VOORWOORD
De oncologische wereld is in 2014 fors in beweging. Van de zijde van de overheid en de zorgverzekeraars wordt steeds meer regelgeving opgelegd en er wordt steeds meer managementinformatie gevraagd. Daarnaast lopen er diverse kwaliteitsprojecten in de vorm van interne audits en externe visitaties en dergelijke. De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) is dit jaar begonnen met een inventarisatie van expertisecentra voor de behandeling van zeldzame aandoeningen. In 1993 heeft binnen NWHHT-verband reeds een concentratie van de hoofd-halsoncologische zorg in Nederland in acht centra plaatsgevonden. Hieraan is een kwaliteitssysteem in de vorm van visitaties gekoppeld. Op basis van deze hoge organisatiegraad van hoog complexe, laag volume zorg, voldoen de hoofd-halsoncologische centra min of meer automatisch aan de diverse eisen die tegenwoordig worden gesteld. Het aanleveren van alle informatie wordt wel een dusdanige belasting dat dit er “niet even kan worden bijgedaan”. Deze ontwikkelingen vragen om een professionalisering van de diverse tumorwerkgroepen. Het UMCG heeft ervoor gekozen om binnen afzienbare tijd te komen tot een UMCG Comprehensive Cancer Center, waar uiteraard de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie deel van zal uitmaken. Dit moet ook leiden tot managementondersteuning van de Werkgroep. Ondanks al deze organisatorische aspecten die op de Werkgroep afkomen, is ook in 2014 goede patiëntenzorg geleverd, onderwijs verzorgd, opleiding gegeven en zijn er vele wetenschappelijke activiteiten geweest. Naast fundamenteel onderzoek, vindt binnen het werkgroepverband ook vertaling plaats van de verworven wetenschappelijke kennis naar de patiëntenzorg. Voorbeelden hiervan zijn: de komst van het protonencentrum, de Innovatiewerkplaats Klinische Ondervoeding en de introductie van digitale 3D-technieken bij therapieplanning en reconstructieve chirurgie. Dit jaar is de Werkgroep dankzij de inzet van vele medische en paramedische collega’s weer actief en proactief geweest op alle domeinen waar de Werkgroep voor staat.
prof. dr. J.L.N. Roodenburg
dr. J.G.A.M. de Visscher
Groningen
Leeuwarden
1
Jaarverslag Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL 2014
1.
INLEIDING De Werkgroep Hoofd-Halsoncologie Universitair Medisch Centrum Groningen - Medisch Centrum Leeuwarden bestaat sinds 1993. Aanleiding om tot deze samenwerking te komen was het verschijnen van rapporten van de Nederlandse Werkgroep voor Hoofd-Halstumoren (NWHHT) en van de Gezondheidsraad waarin werd aangegeven dat hoofd-halsoncologische zorg in multidisciplinaire centra zou moeten plaatsvinden en dat voor behoud van expertise en ontwikkeling van het vakgebied er een minimum aantal nieuwe patiënten per jaar zou moeten worden behandeld. In 1997 is deze samenwerking in de vorm van een overeenkomst geformaliseerd. Vanwege nieuwe regelgeving vanuit de IGZ en de NWHHT werd de samenwerkingsovereenkomst in 2012 geactualiseerd. Op basis van visitatie werd de Werkgroep door de NWHHT erkend. Hoewel de patiëntenzorg binnen de Werkgroep centraal staat, is de samenwerking ook een uitstekende basis voor de academische taken zoals onderzoek, onderwijs en opleiding. Hierover wordt verderop gerapporteerd.
2.
PATIËNTENZORG Door de Werkgroep werden in 2014 1075 nieuwe patiënten dan wel bekende patiënten met een nieuwe aandoening besproken. Tabel 1 toont de verdeling over de verschillende lokalisaties van plaveiselcelcarcinomen van de bovenste adem- en voedingsweg, maligne speekselkliertumoren en halskliermetastasen van een onbekende primaire tumor. Het betreft 565 patiënten. De expertise van een hoofd-halsoncologische werkgroep maakt dat dit ook een centrum is voor behandeling van premaligne, andere maligne en benigne afwijkingen in het hoofd-halsgebied. Het betreft 510 patiënten. Een overzicht daarvan wordt in tabel 2 gegeven. Op de locatie UMCG vonden 52 voorbesprekingen en op de locatie MCL 49 voorbesprekingen plaats. Vervolgens vond 47 keer bespreking plaats via teleconsulting tussen de twee locaties.
3.
BESTUURLIJKE ORGANISATIE WERKGROEP De coördinatie tussen de twee locaties vond plaats door prof. dr. J.L.N. Roodenburg vanuit het UMCG en dr. J.G.A.M. de Visscher namens het MCL. De coördinatie op beide locaties vindt plaats door een bestuur bestaande uit vertegenwoordigers van de poortdisciplines, te weten Keel- Neus- en Oorheelkunde, Mondziekten, Kaak- en
2
Aangezichtschirurgie, Medische Oncologie en Radiotherapie. De bestuurssamenstelling is als volgt:
locatie UMCG : prof. dr. J.L.N. Roodenburg, voorzitter dr. H.P. Bijl, secretaris prof. dr. B.F.A.M. van der Laan, lid prof. dr. J.A. Gietema, lid
locatie MCL: dr. J.G.A.M. de Visscher, voorzitter dr. O.B. Wijers, secretaris dr. K.T. van der Laan, lid
4.
