Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde. Jaaractieplan en toelichting bij het budget 2016

Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde Jaaractieplan en toelichting bij het budget 2016

Jaaractieplan en begroting 2016

1

Inhoudstabel Inleiding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3 Handleiding bij het lezen ................................................................................................................................................................................................................................................................................ 5 1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers ............................................................................................................................................................................................................................... 6 2. Aandachtspunten .......................................................................................................................................................................................................................................................................................... 7 3. Inhoudelijke basiswerking ...................................................................................................................................................................................................................................................................... 9 3.1. Jaarlijks terugkerende projecten.............................................................................................................................................................................................................................................................. 9 3.2. Communicatie ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... 13 3.3. Expertise ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 17 3.4. Educatie ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 20

4. Doelstellingen met betrekking tot basisfuncties ...................................................................................................................................................................................................................... 22 S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen..................................................................................................................... 22 O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2. dialecten, volksliedjes en -verhalen; 3. feesttradities). ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 22 O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE te borgen en door te geven, ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen. ....................................................................................................................................................................................................................................................... 26 De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.


2

O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten.................................................................................................................................................................... 29 S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund in de realisatie ervan. ....... 32 O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn geïnventariseerd. .......................... 32 O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en in overleg met de cultureelerfgoedcel en andere relevante partners. .......................................................................................................................................................................................................................................................... 35 O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek. .......................................................................................................................................................... 39 S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed. .................................................................................................................................................... 42 O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet. ......................................................................................................................................................................................................... 42 O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde. ............................................................................................. 45 S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid ............................................................................................ 47 O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is versterkt binnen het Land van Dendermonde. .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 47 O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame relaties opgebouwd. ...................... 49 O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid. .................................................................................................................................................... 51

5. Ondersteuning ............................................................................................................................................................................................................................................................................................. 54 Bijlage 1: Budget 2016 ................................................................................................................................................................................................................................................................................... 58 Bijlage 2: Gezamenlijke acties 2016-2017 Cultuurdijk, De Leesdijk en Erfgoedcel Land van Dendermonde ............................................................................................. 72 De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.


3

Inleiding In 2016 gaat de Erfgoedcel Land van Dendermonde haar tweede werkingsjaar in van de nieuwe beleidsperiode 2015-2020. De werking van de erfgoedcel draait ondertussen op volle toeren. Een aantal zaken lopen gedurende de beleidsperiode gewoon door en worden in het jaaractieplan hernomen. De erfgoedcel en haar werking raken al maar beter bekend bij het lokale cultureel-erfgoedveld. De makelaarsrol van de erfgoedcel omvatte reeds een belangrijk deel van haar werking. Steeds vaker fungeert de erfgoedcel als tussenpersoon, draaischijf, doorgeefluik, … tussen lokale actoren onderling en van het lokale naar bovenlokale niveau of omgekeerd. Naast haar doorlopende inhoudelijke werking zet de erfgoedcel in clusters van 2 jaar ook in op een bepaald thema. In 2015-2016 is dat Ambachten en industrieën met een focus op brouwerijen (en per uitbreiding stokerijen). De aandacht gaat hierbij uit naar het detecteren, inventariseren en ontsluiten van erfgoed rond dit thema. In 2015 vielen een aantal tendensen te ontdekken die zich ook zeker in 2016 verder zullen manifesteren. Zo worden de noden rond religieus erfgoed in de regio steeds groter. Kerken moeten sluiten of worden met sluiting bedreigd waardoor lokale kerkfabrieken voor een grote uitdaging staan. Niet alleen moeten religieus-erfgoedcollecties een nieuwe bestemming krijgen, vele collecties zijn slechts gedeeltelijk of helemaal niet geïnventariseerd wat al een eerste probleem vormt. Ook het waarderingsproces dat kerkelijke collecties moeten ondergaan met het oog op die herbestemming is een traject waar kerkfabrieken ondersteuning bij nodig hebben. Naast het sluiten van kerken, kampen heel wat kerkbesturen met plaatsgebrek omdat pastorijen van de hand worden gedaan. Ook hier moet eerst nog een inventarisatie- en waarderingstraject doorlopen worden, eer de collectie een herbestemming krijgt. Waar die religieus-erfgoedcollecties onderdak (moeten) vinden, blijkt geen eenvoudige denkoefening. Vaak zijn er lokale gevoeligheden en belangen in het spel waar rekening mee moet worden gehouden. Depottekort is echter niet alleen een probleem bij religieus-erfgoedcollecties, maar ook bij de collecties van andere cultureel-erfgoedorganisaties. Weinig of geen vrijwillige organisaties beschikken over een collectieplan of -profiel. Vaak weten ze niet wat er allemaal in hun collecties zit en aanvaarden ze schenkingen zonder veel nadenken of selecteren. Achteraf volgt dan de confrontatie met een overvolle depotruimte. De Erfgoedcel Land van Dendermonde stimuleert vrijwillige cultureel-erfgoedactoren om (meer) na te denken over hoe ze hun collectie op een verantwoorde manier kunnen uitbouwen. Het traject zal zich uitstrekken over verschillende werkingsjaren. In 2016 maakt de

De Erfgoedcel Land van Dendermonde maakt deel uit van de Projectvereniging Cultuurdijk. Ze wordt ondersteund door de Vlaamse Overheid en de gemeenten Berlare, Buggenhout, Dendermonde, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele.


4

erfgoedcel samen met de actoren werk van het verder in kaart brengen van de collecties en de noden daarrond alsook waar de erfgoedcel gerichter ondersteuning kan bieden. De Stedelijke Musea in Dendermonde, de enige professionele collectiebeherende speler, doorloopt tegelijkertijd een zelfde traject waar ook de erfgoedcel bij betrokken wordt. De expertise uit beide processen kan versterkend werken voor elkaar. In september 2015 was de erfgoedbank www.erfgoedbanklandvandendermonde.be een volledig werkjaar actief. De erfgoedbank maakt een belangrijk deel uit van de werking. Dit weerspiegelt zich in het feit dat de erfgoedcel een consulent heeft die er ruim de helft van zijn tijd in investeert. Reeds meer dan 13 000 individuele bezoekers namen een kijkje op deze online beelden geluidsbank. Het digitale verhaal moet dus blijvend aandacht krijgen - met daarin een centrale rol voor de erfgoedbank - om collecties, ook van zwerfgoed, te ontsluiten. Bestaande collecties worden verder aangevuld. Tegelijk is er aandacht voor digitale evoluties, nieuwe partnerschappen voor het delen van kennis en kosten aangezien erfgoedbanken een complex verhaal zijn en aanzienlijke werkingsmiddelen vragen. Als gevolg van de verminderde jaarlijkse werkingsmiddelen in de nieuwe beleidsperiode zal de erfgoedcel vanaf 2016 0,4 VTE minder tellen. Het contract van de deeltijdse erfgoedconsulent (0,6 VTE) wordt vanaf januari 2016 niet meer verdergezet. De administratieve medewerker zal 0,2 VTE meer werken om de andere erfgoedconsulent en coördinator beter te kunnen ondersteunen en een aantal praktische zaken over te nemen. Zonder de intergemeentelijke archivaris (1 VTE) telt de erfgoedcel dus 2,7 VTE. Van 1 maart tot en met 31 juli wordt de coördinator wegens zwangerschapsverlof vervangen. Er is 1 maand dubbellopen voorzien. De erfgoedcel kreeg eind oktober 2015 bericht van het agentschap dat er een reserve-overschrijding is uit de vorige beleidsperiode van € 42 317,86. Een factuur van een kleine € 10 000, die deel uitmaakt van de overschrijding, is in behandeling waardoor het bedrag van de reserve-overschrijding nog bijgesteld kan worden. De Raad van Bestuur heeft op 28 oktober 2015 beslist om een uitzondering aan te vragen op de regel voor de reservevorming (en overschrijding). Een terugvordering heeft immers grote implicaties op de werking. Er is in het jaaractieplan met bijhorend budget wel al rekening gehouden met de eventuele terugvordering van de overschrijding. Zo was initieel voorzien om de vervanger van de coördinator langer in dienst te houden voor de projectwerking rond ambachten en nijverheden, maar dat plan kan niet worden uitgevoerd indien de overschrijding wordt teruggevorderd. Ook de andere deelbudgetten voor de werking zijn bijzonder scherp berekend.



