Little Brother
Cory Doctorow
Uitgeverij De Vliegende Hollander
U itg e v e rij De V lie g e nd e H olla nd e r s te lt a lle s in h e t we rk om op m ilie u v rie nd e lijk e e n d u u rz a m e wijz e m e t na tu u rlijk e b ronne n om te g a a n. B ij d e p rod u ctie v a n d it b oe k is g e b ru ik g e m a a k t v a n p a p ie r m e t h e t fsc-k e nm e rk . Dit k e nm e rk g a ra nd e e rt d a t h e t h ou t, of d e h ou tv e z e l wa a rv a n h e t p rod u ct is g e m a a k t, a fk om s tig is v a n e colog is ch e n s ocia a l v e ra ntwoord b os b e h e e r.
Cop yrig h t © 2 0 0 8 Cory Doctorow Cop yrig h t na woord © 2 0 0 8 B ru ce S ch ne id e r Cop yrig h t na woord © 2 0 0 8 A nd re w H u a ng Cop yrig h t N e d e rla nd s e v e rta ling © 2 0 0 9 P ie t V e rh a g e n e n U itg e v e rij De V lie g e nd e H olla nd e r O ors p ronk e lijk u itg e g e v e n d oor T or us O ors p ronk e lijk e tite l L ittle B roth er O m s la g ontwe rp Dog a nd P ony V orm g e v ing b inne nwe rk P e rfe ct S e rv ice F oto a u te u r B a rt N a g e l d octorow@ cra p h ou nd .com U itg e v e rij De V lie g e nd e H olla nd e r is e e n im p rint v a n Du tch M e d ia U itg e v e rs b v isbn 978 90 4 95 0 0 0 5 4 nur 3 3 2
V oor A lice , d ie m e com p le e t m a a k t
Hoofdstuk 1
Ik z it in d e h oog s te k la s v a n d e Ce s a r Ch a v e z m id d e lb a re s ch ool in h e t z onnig e M is s ion-d is trict in S a n F ra ncis co, wa t b e te k e nt d a t ik e e n v a n d e m e e s t in d e g a te n g e h ou d e n m e ns e n te r we re ld b e n. M ijn na a m is M a rcu s Y a llow, m a a r in d e tijd d a t d it v e rh a a l b e g on, noe m d e ik m e z e lf w1n5t0n. U itg e s p rok e n a ls ‘W ins ton’. N íé t ‘W -e e n-n-v ijf-t-nu l-n’ – te nz ij je e e n id ioot v a n e e n le ra a r b e nt d ie z o h op e loos a ch te rloop t d a t je h e t nog s te e d s ov e r ‘d e e le k tronis ch e s ne lwe g ’ h e b t a ls je h e t inte rne t b e d oe lt. Ik k e n z o’n id ioot. H ij h e e t F re d B e ns on e n is e e n v a n d e d rie conre ctore n v a n Ce s a r Ch a v e z . B e ns on is e e n e tte re nd e b ors twond v a n e e n m e ns , m a a r a ls z e je toch e e n cip ie r g e v e n k u n je b e te r e e n id ioot h e b b e n d a n ie m a nd d ie v a n wa nte n we e t. ‘M a rcu s Y a llow,’ rie p h ij op e e n v rijd a g m org e n om d oor d e lu id s p re k e rs . De om roe p ins ta lla tie is toch a l nie t b e s t, e n in com b ina tie m e t B e ns ons g e b ru ik e lijk e g e m u m m e l lijk t h e t re s u lta a t m e e r op ie m a nd d ie p rob e e rt e e n b e d orv e n b u rrito te v e rte re n d a n op e e n offi cië le a a nk ond ig ing . M a a r m e ns e n h ore n a ltijd h u n na a m , ook in d e g roots te b rij v a n g e lu id – d a ’s e e n ov e rle v ing s m e ch a nis m e. Ik p a k te m ijn ta s , k la p te m ijn la p top v oor d rie k wa rt d ich t – ik wild e m ijn d ownloa d s nie t ond e rb re k e n – e n b e re id d e m e v oor op h e t onv e rm ijd e lijk e . ‘K om onm id d e llijk na a r h e t a d m inis tra tie k a ntoor.’ M ijn le ra re s m a a ts ch a p p ijle e r, m is s G a lv e z , rold e m e t h a a r og e n. Ik ook . H e t G e z a g h a d d e p ik op m e , a lle e n m a a r om d a t ik e r e e n g e woonte v a n m a a k te d e fi re wa lls v a n d e s ch ool te s lop e n a ls of h e t na tte tis s u e s wa re n, d e s oftwa re v oor loop h e rk e nning te m is le id e n e n d e v e rk lik k e rch ip s wa a rm e e z e ons b e s p ione re n onk la a r te m a k e n. G a lv e z is ov e rig e ns d e k wa a d s te nie t. Z íj k ijk t m e e r nie t op a a n 7