PARAMEDISCHE WERKGROEP HOOFD-HALSONCOLOGIE UMCG De Paramedische Werkgroep Hoofdhalsoncologie heeft een vaste afvaardiging van de volgende disciplines: diëtetiek, geestelijke verzorging, medisch maatschappelijk werk, logopedie, mondhygiëne, radiotherapie , verpleging van KNO en MKA-chirurgie en medische administratie (MMA) als oncologiecoördinator van het secretariaat KNO-oncologie. Mw. Dineke Jönfors-Immenga, hoofdverpleegkundige van A1VA en polikliniek KNO heeft afscheid genomen van het UMCG en van de Paramedische Werkgroep in het UMCG (PWHHT) en van de landelijke werkgroep (VWHHT). Met ingang van 1 augustus 2014 heeft mw. Ria Storteboom mw. Dineke Jönfors opgevolgd als hoofdverpleegkundige van A1VA en polikliniek KNO . De opvolging van mw. Dineke Jönfors binnen de PWHHT van het UMCG wordt dit jaar tijdelijk waargenomen door mw. R.J.M. Dopheide en mw. L.D. Klei. Nadere besluitvorming volgt later dit jaar. De opvolging van mw. Dineke Jönfors in de landelijke werkgroep VWHHT wordt besloten in het komende jaar.
De leden van de werkgroep PWHHT-UMCG kwamen het afgelopen jaar 3 keer bijeen. In november 2014 heeft de Werkgroep een klinische avond georganiseerd met als thema: ‘’Iedere keuze heeft zijn prijs! Multidisciplinaire besluitvorming rondom verslaafde patiënten’’. Met presentaties van drs. C. Vos, verslavingsarts Verslavingszorg en dr. E. Veening, filosoof, gepensioneerd kerndocent van G2010, co-auteur van handleiding Moreel Beraad.
Het komende jaar wordt binnen het UMCG een start gemaakt met de landelijke kwaliteitsregistratie in de Hoofdhalsketen. De kwaliteitsindicatoren zijn ontwikkeld door samenwerking tussen NWHHT, PWHHT, Stichting Klankbord en de patiëntenvereniging NSvG voor Stembandlozen.
3
Diëtetiek De diëtisten van de KNO en de MKA-chirurgie waren in 2014; Stefan Bos, Moniek Schiphorst en Greta Wijnsma.
In 2014 is er van start gegaan met het schrijven van de “‘werkwijze diëtist hoofdhals-oncologie” met als doel een eenduidige werkwijze voor diëtisten in het UMCG die werkzaam zijn met deze patiëntengroep. Wij hopen dit het komende jaar af te ronden.
Geestelijke verzorging De geestelijk verzorger maakt protocollair kennis met alle patiënten die voor een TLE worden opgenomen en met een aantal patiënten wordt vervolggesprekken gevoerd. Verder begeleidt de geestelijk verzorger zoals gebruikelijk een aantal patiënten op eigen verzoek of op verzoek van de verpleging. Wekelijks neemt de geestelijk verzorger deel aan het MDO op A1VA.
Medisch Maatschappelijk Werk KNO De KNO heeft twee medisch maatschappelijk werkers voor de Hoofd-Halsoncologie: Mariette Schilhuis en Angelique van Veen. Angelique van Veen is in 2014 op de KNO komen werken. Zij heeft de taak binnen de HoofdHalsoncologie van Kirsten Dob overgenomen. Per 1 maart 2014 zagen de MMW-ers van de KNO alle HHO-patiënten protocollair. Met het vertrek van hun stagiaire per eind juli konden ze de protocollaire intakes niet meer behappen. Komend jaar wordt hier aandacht aan besteed in overleg met de oncologiecoördinatoren van de KNO. Zowel de poli van de KNO als de verpleegafdeling A1VA verwijzen goed.
Medisch Maatschappelijk Werk MKA-chirurgie Al jaren werkt er op de MKA-chirurgie één medisch maatschappelijk werkster binnen de HoofdHalsoncologie: Jesmin Poelstra. Zij komt protocollair in beeld bij alle patiënten met bewezen maligniteit. Per 1 oktober 2014 vond er een verhuizing plaats. De Kaakchirurgische HHO-patiënten liggen nu op de KNO-afdeling A1VA. De KNO MMW-ers blijven het aanspreekpunt voor de KNO en de MMW-er van de MKA-chirurgie blijft het aanspreekpunt voor de MKA-chirurgie.
Onderling zijn er korte lijnen, is het Medisch Maatschappelijk Werk vertegenwoordigd bij alle MDO's en is de verpleegafdeling A1VA tevreden over de huidige inzet van alle medisch maatschappelijk werkers.