5

Handleiding bij het lezen Met het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant kreeg het jaaractieplan in 2015 een nieuw kleedje. De komende jaren zal het jaaractieplan op dezelfde manier opgebouwd blijven. De verschillende onderdelen van het jaaractieplan zijn complementair aan het uitgebreide budget. Beide documenten kunnen daarom perfect naast elkaar gelezen worden. Per operationele doelstelling is in het jaaractieplan aangegeven waar ze aansluit bij de aandachtpunten van de Vlaamse Overheid en de krijtlijnen. Ook de partners staan opgesomd. Er is steeds een timing opgenomen en iedere actie krijgt 1 of meer verantwoordelijken toegewezen. De verantwoordelijken worden aangegeven op basis van initialen: -

SA: Stefanie Audenaert De tijdelijke coördinator die de taken overneemt tijdens het zwangerschapsverlof van Stefanie Audenaert zal ook onder de initialen SA vermeld worden.

-

FDW: Frauke De Wilde De intergemeentelijke archivaris wordt betaald met middelen buiten het cultureel-erfgoedconvenant, maar de banden en samenwerking met de erfgoedcel rond cultureel erfgoed blijven. Vandaar dat ze ook als personeelslid in dit jaaractieplan voorkomt wat betreft haar werking rond cultureel erfgoed.

-

CF: Chris Fierens

-

DVS: Dominique Van Swalm

-

VW: vrijwilligers (in dienst van de erfgoedcel)

-

EGC: erfgoedcel (alle personeelsleden)

Het aangeven van een timing en een verantwoordelijke maakt van het jaaractieplan een makkelijk instrument om doorheen het werkjaar 2016 op terug te vallen. De acties zijn genummerd. Indien acties op meerdere doelstellingen betrekking hebben, wordt het nummer van de actie herhaald. In de ‘kolom NR.’ staat dan de vermelding Zie gevolgd door het nummer van de actie waar die uitgebreid wordt beschreven. Ook de verantwoordelijken en de timing worden in dit geval niet meer herhaald.


Jaaractieplan en begroting 2016 1. Erfgoedcel Land van Dendermonde in cijfers

Wijzigingen personeelsbezetting in 2016

€ 0,20/inwoner

9 gemeenten:

187 227 inwoners (prognose)

5 communicatie én

Erfgoedcoördinator

erfgoed + 4 erfgoed

Beleid, behoud en beheer,

Functie

Personeel:

Eigen inbreng

2,7/3,7 VTE (excl.

gemeenten:

Intergemeentelijke

€ 37 445,40

archivaris)

Erfgoedcel

middelen 2016 Vlaamse Overheid: € 245 352 2015 middelen

intergemeentelijke archiefwerking:

Vlaamse Overheid :

€ 59 220

€ 15 000

erfgoedcoördinator

Zwangerschapsverlof 1

A

Administratieve medewerker Intergemeentelijke

Excl. de eventuele terugvordering van maximaal € 42 317,86 (reserveoverschijding 2012-2014)


van 01/04/2016 tot en met 31/07/2016 01/03/2016 tot en

1

A

met 31/08/2016 (maart = dubbellopen)

1

B

0,7

C

1

A

en vrijwilligerswerking

archivaris

Prognose overdracht Extra inbreng gemeenten

Zwangerschapsvervanging

erfgoedbank, sociale media Werkings-

€ 41 431,23

Opmerking

communicatie

Digitalisering, Erfgoeddag,

Dendermonde

2015 eigen inbreng:

educatie, projectwerking,

VTE

Erfgoedconsulent

Land van

Prognose overdracht

6


7

2. Aandachtspunten De Erfgoedcel Land van Dendermonde selecteerde een aantal aandachtspunten, afgaand op de aanbevelingen in het verslag van de beoordelingscommissie, het Agentschap Kunsten en Erfgoed en het kabinet enerzijds en de specifieke noden van het lokaal erfgoedveld anderzijds. De erfgoedcel zet zich verder in op het sensibiliseren rond behoud en beheer. Ze start hiertoe een traject rond het uitwerken van een (gezamenlijk) collectieplan voor collectiebeherende erfgoedorganisaties zonder een kwaliteitslabel. Via trajectsubsidies ondersteunt ze collectiebeherende erfgoedorganisaties zonder een kwaliteitslabel financieel en inhoudelijk. Ook initieert ze samen met de Provincie Oost-Vlaanderen nieuwe inventarisatie-, waarderings- en herbestemmingstrajecten rond religieus cultureel erfgoed en volgt deze ook verder op. De online beelden geluidsbank www.erfgoedbanklandvandendermonde.be wordt in 2016 verder uitgebouwd. Daarnaast wil de erfgoedcel gebruikers van de erfgoedbank meer wegwijs maken in het systeem. De sinds 2014 aanwezige thema’s – kranten, reuzen, Eerste Wereldoorlog en topstukken – op de erfgoedbank worden verder aangevuld. In 2015 is een collectie toegevoegd rond ambachten en industrieën. Die zal in 2016 verdere uitbreiding kennen. De erfgoedcel helpt nu al sporadische gebruikers van de erfgoedbank die problemen ondervinden met het gericht zoeken. In 2016 zal de erfgoedcel daarom infomomenten koppelen aan lokale initiatieven (overlegplatformen, cursussen, …) om de erfgoedbank nog beter bekend te maken en een aantal drempels bij het gebruik ervan weg te nemen. Het project Ambachten en industrieën loopt verder in 2016 en wordt tegen het jaareinde afgerond. De focus tijdens dit project ligt op brouwerijen (en per uitbreiding stokerijen) en hun (zw)erfgoed. Maar ook collecties van andere industrieën of ambachten worden uiteraard meegenomen tijdens het opsporen, inventariseren en eventueel digitaliseren en ontsluiten. Eind 2016 staat ook een slotmoment in het kader van dit project op het programma.



8

In 2016 wil de erfgoedcel nog meer inzetten op de ondersteuning van haar lokale actoren. Het ondersteuningsbeleid van de Erfgoedcel Land van Dendermonde zal in de gemeenten van het werkingsgebied gepromoot worden om grotere bekendheid te verwerven. Zelf beperkt de erfgoedcel de eigen (publieks)activiteiten zo veel mogelijk. Zo is er bijvoorbeeld geen eigen intergemeentelijke activiteit meer in het kader van Erfgoeddag. Ze zal echter wel actief inzetten op het ondersteunen van lokale initiatieven.



9

3. Inhoudelijke basiswerking 3.1. Jaarlijks terugkerende projecten Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -

Meer aandacht besteden aan behoud en beheer binnen de cultureel-erfgoedwerking

-

Structureel betrekken van de lokale cultureel-erfgoedgemeenschappen bij het beleid zodat de erfgoedcel naar een minder sturende rol evolueert

-

Waken over een goed evenwicht tussen de inzet op het roerende en immateriële erfgoed

-

Sensibiliseren en ondersteunen, in samenwerking met het ICE-netwerk, van erfgoedgemeenschappen bij de inspanningen om immaterieel erfgoed te borgen en door te geven

Krijtlijnen: -

Samenwerken met landelijke cultureel-erfgoedorganisaties

-

Implementeren van een strategische visie op duurzame preservatie en ontsluiting van digitaal cultureel erfgoed

Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie en aanbod (gemeenschaps- en cultuurcentra), rusthuizen en OCMW-centra, gevangenis, heemkringen en andere erfgoedverenigingen zoals kerkfabrieken, WOI-experts, ambachtslieden


Jaaractieplan en begroting 2016 NR. 1

ACTIE

10 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

100 jaar Wereldoorlog I: oorlogskrant -

Sinds 2015 verschijnt de oorlogskrant 2 keer per jaar (in 2014 was dat 4 keer per jaar). Vanaf 2016 heeft de oorlogskrant een nieuwe vormgeving die toch niet helemaal losstaat van de vorige edities, maar wel rekening houdt met de opmerkingen van de lezers en vooral de leesbaarheid moet verbeteren.

