t l u C
17
9 20 1 r u u t l u lan C
p
n Meerjare
s r e g a r d uur 16
i 20 r a u n a j 0 > 202 ‘Incl. 3 Bob Mo cultuu
strips v
ver
rdrage
rs uit
Leidsch
Vleuten
an
llema o
e Rijn /
-De Me
ern’
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
1
Inhoudsopgave Cultuurdragers
1 Inleiding 4 2
Meerjarenplan Cultuur19 2017 > 2020
6
3 Periode 2013-2016 8
3.1 terugblik 9
3.2 conclusie 9
4 Periode 2017-2020 12
januari 2016
Visie, missie en hoofddoelstelling
4.1 ambitieuze samenwerking: Cultuurcampus
13
4.2 cultuurdragers van de Cultuurcampus
14
4.3 cultuurdrager 1: cultuureducatie
15
4.4 cultuurdrager 2: amateurkunsteducatie
16
4.5 cultuurdrager 3: amateurkunst
17
4.6 cultuurdrager 4: artistiek programma
17
5 Betekenis voor de stad 24 6 Educatie en participatie 26 7 Organisatiestructuur 30 8
Ondernemerschap en strategie
36
9 Publieksbereik 40 10 Financiën 42 11 Slotwoord 44 12
Maak kennis met onze levende cultuurdragers! 46
Bijlagen 1
Prestaties en activiteiten in cijfers
1.a overzicht activiteiten Cultuur19 2017-2020
1.b bezoekersaantallen Cultuur19 2017-2020
2
Marketingcommunicatiestrategie Cultuur19 2017-2020
3
Concept jaarrekening 2015
4
Begroting
‘Incl. 3 Bob Mo cultuu
2
4.b begroting 2017 Cultuur19 gedetailleerd
4.c meerjarenbegroting Cultuur19 beheer en regie Cultuurcampus gedetailleerd
6
Intentieverklaring Amadeus Lyceum
7
Uitgangspunten Campusoverleg
e Rijn /
-De Me
beheer en regie Cultuurcampus
Adhesieverklaring Brede School Het Zand
ver
rs uit
Leidsch
Vleuten
an
llema o
rdrage
4.a meerjarenbegroting Cultuur19 Format Culturele Zaken exclusief
5
strips v
ern’
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
3
1
Inleiding Sinds 12 jaar geleden de eerste paal in Leidsche Rijn werd geslagen bouwt Cultuur 19 aan de ontwikkeling van een verrassend cultuurklimaat in de nieuwe wijken 9 (Leidsche Rijn) en 10 (Vleuten-De Meern). We programmeren en faciliteren kunst- en cultuuractiviteiten voor jong en oud. Veel moois komt tot stand in samenwerking met andere organisaties. Dit levert al jaren succesvolle evenementen op als het Leidsche Rijn Festival (gezinnen), Duik in het Zand (kinderen), KLUB19 (jongeren) en Zingende Beelden (volwassenen). Ook is Cultuur19 initiatiefnemer van De Leidsche Rijn Connectie, het cultuurnetwerk van Leidsche Rijn en Vleuten-De Meern (LR/VdM). In 2012 presenteerden we een ondernemingsplan voor de jaren 2013-2016. In deze vier jaar heeft Cultuur19 haar rol als culturele routeplanner voor de wijk, de bewoners, de bezoekers en de actieve deelnemers met succes gespeeld. Vele bewoners van ‘de nieuwe stad’, maar ook inwoners van ‘de oude stad’ Utrecht, genoten van een cultureel programma op bijzondere plekken. De waardering en successen die geoogst zijn brengen steeds hogere (artistieke en sociale) verwachtingen met zich mee. Inmiddels is de wereld veranderd en LR/VdM ook. In de afgelopen vier jaar werden veel tijdelijke cultuurplekken vervangen door permanente locaties. Een ideale culturele infrastructuur krijgt vorm, ook inhoudelijk. De wijkgerichte werkwijze en de ontschotting tussen onderwijs, cultuur en welzijn heeft zich bewezen. Spannende en afwisselende cocreaties en coproducties hebben geleid tot een bruisend klimaat, waarbinnen zowel artistieke als zakelijke doelstellingen gezamenlijk werden gerealiseerd. Het meerjarenplan 2017-2020 is het resultaat van het beschrijven en doorontwikkelen van de lopende samenwerkingen. Cultuur19 gaat met haar wijkpartners Amadeus Lyceum, Welzaam, DOENJA Dienstverlening en Harmonieorkest Vleuten weer een (logische) stap verder. We werken samen aan een zo effectief mogelijk cultureel programma voor LR/VdM. Als centrum is de reeds bestaande Cultuurcampus ideaal, met niet alleen een programma binnen de muren van de Campus, maar ook een programma buiten deze muren, op diverse locaties in de wijk. Een programma met als uitgangspunt dat amateurkunstenaars verbonden worden met professionals en dat iedere wijkbewoner: • een professioneel cultureel programma kan zien • samen met professionele kunstenaars zelf een programma kan (leren) maken • een eigen programma kan presenteren Hierdoor ontstaat een creatief klimaat met een hoge mate van eigenaarschap. Deze stap is niet nieuw, maar een logische vervolgstap: het programma waarbij professionals en amateurs samenwerkten, was de afgelopen jaren veruit het meest succesvol. Artistiek (volgens alle betrokkenen) én zakelijk (publieksbereik en fondswerving). Samen met onze partners zien we de mogelijkheid om in 2017-2020 van LR/VdM hét stadsdeel voor talentontwikkeling te maken. Niet door één doorlopende leerlijn te beschrijven voor iedereen, maar door programma’s te ontwikkelen, maken en faciliteren waaraan iederéén kan deelnemen, als verwonderd toeschouwer én als gedreven maker.
4
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
5
2
Visie Kunst en cultuur zijn onmisbaar voor mensen en wijken om tot bloei te komen. Creativiteit, nieuwsgierigheid en verwondering worden door kunst en cultuur gestimuleerd en dragen bij aan zelfreflectie en beschouwing van de omgeving. In een in ontwikkeling zijnde wijk als LR/VdM is deze beschouwing belangrijk. Bewoners willen zich met hun veranderende omgeving verbinden en zijn gemotiveerd om daar een bijdrage aan te leveren. Cultuur19 brengt in haar programma wijkbewoners, lokale amateurkunstenaars en professionele kunstenaars bij elkaar. Uit deze wijkgerichte samenwerking ontstaan hoogwaardige artistieke producten.
Missie Cultuur19 programmeert, produceert en faciliteert voor en met bewoners van LR/VdM. We ontwikkelen artistiek hoogwaardige programma’s en maken deze zichtbaar. We verbinden de amateurkunstenaar aan het culturele wijkprogramma, dat tot stand komt met (lokale) kunstprofessionals vanuit de Cultuurcampus.
Hoofddoelstelling We stimuleren actieve en passieve participatie aan kunst en cultuur door bewoners van LR/VdM.
6
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
7
3
Periode 2013 > 2016 3.1 Terugblik LR/VdM groeide en veranderde. Cultuur19 manifesteerde zich als Culturele Routeplanner (Ondernemingsplan 2013-2016): een eigen programma en eigen producties werden gecombineerd met een grote informerende en faciliterende rol. We beheerden Theater het Zand en Nomads in Residence, boden een film- en theaterprogramma voor kinderen, produceerden een programma voor jongeren (KLUB19) en organiseerden een groeiend aantal in het oog springende coproducties en terugkerende activiteiten en festivals in de wijk, zoals de Grote Prijs van Leidsche Rijn, Duik in Het Zand, Dag van Natuur & Cultuur, het Leidsche Rijn Festival en Zingende Beelden. Ook stedelijke evenementen werden omarmd (Vrede van Utrecht, Cultureel Zondagen, Tour de France). Het bereik groeide tot ruim 13.000 bezoekers, de omzet tot ruim € 440.000,- in 2015, met steeds een klein positief resultaat. In veel van onze programma’s kwamen cultuur, onderwijs en welzijn samen. We waren partner in cultuureducatie (onder meer voor montessorischool Arcade, openbare basisschool Het Zand, de peutercentra van Spelenderwijs, het Leidsche Rijn College en het Amadeus Lyceum). In 2013 sloten we een duurzaam partnerschap met welzijnsorganisatie DOENJA Dienstverlening. In 2010 richtten we, samen met destijds Via Vinex – nu De Vrijstaat, ‘vereniging De Leidsche Rijn Connectie’ op. De 17 lokale cultuurondernemers in dit cultuurnetwerk hebben in 2014 een ideale culturele infrastructuur beschreven: ‘LR/VdM, Stad voor Talentontwikkeling’. Het complete overzicht van onze meest recente activiteiten en resultaten staat in het uiterlijk 1 april te publiceren jaarverslag 2015 en de concept jaarrekening 2015 (zie bijlage).
