de vragenlijst beide klachten aankruisen. Als vervolgens wordt gevraagd of de klachten werkgerelateerd zijn, zal het antwoord waarschijnlijk zijn: “ja gedeeltelijk”. Indien beide sectoren onderling worden vergeleken dan valt op dat werknemers in de verblijfsrecreatie vaker aangegeven last te hebben gehad van de rug, schouders of nek dan medewerkers in zweminrichtingen. Ook psychische klachten (overspannen, burn-out) worden vaker ervaren door werknemers in de verblijfsrecreatie dan door medewerkers van zweminrichtingen. Vooral klachten aan de luchtwegen en huid- of allergische klachten worden door werknemers van zweminrichtingen vaker genoemd dan door medewerkers in de verblijfsrecreatie. Ook het percentage werknemers dat last heeft gehad van griep en verkoudheid ligt hoger in de sector zweminrichtingen. Mogelijk wordt dit hoge percentage griep en verkoudheid onder werknemers van zweminrichtingen mede veroorzaakt doordat, zoals in de toelichting soms is aangegeven, medewerkers bij het zwemles geven veel in contact komen met kleine kinderen, waardoor zij een groter risico hebben een virus op te lopen.

______________ 1 2

Hierbij gaat het om werknemers die het afgelopen jaar ziek zijn geweest in verband met werkgerelateerde klachten. Als ‘overige klacht’ wordt vooral migraine (en/of hoofdpijn) veel genoemd.

21

Werkomstandigheden Tabel 2.5 geeft weer aan welke werkomstandigheden de medewerkers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen hun werkgerelateerde klachten toeschrijven. Tabel 2.5

Omstandigheden die volgens werknemers hun klachten (mede) veroorzaken

problemen met geluid of klimaat werkdruk, werkstress lichamelijk te zwaar (tillen, lang staan, etc) langdurig dezelfde handelingen verrichten (computer) problemen met leiding, werkgever emotioneel te zwaar (door omgaan met gasten, etc) problemen met collega's of ondergeschikten bedrijfsongeval problemen met gasten, klanten geweld, seksuele intimidatie overige omstandigheden totaal

verblijfsrecreatie zweminrichtingen 14% 58% 46% 21% 43% 24% 16% 12% 14% 12% 4% 6% 8% 2% 7% 3% 1% 2% 1% 1% 16% 16% 90 97

totaal 37% 33% 33% 14% 13% 5% 5% 5% 2% 1% 16% 187

Drie soorten werkomstandigheden worden het meest genoemd. Het gaat om problemen met geluid of klimaat, de lichamelijke belasting en werkdruk/werkstress. De werkomstandigheden waaraan de werknemers hun klachten toeschrijven verschillen per sector. Problemen met geluid, temperatuur of luchtvochtigheid worden het vaakst genoemd door werknemers van zweminrichtingen. Werknemers van de verblijfsrecreatie noemen relatief vaker de werkdruk of werkstress en ook de lichamelijke belasting als veroorzakers van hun klachten. Problemen met leidinggevenden of collega’s komen eveneens vaker voor in de verblijfsrecreatie dan in de zweminrichtingen.

2.4

Conclusies

In de voorgaande paragrafen zijn alle resultaten met betrekking tot ziekteverzuimgegevens aan de orde gekomen. In deze slotparagraaf wordt antwoord gegeven op de twee onderzoeksvragen ten aanzien van ziekteverzuim. Wat is de omvang, frequentie en duur van het ziekteverzuim in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen? 48% van alle werknemers in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen heeft de afgelopen 12 maanden het werk verzuimd vanwege ziekte, ongeval of andere gezondheidsklachten. De omvang van het verzuim is in de zweminrichtingen iets hoger dan in de verblijfsrecreatie. Medewerkers van grotere organisaties (10 of meer werknemers) hebben het afgelopen jaar vaker van het werk verzuimd dan werknemers van kleinere organisaties. Het ziekteverzuim in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is vooral kortdurend. Van de werknemers die verzuimd hebben, duurde het verzuim in 55% van de gevallen minder dan 1 week. Ook de frequentie waarmee werknemers zich hebben ziek gemeld ligt niet erg hoog: gemiddeld 1,9 keer.

22

Op basis van de antwoorden van werknemers over de afgelopen 12 maanden blijkt een gemiddeld ziekteverzuimpercentage in de totale branche van 3,9%. Per sector ligt het ziekteverzuimpercentage op 4,0% in de verblijfsrecreatie en 3,8% in de zweminrichtingen. Het CBS meldt voor de totale branche ‘cultuur, recreatie en overige dienstverlening’ een gemiddeld ziekteverzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) van 4,1% in 2003. Wat zijn de oorzaken en achtergronden van het ziekteverzuim? Griep en verkoudheid zijn de belangrijkste oorzaak voor het ziekteverzuim. Op de tweede plaats zijn het met name rugklachten en klachten aan de nek en schouders die het verzuim veroorzaken. Volgens ongeveer 60% van de werknemers die de afgelopen 12 maanden hun werk hebben verzuimd, is hun gezondheidsklacht niet veroorzaakt door het werk. Van de werknemers in de verblijfsrecreatie is 26% van mening dat de klachten die het ziekteverzuim hebben veroorzaakt (deels of volledig) werk gerelateerd zijn. In de zweminrichtingen is dat percentage 38%. Drie groepen werknemers schrijven hun klachten relatief vaak toe aan het werk, namelijk: techniek en groen, schoonmaak en logistiek en zwembadpersoneel. De meest genoemde oorzaken van de werk gerelateerde klachten in de verblijfsrecreatie zijn werkdruk/werkstress en de lichamelijke belasting. In zweminrichtingen gaat het vooral om de fysische werkomstandigheden, zoals problemen met het klimaat en geluid. Werknemers in de verblijfsrecreatie - die hun gezondheidsklachten aan het werk toeschrijven - geven vaker aan last te hebben gehad van de rug, schouders of nek dan medewerkers in zweminrichtingen. Ook psychische klachten (overspannen, burn-out) worden vaker ervaren door werknemers in de verblijfsrecreatie. De gezondheidsklachten van werknemers in zweminrichtingen betreffen relatief vaak klachten aan de luchtwegen of huid- en/of allergie.

23

24

3

Fysieke belasting

Een van de arbeidsrisico’s die de sociale partners in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen willen terugdringen is de fysieke belasting. Op basis van de module ‘fysieke belasting’ uit de Monitor Arboconvenanten is dit risico geïnventariseerd. Dit hoofdstuk geeft inzicht in de mate waarin werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen in hun werk hebben te maken met lichamelijke belasting. Hierbij wordt ingegaan op enkele aspecten van fysieke belasting, zoals tillen, houding en de manier van bewegen. We gaan in op de mate waarin werknemers hebben te maken met fysieke belasting tijdens het werk en wat hiervan de belangrijkste oorzaken zijn. In de laatste paragraaf conclusies wordt eveneens ingegaan op de onderzoeksvraag of een relatie bestaat tussen het arbeidsrisico fysieke belasting en het ziekteverzuim.

3.1

Tillen

De werknemers in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen hebben enkele vragen beantwoord over de mate waarin zij in hun werk zware lasten moeten tillen. Zij hebben hierbij aangegeven in welke frequentie dit gebeurt. In tabel B3.4 in bijlage 3 staan alle onderzoeksresultaten over het tillen op een rij. In deze paragraaf worden de belangrijkste uitkomsten gepresenteerd. Eenderde van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen geeft aan vaak of regelmatig lasten van meer dan 5 kilo te moeten tillen1. 6% van de werknemers tilt vaak of regelmatig zeer zware lasten van meer dan 25 kilo. Werknemers in de verblijfsrecreatie moeten vaker zware lasten tillen, dragen, duwen of trekken dan werknemers in de zweminrichtingen. Vooral mannelijke medewerkers en werknemers in de techniek en groen geven aan zware lasten te moeten te tillen. Als de werknemers werken met een last van meer dan 5 kilo, dan moeten ze de last vaker tillen dan duwen, trekken of dragen. Bij lasten van meer dan 25 kilo wordt vaker geduwd of getrokken dan getild en gedragen. Indien wordt gekeken naar de verzwarende omstandigheden waarin wordt getild, dan blijkt dat het tillen met één hand hierbij het meeste voor komt. Het tillen met de last ver van het lichaam is de minst gebruikelijke manier van tillen. Kengetallen blootstelling aan arbeidsrisico tillen In de Monitor Arboconvenanten worden hulpvariabelen berekend om te bekijken welk deel van de werknemers regelmatig lasten van 5 kilo of meer dan wel 25 kilo of meer moeten tillen en daarmee tot de risicogroep behoort. Een werknemer behoort tot de risicogroep ‘tillen van zeer zware lasten’ als een of meer van de vragen over het tillen, dragen, duwen of trekken van lasten van 25 kg of meer is beantwoord met ‘heel vaak’ of ‘regelmatig’. Het percentage werknemers dat een verhoogd risico loopt op uitval door bovengenoemd arbeidsrisico ligt in de verblijfsrecreatie en

______________ 1

Dit is vrijwel gelijk aan het landelijk gemiddelde dat ligt op 34% (Bron: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2003, TNO Arbeid, 2004, pagina 57)

25

zweminrichtingen op 9%. Het landelijk gemiddelde uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden ligt op 11,7%1. Als het gaat om het tillen (dragen, duwen of trekken) van zware lasten (van 5 kilo of meer) behoort 40% van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen tot de risicogroep. Dat wil zeggen dat een of meer van de vragen over het tillen van zware lasten van 5 kg of meer is beantwoord met ‘heel vaak’ of ‘regelmatig’. Behalve de blootstelling aan het arbeidsrisico tillen kan tevens worden gekeken of sprake is van tillen onder een verzwarende omstandigheid. Dit kengetal is berekend aan de hand van de antwoorden op de vragen over de manier waarop wordt getild. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het tillen in een ongemakkelijke houding, met één hand, in een gedraaide houding of met een last ver van het lichaam. De werknemer behoort tot de risicogroep ‘tillen onder een verzwarende omstandigheid’ als een of meerdere van de bovengenoemde vragen over verzwarende omstandigheden met ‘vaak’ of ‘regelmatig’ is beantwoord. In tabel 3.1 staan de kengetallen uitgesplitst naar sector vermeld. Tabel 3.1

Kengetallen fysieke belasting naar sector

tillen > 5 kg tillen > 25 kg verzwarende omstandigheid

verblijfsrecreatie 45% 12% 25%

zweminrichtingen 33% 6% 18%

totaal 40% 9% 22%

In de verblijfsrecreatie is het percentage werknemers dat een verhoogd risico loopt op ziekteverzuim of wao-instroom door het tillen van zware lasten hoger dan in de zweminrichtingen. In de verblijfsrecreatie wordt bovendien ook iets vaker onder verzwarende omstandigheden getild dan in de zweminrichtingen.

3.2

Houding en beweging

De werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen hebben tevens aangegeven in hoeverre zij in een gedraaide houding moeten werken of lang achtereen in eenzelfde houding hun werkzaamheden verrichten. In tabel B3.5 in bijlage 3 staan alle gegevens over de werkhouding weergegeven. In deze paragraaf wordt ingegaan op de belangrijkste uitkomsten. Houding Uit de antwoorden op de vragen over de houding van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen komen de volgende aspecten naar voren: · Bijna 65% van de werknemers moet in hun werk vaak of regelmatig lang achtereen staan of lopen. Van de werknemers jonger dan 25 jaar geeft driekwart aan vaak of regelmatig lang achtereen te moeten staan of lopen. Onder deze jonge werknemers bevinden zich relatief veel medewerkers die werkzaam zijn in de horeca (of winkel, recreatie en vermaak). Van de werknemers in zweminrichtingen geeft bijna de helft aan vaak lang achtereen te moeten staan en ______________ 1

Bron: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2003, TNO Arbeid, 2004, pagina 72.

26

·

·

· ·

bijna 40% zegt vaak lang achtereen te moeten lopen. Indien de resultaten worden bekeken per functie van de werknemer blijkt eveneens dat vooral medewerkers in zwembaden en horecamedewerkers relatief vaker lang achtereen moeten staan of lopen. Uit het onderzoek komt verder naar voren dat ongeveer 60% van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen vaak of regelmatig in het werk moet buigen of draaien met het bovenlichaam, hoofd of nek en polsen of handen. Het - al of niet langdurig - buigen of draaien met het lichaam komt vaker voor in zweminrichtingen dan in de verblijfsrecreatie. Ongeveer een kwart van de werknemers moet vaak of regelmatig lang achtereen in een gedraaide houding met het bovenlichaam werken. Vrouwen geven vaker aan in hun werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding te moeten werken dan mannen. Tevens blijkt dat medewerkers in de schoonmaak en logistiek en zwembadpersoneel vaker lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken dan werknemers in andere functies. Geknield of gehurkt werken en ver reiken komt in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen niet met grote regelmaat voor: 18% van de werknemers zegt vaak of regelmatig geknield te werken en 21% zegt vaak of regelmatig ver te moeten reiken. Van de werknemers geeft 51% aan dat zij helemaal niet boven schouderhoogte werken en 53% zegt niet onder kniehoogte te werken. Het gemiddeld aantal minuten per dag dat werknemers boven schouderhoogte werken is bijna 50 minuten. Het gemiddeld aantal minuten per dag dat men beneden kniehoogte werkt is 33 minuten. In de verblijfsrecreatie werken medewerkers relatief vaker boven schouderhoogte of beneden kniehoogte dan in de zweminrichtingen. Medewerkers in de techniek en groen geven vaker aan boven schouderhoogte en beneden kniehoogte te werken dan werknemers in andere functies (zie tabel B3.8). Tevens blijkt dat mannen vaker boven schouderhoogte en beneden kniehoogte werken dan vrouwen (zie tabel B3.9).

Kracht, trilling en beweging Ongeveer eenderde van de werknemers zegt vaak of regelmatig kracht te zetten met armen of handen. Werken met trillend gereedschap (7%) of grote kracht uit moeten oefenen op gereedschappen (11%) komt in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen niet met grote regelmaat voor. Werknemers in de verblijfsrecreatie rijden vaker in voertuigen dan medewerkers van zweminrichtingen (zie tabel B3.7). Ongeveer tweederde van de medewerkers geeft aan in het werk vaak of regelmatig lichamelijk actief in beweging te zijn. Ruim 40% van de werknemers zegt dat hij of zij aan het eind van de dag lichamelijk moe is. Bijna 40% is het (helemaal) eens met de stelling dat het werk lichamelijk belastend is. Des te langer men in de sector werkzaam is, des te vaker vindt men het werk lichamelijk belastend. Werknemers van zweminrichtingen zijn vaker van mening dat hun werk lichamelijk belastend is dan medewerkers in de verblijfsrecreatie. Zij geven eveneens vaker aan lichamelijk moe te zijn aan het eind van de dag.

27

3.3

Klachten bewegingsapparaat

Klachten over schouders, nek en vooral de onderrug zijn de meest voorkomende klachten over het bewegingsapparaat onder werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen (zie tabel B3.1). Het percentage medewerkers dat zegt daar de afgelopen 12 maanden langdurig of regelmatig last van te hebben gehad, loopt uiteen van 23% (schouders) tot 30% (onderrug). Indien de klachten van het bewegingsapparaat naar persoonskenmerken worden bekeken (zie tabellen B3.30 tot en met B3.35), komt het volgende naar voren: · Vrouwen geven vaker aan last te hebben gehad van nek, schouders en polsen/handen dan mannen. · Werknemers in de schoonmaak en logistiek ervaren vaker problemen met hun schouders en polsen of handen dan medewerkers in andere functies. · Vooral zwembadmedewerkers hebben het afgelopen jaar vaker last gehad van de onderrug. · Vooral werknemers van 55 jaar en ouder zeggen last te hebben gehad van hun schouders, knieën en/of de polsen of handen. · Naarmate een medewerker langer in de sector werkzaam is, komt het vaker voor dat hij of zij klachten aan het bewegingsapparaat heeft ervaren. Deze klachten betreffen vooral de nek, schouders en knieën en in iets mindere mate ook de rug. · Hulpkrachten hebben de afgelopen 12 maanden vaker geen klachten over de nek, schouders en rug gehad dan fulltime of vaste parttime medewerkers. Volgens ruim 40% hebben de klachten aan het bewegingsapparaat geheel of gedeeltelijk te maken met de werkzaamheden. De werknemers van 25 jaar of jonger geven relatief vaker aan dat hun lichamelijke klachten niet door hun werkzaamheden zijn veroorzaakt. Hetzelfde geldt voor medewerkers die een contract hebben voor 12 uur of minder in de week. Naar mate een werknemer langer in de sector - en bij het bedrijf - werkzaam is, schrijft hij of zij de klachten aan het bewegingsapparaat vaker (mede) toe aan de verrichtte werkzaamheden.

3.4

Conclusies

In deze slotparagraaf wordt in gegaan op de twee onderzoeksvragen ten aanzien van het arbeidsrisico fysieke belasting. In hoeverre worden werknemers blootgesteld aan fysieke belasting en in welke mate? De meerderheid van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is in hun werk lichamelijk in beweging en moet vaak langdurig staan en lopen. Dit geldt in het bijzonder voor de functiegroepen horecamedewerkers en zwembadpersoneel. In het onderzoek is aandacht besteed aan het tillen van (zeer) zware lasten. Gebleken is dat 45% van de werknemers in de verblijfsrecreatie - tegenover 33% van de medewerkers in zweminrichtingen - regelmatig lasten van meer dan 5 kilo moet tillen dragen, duwen of trekken. Vooral mannelijke medewerkers in de techniek en groen moeten in hun werk regelmatig (zeer) zware lasten tillen. Het percentage werknemers dat een verhoogd risico loopt op uitval door het tillen, dragen, duwen of trekken van zeer zware lasten (van 25 kilo of meer) ligt in de verblijfsrecreatie en zwem

28

inrichtingen op 9%. Het landelijk gemiddelde uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden ligt op 11,7%1. Als de werknemers werken met een last van meer dan 5 kilo, dan moeten ze deze last vooral tillen. Bij lasten van meer dan 25 kilo wordt vaker geduwd of getrokken. Een op de vijf medewerkers blijkt regelmatig te moeten tillen onder verzwarende omstandigheden, zoals tillen in een ongemakkelijke houding, met één hand, in een gedraaide houding of met een last ver van het lichaam. Indien wordt gekeken naar de werkhouding van de werknemers dan blijkt dat ongeveer een kwart van de werknemers regelmatig lang achtereen in een gebogen of gedraaide houding met het bovenlichaam moet werken. Vooral vrouwelijke werknemers in de schoonmaak en zwembaden zeggen regelmatig lang achtereen te moeten werken in een gebogen of gedraaide houding met hun bovenlichaam. Bijvoorbeeld om afscheidingslijnen in het water te trekken, is het soms nodig om over de rand van het zwembad heen te buigen. Is er een relatie tussen het ziekteverzuim en het arbeidsrisico fysieke belasting? Om te verifiëren of een verband aanwezig is tussen de blootstelling aan het arbeidsrisico fysieke belasting en het ziekteverzuim, is voor drie aspecten van het verzuim onderzocht of het ziekteverzuim onder de werknemers uit de risicogroep ‘tillen van zware lasten van 5 kilo of meer’ (de 40% uit tabel 3.1) hoger is dan onder de overige medewerkers. De drie vragen betroffen het zich al of niet ziek hebben gemeld het afgelopen jaar, het aantal keren dat men zich ziek heeft gemeld en de duur van het verzuim. Uit deze analyse blijkt dat de werknemers die in de risicogroep ‘tillen van zware lasten van 5 kilo of meer’ vallen, zich het afgelopen jaar significant2 vaker hebben ziek gemeld dan de personen die niet tot deze risicogroep behoren. Zij hebben zich eveneens met een hogere frequentie ziek gemeld. Er bestaat echter geen relatie tussen dit arbeidsrisico en de duur van het ziekteverzuim.

______________ 1 2

Bron: De Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden 2003, TNO Arbeid, 2004, pagina 72. Bij een significantieniveau van 5%.

29

30

4

Agressie en geweld

Werknemers krijgen op hun werk de laatste jaren steeds vaker te maken met agressie en geweld op het werk. Ook in de sectoren verblijfsrecreatie en zweminrichtingen komen dergelijke incidenten steeds vaker voor. Daarom heeft de BBC besloten agressie en geweld als een van de aandachtspunten te benoemen in het arboplusconvenant. In de nulmeting zijn enkele vragen opgenomen over het aantal eventuele incidenten, de daders en gevolgen van agressie en geweld. Hierbij zijn drie soorten agressie en geweld onderscheiden: lichamelijke agressie, serieuze bedreiging en lastig gedrag.

4.1

Lichamelijke agressie

Onder ‘lichamelijke agressie’ worden situaties verstaan waarbij lichamelijke agressie wordt gebruikt tegen de werknemer. Dat wil zeggen dat de werknemer is geslagen, bespuugd, geschopt, vastgegrepen, gebeten, geduwd, gestompt of met voorwerpen bekogeld. In de tabellen B4.1 en B4.2 in bijlage 4 staan de gegevens over incidenten met lichamelijke agressie weergegeven. In deze paragraaf worden de belangrijkste uitkomsten uitgelicht. 9% van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen geeft aan de afgelopen 12 maanden één keer of vaker te maken hebben gehad met lichamelijke agressie op het werk. Lichamelijke agressie komt relatief vaker voor in zweminrichtingen dan in de verblijfsrecreatie (11% tegenover 7%). Binnen de verblijfsrecreatie is lichamelijke agressie vaker voorgekomen op campings dan op bungalowparken of groepsaccommodaties. Mannelijke werknemers hebben vaker te maken te gehad met lichamelijke agressie dan vrouwelijke werknemers (13% tegenover 7%). Vooral zwembadmedewerkers hebben te maken met lichamelijke agressie op het werk (zie tabel B4.13). Ook medewerkers in de ‘techniek en groen’ en de ‘ontvangst en veiligheid’ krijgen op het werk relatief vaker te maken met lichamelijke agressie dan andere functiegroepen. Daarnaast geven fulltime-medewerkers vaker aan dat zich de afgelopen 12 maanden een incident met lichamelijke agressie heeft voorgedaan dan parttime medewerkers, flexwerkers en hulpkrachten. De daders van lichamelijke agressie zijn in meeste gevallen klanten of gasten. In enkele gevallen betrof het rondhangende jongeren uit de omgeving van het bedrijf.

4.2

Serieuze bedreiging

Onder ‘serieuze bedreiging’ vallen die situaties waarin een werknemer serieus is bedreigd. Bijvoorbeeld dat iemand dreigde de werknemer iets aan te doen, hem of haar fors intimideerde of met een wapen dan wel lichamelijke agressie dreigde. In de tabellen B4.3 en B4.4 in bijlage 4 staan de resultaten over incidenten met serieuze bedreiging vermeld.