-

Editie 7 verschijnt in januari met als onderwerp de relatie tussen de inwoners in het Land van Dendermonde

SA

Januari

en de bezetter. -

Editie 8 verschijnt in juni met als onderwerp het sociale leven tijdens de oorlogsjaren.

SA

April-juni

-

De oplage wordt per editie geëvalueerd. Editie 7 verschijnt op 7500 exemplaren.

EGC

Januari + juli

-

Opstarten van de voorbereidingen voor editie 9 die verschijnt in januari 2017 met als thema Brave Little

SA

Augustus-december

SA

Januari + juli

Belgium. Er wordt sinds 2015 niet langer (enkel) geput uit het inventarisatierapport, maar het lokale professionele en vooral niet-professionele erfgoedveld wordt aangesproken. Met name vrijwilligers (zowel individuele onderzoekers als heemkundigen, …) leveren een bijdrage. Zo biedt de erfgoedcel hen een platform om de resultaten van hun jarenlang onderzoek te publiceren voor een ruim publiek. -

De verdeling gebeurt in de 9 gemeenten van het werkingsgebied op openbare plaatsen en via erfgoedpartners: bibliotheken, gemeenschaps- en culturele centra, gemeentehuizen, administratieve centra, leeszalen en musea van heemkringen en erfgoedverenigingen, …


Jaaractieplan en begroting 2016 1

11

100 jaar Wereldoorlog I: doelgroepenwerking Bij het project rond 100 jaar Wereldoorlog I zet de erfgoedcel niet alleen in op een breed publiek, maar poogt ze ook specifieke doelgroepen te bereiken: 1. Kinderen: De inhoud van iedere editie van de oorlogskrant wordt op kindermaat vertaald en op de

VW/SA

Januari + juli

SA

Januari + juli

SA

Januari + juli

SA

Januari + juli

SA

Januari + juli

CF

Januari-maart

interactieve website www.kindereninbezetgebied.be gezet waar ook beeldmateriaal over het dagelijks leven in de 9 gemeenten te vinden is. 2. Blinden en slechtzienden: De erfgoedcel stelt in iedere hoofdbibliotheek van haar werkingsgebied een ingelezen versie (op Daisy CD-rom) van iedere editie ter beschikking. 3. Gedetineerden (Gevangenis Dendermonde): Van iedere editie wordt een pakket afgeleverd om binnen de gevangenismuren te verdelen. 4. Rusthuizen en OCMW-centra: De verdeling gebeurt in samenspraak met de gemeenten. 5. Inburgering Oost-Vlaanderen: Van iedere editie worden exemplaren ter beschikking gesteld om te verdelen aan anderstaligen begeleid door deze organisatie. 2

Erfgoeddag: intergemeentelijke erfgoeddagbrochure -

De erfgoedcel verspreidt een vouwkaart met daarop alle erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde.

-

Oplage: 3000 exemplaren

-

De verdeling gebeurt in de 9 gemeenten van het werkingsgebied op openbare plaatsen en via erfgoedpartners: bibliotheken, gemeenschaps- en culturele centra, gemeentehuizen en administratieve centra, heemkringen, erfgoedverenigingen, …



Erfgoeddag: blog en making of -

12 CF

Januari-april

VW/EGC

Februari-april

CF

Voorjaar

EGC

Januari-april

SA

Werkjaar

De website https://erfgoeddag.wordpress.com/ promoot de erfgoeddagactiviteiten in het Land van Dendermonde.

-

De erfgoedcel volgt de voorbereidingen van de erfgoedactiviteiten op de voet en plaatst regelmatig nieuwe berichten op https://erfgoeddag.wordpress.com/ om mensen te prikkelen en warm te maken voor de activiteiten. De website zet ook de voorbereidingen van de vele vrijwilligers voor de activiteiten in de kijker.

-

Als regionale coördinator volgt de erfgoedcel de inschrijvingen binnen haar werkingsgebied nauwgezet op en stuurt bij waar nodig.

2

Erfgoeddag Rituelen: ondersteuning van het lokale initiatieven -

De erfgoedcel organiseert in 2016 geen eigen activiteit. Ze zet wel extra in op de ondersteuning van lokale initiatieven zowel op promotioneel, inhoudelijk als financieel (via de projectsubsidies) vlak.

3

Verwendag: inhoudelijke ondersteuning activiteit De Leesdijk Ieder jaar koppelt de erfgoedcel een erfgoedluik aan de Verwendag. Ze probeert dit steeds te doen in het kader van haar eigen werking. In 2015 bijvoorbeeld lag de focus op ambachten en gingen in iedere bibliotheek demonstraties van (oude) ambachten door. Er wordt hiervoor dus geen extra budget voorzien, maar eventuele kosten worden ingepast binnen het project. In 2016 zal de erfgoedcel opnieuw meewerken aan de Verwendag, maar op welke manier staat nog niet vast. Het thema wordt pas tegen de zomer van 2016 bekend gemaakt en de voorbereidingen voor de nieuwe editie starten vanaf het voorjaar van 2016. De erfgoedcel probeert ook voor de bezoekers van de Verwendag iets te voorzien om zo haar werking aan een ruimer publiek op een laagdrempelige manier kenbaar te maken.



13

3.2. Communicatie Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -

Meer inzetten van de bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren binnen het werkingsgebied binnen het cultureel-erfgoedbeleid

-


-


Krijtlijnen: -

Expertise uitwisselen en kennisdelen tussen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden met een cultureel-erfgoedconvenant onderling

-


-


Partners: Oost-Vlaamse erfgoedcellen, PACKED, VIAA, Provincie Oost-Vlaanderen, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie (gemeenschap- en cultuurcentra), gemeentelijke diensten, particulieren, erfgoedverenigingen, vrijwilligers


Jaaractieplan en begroting 2016 NR.

ACTIE

14 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

4

Erfgoedbank: opvolging technische aspecten eigen systeem zoals updates en gebruiksvriendelijkheid

CF

Werkjaar

4

Erfgoedbank: opvolgen algemene communicatie

CF

Werkjaar

CF

Werkjaar

Ter promotie van de erfgoedbank lanceert de erfgoedcel rond bepaalde thema’s van haar werking een postkaartenreeks. Die worden op publieke plaatsen (bibliotheken, gemeentehuizen, administratieve centra, cultuuren gemeenschapscentra, …) in de daarvoor bestemde houders geplaatst en zijn gratis mee te nemen. Eind 2016 volgt een nieuwe postkaartenreeks over ambachten en industrieën (maar niet over brouwerijen). 4

Erfgoedbank: begeleiden vrijwilligers -

Begeleiding bij uitvoeren takenpakket: scannen materiaal, invoeren metadata, selectie beelden en kwaliteitscontrole.

-

Vrijwilligersadministratie: onkostenvergoedingen en OSCARs opmaken

DVS

Werkjaar

-

Het budget voor het uitbesteden van scannen is beperkter dan de vorige jaren (door de besparingen). De

VW

Werkjaar

CF

Werkjaar

erfgoedcel kocht in 2014 een A3-scanner aan om zelf meer te scannen (via vrijwilligers). 4

Erfgoedbank: opvolging omzetting systemen met het oog op geïntegreerde erfgoedbanken -

Deelname aan het traject met Oost-Vlaamse erfgoedcellen en Provincie Oost-Vlaanderen om te onderzoeken of op termijn de eigen erfgoedbanken en Erfgoedinzicht kunnen samenvloeien.

-

Deelname aan het traject met VIAA voor meer afstemming tussen diverse erfgoedbanken en goedkopere storage/hosting.



Erfgoedbank: handleiding voor gebruik en infomomenten -

Regelmatig hebben gebruikers vragen bij het raadplegen van de erfgoedbank. Het systeem vergt een specifieke denkwijze die niet voor iedereen voor de hand ligt. De erfgoedcel is steeds bereid uitleg te verschaffen aan gebruikers die per mail of telefonisch contact opnemen met een vraag of soms zelfs gewoon langskomen.