4
Mondhygiënist De functie van de mondhygiëniste binnen de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie is het bewaken van de uitvoering van het elimineren van de foci naar aanleiding van het focusonderzoek van patiënten die bestraald gaan worden of chemoradiatie krijgen. Alle nieuwe patiënten met een hoofdhalstumor die dentaat zijn, worden op de diagnostische dag gezien door de mondhygiëniste en daarbij wordt focusonderzoek verricht. Hierbij wordt in kaart gebracht wat de foci zijn als patiënt bestraald gaat worden.
Paramedische activiteiten MCL Mw. Faber van Wee (Mondhygiëne) en mw. K. Rozestraten-Munniksma (verpleegkundig consulent HHO) hebben zitting in het bestuur van de PWHHT. Janet Krooshof (Logopedie), Anita van Opzeeland (Fysiotherapie), Margot Faber (Mondhygiëne), mw. K. Rozestraten-Munniksma (verpleegkundig consulent HHO) zijn de afgevaardigden binnen de landelijke netwerken. Case management van de HHO zorgpaden; K. Rozestraten-Munniksma is aanspreekpunt en coördinator voor de kwaliteitsverbeteringen m.b.t. de zorgtrajecten “Mondholte- en orofarynxcarcinomen” en “Larynx- en Hypofarynxcarcinomen”. Hiervoor werkt zij nauw samen met het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Jaarlijks worden de beide zorgtrajecten geëvalueerd met, naast de multidisciplinaire werkgroep, de patiëntenorganisaties NSvG en Stichting Klankbord, de specialistische thuisteams en huisartsen.
5.
WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Op initiatief van de Research Commissie zijn drie aandachtsgebieden van het onderzoek van de Werkgroep geformuleerd, te weten: 1.
Therapiegerelateerde morbiditeit/kwaliteit van leven slikstoornissen na radiotherapie speekselklierschade na radiotherapie stamceltransplantatie bij radiatieschade aan de speekselklieren preventie van bijwerkingen van bestraling en chemotherapie in het hoofd-halsgebied trismus en schouderklachten na oncologische chirurgie het gebruik van implantaten t.b.v. de bevestiging van protheses in het hoofd-halsgebied voeding en voedingstoestand bij patiënten met hoofd-halstumoren in vitro en in vivo studies naar de levensduur van spraakprothesen na laryngectomie biomedical engineering en klinische evaluatie van nieuw te ontwikkelen stomaklep en spraakprothese “Huid, optische diagnose en receptuur gelaatsprothese” Hoofd-halskanker bij ouderen
5
2.
Beeldvorming fotodynamische therapie en fotodetectie Positron Emissie Tomografie (PET)
3.
Moleculaire en genetische profilering histologische aspecten en moleculair biologische analyse van plaveiselcelcarcinoom van de larynx, farynx en mondholte
Deze aandachtsgebieden zijn ook in het beleidsplan vastgelegd. De lopende onderzoekslijnen zijn goed in te passen in deze aandachtsgebieden.
Binnen de faculteit is het oncologisch onderzoek in het Cancer Research Center Groningen (CRCG). De Principal Investigators (PI) hebben het door hen begeleide onderzoek in het CRCG ondergebracht.
Het zwaartepunt van de wetenschappelijke activiteiten ligt in de locatie UMCG. De locatie MCL participeert ook in de onderzoeken, met name het patiëntgebonden onderzoek. Voor een overzicht van de wetenschappelijke productie wordt verwezen naar de betreffende bijlage.
6.
ONDERWIJS EN NASCHOLING Binnen het curriculum Geneeskunde participeren de afdelingen van de Werkgroep in het blok Oncologie en zijn er (keuze) coschappen. Vanuit de opleiding Tandheelkunde lopen coassistenten stage MKA-chirurgie in het UMCG en in het MCL. Daarnaast wordt onderwijs gegeven in de opleiding Mondzorgkunde, aan de opleiding Oncologie Verpleegkunde en Nurse Practitioner. Door middel van refereeravonden werd nascholing verzorgd voor huisartsen, tandartsen en specialisten.
7.
INTERNATIONAL SUMMER SCHOOL ONCOLOGY MEDICAL STUDENTS (ISOMS) Vanuit de Werkgroep wordt ook weer geparticipeerd in de ISOMS 2014. Er is plaats voor 40 studenten uit de gehele wereld. Het programma beslaat tien dagen en bestaat uit patiëntencolleges, interactieve colleges, skillslabs, posterpresentaties en ward rounds. Er is naast een “educational track” ook een “research track” georganiseerd. De voorbereidingen zijn dit jaar alweer begonnen.
8.
SPECIALISTENOPLEIDING Vanuit de afdeling Keel-, Neus-, en Oorheelkunde, de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en de afdeling Radiotherapie lopen AIOS’en stage bij de Werkgroep. Vanuit
6
de MKA-chirurgie wordt deze stage ook in het MCL gevolgd. In september 2014 is de opleiding van dr. C.A. Krabbe tot kaakchirurg-oncoloog afgerond.
9.
VERDERE ONTWIKKELINGEN EN ACTIVITEITEN 1.