3.2 Conclusie De periode 2013-2016 kenmerkte zich door groei van initiatieven en activiteiten. Zowel bewoners als lokale instellingen creëerden een creatief klimaat, vaak op tijdelijke locaties. De tijdelijkheid van voorzieningen is aan het einde van de periode afgenomen. De voorziene permanente infrastructuur krijgt vorm. In deze infrastructuur neemt Cultuur19 het steeds meer op voor de amateurkunstenaar, die zich samen met professionals laat zien in artistiek hoogwaardig programma’s. Zingende Beelden is daar tot nu toe het mooiste voorbeeld van. Cultuur19 is er in de periode 2013-2016 in geslaagd om met een degelijke bedrijfsvoering een vernieuwend programma neer te zetten. Dat is ook de ambitie voor 2017-2020.
8
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
9
10
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
11
4
Periode 2017 > 2020 De eindfase van de stenen ontwikkeling is in zicht, maar de inhoudelijke ontwikkeling mag niet achterblijven. Wat gaat zich binnen, rondom en tussen de stenen afspelen? In de periode 2017-2020 wordt de beoogde culturele infrastructuur in LR/VdM verder vormgegeven, misschien zelfs totaal gerealiseerd. Die infrastructuur is in 2014 beschreven door De Leidsche Rijn Connectie. Uitgangspunt is dat iedere wijkbewoner: • een professioneel cultureel programma kan zien • samen met professionele kunstenaars zelf een programma kan (leren) maken • een eigen programma kan presenteren Dit leidt tot de volgende gewenste onderdelen: een podium voor professioneel programma (Podium Hoge Woerd), een plek voor amateurkunsteducatie (Cultuurcampus), een podium voor amateurkunst (Cultuurcampus, Theater Het Zand) en de mogelijkheid om samen met professionele kunstenaars een cultureel programma te maken en te laten zien (programma Cultuur19 vanuit de Cultuurcampus de wijken in en vice versa). Het programma dat wij voor ogen hebben, voorziet in stevige bewonersparticipatie. Zoals het welzijn is omgevormd tot het ‘Nieuwe Welzijn’, vormen we cultuur met een wijkgerichte oriëntatie om tot de ‘Nieuwe Cultuur’. Dat lukt in LR/VdM, waar bewoners met een groot gevoel van maakbaarheid naartoe zijn gekomen. Cultuur als integraal onderdeel van de samenleving, zoals ook bij de start van de bouw is beoogd (www.beyond.nl). In de periode 2017-2020 zal het aantal inwoners groeien van 76.337 (2015) tot 90.000 (2020). 1 op de 4 Utrechters woont in LR/VdM. De behoefte om zich actief te verbinden met de in ontwikkeling zijnde omgeving is groot. Daar speelt ons programma op in. Daarnaast vergroten we de zichtbaarheid en werken we samen met welzijnsorganisaties en onderwijsinstellingen om ook de minder betrokken bewoners te bereiken.
4.1 ambitieuze samenwerking: Cultuurcampus Een bruisende Cultuurcampus, waarbinnen verschillende partijen samenwerken, is een essentieel onderdeel van de gewenste culturele infrastructuur. Niet zomaar een campus van steen, maar een plek waar je via cultuureducatie naartoe geleid wordt, en vanwaaruit cultuur de wijk inrolt. Niet alleen vioollessen volgen, maar ook in een projectorkest samen met professionals het publiek verrassen met mooie muziek. Dit concept is een logisch gevolg van het wijkgericht werken, dat in het DNA van Cultuur19 zit. Cultuur19 is ontstaan vanuit de wens om cultuur lokaal te ontwikkelen. Programma’s als het Leidsche Rijn Festival (sinds 1999), Zingende Beelden (sinds 2010), KinderTheaterWeken en KLUB19 kwamen tot stand dankzij deze aanpak. De beleidskeuze van de gemeente Utrecht om wijkcultuurhuizen en ‘cultuur in de wijk’ te ondersteunen volgde later. Beleidsmatig wordt gesproken over Cultuurhuis, praktisch wordt er gesproken over Centrum voor Amateurkunst. Dit dekt de lading niet volledig. Wij hanteren de al bestaande en in de wijk bekende naam: Cultuurcampus. 12
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
13
4.2 cultuurdragers van de Cultuurcampus
4.3 cultuurdrager 1: cultuureducatie
Voor de Romeinen was een campus een open ruimte. De Gemeente Utrecht wil de open ruimte benutten (‘Open Ruimte Benut’, actualisering van de Cultuurvisie 2012-2022) met de stad als leeromgeving, podium en creatieve ruimte. Een combinatie van de Romeinse definitie en Utrechtse wens ligt voor de hand.
Per 1 januari 2015 wonen er ruim 16.600 kinderen tot en met 11 jaar en 5.700 jongeren tot en met 17 jaar in LR/VdM. Er zijn 23 basisscholen en drie scholen voor voortgezet onderwijs (een vierde is gepland). Deze scholen hebben een relatief sterke interesse voor kunst- en cultuureducatie. De markt voor onderschools aanbod in LR/VdM is dus groot. Veruit de grootste aanbieder is het Utrechts Centrum voor de Kunsten (UCK). Gezien de marktomvang kan de cultuureducatie groeien in LR/VdM, inhoudelijk en in omvang; zeker wanneer onderschoolse cultuureducatie verbonden wordt met buitenschools aanbod (zie cultuurdragers 2, 3 en 4). Kinderen en jongeren raken onderschools enthousiast voor deelname aan programma’s in de vrije tijd. Voor de specifieke rol van Cultuur19 in cultuureducatie: zie hoofdstuk 6 – Educatie en Participatie
Cultuur19 introduceert een model met vier cultuurdragers, waartussen iedereen zich kan bewegen, omdat het een open ruimte is. Cultuureducatie, amateurkunsteducatie, amateurkunst en een artistiek programma dragen de cultuur. De campus is naast tastbare plek ook metafoor. De Cultuurcampus staat voor een open, toegankelijke ruimte waar geleerd kan worden, onder begeleiding van professionele kunstenaars. Het programma is gebaseerd op de wisselwerking tussen de vier cultuurdragers en minimaal evenveel cultuurpartners. Dit concept is omarmd door De Leidsche Rijn Connectie, het Campusoverleg, en in het bijzonder door het Amadeus Lyceum (zie bijlagen 6 en 7).