-

Sinds oktober 2015 is op www.egclandvandendermonde.be een handleiding beschikbaar voor wie hieraan nood heeft bij het opzoeken.


15 CF

Werkjaar


De erfgoedcel als sterk merk -

De huisstijl wordt toegepast in alle externe communicatie (banner, logo, sjablonen, …).

-

De flyer van de erfgoedcel wordt verder verspreid bij erfgoedactiviteiten.

-

Er wordt ingezet op een efficiëntere communicatie over de eigen werking met de cultureel-erfgoedpartners.

16 EGC

Werkjaar

DVS

Werkjaar

De communicatiemiddelen moeten afgestemd zijn op de doelgroep en de boodschap. Ook de werking rond cultureel erfgoed van de professionele en niet-professionele actoren moet via de communicatie van de erfgoedcel een breder publiek bereiken. -

De rol van de sociale media en digitale communicatie wordt steeds belangrijker. De erfgoedcel zet meer in op facebook, de nieuwsbrief en haar eigen website om haar doelgroepen snel en efficiënt te bereiken.

-

De gegevens over het bereik van de verschillende communicatiekanalen worden beter bijgehouden met het oog op een constante evaluatie en verbetering.

-

De UIT-databank wordt als communicatiemiddel voor evenementen meer benut.

-

De erfgoedcel probeert haar werking en projecten meer via gemeentelijke infobladen en websites te communiceren.

6

-

De stoepborden worden ingezet bij erfgoedactiviteiten.

-

Banners maken het ondersteuningsbeleid beter zichtbaar tijdens lokale erfgoedactiviteiten.

Zone C In iedere editie van Zone C benut de erfgoedcel de gratis pagina. Gezien de beperkte ruimte kiest ze voor een sprekend beeld en beknopte tekst, steeds gerelateerd aan haar werking of het cultureel-erfgoedveld binnen haar werkingsgebied.



17

3.3. Expertise Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: LEOV’s, heemkringen en andere cultureel-erfgoedorganisaties, Provincie Oost-Vlaanderen, Stedelijke Musea Dendermonde, FARO, VormingPlus, Oost-Vlaamse erfgoedcellen met in het bijzonder Erfgoedcel Leie Schelde en Erfgoedcel Viersprong, Archiefbank Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris van het Land van Dendermonde, reuzenbeheerders



ACTIE

18 VERANT-

Loketfunctie -

TIMING

WOORDELIJKE

Werkjaar

De erfgoedcel geeft expertise door aan cultureel-erfgoedactoren binnen haar werkingsgebied en aan

EGC

cultureel-erfgoedpartners.

8

-

De erfgoedcel bouwt haar rol als makelaar verder uit.

EGC

-

De registratie van de uitgewisselde expertise wordt optimaal geregistreerd.

DVS

Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel) -

EGC

Werkjaar

SA

September

De personeelsleden nemen deel aan diverse overlegstructuren zowel op lokaal, intergemeentelijk, provinciaal als Vlaams niveau. Wie aan welk overleg deelneemt, is afhankelijk van het takenpakket en de expertise van het personeelslid. De overlegstructuren zijn belangrijke instrumenten voor de uitwisseling van kennis en voorbeeldprojecten of om zaken gezamenlijk aan te pakken.

-

Tijdens een gezamenlijke praktijkdag willen de Oost-Vlaamse erfgoedcellen graag hun best practises tonen aan elkaar en aan belanghebbenden. Het concept wordt in de loop van 2016 verder uitgewerkt, maar er is wel al een engagement van de erfgoedcellen uit Oost-Vlaanderen om dit samen te organiseren in het najaar.


Jaaractieplan en begroting 2016 9+ Zie 17

19

Vorming De Erfgoedcel Land van Dendermonde voorziet vorming(en) voor haar erfgoedveld. Ze kijkt voor de organisatie van

SA + DVS

Werkjaar

SA + FDW

Januari-februari

CF

Najaar

EGC

Werkjaar

vormingen ook naar samenwerking met andere (naburige) erfgoedcellen en VormingPlus. Daarnaast probeert de erfgoedcel haar cultureel-erfgoedactoren toe te leiden naar vormingsinitiatieven van andere organisatoren (zoals FARO, Heemkunde Vlaanderen, …). Voor deelnemers aan de eigen vormingsinitiatieven worden OSCARs voorzien. Geplande vormingen: -

Op 20 en 27 februari is er in samenwerking met Archiefbank Vlaanderen en de erfgoedcellen Leie Schelde en Viersprong Leren archiveren. Verenigingsarchief zkt. archivaris. Verenigingen, personen en organisaties vormen al snel een eigen archief. Denk maar aan vergaderverslagen, fotomateriaal van activiteiten, flyers, affiches, briefwisseling, enz. Dit archief is waardevol, maar zit vaak verspreid over verschillende leden, is slecht geordend of de precieze inhoud ervan is onbekend. In 2 praktijkgerichte workshops op 2 verschillende locaties (op 20 februari in Dendermonde en op 27 februari in Sint-Martens-Latem) krijgen de deelnemers de nodige tips & tricks om hun archief duurzaam te beheren. Thema’s die aan bod komen, zijn: wat is een archief, wat moet juist bewaard worden, hoe moet je archief bewaren, hoe kan je met archief aan de slag en wat met digitaal archief. Via eigen casussen wordt de praktijk aan de theorie getoetst. Na de lesvoormiddag volgt een rondleiding op de locatie. De activiteit wordt via VormingPlus gecommuniceerd en georganiseerd met de steun van de Vrijwilligersacademie Oost-Vlaanderen.

-

Workshop voor (toekomstige) reuzendragers Zet je schouders onder een reus!

Ook het personeel schaaft via vorming zijn eigen expertise en competenties bij om het lokale cultureel-erfgoedveld zo goed mogelijk te kunnen ondersteunen.



20

3.4. Educatie Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: LECA, Stedelijke Musea Dendermonde, reuzenbeheerders en scholen in Hamme, Overlegplatform Cultuureducatie Dendermonde, Museum Donkmeer Berlare, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie (gemeenschap- en cultuurcentra), Archiefbank Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris, Erfgoedcel Viersprong en Erfgoedcel Leie Schelde


Jaaractieplan en begroting 2016 NR. Zie 15 10

ACTIE

21 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Educatiepakketten Cultuurwijzer

SA

Werkjaar

SA

Augustus-oktober (start

De stad Dendermonde ontwikkelde een website met het cultuureducatieaanbod voor de jeugd als vervanger van de papieren Dorstlesser. De erfgoedcel maakt hiervan gebruik om haar aanbod naar de Dendermondse scholen te communiceren. 11

Cultuurmapje De gemeenten binnen het Land van Dendermonde beschikken sinds 2014 over een cultuurmapje. Hierin kunnen leerlingen van het basisonderwijs hun ervaringen rond cultuuractiviteiten kwijt. Het mapje is een initiatief van de Projectvereniging Cultuurdijk (communicatie en erfgoed) en de interlokale vereniging De Leesdijk.