(nie t in h e t m ins t om d a t ik h a a r h e lp m e t h a a r we b m a il z od a t z e m e t h a a r b roe r k a n p ra te n, d ie in Ira k g e s ta tione e rd is ). M ijn v rie nd Da rryl g a f m e e e n k le ts op m ijn k ont toe n ik la ng s z ijn p la a ts k wa m . Ik k e n Da rryl a l u it d e tijd d a t we lu ie rs d roe g e n e n u it d e p e u te rs p e e lp la a ts onts na p te n e n h e lp h e m a l d ie ja re n v oortd u re nd in e n u it d e p rob le m e n. M e t triom fa nte lijk g e h e v e n h a nd e n, a ls e e n b ok s e r, lie p ik h e t m a a ts ch a p p ijle e rlok a a l u it e n d re nte ld e s ch u ld b e wu s t na a r h e t k a ntoor. O ng e v e e r h a lv e rwe g e g ing m ijn m ob ie l. O ok h e le m a a l fou t – m ob ie ls z ijn m u y p roh ib ido op Ch a v e z – m a a r wa a rom z ou ik m e d a a rd oor la te n re m m e n? Ik d ook d e toile tte n in e n s loot m e op in h e t m id d e ls te h ok je (h e t v e rs te h ok je is a ltijd h e t s m e rig s t om d a t ie d e re e n d a t ne e m t in d e h oop a a n d e s ta nk e n d e v ie z ig h e id te onts na p p e n – s lim m e m e ns e n we te n d a t g oe d e h yg ië ne in h e t m id d e n z it). Ik k e e k op m ijn m ob ie l – e e n e -m a il v a n m ijn com p u te r th u is . Ie ts nie u ws op H a ra ju k u F u n M a d ne s s , h e t b e s te s p e l d a t ooit u itg e v ond e n is . Ik g rinnik te . De v rijd a g e n op s ch ool wa re n toch k lote , d u s ik wa s b lij m e t e e n e x cu u s om m ijn h ie le n te lich te n. Ik s le nte rd e v e rd e r na a r B e ns ons k a ntoor e n g a f h e m e e n v rolijk e z wa a i toe n ik na a r b inne n s tru ind e . ‘W e l, we l, a ls h e t w-e e n-n-v ijf-t-nu l-n nie t is ,’ z e i h ij. F re d rick B e ns on – s ofi nu m m e r 5 4 5 -0 3 -2 3 4 3 , g e b ore n 1 5 a u g u s tu s 1 96 2 , m oe d e rs m e is je s na a m Di B ona , g e b ore n in P e ta lu m a – is e e n k op g rote r d a n ik . Ik b e n e e n ond e rd e u rtje v a n e e n m e te r v ijfe nz e v e ntig , te rwijl h ij te g e n d e twe e m e te r loop t. Z ijn u niv e rs ita ire b a s k e tb a lca rriè re la g a l z o v e r a ch te r h e m d a t z ijn b ors ts p ie re n v e rs la p t wa re n tot z a ch te m a nne nb ors te n, p ijnlijk z ich tb a a r ond e r z ijn g ra tis d otcom p olos h irt. H ij g e e ft je v oortd u re nd h e t id e e d a t h ij op h e t p u nt s ta a t om e e n s la m -d u nk in je re e t te m a k e n e n is d ol op s ch re e u we n om je te intim id e re n. M a a r d a t s oort ta ctie k e n b oe t s ne l a a n k ra ch t in a ls je z e te v a a k g e b ru ik t. ‘S orry, ne e ,’ z e i ik . ‘Da t R 2 D2 -p e rs ona g e is m e onb e k e nd .’ ‘W 1n5t0n,’ z e i h ij, m ijn na a m op nie u w s p e lle nd , e n p rob e e rd e m e b a ng te m a k e n m e t z ijn d re ig e nd e b lik k e n. U ite ra a rd wa s d a t we l m ijn na a m , a l ja re n – m ijn a lia s a ls ik b ijd ra g e n op h e t te rre in v a n toe g e p a s t v e ilig h e id s ond e rz oe k op d e foru m s z e tte . Je we e t 8
we l, d ing e n a ls ’m s m e re n ond e r s ch ooltijd e n h e t onk la a r m a k e n v a n m ijn k ind e rop p a s , d e tra ce r op m ijn te le foon. M a a r d a t wis t h ij nie t. Da t wis te n m a a r e e n p a a r m e ns e n – jong e ns d ie ik d oor e n d oor v e rtrou wd e . ‘E h , z e g t m e nik s ,’ z e i ik . Ik m oe t z e g g e n d a t ik ond e r d a t p s e u d onie m d e nod ig e g a v e d ing e n in e n om d e s ch ool u itg e h a a ld h a d – ik wa s e rg trots op m ijn we rk op h e t g e b ie d v a n v e rk lik k e rch ip d od e rs – e n a ls h ij m ij d a t a a n k on s m e re n wa s ik d e lu l. N ie m a nd op s ch ool g e b ru ik te ooit d e na a m w1n5t0n, of z e lfs W ins ton. Z e lfs m ijn v rie nd e n nie t. H e t wa s M a rcu s of nik s . B e ns on g ing we e r a ch te r z ijn b u re a u z itte n e n tik te ne rv e u s m e t z ijn s ch oolring op z ijn v loe ib la d . Da t d e e d h ij a ltijd a ls ie ts te g e nlie p . P ok e rs p e le rs noe m e n z oie ts e e n ‘te ll’ – ie ts wa t v e rra a d t wa t je te g e ns ta nd e r d e nk t. Ik k e nd e B e ns ons ‘te lls ’ a ls m ijn b roe k z a k . ‘M a rcu s , ik h oop d a t je b e s e ft h oe e rns tig d it is .’ ‘Da t z á l ik ook z od ra u m e v e rte lt wa t “ d it” is , m e ne e r. Ik z e g a ltijd ‘m e ne e r’ te g e n g e z a g s d ra g e rs a ls ik z e v oor d e g e k h ou . Da t is m íjn ‘te ll’. H ij s ch u d d e z ijn h oofd e n s loe g z ijn og e n ne e r. W e e r e e n ‘te ll’. N u k on h ij e lk m om e nt ontp loff e n. ‘L u is te r, v rie nd ! H e t word t tijd d a t je b e s e ft d a t we p re cie s we te n wa t jij h ie r u itv re e t e n d a t we g e e n e nk e le cle m e ntie z u lle n h e b b e n. Je m a g in je h a nd e n k nijp e n a ls je nie t v oor h e t e ind v a n d it g e s p re k v a n s ch ool v lie g t. W il je e ind e x a m e n d oe n?’ ‘M e ne e r B e ns on, u h e b t m e nog s te e d s nie t v e rte ld wa t h e t p rob le e m is ...’ H ij g a f e e n h e ng s t op z ijn b u re a u e n s ta k e e n p rie m e nd e v ing e r u it. ‘H e t p rob lé é m , m e ne e r Y a llow, is d a t je je s ch u ld ig h e b t g e m a a k t a a n crim ine le s a m e ns p a nning om h e t v e ilig h e id s s ys te e m v a n d e z e s ch ool te ond e rm ijne n e n je m e d e s tu d e nte n d ig ita le te g e nm a a tre g e le n h e b t g e le v e rd . Je we e t d a t we G ra cie lla U ria rte v orig e we e k v a n s ch ool g e s tu u rd h e b b e n om d a t z e e e n v a n jou w a p p a ra a tje s g e b ru ik te .’ U ria rte h a d v e e l p e ch g e h a d . Z e h a d e e n s toorz e nd e r g e k och t in e e n te ch nowink e l in d e b u u rt v a n h e t s ta tion v a n d e ba rt – d e ond e rg rond s e v a n S a n F ra ncis co – in 1 6 th S tre e t, m a a r lie p m e te e n te g e n d e la m p toe n d e s ca nne rs in d e g a ng v a n d e s ch ool h e m op p ik te n. N ik s m e t m ij u it te s ta a n, m a a r ik h a d m e t h a a r te d oe n. 9
‘E n d e nk t u d a t ik d a a r ie ts m e e te m a k e n h e b ?’ ‘W e h e b b e n b e trou wb a re inform a tie d a t jij w1n5t0n b e nt...’ O p nie u w le tte r v oor le tte r u itg e s p rok e n. Ik b e g on m e a f te v ra g e n of h ij nog nie t u itg e v og e ld h a d d a t d e 1 e e n ‘i’ wa s e n d e 5 e e n ‘s ’. ‘W e we te n d a t d e z e w1n5t0n-fi g u u r v e ra ntwoord e lijk is v oor d e d ie fs ta l v a n d e e ind e x a m e ns v a n v orig ja a r...’ h a d ik ook nik s m e e te m a k e n, m a a r h e t wa s e e n toff e h a ck e n ik v oe ld e m e b e s t g e v le id d a t z e m ij e rv oor a a nz a g e n ‘... e n d a t je d e rh a lv e g e v a a r loop t v e rs ch e id e ne ja re n d e g e v a ng e nis in te g a a n. T e nz ij je m e e we rk t.’ ‘U h e e ft “ b e trou wb a re inform a tie ” ? Die z ou ik d a n g ra a g wille n z ie n.’ H ij k e e k m e woe s t a a n. ‘Je h ou d ing m a a k t d e z a a k a lle e n m a a r e rg e r.’ ‘A ls u ind e rd a a d b e wijz e n h e b t, m e ne e r, d a n lijk t h e t m e b e te r d a t u d e p olitie b e lt om z e d oor te g e v e n. Dit lijk t m e e e n h oog s t e rns tig e z a a k , e n ik z ou d e la a ts te z ijn om e e n we tte lijk ond e rz oe k d oor d e b e v oe g d e a u torite ite n in d e we g te s ta a n.’ ‘W il je d a t ik d e p olitie b e l?’ ‘E n m ijn ou d e rs ook , lijk t m e . Da t z ou h e t b e s te z ijn.’ W e k e k e n e lk a a r a a n ov e r h e t b u re a u . H ij h a d d u id e lijk v e rwa ch t d a t ik d oor d e k nie ë n z ou g a a n toe n h ij z ijn b om lie t v a lle n. Ik v e rs ta d e k u ns t m e ns e n a ls B e ns on te ov e rb lu ff e n. Ik k ijk ie ts link s v a n h u n h oofd e n d e nk a a n d e woord e n v a n ou d e Ie rs e v olk s lie d je s , d ie d ing e n m e t rond d e d rie h ond e rd cou p le tte n. O p d ie m a nie r lijk ik v olm a a k t k a lm e n onb e z org d . E n de lu is op de du if en de du if op h et ei en h et ei in h et nest en h et nest op h et b lad en h et b lad aan de tw ijg en de tw ijg aan de tak en de tak aan de stam en de stam aan de b oom en de b oom in h et veen – en h et veen tu ssen de h eu vels-o! Hé h o, h et joof ’le veen, h et veen tu ssen de h eu vels-o... ‘G a m a a r te ru g na a r je le s ,’ z e i h ij. ‘Ik roe p je we l we e r op a ls d e p olitie k la a r is om je te s p re k e n.’ ‘G a a t u z e nie t m e te e n b e lle n?’ ‘De p olitie e rb ij h a le n g a a t nie t z om a a r e e n-twe e -d rie . Ik h a d g e h oop t d it op e e n e e rlijk e e n s ne lle m a nie r te re g e le n, m a a r a a ng e z ie n jij e rop s ta a t...’ ‘Ik wil b e s t wa ch te n h oor, te rwijl u z e b e lt,’ z e i ik . ‘G e e n p rob le e m .’ 10