14
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
15
1
% 55-plussers¹ % 65-plussers¹ % niet-westers¹ aantal woningen¹ % huur sociaal2
13,7 4,5 14,7 15,8 8,7 19,3
Binnenstad Leidsche Rijn
% onveilig gevoel in de buurtwoninginbraak (‰)3
37,9
Zuid VleutenDe Meern
Oost
Zuid
Overvecht
39,8
% vaak overlast van jongerengeweld totaal (‰)3 21,1 27,1 de buurt 37,9 39,8 46,7 26,6 21,3 woninginbraak (‰)3 16,8 19,1 infrastructuur jongeren 21,1 Sociale 27,1 39,6 & participatie 14,7 13,5 geweld totaal (‰)3 3,5 5,5 algemeen buurtoordeel 16,8 rapportcijfer 19,1 14,6 14,4 13,4 Sociale infrastructuur & participatie cohesie 3,5 rapportcijfer 5,5 6,5 3,0 2,0
Binnenstad
Noordwest
Oost
West
Noordoost
Overvecht
12.283 prognose inwonertal 2020 26,6 Sociaal-economisch vestigingen detailhandel al 2020 30.401 aantal 44.800 34.724 39.837 32.586 % totaal huishoudens met bijstand¹ 4,9 7,4 aantal banen per 100 inwoners aantal vestigingen detailhandel 205 269 ns met bijstand¹ 4,9 Veiligheid 7,4 18,2 2,9 2,4 aantal banen per 100 inwoners 23 in de 102 buurt detailhandel 205 % onveilig 269 gevoel208 170 201 Veiligheid overlast van 00 inwoners 102 % vaak 23 40jongeren26 146
13,3 27.200 5,4
32.165
9,6 37.263 3,6
17.571
5,6 30.084 1,9
17.983205 29.018269 39.552208 36.667170 49.614201355.182715 18,2 102 2,9 23 2,4 40 3,1 26 7,4 14610,5 282 3,8
27.200
13,8 46.253 5,5
129
37.263
14,5 334.295 5,2
257
147.512
18,5
38,4
49.614
355.182
2,7
6,3
143
272
2.569 70
97
31
38,7 31
41,0 70
29,1
17,2
32,4
17,2
37,4
15,9
8,8
22,2
11,129,1
17,017,2
16,032,4
8,6
8,0
14,2
39,6 3,514,7 5,513,5 6,528,8 3,017,2 2,037,4 10,215,9 27,9 38,7 41,0 29,1 17,2 32,4 14,6 14,4 13,4 11,1 17,0 16,0 8,6 28,8 17,2 37,4 15,9 8,8 22,2 6,5 3,0 2,0 10,2 3,8 4,4 2,3 11,1 7,4 17,06,3 16,05,6 8,67,9 8,07,7 14,2 7,9
3,8 8,8
4,422,2
2,3
2,4
4,4
8,0
14,2
201 715 129 257 143 3,1 7,4 10,5 3,8 2,7 6,3 40 37,9 26 39,8146 46,7282 26,6 24 21,3 68 27,9 97 715 129 257 143 272 2.569 21,1 27,1 39,6 14,7 13,5 28,8 282 24 68 97 31 70
46,7
16,826,6
19,121,3
14,627,9
14,438,7
13,441,0
7,1 2,4
6,1 4,4
7,0
7,5
7,0
5,9
5,3
5,7
6,1
5,7
7,7 7,5 40,1 6,1
7,5 7,0
7,7
7,7
7,7
36,5 5,7
31,7
41,7
36,6
11,3 7,7
13,4 7,7
9,8
10,1
12,4
54,641,7
56,136,6
74,6
78,9
63,3
10,1
12,4
6,678,9 57,1
6,163,3 45,8
rapportcijfer staat openbare%ruimte buurt 6,5 6,2auto 6,0 51,4 6,7 56,0 6,8 64,0 6,8 39,0 6,6 39,9 6,1 23,8 6,8 65,4 6,7 47,7 6,5 tevreden met parkeergelegenheid verkeer % tevreden met parkeergelegenheid fiets 41,2 45,5 50,9 30,740,1 39,546,3 39,134,8 46,957,1 46,945,8 44,153,8 55,267,6 39,648,8 % tevreden met verkeersveiligheid openbare ruimte buurt 6,5 6,2 6,0 6,7 6,8 6,8 6,6 6,1 6,8 6,7 6,5 3 % tevreden met parkeergelegenheid 51,4 56,0 64,0 34,839,0 33,439,9 30,223,8 34,865,4 31,847,7 30,852,1 36,953,9 31,850,2 indicatorauto energiebesparing/milieu keergelegenheid fiets 41,2 45,5 50,9 40,1 46,3 34,8 57,1 45,8 53,8 67,6 48,8 % tevreden met verkeersveiligheid 39,53 definitie 39,1 46,9 44,1 55,2 39,6 48,1 37,9 42,4 1 januari 2015 | 2 per 30,7 in bijlage 46,9 keergelegenheid auto 51,4 per 1 56,0 64,0 1 januari 39,02013 | 39,9 23,8 65,4 47,7 52,1 53,9 50,2 best/hoogst scorende wijk indicator energiebesparing/milieu3 34,8 33,4 30,2 34,8 31,8 30,8 36,9 31,8 42,5 48,6 35,8 keersveiligheid 30,7 39,5 39,1 46,9 46,9 44,1 55,2 39,6 48,1 37,9 42,4 1 per 1 januari 201518 | 2 per 1 januari 2013 | 3 definitie in bijlage Wijkwijzer 2015 minst/laagst scorende wijk sparing/milieu3 34,8 33,4 30,2 34,8 31,8 30,8 36,9 31,8 42,5 48,6 35,8
Wijkwijzer 2015
21,9
17.497
68 6,3 2.569
170
10,26,2 3,85,5 4,44,8 2,36,3 2,46,1 4,45,6 rapportcijfer algemeen buurtoordeel 7,4 6,3 5,6 rapportcijfer zelfredzaamheid 7,7 7,9 7,6 7,7 7,4 7,9 8,0 7,1 7,9 6,1 8,1 7,0 ur & participatie rapportcijfer cohesie 6,2 5,5 4,8 36,2 6,3 31,6 6,1 39,6 5,6 39,0 5,9 35,1 5,3 33,2 5,7 % actief in buurt een buurtoordeel 7,4 6,3 5,6 7,9 7,7 7,9 7,1 6,1 7,0 7,5 7,0 rapportcijfer zelfredzaamheid 7,7 7,6 7,4 13,8 8,0 14,5 7,9 23,2 8,1 10,3 7,7 % negatieve toekomstverwachting buurt 6,7 7,5 9,5 7,7 e 6,2 5,5 4,8 6,3 6,1 5,6 5,9 5,3 5,7 6,1 5,7 % actief in buurt 36,2 31,6buurt 39,6 60,039,0 59,335,1 63,133,2 56,540,1 66,936,5 54,131,7 % tevredenheid sportvoorzieningen dzaamheid 7,7 7,6 7,4 8,0 7,9 8,1 7,7 7,5 7,7 7,7 7,7 % negatieve toekomstverwachting buurt 13,8 14,5 23,2 10,3 6,7 9,5 11,3 13,4 9,8 & verkeer 36,2 Openbare 31,6 ruimte 39,6 39,0 35,1 33,2 40,1 36,5 31,7 41,7 36,6 % tevredenheid sportvoorzieningen buurt 60,0 59,3 63,1 56,5 66,9 54,1 54,6 56,1 74,6 rapportcijfer staat openbare ruimte buurt 6,5 6,2 6,0 6,7 6,8 6,8 mstverwachting buurt 13,8 14,5 23,2 10,3 6,7 9,5 11,3 13,4 9,8 10,1 12,4 Openbare ruimte & verkeer % tevreden met parkeergelegenheid fiets 41,2 54,6 45,5 50,9 40,1 46,3 63,3 34,8 rtvoorzieningen buurt 60,0 59,3 63,1 56,5 66,9 54,1 56,1 74,6 78,9
per 1 januari 2013 | 3 definitie in bijlage
13,8
24 2,7 272
208
6,8
6,7
6,5
53,8
67,6
48,8 50,2
52,1
53,9
48,1
37,9
42,4
42,5
48,6
35,8
best/hoogst scorende wijk
In de bijgaande aparte begroting ‘Meerjarenbegroting Cultuur19 beheer en regie Cultuurcampus gedetailleerd’ geven we een reëel beeld van de hieraan verbonden kosten. Als de aanvraag met betrekking tot beheer/regie Cultuurcampus niet gehonoreerd wordt, blijft het artistieke programma van Cultuur19 volledig overeind.
4.5 cultuurdrager 3: amateurkunst
best/hoogst scorende wijk minst/laagst scorende wijk
Een laagdrempelige mogelijkheid om te kunnen spelen, repeteren en op te treden is essentieel. Dat vergroot de zichtbaarheid, waardoor het aantal mensen dat enthousiast deelneemt aan amateurkunsteducatie zal stijgen. De Cultuurcampus voorziet hierin. Het heeft een theaterzaal (230 stoelen), dansstudio, beeldend atelier, theaterstudio en muziekruimtes. Voor grote verenigingen als HOV en kleine initiatieven moet het aantrekkelijker worden om te repeteren en op te treden, in en rondom de Cultuurcampus.
minst/laagst scorende wijk
Uit bovenstaande tabel (Wijkwijzer 2015) blijkt dat Leidsche Rijn het hoogste percentage 0 t/m 11-jarigen kent en Vleuten-De Meern het hoogste percentage 12 t/m 17-jarigen. Dit is de leeftijd waarop deelname aan amateurkunst(educatie) het grootste artistieke effect heeft. Op latere leeftijd is het sociale effect dominanter. In de afgelopen jaren hebben meerdere aanbieders van amateurkunsteducatie zich in LR/VdM gevestigd. Het aantal leden van lokale muziekverenigingen (Harmonieorkest Vleuten (HOV), Bazuin) stijgt en er ontstaat een bandcultuur onder jongeren. Daarnaast is de discipline dans sterk in opkomst (onder andere Dansatelier42). De grootste aanbieder is het Utrechts Centrum voor de Kunsten, dat in seizoen 2015/2016 een omzet realiseerde van ongeveer € 250.000,- (exclusief de locatie- en beheerkosten van de Cultuurcampus). Cultuur19 heeft tot begin januari 2016 geprobeerd om met het UCK te komen tot een inhoudelijke omslag vanaf 2017. Wijkgerichte amateurkunsteducatie in modules, die eindigen in zichtbare programma’s met professionele kunstenaars. Cursisten leren door samen te maken met uitvoerend kunstenaars. De ervaring leert dat dit perspectief van creatief eigenaarschap deelnemers blijvend motiveert. Voor het UCK bleek de tijd (nog) niet rijp voor een meer productiegerichte inrichting van amateurkunsteducatie. Daarnaast ambieert Cultuur19 een vraaggerichte aanpak, waarbij de lokale ontwikkelingen leidend zijn voor de inhoud. Dit zorgt voor een actueel programma, met zeggingskracht en eigenaarschap bij deelnemers.