Zie 1

www.kindereninbezetgebied.be

Zie 9

Vorming -

Leren archiveren: verenigingsarchief zkt. archivaris

-

Zet je schouders onder een reus!


schooljaar)


22

4. Doelstellingen met betrekking tot de basisfuncties S.D.1. Het Immaterieel Erfgoed (ICE) in het Land van Dendermonde is beter bekend en verbindt mensen. O.D.1.1. Gemeenschappen hebben hun expertise rond ICE gedeeld, met bijzondere aandacht voor 3 thema’s (1. ambachten en industrieën; 2. dialecten, volksliedjes en -verhalen; 3. feesttradities). Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-


Krijtlijnen: -


-


-




23

Partners: Stokerijen, brouwerijen, particulieren, heemkringen, Archiefbank Vlaanderen, ETWIE, CAG, LECA, tapis plein, bloemencorso’s, Stedelijke Musea Dendermonde, reuzenbeheerders en scholen Hamme, Overlegplatform Cultuureducatie Dendermonde, Museum Donkmeer Berlare, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie (gemeenschap- en cultuurcentra) NR. 12

ACTIE

VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Vervolg en afronding project Ambachten en Industrieën (uitloper van 2015 als Europees jaar van het Industrieel en Technisch erfgoed), met de focus op brouwerijen -

Inventarisatie van ambachten en industrieën binnen het Land van Dendermonde en een afronding ervan met

SA/CF

Werkjaar

een publieksmoment -

Verdere uitbouw van de collectie op de erfgoedbank met een nieuwe postkaartenreeks als promotiemiddel

CF

Werkjaar

-

Registratie brouwerijen op Archiefbank Vlaanderen

SA

Werkjaar

-

Stimuleren registratie roerende collecties via erfgoedinzicht

SA

Najaar

-

Tournée Volkscafé

CF/DVS

Mei-december

SA

Maart-december

Deze activiteit is laagdrempelig. In navolging van de edities van 2013, 2014 en 2015 gaat opnieuw een bus op 3 avonden langs de gemeenten van het werkingsgebied en stopt daar telkens op 1 locatie. Deze editie is de laatste en een soort best of. De activiteit gaat door in november en kan ook samenvallen met het slotmoment van het project. -

Ad hoc samenwerkingen met strategische partners zoals de stad Dendermonde in het kader van BoulevART (september) en Wintering (december).



Rondreizende reuzententoonstelling

24 DVS

Werkjaar

SA

Werkjaar

Voor de reuzenhappening op 14 september 2014 in Wichelen, het publieksmoment van het Reuzenjaar 2014, werd voor de deelnemende reuzen een reuzenpaspoort (op banner) gemaakt met daarop de basisinformatie over de reus en een QR-code die leidt naar beeldmateriaal van de reus op de erfgoedbank. De reuzenbanners stonden in het najaar van 2014 in de lokale bibliotheken. Ze zijn opnieuw verzameld en kunnen bij de erfgoedcel gratis ontleend worden als reizende tentoonstelling. 14

Werkgroep Bloemencorso’s De erfgoedcel maakt deel uit van de Werkgroep Bloemencorso’s waarin ook LECA en de nog bestaande bloemencorso’s (Blankenberge, Sint-Gillis-Dendermonde, Wommelgem, Loenhout, Ternat en Herckenrath en per uitbreiding ook nog het Nederlandse Zundert) zitten. De werkgroep werkt gezamenlijke borgingsacties uit (waaronder erfgoed in bloemen, een promotieactiviteit en persmoment in Blankenberge), doet aan expertiseuitwisseling en stelt een bloemencorsobrochure samen. In 2016 wordt er een communicatieplan uitgewerkt. De erfgoedcel maakt deel uit van de werkgroep die dat plan zal uitwerken.



Educatiepakketten

25 SA

De Erfgoedcel Land van Dendermonde ondersteunt (zowel inhoudelijk als financieel) voor iedere gemeente binnen

Januari-februari

haar werkingsgebied de uitwerking van een educatiepakket. De vraag komt steeds vanuit het erfgoedveld zelf. -

Reuzenapp Hamme: Reus Polydoor en zijn vierling, reus Baron von Munchausen, reus Dikke Jan, reus den Bol en reuzengezin Bavo, Nele en Sjieksken komen tot leven in een interactief spel voor de smartphone, tablet of computer op basis van vragen. De doelgroep is de tweede graad van het basisonderwijs. Bij de app hoort een lespakket ter voorbereiding.

-

In april 2016 wordt het pakket (boek en zoektocht) rond het Begijnhof in Dendermonde gelanceerd.


April


26

O.D.1.2. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft samen met het ICE-netwerk lokale ICE-gemeenschappen ondersteund en gestimuleerd om hun ICE te borgen en door te geven, ook aan moeilijk te bereiken doelgroepen. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: LECA, Archiefbank Vlaanderen, Reuzen in Vlaanderen, reuzenbeheerders in het Land van Dendermonde, kerkfabrieken en religieuze comités, Oost-Vlaamse erfgoedcellen



ACTIE Erfgoeddag 2016: Rituelen

27 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

CF

Januari-april

SA

Werkjaar

SA

Werkjaar

Via extra en gerichte (soms ook op maat) ondersteuning stimuleert de erfgoedcel lokale organisatoren om hun erfgoed tijdens Erfgoeddag te tonen aan een ruim publiek en zo hun expertise door te geven of mensen warm te maken. Een aantal actoren zijn reeds aangesproken en overwegen een deelname aan Erfgoeddag omwille van een traject waar ze bij betrokken zijn -

Sint-Machariusprocessie Laarne als pilootproject om een eeuwenoude traditie een hedendaagse invulling te geven

-

Sint-Martinuskerk Moerzeke naar aanleiding van de verhuizing van het kerkarchief

-

Sint-Amanduskerk Opdorp naar aanleiding van een inventarisatie- en waarderingstraject als bedreigde collectie (geen onderdak)

-

Wetterse kerken naar aanleiding van een groot inventarisatieproject

Zie 14

Werkgroep Bloemencorso’s

Zie 40

Stimuleren van erfgoedgemeenschappen om hun ICE te ontsluiten via een impuls binnen projectsubsidies Projecten die inzetten op immaterieel erfgoed en/of 1 van de 3 thema’s waarrond de erfgoedcel in de beleidsperiode werkt, krijgen € 100 extra bij hun subsidieaanvraag.

Zie 40

Stimuleren van projecten die inzetten op doelgroepenwerking via een impuls binnen projectsubsidies Projecten die inzetten op doelgroepenwerking krijgen € 100 extra bij hun subsidieaanvraag.


Jaaractieplan en begroting 2016 17 +

Reuzen

zie 9

-

en 13

CF Ook in 2016 wordt het netwerk van reuzenbeheerders, uitgebouwd in 2014, niet losgelaten. De erfgoedcel stimuleert de reuzenbeheerders verder om hun reuzen en de reuzentraditie te bewaren. Er wordt een jaarlijks overlegmoment ingepland waar ook inhoudelijk rond een bepaald thema expertise-uitwisseling is.

-

Uit het reuzenrepaircafé van 17 oktober 2015 bleek dat er nood is aan een databank van reuzendragers binnen de regio. De erfgoedcel werkt zo’n databank uit en probeert ook nieuwe dragers aan te trekken voor deze poule die dan een opleiding (Zet je schouders onder een reus) kunnen krijgen van ervaren dragers. Er wordt bekeken met de andere Oost-Vlaamse erfgoedcellen of deze databank een ruimer gebied kan bestrijken.

-

28

Maar ook buiten dit overlegmoment worden reuzenbeheerders regelmatig aangespoord om borgingsacties te ondernemen.


Oktober


29

O.D.1.3. Het ICE is geïnventariseerd, gedocumenteerd en duurzaam (digitaal) ontsloten. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, ICE-netwerk, ETWIE, Archiefbank Vlaanderen, lokale vrijwillige en professionele collectiebeherende organisaties, reuzenbeheerders, brouwerijen, particulieren en de Stad Dendermonde (cultuurbeleidscoördinator, Stedelijke Musea en CC Belgica)



Zie 39 + 40

ACTIE Registreren van ICE-tradities op bestaande platformen -

Stimuleren reuzenbeheerders om hun reus te registreren in databank LECA.