31

13% van de medewerkers om de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen geeft aan de afgelopen 12 maanden te maken hebben gehad met een serieuze bedreiging op het werk. Drie procent van de werknemers is meerdere keren serieus bedreigd. Serieuze bedreiging is relatief vaker voorgekomen in zweminrichtingen dan in de verblijfsrecreatie (17% tegenover 10%). Zwembadmedewerkers en werknemers in de ‘ontvangst en veiligheid’ hebben relatief vaker te maken gehad met serieuze bedreiging (zie tabel B4.18). Mannelijke werknemers zijn beduidend vaker serieus bedreigd dan vrouwelijke werknemers (17% tegenover 9%). Incidenten met serieuze bedreiging hebben zich vaker voorgedaan bij middelgrote bedrijven (20 tot 100 werknemers) dan bij kleinere bedrijven (zie tabel B4.21). In vrijwel alle gevallen betrof de dader van een serieuze bedreiging een klant of gast. Kengetal blootstelling aan agressie en geweld tijdens werk Het percentage werknemers in de totale branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen dat het afgelopen jaar in hun werk te maken heeft gehad met lichamelijk geweld en/of serieuze bedreiging is 16%. In de twee sectoren afzonderlijk liggen de percentages op respectievelijk 13% in de verblijfsrecreatie en 20% in de zweminrichtingen. In de tabel 4.1 worden de resultaten voor de branche verblijfsrecreatie en zweminrichtingen vergeleken met nulmetingen die in 2002 of 2003 zijn verricht voor arboconvenanten in andere sectoren. Tabel 4.1

Vergelijking percentage incidenten agressie en geweld met andere sectoren1 ziekenhuizen

lichamelijke agressie serieuze bedreiging

22% 14%

GGZ gehandicapten zorg 39% 53% 37% 21%

gemeenten

recreatie

6% 15%

9% 13%

Uit de tabel blijkt dat incidenten met lichamelijke agressie en serieuze bedreiging in deze branche minder vaak zijn voorgekomen dan in de gezondheidszorg (zowel ziekenhuizen, GGZ als gehandicaptenzorg). Het percentage werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen dat lichamelijke agressie heeft ondervonden ligt tevens lager dan in de sector gemeenten. Het percentage werknemers dat te maken heeft gehad met lichamelijke agressie op het werk ligt daarentegen iets hoger dan onder werknemers bij gemeenten.

______________ 1

Bronnen: Coumou, F., A. van Petersen, H. Knibbe, L. Geuze & F. van Vree (2003). Monitor Arboconvenant Ziekenhuizen. Nulmeting. Research voor Beleid & Locomotion, Leiden. Kemp, S. van der, F. van Vree, N. Knibbe & H. Knibbe (2003). Monitor Arboconvenant GGZ. Nulmeting. Research voor Beleid & LOCOmotion, Leiden. Bureau Bartels (2003). Monitor Arboconvenant Gehandicaptenzorg. Meting 2003. Bureau Bartels en LOCOmotion. Amersfoort. Broersen, J.P.J., M.Lebbink & R.J. Fortuin (2002). Nulmeting Arbeidsbelasting Nederlandse Gemeenten. SKB. Amsterdam.

32

4.3

Lastig gedrag

Bij lastig gedrag gaat het om situaties tijdens het werk waarbij de werknemer is lastig gevallen, zonder dat sprake was van lichamelijke agressie of serieuze bedreiging. Bijvoorbeeld dat de werknemer wordt getreiterd, gepest, genegeerd, uitgescholden, beledigd, belachelijk gemaakt, afspraken constant niet worden nagekomen, spullen worden vernield of gestolen, discriminerende of ongewenste opmerkingen worden gemaakt of hij of zij buiten het werk wordt gevolgd. In de tabellen B4.6 en B4.7 in bijlage 4 staan gegevens over incidenten met lastig gedrag weergegeven. In deze paragraaf wordt ingegaan op de belangrijkste uitkomsten. Van de werknemers geeft 47% aan het afgelopen jaar één keer of vaker te maken te hebben gehad met lastig gedrag en 22% zegt dat dit meerdere keren is voorgekomen. Incidenten met lastig gedrag zijn evenals de andere soorten agressie en geweld relatief vaker voorgevallen in zweminrichtingen dan in de verblijfsrecreatie (53% tegenover 42%). Zwembadmedewerkers en werknemers in de ‘ontvangst en veiligheid’ hebben relatief vaker te maken gehad met lastig gedrag (zie tabel B4.23). Incidenten met lastig gedrag hebben zich vaker voorgedaan bij middelgrote bedrijven (20 tot 100 werknemers) dan bij kleinere bedrijven (zie tabel B4.26). De daders van incidenten met lastig gedrag zijn, evenals bij lichamelijke agressie en serieuze bedreiging, voor het merendeel klanten of gasten. Maar in vergelijking met de eerder genoemde soorten van agressie en geweld wordt een groter deel van deze incidenten veroorzaakt door collega’s en/of leidinggevenden. In de verblijfsrecreatie is het deel van de werknemers dat zegt dat de daders van incidenten met lastig gedrag een collega of leidinggevende waren hoger dan in de zweminrichtingen.

4.4

Gevolgen agressie en geweld

In de nulmeting is ook gevraagd naar klachten en uitval als gevolg van de incidenten met agressie en geweld die zich mogelijk hebben voorgedaan. Hierbij gaat het zowel om beperkingen in het werk (bijvoorbeeld ziek gemeld, minder goed gefunctioneerd of het plezier in het werk verloren) als om posttraumatische klachten (zoals bijvoorbeeld last hebben van beelden die men niet van zich af kan zetten, er niet over willen praten, bepaalde plaatsen/personen mijden). Beperkingen door agressie en geweld tijdens het werk Tabel 4.2 geeft weer welk deel van de werknemers, die te maken hebben gehad met een of meerdere incidenten met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging, beperkingen heeft ervaren bij het uitoefenen van het werk als gevolg van deze incidenten. Tabel 4.2

Beperkingen in werk door agressie en geweld 1

heeft u wel eens…. het plezier in u werk verloren verzuimd minder goed gefunctioneerd

verblijfsrecreatie 15% 1,3% 19%

zweminrichtingen 36% 5,7% 31%

totaal 27% 3,6% 26%

______________ 1

Percentage van de werknemers die zijn blootgesteld aan lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging.

33

Van de personen die een of meerdere incidenten met agressie en geweld op het werk hebben meegemaakt zegt ongeveer een kwart wel eens het plezier in het werk te hebben verloren en/of minder goed te hebben gefunctioneerd, als gevolg van deze incidenten. Minder dan 4% heeft wel eens van het werk verzuimd door incidenten met lichamelijke agressie of serieuze bedreiging. Uit bovenstaande tabel valt verder af te lezen dat medewerkers in de zweminrichtingen vaker beperkingen (hebben) ervaren door agressie en geweld dan werknemers in de verblijfsrecreatie. In vergelijking met andere sectoren1 geeft in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen een hoger percentage werknemers aan door de incidenten wel eens het plezier in het werk te hebben verloren of hierdoor minder goed te hebben gefunctioneerd in het werk. Kengetal beperkingen door agressie en geweld tijdens het werk Het percentage werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen dat niet goed in het werk heeft kunnen functioneren c.q. verzuimd door de incidenten met agressie en geweld die zij gedurende het afgelopen jaar2 hebben meegemaakt bedraagt 27%. Per sector liggen de kengetallen op respectievelijk 19% in de verblijfsrecreatie en 35% in de zweminrichtingen. Deze percentages zijn berekend op de groep werknemers die heeft aangeven een of meerdere keren een incident te hebben meegemaakt. Indien het percentage wordt berekend op grond van alle werknemers, ongeacht of zij het afgelopen jaar te maken hebben gekregen met lichamelijke agressie dan wel serieuze bedreiging, ligt het aandeel medewerkers dat beperkingen ervaart als gevolg van incidenten met agressie en geweld op 9%. Ter indicatie: het landelijk gemiddelde uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden ligt op 14%3. Posttraumatische klachten door agressie en geweld tijdens het werk Tabel 4.3 geeft weer welk deel van de werknemers, die te maken hebben gehad met een of meerdere incidenten met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging, op dit moment nog last heeft van posttraumatische klachten als gevolg van deze incidenten. Tabel 4.3

Posttraumatische stressklachten door agressie en geweld 4

last van beelden die u niet van u af kunt zetten schrikreacties bij incidenten die er op lijken

verblijfsrecreatie 5%

zweminrichtingen 11%

totaal 9%

4%

10%

7%

Het percentage medewerkers dat als gevolg van incidenten met agressie en geweld op dit moment nog last heeft van beelden en herinneringen die men niet van zich af kan zetten of schrikreacties heeft bij gebeurtenissen die lijken op het incident, bedraagt ongeveer 8%. Kengetal posttraumatische stress klachten door agressie en geweld tijdens het werk Van de werknemers die het afgelopen jaar te maken hebben gehad met lichamelijk geweld en/of serieuze bedreiging heeft 14% op dit moment nog last van twee of meerdere posttraumatische stressklachten als gevolg van deze incidenten5.

______________ 1

Ziekenhuizen, GGZ, gehandicaptenzorg en gemeenten. Dat houdt in dat minimaal een van de vier vragen over verzuim/minder goed functioneren met “ja” is beantwoord. 3 Bron: Nieuwsbrief Arboconvenanten, juli/augustus 2004, nummer 5. 4 Percentage van de werknemers die zijn blootgesteld aan lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging. 5 Dat wil zeggen dat twee of meer van de vragen over stressklachten met “ja” zijn beantwoord. 2

34

4.5

Maatregelen

Aan de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen is ten slotte ook nog een drietal vragen gesteld over de maatregelen die de werkgever heeft getroffen op het gebied van agressie en geweld. Tabel 4.4 geeft de resultaten weer. Tabel 4.4

Maatregelen werkgever tegen agressie en geweld

Heeft werkgever maatregelen genomen om agressie en geweld te voorkomen/verminderen? Heeft u informatie gekregen over wat te doen bij een incident? Wilt u een cursus ‘omgaan met agressie en geweld’ volgen?

nee ja weet niet nee ja weet niet nee ja weet niet

verblijfsrecreatie 26% 25% 49% 40% 35% 25% 55% 21% 23%

zweminrichtingen 15% 50% 35% 31% 53% 16% 43% 40% 17%

totaal 21% 36% 43% 36% 43% 21% 50% 29% 21%

Meer dan 40% van alle werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen weet niet of de werkgever maatregelen heeft getroffen om incidenten met agressie en geweld te voorkomen of te verminderen. Ruim eenderde van de werknemers is van mening dat de werkgever wel maatregelen heeft getroffen en een op de vijf zegt van niet. Medewerkers die werkzaam zijn bij een zweminrichting zijn aanzienlijk vaker van mening dat de werkgever maatregelen heeft getroffen dan medewerkers in de verblijfsrecreatie. Vooral werknemers van kleinere bedrijven (minder dan 10 werknemers) zeggen dat de werkgever geen maatregelen heeft getroffen om incidenten met agressie en geweld te voorkomen of te verminderen (zie tabel B4.28). Meer dan 40% van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen zegt dat de werkgever hen van informatie heeft voorzien over wat te doen als hij of zij agressie of geweld ondervindt. Medewerkers van zweminrichtingen hebben vaker informatie ontvangen van de werkgever over wat te doen als men te maken krijgt met agressie en geweld dan werknemers van de verblijfsrecreatie. Ruim eenderde van de medewerkers geeft aan geen informatie te hebben ontvangen. Werknemers die het afgelopen jaar te maken hebben gehad met een incident (lichamelijke agressie, serieuze bedreiging of lastig gedrag) zeggen vaker informatie te hebben ontvangen dan de personen die geen incident hebben meegemaakt (zie tabellen B4.29 tot en met B4.31). Bijna 30% van de werknemers zegt een training ‘omgaan met agressie’ te willen volgen. De helft van alle werknemers heeft geen interesse in een training ‘omgaan met agressie’ en ongeveer een op de vijf medewerkers weet het nog niet. Het percentage medewerkers dat interesse heeft in een cursus ligt in de zweminrichtingen hoger dan in de verblijfsrecreatie. Werknemers die het afgelopen jaar te maken hebben gehad met een incident (lichamelijke agressie, serieuze bedreiging of lastig gedrag) zeggen vaker dat zij interesse hebben in een cursus omgaan met agressie dan personen die geen incident hebben meegemaakt.

35

4.6

Conclusies

In deze slotparagraaf wordt een antwoord gegeven op de onderzoeksvragen die betrekking hebben op het arbeidsrisico agressie en geweld. In hoeverre en in welke mate worden werknemers blootgesteld aan agressie en geweld? Tabel 4.5 geeft een overzicht van het percentage werknemers dat heeft aangegeven het afgelopen jaar te zijn blootgesteld aan de drie onderscheiden soorten agressie en geweld. Tabel 4.5

Blootstelling aan agressie en geweld

lichamelijke agressie serieuze bedreiging lastig gedrag

verblijfsrecreatie 7% 10% 42%

zweminrichtingen 11% 17% 53%

totaal 9% 13% 47%

Iets minder dan de helft van de werknemers in de verblijfsrecreatie en zweminrichtingen zegt het afgelopen jaar een of meerdere keren te maken te hebben gehad van lastig gedrag. Het deel van de werknemers dat tot de risicogroep behoort (dat wil zeggen één of meerdere keren een incident met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging heeft meegemaakt) is 16%. Werknemers in zweminrichtingen zijn vaker blootgesteld aan alle drie soorten incidenten met agressie en geweld dan medewerkers in de verblijfsrecreatie. Medewerkers van zweminrichtingen geven eveneens vaker aan dat de werkgever maatregelen heeft getroffen om agressie en geweld te voorkomen of terug te dringen. Tabel 4.6 geeft een overzicht van de mate waarin werknemers zijn blootgesteld aan agressie en geweld. Daarvoor is gekeken naar het percentage werknemers dat aangeeft het afgelopen jaar meerdere keren een incident met agressie en geweld te hebben meegemaakt. Tabel 4.6

Mate van blootstelling aan incidenten met agressie en geweld

2 keer of vaker lichamelijke agressie 2 keer of vaker serieus bedreigd 2 keer of vaker lastig gedrag

verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

1% 2% 16%

2% 4% 22%

1% 3% 18%

Het deel werknemers dat het afgelopen jaar meerdere keren een bepaald incident heeft meegemaakt is relatief groot bij incidenten met lastig gedrag. In tabel 4.7 is samengevat welk deel van de werknemers, die het afgelopen jaar één of meerdere incidenten met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging hebben meegemaakt, als gevolg van deze incidenten een of meerdere beperkingen heeft ervaren in het werk of op dit moment nog twee of meer posttraumatische klachten heeft.

36

Tabel 4.7

Gevolgen agressie en geweld

beperkingen in werk psychische klachten

verblijfsrecreatie 19% 12%

zweminrichtingen 34% 15%

totaal 27% 14%

Met name in de zweminrichtingen is het percentage werknemers dat beperkingen heeft ervaren als gevolge van een incident met agressie en geweld aanzienlijk. Ongeveer eenderde van de werknemers in deze sector die een incident hebben meegemaakt, geeft aan als gevolg hiervan wel eens minder goed te hebben gefunctioneerd in het werk (en/of te hebben verzuimd). Meer dan 10% van de werknemers die slachtoffer zijn geweest van lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging geeft aan ten gevolge hiervan nog steeds traumatische klachten te hebben, zoals bijvoorbeeld last van beelden of herinneringen die hij of zij niet van zich af kan zetten of het mijden van bepaalde plaatsen of personen. Is er een relatie tussen het ziekteverzuim en het arbeidsrisico agressie en geweld? Om te verifiëren of een verband aanwezig is tussen de blootstelling aan het arbeidsrisico agressie en geweld en het ziekteverzuim, is voor drie aspecten van het verzuim onderzocht of het ziekteverzuim onder de werknemers uit de risicogroep (de werknemers die het afgelopen jaar een of meerdere incidenten met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging hebben meegemaakt; de 16% zoals vermeld in paragraaf 4.2) hoger is dan onder de overige medewerkers. De drie vragen betroffen het zich al of niet ziek hebben gemeld het afgelopen jaar, het aantal keren dat men zich ziek heeft gemeld en de duur van het verzuim. Uit deze analyse blijkt dat geen aantoonbare relatie bestaat tussen de blootstelling aan lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging en het ziekteverzuim. Personen die aangegeven het afgelopen jaar met lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging op het werk te maken hebben gehad, hebben zich de afgelopen 12 maanden niet aantoonbaar vaker (of langer) ziek gemeld dan medewerkers die zeggen dat dit niet is voorgekomen. Ondanks dat geen aantoonbare relatie bestaat tussen het ziekteverzuim en blootstelling aan agressie en geweld, kan agressie en geweld wel een risico voor het ziekteverzuim of arbeidsongeschiktheid vormen. Het deel van de werknemers dat door incidenten lichamelijk letsel op loopt is weliswaar gering, maar het percentage werknemers dat posttraumatische klachten ervaart als gevolg van incidenten met agressie en geweld is niet te verwaarlozen. Incidenten met agressie en geweld vormen bovendien een risico op een verhoogde uitstroom van werknemers uit de branche. Er is een groep werknemers die aangeeft door incidenten met agressie en geweld wel eens het plezier in het werk te hebben verloren of minder goed te hebben gefunctioneerd.

37

38

5

Fysische werkomstandigheden zweminrichtingen

Naast het bepalen van de uitgangssituatie op de arbeidsrisico’s lichamelijke belasting en agressie en geweld is in deze nulmeting ook geïnventariseerd welke fysische werkomstandigheden in zwembaden een mogelijke belasting vormen voor werknemers. Welke fysische omstandigheden vormen een eventueel risico voor het ziekteverzuim en de wao-instroom? Het gaat hierbij om eventuele problemen met bijvoorbeeld geluid, luchtvochtigheid, temperatuur, chloor en andere chemische stoffen in de lucht. Dit hoofdstuk heeft alleen betrekking op de mogelijk belastende fysische werkomstandigheden in de zweminrichtingen. De werkomstandigheden van de werknemers in de verblijfsrecreatie zijn buiten beschouwing gelaten. In tabel B5.1 in bijlage 5 staan alle onderzoeksresultaten met betrekking tot het oordeel van werknemers over de fysische werkomstandigheden in de zweminrichtingen. In de volgende paragrafen worden de belangrijkste uitkomsten uitgelicht.

5.1

Temperatuur

Werknemers in de zweminrichtingen is onder meer gevraagd aan te geven hoe zij de klimatologische omstandigheden op hun eigen werkplek beoordelen. Tabel 5.1

Oordeel over temperatuur percentage werknemers van zweminrichtingen

temperatuur werkplek is goed

ventilatie werkplek is goed

last van een te koude omgeving

last van een te warme omgeving

altijd

4%

vaak

23%

soms

49%

nooit

23%

altijd

9%

vaak

23%

soms

44%

nooit

23%

altijd

1%

vaak

7%

soms

27%

nooit

65%

altijd

27%

vaak

33%

soms

33%

nooit

7%

Slechts een kwart van de medewerkers in zweminrichtingen is van mening dat de temperatuur op de werkplek ‘altijd’ of ‘vaak’ goed is. Tweederde geeft aan dat de ventilatie op de werkplek ‘soms’ of ‘nooit’ in orde is. 60% van de werknemers in zweminrichtingen vindt de werkplek ‘altijd’ of ‘vaak’ te warm. Op de vragenlijsten door enkele medewerkers van zweminrichtingen opmerkin-

39

gen geplaatst over de warmte. Met name het meerdere uren achter elkaar les geven in een warm doelgroepenbad of het buiten toezicht houden in de brandende zon worden als belastend ervaren. Ook het afwisselend werken in een warme en dan weer een koude omgeving (bijvoorbeeld regelmatig van binnen naar buiten moeten verplaatsen) vinden enkele medewerkers niet bevorderlijk voor de gezondheid. Indien de resultaten naar functie van de werknemer worden bekeken (zie tabellen B5.3 tot en met B5.14), valt op dat de zwembadmedewerkers niet of nauwelijks anders oordelen over de temperatuur op hun werkplek dan de werknemers in overige functies in zweminrichtingen. Zij geven iets vaker dan gemiddeld aan dat zij last hebben van een te warme werkomgeving, maar dit verschil is gering. Verder valt op dat werknemers van kleinere organisaties (tot en met 9 werknemers) vaker van mening lijken te zijn dat de temperatuur op hun werkplek altijd of vaak goed is dan medewerkers van grotere bedrijven. Zij geven tevens relatief minder vaak aan last te hebben van een te warme werkomgeving. Werknemers die al 10 jaar of langer in de sector werken, ervaren vaker problemen met de temperatuur op de werkplek dan medewerkers die nog niet zo lang werkzaam zijn in de sector.

5.2

Overlast geluid en chloor

Behalve naar de temperatuur op de werkplek is eveneens gekeken naar mogelijke problemen met het geluid of chloor en andere chemische stoffen in de lucht. Werknemers van zweminrichtingen hebben aangegeven hoe vaak onderstaande situaties op hun werkplek van toepassing zijn. Tabel 5.2

Overlast geluid en chloor percentage werknemers van zweminrichtingen altijd

9%

vaak last van hinderlijke galm van geluid soms nooit

17% 32% 42%

altijd vaak soms nooit

3% 8% 28% 62%

last van lawaai van machines

last van een te veel aan chloor of andere chemische stoffen

altijd

8%

vaak soms nooit

12% 46% 34%

Ruim een kwart van de medewerkers heeft altijd of vaak last van een hinderlijke galm van geluid (bijvoorbeeld door gasten). Ongeveer 10% van de werknemers zegt altijd of vaak last te hebben van het lawaai van machines en/of apparaten. Een op de vijf werknemers in zweminrichtingen

40

geeft aan altijd of vaak last te hebben van (te veel) chloor of andere chemische stoffen in de lucht. Medewerkers die in het zwembad zelf werken hebben vaker overlast van een hinderlijke galm van het geluid dan werknemers in overige functies. Eén van de werknemers geeft in een toelichting aan: “door veelvuldig en luid stemgebruik heb ik veel last van heesheid. Ik heb in het verleden regelmatig verdikkingen op de stembanden gehad.” Het is niet echt verrassend dat zwembadmedewerkers eveneens vaker last zeggen te hebben van chloor of andere chemische stoffen in de lucht dan werknemers in andere functies. Medewerkers van middelgrote zwembaden (10 tot 50 werknemers) geven relatief vaker aan last te hebben van chloor of andere chemische stoffen in de lucht dan werknemers van hele grote of kleine bedrijven (zie tabel B5.20). Mannen hebben vaker last van de hinderlijke galm van het geluid dan vrouwen. Werknemers die al 10 jaar of langer in de sector werken, ervaren vaker enige overlast van de galm van het geluid en chloor of andere chemische stoffen in de lucht dan medewerkers die nog niet zo lang werkzaam zijn in de sector (zie tabel B5.17).