H ij b e g on we e r m e t z ijn ring te tik k e n e n ik z e tte m e s ch ra p v oor d e u itb a rs ting . ‘Dond e r ó p !’ s ch re e u wd e h ij. ‘L a z e r op u it m ijn k a ntoor, e lle nd ig e rot...’ Ik lie p m e t e e n u itg e s tre k e n g e z ich t z ijn k a ntoor u it. H ij z ou d e p olitie nie t b e lle n. A ls h ij g e noe g b e wijs h a d om d e p olitie e rb ij te h a le n, h a d h ij d a t a lla ng g e d a a n. H ij h a d d e p e s t a a n m e . W a a rs ch ijnlijk h a d h ij wa t v a g e rod d e lp ra a t g e h oord e n g e h oop t m e z o te ov e rd ond e re n d a t ik d oors loe g . M e t s oe p e le , m onte re tre d lie p ik d e g a ng d oor, m ijn p a s s e n a fm e te nd v oor d e loop h e rk e nning s ca m e ra ’s . Die wa re n p a s v orig ja a r g e ïns ta lle e rd e n ik wa s e r d ol op om d a t z e z o tota a l g e s ch ift wa re n. V oor d ie tijd h ing e n e r v rijwe l ov e ra l op s ch ool g e z ich ts h e rk e nning s ca m e ra ’s , m a a r e e n re ch te r h a d b e p a a ld d a t d a t te g e n d e g rond we t wa s . E n d u s h a d d e n B e ns on e n e e n z ootje a nd e re p a ra noïd e s ch oolle id e rs h e t g e ld v oor onz e s ch oolb oe k e n u itg e g e v e n a a n d e z e id iote ca m e ra ’s , d ie g e a ch t we rd e n m e ns e n te h e rk e nne n a a n h u n v oe ts ta p p e n. N ou , nie t d u s ! Ik lie p te ru g na a r d e k la s e n g ing z itte n, wa rm we lk om g e h e te n d oor m is s G a lv e z . Ik h a a ld e d e com p u te r d ie we a lle m a a l v a n s ch ool g e k re g e n h a d d e n te v oors ch ijn e n z e tte h e m te ru g op le s m od u s . De S ch oolB ook s wa re n s u p e rg a v e te ch nolog ie . Z e h ie ld e n a l je a a ns la g e n b ij e n controle e rd e n a lle we b v e rk e e r op v e rd a ch te tre fwoord e n – z e te ld e n e lk k lik je e n tra ce e rd e n e lk e v lu ch tig e g e d a ch te d ie je h e t inte rne t op s tu u rd e . W e h a d d e n z e in d e e e rs te k la s g e k re g e n, m a a r na e e n p a a r m a a nd e n wa s d e nie u wig h e id e ra f, e n toe n we d oor k re g e n d a t d e z e ‘g ra tis ’ la p top s v oor h e t b e s te l we rk te n – e n je b ov e nd ie n m e t d e e ne v re s e lijk e re cla m e na d e a nd e re b e s took te n – we rd e n z e p lots e ling b e h oorlijk k le f e n irrita nt. M ijn S ch oolB ook h a ck e n wa s e e n fl u itje v a n e e n ce nt g e we e s t. De h a ck s tond e e n m a a nd na h e t v e rs ch ijne n v a n h e t a p p a ra a t op h e t ne t. N ik s a a n – g e woon e e n d v d d ownloa d e n, op e e n s ch ijfje b ra nd e n, d a t in h e t S ch oolB ook s te k e n e n b ij h e t op s ta rte n e e n h a nd v ol toe ts e n te g e lijk ind ru k k e n. De d v d d e e d d e re s t d oor e e n m a s s a onz ich tb a re b e s ta nd e n te ins ta lle re n d ie z e lfs nie t op d ok e n b ij d e d a g e lijk s e ce ntra le inte g rite its ch e ck v a n h e t s ch oolb e s tu u r. A f e n toe m oe s t ik e e n u p d a te d ownloa d e n om d e s oftwa re d e nie u ws te te s ts 11
v a n h e t b e s tu u r te la te n om z e ile n, m a a r d a t d e e d ik m e t p le z ie r in ru il v oor e nig e z e g g e ns ch a p ov e r d e com p u te r. Ik s ta rtte im p a ra noid op , d e g e h e im e ins ta nt m e s s e ng e r v oor a ls ik tijd e ns d e le s e e n v e rtrou we lijk g e s p re k wild e v oe re n. Da rryl h a d a l ing e log d . > De game gaat verder! Er staat iets belangrijks te gebeuren in Harajuku Fun Madness, man. Doe je mee? > Vergeet. Het. Maar. Als ze me voor de derde keer betrappen op spijbelen vlieg ik van school. Dat weet je toch, man. Na school. > Je hebt toch eerst eten en dan studie, niet? Da’s twee uur. Plenty tijd om dit na te trekken en terug te zijn voor ze ons missen. Ik ga het hele team optrommelen.