-

Invoeren ICE-tradities zoals den Beer van Wichelen op www.immaterieelerfgoed.be

30 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

SA

Sensibiliseringsacties rond archief- en beeldmateriaal ICE-tradities om ze duurzaam te bewaren en te

Werkjaar

Werkjaar

digitaliseren -

Uitleendienst promoten

DVS

-

Groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen promoten

SA

-

Projecten die inzetten op digitalisering en behoud, krijgen € 100 extra bij hun aanvraag voor

SA

projectsubsidies. Zie 1

Zie 12 Zie 9

Verder uitbouwen ICE-thema’s op www.erfgoedbanklandvandendermonde.be -

Reuzen en bij uitbreiding feesttradities

-

Ambachten en Industrieën

-

Topstukken

-

Specifieke thema’s verbonden aan bijzondere momenten in het jaar of activiteiten

Registratie privéarchieven brouwerijen en stokerijen op www.archiefbankvlaanderen.be Vorming Verenigingsarchief zkt. archivaris


CF

Werkjaar


Traject rond de ontsluiting van de collectie van architect Emanuel Hiel Emanuel Hiel (1918-1984) was een architect, geboren en getogen in Dendermonde. Hij werd genoemd naar zijn grootvader die een bekende Vlaamse dichter en schrijver was. Hiel en zijn echtgenote bewoonden een pand in de Brusselsestraat te Dendermonde. Ze hadden geen kinderen. Sinds de dood van de echtgenote enkel jaren geleden, staat het pand te koop. Nabestaanden maakten het huis leeg en botsten daarbij op de artistieke nalatenschap van de architect: een grote verzameling plannen en foto’s van huizen die hij heeft ontworpen en waardoor hij zijn stempel heeft gedrukt op het straatbeeld of bepaalde wijken in de stad. De plannen en de fotonegatieven werden door de erfgoedcel gedigitaliseerd en zullen op termijn te zien zijn op de erfgoedbank. Met de stad Dendermonde – die reeds lang vragende partij is voor een project rond architectuurerfgoed – en enkele van haar diensten als partner bekijkt de erfgoedcel hoe ze een groter project (met een publieksmoment) rond deze architect op poten kan zetten om zijn nalatenschap in het Land van Dendermonde beter en ruimer bekend te maken.


31 CF

Werkjaar


32

S.D.2. Lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een visie op behoud en beheer, en worden ondersteund in de realisatie ervan. O.D.2.1. De roerend-erfgoedcollecties van lokale cultureel-erfgoedorganisaties binnen het Land van Dendermonde en hun bewaartoestand zijn geïnventariseerd. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-


Krijtlijnen: -


-


-

Inzetten op lokale depotnoden

-

Inzetten op religieus cultureel erfgoed

-




33

Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, Stedelijke Musea Dendermonde, gemeente Berlare, kerkfabrieken (Wetteren, Buggenhout en Opdorp, …), intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen en andere collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties, Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen NR. Zie 24 20

ACTIE

VERANTWOORDELIJKE

TIMING

Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer Start inventariseren kerkelijke roerend-erfgoedcollecties Wetteren Het kerklandschap evolueert grondig en snel. In Wetteren sluiten eind 2015 maar liefst 3 van de 8 kerken (Kwatrecht, Christus Koning en Overschelde). Overbeke sluit eind 2017. Er is in de dekenij nog maar weinig ingezet op de inventarisatie van de roerend-erfgoedcollecties wat gezien de situatie absoluut noodzakelijk is. Daarom startte in oktober 2015 in Wetteren een traject om met vrijwilligers de collecties van de 8 kerken te inventariseren, te fotograferen en te voeren op www.erfgoedinzicht.be. De kerken die eind 2015 sluiten en ook ontruimd moeten worden, krijgen voorrang. Kerken die hun liturgische functie blijven behouden, zullen laatst aan de beurt komen. Naast de inventarisatie zal in een aantal kerken ook herbestemming aan de orde zijn.


SA/CF

Eerste helft 2016


Begeleiding kerkfabrieken Buggenhout en Opdorp

34 SA

Eerste helft 2016

SA/CF

Werkjaar

SA

Werkjaar

De kerkfabriek van Opdorp moest in augustus 2015 de pastorij ontruimen omdat ze door de gemeente was verkocht. Een aanzienlijke collectie roerend religieus erfgoed moest daardoor op zoek naar nieuw onderdak aangezien er in de lokale kerk geen plaats is. De collectie – die vooral bestaat uit textiel – werd in augustus 2015 overgebracht naar het transitdepot van het Provinciaal Erfgoedcentrum in Ename. Daar kreeg het de nodige behandelingen en doorloopt het een inventarisatie- en waarderingstraject. Tegen augustus 2016 moet de collectie een nieuwe thuis vinden. Ook de pastorij van Buggenhout wordt mogelijk verkocht waardoor ook voor die collectie (zowel liturgische voorwerpen als kerkarchief) een plaats moet worden gevonden. 22

Andere trajecten religieus erfgoed De noden rond religieus erfgoed in de regio worden steeds groter: kerken worden gesloten, pastorijen verkocht. De Erfgoedcel Land van Dendermonde zet zich ad hoc in om deze collecties te helpen inventariseren, waarderen, herlokaliseren en/of herbestemmen.

23

Zie 9 +

Trajecten rond bestaande musea -

Veranderingstraject Stedelijke Musea Dendermonde

-

Nieuwe invulling Donkmeermuseum Berlare

-

Collectie Aloïs De Beule in Museum Zeels Erfgoed Zele

Traject gemeentearchieven

25



35

O.D.2.2. Een groot deel van de lokale collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties heeft een (eigen) collectieplan in afstemming met elkaar en in overleg met de cultureel-erfgoedcel en andere relevante partners. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


Krijtlijnen: -


-


-


-


Partners: Stedelijke Musea Dendermonde, Provincie Oost-Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris, FARO, archiefdiensten Dendermonde en Wetteren, heemkringen en andere collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties, Coördinerende Archiefdienst Vlaamse Overheid, Archiefbank Vlaanderen



ACTIE Traject visie collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties op behoud en beheer Heel wat cultureel-erfgoedorganisaties (zoals heemkringen) beheren een collectie. Die collectie groeit vaak organisch (bijvoorbeeld via schenkingen). Weinig cultureel-erfgoedorganisaties beschikken over een collectieplan (met een aanwervings- en afstotingsbeleid en een visie op behoud en beheer) waardoor ze geen collectieoverzicht meer hebben en kampen met plaatstekort. Veel collecties zijn ook niet goed geregistreerd. De erfgoedcel wil enerzijds een aantal pilootprojecten opzetten om met collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties een collectieplan te ontwikkelen en anderzijds wil ze bekijken of er rond behoud en beheer op termijn een intergemeentelijke visie mogelijk is. De Heem- en Oudheidkundige Kring van Berlare zal onder begeleiding van de erfgoedcel (en bij uitbreiding enkele experts indien nodig) als pilootproject zo’n visie ontwikkelen voor haar collectie. Hiermee startte ze reeds in juli 2015 naar aanleiding van een omvangrijke schenking van vooral ambachtelijke werktuigen en huishoudvoorwerpen. Daarnaast verzond de erfgoedcel eind 2015 een enquête naar de collectie-beherende cultureel-erfgoedorganisaties om te peilen naar hun collectie, de bewaartoestand en de noden. De gegevens hiervan worden begin 2016 verwerkt en op basis daarvan wordt een eerste overlegmoment georganiseerd.


36 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

SA

Werkjaar


Traject gemeentearchieven

37 FDW

Werkjaar

SA

Werkjaar

De intergemeentelijke archivaris maakt nog steeds deel uit van de Erfgoedcel Land van Dendermonde, maar heeft een eigen werkingsbudget via een extra bijdrage van de deelnemende gemeenten (Buggenhout, Hamme, Laarne, Lebbeke, Wetteren, Wichelen en Zele). Het traject gemeentearchieven wordt dus niet betaald met middelen van het cultureel-erfgoedconvenant (noch met werkingsmiddelen van de Vlaamse Overheid noch met de eigen inbreng van de gemeenten voor cultureel erfgoed). Binnen haar traject spitst de intergemeentelijke archivaris zich steeds meer toe op dynamisch archief en mappenstructuren. Toch blijft ze oog hebben voor statisch archief en de bewaaromstandigheden. Hiervoor is er op zeer regelmatige basis terugkoppeling aan en samenwerking met de erfgoedcel. Daarnaast zet de intergemeentelijke archivaris zich ook in voor andere projecten of vragen die niet meteen tot haar takenpakket horen, zoals kerkarchief. In 2016 is ze 1 van de 2 lesgevers van de vorming Verenigingsarchief zkt. archivaris. Bovendien is de intergemeentelijke archivaris voortdurend op de baan en aan de slag in de gemeenten zelf waardoor zij heel vaak dingen oppikt en doorspeelt aan de erfgoedcel. Zie 40 26

Subsidies groepsaanbod verpakkings- en conserveringsmateriaal Provincie Oost-Vlaanderen Opstart museumoverleg Het museumoverleg brengt professionele en niet-professionele musea samen voor expertise-uitwisseling. De Stedelijke Musea spelen als erkend museum met een kwaliteitslabel ingedeeld op lokaal niveau een belangrijke rol en hebben een voorbeeldfunctie. Het museumoverleg wordt gekoppeld aan het traject over een collectieplan.