Audit Det Norske Veritas Dit jaar vond door DNV een audit plaats van het zorgtraject Hoofd-Halsoncologie UMCG. Bij deze audit werd de Werkgroep als voldoende beoordeeld.
2.
Landelijke audit Door de NWHHT wordt een landelijke audit voorbereid. De locaties UMCG en MCL doen hieraan mee. Problemen die nog moeten worden opgelost zijn de koppeling aan de lokale database en duidelijkheid over het gebruik van de data.
3.
UMCG Comprehensive Cancer Center Binnen het UMCG wordt het UMCG CCC opgericht. De Werkgroep uit het UMCG is hierbij betrokken en overlegt op welke wijze de WHHO-UMCG een goede inbedding kan krijgen in het UMCG CCC.
4.
Expertisecentra Zeldzame Aandoeningen In 2014 werd door de NFU een inventarisatie gedaan van expertisecentra voor de behandeling van zeldzame aandoeningen. De WHHO-UMCG heeft zich hiervoor aangemeld en de hiervoor benodigde, uitgebreide informatie aangeleverd. In juni 2015 wordt uitsluitsel verwacht over de beoordeling.
7
TABEL 1 Maligne tumoren van de bovenste adem- en voedingweg en speekselklieren (ICD-O)
UMCG
UMCG
MCL
MCL
2013
2014
2013
2014
Nieuwe aandoeningen per locatie
lip
(140)
25
19
15
18
tong
(141)
36
45
14
17
grote speekselklieren
(142)
16
18
9
6
gingiva
(143)
11
21
3
3
mondbodem
(144)
33
40
11
14
andere, niet gespecificeerde delen van de mond
(145)
18
32
14
10
orofarynx
(146)
51
77
23
24
nasofarynx
(147)
3
4
3
1
hypofarynx
(148)
19
15
7
11
neusholten, middenoor en neusbijholten
(160)
16
29
5
11
larynx
(161)
64
70
32
52
halskliermetastase onbekende primaire tumor
(199)
19
23
6
5
311
393
142
172
Totaal
8
TABEL 2 Overige tumoren en aanverwante aandoeningen in het hoofd-halsgebied (ICD-O)
UMCG
UMCG
MCL
MCL
2013
2014
2013
2014
89
90
58
55
25
36
36
27
2
1
0
3
maligne lymfoom hoofd-halsgebied
17
15
18
35
overige maligne neoplasmata
16
11
18
21
premaligne afwijking
13
16
12
10
benigne speekselkliertumor
11
17
32
37
diversen
35
78
52
58
228
264
226
246
Nieuwe aandoeningen per locatie
maligne neoplasmata van de huid
(173)
basaalcelcarcinoom maligne neoplasmata van bot en kraakbeen
Totaal
(170)
TABEL 3 Aantal patiëntenbesprekingen en vervolgverslagen van bekende patiënten
Besprekingen
Aantal
patiëntenbesprekingen UMCG-MCL via teleconsultatie
47
voorbesprekingen locatie UMCG
52
voorbesprekingen locatie MCL
49
9
Artikelen internationale tijdschriften Balink H, Visscher JG de, Meij EH van der.Recurrent head and neck desmoplastic melanoma with perineural spread along the nervus mandibularis revealed by 18F-FDG PET/CT. Int J Oral Maxillofac Surg 2014; 43:941-3.
Beetz I, Steenbakkers RJHM, Chouvalova O, Leemans CR, Doornaert P, Laan BFAM van der, Christianen MEMC, Vissink A, Bijl HP, Luijk P van, Langendijk JA. The QUANTEC criteria for parotid dose and their efficacy to prevent moderate to severe xerostomia. Acta Oncol. 2014 May;53(5):597-604.
Benderitter M, Caviggioli F, Chapel A, Coppes R, Guha C, Klinger M, Malard O, Stewart F, Tamarat R, Luijk PV, Limoli C. Stem cell therapies for the treatment of radiation-induced normal tissue side effects. Antioxid Redox Signal. 2014 Jul 10;21(2):338-55.
Bergshoeff, VE, Heijden, SJ van der, Haesevoets, A, Litjens SG, Bot FJ, Voogd AC, Chenault MN, Hopman, AH, Schuuring E, Wal JM van der, Manni JJ, Ramaekers FC, Kremer B, Speel EJ. Chromosome instability predicts progression of premalignant lesions of the larynx. Pathology 2014. 46: 216-224.
Bollineni VR, Koole MLB, Pruim J, Brouwer CL, Wiegman EM, Groen HJM, Vlasman R, Halmos GB, Oosting SF, Langendijk JA, Widder J, Steenbakkers RJHM. Dynamics of tumor hypoxia assessed by 18F-FAZA PET/CT in head and neck and lung cancer patients during chemoradiation: Possible implications for radiotherapy treatment planning strategies. Radiotherapy and Oncol. Radiother Oncol. 2014 Nov; 113(2):198-203.
Brouwer CL, Kierkels RG, Veld AA van 't, Sijtsema NM, Meertens H. The effects of computed tomography image characteristics and knot spacing on the spatial accuracy of B-spline deformable image registration in the head and neck geometry. Radiat Oncol 2014 Jul 29;9:169. doi: 10.1186/1748-717X-9-169.