16
Om het uitgangspunten van de vier cultuurdragers te bewaken en zo effectief mogelijk te laten zijn, wil Cultuur19 de nieuwe hoofdhuurder van de Cultuurcampus worden. We bewaken het profiel door de juiste (combinatie van) aanbieders uit te nodigen om amateurkunsteducatie vraag- en wijkgericht vorm te geven. Dat betekent een faciliterende rol, met een duidelijke en gedragen doelstelling. Zowel kwalitatief als kwantitatief. Een jaarplan zal worden opgesteld met beoogd partners en prestaties worden afgesproken. Dit moet leiden tot een jaarlijkse groei van deelnemers met 15%, nieuwe amateurgezelschappen, betere zaalbezetting en een groeiende participatie van wijkbewoners. Een concept jaarplan kan binnen een aantal maanden gereed zijn, indien de gemeente Utrecht deze organisatievorm in overweging neemt. Een goed voorbeeld is Islemunda in IJsselmonde, waar het SKVR deelprogramma’s uitvoert (http://www.islemunda.nl).
Utrecht 10,1
37.624
Zuidwest
18,4
11,5
15,2 17.571 5,9
Utrecht
19,9
33.732
Zuid VleutenDe Meern
VleutenDe Meern
¹
11,6 32.165 4,1
Utrecht
13,9
43.849
Oost
5,3
5,8
13,7 37.624 4,5
Zuidwest
Leidsche Rijn
% 12 t/m 17 jarigen¹ % 18 t/m 24 jarigen1
28.554
Overvecht
7,9
Noordwest
West
% 0 t/m 11 jarigen¹
Binnenstad Leidsche Rijn Noordoost
14,7
43.849 33.732 % 12 t/m 17 jarigen¹28.554 6,8 1 13,7 11,6 15,2 14,713,3 16,7 9,6 12,0 5,6 15,413,8 27,014,5 18,522,9 12,721,0 14,314,7 % 18 t/m 24 jarigen 5,3 43.849 33.732 37.624 32.165 17.571 27.200 37.263 30.084 46.253 334.295 4,5 4,1 5,9 15,8 5,4 17,5 3,6 23,8 1,9 20,2 5,5 17,1 5,2 18,9 6,8 20,0 7,9 17,8 5,3 12,0 % 55-plussers¹ 11,6 15,2 13,3 9,6 5,6 13,8 14,5 22,9 21,0 14,7 14,7 16,7 12,0 % 65-plussers¹ 8,715,4 9,827,0 14,918,5 9,412,7 8,614,3 9,1 5,3 10,7 5,8 10,913,9 6,1 4,1 5,9 5,4 3,6 1,9 5,5 5,2 6,8 7,9 5,3 15,8 17,5 23,8 19,320,2 21,817,1 46,818,9 % niet-westers¹ 8,820,0 8,317,8 9,512,0 20,519,9 38,918,4 26,9 16,7 12,0 15,4 27,0 18,5 12,7 14,3 5,3 5,8 13,9 8,7 9,8 14,9 12.283 9,4 19.949 8,6 15.410 9,1 17.64610,7 14.61810,9 9.096 6,1 12.93711,516.55010,1 11.526 aantal woningen¹ 17,5 23,8 20,2 17,1 18,9 20,0 17,8 12,0 19,9 18,4 19,3 21,8 46,8 26,6 8,8 45,3 8,3 71,3 9,5 26,420,5 40,838,9 23,226,9 50,813,8 48,021,9 24,6 % huur sociaal2 9,8 14,9 9,4 8,6 9,1 10,7 10,9 6,1 11,5 10,1 12.283 19.949 15.410 17.646 14.618 9.096 12.937 16.550 11.526 29.018 17.49739.552 147.51236.667 prognose inwonertal 2020 30.401 44.800 34.724 39.837 32.586 17.983 21,8 46,8 8,8 8,3 9,5 20,5 38,9 26,9 13,8 21,9 26,6 45,3 71,3 26,4 40,8 23,2 50,8 48,0 24,6 18,5 38,4 Sociaal-economisch 19.949 15.410 17.646 14.618 9.096 12.937 16.550 11.526 17.497 147.512 30.401 44.800 34.724 39.837 32.586 17.983 29.018 39.552 36.667 49.614 355.182 % totaal bijstand¹ 40,8 18,2 7,4 10,5 3,8 45,3huishoudens 71,3 met 26,4 23,24,9 50,87,4 48,0 24,62,9 18,52,4 38,43,1
28.554
Zuidwest
334.295
21,0
West
46.253
22,9
Noordoost
30.084
Overzichtstabel Overzichtstabel Bevolking & wonen aantal inwoners¹ tstabel Bevolking & wonen % 0 t/m 11 jarigen¹ aantal inwoners¹
Noordwest
4.4 cultuurdrager 2: amateurkunsteducatie
Cultuur19 kan als hoofdhuurder van de Cultuurcampus deze facilitering realiseren. Harmonieorkest Vleuten (5 orkesten) en andere bestaande gezelschappen ondersteunen Cultuur19 in haar ambitie om de Cultuurcampus op deze manier toegankelijker te maken, en zo de actieve deelname te vergemakkelijken aan programma’s van cultuurdrager 4.
4.6 cultuurdrager 4: artistiek programma Een nieuw programma met amateurs én professionals. Het kernprogramma van Cultuur19. Cultuur19 brengt een zeer divers programma. Kern is de ontmoeting tussen amateurs en professionals in muziek, dans, theater en beeldende kunst/vormgeving en de gezamenlijke maakprocessen. Een concept dat voelbaar wordt in de beschrijving van de concrete activiteiten, waarmee voor een groot deel al ruime ervaring is opgedaan. Binnen het programma 2017-2020 gelden de volgende kwalitatieve doelstellingen: • samenwerking tussen amateurs en professionals • leren door te maken (maakproces) • vernieuwend • toegankelijk voor deelname, zeer toegankelijk voor publiek • een duidelijke samenwerking met een of meerdere andere cultuurdragers • een duurzame spin-off Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
17
Kwantitatieve doelstellingen per jaar: • 2.245 actieve deelnemers (zie specificatie hoofdstuk publieksbereik) • 17.900 bezoekers (zie specificatie hoofdstuk publieksbereik) • 1 5% toename in instroom amateurkunsteducatie en blijvende participatie van deelnemers (ook in de leeftijd 12-18 jaar) • 1 duurzaam resultaat: bijvoorbeeld een blijvend nieuw orkest, een blijvend nieuw gezelschap of een blijvende nieuwe vereniging • 5 zichtbare maakprocessen in Nomads in Residence (www.nomadsinresidence.nl)
Met de opgedane kennis wil Cultuur19 het programma verbreden. Binnen cultuureducatie is aandacht voor mediawijsheid en de specifieke kenmerken van nieuwe media en de digitale cultuur (virtualiteit, interactie, gamification, netwerkvorming, snel delen van informatie etc.) zijn voor jongeren gesneden koek. Het Cultuur19 programma richt zich op media als middel voor persoonlijke en kunstzinnige expressie.
Cultuur19 heeft zich in de afgelopen jaren gericht op verschillende programma’s per doelgroep. Dat blijft zo, ook omdat het aandeel kinderen en jongeren in LR/VdM zo groot is.
Partners zijn Amadeus Lyceum, Leidsche Rijn College, HKU en Weekkrant De Brug. Essentieel is de koppeling van professionals en jongeren. Afgestudeerde HKU’ers brengen niet alleen hun actuele kennis over op een jongere generatie, maar zijn ook rolmodellen, zodat de drempel om zelf actief en creatief te worden, wordt verlaagd.
Kinderen
• Bordspel maken
1 Podium Hoge Woerd - coprogrammering Cultuur19 verzorgt een programma, waarin kinderen samen met kunstenaars op beeldende wijze aan de slag gaan met thema’s uit de theatervoorstelling, 9 x per seizoen. 2 VakantieKunstWeek De Cultuurcampus staat aan het eind van de zomervakantie vijf dagen in het teken van de VakantieKunstWeek. Kinderen volgen workshops muziek, toneel, dans, taal, beeldend en cross-overs. Ze werken onder leiding van kunstenaars toe naar een voorstelling, ouders krijgen een ondersteunende rol, in catering, kostumering of begeleiding. De VakantieKunstWeek wordt afgesloten met een slotvoorstelling voor publiek op het plein voor de Cultuurcampus of in de theaterzaal, met mogelijk een reprise op het Leidsche Rijn Festival. Capaciteit circa 100 kinderen, van 7-12 jaar.