Jaaractieplan en begroting 2016 Zie 40

38

Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau.

27

Begeleiding van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties bij het behalen van een kwaliteitslabel De erfgoedcel zet zich in om collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties te begeleiden bij het aanvragen van een kwaliteitslabel. Wanneer het een organisatie betreft die niet onder het bestuurlijke gezag van een gemeente uit het werkingsgebied valt, zal de erfgoedcel een reglement voor financiële ondersteuning uitwerken.


SA

Wanneer de situatie zich voordoet


39

O.D.2.3. Meer roerend-erfgoedcollecties zijn (digitaal) toegankelijk voor een breder publiek. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


Krijtlijnen: -


-


-


Partners: Provincie Oost-Vlaanderen, VIAA, Oost-Vlaamse erfgoedcellen, LECA, ETWIE, Archiefbank Vlaanderen, Erfgoedinzicht, tapis plein, particulieren, brouwerijen en heemkringen


Jaaractieplan en begroting 2016 NR. Zie12

ACTIE

40 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Inzetten op en koppeling aan bestaande erfgoeddatabanken

+ 18 Zie 4

Proactief werken aan een nieuwe erfgoedbank De huidige erfgoedbank www.erfgoedbanklandvandendermonde.be is sinds september 2014 online. Hoewel de erfgoedbank een recent gegeven is, moet er toch al toekomstgericht worden gedacht. Het contract loopt immers af tijdens de beleidsperiode 2015-2020. Bij andere erfgoedcellen, die met een oudere erfgoedbank zitten, is de denkoefening op kortere termijn al noodzakelijk. De mogelijkheden voor een gezamenlijke databank (erfgoedcellen, Provincie Oost-Vlaanderen, rol VIAA) worden bekeken. Het is belangrijk dat de erfgoedcel mee in het traject zit om op termijn de vlotte overgang van de huidige erfgoedbank te kunnen garanderen.


CF

Werkjaar


Verder uitbouwen van www.erfgoedbanklandvandendermonde.be Het budget van de erfgoedcel voor het uitbesteden van digitalisering is niet onbeperkt. Daarom legt de erfgoedcel de focus op materiaal dat aansluit bij haar werking. Aangezien haar werking mee wordt bepaald door de lokale cultureel-erfgoedactoren zijn de thema’s op de erfgoedbank ook voldoende representatief voor de werking van het lokale veld of gebaseerd op hun digitale noden. De reeds bestaande collecties op de erfgoedbank worden verder uitgebouwd: -

Kranten

-

Topstukken

-

Ambachten en Industrieën

-

Reuzen

-

Eerste Wereldoorlog

-

Opportuniteiten en noden zullen geval per geval worden bekeken in functie van werklast en budget.

Daaraan gekoppeld zullen per gemeente infomomenten georganiseerd worden om het gebruik van de erfgoedbank te promoten. Zie 28

Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel


41 CF

Werkjaar


42

S.D.3. Meer vrijwilligers zetten zich op een deskundige manier in voor cultureel erfgoed. O.D.3.1. Niet-professionele cultureel-erfgoedactoren zijn versterkt in hun werking door de actieve expertisedeling met professionele spelers. De bestaande expertise van de professionele cultureel-erfgoedactoren wordt hierbij meer ingezet. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: erfgoedcellen, Stedelijke Musea, archiefdiensten Wetteren en Dendermonde, LEOV’s, vrijwillige lokaal-erfgoedveld (georganiseerde en particuliere vrijwilligers)


Jaaractieplan en begroting 2016 NR. Zie 40

ACTIE

43 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Ondersteuning van collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel en ingedeeld op lokaal niveau.

28

Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel

SA

Werkjaar

CF

Eerste helft 2016

FDW

Werkjaar

De erfgoedcel wil per jaar maximaal 2 collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties die geen kwaliteitslabel hebben, stimuleren om het behoud en beheer van hun collecties te optimaliseren en/of beter in te zetten op publiekswerking. Aan het traject is niet alleen financiële ondersteuning verbonden. De erfgoedcel zet ook eigen personeel in om het traject mee te begeleiden. In 2015 is er zo’n trajectsubsidie toegekend aan de Heem- en Oudheidkundige Kring van Berlare voor hun schenking, de collectie Adam. De heemkring koppelt dit traject aan een grotere denkoefening voor een collectieplan. 29

Uitwerken van een vrijwilligersbeleid Steeds meer vrijwilligers vinden hun weg naar het cultureel-erfgoedveld. Ook de Erfgoedcel Land van Dendermonde kan ondertussen rekenen op een groep vrijwilligers, vooral voor de erfgoedbank. De erfgoedcel werkt een vrijwilligersvisie uit voor haar eigen werking (takenpakket, begeleiding, vergoeding, …). Ze gaat hiervoor te rade bij collega-erfgoedcellen. De visie kan als voorbeeld dienen voor andere cultureel-erfgoedorganisaties binnen de regio. Ook de intergemeentelijke archivaris beschikt over vrijwilligers die haar bijstaan in de gemeenten waar ze werkzaam is. Regelmatig koppelt ze hiervoor terug met de erfgoedcel of wordt er samen een bedanking voorzien. Soms worden haar vrijwilligers ook bij de erfgoedcel ingezet, bijvoorbeeld bij de inventarisatie van religieus roerend erfgoed.


Jaaractieplan en begroting 2016 Zie 9 +

44

Uitreiken OSCARs als bewijs van verworven competenties

29 Zie 27 Zie 9 Zie 40 Zie 7

Begeleiden bij behalen kwaliteitslabel Vormingen Subsidie voor periodieke heemkundige publicaties Loketfunctie

EGC

De erfgoedcel vervult een loketfunctie. Al wie werkt met of rond cultureel erfgoed kan op kantoor, via mail of per telefoon bij haar terecht voor vragen, bij problemen, …


Werkjaar


45

O.D.3.2. Vrijwilligers zijn structureel en inhoudelijk betrokken bij het cultureel-erfgoedbeleid in het Land van Dendermonde. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: lokale cultureel-erfgoedveld, erfgoedcellen NR. 30

ACTIE Netwerk- en bedankingsmoment vrijwilligers/vrijwilligersoverleg

VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

CF + FDW

Najaar

DVS

Werkjaar

Dit moet een jaarlijks informeel moment worden waaraan een inhoudelijk luik is gekoppeld (expertisedeling) en waarbij ook gezellig samenzijn (netwerking) een belangrijk onderdeel is. 31

Mailinglijst experts: Raad der Erfgoedwijzen Uit iedere gemeente worden experts opgespoord die per mail geraadpleegd kunnen worden rond bepaalde inhoudelijke thema’s en de werking van de erfgoedcel.

Zie 29 Zie 2

Vrijwilligersbeleid Ondersteuning Erfgoeddag: regionale Erfgoeddagbrochure



Reuzenoverleg

Zie 26

Museumoverleg

Zie 1

Oorlogskrant De inhoud wordt gedeeltelijk voorzien door vrijwilligers.

Zie 15

Erfgoededucatie De ontwikkeling van erfgoededucatiepakketten gebeurt op vraag en ter ondersteuning van het lokale erfgoedveld.

Zie 5

Erfgoedcommunicatie Het vrijwillige cultureel-erfgoedveld wordt betrokken bij de communicatie vanuit de erfgoedcel. De erfgoedcel biedt de mogelijkheid om via haar communicatiekanalen de werking of activiteiten van het lokale erfgoedveld kenbaar te maken.


