Vrijwilligers en Arbeidsomstandigheden Frank Rijshouwer Hogere Veiligheidskundige
20 juni 2006
1
Arbowetgeving • • • • •
Arbeidsomstandighedenwet Arbeidsomstandighedenbesluit Arbeidsomstandighedenregeling Arbo- beleidsregels Arbo- informatiebladen
20 juni 2006
2
Vrijwilligersorganisaties • Vrijwilligers • Betaalde krachten
20 juni 2006
3
Getallen • Aantal vrijwilligers: 4.000.000 • Aantal verenigingen: 225.000 • Soorten verenigingen: sport en recreatie actiegericht hulpverlening zorgsector vrouwenorganisaties 20 juni 2006
4
Arbeidsomstandighedenwet • • •
Veiligheid Gezondheid Welzijn
20 juni 2006
5
Arbowetdefinitie • Werkgever: 1° degene jegens wie een ander krachtens arbeidsovereenkomst of publiekrechtelijke aanstelling gehouden is tot het verrichten van arbeid, behalve indien die ander aan een derde ter beschikking wordt gesteld voor het verrichten van arbeid, welke die derde gewoonlijk doet verrichten; 2° degene aan wie een ander ter beschikking wordt gesteld voor het verrichten van arbeid als bedoeld onder 1°;
20 juni 2006
6
Arbowetdefinities • •
Betrekkende hebbende op Vrijwilliger: Art 1 lid 2: 1° degene die zonder werkgever of werknemer in de zin van het eerste lid te zijn, een ander onder zijn gezag arbeid doet verrichten; 2° degene die zonder werkgever of werknemer in de zin van het eerste lid te zijn, een ander niet onder zijn gezag arbeid in een woning doet verrichten, in bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen gevallen;
20 juni 2006
7
Wet op de loonbelasting 1964 Er is slechts sprake van vrijwilliger als sprake is van werkzaamheden die niet bij wijze van beroep worden verrricht. Deze vrijwilliger ontvangt vergoedingen en verstrekkingen met een gezamenlijke waarde van € 150,- per maand en € 1500,- per kalenderjaar. 20 juni 2006
8
Toelichting werkgever-werknemer relatie • In het tweede lid wordt bepaald dat - ook al is er geen arbeidsovereenkomst of een publiekrechtelijke aanstelling - er dan toch sprake kan zijn van een werkgeverwerknemerrelatie in de zin van de wet, indien arbeid onder gezag wordt verricht. Denk hierbij aan stagiaires en aan mensen die vrijwilligerswerk verrichten. 20 juni 2006
9
Wettelijke aansprakelijkheid • Doel: Het schadeloos stellen van iemand die schade ondervindt door degene die schade veroorzaakt.
20 juni 2006
10
Bestuurlijke aansprakelijkheid Doel: Bestuurders, als rechtspersoon, (vereniging of stichting) houden aan het behoorlijk en fatsoenlijk vervullen van de opgedragen taken.
20 juni 2006
11
Vrijwilligers en wetgeving • • •
Arbeidsomstandigheden Werk- en rusttijdenregeling milieubeheer
20 juni 2006
12
Arbeidsomstandigheden • Doel: Bevordering van goede arbeidsomstandigheden op de werkplek • Voor wie: bestuur en vrijwilligers • Inhoud: De Arbowet wil de arbeidssituatie van werknemers verbeteren. Omdat de wetgever bepaald heeft dat ook bij vrijwilligerswerk sprake is van een gezagsverhouding is de wet ook van toepassing voor vrijwilligersorganisaties. De vrijwilligersorganisatie hebben de plicht te zorgen voor veilige en gezonde arbeidsomstandigheden voor de vrijwilligers. Voorschriften zowel voor de werkplek als de besluitvorming. 20 juni 2006
13
Zorgplicht: • • • • •
Zo groot mogelijke veiligheid, voorkomen van gevaar Zo goed mogelijke bescherming van de gezondheid Bevordering van het welzijn bij de arbeid Voorlichting en scholing i.v.m. V.G.W. Risico’s inventariseren en evalueren en opstellen plan van aanpak • Overlegstructuur voor klachten vrijwilligers over vrijwilligerswerk
20 juni 2006
14
Zorgplicht • • • • • • •
Risico-inventarisatie en –evaluatie (Geen) Arbo-dienst Voorlichting Samenwerking met vrijwilligers Bedrijfshulpverlening Melding en registratie van ongevallen Andere onderdelen: verzuimbeleid, PAGO, Arbeidsgezondheidskundig spreekuur. (Geen mensen in loondienst dan uitgezonderd van deze onderdelen) o Handhaving door Arbeidsinspectie.
20 juni 2006
15
Verplichtingen Arbowet • Risico- inventarisatie en evaluatie met plan van aanpak; • Bedrijfsnoodplan, Bedrijfshulpverlening en Bedrijfshulpverleners; • Preventiemedewerker. Dit geldt niet meer voor organisaties die uitsluitend uit vrijwilligers bestaan. (15 maart 2006) 20 juni 2006
16
Verplichtingen Arbowet met o.a. betaalde krachten
• • • •
Volledige Arbowetgeving Risico- inventarisatie en evaluatie Plan van aanpak Toetsing: - werkgever met ten hoogste 40 uur arbeid per week: geen toets; -
werkgever met ten hoogste 10 werknemers: geen toets bij gebruik deskundig opgesteld bij cao geaccordeerd rie- instrument; werkgever met ten hoogste 25 werknemers: lichte toets door Arbodienst. Aantal vrijwilligers tellen niet mee bij deze uren arbeid of aantallen werknemers. * Preventie medewerker ( eventueel door “ de werkgever” zelf)
20 juni 2006
17
Risico’s binnen vrijwilligerswerk • • • • • • • • • • • •
Schokkende en emotionele gebeurtenissen(verslaafden) Werken met agressieve dieren Seksuele intimidatie Tocht en slechte arbeidsomstandigheden Ongunstige houdingen Werken op de openbare weg Langdurig staan Werken in besloten ruimten Werken met schoonmaakmiddelen Langdurig beeldschermwerk Agressie en geweld Tillen van zware voorwerpen (meer dan 25 kg)
20 juni 2006
18
Vrijstelling verplichtingen Arbowet • • • • • •
Art. 5 Art. 12 Art 13 Art. 14 Art. 14a Art. 15
RI&E O.R./ P.V.T. Deskundige bijstand en preventie Maatwerkregeling: Bedrijfsarts Vangnetregeling: Arbodienst Bedrijfshulpverlening en deskundigheid • Art. 18 Arbeidsgezondheidskundige onderzoek 20 juni 2006
19
Niet veranderd als verplichting: • • • •
Art. 3 en 4 Algemene zorgplicht Art. 8 Voorlichting en onderricht Art. 11 Verplichtingen werknemers Art. 16 Arbowet en Hoofdstuk 4 Arbobesluit: Gevaarlijke stoffen en biologische agentia, waardoor dan art. 5 (RI&E) en art. 18 (PAGO) wel van kracht blijven. (denk bijv. aan asbest)
20 juni 2006
20
Gebruikte informatie van: • NOV: Vereniging Nederlandse Organisatie • • • • • •
Vrijwilligerswerk. (www.nov.nl) CIVIQ: Kenniscentrum en adviesbureau van vrijwillige inzet. (www.civiq.nl) SZW: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. (www.szw.nl) Risico-inventarisatie instrumenten: www.rie.nl Arbo.nl (site op het gebied van arbeidsomstandigheden) Arbeidsomstandighedenwet 1998 Arbeidstijdenwet
20 juni 2006
21