5.3

Maatregelen werkgever

In tabel B5.2 in bijlage 5 staan de complete onderzoeksresultaten met betrekking tot de maatregelen die zweminrichtingen hebben genomen ten aanzien van de fysische arbeidsomstandigheden van hun werknemers. In tabel 5.3 zijn de belangrijkste uitkomsten gepresenteerd. Tabel 5.3

Getroffen maatregelen werkgever percentage werknemers in zweminrichtingen

temperatuur valt goed te regelen

aanvoer lucht is mechanisch geregeld

ventilatieroosters aanwezig

bedrijf doet voldoende voor prettig binnenklimaat

nee

57%

ja weet niet

19% 23%

nee

12%

ja weet niet

62% 26%

nee

23%

ja weet niet

58% 19%

nee ja weet niet

33% 44% 23%

Meer dan de helft van de werknemers in de zweminrichtingen vindt dat de temperatuur op de werkplek niet goed te regelen valt. Vooral werknemers van 45 jaar of ouder geven aan dat de temperatuur op de werkplek niet goed is te regelen. Ongeveer 60% zegt dat de aan- en/of afvoer van lucht mechanisch is geregeld. Eenderde van de werknemers vindt dat het bedrijf niet voldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren.

41

Medewerkers van grotere zweminrichtingen geven vaker aan dat de temperatuur op de werkplek niet goed te regelen valt dan werknemers van kleinere zwembaden. Het percentage werknemers dat vindt dat het bedrijf voldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren, neemt eveneens af naar mate de omvang van het bedrijf toe neemt (uitgezonderd de grote zweminrichtingen van 100 werknemers of meer). Meer dan 40% van de medewerkers weet niet in hoeverre de werkplek is voorzien van geluidsisolatie. Bijna eenderde van de werknemers in de zweminrichtingen heeft tevens geen mening over de vraag of de werkgever voldoende doet om geluidsoverlast te beperken. De medewerkers van kleinere zwembaden (minder dan 10 werknemers) zijn vaker van mening dat de werkplek niet voorzien is van geluidsisolatie dan medewerkers van grotere zwembaden (zie tabel B5.26).

5.4

Conclusies

In deze slotparagraaf wordt een antwoord gegeven op de onderzoeksvragen ten aanzien van het arbeidsrisico fysische werkomstandigheden. In hoeverre en in welke mate worden werknemers in zweminrichtingen blootgesteld aan belastende fysische werkomstandigheden? Driekwart van de werknemers geeft aan dat de temperatuur op de werkplek soms of nooit goed is. Van de medewerkers in zweminrichtingen heeft 60% vaak of altijd last van een te warme werkomgeving. Meer dan de helft van de werknemers vindt dat de temperatuur op de werkplek niet goed is te regelen en eenderde van de medewerkers zegt dat de werkgever niet voldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren. Problemen met de temperatuur op de werkplek worden vaker ervaren door werknemers van grotere organisaties dan die van kleinere zwembaden. Werknemers van grotere zweminrichtingen zijn tevens vaker van mening dat het bedrijf onvoldoende doet om een prettig binnenklimaat te realiseren dan medewerkers van kleinere zweminrichtingen. Regelmatige overlast door een hinderlijke galm van geluid of het lawaai van machines of apparaten wordt door ongeveer een kwart respectievelijk 10% van de werknemers ervaren. Een op de vijf werknemers heeft altijd of vaak last van een te veel aan chloor of andere chemische stoffen in de lucht. De klimatologische werkomstandigheden lijken een beduidend grotere belasting voor werknemers te vormen dan eventuele problemen met geluid of chloor. Werknemers die al 10 jaar of langer in de sector werken, ervaren vaker problemen met de fysische werkomstandigheden dan medewerkers die nog niet zo lang in de sector werken. Is er een relatie tussen het ziekteverzuim en belastende fysische werkomstandigheden? Om te bekijken of een relatie bestaat tussen de fysische werkomstandigheden waarin medewerkers hun werkzaamheden verrichten en het ziekteverzuim in de afgelopen 12 maanden, is een selectie gemaakt van de groep werknemers die heeft aangegeven dat één of meerdere van de volgende omstandigheden van toepassing is: · de temperatuur op de werkplek is nooit of soms goed; · de ventilatie op de werkplek is nooit of soms goed; · hij of zij altijd of vaak last heeft van een te veel aan chloor of andere chemische stoffen; · hij of zij altijd of vaak last heeft van een vochtige werkomgeving; · hij of zij altijd of vaak last heeft van een te warme werkomgeving.

42

Vervolgens is getoetst of deze groep werknemers zich het afgelopen jaar vaker überhaupt, met een hogere frequentie en langer hebben ziek gemeld dan de werknemers die geen problemen ervaren met de fysische werkomstandigheden. Hieruit blijkt dat de medewerkers die in de bovengenoemde risicogroep vallen zich de afgelopen 12 maanden significant1 vaker en ook met een hogere frequentie hebben ziek gemeld. Er is geen aantoonbare relatie met de duur van het ziekteverzuim. Ook indien de risico’s vochtigheid en chloor of andere chemische stoffen buiten beschouwing worden gelaten, en alleen wordt gekeken naar de groep werknemers die problemen ervaren met de temperatuur op de werkplek2 dan blijkt nog steeds sprake van een significante relatie tussen de blootstelling hieraan en het ziekteverzuim (zich het afgelopen jaar ziek hebben gemeld en de frequentie).

______________ 1

Bij een significantieniveau van 5%. Dat wil zeggen de werknemers die aangeven dat de temperatuur op de werkplek ‘nooit’ of ‘soms’ goed is en/of ‘vaak’ of ‘altijd’ last hebben van een te warme werkomgeving.

2

43

44

Bijlage 1 Achtergrondkenmerken respondenten Tabel B1.1 Leeftijd verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

jonger dan 25 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ouder

174 129 121 114 83

28% 21% 19% 18% 13%

102 64 115 118 46

23% 14% 26% 27% 10%

276 193 236 232 129

26% 18% 22% 22% 12%

totaal

621

100%

445

100%

1066

100%

Tabel B1.2 Geslacht verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

vrouw man

376 221

63% 37%

297 129

70% 30%

673 350

66% 34%

totaal

597

100%

426

100%

1023

100%

Tabel B1.3 Opleiding verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

45

7%

13

3%

58

6%

vmbo (lbo/mavo) havo/vwo

184 103

30% 17%

162 62

38% 14%

346 165

33% 16%

mbo hbo

195 70

32% 12%

147 44

34% 10%

342 114

33% 11%

9

1%

4

1%

13

1%

606

100%

432

100%

1038

100%

basisonderwijs (lagere school)

wo totaal

Tabel B1.4 Jaren werkzaam in sector verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

korter dan 2 jaar 2 t/m 5 jaar 6 t/m 10 jaar 11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer

78 269 108 76 72

13% 45% 18% 13% 12%

37 173 67 51 112

8% 39% 15% 12% 25%

115 442 175 127 184

11% 42% 17% 12% 18%

totaal

603

100%

440

100%

1043

100%

45

Tabel B1.5 Jaren werkzaam instelling verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

korter dan 2 jaar

103

17%

50

11%

153

15%

2 t/m 5 jaar 6 t/m 10 jaar

282 104

46% 17%

201 65

45% 15%

483 169

46% 16%

63 57

10% 9%

50 78

11% 18%

113 135

11% 13%

609

100%

444

100%

1053

100%

11 t/m 15 jaar 16 jaar of langer totaal

Tabel B1.6 Soort contract verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

fulltime flexitime parttime, vast hulpkracht

222 103 173 102

37% 17% 29% 17%

94 30 265 38

22% 7% 62% 9%

316 133 438 140

31% 13% 43% 14%

totaal

600

100%

427

100%

1027

100%

Tabel B1.7 Omvang dienstverband verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

0 uren 1 tot 12 uur 12 tot 20 uur 20 tot 32 uur 32 tot 36 uur 36 tot en met 40 uur

37 104 73 114 24 227

6% 18% 13% 20% 4% 39%

23 117 98 92 21 84

5% 27% 23% 21% 5% 19%

60 221 171 206 45 311

6% 22% 17% 20% 4% 31%

totaal

579

100%

435

100%

1014

100%

Tabel B1.8 Overwerk verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

ja, structureel (vaak) ja, incidenteel (af en toe) nee, nooit

204 251 120

35% 44% 21%

171 215 43

40% 50% 10%

375 466 163

37% 46% 16%

totaal

575

100%

429

100%

1004

100%

Tabel B1.9 Overuren per week verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

1 tot 3 3 tot 6 6 tot 10 10 uren of meer

122 152 52 98

29% 36% 12% 23%

121 158 47 40

33% 43% 13% 11%

243 310 99 138

31% 39% 13% 17%

totaal

424

100%

366

100%

790

100%

46

Tabel B1.10 Leidinggevend verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

nee ja

443 165

73% 27%

357 80

82% 18%

800 245

77% 23%

totaal

608

100%

437

100%

1045

100%

Tabel B1.11 Tot welke categorie behoren uw werkzaamheden? verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

techniek en groen ontvangst en veiligheid schoonmaak en logistiek zwembad recreatie en vermaak voedsel bereiden en bedienen winkelverkoop leidinggevend/ staf administratie anders

92 73 85 28 42 146 17 61 61 17

15% 12% 14% 5% 7% 23% 3% 10% 10% 3%

14 59 24 234 15 39 3 22 29 10

3% 13% 5% 52% 3% 9% 1% 5% 6% 2%

106 132 109 262 57 185 20 83 90 27

10% 12% 10% 24% 5% 17% 2% 8% 8% 3%

totaal

622

100%

449

100%

1071

100%

Tabel B1.12 Bij welk type bedrijf werkt u? verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

bungalowpark camping groepsaccommodatie zweminrichting ander type bedrijf

386 304 68 59 35

64% 50% 11% 10% 6%

4 5 7 417 66

1% 1% 2% 93% 15%

390 309 75 476 101

37% 29% 7% 45% 10%

totaal

607

100%

449

100%

1056

100%

Tabel B1.13 Organisatieomvang (aantal werknemers) verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

1 t/m 4 5 t/m 9 10 t/m 19 20 t/m 49 50 t/m 99 100 of meer

76 114 107 115 78 130

12% 18% 17% 19% 13% 21%

5 28 95 231 73 13

1% 6% 21% 52% 16% 3%

81 142 202 346 151 143

8% 13% 19% 32% 14% 13%

totaal

620

100%

445

100%

1065

100%

47

48

Bijlage 2 Verzuimgegevens Tabel B2.1 Afgelopen 12 maanden verzuimd verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

0 dagen (helemaal niet)

328

53%

222

50%

550

52%

minder dan 1 week

160

26%

114

26%

274

26%

1 week of meer

132

21%

107

24%

239

22%

totaal

620

100%

443

100%

1063

100%

Tabel B2.2 Aantal weken verzuimd verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

1 tot en met 4 weken

70

56%

61

60%

131

58%

5 t/m 10 weken

24

19%

19

19%

43

19%

11 weken of langer

30

24%

21

21%

51

23%

124

100%

101

100%

225

100%

totaal

Tabel B2.3 Aantal malen verzuimd verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

225

83%

171

81%

396

82%

45

17%

40

19%

85

18%

270

100%

211

100%

481

100%

1 of 2 keer 3 keer of vaker totaal

Tabel B2.4 Duur langste verzuimperiode verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

207

64%

147

60%

354

63%

1 t/m 6 weken

75

23%

61

25%

136

24%

7 t/m 13 weken

16

5%

21

9%

37

7%

14 t/m 26 weken

9

3%

9

4%

18

3%

27 t/m 51 weken

10

3%

6

2%

16

3%

alle 12 maanden

4

1%

1

0%

5

1%

321

100%

245

100%

566

100%

minder dan 1 week

totaal

49

Tabel B2.5 Soort klachten verzuim (percentages van iedereen die zich het afgelopen jaar heeft ziek gemeld) verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

rugklachten

55

19%

36

16%

91

17%

klachten nek, schouders, armen, polsen, handen

32

11%

21

9%

53

10%

klachten heup, benen, knieën, voeten

40

14%

25

11%

65

12%

psychische klachten, overspannen, burn-out

33

11%

13

6%

46

9%

conflict op het werk

7

2%

13

6%

20

4%

klachten hart- en vaatstelsel

5

2%

5

2%

10

2%

klachten luchtwegen

18

6%

37

16%

55

11%

klachten maag of darmen

22

7%

15

7%

37

7%

huidklachten, allergie

10

3%

14

6%

24

5%

klachten oren, ogen griep, verkoudheid overige klachten totaal

Tabel B2.6

7

2%

12

5%

19

4%

149

51%

124

54%

273

52%

58

20%

42

18%

100

19%

294

100%

229

100%

523

100%

Klachten gevolg werk verblijfsrecreatie aantal

zweminrichtingen

totaal

%

aantal

%

aantal

%

ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk

26

8%

31

13%

57

10%

ja, voor een deel gevolg van mijn werk

57

18%

60

25%

117

21%

212

68%

133

55%

345

62%

nee, geen gevolg van mijn werk weet niet totaal

Tabel B2.7

19

6%

16

7%

35

6%

314

100%

240

100%

554

100%

Werkomstandigheden die klachten veroorzaken (percentages van iedereen die gezondheidsklachten hoofdzakelijk of deels aan werk toeschrijft) verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

41

46%

20

21%

61

33%

4

4%

6

6%

10

5%

lichamelijk te zwaar (tillen, lang staan, etc)

39

43%

23

24%

62

33%

langdurig dezelfde handelingen verrichten

14

16%

12

12%

26

14%

problemen met leiding, werkgever

13

14%

12

12%

25

13%

7

8%

2

2%

9

5%

werkdruk, werkstress emotioneel te zwaar (omgaan met gasten, etc)

problemen met collega's of ondergeschikten problemen met gasten, klanten

1

1%

2

2%

3

2%

problemen met geluid of klimaat

13

14%

56

58%

69

37%

1

1%

1

1%

2

1%

geweld, seksuele intimidatie bedrijfsongeval

6

7%

3

3%

9

5%

anders

14

16%

16

16%

30

16%

totaal

90

100%

97

100%

187

100%

50

Tabel B2.8 Langdurige aandoening/handicap/ziekte verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

255

82%

197

84%

452

83%

nee ja totaal

56

18%

37

16%

93

17%

311

100%

234

100%

545

100%

Tabel B2.9 Op dit moment wegens ziekte niet aan het werk verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

ja, ik werk momenteel helemaal niet

32

10%

15

6%

47

9%

nee, ik werk wel maar minder uren dan normaal

11

3%

11

5%

22

4%

nee, ik werk het normaal aantal uren maar wel aangepast werk

5

2%

2

1%

7

1%

nee, ik ben gewoon aan het werk

273

85%

203

88%

476

86%

totaal

321

100%

231

100%

552

100%

Tabel B2.10 Ziekteverzuim afgelopen 2 maanden verblijfsrecreatie nee ja totaal

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

243

74%

180

70%

423

72%

87

26%

76

30%

163

28%

330

100%

256

100%

586

100%

Tabel B2.11 Aantal malen verzuimd afgelopen 2 maanden verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

1

79%

81%

80%

2

15%

13%

14%

3

1%

1%

5

1%

1%

6

1%

1%

8

1%

1%

15

2%

1%

21

2%

1%

22

2%

1%

40 totaal

2%

1%

gemiddelde

1,4

2,6

2

aantal

71

63

134

51

Tabel B2.12 Percentage werknemers dat hun klachten toeschrijft aan het werk1, op het aantal personen dat zich het afgelopen jaar heeft ziek gemeld, naar achtergrondkenmerken percentage geslacht leeftijd

opleidingsniveau

aantal jaren in sector

functie

omvang dienstverband

soort contract

vrouw

n=

33%

358

man

29%

172

jonger dan 25 jaar

20%

126

25 t/m 34 jaar

34%

113

35 t/m 44 jaar

25%

124

45 t/m 54 jaar

43%

128

55 jaar of ouder

39%

59

lagere school/basisonderwijs

25%

28

vmbo/lbo/mavo

33%

173

havo/vwo

25%

76

mbo

36%

199

hbo/wo

25%

62

korter dan 2 jaar

17%

53

2 tot en met 5 jaar

31%

237

6 tot en met 10 jaar

33%

77

11 tot en met 15 jaar

32%

79

16 jaar of langer

44%

90

techniek en groen

40%

47

ontvangst en veiligheid

25%

71

schoonmaak en logistiek

39%

49

zwembad

44%

135

horeca, winkel of recreatie/vermaak

21%

146

leidinggevend/staf/administratie

26%

90 121

minder dan 12 uur

19%

12 tot 20 uur

37%

96

20 tot 32 uur

35%

130

32 tot en met 40 uur

37%

183 163

fulltime

37%

flexitime

22%

82

parttime, vast

38%

236

2%

54

hulpkracht

Tabel B2.13 Afgelopen 12 maanden verzuimd vrouw

man

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

0 dagen

323

49%

197

57%

520

51%

minder dan 1 week

179

27%

84

24%

263

26%

1 week of meer

163

25%

67

19%

230

23%

totaal

665

100%

348

100%

1013

100%

_____________ 1

Hierin zijn de respondenten meegenomen die hun klachten volledig of geheel aan het werk toeschrijven.

52

Tabel B2.14 Aantal malen verzuimd vrouw 1 of 2 keer 3 keer of vaker totaal

man

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

263

81%

115

83%

378

82%

60

19%

23

17%

83

18%

323

100%

138

100%

461

100%

zwembad

totaal

Tabel B2.15 Afgelopen 12 maanden verzuimd naar functie techniek

ontvangst

schoon-

recreatie/

leiding-

en groen

en veilig-

maak en

vermaak,

gevende/

heid

logistiek

horeca of

staf of ad-

winkel

ministratie

0 dagen

61%

48%

61%

53%

46%

51%

52%

minder dan 1 week

15%

31%

18%

24%

31%

28%

26%

1 week of meer

24%

21%

21%

24%

23%

21%

22%

105

132

105

257

261

173

1060

zwembad

totaal

totaal

Tabel B2.16 Aantal malen verzuimd naar functie techniek

ontvangst

schoon-

recreatie/

leiding-

en groen

en veilig-

maak en

vermaak,

gevende/

heid

logistiek

horeca of

staf of ad-

winkel

ministratie

1 of 2 keer

84%

81%

82%

81%

80%

90%

82%

3 keer of vaker

16%

19%

18%

19%

20%

10%

18%

37

68

34

115

133

80

479

50 t/m 99 100 of meer

totaal

totaal

Tabel B2.17 Afgelopen 12 maanden verzuimd naar organisatieomvang 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

0 dagen

69%

62%

60%

49%

45%

32%

52%

minder dan 1 week

14%

22%

17%

28%

33%

36%

26%

1 week of meer

18%

16%

23%

22%

22%

32%

23%

80

142

199

344

148

142

1055

50 t/m 99 100 of meer

totaal

totaal

Tabel B2.18 Aantal malen verzuimd naar organisatieomvang 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

1 of 2 keer

71%

75%

84%

83%

85%

84%

82%

3 keer of vaker

29%

25%

16%

17%

15%

16%

18%

21

52

69

165

81

92

480

totaal

53

Kerncijfers ziekteverzuim naar achtergrondkenmerken Afgelopen 12 maanden verzuimd naar leeftijd jonger dan

25 t/m

35 t/m

45 t/m

55 jaar en

Totaal

25

34 jaar

44 jaar

54 jaar

ouder

0 dagen

57%

44%

53%

47%

58%

52%

minder dan 1 week

33%

30%

23%

24%

12%

26%

1 week of meer

10%

27%

23%

29%

30%

23%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

276

193

235

228

123

1055

jonger dan

25 t/m 34

35 t/m

45 t/m

55 jaar en

Totaal

Totaal aantal respondenten Meldingsfrequentie naar leeftijd

25

jaar

44 jaar

54 jaar

ouder

Gemiddeld

0,91

1,16

0,68

0,88

0,69

0,87

aantal respondenten

271

187

228

217

121

1024

25 t/m 34 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar 55 jaar en ou-

Totaal

Verzuimpercentage naar leeftijd jonger dan 25

jaar

Gemiddelde

1,35

3,59

3,33

4,96

7,12

der 3,77

aantal respondenten

276

193

235

228

123

1055

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar geslacht vrouw

man

Totaal

0 dagen

%

49%

57%

51%

minder dan 1 week

%

27%

24%

26%

1 week of meer

%

25%

19%

23%

%

100%

100%

100%

665

348

1013

Totaal

Aantal

Meldingsfrequentie naar geslacht vrouw

man

Totaal

Gemiddeld

0,93

0,79

0,88

Aantal respondenten

646

335

981

Ziekteverzuimpercentage naar geslacht vrouw

man

Totaal

Gemiddelde

4,08

3,31

3,82

aantal respondenten

611

316

927

54

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar opleidingsniveau basisonderwijs

vmbo

havo/vwo

mbo

hbo

wo

Totaal

(lbo/mavo) 0 dagen

54%

52%

55%

47%

54%

69%

51%

minder dan 1 week

16%

24%

28%

28%

29%

15%

26%

1 week of meer Totaal aantal respondenten

30%

24%

17%

25%

17%

15%

23%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

56

343

165

339

112

13

1028

vmbo

havo/vwo

mbo

hbo

wo

Totaal

Meldingsfrequentie naar opleidingsniveau basisonderwijs

(lbo/mavo) Gemiddeld Aantal respondenten

0,75

0,84

0,96

0,92

0,81

0,85

0,88

53

331

162

329

110

13

998

havo/vwo

mbo

hbo

wo

Totaal

Ziekteverzuimpercentage naar opleidingsniveau basisonderwijs

vmbo (lbo/mavo)