H a ra ju k u F u n M a d ne s s is d e b e s te g a m e d ie ik ooit g e s p e e ld h e b . Ik we e t d a t ik d a t a l e e n k e e r g e z e g d h e b , m a a r h e t m a g g e ru s t h e rh a a ld word e n. H e t is e e n a rg , e e n A lte rna te R e a lity G a m e , e n in h e t v e rh a a l h e e ft e e n b e nd e jong e , h ip p e Ja p a nne rs in d e te m p e l in H a ra ju k u , wa a r Ja p a ns e tie ne rs m in of m e e r a lle b e la ng rijk e s u b cu ltu re n v a n d e a fg e lop e n tie n ja a r b e d a ch t h e b b e n, e e n wond e rb a a rlijk e g e ne z e nd e e d e ls te e n g e v ond e n. Z e word e n a ch te rv olg d d oor k wa a d a a rd ig e m onnik e n, d e Y a k u z a (ofwe l d e Ja p a ns e m a ffi a ), b u ite na a rd s e we z e ns , b e la s ting ins p e cte u rs , ou d e rs e n e e n op h ol g e s la g e n k u ns tm a tig e inte llig e ntie . Z e g e v e n d e s p e le rs g e cod e e rd e b ood s ch a p p e n, d ie we m oe te n ontcijfe re n e n g e b ru ik e n om a a nwijz ing e n te v ind e n d ie na a r v e rd e re g e cod e e rd e b ood s ch a p p e n e n m e e r a a nwijz ing e n le id e n. De nk te ru g a a n d e fi jns te m id d a g wa a rop je ooit d oor d e s ta d g e s le nte rd h e b t, k ijk e nd na a r a lle ra re m e ns e n, d e g e inig e b roch u re s , d e m a nia k k e n e n d e toff e wink e ls . V oe g d a a r e e n s p e u rtoch t a a n toe wa a rin je ond e rz oe k m oe t d oe n na a r g e s toord e ou we fi lm s e n s ong s e n tie ne rcu ltu re n u it d e h e le we re ld e n u it a lle tijd e n. E n d a a rna a s t is h e t ook nog e e n we d s trijd , m e t a ls h oofd p rijs v oor h e t winne nd e te a m e e n tie nd a a g s e v a k a ntie in T ok io – rond h a ng e n op H a ra ju k u B rid g e , je v e rg a p e n a a n d e e le k tronica in A k ih a b a ra e n 12
a lle A s tro B oy-s p u lle n m e e na a r h u is ne m e n d ie je m e e k u nt ne m e n. B e h a lv e d a t h ij in Ja p a n ‘A tom B oy’ h e e t. Da t is H a ra ju k u F u n M a d ne s s , e n z od ra je e e n p a a r ra a d s e ls op g e los t h e b t, b e n je v e rk och t. > Nee man, gewoon nee. NEE. Hou alsjeblieft op > Ik heb je nodig, D. Jij bent mijn beste man. Ik zweer je dat ik ons de school in en uit krijg zonder dat iemand iets in de gaten heeft. Dat kan ik, dat weet je toch? > Weet ik. > Nou dan. Ga je mee? > Nee man, echt niet. > Kom op, Darryl. Je zult op je sterfbed echt niet wensen dat je meer gestudeerd had. > Maar ook niet dat ik meer tijd aan ARG besteed had. > Dat kan wel zijn, maar zou je op je sterfbed niet wensen dat je meer tijd bij Vanessa Pak doorgebracht had?
V a n h oord e ook b ij m ijn te a m . Z e z a t op e e n p riv é m e is je s s ch ool te n oos te n v a n d e b a a i, m a a r ik wis t d a t z e z ou s p ijb e le n om d e z e m is s ie te v olb re ng e n. Da rryl wa s le tte rlijk a l ja re n v e rlie fd op h a a r – a l v a n v oor d e tijd d a t d e p u b e rte it h a a r z o roya a l b e d e e ld e . Da rryl wa s v e rlie fd op h a a r inne rlijk . T rie s t, e ig e nlijk . > Klootzak. > Kom je?