Jongeren (12-18 jaar) 1 KLUB19 Cultuur19 bedacht in 2008 het jongerenplatform KLUB19: dé plek waar jongeren creatieve ideeën kunnen uitvoeren. KLUB19 bedenkt in nauwe samenspraak met de doelgroep een programma. Een programmaraad bestaat uit vertegenwoordigers van Cultuur19, De Vrijstaat, Azotod en DOENJA Dienstverlening . Inmiddels is er een aantal zeer succesvolle programma’s ontwikkeld, zoals De Grote Prijs van Leidsche Rijn, Battle of the Beats, deelname van jongeren in voorstellingen van De Vrijstaat etc. Het aantal jongeren in LR/VdM zal in de komende jaren fors stijgen. Dit programma wordt extern gefinancierd. (www.cultuur19.nl/klub19) 2 BIJT! Medialab en -podium Cultuur19 ontwikkelt programma’s op het gebied van nieuwe media, games en crossmedia storytelling. Games nodigen spelers nadrukkelijk uit tot actie en interactie en stimuleren daarmee het eigen initiatief. Een game vormt bovendien een veilige, afgebakende ruimte om te experimenteren. Sinds 2010 is er gebouwd aan een publiek voor deze vernieuwende programma’s en is veel kennis opgedaan. Er zijn LAN-party’s en game events georganiseerd, met computergames en urban games (met bijdragen van studenten van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en indie gamers i.s.m. Dutch Game Garden, NLGD Festival of Games). Tussen 2012 en 2015 is een reeks spannende live action games gerealiseerd door jongeren in samenwerking met 18
vierdejaars studenten van de HKU-opleiding Interactive Performance Design.
Met een berg oude bordspellen als inspiratie en de begeleiding van een professionele game developer ontwerpen jongeren uit Leidsche Rijn een eigen wereld in bordspelvorm. In een aantal sessies worden de grote lijnen en de regels van hun spelwereld neergezet. Wat maakt dat een speelse wereld werkt? Spel-elementen zoals pionnen worden ontworpen en vervolgens in een fablab (Protospace Utrecht) ge3Dprint. Het ontwerp wordt open source beschikbaar gemaakt voor iedereen, zodat er voortdurend doorgebouwd kan worden aan het spel.
• Fotografie en gephotoshopte werelden Joël Vegt is professioneel Photoshopkunstenaar. Hij fotografeert mensen in hun eigen droomwereld. Jongeren bedenken een eigen droomwereld en gaan vervolgens met fotocamera of telefooncamera aan de slag voor een green screen. De echte wereld en de photoshopte wereld worden samengevoegd en vormen een nieuwe hyperrealiteit. De resultaten worden tentoongesteld.
• Alternate Reality Game ontwikkelen In samenwerking met vierdejaars studenten Interactive Performance Design van de HKU maakt een groep jongeren een alternate reality game of speels avontuur. Het thema houdt verband met de actualiteit of een belangrijk thema uit de wijk. In wekelijkse bijeenkomsten wordt een verhaal gebouwd, dat spelers erop uit stuurt, de wijk in om missies te voltooien teneinde een groter mysterie te ontrafelen.
• Interactieve installatie bouwen Jongeren bouwen in samenwerking met professionele interaction designers een installatie, waarbij specifieke kenmerken van digitale media een betekenisvolle relatie aangaan met ‘oude’ kunstvormen. De installatie wordt geplaatst in scholen en openbare gebouwen. Dit zijn geen cursussen, maar programma met actieve inbreng van jongeren in het maakproces en innovatieve artistieke producten.
Gezinnen 1 Leidsche Rijn Festival (LRF) Het LRF is het oudste festival van LR/VdM (sinds 1999) en is een cultuurfestival in het Máximapark voor het hele gezin, met voorstellingen en optredens van professionals en amateurs, kunstzinnige workshops en creatieve horeca. Het biedt een kennismaking met
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
19
kunst en cultuur door zelf te doen (misschien wel voor ’t eerst) of door een professional aan het werk te zien, waarbij je geprikkeld wordt om het zelf te proberen. Het LRF vindt plaats in het laatste weekend van de schoolvakantie. In de periode 2017-2020 zal het LRF tweemaal verplaatst worden naar Castellum Hoge Woerd (2017 en 2019). Podium Hoge Woerd zal in 2017 en 2019 ook gezamenlijk met Cultuur19 het programma samenstellen. Door deze samenwerking wordt de sterke inhoudelijke verbondenheid tussen amateurs en professionals benadrukt. Harmonieorkest Vleuten is ieder jaar onderdeel van het festivalprogramma. Podium Hoge Woerd en Cultuur19 hebben de ambitie om van deze edities een tweedaags festival te maken. (www.leidscherijnfestival.nl) 2 Zingende Beelden In het Máximapark staan sinds 2009 zeven bijzondere beelden van gerenommeerde kunstenaars. Met Zingende Beelden brengt Cultuur19 deze beeldentuin onder de aandacht van een zo groot mogelijk publiek. Zingende Beelden is een multidisciplinair programma, waarbij lokale amateurs en professionals op het gebied van dans, theater en muziek onder leiding van een professionele maker een theatrale route door het park uitstippelen. Zingende Beelden wordt 1 keer per jaar georganiseerd i.s.m. kunstprofessionals, Amadeus Lyceum, Leidsche Rijn College, koren, dansgroepen en cursisten amateurkunsteducatie. (www.zingendebeelden.nl) 3 CampusFestival In de Week van de Amateurkunst zal in en rondom de Cultuurcampus een bruisend eendaags festival plaatsvinden. Cultuur19 programmeert en produceert een showcase van alle amateurkunsten in LR/VdM, met masterclasses door rolmodellen en productieve uitwisselingen tussen verschillende verenigingen en disciplines. Het festival vindt plaats op diverse locaties in LR/VdM (waaronder ook Podium Hoge Woerd), met de Cultuurcampus als festivalhart. Harmonieorkest Vleuten is ieder jaar onderdeel van het festival.
Volwassenen 1 Hangplek voor Ouderen In 2015 is gestart met de voorbereidingen van een theaterprogramma voor en door ouderen uit LR/VdM: een 6-delig theaterfeuilleton, gebaseerd op de levensverhalen van de ouderen (20 voorstellingen). Dit is een intensieve samenwerking tussen Cultuur19, artOloco uit Amsterdam en DOENJA Dienstverlening. Zowel vitale als minder vitale ouderen worden bereikt. Een duurzame spin-off, een amateurtheatergezelschap voor ouderen, zal blijvend worden ondersteund door Cultuur19, zowel met professionele inbreng (regie en spel) als facilitair. 2 AdeZi Nieuwe Stijl - samenwerking met HOV AdeZi (Adem en Ziel) Nieuwe Stijl organiseert een projectorkest, vier concerten en muzikale presentaties van onderschoolse educatieve projecten van HOV op het gebied van blaasmuziek (brassbands, harmonie en fanfare, maar ook symfonische muziek) voor professionals en amateurs, jong en oud. AdeZi sluit met het programma aan bij landelijke en internationale initiatieven die in 2017 en 2018 in Utrecht zullen plaatsvinden (WASBE Conference, het Nederlands Brassband Kampioenschap en het European Brassband Championship). AdeZi bereikt vanaf 2017 jaarlijks circa 600 deelnemende muzikanten en 750 bezoekers en met het randprogramma circa 2.000 kinderen op scholen. In het verleden werden concerten met een minder activerend karakter georganiseerd, met tegenvallende bezoekersaantallen en deelname. Cultuur19 werkt samen met HOV om dit programma een wijkgericht karakter te geven, met behoud van artistieke kwaliteit. 20
Doelgroep overstijgend 1 Nomads in Residence Nomads in Residence is een opvallend zwart bouwwerk in het Máximapark. Het heeft een functie als woon- en werkatelier. Cultuur19 stelt de Nomads open voor professionele kunstenaars die zich in de wijk willen nestelen en met hun werk een brug willen slaan naar bewoners van LR/VdM. Ook worden kunstenaars uitgenodigd om werk te maken voor activiteiten zoals Zingende Beelden en het Leidsche Rijn Festival. De maakprocessen worden zichtbaar gemaakt op evenementen, zoals Zingende Beelden en LRF, tijdens open atelierdagen en via www.nomadsinresidence.nl, waar de tijdelijke bewoner een blog bijhoudt. De Nomads is ook geschikt als presentatieruimte of als repetitie- of ontmoetingsplek voor kleine groepjes wijkbewoners. En het heeft een belangrijke rol in de ‘KunstAs’: vanuit de Cultuurcampus kom je via de Nomads bij Podium Hoge Woerd. Een fysieke verbinding tussen de twee programma’s. 2 Theater Het Zand Cultuur19 heeft in het verleden veel geprogrammeerd in Theater Het Zand. Nog steeds zijn we aanspreekpunt voor cultureel gebruik van de zaal en de programmering tijdens activiteiten van Brede School het Zand (zie hoofdstuk 6 – Educatie en Participatie). Hiermee wordt op kleinere schaal (100 zitplaatsen) invulling gegeven aan de wens om in LR/VdM een programma te kunnen maken en presenteren. 3 Theater Vleuterweide Cultuur19 programmeert Theater Vleuterweide (230 zitplaatsen). Zeven keer per jaar zal hier een Cultuur19 programma worden gepresenteerd:
• 2 voorstellingen voor jongeren i.s.m. en gefinancierd door Amadeus Lyceum • 2 voorstellingen geproduceerd in het kader van het CampusFestival • 3 voorstellingen door het Orkest van Utrecht Cultuur19 maakt zich hard voor een zo optimaal mogelijke bezetting van Theater Vleuterweide door drempels voor amateurgezelschappen te verlagen en de kosten van beheer en techniek zo laag mogelijk te houden. Daarmee wordt ruimte geboden aan een programma voor 1.000 bezoekers per seizoen (8 producties – zie ook cultuurdrager 3). 4 Overig programma Gluren bij de Buren, Lazy Sunday Afternoon (Zimihc), Culturele Zondagen, Uitmarkt Vleuterweide etc. zullen door Cultuur19 worden gefaciliteerd, dan wel gedeeltelijk geprogrammeerd. Dit biedt mogelijkheden voor amateurs om zich te presenteren in en aan de wijk. Naast de eerder beschreven coproducties met HKU, Amadeus Lyceum, DOENJA Dienstverlening en Podium Hoge Woerd staat Cultuur19 open voor coproducties die artistieke kwaliteit opleveren en een wijkgerichte aanpak omarmen. In het recente verleden werd samengewerkt met artOloco (theatervoorstelling ‘Mijn Leidsche Rijn’), Toneelgroep Monter (‘Tuigdorp’ – drieluik) en anderen.