Gemiddelde Aantal respondenten

3,62

3,85

4,16

3,91

3,77

0,96

3,86

50

325

136

318

100

12

941

11 t/m 15

16 jaar of

Totaal

jaar

langer

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar aantal jaren werkzaam in sector korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 10 jaar

jaar 0 dagen

59%

49%

61%

41%

53%

52%

minder dan 1 week

23%

31%

19%

31%

18%

26%

1 week of meer Totaal Aantal respondenten

18%

20%

20%

27%

29%

22%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

115

439

174

124

180

1032

6 t/m 10 jaar

11 t/m 15

16 jaar of

Totaal

jaar

langer

Meldingsfrequentie naar aantal jaren werkzaam in sector korter dan 2

2 t/m 5 jaar

jaar Gemiddeld

0,75

0,95

0,74

1,03

0,73

0,86

Aantal respondenten

113

426

172

121

171

1003

55

Ziekteverzuimpercentage naar aantal jaren werkzaam in sector korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 10 jaar

jaar Gemiddelde

11 t/m 15

16 jaar of

jaar

langer

Totaal

1,69

3,26

2,58

5,48

5,77

3,73

98

392

158

119

175

942

Flexitime Parttime, vast Hulpkracht

Totaal

Aantal respondenten

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar soort contract Fulltime 0 dagen

%

51%

42%

49%

66%

51%

minder dan 1 week

%

26%

31%

25%

24%

26%

1 week of meer

%

23%

27%

26%

11%

23%

%

100%

100%

100%

100%

100%

314

132

429

140

1015

Flexitime Parttime, vast Hulpkracht

Totaal

Totaal

Aantal

Meldingsfrequentie naar soort contract Fulltime Gemiddeld

0,8

1,04

0,92

0,78

0,88

Aantal respondenten

301

125

421

136

983

Flexitime Parttime, vast Hulpkracht

Totaal

Ziekteverzuimpercentage naar soort contract Fulltime Gemiddelde

4,06

3,38

4,43

1,07

3,84

Aantal respondenten

306

118

412

92

928

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar omvang contract 0 uren Minder dan

12 tot 20

20 tot 32

12 uur

uur

uur

32 tot 36

36 tot en

totaal

uur met 40 uur

0 dagen

68%

61%

48%

38%

38%

53%

51%

minder dan 1 week

25%

26%

26%

27%

33%

25%

26%

1 week of meer Totaal Aantal respondenten

7%

13%

26%

35%

29%

22%

23%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

60

218

167

204

45

310

1004

0 uren Minder dan

12 tot 20

20 tot 32

32 tot 36

36 tot en

totaal

12 uur

uur

uur

0,78

0,66

0,96

1,21

1,57

0,74

0,89

60

212

166

195

44

298

975

Meldingsfrequentie naar omvang contract

Gemiddeld Aantal respondenten

56

uur met 40 uur

Ziekteverzuimpercentage naar omvang contract 0 uren Minder dan

12 tot 20

20 tot 32

12 uur

uur

uur

32 tot 36

36 tot en

totaal

uur met 40 uur

Gemiddelde

2,02

5,41

4,76

2,93

4,06

3,92

2,02

Aantal respondenten

217

163

203

43

305

931

217

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar overwerk ja, structureel (vaak)

ja, incidenteel

nee, nooit

Totaal

(af en toe) 0 dagen

%

46%

50%

60%

50%

minder dan 1 week

%

29%

27%

20%

26%

1 week of meer

%

25%

23%

19%

23%

%

100%

100%

100%

100%

368

466

159

993

ja, structureel (vaak)

ja, incidenteel

nee, nooit

Totaal

Totaal

Aantal

Meldingsfrequentie naar overwerk

(af en toe) Gemiddeld

1,02

0,87

0,73

0,9

Aantal respondenten

357

453

153

963

ja, structureel (vaak)

ja, incidenteel

nee, nooit

Totaal

Ziekteverzuimpercentage naar overwerk

(af en toe) Gemiddelde

3,79

4,18

3,56

3,95

Aantal respondenten

322

450

142

914

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar functie techniek en groen

ontvangst schoonmaak en veilig-

zwembad

en logistiek

recrea-

leidinggeven-

anders Totaal

tie/vermaak, de/staf,administr

heid

horeca

atie

0 dagen

61%

48%

61%

53%

46%

51%

56%

52%

minder dan 1 week

15%

31%

18%

24%

31%

28%

26%

26%

1 week of meer

24%

21%

21%

24%

23%

21%

19%

22%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

105

132

105

257

261

173

Totaal Aantal respondenten

57

100% 100% 27

1060

Meldingsfrequentie naar functie techniek

ontvangst schoonmaak

zwembad

en logistiek

recrea-

leidinggeven-

anders Totaal

en groen

en veilig-

tie/vermaak, de/staf,administr horeca

atie

Gemiddelde

0,64

1,06

0,61

0,88

1,06

0,71

0,81

0,87

Aantal respondenten

101

131

98

250

253

168

27

1028

ontvangst schoonmaak

zwembad

recrea-

leidinggeven-

heid

Ziekteverzuimpercentage naar functie techniek en groen

en veilig-

en logistiek

anders Totaal

tie/vermaak, de/staf,administr

heid

horeca

atie

Gemiddelde

4,56

2,93

4,08

3,07

4,05

4,19

4,25

3,75

Aantal respondenten

100

126

92

233

220

171

24

966

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar type bedrijf bungalowpark

camping groepsaccommo- zweminrichting datie

ander type

Totaal

bedrijf

0 dagen

48%

64%

55%

52%

47%

52%

minder dan 1 week

29%

19%

20%

24%

33%

26%

1 week of meer Totaal

23%

17%

25%

24%

21%

22%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

385

307

75

470

101

1045

Meldingsfrequentie naar type bedrijf bungalowpark

camping groepsaccom- zweminrichting modatie

ander type

Totaal

bedrijf

Gemiddelde

0,91

0,69

0,69

0,87

1,01

0,84

Aantal respondenten

370

301

74

457

101

1303

camping groepsaccom- zweminrichting

ander type

Totaal

Ziekteverzuimpercentage naar type bedrijf bungalowpark

modatie

bedrijf

Gemiddelde

3,98

3,26

5,06

3,78

4,18

3,82

Aantal respondenten

359

271

68

433

87

1218

58

Afgelopen 12 maanden verzuimd naar omvang organisatie (let op: andere indeling) 1 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 of meer

Totaal

0 dagen

64%

60%

49%

39%

52%

minder dan 1 week

19%

17%

28%

34%

26%

1 week of meer Totaal Aantal respondenten

17%

23%

22%

27%

23%

100%

100%

100%

100%

100%

222

199

344

290

1055

Totaal

Meldingsfrequentie naar omvang organisatie (let op: andere indeling) 1 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 of meer

Gemiddelde

0,65

0,66

0,93

1,12

0,87

Aantal respondenten

216

189

334

285

1024

Ziekteverzuimpercentage naar omvang organisatie (let op: andere indeling) 1 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 of meer

Totaal

Gemiddelde

3,18

3,79

3,22

4,95

3,79

Aantal respondenten

207

182

311

263

963

59

60

Bijlage 3 Fysieke belasting Tabel B3.1 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw:

nek

schouders

boven in de rug

onder in de rug

ellebogen

verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

ja, langdurig

7%

7%

7%

ja, regelmatig

15%

21%

18%

ja, een enkele keer

25%

25%

25%

nee, nooit

53%

48%

50%

ja, langdurig

7%

6%

7%

ja, regelmatig

15%

16%

16%

ja, een enkele keer

23%

28%

25%

nee, nooit

55%

49%

52%

ja, langdurig

4%

4%

4%

ja, regelmatig

12%

9%

11%

ja, een enkele keer

22%

22%

22%

nee, nooit

62%

64%

63%

ja, langdurig

10%

9%

10%

ja, regelmatig

19%

21%

20%

ja, een enkele keer

33%

31%

32%

nee, nooit

38%

39%

38%

ja, langdurig

2%

2%

2%

ja, regelmatig

3%

5%

4%

ja, een enkele keer

8%

9%

8%

87%

84%

86%

ja, langdurig

4%

3%

4%

ja, regelmatig

9%

8%

9%

ja, een enkele keer

19%

17%

18%

nee, nooit

68%

71%

69%

ja, langdurig

2%

4%

3%

ja, regelmatig

5%

7%

6%

ja, een enkele keer

10%

11%

10%

nee, nooit

83%

79%

81%

nee, nooit

polsen/handen

heupen/dijen

knieën

enkels/voeten

ja, langdurig

4%

3%

4%

ja, regelmatig

11%

14%

12%

ja, een enkele keer

16%

22%

19%

nee, nooit

69%

61%

65%

ja, langdurig

3%

7%

5%

ja, regelmatig

15%

11%

13%

ja, een enkele keer

19%

22%

20%

nee, nooit

63%

60%

62%

61

Tabel B3.2 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk? verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

70

12%

42

10%

112

11%

ja, gedeeltelijk

182

32%

139

33%

321

32%

misschien

171

30%

106

25%

277

28%

nee

145

26%

133

32%

278

28%

totaal

568

100%

420

100%

988

100%

ja, geheel

Tabel B3.3 Wat was de directe oorzaak van uw klachten? verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

sportblessure

57

11%

56

14%

113

12%

ongeval

27

5%

29

7%

56

6%

huidaandoening

11

2%

25

6%

36

4%

verrekking of verstuiking

64

12%

37

9%

101

11%

snijwond of brandwond

14

3%

5

1%

19

2%

aangeboren afwijking

31

6%

12

3%

43

5%

reumatische aandoening

27

5%

20

5%

47

5%

hernia

23

4%

21

5%

44

5%

geen van bovenstaande oorzaken

349

65%

243

62%

592

64%

totaal

537

100%

394

100%

931

100%

Tabel B3.4 Tillen %

verblijfsrecreatie zweminrichtingen

moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: tillen?

duwen of trekken?

dragen?

moet u in uw werk zeer zware lasten van tillen?

lasten van meer dan 25 kg duwen of trekken?

62

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

13% 26% 33% 28% 8% 22% 28% 41% 12% 23% 31% 34% 2% 7% 19% 73% 3% 7% 20% 70%

7% 18% 36% 39% 4% 16% 28% 51% 5% 15% 33% 47% 0% 3% 13% 83% 1% 4% 14% 81%

totaal 10% 23% 34% 33% 7% 20% 28% 45% 9% 19% 32% 40% 1% 5% 16% 77% 2% 6% 18% 74%

Tabel B3.4 Tillen (Vervolg) % moet u in uw werk lasten van meer dan 25 kg dragen?

moet u in uw werk tillen: in een ongemakkelijke houding?

met de last ver van het lichaam?

met gedraaid bovenlichaam?

met last boven borsthoogte?

met één hand?

met een last die slecht is vast te pakken of vast te houden?

verblijfsrecreatie zweminrichtingen (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit (heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

1% 5% 16% 78% 3% 9% 29% 60% 1% 5% 19% 74% 2% 6% 23% 69% 2% 7% 21% 70% 6% 10% 19% 64% 2% 9% 25% 64%

totaal

0% 2% 11% 87% 2% 6% 27% 65% 1% 3% 16% 80% 2% 5% 16% 77% 0% 3% 15% 82% 2% 6% 15% 77% 1% 4% 21% 73%

1% 3% 14% 82% 3% 7% 28% 62% 1% 4% 18% 77% 2% 6% 20% 72% 2% 5% 18% 75% 5% 9% 18% 69% 1% 7% 24% 68%

Tabel B3.5 Houding verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

(heel) vaak moet u in uw werk buigen of draaien regelmatig met: uw bovenlichaam? soms zelden/nooit

22% 34% 25% 19%

34% 32% 18% 15%

27% 33% 22% 18%

uw hoofd/ nek?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

23% 34% 22% 20%

35% 32% 17% 17%

28% 33% 20% 19%

uw polsen/ handen?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

27% 33% 20% 19%

32% 29% 17% 21%

29% 31% 19% 20%

(heel) vaak moet u in uw werk lang achtereen in regelmatig een gedraaide houding werken met soms uw bovenlichaam? zelden/nooit

8% 12% 24% 56%

15% 19% 18% 48%

11% 15% 21% 53%

63

Tabel B3.5 Houding (Vervolg) verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

8% 13% 21% 58%

11% 17% 20% 52%

9% 15% 21% 55%

(heel) vaak

9%

11%

10%

regelmatig soms

12% 21%

14% 19%

13% 20%

zelden/nooit

58%

56%

57%

(heel) vaak

4%

5%

5%

regelmatig soms zelden/nooit

9% 32% 55%

14% 30% 51%

11% 31% 53%

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

15% 19% 26% 40%

14% 25% 19% 42%

15% 22% 23% 41%

(heel) vaak

7%

7%

7%

regelmatig soms

14% 28%

13% 26%

14% 27%

zelden/nooit

50%

54%

52%

uw armen geheven houden?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

5% 10% 25% 60%

5% 7% 21% 67%

5% 9% 23% 63%

moet u in uw werk lang achtereen: staan?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

36% 23% 21% 20%

48% 22% 11% 18%

41% 23% 17% 19%

zitten?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

12% 16% 22% 50%

11% 15% 28% 46%

12% 15% 24% 48%

lopen?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

38% 24% 18% 20%

38% 26% 18% 18%

38% 25% 18% 19%

(heel) vaak moet u in uw werk in een vooroverregelmatig gebogen/gedraaide houding werken soms met uw hoofd / nek? zelden/nooit

werken met: uw polsen/ handen?

moet u in uw werk: in ongemakkelijke houdingen werken?

langdurig in dezelfde houding werken?

ver reiken met uw handen of armen?

geknield of gehurkt werken?

64

(heel) vaak

5%

5%

5%

regelmatig

11%

16%

13%

soms

28%

27%

28%

zelden/nooit

56%

52%

54%

Tabel B3.6 Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

(heel) vaak regelmatig

10% 17%

14% 17%

12% 17%

soms zelden/nooit

21% 51%

23% 45%

22% 49%

uw hoofd/ nek?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

11% 18% 24% 48%

15% 17% 21% 47%

12% 18% 22% 48%

uw arm(en)?

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

21% 23% 19% 38%

18% 23% 21% 38%

20% 23% 20% 38%

(heel) vaak regelmatig

24% 25%

18% 22%

21% 24%

soms zelden/nooit

18% 32%

20% 40%

19% 35%

(heel) vaak

20%

13%

17%

regelmatig

23%

17%

21%

soms

18%

18%

18%

zelden/nooit

39%

52%

44%

verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

uw bovenlichaam?

uw hand(en)/ pols(en)?

uw vinger(s)?

Tabel B3.7 Kracht, trilling en beweging (heel) vaak

14%

7%

11%

regelmatig soms

25% 26%

20% 30%

23% 28%

zelden/nooit

35%

43%

38%

(heel) vaak regelmatig

9% 18%

4% 9%

7% 14%

soms zelden/nooit

22% 51%

24% 62%

23% 56%

(heel) vaak regelmatig soms zelden/nooit

4% 9% 23% 65%

1% 6% 16% 77%

3% 8% 20% 70%

(heel) vaak

2%

1%

2%

regelmatig soms

6% 15%

3% 10%

5% 13%

zelden/nooit

77%

87%

81%

(heel) vaak

10%

1%

6%

regelmatig soms zelden/nooit

10% 11% 69%

1% 2% 97%

6% 7% 81%

(heel) vaak

43%

42%

43%

moet u in uw werk lichamelijk actief regelmatig (in beweging) zijn? soms

23%

25%

24%

13%

12%

12%

22%

20%

21%

moet u in uw werk: kracht zetten met uw armen of handen?

stevig knijpen met uw handen?

grote kracht uitoefenen op gereedschappen of apparaten?

heeft u in het werk trillend(e) gereedschap of apparaten in uw handen?

rijdt u in het werk in voertuigen?

zelden/nooit

65

Tabel B3.8 Minuten per dag handen boven schouderhoogte verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

0 minuten 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer

243 94 54 72 54 39

44% 17% 10% 13% 10% 7%

240 57 31 25 34 12

60% 14% 8% 6% 9% 3%

483 151 85 97 88 51

51% 16% 9% 10% 9% 5%

totaal

556

100%

399

100%

955

100%

Tabel B3.9 Minuten per dag handen onder kniehoogte verblijfsrecreatie 0 minuten 1 t/m 15 16 t/m 45 46 t/m 100 101 t/m 250 251 of meer totaal

zweminrichting

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

263

48%

234

60%

497

53%

91 63 65 57 8

17% 12% 12% 10% 1%

62 32 22 28 11

16% 8% 6% 7% 3%

153 95 87 85 19

16% 10% 9% 9% 2%

547

100%

389

100%

936

100%

Tabel B3.10 Mening over het werk verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

n.v.t. helemaal mee oneens oneens neutraal eens helemaal mee eens

9% 13% 18% 27% 24% 9%

6% 11% 14% 26% 30% 12%

8% 12% 16% 27% 27% 11%

n.v.t. helemaal mee oneens ik ben lichamelijk moe aan eind oneens van de dag neutraal eens helemaal mee eens n.v.t. helemaal mee oneens bedrijf doet voldoende om geoneens zondheidsklachten te voorkomen neutraal eens helemaal mee eens n.v.t. helemaal mee oneens er zijn voldoende hulpmiddelen oneens aanwezig neutraal eens helemaal mee eens

5% 8% 17% 31% 29% 11% 5% 8% 20% 29% 27% 11% 6% 7% 15% 31% 33% 10%

4% 6% 14% 28% 36% 13% 3% 7% 26% 31% 28% 5% 7% 5% 20% 31% 32% 5%

4% 7% 16% 30% 32% 12% 4% 8% 22% 30% 27% 9% 6% 6% 17% 31% 32% 8%

ik vind mijn werk lichamelijk belastend

66

Tabel B3.10 Mening over het werk (Vervolg) verblijfsrecreatie zweminrichtingen

ik heb voldoende training ontvangen

14%

13%

14%

helemaal mee oneens oneens neutraal eens helemaal mee eens

9% 20% 26% 24% 7%

6% 15% 34% 28% 5%

8% 18% 29% 26% 6%

9%

7%

8%

helemaal mee oneens

19%

12%

16%

oneens

27%

25%

26%

neutraal

20%

25%

22%

eens

14%

18%

16%

helemaal mee eens

10%

13%

11%

n.v.t. ik zie er tegen op om tot 65 jaar in sector werkzaam te blijven

totaal

n.v.t.

Tabel B3.11 Kengetal tillen5kg verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

false

348

55%

304

68%

652

60%

true

282

45%

145

33%

427

40%

totaal

630

100%

449

100%

1079

100%

Tabel B3.12 Kengetal tillen25kg verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

false

549

87%

419

93%

968

90%

true

81

12%

30

6%

111

9%

630

100%

449

100%

1079

100%

totaal

Tabel B3.13 Kengetal verzwarende omstandigheden verblijfsrecreatie

zweminrichting

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

false

472

75%

368

82%

840

78%

true

158

25%

81

18%

239

22%

totaal

630

100%

449

100%

1079

100%

35 t/m

45 t/m

55 en

dan 25 34 jaar 44 jaar 54 jaar

Tabel B3.14 Moet u in uw werk lasten van 5 kg of meer: tillen, naar leeftijd jonger

25 t/m

ouder

totaal

%

%

%

%

%

%

vaak/regelmatig

33%

38%

28%

35%

33%

33%

soms/zelden

67%

62%

72%

65%

67%

67%

273

192

232

224

118

1039

totaal

67

Tabel B3.15 Houding, naar leeftijd jonger

25 t/m

35 t/m

45 t/m

55 en

dan 25

34 jaar

44 jaar

54 jaar

ouder

totaal

moet u in uw werk buigen of draaien

vaak/regelmatig

59%

62%

61%

63%

54%

60%

met: uw bovenlichaam?

soms/zelden

41%

38%

39%

37%

46%

40%

moet u in uw werk buigen of draaien

vaak/regelmatig

60%

61%

61%

63%

58%

61%

met:uw hoofd/nek?

soms/zelden

40%

39%

39%

37%

42%

39%

moet u in uw werk lang achtereen in

vaak/regelmatig

17%

28%

28%

34%

24%

26%

soms/zelden

83%

72%

72%

66%

76%

74%

voorovergebogen of gedraaide houding

vaak/regelmatig

16%

27%

25%

30%

22%

24%

werken met uw hoofd /nek?

soms/zelden

84%

73%

75%

70%

78%

76%

moet u in uw werk lang achtereen:

vaak/regelmatig

80%

61%

57%

58%

55%

64%

staan?

soms/zelden

20%

39%

43%

42%

45%

36%

vaak/regelmatig

18%

36%

27%

30%

30%

27%

soms/zelden

82%

64%

73%

70%

70%

73%

vaak/regelmatig

70%

62%

57%

61%

60%

63%

soms/zelden

30%

38%

43%

39%

40%

37%

een gedraaide houding werken met uw bovenlichaam?

zitten? lopen?

Tabel B3.16 Uw mening over het werk, naar leeftijd

n.v.t. Ik vind mijn werk lichamelijk belastend

jonger

25 t/m

35 t/m

45 t/m

55 en

dan 25

34 jaar

44 jaar

54 jaar

ouder

totaal

3%

9%

7%

7%

18%

8%

mee oneens

34%

29%

32%

22%

20%

28%

neutraal

30%

21%

24%

29%

28%

26%

mee eens

33%

41%

37%

42%

33%

38%

2%

4%

5%

4%

10%

4%

ik ben lichamelijk moe aan eind van

n.v.t. mee oneens

21%

29%

26%

19%

19%

23%

de dag

neutraal

32%

24%

29%

30%

31%

30%

mee eens

45%

42%

41%

46%

40%

43%

Tabel B3.17 Moet u in uw werk lasten van 5 kg of meer: tillen, naar geslacht vrouw

man

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

vaak/regelmatig

170

26%

159

46%

329

33%

soms/zelden

482

74%

186

54%

668

67%

totaal

652

100%

345

100%

997

100%

68

Tabel B3.18

Houding, naar geslacht vrouw

man

totaal

moet u in uw werk buigen of draaien met: uw

vaak/regelmatig

64%

51%

60%

bovenlichaam?

soms/zelden

36%

49%

40%

moet u in uw werk buigen of draaien met: uw

vaak/regelmatig

64%

53%

61%

hoofd/nek?

soms/zelden

36%

47%

39%

moet u in uw werk lang achtereen in een gebogen

vaak/regelmatig

30%

18%

26%

of gedraaide houding werken met uw bovenlichaam?

soms/zelden

70%

82%

74%

moet u in uw werk lang achtereen in gebogen of

vaak/regelmatig

28%

16%

24%

gedraaide houding werken met uw hoofd /nek?

soms/zelden

72%

84%

76%

vaak/regelmatig

64%

64%

64%

soms/zelden

36%

36%

36%

vaak/regelmatig

30%

23%

28%

soms/zelden

70%

77%

72%

vaak/regelmatig

62%

64%

63%

soms/zelden

38%

36%

37%

moet u in uw werk lang achtereen: staan? zitten? lopen?