H ij d ra a id e z ich om e n s ch u d d e z ijn h oofd . T oe n k nik te h ij. Ik k nip oog d e te g e n h e m e n b e g on conta ct op te ne m e n m e t d e re s t v a n m ijn te a m . * Ik b e n nie t a ltijd e e n a rg -fa n g e we e s t. Ik h e b e e n d u is te r g e h e im : v roe g e r wa s ik e e n l a rp ’e r. l a rp is L iv e A ction R ole p la y, wa t m in 13
of m e e r is wa t je d e nk t d a t h e t is : v e rk le e d rond lop e n, ra re a cce nte n op z e tte n e n d oe n a ls of je e e n s u p e rs p ion of e e n v a m p ie r of e e n m id d e le e u ws e rid d e r b e nt – e e n s oort v la g g e tje -v e rov e re n in m ons te rk le d ij m e t e e n v le u g je tone e lclu b . De b e s te s p e lle n wa re n d ie in d e p a d v ind e rs k a m p e n b u ite n d e s ta d , in S onom a of op h e t s ch ie re ila nd – a v ontu re n d ie d rie d a g e n d u u rd e n e n fl ink u it d e h a nd k ond e n lop e n: d e h e le d a g h e t la nd a fs ch u im e n, e p is ch e v e ld s la g e n le v e re n m e t z wa a rd e n v a n b a m b oe e n p ie p s ch u im , m e ns e n b e tov e re n d oor z e e e n z a k je b one n na a r h e t h oofd te g ooie n, ‘V u u rb a l’ s ch re e u we n e n noe m m a a r op . B e e tje m e lig , m a a r b e s t le u k . N ie t h a lf z o lijp a ls p ra te n ov e r je e lf a a n e e n ta fe l v ol le g e b lik je s Die t Cok e e n g e s ch ild e rd e p op p e tje s , e n s tu k k e n a ctie v e r d a n in e e n m u is com a ra k e n v oor e e n g root m u ltip la ye r g a m e th u is . H e t g ing p a s e ch t m is m e t d e m inig a m e s in d e h ote ls . A ls e r e e n s cie nce fi ctionconfe re ntie na a r S a n F ra ncis co k wa m , wis t e e n v a n d e l a rp ’e rs a ltijd we l toe s te m m ing te k rijg e n v oor e e n p a a r k orte s p e lle n – v a n e e n u u r of z e s la ng – a a ng e z ie n z e toch d e h e le confe re ntie ru im te a fg e h u u rd h a d d e n. Z ij v ond e n d a t e e n z ootje e nth ou s ia s t rond re nne nd e , v e rk le d e jong e lu i h e t g e h e e l m e e r k le u r g a v e n, te rwijl wij d e g roots te lol h a d d e n m e t m e ns e n d ie nog v e e l g e s ch ifte r wa re n d a n wij. M a a r h e t p rob le e m m e t h ote ls is d a t e r ook e e n h oop nie t-s p e le rs z itte n – e n nie t a lle e n s f-m e ns e n. G e wone lu i. U it s ta te n d ie b e g inne n e n e ind ig e n m e t e e n k link e r. O p v a k a ntie . E n s om s b e g rijp e n d ie m e ns e n nie t p re cie s wa t d e b e d oe ling v a n h e t s p e l is . Da a r la a t ik h e t v oorlop ig b ij, ok é ? * O v e r tie n m inu te n wa s d e le s a fg e lop e n, d u s ik h a d we inig tijd om m e v oor te b e re id e n. O m te b e g inne n m oe s te n d ie e lle nd ig e loop h e rk e nning s ca m e ra ’s a a ng e p a k t word e n. Z oa ls ik a l z e i h a d d e n we e e rs t ca m e ra ’s d ie g e z ich te n h e rk e nd e n, m a a r d ie b le k e n ong rond we ttig te z ijn. V oor z ov e r ik we e t, h e e ft nog g e e n e nk e le re ch tb a nk u its p ra a k g e d a a n ov e r d e v ra a g of d ie loop h e rk e nning s ca m e ra ’s we l toe la a tb a a r z ijn, m a a r tot d ie tijd z itte n we e rm e e op g e s ch e e p t. 14
M e ns e n z ijn e r g oe d in ie m a nd s m a nie r v a n lop e n te h e rk e nne n e v olg e nd e k e e r d a t je g a a t k a m p e re n m a a r e e ns op h e t h e e n e n we e r wip p e n v a n d e z a k la nta a rn a ls e e n v rie nd v a n e e n a fs ta nd na a r je toe k om t. De k a ns is g root d a t je h e m h e rk e nt a a n h e t b e we g e n v a n h e t lich t. De k a ra k te ris tie k e m a nie r wa a rop h e t op e n ne e r wip t v e rte lt ons a p e nb re in wie e ra a n k om t. L oop h e rk e nning s s oftwa re ne e m t foto’s v a n je b e we g ing e n, p rob e e rt je a ls s ilh ou e t