Cnossen IC, Uden-Kraan CF van, Rinkel RNPM, Aalders IJ, Goede CJT de, Bree R de, Rietveld DHF, Doornaert P, Langendijk JA, Witte BI, Leemans CR, Verdonck-de Leeuw IM. Feasibility of guided self-help exercise program to prevent speech, swallowing and shoulder problems among head and neck cancer patients. J Med Internet Res. 2014 Mar 6;16(3):e74.
Dam E ten, Korsten-Meijer AG, Schepers RH, Meer WJ van der, Gerrits PO, Laan BF van der, Feijen RA. Calculating nasoseptal flap dimensions: a cadaveric study using cone beam computed tomography. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Oct. [Epub ahead of print]
10
Fairchild A, Langendijk JA, Nuyts S, Scrase C, Tomsej M, Schuring D, Gulyban A, Ghosh S, Weber DC, Budach W. Quality assurance for the EORTC 22071-26071 study: Dummy run prospective analysis. Radiat Oncol 2014 Nov 26; 9(1): 248 [Epub ahead of print].
Ferlito A, Rinaldo A, Bishop JA, Hunt JL, Poorten VV, Williams MD, Triantafyllou A, Devaney KO, Gnepp DR, Kusafuka K, Halmos GB, Westra WH, Takes RP, Thompson LDR. Paraneoplastic syndromes in patients with laryngeal neuroendocrine carcinomas: clinical manifestations and prognostic significance. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Oct 29. [Epub ahead of print]
Grégoire V, Ang K, Budach W, Grau C, Hamoir M, Langendijk JA, Lee A, Le QT, Maingon P, Nutting C, O'Sullivan B, Porceddu SV, Lengele B. Delineation of the neck node levels for head and neck tumors: a 2013 update. DAHANCA, EORTC, HKNPCSG, NCIC CTG, NCRI, RTOG, TROG consensus guidelines. Radiother Oncol. 2014 Jan;110(1):172-81.
Halmos GB, Bruine de Bruin L, Langendijk JA, Laan BFAM van der, Pruim J, Steenbakkers RJHM. Head and neck tumor hypoxia imaging by 18F-Fluoroazomycin-arabinoside (18F-FAZA)-PET: a review. Clinical Nuclear Medicine. 2014. 39(1):44-48.
Halmos GB, Schuiringa FS, Pálinkó D, Laan TP van der, Dikkers FG. Finding balance between minimally invasive surgery and laryngotracheal resection in the management of adult laryngotracheal stenosis. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Jul;271(7):1967-71.
Jager-Wittenaar H, Dijkstra PU, Earthman CP, Krijnen WP, Langendijk JA, Laan BF van der, Pruim J, Roodenburg JL. Validity of bioelectrical impedance analysis to assess fat-free mass in patients with head and neck cancer: an exploratory study. Head Neck. 2014 Apr;36(4):585-91.
Janssens GO, Rademakers SE, Terhaard CH, Doornaert PA, Bijl HP, Ende P van den, Chin A, Takes RP, de Bree R, Hoogsteen IJ, Bussink J, Span PN, Kaanders JH. Improved recurrence-free survival with ARCON for anemic patients with laryngeal cancer. Clin Cancer Res. 2014 Mar 1;20(5):1345-54.
Janssens GO, Bockel LW van, Doornaert PA, Bijl HP, Ende P van den, Jong MA de, Broek GB van den, Verbist BM, Terhaard CH, Span PN, Kaanders JH. Computed tomography-based tumour volume as a predictor of outcome in laryngeal cancer: results of the phase 3 ARCON trial. Eur J Cancer. 2014 Apr;50(6):1112-9.
11
Kierkels RGJ, Korevaar EW, Steenbakkers RJHM, Janssen T, Veld AA van ’t, Langendijk JA, Schilstra C, Schaaf A van der. Direct use of multivariable normal tissue complication probability models in treatment plan optimization for individualized for head and neck cancer radiotherapy produces clinically acceptable treatment plan. Radiother Oncol. 2014 Sep;112(3):430-6. doi: 10.1016/j.radonc.2014.08.020.
Korfage A, Raghoebar GM, Huddleston Slater JJR, Roodenburg JLN, Witjes MJH, Vissink A, Reintsema H. Overdentures on primary implants in patients with oral cancer: a follow-up study over 14 years. Br J Oral Maxillofac Surg. 2014;52:798-805.
Laan TP van der, Plaat BEC, Laan BFAM van der, Halmos GB. Clinical recommendations on the treatment of neuroendocrine carcinoma of the larynx – A meta- analysis of 436 reported cases. Head and Neck. 2014 Mar 5. [Epub ahead of print]
Meer WJ van der, Dijkstra PU, Visser A, Vissink A, Ren Y. Reliability and validity of measurements of facial swelling with a stereophotogrammetry optical three-dimensional scanner. Br J Oral Maxillofac Surg. 2014 Dec;52(10):922-7.