Tabel B3.19 Uw mening over het werk, naar geslacht vrouw n.v.t. Ik vind mijn werk lichamelijk belastend

totaal

7%

9%

8%

mee oneens

29%

28%

29%

neutraal

24%

30%

26%

mee eens

39%

34%

37%

n.v.t. ik ben lichamelijk moe aan eind van de dag

man

4%

5%

4%

mee oneens

23%

24%

23%

neutraal

28%

34%

30%

mee eens

45%

37%

42%

Tabel B3.20 Minuten per dag handen boven schouderhoogte, naar geslacht vrouw 0 minuten

man

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

334

56%

130

41%

464

51%

1 t/m 15

77

13%

67

21%

144

16%

16 t/m 45

43

7%

36

11%

79

9%

46 t/m 100

54

9%

41

13%

95

10%

101 t/m 250

51

9%

27

9%

78

9%

251 of meer totaal

34

6%

16

5%

50

5%

593

100%

317

100%

910

100%

69

Tabel B3.21 Minuten per dag handen onder kniehoogte, naar geslacht vrouw

man

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

341

59%

139

44%

480

54%

1 t/m 15

82

14%

61

19%

143

16%

16 t/m 45

48

8%

42

13%

90

10%

46 t/m 100

46

8%

35

11%

81

9%

101 t/m 250

48

8%

31

10%

79

9%

251 of meer

12

2%

7

2%

19

2%

577

100%

315

100%

892

100%

0 minuten

totaal

Tabel B3.22 Uw mening over het werk, naar aantal jaren werkzaam in sector korter dan 2 n.v.t. ik vind mijn werk lichame- mee oneens lijk belastend neutraal mee eens n.v.t.

2 t/m 5 6 t/m 10 jaar

jaar

11 t/m

16 of

15 jaar

langer

totaal

4%

6%

10%

6%

12%

7%

44%

29%

28%

27%

19%

29%

25%

26%

29%

28%

26%

27%

28%

39%

33%

39%

43%

37%

4%

3%

5%

2%

7%

4%

ik ben lichamelijk moe aan mee oneens

26%

22%

26%

25%

18%

23%

eind van de dag

neutraal

35%

28%

29%

37%

25%

30%

mee eens

34%

46%

39%

37%

50%

43%

Tabel B3.23 Moet u in uw werk lasten van 5 kg of meer: tillen, naar omvang dienstverband minder 12 tot 20 20 tot 32 32 tot 36

36 t/m

uren

0

dan 12

uur

uur

uur

40 uur

totaal

%

%

%

%

%

%

%

vaak/regelmatig

18%

28%

29%

32%

41%

41%

33%

soms/zelden

82%

72%

71%

68%

59%

59%

67%

60

214

167

197

44

308

990

totaal

Tabel B3.24 Uw mening over het werk, naar omvang dienstverband 0 uren n.v.t.

minder 12 tot 20 20 tot 32 32 tot 36

36 t/m

dan 12

40 uur

uur

uur

uur

totaal

3%

9%

8%

6%

4%

9%

8%

ik vind mijn werk

mee oneens

30%

28%

29%

24%

20%

28%

27%

lichamelijk belastend

neutraal

42%

23%

24%

28%

29%

28%

27%

mee eens

25%

40%

39%

43%

47%

35%

38%

5%

5%

4%

2%

5%

4%

n.v.t. ik ben lichamelijk moe aan mee oneens

25%

20%

25%

21%

24%

25%

23%

eind van de dag

neutraal

30%

30%

20%

28%

40%

34%

29%

mee eens

45%

46%

50%

46%

33%

37%

43%

70

Tabel B3.25 Moet u in uw werk lasten van 5 kg of meer: tillen, naar functie recreatie/ver- leidinggeventechniek en ontvangst en schoonmaak

maak, horeca

of winkel administratie

groen

veiligheid

vaak/regelmatig

71%

12%

43%

25%

45%

15%

33%

soms/zelden

29%

88%

57%

75%

55%

85%

67%

104

128

96

259

259

170

1043

totaal

en logistiek zwembad

de/ staf of totaal

Tabel B3.26 Houding, naar functie recreatie/ver- leidinggevenmaak, horeca

techniek en ontvangst en schoonmaak groen

veiligheid

vaak/regelmatig

53%

63%

70%

66%

65%

40%

60%

soms/zelden

47%

37%

30%

34%

35%

60%

40%

vaak/regelmatig

50%

69%

62%

67%

63%

49%

61%

soms/zelden

50%

31%

38%

33%

37%

51%

39%

vaak/regelmatig

18%

30%

37%

33%

19%

21%

26%

draaide houding werken soms/zelden met uw bovenlichaam?

82%

70%

63%

67%

81%

79%

74%

voorovergebogen of ge-

vaak/regelmatig

14%

30%

33%

26%

18%

24%

24%

soms/zelden

86%

70%

67%

74%

82%

76%

76%

Moet u in uw werk lang

vaak/regelmatig

41%

52%

64%

83%

84%

25%

64%

achtereen: staan?

soms/zelden

59%

48%

36%

17%

16%

75%

36%

vaak/regelmatig

15%

47%

11%

18%

11%

64%

27%

soms/zelden

85%

53%

89%

82%

89%

36%

73%

vaak/regelmatig

61%

44%

70%

76%

80%

25%

63%

soms/zelden

39%

56%

30%

24%

20%

75%

37%

moet u in uw werk buigen of draaien met: uw bovenlichaam? moet u in uw werk buigen of draaien met: uw hoofd/nek? moet u in uw werk lang

en logistiek zwembad

de/staf of

of winkel administratie

totaal

achtereen in een ge-

draaide houding werken met uw hoofd /nek?

zitten? lopen?

Tabel B3.27 Minuten per dag handen boven schouderhoogte, naar functie recreatie/ver- leidinggeventechniek en ontvangst en schoonmaak groen

veiligheid

en logistiek

maak, horezwembad

de/staf of

ca of winkel administratie

totaal

%

%

%

%

%

%

%

0 minuten

18%

66%

31%

60%

38%

77%

50%

1 t/m 15

22%

13%

14%

14%

22%

9%

16%

16 t/m 45

12%

3%

14%

9%

11%

5%

9%

46 t/m 100

27%

2%

16%

7%

12%

3%

10%

101 t/m 250

16%

10%

18%

10%

8%

2%

9%

251 of meer

5%

5%

7%

1%

9%

4%

5%

94

121

87

228

238

160

953

totaal

71

Tabel B3.28 Minuten per dag handen onder kniehoogte, naar functie recreatie/ver- leidinggeventechniek en ontvangst en schoonmaak

maak, horeca

de/staf of

groen

veiligheid

en logistiek

zwembad

%

%

%

%

%

%

%

0 minuten

16%

74%

32%

57%

47%

79%

53%

1 t/m 15

21%

12%

12%

15%

23%

9%

16%

16 t/m 45

15%

8%

11%

9%

13%

5%

10%

46 t/m 100

25%

1%

21%

8%

9%

3%

9%

101 t/m 250

22%

3%

20%

9%

6%

3%

9%

251 of meer

1%

2%

5%

2%

2%

1%

2%

95

117

82

219

238

159

934

totaal

of winkel administratie

totaal

Tabel B3.29 Uw mening over het werk naar functie recreatie/ver- leidinggeventechniek en ontvangst en schoonmaak

maak, horeca

en logistiek zwembad

de/staf of

veiligheid

n.v.t.

10%

9%

4%

4%

5%

18%

8%

ik vind mijn werk

mee oneens

25%

48%

29%

20%

22%

38%

28%

lichamelijk belastend

neutraal

29%

25%

20%

25%

31%

26%

27%

mee eens

36%

19%

47%

50%

42%

18%

37%

4%

5%

4%

2%

2%

12%

4%

n.v.t.

of winkel administratie

totaal

groen

ik ben lichamelijk moe

mee oneens

24%

35%

24%

17%

14%

38%

23%

aan eind van de dag

neutraal

38%

29%

25%

25%

32%

30%

30%

mee eens

35%

31%

48%

56%

53%

20%

43%

72

Tabel B3.30 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw……… naar leeftijd

nek

schouders

jonger

25 t/m 34

35 t/m 44

45 t/m 54

55 en

dan 25

jaar

jaar

jaar

ouder

totaal

ja, langdurig

3%

7%

7%

11%

8%

7%

ja, regelmatig

13%

21%

15%

20%

28%

18%

ja, een enkele keer

24%

26%

25%

26%

20%

25%

nee, nooit

59%

45%

53%

43%

43%

50%

ja, langdurig

4%

7%

7%

8%

11%

7%

ja, regelmatig

11%

19%

12%

17%

27%

16%

ja, een enkele keer

23%

23%

30%

30%

19%

25%

nee, nooit

62%

52%

51%

45%

43%

52%

4%

3%

3%

7%

4%

4%

ja, langdurig boven in de rug

onder in de rug

ellebogen

ja, regelmatig

8%

13%

12%

9%

16%

11%

ja, een enkele keer

23%

24%

20%

22%

21%

22%

nee, nooit

65%

59%

64%

62%

59%

63%

ja, langdurig

8%

9%

9%

15%

9%

10%

ja, regelmatig

16%

22%

21%

20%

24%

20%

ja, een enkele keer

33%

36%

32%

29%

32%

32%

nee, nooit

43%

34%

40%

37%

34%

38%

ja, langdurig

0%

1%

3%

5%

3%

2%

ja, regelmatig

3%

1%

4%

8%

3%

4%

ja, een enkele keer

5%

8%

8%

13%

14%

8%

92%

90%

85%

75%

80%

86%

1%

1%

3%

8%

10%

4%

nee, nooit ja, langdurig polsen/handen

heupen/dijen

ja, regelmatig

6%

10%

7%

13%

13%

9%

ja, een enkele keer

23%

16%

15%

19%

17%

18%

nee, nooit

70%

74%

76%

61%

60%

69%

ja, langdurig

1%

3%

3%

4%

5%

3%

ja, regelmatig

3%

3%

4%

10%

16%

6%

ja, een enkele keer

7%

8%

10%

17%

13%

11%

89%

86%

83%

68%

66%

81%

nee, nooit

knieën

enkels/voeten

ja, langdurig

2%

2%

3%

5%

12%

4%

ja, regelmatig

13%

10%

6%

20%

13%

12%

ja, een enkele keer

22%

16%

17%

17%

19%

19%

nee, nooit

63%

72%

73%

57%

56%

65%

ja, langdurig

3%

4%

4%

8%

6%

5%

ja, regelmatig

13%

11%

10%

21%

13%

13%

ja, een enkele keer

29%

16%

16%

19%

18%

20%

nee, nooit

55%

69%

71%

53%

63%

61%

73

Tabel B3.31 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw…… naar geslacht vrouw

nek

schouders

boven in de rug

onder in de rug

ellebogen

8%

4%

7%

ja, regelmatig

21%

11%

18%

ja, een enkele keer

25%

24%

24%

nee, nooit

46%

60%

51%

ja, langdurig

8%

3%

7%

ja, regelmatig

18%

11%

16%

ja, een enkele keer

26%

23%

25%

nee, nooit

47%

63%

53%

ja, langdurig

4%

4%

4%

ja, regelmatig

12%

8%

11%

ja, een enkele keer

24%

19%

22%

nee, nooit

60%

68%

63%

ja, langdurig

10%

8%

9%

ja, regelmatig

20%

19%

20%

ja, een enkele keer

33%

31%

32%

nee, nooit

37%

42%

39%

ja, langdurig

3%

1%

2%

ja, regelmatig

4%

3%

4%

ja, een enkele keer

8%

8%

8%

85%

88%

86%

ja, langdurig

4%

2%

4%

ja, regelmatig

11%

4%

9%

ja, een enkele keer

20%

15%

18%

nee, nooit

65%

79%

70%

4%

1%

3%

ja, langdurig heupen/dijen

knieën

enkels/voeten

74

totaal

ja, langdurig

nee, nooit

polsen/handen

man

7%

5%

6%

ja, een enkele keer

10%

10%

10%

nee, nooit

ja, regelmatig

79%

84%

81%

ja, langdurig

4%

4%

4%

ja, regelmatig

12%

13%

12%

ja, een enkele keer

17%

22%

18%

nee, nooit

68%

61%

65%

ja, langdurig

5%

3%

5%

ja, regelmatig

14%

12%

13%

ja, een enkele keer

21%

18%

20%

nee, nooit

59%

67%

62%

Tabel B3.32 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw….. naar aantal jaren werkzaam in sector

nek

schouders

onder in de rug

2 t/m 5

6 t/m 10

11 t/m 15

16 jaar of

2 jaar

jaar

jaar

jaar

langer

2%

7%

7%

7%

9%

7%

ja, regelmatig

13%

17%

12%

28%

19%

17%

ja, een enkele keer

21%

26%

21%

25%

29%

25%

nee, nooit

65%

50%

60%

39%

42%

51%

ja, langdurig

4%

7%

4%

6%

10%

7%

ja, regelmatig

7%

15%

15%

18%

21%

15%

ja, een enkele keer

26%

27%

22%

25%

24%

25%

nee, nooit

63%

51%

59%

51%

45%

53%

1%

6%

2%

6%

4%

4%

5%

10%

12%

16%

13%

11%

ja, een enkele keer

29%

22%

20%

18%

23%

22%

nee, nooit

ja, regelmatig

65%

63%

67%

60%

59%

63%

ja, langdurig

3%

12%

6%

11%

12%

10%

ja, regelmatig

17%

20%

21%

17%

24%

20%

ja, een enkele keer

31%

30%

34%

39%

30%

32%

nee, nooit

49%

39%

39%

34%

33%

39%

8%

5%

2%

1%

ja, langdurig ellebogen

ja, regelmatig

2%

5%

3%

5%

3%

4%

ja, een enkele keer

4%

9%

9%

7%

10%

8%

94%

85%

88%

80%

82%

86%

1%

3%

2%

9%

3%

3%

nee, nooit ja, langdurig polsen/handen

heupen/dijen

9%

9%

9%

10%

7%

9%

ja, een enkele keer

13%

21%

12%

15%

21%

18%

nee, nooit

ja, regelmatig

76%

67%

76%

65%

69%

70%

ja, langdurig

1%

2%

1%

7%

4%

3%

ja, regelmatig

2%

5%

4%

9%

10%

6%

ja, een enkele keer

3%

10%

10%

13%

17%

10%

94%

83%

85%

71%

69%

81%

4%

3%

3%

6%

4%

nee, nooit ja, langdurig knieën

enkels/voeten

totaal

ja, langdurig

ja, langdurig boven in de rug

korter dan

8%

12%

13%

15%

15%

12%

ja, een enkele keer

17%

18%

16%

20%

24%

19%

nee, nooit

ja, regelmatig

75%

66%

69%

62%

56%

65%

ja, langdurig

2%

5%

4%

6%

5%

5%

ja, regelmatig

12%

15%

10%

10%

16%

13%

ja, een enkele keer

23%

22%

16%

21%

18%

20%

nee, nooit

63%

58%

71%

63%

61%

62%

75

Tabel B3.33 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw….. naar soort dienstverband parttime, fulltime

nek

schouders

boven in de rug

onder in de rug

ellebogen

enkels/voeten

76

totaal

5%

7%

9%

5%

7%

18%

16%

20%

11%

18%

ja, een enkele keer

28%

24%

23%

25%

25%

nee, nooit

49%

53%

48%

59%

50%

ja, langdurig

4%

9%

8%

5%

7%

ja, regelmatig

17%

11%

17%

11%

16%

ja, een enkele keer

25%

21%

28%

23%

25%

nee, nooit

54%

58%

47%

61%

52%

ja, langdurig

4%

7%

3%

4%

4%

ja, regelmatig

13%

5%

13%

7%

11%

ja, een enkele keer

21%

29%

22%

19%

22%

nee, nooit

63%

59%

61%

70%

63%

ja, langdurig

10%

11%

8%

10%

9%

ja, regelmatig

23%

13%

21%

15%

20%

ja, een enkele keer

31%

43%

31%

31%

32%

nee, nooit

36%

32%

40%

45%

38%

ja, langdurig

1%

2%

4%

1%

2%

ja, regelmatig

2%

1%

6%

1%

4%

ja, een enkele keer

9%

11%

7%

5%

8%

87%

85%

83%

93%

86%

2%

2%

6%

2%

4%

7%

9%

12%

6%

9%

ja, een enkele keer

15%

18%

17%

28%

18%

nee, nooit

77%

70%

65%

65%

69%

5%

1%

3%

ja, regelmatig

ja, langdurig

knieën

hulpkracht

ja, regelmatig

ja, langdurig

heupen/dijen

vast

ja, langdurig

nee, nooit

polsen/handen

flexitime

2% 4%

5%

9%

2%

6%

ja, een enkele keer

12%

14%

9%

8%

11%

nee, nooit

ja, regelmatig

82%

82%

77%

90%

81%

ja, langdurig

4%

3%

4%

3%

4%

ja, regelmatig

14%

6%

12%

13%

12%

ja, een enkele keer

18%

22%

19%

19%

19%

nee, nooit

64%

68%

65%

66%

65%

ja, langdurig

3%

2%

6%

4%

4%

ja, regelmatig

13%

18%

12%

15%

14%

ja, een enkele keer

16%

29%

19%

25%

20%

nee, nooit

68%

51%

63%

56%

62%

Tabel B3.34 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw…..… naar functie

techniek en

nek

schouders

onder in de rug

knieën

enkels/voeten

maak, hore-

de/staf of

heid

logistiek

9%

8%

6%

8%

7%

7%

ja, regelmatig

10%

22%

16%

19%

17%

19%

18%

ja, een enkele keer

21%

27%

22%

24%

24%

30%

25%

nee, nooit

zwembad ca of winkel administratie

Totaal

67%

42%

55%

51%

50%

43%

50%

ja, langdurig

1%

7%

9%

8%

8%

6%

7%

ja, regelmatig

12%

17%

16%

16%

13%

19%

15%

ja, een enkele keer

27%

32%

22%

23%

28%

23%

25%

nee, nooit

60%

44%

53%

54%

52%

52%

52%

4%

6%

2%

3%

7%

4%

4%

8%

17%

14%

10%

9%

11%

11%

ja, een enkele keer

24%

18%

23%

22%

27%

17%

22%

nee, nooit

ja, regelmatig

65%

59%

62%

66%

58%

68%

63%

ja, langdurig

7%

10%

6%

13%

10%

8%

10%

ja, regelmatig

24%

18%

17%

20%

21%

19%

20%

ja, een enkele keer

28%

27%

47%

32%

33%

28%

32%

nee, nooit

40%

45%

30%

35%

36%

46%

38%

1%

5%

3%

3%

1%

2%

2%

4%

1%

2%

5%

5%

3%

4%

ja, een enkele keer

12%

6%

13%

7%

8%

8%

8%

nee, nooit

83%

89%

82%

84%

87%

88%

86%

1%

3%

6%

4%

4%

2%

4%

ja, regelmatig

1%

8%

16%

7%

12%

7%

9%

ja, een enkele keer

20%

18%

23%

12%

23%

17%

18%

nee, nooit

77%

71%

56%

76%

62%

74%

69%

3%

2%

5%

4%

2%

3%

3%

ja, regelmatig

ja, langdurig heupen/dijen

recreatie/ver- leidinggeven-

2%

ja, langdurig polsen/handen

maak en

groen

ja, langdurig ellebogen

schoon-

en veilig-

ja, langdurig

ja, langdurig boven in de rug

ontvangst

4%

3%

9%

8%

5%

5%

6%

ja, een enkele keer

16%

10%

11%

11%

12%

6%

10%

nee, nooit

78%

85%

76%

77%

82%

85%

81%

ja, langdurig

6%

1%

7%

4%

3%

2%

4%

ja, regelmatig

13%

8%

7%

16%

14%

9%

12%

ja, een enkele keer

20%

11%

19%

25%

19%

9%

19%

nee, nooit

61%

80%

67%

55%

63%

80%

65%

ja, regelmatig

ja, langdurig

3%

3%

8%

8%

5%

2%

5%

ja, regelmatig

11%

13%

11%

12%

20%

8%

13%

ja, een enkele keer

13%

16%

9%

24%

31%

10%

20%

nee, nooit

73%

67%

72%

56%

44%

80%

62%

77

Tabel B3.35 Had u de afgelopen 12 maanden last van uw….. naar type bedrijf bungalowpark

Nek

schouders

boven in de rug

onder in de rug

ellebogen

polsen/handen

heupen/dijen

knieën

enkels/voeten

ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit ja, langdurig ja, regelmatig ja, een enkele keer nee, nooit

9% 16% 26% 50% 8% 16% 24% 53% 4% 13% 23% 60% 10% 19% 33% 38% 2% 2% 8% 87% 4% 10% 20% 65% 2% 5% 9% 84% 4% 10% 17% 69% 4% 15% 17% 64%

groepsaccamping commodatie

4% 13% 22% 61% 6% 13% 21% 60% 3% 11% 22% 64% 11% 18% 30% 41% 1% 3% 6% 90% 3% 6% 18% 73% 2% 4% 11% 83% 4% 11% 15% 69% 2% 15% 19% 65%

8% 8% 32% 53% 6% 8% 25% 62% 6% 10% 24% 61% 10% 15% 33% 42% 7% 4% 89% 4% 8% 27% 61% 6% 8% 6% 80% 2% 6% 12% 80% 2% 11% 17% 70%

Zweminrichting

ander type bedrijf

7% 21% 24% 48% 6% 17% 28% 49% 4% 10% 23% 62% 10% 21% 30% 38% 3% 5% 8% 84% 4% 8% 18% 70% 3% 7% 11% 79% 3% 14% 22% 60% 7% 12% 21% 61%

6% 26% 29% 39% 6% 17% 28% 49% 4% 8% 26% 62% 8% 19% 34% 39% 3% 7% 90% 1% 11% 22% 66% 3% 1% 6% 90% 1% 13% 14% 72% 5% 9% 24% 61%

Totaal

7% 17% 25% 51% 7% 15% 25% 53% 4% 11% 23% 63% 10% 20% 32% 39% 2% 4% 8% 86% 4% 8% 18% 70% 3% 6% 11% 81% 4% 12% 19% 65% 5% 13% 20% 62%

Tabel B3.36 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar geslacht vrouw ja, geheel ja, gedeeltelijk misschien nee Totaal

78

man

totaal

Aantal 72 213 170 160

% 12% 35% 28% 26%

Aantal 34 89 92 109

% 10% 27% 28% 34%

Aantal 106 302 262 269

% 11% 32% 28% 29%

615

100%

324

100%

939

100%

Tabel B3.37 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar leeftijd jonger dan 25 25 t/m 34 jaar 35 t/m 44 jaar 45 t/m 54 jaar