in d e foto’s te is ole re n e n v e rg e lijk t h e t s ilh ou e t v e rv olg e ns m e t e e n d a ta b a nk om te z ie n wie je b e nt. De s oftwa re is e e n b iom e tris ch e id e ntifi ca tie m e th od e , ne t a ls v ing e ra fd ru k k e n of ne tv lie s s ca ns , m e t d a t v e rs ch il d a t e r v e e l m e e r ‘collis ie s ’ in v oork om e n. E e n b iom e tris ch e collis ie is a ls e e n m e ting b ij m e e r d a n é é n p e rs oon p a s t. Jou w v ing e ra fd ru k is u nie k v oor jou , m a a r e r z ijn le g io m e ns e n m e t d e z e lfd e m a nie r v a n lop e n. N ie t p re cie s , na tu u rlijk . O p d e v ie rk a nte m illim e te r is je p e rs oonlijk e loop je h e le m a a l v a n jou a lle e n. H e t p rob le e m is a lle e n d a t je m a nie r v a n lop e n op d e v ie rk a nte m illim e te r a fh a ng t v a n h oe m oe je b e nt, h e t s oort v loe r, of je b ij h e t b a s k e tb a lle n je e nk e l v e rz wik t h e b t e n of je toe v a llig nie u we s ch oe ne n d ra a g t. Da a rom v e ra lg e m e e nt h e t s ys te e m jou w p rofi e l e n z oe k t h e t na a r m e ns e n d ie ong e v é é r ne t z o lop e n a ls jij. E n e r z ijn m a s s a ’s m e ns e n d ie ong e v e e r ne t z o lop e n a ls jij. B ov e nd ie n is h e t h e e l m a k k e lijk om níé t ong e v e e r ne t z o te lop e n a ls jij – tre k m a a r e e n s ch oe n u it. H oe we l je d a n na tu u rlijk a ltijd loop t a ls jij-m e t-m a a r-é é n-s ch oe n, z od a t d e ca m e ra je u ite ind e lijk toch h e rk e nt. Da a rom d oe ik a ltijd e e n s ch e u tje wille k e u r in m ijn a a nv a lle n op d e loop h e rk e nning : d oor e e n h a nd v ol g rind in m ijn s ch oe ne n te s top p e n. G oe d k oop e n e ff e ctie f, e n nie t é é n s ta p is h e tz e lfd e . E n te g e lijk e rtijd k rijg je e e n fa nta s tis ch e v oe tm a s s a g e (g e intje ; we te ns ch a p p e lijk g e z ie n is re fl e x olog ie ong e v e e r e v e n nu ttig a ls loop h e rk e nning ). T e lk e ns a ls ie m a nd d ie d oor d e ca m e ra ’s nie t h e rk e nd we rd d e s ch ool b inne nk wa m , s loe g h e t h e le z ootje op tilt. Da t g ing é ch t nie t. H e t a la rm g ing om d e tie n m inu te n. A ls d e p os tb od e k wa m . A ls e e n ou d e r d e s ch ool b e z och t. A ls d e te rre ink ne ch te n ie ts a a n h e t b a s k e tb a lv e ld d e d e n. A ls e e n le e rling nie u we s ch oe ne n d roe g . – le t d
15
Du s nu p rob e re n z e a lle e n nog b ij te h ou d e n wie op we lk m om e nt wa a r is . A ls ie m a nd tijd e ns d e le s u re n d e p oort u itg a a t, k ijk e n d e ca m e ra ’s of z ijn of h a a r loop ong e v e e r op d ie v a n e e n le e rling lijk t, in we lk g e v a l w oei-w oei-w oei, h e t a la rm a fg a a t! De h e le Ch a v e z s ch ool is om g e v e n d oor g rind p a d e n. Ik h e b a ltijd e e n z ootje s te e ntje s in m ijn s ch ou d e rta s – v oor h e t g e v a l d a t. Ik g a f s tie k e m tie n of v ijftie n v a n d ie s ch e rp e k le ine k le re d ing e n a a n Da rryl e n we s top te n a lle b e i onz e s ch oe ne n v ol. De le s wa s b ijna a fg e lop e n toe n ik e r ine e ns a a n d a ch t d a t ik d e s ite v a n H a ra ju k u F u n M a d ne s s nog nie t b e z och t h a d om d ie nie u we a a nwijz ing te ch e ck e n! Ik h a d m e ie ts te h yp e r op onz e onts na p p ing g e conce ntre e rd e n e v e n u it h e t oog v e rlore n wa a rv ó ó r we onts na p te n. Ik s loe g e e n toe ts op m ijn S ch oolB ook a a n. De b rows e r wa s m e e g e le v e rd m e t h e t a p p a ra a t – e e n v e rg re nd e ld e s p ywa re v e rs ie v a n Inte rne t E x p lore r, d ie s h itz ooi v a n M icros oft wa a r nie m a nd ond e r d e v e e rtig v rijwillig g e b ru ik v a n m a a k t. Ik h a d F ire fox op d e in m ijn h orlog e ing e b ou wd e m e m orys tick , m