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
21
22
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
23
5
Betekenis voor de stad Cultuur is onmisbaar voor mensen en wijken om tot bloei te komen. Het leidt tot een grotere verbondenheid van bewoners met hun omgeving. De Gemeente Utrecht wil de open ruimte benutten (‘Open Ruimte Benut’, actualisering van de Cultuurvisie 2012-2022) met de stad als leeromgeving, podium en creatieve ruimte. 1 op de 4 Utrechters woont in de ‘Nieuwe Stad’. Cultuur19 beschouwt LR/VdM niet als een afzonderlijk en afgezonderd gebied, maar als een deel van de stad dat steeds aantrekkelijker wordt, waar creatieve ruimte is om te leren en waar een zeer grote bereidheid tot samenwerking bestaat, ook met stedelijke partijen. Bestaande samenwerkingen met stedelijke partijen Podium Hoge Woerd (Theater Kikker), Zimihc en HKU kunnen worden gecontinueerd in 2017-2020 en er is ruimte voor nieuwe samenwerkingen, zoals met Operamakers, het Nederlands Kamerkoor en TivoliVredenburg in een groot zangparticipatietraject (vanaf 2018, zie hoofdstuk 6 – Educatie en Participatie). De goede ervaringen met de Tour de France, Vrede van Utrecht, Culturele Zondagen en andere stedelijke programma’s laten zien dat Cultuur19 en haar netwerk garant staan voor de culturele doorontwikkeling van LR/VdM. Cultuur19 is daarom ook beoogd partner van Zimihc voor het lokaal uitvoeren van de grotere stedelijke en internationale programma’s. Daarnaast maken we deel uit van het netwerk van wijkcultuurhuizen, waarin ook Zimihc, Jongeren Cultuurhuis Kanaleneiland, De Vrijstaat en Cereol (Het Wilde Westen) zijn vertegenwoordigd. De wijkcultuurhuizen hebben structureel overleg over waar we gezamenlijk kunnen optrekken en hoe we ons regelmatig stedelijk kunnen profileren. We hebben inhoudelijke afstemming en regelmatig uitwisseling van programma.
24
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
25
6
Educatie en participatie Het ligt voor de hand om educatie en participatie niet los van elkaar te benaderen: enthousiasme tijdens cultuureducatie onder schooltijd leidt tot participatie in de vrije tijd en vice versa. Maar dat is niet het enige traject; het is daarom belangrijk om duidelijke definities te hanteren. • Cultuureducatie vindt plaats binnen het curriculum van primair en voortgezet onderwijs. Buitenschoolse educatie (vrije tijd) wordt vormgegeven door de aanbieder van amateurkunsteducatie. • Participatie is de actieve deelname aan creatieve maakprocessen (artistiek op het podium, maar ook bijvoorbeeld productioneel naast het podium) in de vrije tijd. Daar waar Cultuur19 actief is in het onderwijs, wordt een programma geheel gefinancierd door de onderwijsinstelling. Dit programma kan vervolgens zichtbaar worden gemaakt tijdens wijkevenementen zoals het CampusFestival. Hierdoor wordt participatie gerealiseerd en gestimuleerd. Het programma van Cultuur19 staat bol van participatie. Een groot deel van het publiek neemt actief deel aan ons programma, we verbinden amateurs en professionals, en samen met welzijnsorganisaties bereiken we ook doelgroepen die niet als vanzelfsprekend deelnemen aan cultuurprogramma. Daarnaast worden we vaak benaderd door een organisatie of bewoners met een maatschappelijk vraagstuk. Er is dan sprake van community art: een kunstvorm waarbij een of meerdere professionele kunstenaars samenwerken met actieve burgers. De start van de samenwerking is het maatschappelijk vraagstuk. Projecten kunnen ontstaan op initiatief van de betrokken kunstenaars, van actieve burgers of van externe opdrachtgevers zoals gemeenten. Ook voor deze vorm van participatie is ruimte in ons programma. Het is zelfs het belangrijk uitgangspunt van ons programma: reageren op ontwikkelingen, initiatieven en kansen met een zichtbaar en daardoor effectief cultureel programma.
Cultuureducatie • O nderschools traject Amadeus Lyceum, ter voorbereiding op deelname aan de Grote Prijs van Leidsche Rijn, Zingende Beelden en voorstellingen. • O nderschools traject Leidsche Rijn College, ter voorbereiding op deelname aan Zingende Beelden en voorstellingen. • O nderschools danscurriculum OBS Het Zand en montessorischool Arcade • D uik in Het Zand (Culturele Zondag januari) en Dag van Natuur en Cultuur (mei) i.s.m. Brede School Het Zand • R ealisatie van 50 voorstellingen per jaar voor Spelenderwijs Utrecht (kinderen 2-4 jaar)
Amateurkunsteducatie Randprogramma tijdens Lente-Uitjes en Herfststukjes in Podium Hoge Woerd: op beeldende wijze aan de slag met thema’s uit de voorstelling onder leiding van een uitvoerend kunstenaar.
26
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
27
Combinatie cultuureducatie en amateurkunsteducatie • K inderen en Ouders Zingen (KOZ) Operamakers (Anthony Heidweiller), zal vanaf najaar 2017 een project starten in LR/VdM waarbij schoolkinderen van 10 basisscholen en hun ouders zingen. Operamakers realiseerde eerder in IJburg een soortgelijk project. Cultuur19 is hiervoor wijkpartner en werkt mee aan de voorbereiding, uitvoering en vooral de duurzame spin-offs (blijvende koren). Doelstelling is om muziek en specifiek zang een blijvende impuls te geven in LR/VdM. De afsluitende presentatie vindt mogelijk plaats in Podium Hoge Woerd, met aansluitend passend professioneel programma. Overige partners zijn het Nederlands Kamerkoor, TivoliVredenburg en Conservatorium Utrecht. Omdat dit project in de ontwikkelfase zit is het niet meegenomen in de bereikcijfers en begroting.