Aantal

% Aantal

% Aantal

% Aantal

55 en ouder

% Aantal

Totaal

% Aantal

%

ja, geheel

21

8%

26

15%

23

11%

31

15%

11

10%

112

11%

ja, gedeeltelijk misschien nee

87 65 90

33% 25% 34%

59 46 47

33% 26% 26%

65 63 64

30% 29% 30%

69 70 42

33% 33% 20%

40 31 31

35% 27% 27%

320 275 274

33% 28% 28%

Totaal

263 100%

178 100%

215 100%

212 100%

113 100%

981 100%

Tabel B3.38 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar functie horeca, winkel, recreatie/ leidinggevend, zwembad vermaak administratie

techniek en groen

ontvangst en veiligheid

schoonmaak en logistiek

ja, geheel

14%

5%

12%

13%

12%

10%

11%

ja, gedeeltelijk

26%

34%

30%

33%

36%

31%

33%

misschien

34%

36%

34%

22%

24%

31%

28%

nee totaal

totaal

26%

24%

24%

32%

28%

28%

28%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B3.39 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar jaren in sector werkzaam

ja, geheel

Korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 9 jaar 10 t/m 15 jaar

16 of langer

totaal

9%

10%

12%

9%

15%

11%

ja, gedeeltelijk

29%

36%

28%

32%

32%

33%

misschien

23%

24%

30%

34%

34%

28%

nee totaal

39%

30%

30%

24%

20%

28%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B3.40 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar jaren bij bedrijf werkzaam

ja, geheel

korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 9 jaar 10 t/m15 jaar

16 of langer

totaal

8%

12%

11%

10%

13%

11%

ja, gedeeltelijk

28%

35%

31%

31%

33%

33%

misschien

25%

25%

30%

35%

34%

28%

nee totaal

39%

28%

29%

23%

19%

28%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B3.41 Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk naar omvang dienstverband 0 uur ja, geheel

1 tot 12 uur

12 tot 20 uur

20 tot 32 uur

32 tot 36 uur

36 tot 40 uur

Totaal

3%

5%

12%

13%

16%

16%

12%

ja, gedeeltelijk

36%

31%

33%

40%

42%

28%

33%

misschien

24%

25%

28%

27%

21%

32%

28%

nee totaal

36%

38%

26%

20%

21%

24%

27%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

79

80

Bijlage 4 Agressie en geweld Tabel B4.1 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie verblijfsrecreatie aantal 563 35 1 4 1 604

afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren totaal

% 93% 6% 0% 1% 0% 100%

zweminrichtingen aantal 393 40 6

% 89% 9% 1%

3 442

1% 100%

totaal aantal 956 75 7 4 4 1046

% 91% 7% 1% 0% 0% 100%

Tabel B4.2 Daders laatste keer lichamelijke agressie verblijfsrecreatie niet van toepassing klanten/gasten collega's en/of leiding overig totaal

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

576 31 4 5 613

94% 5% 1% 1% 100%

395 47 1 2 443

89% 11% 0% 0% 100%

971 78 5 7 1056

92% 7% 0% 1% 100%

Tabel B4.3 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd verblijfsrecreatie afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren totaal

zweminrichtingen

TOTAAL

aantal

%

aantal

%

aantal

%

541 47 5 2 4 599

90% 8% 1% 0% 1% 100%

363 58 7 7 3 438

83% 13% 2% 2% 1% 100%

904 105 12 9 7 1037

87% 10% 1% 1% 1% 100%

Tabel B4.4 Daders laatste keer bedreiging verblijfsrecreatie

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

niet van toepassing klanten/gasten

555 49

91% 8%

366 71

83% 16%

921 120

88% 11%

collega's en/of leiding overig totaal

6 5 612

1% 1% 100%

4 1 440

1% 0% 100%

10 6 1052

1% 1% 100%

Tabel B4.5 Kengetal blootstelling aan lichamelijke agressie/ serieus bedreiging verblijfsrecreatie false true totaal

zweminrichtingen

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

549

87%

359

80%

908

84%

81

13%

90

20%

171

16%

630

100%

449

100%

1079

100%

81

Tabel B4.6 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag

afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren iedere week één of meerdere keren totaal

verblijfsrecreatie zweminrichtingen aantal % aantal % 350 58% 207 47% 144 24% 114 26% 21 3% 28 6% 30 5% 28 6% 41 7% 36 8% 18 3% 25 6% 604 100% 438 100%

totaal aantal % 557 53% 258 25% 49 5% 58 6% 77 7% 43 4% 1042 100%

verblijfsrecreatie zweminrichtingen aantal % aantal % 366 59% 211 48% 190 31% 207 47% 72 12% 26 6% 5 1% 7 2% 616 100% 438 100%

totaal aantal % 577 55% 397 38% 98 9% 12 1% 1054 100%

Tabel B4.7 Daders laatste keer lastig gedrag

niet van toepassing klanten/gasten collega's en/of leiding overig totaal

Tabel B4.8 Letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld tijdens het werk Percentages van de werknemers die het afgelopen jaar een of meerdere keren lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging hebben meegemaakt

verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld:- licht letsel opgelopen

nee ja n.v.t.

65% 6% 29%

83% 3% 13%

75% 5% 21%

- ernstig letsel opgelopen (steekwond, botbreuk, bewusteloosheid, kneuzingen etc) in uw werk?

nee n.v.t.

72% 28%

87% 13%

80% 20%

heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk:- wel eens verzuimd van uw werk?

nee ja n.v.t.

77% 1% 22%

85% 6% 9%

81% 4% 15%

- langer dan 4 weken verzuimd van uw werk?

nee ja

77% 1%

90% 1%

84% 1%

n.v.t.

22%

9%

15%

nee ja n.v.t.

57% 19% 23%

60% 31% 9%

59% 26% 16%

- langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd nee in uw werk? ja n.v.t.

72% 4% 24%

86% 5% 9%

80% 4% 16%

- uw plezier in het werk verloren?

nee ja n.v.t.

63% 15% 22%

56% 36% 8%

59% 27% 14%

- serieus overwogen van baan te veranderen?

nee ja n.v.t.

59% 19% 22%

64% 28% 8%

62% 24% 15%

- wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk?

82

Tabel B4.8 Letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld tijdens het werk (Vervolg) Percentages van de werknemers die het afgelopen jaar een of meerdere keren lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging hebben meegemaakt

bent u de afgelopen 12 maanden vaak op uw hoede voor agressie en geweld in uw werk? - last van beelden en herinneringen erover, die u niet van u af kunt zetten - bepaalde plaatsen, taken of personen moeten mijden omdat u er angstig van wordt - er niet aan willen denken en/ of er niet over willen praten - schrikreacties bij gebeurtenissen, die lijken op het agressie- en of geweldsincident - neerslachtigheid, als u eraan denkt of er aan herinnerd wordt

nee ja n.v.t. nee ja n.v.t. nee ja n.v.t. nee ja n.v.t. nee ja n.v.t. nee ja n.v.t.

verblijfsrecreatie zweminrichtingen 45% 30% 38% 61% 17% 8% 75% 78% 5% 11% 20% 10% 67% 78% 15% 11% 18% 10% 71% 80% 12% 9% 17% 10% 78% 79% 4% 10% 18% 10% 67% 76% 15% 14% 18% 10%

totaal 37% 50% 13% 77% 9% 15% 73% 13% 14% 76% 10% 13% 79% 7% 14% 72% 15% 14%

Tabel 4.9 Kengetal beperkingen door agressie en geweld verblijfsrecreatie zweminrichting false true totaal

totaal

aantal

%

aantal

%

aantal

%

65 16 81

80% 19% 100%

60 30 90

67% 34% 100%

125 46 171

73% 27% 100%

Tabel 4.10 Kengetal posttraumatische klachten door agressie en geweld verblijfsrecreatie zweminrichting aantal 71 10 81

false true totaal

% 88% 12% 100%

aantal 76 14 90

% 84% 15% 100%

totaal aantal 147 24 171

% 86% 14% 100%

Tabel B4.11 Maatregelen verblijfsrecreatie zweminrichtingen

totaal

heeft werkgever maatregelen genomen om agressie en geweld te voorkomen/verminderen

nee ja weet niet

26% 25% 49%

15% 50% 35%

21% 36% 43%

heeft u informatie gekregen over wat te doen

nee ja weet niet

40% 35% 25%

31% 53% 16%

36% 43% 21%

nee ja

55% 21%

43% 40%

50% 29%

weet niet

23%

17%

21%

wilt u een cursus omgaan met agressie en geweld volgen

83

Tabel B4.12 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie naar geslacht vrouw aantal 614 37 4 655

niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

man aantal 297 34 11 342

% 94% 6% 1% 100%

totaal aantal 911 71 15 997

% 87% 10% 3% 100%

% 91% 7% 2% 100%

Tabel B4.13 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie naar functie techniek en groen

ontvangst en veiligheid

schoonmaak en logistiek

88% 9% 3% 103

90% 8% 2% 131

98% 2%

Niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

horeca, winkel, recreatie leidinggevend/ zwembad /vermaak administratie

86% 10% 3% 260

105

95% 5%

95% 5%

258

170

totaal 91% 7% 1% 1054

Tabel B4.14 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie naar soort dienstverband fulltime niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

aantal 272 28 7

flexitime

% aantal 89% 120 9% 8 2%

307 100%

parttime, vast

% aantal 94% 395 6% 27 6

128 100%

hulpkracht

% Aantal 92% 129 6% 8 1% 1

428 100%

totaal

% Aantal 93% 916 6% 71 1% 14

138 100%

% 92% 7% 1%

1001 100%

Tabel B4.15 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie naar type bedrijf

Niet 1 keer 2 keer of vaker N Totaal

bungalowpark 95% 4% 1% 375 100%

camping 91% 8% 1% 299 100%

groepsaccommodatie

zweminrichting

ander bedrijf

97% 1% 1% 72 100%

89% 9% 2% 470 100%

93% 7% 99 100%

Totaal 92% 7% 1% 1029 100%

Tabel B4.16 Afgelopen 12 maanden lichamelijke agressie naar omvang organisatie niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

1 t/m 4 88% 10% 1% 77

5 /m 9 92% 8% 137

10 /m 19 93% 6% 2% 197

20 t/m 49 90% 8% 2% 339

50 t/m 99 90% 8% 2% 149

100 of meer 95% 4% 1% 139

Tabel B4.17 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd naar geslacht vrouw niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

84

man

totaal

aantal 586

% 90%

aantal 280

% 83%

aantal 866

% 88%

54 9

8% 1%

42 17

12% 5%

96 26

10% 3%

649

100%

339

100%

988

100%

totaal 91% 7% 1% 1038

Tabel B4.18 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd techniek en groen

ontvangst en veiligheid

schoonmaak en logistiek

86% 9% 5% 103

81% 15% 5% 131

99% 1%

niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

horeca, winkel, recreatie leidinggevend/ zwembad /vermaak administratie

80% 16% 5% 257

95

93% 6% 1% 254

90% 8% 1% 167

totaal

87% 10% 3% 1034

Tabel B4.19 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd naar soort dienstverband fulltime aantal

flexitime parttime, vast

% aantal

niet 1 keer 2 keer of vaker

256 34 16

totaal

306 100%

84% 11% 5%

113 11 3

% aantal 89% 9% 2%

127 100%

372 43 6

hulpkracht

% Aantal 88% 10% 1%

421 100%

128 9 1

totaal

% Aantal 93% 7% 1%

138 100%

869 97 26

% 88% 10% 3%

992 100%

Tabel B4.20 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd naar type bedrijf

Niet 1 keer 2 keer of vaker N totaal

bungalowpark

camping

groepsaccommodatie

zweminrichting

ander bedrijf

Totaal

89% 9% 2% 373 100%

90% 9% 2% 297 100%

91% 6% 3% 70 100%

82% 13% 4% 467 100%

88% 11% 1% 98 100%

87% 10% 3% 1020 100%

Tabel B4.21 Afgelopen 12 maanden serieus bedreigd naar omvang organisatie niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 t/m 99

100 of meer

totaal

91% 8% 1% 77

89% 10% 1% 136

91% 7% 2% 194

85% 11% 4% 336

82% 14% 4% 147

88% 10% 2% 139

87% 10% 3% 1029

% 54% 27% 20% 100%

totaal Aantal 534 246 175 955

% 56% 26% 18% 100%

Tabel B4.22 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag naar geslacht

Niet 1 keer 2 keer of vaker Totaal

vrouw aantal 361 160 111 632

% 57% 25% 18% 100%

man aantal 173 86 64 323

Tabel B4.23 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag naar functie techniek en groen

niet 1 keer 2 keer of vaker totaal

69% 18% 13% 100

ontvangst en schoonmaak en veiligheid logistiek

47% 31% 22% 125

79% 15% 6% 95

horeca, winkel, recreatie leidinggevend/ administratie zwembad /vermaak

40% 33% 28% 236

53% 29% 17% 248

70% 16% 14% 165

85

totaal 56% 26% 18% 996

Tabel B4.24 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag naar soort dienstverband fulltime

flexitime

aantal

% aantal

niet 1 keer 2 keer of vaker

168 64 59

58% 22% 20%

totaal

291 100%

68 29 24

parttime, vast % aantal

56% 24% 20%

121 100%

hulpkracht

% Aantal

232 111 68

56% 27% 17%

411 100%

64 44 25

totaal % Aantal

48% 33% 19%

133 100%

532 248 176

% 56% 26% 18%

956 100%

Tabel B4.25 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag naar type bedrijf

bungalowpark

camping

groepsaccommodatie

zweminrichting

ander bedrijf

totaal

niet 1 keer

60% 25%

58% 24%

64% 21%

49% 28%

61% 24%

56% 26%

2 keer of vaker

15%

17%

14%

23%

15%

19%

N totaal

363

289

70

443

93

982

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B4.26 Afgelopen 12 maanden lastig gedrag naar omvang organisatie 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 t/m 99

100 of meer

totaal

niet

76%

61%

59%

48%

51%

57%

56%

1 keer

15%

28%

26%

31%

23%

19%

26%

9%

10%

15%

21%

26%

23%

19%

74

134

190

321

138

134

991

2 keer of vaker totaal

Tabel B4.27 Maatregelen werkgever naar type bedrijf

bungalowpark

camping

groepsaccommodatie

Zweminrichting

Ander typebedrijf

totaal

nee

25%

24%

24%

16%

17%

21%

ja

21%

30%

24%

49%

32%

36%

weet niet

54%

46%

52%

35%

51%

43%

353

290

66

457

94

983

100%

100%

100%

100%

100%

100%

totaal

Tabel B4.28 Maatregelen werkgever naar omvang organisatie 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 t/m 99

100 of meer

Totaal

nee

43%

29%

20%

18%

13%

21%

21%

ja

21%

28%

34%

44%

40%

28%

36%

weet niet

36%

43%

46%

38%

46%

51%

43%

N Totaal

86

67

137

191

327

141

130

993

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B4.29 Informatie van werkgever incident lichamelijke agressie 1 keer 2 keer of vaker

niet

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

Aantal

%

nee ja weet niet

330 378 202

36% 42% 22%

26 40 6

36% 56% 8%

5 9 1

33% 60% 7%

361 427 209

36% 43% 21%

totaal

910

100%

72

100%

15

100%

997

100%

Tabel B4.30 Informatie van werkgever incident serieuze bedreiging niet

1 keer

2 keer of vaker

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

Aantal

%

nee ja weet niet

318 349 193

37% 41% 22%

31 60 12

30% 58% 12%

11 15 2

39% 54% 7%

360 424 207

36% 43% 21%

totaal

860

100%

103

100%

28

100%

991

100%

Tabel B4.31 Informatie van werkgever incident lastig gedrag 1 keer 2 keer of vaker

niet

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

Aantal

%

nee ja weet niet

203 186 133

39% 36% 25%

85 122 46

34% 48% 18%

59 102 22

32% 56% 12%

347 410 201

36% 43% 21%

totaal

522

100%

253

100%

183

100%

958

100%

Tabel B4.32 Informatie van werkgever naar type bedrijf

bungalowpark

groepsaccommodatie

camping

zweminrichting ander type bedrijf

totaal

nee

37%

40%

40%

31%

41%

36%

ja

36%

37%

32%

52%

38%

43%

weet niet

28%

23%

28%

17%

22%

21%

N totaal

356

290

68

461

96

993

100%

100%

100%

100%

100%

100%

Tabel B4.33 Informatie van werkgever naar omvang organisatie 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 t/m 99

100 of meer

totaal

nee

55%

40%

36%

34%

32%

33%

36%

ja

26%

35%

44%

49%

43%

42%

43%

weet niet

19%

25%

21%

17%

25%

25%

21%

67

137

191

327

141

130

993

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

N totaal

87

Tabel B4.34 Wilt u een cursus omgaan met agressie en geweld volgen? incident met lichamelijke agressie niet

1 keer

2 keer of vaker

totaal

aantal

%

aantal

%

Aantal

%

Aantal

%

Nee

458

51%

28

38%

3

21%

489

50%

Ja weet niet

246 191

27% 21%

36 10

49% 14%

9 2

64% 14%

291 203

30% 21%

totaal

895

100%

74

100%

14

100%

983

100%

Tabel B4.35 Wilt u een cursus omgaan met agressie en geweld volgen? incident met serieuze bedreiging niet

1 keer

2 keer of vaker % Aantal

totaal

aantal

%

aantal

% Aantal

nee

448

53%

29

28%

10

36%

487

50%

%

ja

222

26%

51

50%

16

57%

289

30%

weet niet

177

21%

23

22%

2

7%

202

21%

totaal

847

100%

103

100%

28

100%

978

100%

Tabel B4.36 Wilt u een cursus omgaan met agressie en geweld volgen? incident met lastig gedrag niet

1 keer

2 keer of vaker % Aantal

totaal

aantal

%

aantal

% Aantal

nee

297

58%

115

46%

63

35%

475

50%

%

ja weet niet

103 115

20% 22%

84 50

34% 20%

84 31

47% 17%

271 196

29% 21%

totaal

515

100%

249

100%

178

100%

942

100%

Tabel B4.37 Wilt u een cursus volgen naar type bedrijf groepsaccommodatie zweminrichting

ander type bedrijf

totaal

44%

54%

50%

12%

39%

24%

29%

23%

26%

18%

21%

21%

283

66

456

94

979

100%

100%

100%

100%

100%

bungalowpark

camping

nee

54%

55%

62%

ja

22%

22%

weet niet

24% 356 100%

N totaal

Tabel B4.38 Wilt u een cursus volgen naar omvang organisatie 1 t/m 4

5 t/m 9

10 t/m 19

20 t/m 49

50 t/m 99

100 of meer

totaal

nee

66%

55%

55%

43%

47%

53%

50%

ja

18%

26%

23%

40%

29%

23%

29%

weet niet

16%

20%

23%

18%

24%

24%

21%

67

137

191

327

141

130

993

100%

100%

100%

100%

100%

100%

100%

N totaal

88

Bijlage 5 Fysische werkomstandigheden Tabel B5.1 Oordeel werkomgeving zweminrichtingen

totaal

altijd

4%

10%

vaak soms

23% 49%

35% 40%

nooit

23%

15%

altijd vaak soms nooit

9% 23% 44% 23%

16% 30% 37% 17%

altijd vaak

9% 17%

5% 9%

soms nooit

32% 42%

28% 58%

altijd

3%

2%

vaak soms

8% 28%

5% 29%

nooit

62%

63%

te veel chloor

altijd vaak soms nooit

8% 12% 46% 34%

4% 7% 29% 59%

te vochtig

altijd vaak soms nooit

26% 22% 27% 25%

12% 13% 25% 49%

te koud

altijd vaak soms nooit

1% 7% 27% 65%

1% 5% 32% 62%

te warm

altijd vaak soms nooit

27% 33% 33% 7%

16% 27% 40% 17%

altijd

12%

7%

vaak

26%

19%

soms

47%

42%

nooit

15%

32%

temperatuur werkplek goed

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

benauwde omgeving

89

Tabel B5.2 Getroffen maatregelen door werkgever zweminrichtingen

totaal

temperatuur goed te regelen

nee ja weet niet

57% 19% 23%

52% 30% 17%

ventilatieroosters aanwezig

nee ja weet niet

23% 58% 19%

25% 58% 18%

nee ja

12% 62%

28% 45%

weet niet

26%

27%

nee

10%

26%

ja weet niet

62% 28%

45% 29%

nee ja weet niet

38% 20% 42%

39% 22% 39%

nee bedrijf doet voldoende voor prettig binja nenklimaat weet niet

33%

31%

44% 23%

45% 24%

nee bedrijf doet voldoende om geluidsoverja last te beperken weet niet

19% 49% 32%

15% 54% 31%

nee bedrijf doet voldoende om blootstelling ja aan chloor te beperken weet niet

16%

10%

58%

57%

25%

33%

aanvoer lucht mechanisch geregeld

afvoer lucht mechanisch geregeld

voorzien van geluidsisolatie

Tabel B5.3 Temperatuur op werkplek is goed naar functie zwembad personeel Altijd vaak soms nooit totaal

aantal 6 45 123 57 231

% 3% 20% 53% 25% 100%

overig personeel aantal 13 59 95 45 212

% 6% 28% 45% 21% 100%

Tabel B5.4 Ventilatie op werkplek is goed naar functie zwembad personeel altijd vaak soms nooit totaal