46


47

S.D.4. De Projectvereniging Cultuurdijk heeft haar eigen werking geoptimaliseerd met aandacht voor duurzaamheid. O.D.4.1. Het netwerk tussen de professionele spelers (bib’s, GC’s, CC’s en de cultureel-erfgoedcel) in het intergemeentelijk beleidsdomein cultuur is versterkt binnen het Land van Dendermonde. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-

De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten

Krijtlijnen: -


-


Partners: De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie (gemeenschap- en cultuurcentra), De Leesdijk, Provincie Oost-Vlaanderen, intergemeentelijke archivaris



ACTIE

48 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden -

In het kader van een nauwere samenwerking en afstemming tussen cultuur, erfgoed en bibliotheken zijn na

SA + DVS

Werkjaar

EGC

Werkjaar

SA + DVS

Werkjaar

een traject rond een gezamenlijke visie een aantal acties voor 2016 en 2017 geformuleerd. Deze acties kunnen perfect worden ingepast in de eigen acties en werking. Voor de gezamenlijke acties, zie bijlage 2. -

De ambtenaren uit het werkgebied zijn een belangrijke reflectiegroep voor de erfgoedcel. Ze zorgen voor de doorstroom van de erfgoedcel naar het lokale erfgoedveld en de lokale besturen en de doorstroom van het lokale erfgoedveld en de lokale besturen naar de erfgoedcel.

33 Zie 5

Zie 24

Koppeling van de Raad van Bestuur van Cultuurdijk aan de Beheerraad van De Leesdijk Inzet op een betere gezamenlijke communicatie -

Het potentieel van Zone C meer benutten.

-

Cultuurmapje

-

Website en nieuwsbrief

-

Facebook

Traject Gemeentearchieven



49

O.D.4.2. Met haar lokale cultureel-erfgoedveld en met de brede cultureel-erfgoedsector (buiten de regio) heeft de projectvereniging duurzame relaties opgebouwd. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


Krijtlijnen: -


-


Partners: LEOV’s, erfgoedcellen, FARO, reuzenbeheerders, Raad der Erfgoedwijzen, heemkringen en andere vrijwillige erfgoedorganisaties, vzw Overleg Cultureel Erfgoed NR. Zie vaste en

ACTIE Plaatsbezoeken binnen het Land van Dendermonde aan de cultureel-erfgoedpartners om vinger aan de pols te houden.

personeelskosten Zie 8

Overlegplatformen (niet op initiatief van de erfgoedcel)


VERANTWOORDELIJKE

TIMING

Jaaractieplan en begroting 2016 Zie 17 +

Eigen opgerichte overlegplatformen als instrument om vinger aan de pols te houden

26+ 32 + 33


50


51

O.D.4.3. De interne werking heeft oog voor professionele, sociale en ecologische duurzaamheid. Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-

De mogelijkheid onderzoeken van een hogere financiële inbreng door de deelnemende gemeenten

-


Krijtlijnen: -


-


-


-


-


Partners: erfgoedcellen en andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, vrijwilligers, De Leesdijk, Cultuurdijk communicatie (gemeenschap- en cultuurcentra), gemeentelijke milieudiensten of -ambtenaren



ACTIE

52 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

Personeelsbeleid -

Loonadministratie

DVS + SA

Werkjaar (maandelijks)

-

Aanpassen rechtspositieregeling waarvan de eerste versie voor de beleidsperiode 2012-2014 gebaseerd was

SA

Eerste helft 2016

EGC

Werkjaar

SA + DVS

Werkjaar

op die van de stad Dendermonde en zoals is gebleken, daardoor niet helemaal op maat is van de erfgoedcel. 35

36 Zie 32 37

Werkprocessen optekenen en optimaliseren.

Financieel beleid -

Boekhouding

-

Facturatie en betalingen

Inhoudelijk beleid

SA

-

Stuurgroep Erfgoed: maandelijks

Werkjaar (maandelijks)

-

Teamoverleg: 3-wekelijks

Werkjaar (3-wekelijks)

Rapportering

SA

-

Jaarverslag 2015

April

-

Jaaractieplan 2016: evaluatie ervan tijdens werkjaar

Werkjaar

-

Jaaractieplan 2017

Najaar 2016

-

Raad van Bestuur en Dagelijks Bestuur

Werkjaar

Zie 29

Vrijwilligersbeleid

Zie 5

Communicatieplan



Ecologische duurzaamheid De personeelsleden proberen met kleine acties de ecologische voetafdruk van hun organisatie te verkleinen.


53 DVS

Werkjaar


54

5. Ondersteuning Aandachtspunten Vlaamse Overheid: -


-


-


-


Krijtlijnen: -


-


-


Partners: lokaal cultureel-erfgoedveld


Jaaractieplan en begroting 2016 NR. Zie diverse

ACTIE Inhoudelijk

55 VERANT-

TIMING

WOORDELIJKE

EGC

Werkjaar

DVS

Werkjaar

SA + CF

Werkjaar

De inhoudelijke ondersteuning zit verweven in de volledige werking van de erfgoedcel.

nrs. 39

Logistiek De uitleendienst van de erfgoedcel bestaat uit: -

Mobiele en uitleenbare A4-scanner met diverse functionaliteiten

-

Vaste A3-scanner met diverse functionaliteiten

-

10 opnametoestellen (audio) verspreid over 4 locaties (Dendermonde, Laarne, Hamme en Wichelen) voor mondelinge geschiedenisprojecten

-

Beamer en scherm

-

Digitaliseringsapparaat videobanden

De erfgoedcel werkt aan een verdere bekendheid hiervan binnen haar werkingsgebied zodat het aantal ontleningen stijgt en het materiaal ingezet wordt voor een professionelere en meer duurzame werking van het erfgoedveld. Zie 5

Promotioneel De promotionele ondersteuning van het lokale cultureel-erfgoedveld zit onder de inhoudelijke werking, luik communicatie.



56

Financieel -

Projectsubsidies (op basis van een reglement)

SA

Werkjaar

SA

Oktober-december

SA

Maart-juni

Het bestaande reglement uit de beleidsperiode 2012-2014 werd geëvalueerd en bijgestuurd. Vanaf 2015 vallen ook eenmalige publicaties hieronder en er worden een aantal accenten gelegd (via een impuls). De grote lijnen bleven echter dezelfde aangezien was aangegeven door het cultureel-erfgoedveld dat het reglement en de projectsubsidie voor hen goed functioneerde. -

Subsidies voor periodieke publicaties (op basis van een reglement) De aanvragers krijgen een subsidiebedrag op basis van voldane voorwaarden. Hiervoor dienen ze ten laatste tegen 15 oktober 2016 een dossier in te dienen dat bestaat uit een invulformulier, bewijzen van de gemaakte kosten en een fysiek exemplaar van deze periodieke publicaties.

-

Subsidie voor het groepsaanbod van verpakkings- en conserveringsmateriaal van de Provincie OostVlaanderen (op basis van een reglement) Dit reglement is niet gewijzigd sinds 2013. Dit aanbod zal waarschijnlijk in 2016 voor het laatst worden gelanceerd.

Zie 27

-

+ 28

Trajectsubsidies collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties zonder kwaliteitslabel met focus op behoud en beheer en (hedendaagse) publiekswerking (op basis van een dossier)

-

Ondersteuning voor collectiebeherende cultureel-erfgoedorganisaties met een kwaliteitslabel onder het bestuurlijke gezag van een gemeente binnen het werkingsgebied (op basis van een convenant)



Financieel De Stedelijke Musea Dendermonde zijn een erkend museum dat lokaal is ingedeeld en beschikt over een kwaliteitslabel. Hierdoor is deze instelling uniek in het Land van Dendermonde. De erfgoedcel wil de expertise van deze professionele speler – die een knowhow bezit die de erfgoedcel zelf niet heeft – actief inzetten. In een jaarlijkse convenant zullen de erfgoedcel en de Stedelijke Musea vastleggen waarrond die expertise gebruikt zal worden. De erfgoedcel geeft hiervoor in ruil een subsidie.


57


Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde Bijlage 1: budget 2016


58


Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde Bijlage 2: gezamenlijke acties Cultuurdijk, De Leesdijk en Erfgoedcel Land van Dendermonde


59 72

Cultureel-erfgoedconvenant Land van Dendermonde. Jaaractieplan en toelichting bij het budget 2016

Recommend Documents