Actieve cultuurparticipatie • Leerlingen van het Amadeus Lyceum nemen deel aan de Grote Prijs van Leidsche Rijn, Zingende Beelden. (Het gaat hier om het deel dat zich in de vrije tijd afspeelt.) • L eerlingen van het Leidsche Rijn College nemen deel aan Zingende Beelden. (Het gaat hier om het deel dat zich in de vrije tijd afspeelt.) • D e Grote Prijs van Leidsche Rijn, Battle of the Beats worden geproduceerd en gerealiseerd door jongeren onder begeleiding van KLUB19. • B IJT! Medialab en -podium. Jongeren maken en presenteren samen met kunstenaars innovatieve producten. • D e Hangplek voor Ouderen en de langlopende vervolgtrajecten worden gerealiseerd door ouderen onder begeleiding van Cultuur19, artOloco en DOENJA Dienstverlening. • H et programma van het CampusFestival wordt ontwikkeld en uitgevoerd door amateurs uit LR/VdM. Cultuur19 is programmeur en producent.
28
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
29
7
Organisatie structuur Uit het rapport van de visitatiecommissie cultuurnota 2013-2016: ‘Cultuur19 realiseert met een relatief kleine organisatie een zeer divers aanbod.’ Cultuur19 beschikt over 3,12 fte (4 vaste dienstverbanden) en twee stageplaatsen: een kleine organisatie met een hoge productie, waarbij kan worden gesteund op 60 vrijwilligers. De organisatieomvang kan indien gewenst tijdens grotere producties fors groeien. Voor het artistieke programma maakt Cultuur19 gebruik van haar netwerk van kunstenaars, opleidingsinstituten, boekingsbureaus, producenten en faciliterende bedrijven. De wendbaarheid en flexibiliteit van onze kleine organisatie heeft bijgedragen aan ons succes. Hoewel er in 2017-2020 inhoudelijk een nog sterkere aansluiting zal zijn bij andere cultureel ondernemers in LR/VdM blijft Cultuur19 zelfstandig bestaan. Raad van Toezicht (RvT) Antonet den Boer (tot 1 maart 2016) Michiel Krijvenaar (voorzitter) Paul Kotvis (secretaris) Hans Stotijn (penningmeester) De leden van de RvT komen uit LR/VdM. Ze voelen zich persoonlijk verbonden met de doelstellingen en mobiliseren hun netwerk, om deze doelstellingen te verwezenlijken. De RvT komt 5 keer per jaar bijeen. Het lidmaatschap en de werkzaamheden van de RvT zijn onbezoldigd. De RvT benoemt de directeur die zitting heeft in de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur bestaat uit minimaal 1 persoon en is verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding. Raad van Bestuur Directeur Hanno Tomassen
0,67 fte
Medewerkers Marketing en communicatie Claudia van Swelm 0,89 fte Programma Leonie Langenhuijsen 0,89 fte Beheer/verhuur/productie Ineke Teunissen van Manen 0,67 fte Hbo-stagiair marketing en communicatie 0,89 fte Hbo-stagiair programma en bureau ondersteuning 0,89 fte Maatschappelijke stagiaires (ondersteuning bij producties Cultuur19) De financiële en personele administratie wordt in opdracht van Cultuur19 verzorgd door DOENJA Dienstverlening. We hanteren de Governance Code Cultuur.
30
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
31
34
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
35
8
Ondernemer schap en strategie Het succes van het voorgenomen programma is afhankelijk van de mate waarin Cultuur19 in de periode 2017-2020 in staat is om succesvol en flexibel te ondernemen. Het kunnen inspelen op wijkontwikkelingen en actuele mogelijkheden heeft Cultuur19 de rol bezorgd die het wil blijven vervullen. In 2017-2020 zal het ondernemerschap zich op de volgende gebieden moeten afspelen (in willekeurige volgorde):
1 Fondsenwerving Hoewel de omzet in 2015 hoger zal zijn dan in 2014 blijft de financiering een uitdaging. De focus van fondsen op innovatie, maakt dat bestaande succesvolle programma’s, vaak maar eenmalig worden ondersteund. Ook voor een additioneel gefinancierd programma gelden de volgende kwalitatieve doelstellingen: • samenwerking tussen amateurs en professionals • leren door te maken (maakproces) • vernieuwend • toegankelijk voor deelname, zeer toegankelijk voor publiek • e en duurzame spin-off een duidelijke samenwerking met een of meerdere andere cultuurdragers Daaraan kunnen worden toegevoegd: • grote locatiegebondenheid (thematisch en productioneel) • grote mate van overdraagbaarheid (procesmatig) • heldere evaluatie en verslaglegging We kunnen een groeiend aantal aansprekende voorbeelden laten zien, maar dit betekent niet automatisch dat sponsoren en fondsen in de rij staan. Het lokale karakter van ons programma is vaak een argument om zich niet te verbinden. Daarom zal Cultuur19 zich richten op het ontwikkelen van mede-eigenaarschap van potentiële sponsoren en zich blijven presenteren in het netwerk van fondsen en private partijen om nut en noodzaak te verduidelijken.
2 Verantwoording en zichtbaarheid Uit het rapport visitatiecommissie cultuurnota 2013-2016: ‘Als de doelgroepen eenmaal helder zijn, heeft Cultuur19 duidelijk de kennis van marketing en communicatie in huis…’. De combinatie tussen strategie en inhoud is sterk in dit plan aanwezig. Inhoudelijk is er vanuit het gehele culturele veld van LR/VdM de behoefte aan een Cultuurcampus met wijkgericht programma aangegeven. Strategisch is dit een sterke drager. Zeventien lokale cultureel ondernemers maken zich sterk voor een groeiende zichtbaarheid van programma voor amateurs/professionals.
36
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
37
De zichtbaarheid van programma is essentieel om te komen tot bezoekersaantallen en deelnemende partners. Er moet steeds duidelijk worden gemaakt dat het om programma van Cultuur19 gaat, en wat er specifiek en kenmerkend Cultuur19 aan is. Een directe verantwoordingslijn naar het publiek hoort daarbij, niet alleen financieel, maar ook inhoudelijk. Cultuur19 heeft zich in de afgelopen jaren succesvol ingezet om steeds een duidelijke inhoudelijke en financiële verantwoording te overleggen en openbaar te maken. Er wordt ook in 2017-2020 veel tijd en energie gestoken in het helder communiceren van de doelstellingen en resultaten van programma’s. Daar hoort een uitgebreide en weloverwogen marketingcommunicatiestrategie bij (zie bijlage 2).
3 belangenbehartiging Cultuur19 maakt zich sterk voor een wijkgericht aanbod vanuit de Cultuurcampus, dat de hele keten (4 cultuurdragers) bestrijkt. Dit zal onderwerp zijn van onze belangenbehartiging voor de bewoners van LR/VdM, richting de verantwoordelijke ambtenaren en politici. Belangenbehartiging, waaronder de communicatie richting de (lokale) politiek, hangt samen met de verantwoording en zichtbaarheid, maar heeft een ander doel: de ambtelijk en politiek verantwoordelijken correct en volledig informeren, zodat zij een weloverwogen standpunt in kunnen nemen.
4 productieve samenwerking met partners in de wijk en coproducenten We realiseren een wijkgericht programma, dat niet zonder samenwerkingen kan. • Samenwerking met welzijnsorganisatie DOENJA Dienstverlening (en Welzaam) in voor- en natrajecten van programma’s (Leidsche Rijn Festival, Zingende Beelden, Hangplek voor Ouderen). • Samenwerking met DOENJA Dienstverlening, De Vrijstaat en Azotod (KLUB19). • S amenwerking met diverse scholen op het gebied van cultuureducatie. Brede School Het Zand en het Amadeus Lyceum betrekken Cultuur19 bij curriculumontwikkeling. • Samenwerking met Podium Hoge Woerd (vakantieprogrammering, Leidsche Rijn Festival). • S amenwerking met Winkeliersvereniging Vleuterweide, Zimihc, Zorgpoort Leidsche Rijn, Abrona, Bibliotheek Utrecht, De Zingende Toren, UCK, Welzaam, Amadeus Lyceum, PKN Vleuten/Het Baken (Campusoverleg). • Samenwerking met Zimihc (Europa Cantat, stedelijke ontwikkeling blaasmuziek, stedelijk Festival voor Amateurkunst (Bombarie)). • S amenwerking met coproducenten (artOloco, Atelierwoningen Kersenboomgaard, Sharing Arts Society, Operamakers etc.). (Structurele) samenwerking kan leiden tot een kleurloos resultaat vol compromissen. Maar bovenstaande samenwerkingen, waarvan Cultuur19 veelal de initiator is, leiden allemaal tot een kleurrijk, vernieuwend en dynamisch resultaat.