90

aantal 17 54 105 53 229

overig personeel % 7% 24% 46% 23% 100%

aantal 24 49 90 48 211

% 11% 23% 43% 23% 100%

Tabel B5.5 Last van galm van geluid naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

aantal

%

altijd

25

11%

16

8%

vaak

58

25%

17

8%

soms

80

35%

59

28%

nooit

68

29%

117

56%

totaal

231

100%

211

100%

Tabel B5.6 Lawaai van machines naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

aantal

%

altijd

6

3%

5

2%

vaak

21

9%

12

6%

soms

65

29%

57

27%

nooit

135

60%

134

64%

totaal

227

100%

208

100%

Tabel B5.7 Last van te veel chloor naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

aantal

%

altijd

22

10%

14

7%

vaak

39

17%

15

7%

soms

128

56%

73

35%

nooit

39

17%

108

51%

totaal

228

100%

210

100%

Tabel B5.8 Te koud naar functie zwembad personeel aantal

overig personeel %

aantal

% 1%

altijd

2

1%

2

vaak

24

11%

7

3%

soms

65

29%

53

26%

nooit

137

60%

145

70%

totaal

228

100%

207

100%

Tabel B5.9 Te warm naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

aantal

%

altijd

66

28%

55

26%

vaak

84

36%

65

31%

soms

70

30%

75

35%

nooit

12

5%

18

9%

totaal

232

100%

213

100%

91

Tabel B5.10 Te benauwd naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

AANTAL

%

31

13%

22

11%

vaak

65

28%

51

24%

soms

105

45%

101

48%

altijd

nooit

31

13%

35

17%

totaal

232

100%

209

100%

Tabel B5.11 Temperatuur goed te regelen naar functie zwembad personeel nee

overig personeel

aantal

%

aantal

%

125

54%

129

61%

ja

45

19%

41

20%

weet niet

62

27%

40

19%

232

100%

210

100%

totaal

Tabel B5.12 Voorzien van geluidsisolatie naar functie zwembad personeel

overig personeel

aantal

%

aantal

%

nee

82

36%

84

41%

ja

51

23%

35

17%

weet niet

93

41%

88

43%

226

100%

207

100%

totaal

Tabel B5.13 bedrijf doet voldoende voor prettig binnenklimaat naar functie zwembad personeel nee ja weet niet totaal

overig personeel

aantal

%

aantal

%

78

34%

67

32%

101

44%

90

43%

49

22%

54

26%

228

100%

211

100%

Tabel B5.14 bedrijf doet voldoende om geluidsoverlast te beperken naar functie zwembad personeel nee ja weet niet totaal

92

overig personeel

aantal

%

aantal

%

48

21%

34

16%

110

49%

103

50%

69

30%

70

34%

227

100%

207

100%

Tabel B5.15 Oordeel over werkomgeving naar geslacht vrouw temperatuur werkplek goed

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

te veel chloor

te vochtig

te koud

te warm

benauwde omgeving

man

totaal

altijd

3%

7%

5%

vaak

23%

24%

23%

soms

53%

42%

49%

nooit

21%

27%

23%

altijd

8%

12%

9%

vaak

22%

26%

23%

soms

45%

46%

45%

nooit

25%

17%

22%

altijd

6%

17%

9%

vaak

15%

21%

17%

soms

35%

23%

32%

nooit

43%

39%

42%

altijd

2%

3%

3%

vaak

6%

13%

8%

soms

28%

26%

28%

nooit

64%

58%

62%

altijd

7%

12%

8%

vaak

13%

11%

13%

soms

44%

50%

45%

nooit

36%

27%

34%

altijd

23%

32%

26%

vaak

23%

20%

22%

soms

28%

27%

28%

nooit

27%

20%

25%

altijd

1%

1%

1%

vaak

7%

8%

7%

soms

28%

24%

27%

nooit

64%

67%

65%

altijd

26%

29%

27%

vaak

35%

30%

34%

soms

31%

35%

32%

nooit

7%

6%

7%

altijd

12%

10%

12%

vaak

28%

25%

27%

soms

46%

48%

46%

nooit

15%

16%

15%

93

Tabel B5.16 Oordeel over werkomgeving naar leeftijd jonger dan 25 temperatuur werkplek goed

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

te veel chloor

te vochtig

te koud

te warm

benauwde omgeving

94

25 t/m 34 jaar

35 t/m 44 jaar

45 t/m 54 jaar

55 en ouder

totaal

altijd

2%

2%

4%

5%

12%

4%

vaak

27%

24%

23%

24%

14%

23%

soms

48%

53%

48%

46%

58%

49%

nooit

23%

21%

25%

25%

16%

23%

altijd

11%

6%

8%

11%

10%

9%

vaak

23%

27%

26%

21%

21%

24%

soms

48%

45%

41%

44%

45%

44%

nooit

19%

21%

25%

25%

24%

23%

altijd

6%

13%

7%

13%

10%

9%

vaak

17%

15%

15%

18%

26%

17%

soms

25%

31%

38%

36%

21%

32%

nooit

53%

41%

40%

34%

43%

42%

altijd

1%

3%

4%

4%

vaak

8%

6%

7%

10%

5%

8%

soms

25%

29%

22%

32%

35%

28%

nooit

66%

61%

67%

54%

60%

62%

altijd

6%

10%

6%

13%

5%

8%

vaak

15%

17%

10%

7%

22%

12%

soms

43%

43%

48%

49%

41%

46%

nooit

36%

30%

36%

31%

32%

33%

altijd

28%

32%

17%

27%

33%

26%

vaak

15%

22%

24%

26%

23%

22%

soms

27%

21%

33%

27%

20%

27%

nooit

29%

25%

27%

19%

25%

25%

2%

1%

2%

altijd

3%

1%

vaak

6%

11%

5%

8%

8%

7%

soms

20%

27%

32%

31%

23%

27%

nooit

74%

60%

62%

59%

69%

65%

altijd

25%

30%

25%

29%

30%

27%

vaak

34%

33%

39%

31%

26%

34%

soms

36%

27%

30%

33%

35%

32%

nooit

5%

10%

6%

7%

9%

7%

altijd

12%

16%

11%

12%

12%

12%

vaak

21%

24%

30%

29%

29%

27%

soms

58%

43%

46%

39%

44%

46%

nooit

10%

17%

14%

20%

15%

15%

Tabel B5.17 Oordeel over werkomgeving naar aantal jaren werkzaam in sector

temperatuur werkplek goed

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

te veel chloor

te vochtig

te koud

korter dan 2

2 t/m 5 jaar

altijd

8%

2%

vaak

54%

soms

27%

nooit

11 t/m 15 jaar

16 of langer

totaal

5%

4%

5%

4%

19%

34%

16%

17%

23%

56%

40%

51%

51%

50%

11%

22%

22%

29%

28%

23%

altijd

27%

6%

11%

8%

6%

9%

vaak

30%

20%

32%

26%

18%

23%

soms

35%

52%

38%

38%

45%

45%

nooit

8%

22%

20%

28%

31%

23%

altijd

5%

7%

11%

10%

14%

10%

vaak

5%

15%

11%

24%

26%

17%

Soms

16%

34%

40%

29%

31%

32%

nooit

73%

44%

38%

37%

30%

41%

altijd

3%

3%

5%

3%

vaak

3%

5%

9%

8%

12%

8%

soms

14%

23%

34%

46%

30%

28%

nooit

81%

69%

56%

46%

53%

62%

6%

11%

8%

14%

8%

vaak

3%

12%

14%

16%

13%

12%

soms

24%

46%

45%

59%

49%

46%

nooit

73%

36%

31%

16%

24%

33%

altijd

6%

27%

26%

25%

31%

26%

vaak

8%

21%

25%

29%

26%

23%

soms

31%

27%

26%

25%

29%

28%

nooit

56%

25%

23%

20%

15%

24%

2%

1%

altijd

altijd

3%

vaak

te warm

benauwde omgeving

6 t/m 10 jaar

6%

8%

8%

9%

7%

soms

22%

24%

32%

26%

32%

27%

nooit

78%

70%

57%

66%

57%

65%

altijd

11%

25%

24%

35%

35%

28%

vaak

19%

39%

30%

35%

33%

34%

soms

49%

31%

38%

25%

28%

32%

nooit

22%

5%

8%

4%

4%

6%

altijd

5%

10%

15%

18%

13%

12%

vaak

14%

27%

22%

31%

32%

27%

soms

49%

52%

45%

35%

43%

47%

nooit

32%

10%

18%

16%

12%

15%

95

Tabel B5.18 Oordeel over werkomgeving naar aantal jaren werkzaam bij bedrijf

temperatuur werkplek goed

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

te veel chloor

te vochtig

te koud

te warm

benauwde omgeving

96

korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 10 jaar

11 t/m 15 jaar

16 of langer

Totaal

altijd

6%

2%

6%

4%

5%

4%

vaak

49%

22%

25%

18%

14%

24%

soms

35%

52%

47%

52%

53%

49%

nooit

10%

24%

22%

26%

28%

23%

altijd

25%

5%

11%

12%

5%

9%

vaak

31%

24%

25%

20%

19%

23%

soms

33%

48%

43%

37%

49%

45%

nooit

10%

23%

22%

31%

27%

23%

altijd

4%

8%

11%

12%

13%

9%

vaak

6%

16%

9%

26%

28%

17%

soms

27%

31%

42%

24%

33%

32%

nooit

63%

44%

38%

38%

25%

41%

altijd

2%

3%

2%

4%

3%

vaak

4%

7%

8%

10%

11%

8%

soms

20%

23%

35%

41%

32%

28%

nooit

73%

67%

56%

47%

53%

62%

altijd

2%

7%

11%

8%

13%

8%

vaak

4%

13%

11%

19%

15%

12%

soms

35%

45%

47%

54%

49%

46%

nooit

59%

35%

31%

19%

23%

33%

altijd

13%

28%

27%

18%

32%

25%

vaak

8%

20%

27%

36%

26%

23%

soms

33%

27%

25%

24%

28%

27%

nooit

46%

25%

22%

22%

14%

25%

3%

1%

vaak

2%

8%

5%

10%

10%

7%

soms

20%

26%

30%

29%

32%

27%

nooit

78%

67%

63%

61%

56%

65%

altijd

10%

26%

28%

30%

39%

27%

vaak

27%

37%

32%

34%

31%

34%

soms

47%

30%

32%

34%

28%

33%

nooit

16%

6%

8%

2%

3%

7%

altijd

6%

11%

14%

16%

14%

12%

vaak

12%

27%

25%

34%

31%

26%

soms

53%

49%

47%

28%

49%

47%

nooit

29%

13%

14%

22%

7%

15%

altijd

3%

Tabel B5.19 Oordeel over werkomgeving naar omvang dienstverband

0 uren temperatuur werkplek goed

altijd vaak soms

ventilatie werkplek goed

galm van geluid

lawaai van machines

te veel chloor

43%

te koud

te warm

benauwde omgeving

12 tot 20 uur

20 tot 32 uur

5%

5%

1%

20%

19%

31%

32 tot 36 uur

36 tot 40 uur

totaal

7%

4%

19%

20%

23%

48%

46%

53%

48%

57%

51%

49%

nooit

9%

29%

24%

20%

24%

22%

23%

altijd

13%

10%

11%

7%

10%

8%

9%

vaak

39%

20%

17%

33%

24%

18%

23%

soms

43%

48%

45%

41%

33%

48%

45%

nooit

4%

23%

27%

20%

33%

28%

23%

altijd

4%

6%

4%

12%

5%

21%

10%

vaak

13%

14%

17%

18%

25%

21%

17%

soms

26%

28%

38%

34%

30%

31%

32%

nooit

57%

52%

41%

36%

40%

26%

41%

3%

3%

6%

3%

altijd vaak

9%

6%

4%

7%

10%

15%

8%

soms

13%

25%

33%

29%

52%

25%

28%

nooit

78%

69%

59%

61%

38%

54%

61%

altijd

4%

5%

8%

12%

5%

13%

8%

14%

10%

16%

14%

11%

12%

vaak

te vochtig

minder dan 12

soms

52%

47%

47%

38%

57%

53%

47%

nooit

43%

34%

35%

34%

24%

24%

32%

altijd

29%

23%

22%

32%

38%

26%

26%

vaak

10%

21%

26%

20%

14%

30%

23%

soms

29%

31%

25%

26%

29%

28%

28%

nooit

33%

24%

26%

23%

19%

16%

23%

3%

1%

altijd

2%

vaak

5%

4%

10%

9%

5%

9%

7%

soms

27%

19%

26%

33%

48%

30%

27%

nooit

68%

77%

65%

56%

48%

58%

64%

altijd

4%

34%

24%

30%

24%

27%

28%

vaak

35%

32%

38%

34%

29%

32%

34%

soms

52%

28%

30%

29%

43%

37%

32%

nooit

9%

7%

8%

7%

5%

4%

6%

12%

14%

13%

14%

11%

12%

altijd vaak

9%

23%

31%

25%

29%

30%

26%

soms

83%

50%

39%

50%

48%

42%

48%

nooit

9%

15%

15%

12%

10%

16%

14%

97

Tabel B5.20 Oordeel over werkomgeving naar omvang organisatie

1 t/m 4 temperatuur werkplek goed

20%

11%

2%

4%

6%

40%

32%

24%

22%

21%

31%

24%

soms

40%

43%

54%

47%

49%

54%

49%

14%

19%

26%

25%

15%

23%

21%

10%

8%

6%

29%

26%

21%

28%

31%

24%

altijd

60%

36%

47%

44%

44%

54%

44%

nooit

20%

14%

18%

27%

22%

15%

23%

altijd

20%

7%

6%

10%

11%

8%

9%

18%

20%

17%

15%

8%

17%

soms

40%

32%

30%

31%

32%

46%

32%

nooit

40%

43%

43%

42%

42%

38%

42%

altijd

20%

3%

1%

4%

8%

3%

4%

6%

10%

1%

8%

7%

soms

20%

30%

28%

29%

25%

31%

28%

nooit

60%

67%

63%

59%

69%

54%

62%

4%

11%

9%

6%

8%

8%

11%

13%

13%

31%

12%

54%

44%

47%

50%

15%

46%

altijd vaak

20%

soms nooit te vochtig

te koud

43%

34%

31%

32%

46%

33%

altijd

80%

7%

23%

28%

29%

31%

26%

vaak

29%

26%

22%

22%

8%

23%

soms

20%

29%

24%

29%

29%

15%

27%

nooit

80%

36%

26%

21%

21%

46%

25%

8%

1%

altijd

1%

vaak

te warm

benauwde omgeving

98

9%

20%

vaak

te veel chloor

4%

soms

vaak

lawaai van machines

totaal

vaak

vaak

galm van geluid

100 of meer

altijd

nooit ventilatie werkplek goed

5 t/m 9 10 t/m 19 20 t/m 49 50 t/m 99

16%

5%

6%

8%

7%

soms

40%

43%

20%

26%

32%

31%

27%

nooit

60%

57%

64%

68%

62%

54%

65%

altijd

21%

28%

29%

26%

23%

27%

vaak

21%

27%

38%

37%

15%

33% 33%

soms

40%

43%

36%

30%

32%

38%

nooit

60%

14%

8%

4%

5%

23%

7%

altijd

4%

11%

13%

14%

15%

12%

vaak

29%

20%

29%

29%

8%

26%

soms

40%

43%

48%

47%

43%

62%

47%

nooit

60%

25%

21%

11%

14%

15%

15%

Tabel B5.21 Getroffen maatregelen door werkgever naar geslacht vrouw

man

nee

60%

55%

58%

ja

18%

25%

20%

weet niet

23%

21%

22%

nee

27%

14%

23%

ja

51%

75%

59%

weet niet

21%

10%

18%

aanvoer lucht mechanisch

nee

13%

9%

12%

geregeld

ja

59%

75%

64%

weet niet

28%

17%

24%

afvoer lucht mechanisch

nee

12%

8%

11%

geregeld

ja

58%

77%

64%

weet niet

30%

15%

26%

nee

38%

41%

39%

ja

17%

28%

20%

weet niet

45%

31%

41%

34%

32%

34%

40%

52%

43%

weet niet

26%

17%

23%

bedrijf doet voldoende om

nee

17%

22%

19%

geluidsoverlast te beperken

ja

48%

54%

50%

weet niet

34%

23%

31%

bedrijf doet voldoende om blootstelling aan chloor te

nee

14%

22%

17%

ja

55%

65%

58%

beperken

weet niet

30%

14%

25%

temperatuur goed te regelen

ventilatieroosters aanwezig

Voorzien van geluidsisolatie

bedrijf doet voldoende voor prettig nee binnenklimaat ja

totaal

Tabel B5.22 Getroffen maatregelen door werkgever naar leeftijd jonger nee ja weet niet nee ventilatieroosters aanwezig ja weet niet nee aanvoer lucht mechanisch ja geregeld weet niet nee afvoer lucht mechanisch ja geregeld weet niet nee voorzien van geluidsisolatie ja weet niet bedrijf doet voldoende voor prettig nee binnenklimaat ja weet niet nee bedrijf doet voldoende om geluidsoverlast te beperken ja weet niet bedrijf doet voldoende om bloot- nee stelling aan chloor te beperken ja weet niet temperatuur goed te regelen

25 t/m 34 jaar

35 t/m

45 t/m

dan 25

44 jaar

54 jaar ouder

54% 18% 28% 16% 62% 23% 6% 48% 46% 5% 49% 45% 22% 23% 56% 34% 48% 19% 14% 57% 29% 21% 56% 23%

51% 21% 29% 18% 53% 29% 13% 59% 29% 13% 59% 29% 40% 21% 39% 35% 32% 32% 23% 41% 36% 26% 44% 31%

50% 23% 27% 24% 58% 18% 10% 66% 24% 8% 65% 27% 38% 16% 47% 27% 46% 28% 16% 50% 34% 12% 59% 29%

68% 17% 15% 28% 59% 12% 13% 72% 16% 11% 69% 19% 46% 23% 31% 37% 44% 19% 21% 46% 33% 11% 67% 22%

99

55 en totaal 66% 20% 15% 32% 49% 20% 24% 64% 12% 21% 67% 12% 59% 15% 27% 36% 41% 23% 29% 48% 24% 20% 59% 22%

58% 19% 23% 23% 58% 19% 11% 62% 26% 10% 62% 28% 38% 20% 42% 33% 43% 23% 19% 49% 32% 17% 58% 25%

Tabel B5.23 Getroffen maatregelen door werkgever naar aantal jaren werkzaam in sector

temperatuur goed te regelen

nee ja weet niet ventilatieroosters aanwezig nee ja weet niet aanvoer lucht mechanisch gere- nee geld ja weet niet afvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet voorzien van geluidsisolatie nee ja weet niet bedrijf doet voldoende voor prettig nee binnenklimaat ja weet niet bedrijf doet voldoende om genee luidsoverlast te beperken ja weet niet bedrijf doet voldoende om bloot- nee stelling aan chloor te beperken ja weet niet

Korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 10 jaar

11 t/m 15jaar

35% 30% 35% 16% 62% 22% 14% 30% 57% 9% 32% 59% 25% 17% 58% 17% 64% 19% 11% 65% 24% 6% 67% 28%

62% 16% 22% 21% 53% 25% 11% 56% 33% 10% 55% 35% 35% 18% 47% 35% 38% 27% 14% 52% 34% 16% 55% 28%

55% 17% 28% 34% 55% 11% 16% 66% 19% 15% 68% 18% 41% 19% 40% 30% 50% 20% 18% 49% 33% 13% 65% 22%

53% 25% 22% 20% 63% 18% 14% 69% 18% 14% 66% 20% 32% 28% 40% 35% 39% 25% 28% 34% 38% 20% 51% 29%

16 of totaal langer 66% 18% 17% 25% 63% 11% 9% 81% 10% 8% 80% 12% 51% 20% 29% 39% 41% 19% 27% 44% 29% 21% 59% 19%

59% 19% 23% 24% 58% 19% 12% 63% 26% 10% 63% 27% 39% 20% 42% 34% 43% 23% 19% 49% 32% 17% 58% 25%

Tabel B5.24 Getroffen maatregelen door werkgever naar aantal jaren werkzaam bij bedrijf

temperatuur goed te regelen

nee ja weet niet ventilatieroosters aanwezig nee ja weet niet aanvoer lucht mechanisch gere- nee geld ja weet niet afvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet voorzien van geluidsisolatie nee ja weet niet bedrijf doet voldoende voor prettig nee binnenklimaat ja weet niet bedrijf doet voldoende om genee luidsoverlast te beperken ja weet niet bedrijf doet voldoende om bloot- nee stelling aan chloor te beperken ja weet niet

100

korter dan 2

2 t/m 5 jaar

6 t/m 10 jaar

11 t/m 15 jaar

37% 29% 35% 14% 63% 22% 10% 41% 49% 7% 48% 46% 23% 19% 57% 19% 63% 19% 10% 61% 29% 10% 63% 27%

63% 16% 22% 23% 54% 24% 11% 57% 32% 11% 55% 35% 36% 18% 47% 34% 41% 26% 15% 52% 33% 16% 57% 27%

57% 21% 22% 31% 59% 10% 14% 70% 16% 13% 69% 18% 47% 16% 37% 32% 49% 19% 20% 48% 32% 15% 66% 19%

58% 28% 14% 18% 66% 16% 14% 74% 12% 12% 74% 14% 36% 32% 32% 44% 38% 18% 35% 39% 27% 20% 52% 28%

16 of Totaal langer 60% 17% 23% 30% 59% 11% 11% 80% 9% 10% 79% 11% 51% 21% 28% 36% 38% 26% 24% 42% 34% 20% 57% 23%

58% 19% 22% 24% 58% 19% 12% 63% 26% 11% 63% 27% 39% 20% 42% 33% 44% 23% 19% 49% 32% 16% 59% 25%

Tabel B5.25 Getroffen maatregelen door werkgever naar omvang dienstverband 0 uren Minder 12 tot 20 tot 32 32 tot dan 12 20 uur 36 uur uur uur temperatuur goed te regelen

nee ja weet niet ventilatieroosters aanwezig nee ja weet niet aanvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet afvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet voorzien van geluidsisolatie nee ja weet niet bedrijf doet voldoende voor prettig binnenkli- nee maat ja weet niet bedrijf doet voldoende om geluidsoverlast te nee beperken ja weet niet bedrijf doet voldoende om blootstelling aan nee chloor te beperken ja weet niet

52% 13% 35% 17% 65% 17% 13% 43% 43% 14% 45% 41% 23% 27% 50% 18% 50% 32% 9% 70% 22% 9% 52% 39%

36 t/m 40 uur

totaal

63% 25% 13% 21% 66% 13% 16% 76% 8% 12% 81% 8% 49% 32% 19% 39% 49% 12% 26% 54% 20% 20% 66% 14%

58% 19% 22% 24% 58% 18% 12% 63% 25% 11% 63% 27% 39% 20% 41% 34% 43% 24% 19% 49% 31% 17% 58% 25%

1 t/m 4 5 t/m 10 20 50 t/m 99 100 9 t/m t/m of 19 49 meer

Totaal

58% 14% 28% 28% 51% 21% 13% 53% 34% 12% 50% 38% 36% 16% 48% 34% 41% 25% 14% 52% 34% 19% 57% 24%

59% 16% 25% 30% 52% 18% 9% 60% 31% 10% 58% 32% 37% 18% 45% 40% 29% 31% 21% 42% 37% 11% 54% 35%

57% 24% 20% 17% 61% 22% 9% 73% 18% 9% 71% 20% 39% 18% 43% 26% 52% 22% 21% 46% 33% 18% 59% 23%

57% 29% 14% 19% 71% 10% 10% 67% 24% 10% 65% 25% 43% 14% 43% 29% 43% 29% 20% 40% 40% 15% 60% 25%

Tabel B5.26 Getroffen maatregelen door werkgever naar omvang organisatie

temperatuur goed te regelen

nee ja weet niet ventilatieroosters aanwezig nee ja weet niet aanvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet afvoer lucht mechanisch geregeld nee ja weet niet voorzien van geluidsisolatie nee ja weet niet bedrijf doet voldoende voor prettig binnenkli- nee maat ja weet niet bedrijf doet voldoende om geluidsoverlast te nee beperken ja weet niet bedrijf doet voldoende om blootstelling aan nee chloor te beperken ja weet niet

20% 60% 20% 20% 60% 20% 40% 60% 50% 25% 25% 60% 40% 40% 60% 33% 33% 33% 25% 50%

50% 59% 58% 36% 17% 18% 14% 24% 24% 18% 22% 25% 64% 57% 57% 18% 20% 18% 11% 13% 10% 59% 65% 64% 30% 22% 26% 11% 11% 8% 59% 62% 64% 30% 27% 27% 40% 37% 38% 24% 18% 21% 36% 45% 41% 22% 31% 35% 59% 49% 40% 19% 20% 25% 7% 26% 18% 70% 43% 49% 22% 32% 32% 7% 17% 17% 68% 62% 57%

25% 25% 21% 26%

60% 16% 23% 24% 58% 18% 12% 62% 26% 11% 63% 26% 39% 17% 44% 37% 38% 25% 18% 47% 36% 14% 58%

62% 31% 8% 15% 69% 15% 23% 38% 38% 31% 31% 38% 38% 31% 31% 23% 46% 31% 8% 62% 31% 33% 42%

58% 20% 23% 23% 58% 19% 12% 62% 26% 11% 62% 27% 39% 20% 41% 33% 43% 23% 19% 49% 32% 17% 58%

29% 25%

25%

101

102

Bijlage 6 Vragenlijst

103

104

Vragenlijst medewerkers Verblijfsrecreatie en Zweminrichtingen

B2888/mei 2004

105

Copyright Fysieke Belasting © 2002, TNO / LOCOmotion / SKB / vhp producten BV, Hoofddorp / Bennekom / Amsterdam / Den Haag Agressie en Geweld © 2002, IVP / SKB , Zaltbommel / Amsterdam Verzuim © 2002, AStri / Research voor Beleid, Leiden / Leiden Fysische werkomstandigheden © 2004, Research voor Beleid, Leiden

Alle rechten voorbehouden. Deze uitgave mag niet worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op een andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Hoewel bij de uitgave de uiterste zorg is nagestreefd kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk-) fouten en/of onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs en uitgever derhalve geen aansprakelijkheid.

