Mesotaken O0D10a De heer Jos Maes
Culturele mesotaak: “Op de hoogte!”
Dagmar Dirkx SLO Kunst Academiejaar 2015-2016 Katholieke Universiteit Leuven
OP DE HOOGTE!
1. Concept Het kunstenfestival ARTEFACT werkt dit jaar rond het thema van de lucht. De tentoonstelling bestaat uit twee grote delen. Enerzijds kan je de lucht heel poëtisch opvatten. Mensen dromen vaak weg als ze naar de lucht kijken, proberen in wolken figuren te herkennen, richten hun hoofd naar de lucht als ze bidden. Anderzijds zit onze lucht ‘tjokvol’ : we gebruiken onze lucht niet alleen voor luchtverkeer, maar ook voor drones en dataverkeer. Daarnaast is er veel luchtvervuiling. De tentoonstelling valt dan ook op te delen in een positief, poëtisch en een minder positief, utilitair, gebruiksgericht deel. Omdat onze tijd beperkt is, zien we enkel in deze rondleiding het poëtische deel van de tentoonstelling. Het is nu aan jullie, leerlingen Publiciteit en Etalage, om na te denken over een affiche voor een kunstwerk. Het luchtruim gaat over hoogtes, maar jullie kunnen mensen op de hoogte stellen: dat wil zeggen dat jullie mensen kunnen informeren over een bepaald kunstwerk dat in de tentoonstelling staat. Welk werk vind jij het meest boeiend, mooi, interessant in de tentoonstelling? En waarom denk jij dat dit kunstwerk andere mensen naar de tentoonstelling zou kunnen lokken? Na de rondleiding, gaan jullie zelf aan de slag!
2. Rondleiding De werken die aan de leerlingen getoond worden, bevinden zich allemaal in het 1ste, poëtische luik van de tentoonstelling. De werken zijn gekozen op basis van hun beeldende werking of tot de verbeelding sprekende kracht. Het gaat allereerst om James Turrel en diens ‘skyspaces’, van waaruit Turrell de verschillende fenomenen in het luchtruim met het blote oog wil bestuderen. Daarbij aansluitend volgt het werk “Behind The Horizon” van Ief Spincemaille, waarmee de kunstenaar door twintig aan elkaar gemonteerde beelden – in werkelijkheid een afstand van 10,8 kilometer – aantoont dat de aarde wel degelijk bolvormig is. Ook het werk “Les Oiseaux” van de kunstenaar Laurent Grasso is visueel zeer aantrekkelijk. De video-installatie volgt een zwerm spreeuwen boven het Vaticaan in Rome. Samen vormen ze allerlei grafische vormen in de lucht, en lijken haast als geladen deeltjes in een magnetisch veld te bewegen. Tot slot bekijken we in de Studiozaal het werk “Coelux Systems 45 HC” van professor Paulo Di Trapani, dat evenzeer een stukje hoogstaande fysica als een kunstwerk kan zijn. De professor creëerde een ruimtelijke installatie waarin lucht en zonlicht worden gerecreëerd. Het systeem zorgt voor een blauwe diffusie en zo lijkt het alsof er zich een oneindige ruimte boven het raam bevindt.
In de Verbeeckzaal bekijken we eerst de Nimbuswolken van Berndhaut Smilde. Nimbuswolken zijn wolken die neerslag brengen, en zijn dus relatief laag, donker en groot. Zo komen ze zeer dreigend over. Smilde zorgt met een rookmachine en een verstuiver ervoor dat de wolken zo’n 10 seconden kunnen bestaan, en probeert ze dan te fotograferen. Ook Alistair McClymont roept in zijn kunstwerk “The Limitations of Logic and the Absence of Absolute Certainty” een natuurfenomeen op: hij probeert een echte tornado in het klein na te bootsen. Bij de installatie horen ook de ‘tornado’-tekeningen. Met zijn machine heeft hij immers een reeks tekeningen op papier gemaakt die de bewegingen van de tornado volgen. Tot slot wil ook kunstenares Charlotte Charbonnel in haar “Nebulagramme Series” de wolken ‘controleren’. De etst de wolken in het glas via een laserstraal. Daarna smelt deze witte ets gedeeltelijk weg, zodat de ets lijkt te verdwijnen en de idee van een ‘gevangen wolk’ naar boven komt.