38
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
39
9
Publieksbereik
Cultuur19 hanteert een doelgroepenbeleid naar leeftijd. Daarnaast maken we een onderscheid tussen actieve deelnemers (co-creatoren) en passief publiek (bezoekers producties). In 2017-2020 wordt meer publiek bereikt dan voorheen. Er wordt nieuw publiek gevonden: jongeren en kinderen via de effectieve samenwerking met het onderwijs en ouderen en gezinnen via de structurele samenwerking met welzijn. Door het model met de vier cultuurdragers, die allemaal met elkaar verbonden zijn, zal er sprake zijn van publieksverdieping. In de bijlage Marketingcommunicatiestrategie is beschreven hoe Cultuur19 haar doelgroepen bereikt. Bereik per jaar: Kinderen bezoekers actieve deelnemers Coprogrammering Podium Hoge Woerd (9x) 1.500 270 VakantieKunstWeek 500 100 Jongeren KLUB19 (o.a. Grote Prijs van Leidsche Rijn, Battle of the Beats) BIJT! Medialab en -podium voor jongeren
500 450
100 35
Gezinnen Leidsche Rijn Festival (2x i.s.m. Podium Hoge Woerd) 4.000 Zingende Beelden (i.s.m. Amadeus) 1.000 50 CampusFestival 3.000 200 Volwassenen Hangplek voor Ouderen 250 90 AdeZi Nieuwe Stijl 1.000 350 Doelgroep overstijgend Nomads in Residence 500 100 Theater Het Zand 50 Gluren bij de Buren niet structureel Lazy Sunday Afternoon in Máximapark via Zimihc Theater Vleuterweide (6x) 1.200 150 facilitering Theater Vleuterweide 1.000 500 Coproducties 250 Educatie Cultuurdagen Brede School Het Zand 1.400 Amadeus Lyceum (curriculum en naschools) 350 Leidsche Rijn College (naschools) 50 Spelenderwijs 600 KLUB19 reeds beschreven, zie jongeren Leidsche Rijn Festival (voortraject) 350 250 totaal 17.900 2.245
40
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
41
10
Financiën De subsidieaanvraag cultuurnota 2017-2020 valt uiteen in twee delen met afzonderlijke begrotingen.
1 Een aanvraag voor het realiseren van cultuurdrager 4, het kernprogramma van Cultuur19 2 Een aanvraag voor het beheer van de Cultuurcampus om cultuurdrager 2, conform de beschreven inhoudelijke uitgangspunten, te kunnen realiseren 1 Voor de realisatie van het beschreven aansprekende en blijvend activerende programma binnen en buiten de stenen muren van de Cultuurcampus, vragen we een bijdrage van € 300.000,- per jaar. Deze middelen worden besteed aan het programma en de organisatie daarvan. Slechts een zeer klein gedeelte gaat naar huisvesting en algemene overhead. Dat is altijd de opzet geweest van Cultuur19 en een van de redenen om zelfstandig te willen blijven bestaan. Een fusie met een organisatie binnen een andere cultuurdrager maakt het geheel log, traag en duur en dus minder toegankelijk en vernieuwend. De verhoging van de aanvraag ten opzichte van voorgaande jaren wordt veroorzaakt door de groter geworden vraag van wijkbewoners naar programma met dit profiel en samenhangende inhoudelijke programmaontwikkeling. Cultuur19 realiseert met de gevraagde bijdrage van € 300.000,- een omzet van ruim € 510.000,-. Een positief resultaat van € 20.000,- is ieder jaar haalbaar. Zowel een meerjarenbegroting in de gewenste format als een gedetailleerde begroting 2017 als grondslag zijn bijgevoegd (zie bijlagen 4a en 4b). Cultuur19 kan bij tegen- of meevallende tussenresultaten de deelbegrotingen aanpassen, zodat een gedegen bedrijfsvoering kan worden gerealiseerd.
2 Cultuur19 wil het model van de vier cultuurdragers bewaken. Cultuur19 ziet zichzelf als regisseur van het aanbod amateurkunsteducatie. Het kunnen exploiteren van de Cultuurcampus als hoofdhuurder vraagt om een jaarlijkse bijdrage van € 265.000,Daarmee realiseren we een omzet van € 312.500,- die licht stijgt in de daaropvolgende jaren, met een klein positief resultaat. Hierbij houden we rekening met alle aspecten van beheer, verhuurmogelijkheden, laagdrempelige facilitering van eindproducten en digitale zichtbaarheid. Een gedetailleerde meerjarenbegroting ten behoeve van beheer/ regie Cultuurcampus is bijgevoegd (zie bijlage 4c). Als de aanvraag met betrekking tot beheer/regie Cultuurcampus niet gehonoreerd wordt, blijft het artistieke programma van Cultuur19 volledig overeind. Of met andere partijen blijvend kan worden voorzien in de behoefte aan hedendaagse en wijkgerichte amateurkunsteducatie, moet dan worden bezien.
42
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
43
11
De Cultuurcampus als plek én concept met vier samenwerkende cultuurdragers. Cultuur19, De Leidsche Rijn Connectie, het Campusoverleg en wijkbewoners zijn van mening dat LR/VdM daar bij gebaat is. Een grotere deelname aan cultuur, zowel passief als actief, met een zichtbaar program-ma, maakt van LR/VdM een creatief, bruisend en lerend stadsdeel.
44
Slotwoord
De betrokkenheid bij kunst en cultuur was vanaf het begin van de bouw van de Vinex groot. De kunst in de openbare ruimte wordt zeer gewaardeerd, eerdere programma’s werden goed be-zocht. Omdat de infrastructuur nu grotendeels staat, staat de omgeving open voor een nieuwe, dynamische interpretatie.
De Cultuurcampus als plek én concept met vier samenwerkende cultuurdragers. Cultuur19, De Leidsche Rijn Connectie, het Campusoverleg en wijkbewoners zijn van mening dat LR/VdM daarbij gebaat is. Een grotere deelname aan cultuur, zowel passief als actief, met een zichtbaar programma, maakt van LR/VdM een creatief, bruisend en lerend stadsdeel.
Reflectie op de omgeving gebeurt in LR/VdM veelvuldig. Die omgeving bleek namelijk in hoge ma-te maakbaar de afgelopen jaren. Met professionele creatieve begeleiding wordt het cultureel pro-gramma door wijkbewoners zelf ingevuld. Dat maakt ons programma sterk en duurzaam.
De betrokkenheid bij kunst en cultuur was vanaf het begin van de bouw van de Vinex groot. De kunst in de openbare ruimte wordt zeer gewaardeerd, eerdere programma’s werden goed bezocht. Omdat de infrastructuur nu grotendeels staat, staat de omgeving open voor een nieuwe, dynamische interpretatie.
Visie op de inhoudelijke invulling wordt gevraagd en dat biedt Cultuur19. Onze ambitie is om de dynamiek van LR/VdM blijvend te laten zijn. Bewoners en kunstenaars hebben immers altijd weer nieuwe verhalen te vertellen en inzichten te delen.
Reflectie op de omgeving gebeurt in LR/VdM veelvuldig. Die omgeving bleek namelijk in hoge mate maakbaar de afgelopen jaren. Met professionele creatieve begeleiding wordt het cultureel programma door wijkbewoners zelf ingevuld. Dat maakt ons programma sterk en duurzaam. Visie op de inhoudelijke invulling wordt gevraagd en dat biedt Cultuur19. Onze ambitie is om de dynamiek van LR/VdM blijvend te laten zijn. Bewoners en kunstenaars hebben immers altijd weer nieuwe verhalen te vertellen en inzichten te delen.
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
45
! s r e g a r d r u u t e cul
d n e v e l e z n o t
e m s i n n e k k a
Ma
Hun verhalen over cultuur in Leidsche Rijn / Vleuten-De Meern vormden de inspiratiebron
foto: Ageeth Hummeling
voor de strips van Bob Mollema in dit
Merel
meerjarenplan.
Merel Duffels (13) Scholiere Amadeus Lyceum Danseres in de voorstelling Zingende Beelden: Er was eens (2015)
‘Optreden voor publiek daagt ons als band uit om het beste uit onszelf te halen.’
Tessa
Tessa van Breugel (19) Studente Musician 3.0 Zangeres bij Seven to Eleven (winnaar Grote Prijs van Leidsche Rijn 2013)
46
foto: Lisanne Lentink
Remco Tjallinks (41) Gepassioneerd horecaondernemer Vrijwilliger fotografie bij o.a. Zingende Beelden en Leidsche Rijn Festival
Remco ‘De ontwikkeling van Leidsche Rijn gaat in razend tempo. Ik vind het mooi om die ontwikkeling vast te leggen in beelden. Zo geef ik ook iets terug aan de wijk.’
Cultuur19 meerjarenplan 2017 > 2020
•
47
Concept en tekst • Cultuur19 Concept, ontwerp en opmaak • de Ruimte ontwerpers, Utrecht Illustraties • Bob Mollema
48