Dit is een anoniem onderzoek. De gegevens die u verstrekt worden uitsluitend gebruikt voor statistisch onderzoek op het gebied van arbeid en gezondheid.

106

Inleiding Deze vragenlijst is bedoeld voor werknemers in de sector Verblijfsrecreatie en Zweminrichtingen. De vragenlijst is opgesteld om de werkomstandigheden in kaart te brengen. Goede werkomstandigheden dragen bij aan het werkplezier en zijn belangrijk om gezond te blijven. Door mee te doen aan dit onderzoek kunt u een bijdrage leveren aan het verbeteren van de werkomstandigheden in de sector Verblijfsrecreatie en Zweminrichtingen. In 2004 wordt door de werkgevers- en werknemersverenigingen in uw branche samen met het Ministerie van Sociale Zaken een ‘arboplusconvenant’ ondertekend. In dit arboplusconvenant worden afspraken gemaakt die ervoor moeten zorgen dat de werkomstandigheden in de sector verbeteren. De resultaten van dit onderzoek worden onder meer gebruikt om te bepalen welke werkomstandigheden vooral aandacht verdienen. Deze vragenlijst bevat onder andere vragen over uw werkhouding, handelingen en uw werkomgeving. De vragen hebben betrekking op uw eigen werkplek. Als u de keuze tussen de antwoordmogelijkheden moeilijk vindt, kies dan het antwoord dat u het beste vindt passen bij uw werksituatie. Het invullen van de vragen neemt ongeveer 15 minuten van uw tijd in beslag. WILT U BIJ HET INVULLEN VAN DE VRAGENLIJST EEN BLAUW OF ZWART SCHRIJVENDE PEN GEBRUIKEN?

Hoe vult u de vragenlijst in?

·

Aankruisen van antwoorden. De meeste vragen kunt u beantwoorden door het antwoord van uw keuze als volgt aan te kruisen: ⌧ (het vakje niet helemaal inkleuren!).

·

Wilt u een antwoord corrigeren dan dient u het foutief aangekruiste hokje volledig op te vullen ν en een ander hokje van uw keuze aan te kruisen ⌧.

·

Soms wordt gevraagd om een getal in te vullen in een vakje. Schrijf dan één cijfer per vakje, zodat het hele cijfer binnen het vakje komt. Bijvoorbeeld: Wat is uw lengte? centimeter

Eén of meer antwoorden Op de meeste vragen kan maar één antwoord worden gegeven. Indien op een vraag meer antwoorden mogelijk zijn, staat dat nadrukkelijk bij de vraag vermeld. Doorverwijzing Soms kunt u één of meer vragen overslaan. In dat geval staat achter het aangekruiste antwoord - of na de vraag - met welke vraag u verder dient te gaan. Na het invullen kunt u de vragenlijst in bijgevoegde antwoordenvelop naar ons terugsturen. Een postzegel is niet nodig. We stellen het op prijs als u de vragenlijst voor 30 juni 2004 terug kunt sturen.

Mocht u nog vragen hebben over het onderzoek of over het invullen van de vragenlijst dan kunt u bellen naar 071 - 525 3835 of e-mailen naar: [email protected]. Succes met invullen van de vragenlijst en alvast bedankt voor uw medewerking!

107

108

1 PERSOONSGEGEVENS Wilt bij de invulvragen steeds 1 cijfer of BLOKLETTER per hokje invullen en bij keuzevragen het hokje van uw antwoord aankruisen ⌧ ? Wat is uw geboortejaar?

19 Wat is uw geslacht? Vrouw Man Wat is de hoogste opleiding die u heeft afgemaakt? basisonderwijs (lagere school) VMBO (LBO/MAVO) HAVO/VWO

middelbaar beroepsonderwijs (MBO) hoger beroepsonderwijs (HBO) wetenschappelijk onderwijs (universiteit)

Hoeveel jaar bent u werkzaam in de sector verblijfsrecreatie en zweminrichtingen? Jaren

Hoeveel jaar bent u werkzaam bij het bedrijf waar u momenteel werkt? Jaren

Wat voor soort dienstverband heeft u? Fulltime Flexitime parttime, vast Hulpkracht Wat is de omvang van uw dienstverband? uren per week (volgens contract)

Werkt u méér uren dan in uw contract is vastgesteld? ja, structureel (vaak) ja, incidenteel (af en toe) nee, nooit (sla de volgende vraag over) Zo ja, hoeveel (extra) uren is dat? (gemiddeld per week) uren per week

Heeft u een leidinggevende functie? Nee Ja

109

2 Tot welke categorie behoren uw werkzaamheden? Indien u meerdere soorten werkzaamheden verricht, kies dan het soort werkzaamheden waar u de meeste uren aan besteedt. (maximaal één antwoord aankruisen) techniek en groen ontvangst en veiligheid schoonmaak en logistiek Zwembad recreatie en vermaak voedsel bereiden en bedienen Winkelverkoop leidinggevend/ staf administratie anders, namelijk (s.v.p uw functie in het vak schrijven)

Bij welk type bedrijf werkt u? (meer antwoorden mogelijk) Bungalowpark camping groepsaccommodatie Zweminrichting anders, namelijk (s.v.p in het vak schrijven)

Hoeveel personen werken er op het bedrijf waar u werkzaam bent? Het gaat om het totaal aantal personeelsleden dat gedurende het hele jaar door op het bedrijf werkt. Als het bedrijf meer dan 1 vestiging heeft, geef dan alleen het aantal werknemers aan van het park/de locatie waar u werkt. 1 tot en met 4 5 tot en met 9 10 tot en met 19 20 tot en met 49 50 tot en met 99 100 of meer

110

3 FYSIEKE BELASTING

Hebben de hierboven aangekruiste klachten te maken met uw werk?

ja, geheel ja, gedeeltelijk misschien nee

Wat was de directe aanleiding van uw klachten?

sportblessure ongeval huidaandoening verrekking of verstuiking snijwond of brandwond aangeboren afwijking reumatische aandoening hernia geen van bovenstaande oorzaken

(meer antwoorden mogelijk)

111

ja, een enkele keer

Had u de afgelopen 12 maanden last (pijn, ongemak) van uw:

ja, regelmatig

Klachten over uw nek, rug en ledematen

ja, langdurig

Onder ‘fysieke belasting’ wordt verstaan de belasting van uw lichaam door uw werkhouding of de handelingen die u in uw werk verricht. Zo kunnen bijvoorbeeld tillen en bukken een belasting vormen voor uw rug.

Moet u in uw werk lasten van meer dan 5 kg: - tillen? - duwen of trekken? - dragen? Moet u in uw werk zeer zware lasten van meer dan 25 kg: - tillen? - duwen of trekken? - dragen? Moet u in uw werk tillen:

-

in een ongemakkelijke houding? met de last ver van het lichaam? met een gedraaid bovenlichaam? met een last boven borsthoogte? met één hand? met een last die slecht is vast te pakken of vast te houden?

Houding Moet u in uw werk buigen of draaien met: - uw bovenlichaam? - uw hoofd/nek? - uw polsen/handen? Moet u in uw werk lang achtereen in een voorovergebogen of gedraaide houding werken met: - uw bovenlichaam? - uw hoofd/nek? - uw polsen/handen? Moet u in uw werk:

-

in ongemakkelijke houdingen werken? langdurig in dezelfde houding werken? ver reiken met uw handen of armen? uw armen geheven houden?

Moet u in uw werk lang achtereen:

-

staan? zitten? lopen? geknield of gehurkt werken?

Repeterende bewegingen Moet u in uw werk vele malen per minuut dezelfde bewegingen maken met: -

112

uw bovenlichaam? uw hoofd/nek? uw arm(en)? uw hand(en)/polsen? uw vingers?

soms

Tillen

regelmatig

(heel) vaak

4

regelmatig

soms

oneens

neutraal

(heel) vaak

5

Kracht, trilling en beweging Moet u in uw werk: - kracht zetten met uw armen of handen? - stevig knijpen met uw handen? - grote kracht uitoefenen op gereedschappen of apparaten? - Heeft u in het werk trillend(e) gereedschap of apparaten in uw handen? - Rijdt u in het werk in voertuigen? - Moet u in uw werk lichamelijk actief (in beweging) zijn?

minuten per dag

- onder kniehoogte?

ongeveer

minuten per dag

mee oneens

ongeveer

n.v.t.

- boven schouderhoogte?

helemaal

Hoeveel minuten per dag werkt u doorgaans met uw handen? (indien niet van toepassing vul dan een ‘0’ in)

Uw mening over het werk -

Ik vind mijn werk lichamelijk belastend.

-

Aan het eind van een werkdag ben ik lichamelijk erg moe.

- Ik vind dat mijn bedrijf voldoende aandacht besteedt aan het voorkómen van gezondheidsklachten. - In mijn bedrijf zijn voldoende hulpmiddelen en werkmaterialen aanwezig

om lichamelijk gezien gezond te werken. - Ik heb voldoende training ontvangen in het gebruik van hulpmiddelen en werkmaterialen.

- Ik zie er tegenop om op oudere leeftijd uitvoerend werkzaam te blijven in de sector verblijfsrecreatie en zweminrichtingen.

113

6 AGRESSIE EN GEWELD

Als werknemer kunt u te maken krijgen met agressie en geweld op het werk. De volgende vragen hebben betrekking op het aantal eventuele incidenten, de daders en de gevolgen van agressie en geweld. In deze vragenlijst onderscheiden we drie verschillende soorten van agressie en geweld: lichamelijke agressie, serieuze bedreiging en lastig gedrag. Wat het onderscheid is tussen deze drie soorten wordt bij de onderstaande vragen steeds kort uitgelegd.

Lichamelijke agressie Onder ‘lichamelijke agressie’ verstaan wij situaties tijdens uw werk waarin men lichamelijk agressief tegen u was (ongeacht of u daarbij verwondingen opliep). Dat wil zeggen: u bent geslagen, bespuugd, geschopt, vastgegrepen, met voorwerpen bekogeld, gebeten, gekrabd, geduwd, gestoken of gestompt. Hoe vaak heeft u de afgelopen 12 maanden tijdens uw werk een situatie meegemaakt waarin lichamelijke agressie tegen u werd gebruikt? afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren iedere week één of meerdere keren Als u terugdenkt aan de laatste keer dat tijdens uw werk lichamelijke agressie tegen u werd gebruikt, tot welke categorie behoorden de daders? niet van toepassing klanten / gasten collega’s en/of leiding overig, namelijk (s.v.p in het vak schrijven)

Serieuze bedreiging Het gaat hier om situaties waarin u serieus werd bedreigd tijdens uw werk. Bijvoorbeeld: dat iemand dreigde u iets aan te doen, u fors intimideerde, met een wapen dreigde of met lichamelijk geweld tegen u of uw familieleden, of gedreigd werd u op een ander moment te grazen te nemen. Het gaat hier om bedreigingen, waarbij geen lichamelijke agressie tegen u werd gebruikt. Hoe vaak bent u de afgelopen 12 maanden tijdens uw werk serieus bedreigd? afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren iedere week één of meerdere keren Als u terugdenkt aan de laatste keer dat u serieus werd bedreigd tijdens uw werk, tot welke categorie behoorden de daders? niet van toepassing klanten / gasten collega’s en/of leiding overig, namelijk (s.v.p in het vak schrijven)

114

7 Lastig gedrag Het gaat hierbij om situaties tijdens uw werk waarin iemand u lastig viel, zonder dat hierbij sprake was van lichamelijke agressie en/of serieuze bedreiging. Bijvoorbeeld: constant treiteren, pesten, negeren, constant afspraken niet nakomen, blijven zeuren, u belachelijk proberen te maken, spullen vernielen in uw bijzijn, zichzelf pijn (dreigen te) doen in uw aanwezigheid, gevolgd worden buiten het werk, uw spullen stelen, u uitschelden of beledigen, discriminerende of ongewenste opmerkingen tegen u maken, u ongewenst aanklampen, provoceren, of zich bij herhaling niet aan de regels houden. Kunt u aangeven hoe vaak u de afgelopen 12 maanden tijdens uw werk te maken heeft gehad met lastig gedrag? afgelopen jaar niet afgelopen jaar één of meerdere keren iedere 6 maanden één of meerdere keren iedere 3 maanden één of meerdere keren iedere maand één of meerdere keren iedere week één of meerdere keren Als u terugdenkt aan de laatste keer dat u te maken had met lastig gedrag tijdens uw werk, tot welke categorie behoorden de daders? niet van toepassing klanten / gasten collega’s en/of leiding overig, namelijk (s.v.p in het vak schrijven)

Letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld Onderstaande vragen hebben betrekking op letsel en/of klachten ten gevolge van agressie en geweld tijdens het werk. Denkt u hierbij aan de incidenten die u (mogelijk) de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. nee ja n.v.t. Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van lichamelijk geweld: - licht letsel opgelopen (schaafwonden, blauwe plekken, bloedneus, blauw oog etc.) in uw werk? - ernstig letsel opgelopen (steekwond, botbreuk, bewusteloosheid, kneuzingen etc.) in uw werk? Heeft u de afgelopen 12 maanden ten gevolge van agressie en geweld in uw werk: - u zich wel eens ziek moeten melden op uw werk? - langer dan 4 weken verzuimd van uw werk? - wel eens minder goed gefunctioneerd in uw werk? - langer dan 4 weken minder goed gefunctioneerd in uw werk? - uw plezier in het werk verloren? - serieus overwogen van baan te veranderen? Bent u de afgelopen 12 maanden vaak op uw hoede voor agressie en geweld in uw werk? Heeft u als gevolg van agressie- of geweldsincidenten die u de afgelopen 12 maanden in uw werk heeft meegemaakt, op dit moment nog één of meer van de volgende klachten? - last van beelden en herinneringen over het incident, die u niet van u af kunt zetten. - bepaalde plaatsen, taken of personen vermijden omdat u er angstig van wordt. - er niet aan willen denken en/of er niet over willen praten - schrikreacties bij gebeurtenissen die lijken op het agressie- en of geweldsincident. - neerslachtigheid, als u eraan denkt of er aan herinnerd wordt. nee Maatregelen - Heeft uw werkgever maatregelen genomen om agressie en geweld op het werk te voorkomen of te verminderen? - Heeft u van uw werkgever informatie gekregen over wat u moet doen als u agressie en/of geweld ondervindt? - Wilt u een training ‘omgaan met agressie’ volgen?

ja weet niet

115

8 ZIEKTEVERZUIMGEGEVENS Ziekteverzuim afgelopen jaar (de laatste 12 maanden) Onder ziekteverzuim wordt ook verstaan: minder uren of dagen werken dan normaal wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen (niet volledig kunnen werken, bijvoorbeeld halve dagen). Normaal zwangerschapsverlof wordt niet als ziekte opgevat. Hoe lang heeft u zich in totaal gedurende de afgelopen 12 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf ziek gemeld? 0 dagen (de rest van de vragen over ziekteverzuim hoeft u niet in te vullen minder dan 1 week 1 week of meer, namelijk weken

ga door naar pagina 13)

Hoe vaak heeft u zich gedurende de afgelopen 12 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf ziek gemeld? keer Hoe lang was de langste aaneengesloten periode in de afgelopen 12 maanden dat u zich ziek heeft gemeld wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf? minder dan 1 week 1 tot en met 6 weken 7 tot en met 13 weken

14 tot en met 26 weken 27 tot en met 51 weken alle 12 maanden

Met wat voor soort klachten heeft u zich in de afgelopen 12 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf ziek gemeld? (meer antwoorden mogelijk) rugklachten klachten nek, schouders, armen, polsen, handen klachten heup, benen,knieën, voeten psychische klachten, overspannen, burnout conflict op het werk klachten hart- en vaatstelsel overige klachten, namelijk (s.v.p in

klachten luchtwegen klachten maag of darmen huidklachten, allergie klachten oren, ogen griep, verkoudheid

het vak schrijven)

Heeft u de indruk dat één of meer van deze klachten het gevolg waren van het werk dat u deed? ja, hoofdzakelijk gevolg van mijn werk ja, voor een deel gevolg van mijn werk nee, geen gevolg van mijn werk (u kunt de volgende vraag overslaan) weet niet Zo ja, door welke omstandigheden in uw werk werden deze klachten (voor een deel) veroorzaakt? (meer antwoorden mogelijk) werkdruk, werkstress emotioneel te zwaar (door omgaan met gasten, klanten etc.) lichamelijk te zwaar (tillen, lang staan, sjouwen, gebruik zware of trillende apparaten etc.) langdurig dezelfde handelingen verrichten, langdurig achter de computer werken problemen met leiding, werkgever problemen met collega’s of ondergeschikten problemen met gasten / klanten problemen met geluid, temperatuur, luchtvochtigheid, chloor of andere chemische stoffen geweld, seksuele intimidatie bedrijfsongeval anders, namelijk (s.v.p in het vak schrijven)

116

9 Houdt uw ziekteverzuim verband met een langdurige aandoening, ziekte of handicap? ja nee Bent u op dit moment wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf niet aan het werk? ja, ik werk momenteel helemaal niet nee, ik werk wel maar minder uren dan normaal nee, ik werk het normaal aantal uren maar wel aangepast werk nee, ik ben gewoon aan het werk

Let op: de volgende vragen hebben betrekking op de laatste 2 maanden.

Ziekteverzuim afgelopen 2 maanden (de laatste 8 weken) Heeft u gedurende de afgelopen 2 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf het werk verzuimd? ja nee (ga door naar pagina 13) Hoe vaak heeft u gedurende afgelopen 2 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf het werk verzuimd? keer

Hoeveel werkdagen heeft u gedurende de afgelopen 2 maanden wegens ziekte, ongeval of andere gezondheidsredenen van uzelf het werk verzuimd? (Tel alleen de dagen waarop u normaal gesproken zou werken, dus niet de tussenliggende vrije dagen) werkdagen

117

10 FYSISCHE WERKOMSTANDIGHEDEN

Ook het klimaat (bijvoorbeeld de temperatuur of luchtvochtigheid) en het geluid op uw werkplek maken deel uit van uw werkomstandigheden en bepalen of u uw werk in een gezonde omgeving kunt doen. We willen graag weten hoe u deze omstandigheden in uw eigen werkomgeving beoordeelt. Werkomgeving Onderstaande vragen hebben betrekking op uw werkomgeving. Wilt u aangeven hoe vaak de volgende omstandigheden op uw werkplek van toepassing zijn? altijd

-

De temperatuur op mijn werkplek is goed

-

De ventilatie op mijn werkplek is goed In mijn werk heb ik last van een hinderlijke galm van geluid In mijn werk heb ik last van hinderlijk lawaai door machines, apparaten of installaties

-

In mijn werk heb ik last van een te veel aan chloor (of andere chemische stoffen) in de lucht In mijn werk heb ik last van een vochtige omgeving In mijn werk heb ik last van een te koude omgeving In mijn werk heb ik last van een te warme omgeving In mijn werk heb ik last van een benauwde omgeving

-

vaak

nee Getroffen maatregelen door werkgever - De temperatuur op mijn werkplek is goed te regelen -

Op mijn werkplek zitten ventilatieroosters in muren, ramen of daken De aanvoer van lucht is mechanisch geregeld De afvoer van lucht is mechanisch geregeld Mijn werkplek is voorzien van geluidsisolatie Vindt u dat uw bedrijf voldoende doet om een prettig binnenklimaat (een goede luchtkwaliteit) te realiseren?

- Vindt u dat uw bedrijf voldoende doet om geluidsoverlast tot een minimum te beperken? - Vindt u dat uw bedrijf voldoende doet om blootstelling aan chloor tot een minimum te beperken?

Dit is het einde van de vragenlijst. Hartelijk dank voor het invullen!

Mocht u geïnteresseerd zijn in de resultaten van het onderzoek: op de website www.cao-verblijfsrecreatie.nl kunt u in het najaar een samenvatting van het rapport downloaden waarin de resultaten staan beschreven.

118

soms nooit

ja

weet niet

Research voor Beleid Schipholweg 13 - 15 Postbus 985 2300 AZ Leiden telefoon: (071) 5253737 telefax: (071) 5253702 e-mail: [email protected] www.researchvoorbeleid.nl

119