Mei HC van der, Buijssen KJDA, Laan BFAM van der, Ovchinnikova E, Geertsema-Doornbusch GI, AtemaSmit J, Belt-Gritter B van de, Busscher HJ. Voice Prosthetic Biofilm Formation and Candida Morphogenic Conversions in Absence and Presence of Different Bacterial strains and Species on Silicone-rubber. PlotS One. 2014; 9(8) e104508 [Epub 2014]
Melchers LJ, Clausen MJ, Mastik MF, Slagter-Menkema L, Langendijk JA, Laan BF van der, Wal JE van der, Vegt B van der, Roodenburg JL, Schuuring E. Head and neck squamous cell carcinomas do not express EGFRvIII. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2014;90(2):454-62.
Mendenhall WM, Mancuso AA, Strojan P, Beitler JJ, Suarez C, Lee TF, Langendijk JA, Corry J, Eisbruch A, Rinaldo A, Ferlito A. Impact of primary tumor volume on local control after definitive radiotherapy for head and neck cancer. Head Neck. 2014 Sep;36(9):1363-7.
Nanduri LS, Baanstra M, Faber H, Rocchi C, Zwart E, Haan G de, Os R van, Coppes RP. Purificaton and ex vivo expansion of fully functional salivary gland stem cells. Stem Cell Reports. 2014 Dec 9;3(6):957-64. doi: 10.1016/j.stemcr.2014.09.015
12
Peng W, Samplonius DF, Visscher S de, Roodenburg JL, Helfrich W, Witjes MJ. Photochemical internalization (PCI)-mediated enhancement of bleomycin cytotoxicity by liposomal mTHPC formulations in human head and neck cancer cells. Lasers Surg Med. 2014 Oct;46(8):650-8..
Peters TT, Post SF, Dijk BA van, Roodenburg JL, Laan BF van der, Werker PM, Halmos GB. Free flap reconstruction for head and neck cancer can be safely performed in both young and elderly patients after careful patient selection. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Sep 13. [Epub ahead of print]
Peters TTA, Dijk BAC van, Roodenburg JLN, Laan BFAM van der, Halmos GB. Relation between age, comorbidity and complications in patients undergoing major surgery for head and neck cancer. Ann Surg Oncol. 2014 21(3):963-970.
Peters TTA, Dijk BAC van, Roodenburg JLN, Plaat BEC, Wedman J, Laan BFAM van der, Halmos GB. Predictors of postoperative complications and survival in patients with major salivary glands malignancies – a study highlighting the influence of age. Head and Neck. 2014 36(3):369-374.
Plaat BE, Laan BF van der, Wedman J, Halmos GB, Dikkers FG. Distal chip versus fiberoptic laryngoscopy using endoscopic sheaths: diagnostic accuracy and image quality. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Aug;271(8):2227-32.
Plaat BE, Laan BF van der, Wedman J, Halmos GB, Dikkers FG. The effect of endoscopic sheaths on visualization in distal chip and fiberoptic laryngoscopy. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Oct;271(10):2757-60.
Schepers RH, Raghoebar GM, Lahoda L, Reintsema H, Vissink A, Witjes MJ. Three-dimensional planning in maxillofacial reconstruction of large defects using cone beam computed tomography In: Cone Beam Computed Tomography. Oral and maxillofacial diagnosis and applications. Sarment S (Ed). Wiley Blackwell, ISBN-13:978-0-4709-6140-7/2014. H6, 109-125.
Schuurhuis JM, Stokman MA, Witjes MJ, Dijkstra PU, Vissink A, Spijkervet FK. Evidence supporting preradiation elimination of oral foci of infection in head and neck cancer patients to prevent oral sequelae. A systematic review. Oral Oncol. 2014 Dec 15.2014.
13
Skripcak T, Belka C, Bosch W, Brink C, Brunner T, Budach V, Büttner D, Debus J, Dekker A, Grau C, Gulliford S, Hurkmans C, Just U, Krause M, Lambin P, Langendijk JA, Lewensohn R, Lühr A, Maingon P, Masucci M, Niyazi M, Poortmans P, Simon M, Schmidberger H, Spezi E, Stuschke M, Valentini V, Verheij M, Whiteld G, Zackrisson B, Zips D, Baumann M. Creating Data Exchange Strategy for Radiotherapy Research Data in Europe. Radiother Oncol. 2014 Dec;113(3):303-309. doi: 10.1016/j.radonc.2014.10.001 Review.
Suárez C, Rodrigo JP, Mendenhall WM, Hamoir M, Silver CE, Grégoire V, Strojan P, Neumann HP, Obholzer R, Offergeld C, Langendijk JA, Rinaldo A, Ferlito A. Carotid body paragangliomas: a systematic study on management with surgery and radiotherapy. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Jan;271(1):23-34.
Teymoortash A, Halmos GB, Silver CE, Strojan P, Haigentz M Jr, Rinaldo A, Ferlito A. On the need for comprehensive assessment of impact of comorbidity in elderly patients with head and neck cancer. Eur Arch Otorhinolaryngol. 2014 Oct;271(10):2597-600.