In de expozaal starten we met het werk van Bilal Bahir. Deze Iraaks-Belgische kunstenaar tekende in twintig tekeningen zijn herinneringen aan de lucht boven Bagdad, van zijn kindertijd tot nu. We zijn bijvoorbeeld zijn mobiel aan zijn wieg, een vlieger of papieren vliegtuigje, maar ook vliegtuigen en raketten die door de oorlog zijn land opschrikten. Daarnaast is er het werk van Sjoerd Knibbeler. In zijn kunstwerk “Paper Planes” heeft hij 16 papieren vliegtuigen gevouwen van vliegtuigmodellen die ooit zijn bedacht, maar nooit zijn uitgevoerd. De vliegtuigen hebben dus alleen maar als ‘idee’ bestaan en nooit in de realiteit. Daarom ontvouwt
hij ze ook terug: hij wil dat ze een idee blijven. Een ander kunstwerk van Knibbeler in de expozaal is “Inward Practice”. Bij deze video-installatie zien we hoe een stuntpiloot zijn vluchtroute oefent door deze ook met zijn lichaam na te bootsen. Het lijkt hier haast op een dans of een choreografie. Tot slot zien de leerlingen het werk van Xavier Pérez, die met zijn “El Viaje Nocturno” –oftewel Nachtelijke Reis – in een kussen twee voetafdrukken wil suggereren. Hij kapte deze twee voetafdrukken in steen, meer specifiek albast, waardoor er een dromerig effect ontstaat en er een echt kussen lijkt te liggen.
2. Gesprek met communicatieverantwoordelijke Frank Geypens De leerlingen krijgen de kans om Frank, communicatieverantwoordelijke van het STUK , te spreken. Hij zal uitleggen hoe zijn team tot de affiche van ARTEFACT is gekomen. Het is de bedoeling dat leerlingen hier ten eerste kennismaken met de praktische kant van het bedenken van een affiche voor een kunsttentoonstelling, en ten tweede eventueel inspiratie opdoen voor hun eigen concept.
3. De leerlingen gaan zelf aan de slag De leerlingen kiezen eerst uit de tien kunstwerken één kunstwerk waarover zij elk willen nadenken. Indien er leerlingen hetzelfde kunstwerk kiezen, is dit geen probleem. Zij mogen ook samen nadenken. Eenmaal terug bij het kunstwerk, denken zij na over de volgende vragen en beantwoorden zij deze. Aan de hand van deze vragen, zouden zij tot een soort van schets of alleszins een idee voor een affiche voor het kunstwerk moeten komen. Tijdens deze fase zal de stagiaire rondlopen, de leerlingen de kans geven om foto’s te maken van elk kunstwerk, en even praten over hun ideeën. De vragen zijn: 1. Wat spreekt jou/wat spreekt jullie het meeste aan in dit kunstwerk? 2. Welk beelden vallen jou/jullie op bij het kunstwerk? 3. Welk beeld zou jij/zouden jullie willen gebruiken in een affiche? 4. Welke vormen vallen jou/jullie op bij het kunstwerk? 5. Welke vormen zou jij/zouden jullie willen gebruiken in een affiche? 6. Waarom kiezen jullie deze vormen? 7. Welke kleuren passen volgens jou/jullie bij dit kunstwerk in een affiche? 8. Waarom kiezen jullie deze kleuren? 9. Welke woorden passen volgens jou/jullie bij het kunstwerk? 10. Waarom kiezen jullie deze woorden? 11. Hoe zou jij/zouden jullie de door jou/jullie gekozen beelden, vormen, kleuren en woorden in één affiche proberen te ordenen? Maak een schets! 12. Denk jij/denken jullie dat jullie idee voor een affiche de mensen naar ARTEFACT zou kunnen lokken?
4. Afronding De leerlingen hoeven niet alle vragen even accuraat te beantwoorden. De bedoeling is vooral om de leerlingen aan het denken te zetten: hoe vertrek je vanuit een kunstwerk en kom je tot een affiche? Als afronding worden alle leerlingen terug samen geroepen. In de les na de uitstap, worden de verschillende antwoorden en schetsen van de leerlingen besproken, en mogen de leerlingen feedback geven. Vonden ze het moeilijk? Denken ze dat ze later graag zo’n affiches voor kunstenfestivals zouden maken? Vonden ze de uitstap zinnig of niet en waarom?
5. Timing Het voorziene tijdsschema is als volgt: 12u05: Vertrek vanuit Don Bosco Groenveld. Afspraak om 12u05 aan de deur voor het secretariaat. De verplaatsing gebeurt met de bus. De leerlingen hebben een buskaart aangevraagd. 12u30/45: Aankomst STUK. We eten onze boterhammen/lunch op in het STUK zelf. 13u15: Start van de rondleiding. De leerlingen zien een tiental kunstenaars in het poëtische luik van de expositie. 14u: Gesprek met Frank Geypens 14u30: De leerlingen gaan zelf aan de slag met de kunstwerken, reflecteren hierover en bedenken een concept voor een affiche. 15u15/30: Afronding van de workshop, de leerlingen worden terug bij elkaar geroepen en vertrekken terug met de bus naar de school.