Tjon Pian Gi RE, San Giorgi MR, Slagter-Menkema L, Hemel BM van, Laan BF van der, Heuvel ER van den, Dikkers FG, Schuuring E. 2014. The clinical course of recurrent respiratory papillomatosis: Comparison between aggressiveness of human papillomavirus-6 and human papillomavirus-11. Head Neck [Epub 2014 Jun 23].
Veen S van der, Ghobadi G, Boer RA de. Faber H, Cannon MV, Nagle P, Brandenburg S, Langendijk JA, Luijk P van, Coppes RP. ACE inhibition attenuates radiation-induced cardiopulmonary damage. Radiother Oncol. 2015 Jan;114(1):96-103. 2014 Nov 25. pii: S0167-8140(14)00496-4. doi: 10.1016/j.radonc.2014.11.017.
Verdonck-de Leeuw IM, Buffart LM, Heymans M, Rietveld D, Doornaert P, Bree R de, Buter J, Aaronson NK, Slotman BJ, Leemans CR, Langendijk JA. Health-related quality of life in relation to survival in head and neck cancer patients treated with chemoradiation: a prospective cohort study. Radiother Oncol. 2014 Mar;110(3):422-8.
Vissink A, Luijk P van, Langendijk J, Coppes RP. Current ideas to reduce or salvage radiation damage to salivary glands. Oral Dis. 2015 Jan;21(1):e1-e10. doi: 10.1111/odi.12222.
Weber DC, Hurkmans CW, Melidis C, Budach W, Langendijk JA, Peters LJ, Grégoire V, Maingon P, Combescure C. Outcome impact and cost-effectiveness of quality assurance for radiotherapy planned for the EORTC 22071-24071 prospective study for head and neck cancer. Radiother Oncol. 2014 May 23. pii:S0167-8140(14)00180-7.
14
Wopken K, Bijl HP, Schaaf A van der, Laan HP van der, Chouvalova O, Steenbakkers RJHM, Doornaert PAH, Slotman BJ, Oosting SF, Christianen ME, Laan BFAM van der, Roodenburg JLN, Leemans CR, Verdonck-de Leeuw IM, Langendijk JA. Development of a multivariate normal tissue complication probability model for tube feeding dependence after curative radiotherapy en chemoradiation in head and neck cancer. Radiother Oncol. 2014 Oct 16;113(1):95-101.
Wopken K, Bijl HP, Schaaf A van der, Christianen ME, Chouvalova O, Oosting SF, Laan BFAM van der, Roodenburg JL, Leemans CR, Slotman BJ, Doornaert P, Steenbakkers RJHM, Verdonck-de Leeuw IM, Langendijk JA. Development and validation of a prediction model for tube feeding dependence after curative (chemo-) radiation in head and neck cancer. PLoS One. 2014 Apr 15;9(4):e9487.
Zhu M, Bzdusek K, Brink C, Eriksen JG, Hansen O, Jensen HA, Gay HA, Thorstad W, Widder J, Brouwer CL, Steenbakkers RJ, Vanhauten HAM, Cao JQ, McBrayne G, Patel SH, Cannon DM, Hardcastle N, Tome WA, Guckenberg M, Parikh PJ. Multi-institutional Quantative Evaluation Image Contouring Engine (SPICE) Auto-segmentation of target structures and normal tissues on computed tomography images in the head and neck, thorax, liver and male pelvis area. Accepted by Int J Radiat Oncol Biol Phys 2013 Nov 15;87(4):809-16.
Prijzen + waarderingen De erepenning van de NWHHT werd dit jaar uitgereikt aan prof. dr. J.L.N. Roodenburg.
Subsidies Lopende subsidies 1. Eerste/Derde geldstroomproject: Moleculair biologische analyse van plaveiselcel carcinoom van de larynx, afd. KNO 2. Doelmatigheidsgelden UMCG: Multicenter doelmatigheidsonderzoek naar het gebruik van verschillende spraakprothesen na laryngectomy (KIM-studie), afd. KNO 3. Eerste/Derde geldstroomproject: In vitro en in vivo studies naar levensduur van spraakprothese, afd. KNO 4. Derde geldstroomproject: FAZA PET studie naar in vivo tumorhypoxie vergeleken met endogene en exogene hypoxiemarkers, afd. KNO. 5. Beleidsruimte RUG: Intensity Modulated Proton Therapy in Head and Neck Cancer, afdeling Radiotherapie 6. KWF-subsidie: Prediction and prevention of Swallowing Dysfunction after curative (chemo-) radiation. Toegekend door KWF, afdeling Radiotherapie 7. KWF-subsidie: Protection against radiation-induced damage to salivary glands by stem cell
15
transplantation. Toegekend door KWF (Rob Coppes), afdeling Radiotherapie 8. AGIKO-gelden drs. J.I. Kamstra. “De risicofactoren, behandeling en het criterium van een hoofdhalsoncologie gerelateerde trismus“ 9. Innovatiewerkplaats Clinical Malnutrition, dr. H. Jager-Wittenaar, UMCG + Hanzehogeschool
16
Samenstelling van de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL Locatie UMCG
Afdeling Heelkunde/Hoofd-Halschirurgie: prof. dr. J.Th.M. Plukker, chirurg Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde: prof. dr. B.F.A.M. van der Laan, KNO-arts-oncoloog drs. J. Wedman, KNO-arts-oncoloog dr. B.E.C. Plaat, KNO-arts-oncoloog dr. G.B. Halmos, KNO-arts-oncoloog mw. L.D. Klei, Oncologieverpleegkundige, secretariaat werkgroep locatie UMCG mw. M. Wiekel, Oncologiecoördinatrice, secretariaat werkgroep locatie UMCG Afdeling MKA-chirurgie en Bijzondere Tandheelkunde: prof. dr. J.L.N. Roodenburg, kaakchirurg-oncoloog dr. M.J.H. Witjes, kaakchirurg-oncoloog dr. K.P. Schepman, kaakchirurg-oncoloog dr. C.A. Krabbe, kaakchirurg, fellow hoofd-halsoncologie dr. H. Reintsema, tandarts-maxillofaciaal prothetist dr. W.D. Noorda, tandarts-maxillofaciaal prothetist drs. A. Korfage, tandarts-maxillofaciaal prothetist mw. M. Popma, nurse practitioner mw. R. Dopheide, nurse practitioner Afdeling Radiotherapie: prof. dr. J.A. Langendijk, radiotherapeut-oncoloog dr. H.P. Bijl, radiotherapeut-oncoloog drs. O. Chouvalova, radiotherapeut-oncoloog dr. R.J.H.M. Steenbakkers, radiotherapeut-oncoloog drs. J.G.M. Vemer-van den Hoek, radiotherapeut-oncoloog
Afdeling Dermatologie: drs. J.B. Terra, dermatoloog dr. J.R. Spoo, dermatoloog
17
Afdeling Plastische en Reconstructieve Chirurgie: prof. dr. P.M.N. Werker, plastisch chirurg drs. L.U. Lahoda, plastisch chirurg dr. M. Rüttermann, plastisch chirurg dr. T.R. Middelberg, plastisch chirurg
Afdeling Radiodiagnostiek: drs. A.S. van den Berg, neuro-/hoofd-halsradioloog drs. B. Dorgelo, neuro-/hoofd-halsradioloog dr. J.C. de Groot, neuro-/hoofd-halsradioloog dr. P.J. van Laar, neuro-/hoofd-halsradioloog drs. M.J. Lamers, neuro-/hoofd-halsradioloog dr. L.C Meiners, neuro-/hoofd-halsradioloog drs. A. van der Vliet, neuro-/hoofd-halsradioloog dr. H. Westerlaan, neuro-/hoofd-halsradioloog
Afdeling Pathologie: dr. B.M. van Hemel, patholoog prof. dr. E.M.D. Schuuring, klinisch moleculair bioloog dr. B. van der Vegt, patholoog drs. J.J. Doff, patholoog
Afdeling Interne Geneeskunde/Oncologie: prof. dr. J.A. Gietema, internist-oncoloog dr. S.F. Oosting, internist-oncoloog
Afdeling Revalidatie: prof. dr. P.U. Dijkstra
Afdeling Epidemiologie: prof. dr. G.H. de Bock
Ondersteuning Werkgroep Hoofd-Halsoncologie: mw. L. van Huizen, medewerker UMCG-Staf
18
Samenstelling van de Werkgroep Hoofd-Halsoncologie UMCG-MCL Locatie MCL
Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde: dr. K.T. van der Laan, KNO-arts-oncoloog dr. L.Q. Schwandt, KNO-arts-oncoloog
Afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Bijzondere Tandheelkunde: dr. E.H. van der Meij, kaakchirurg-oncoloog drs. H.B. Seydell, kaakchirurg dr. J.G.A.M. de Visscher, kaakchirurg-oncoloog drs. W.E. Fiets, tandarts-maxillofaciaal prothetist dr. A. P. Slagter, tandarts-maxillofaciaal prothetist
Radiotherapeutisch Instituut Friesland: dr. F.R. Burlage, radiotherapeut-oncoloog drs. A.M. van der Wel, radiotherapeut-oncoloog dr. O.B. Wijers, radiotherapeut-oncoloog
Afdeling Dermatologie: drs. R. Blanken, dermatoloog drs. A. van Houten, dermatoloog
Afdeling Plastische en Reconstructieve Chirurgie: drs. E.C.A. Verschuur, plastisch chirurg
Afdeling Radiodiagnostiek: drs. J. Dorgelo, neuro-/hoofd-halsradioloog
Afdeling Pathologie: dr. H. Eggink, patholoog
19
Afdeling Interne Geneeskunde/Oncologie: dr. W. E. Fiets, internist-oncoloog
Afdeling Oogheelkunde: drs. D.M.M. Edens-Schipper, oogarts
Afdeling Nucleaire Geneeskunde: drs. H. Balink, nucleair geneeskundige drs. W.D. van Schelven, nucleair geneeskundige
Verpleegkundig consulenten Hoofd-Halsoncologie: mw. W. van Abbema mv. K. Rozestraten-Munniksma
20