a a r d a t wa s nie t g e noe g – h e t S ch oolB ook h a d W ind ows V is ta 4 S ch ools , e e n a ntie k b e s tu ring s s ys te e m d a t d e s ch oolle id ing d e illu s ie g a f d a t z ij b e p a a ld e n we lk e p rog ra m m a ’s h u n le e rling e n k ond e n g e b ru ik e n. M a a r V is ta 4 S ch ools g ooit z ijn e ig e n ru ite n in. E r z ijn e e n h e le b oe l p rog ra m m a ’s wa a rv a n V is ta 4 S ch ools nie t wil d a t je z e a fs lu it – b ijv oorb e e ld k e ylog g e rs e n ce ns u u rp rog ra m m a ’s . Die p rog ra m m a ’s we rk e n in e e n s p e cia le m od u s d ie z e onz ich tb a a r m a a k t v oor h e t s ys te e m . Je k u nt z e nie t u itz e tte n om d a t je z e nie t e e ns k u nt z ie n. E lk p rog ra m m a wa a rv a n d e na a m b e g int m e t $ sy s$ is onz ich tb a a r v oor h e t b e s tu ring s s ys te e m . H e t s ta a t nie t op d e b e s ta nd e nlijs t v a n je h a rd e s ch ijf e n ook nie t in d e v e rwe rk ing s m onitor. Da a rom h e e tte m ijn v e rs ie v a n F ire fox $ sy s$ F ire fox – e n we rd F ire fox toe n ik h e t op s ta rtte onz ich tb a a r v oor W ind ows , e n d u s ook onz ich tb a a r v oor d e s nu ff e ls oftwa re v a n h e t ne twe rk . O m d a t ik e e n ona fh a nk e lijk e na v ig a tor g e b ru ik te , m oe s t ik ook e e n ona fh a nk e lijk e ne twe rk v e rb ind ing h e b b e n. Die v a n d e s ch ool h ie ld e lk e k lik b ij d ie h e t s ys te e m in of u it g ing , wa t nie t g oe d u it16
k wa m a ls je v a n p la n wa s na a r d e H a ra ju k u F u n M a d ne s s -s ite te s u rfe n v oor e e n b e e tje b u ite ns ch ools e p re t. De op los s ing is ie ts v e rnu ftig s d a t t o r h e e t – T h e onion rou te r. E e n onion rou te r is e e n we b s ite d ie v e rz oe k e n v oor we b p a g ina ’s a a nne e m t e n d oorg e e ft a a n a nd e re onion rou te rs , d ie z e we e r d oorg e v e n a a n a nd e re onion rou te rs , ne t z ola ng tot e e n e rv a n u ite ind e lijk b e s lu it d e p a g ina op te h a le n e n te ru g te s tu re n d oor d e la g e n v a n d e u i tot h ij b ij jou k om t. H e t v e rk e e r na a r d e onion rou te rs is g e cod e e rd , wa t inh ou d t d a t d e s ch ool nie t k a n z ie n we lk e p a g ina je op v ra a g t, e n d a t d e la g e n v a n d e u i nie t we te n v oor wie z e we rk e n. E r z ijn m iljoe ne n k noop p u nte n – h e t p rog ra m m a is ontworp e n d oor h e t O ffi ce of N a v a l R e s e a rch om h u n m e ns e n te h e lp e n d e ce ns u u rp rog ra m m a ’s in la nd e n a ls S yrië e n Ch ina te om z e ile n, wa t b e te k e nt d a t h e t p e rfe ct is v oor g e b ru ik op d e g e m id d e ld e A m e rik a a ns e m id d e lb a re s ch ool. t o r we rk t om d a t d e s ch ool e e n b e p e rk te z wa rte lijs t v a n s tou te a d re s s e n h e e ft wa a r we nie t na a rtoe m og e n, e n d e a d re s s e n v a n d e k noop p u nte n v oortd u re nd v e ra nd e re n – z od a t d e s ch ool z e onm og e lijk a lle m a a l b ij k a n h ou d e n. De com b ina tie v a n F ire fox e n t o r m a a k te m e onz ich tb a a r, onv a tb a a r v oor d e s nu ff e la a rs v a n h e t s ch oolb e s tu u r e n v rij om na a r d e H a ra ju k u fm s ite te g a a n om te z ie n wa t e r a a n d e h a nd wa s . Da a r wa s h ij, e e n nie u we a a nwijz ing . Z oa ls a lle a a nwijz ing e n in H a ra ju k u F u n M a d ne s s h a d d e z e e e n fys ie k e , e e n cyb e rne tis ch e e n e e n g e e s te lijk e com p one nt. De cyb e rne tis ch e com p one nt wa s e e n ra a d s e l d a t je op m oe s t los s e n d oor e e n m a s s a ob s cu re v ra g e n te b e a ntwoord e n, wa a rond e r d itm a a l e e n s te l ov e r d e intrig e s in d o¯jns h i – s trip b oe k e n d ie g e te k e nd word e n d oor d e lie fh e b b e rs v a n m a ng a ’s , Ja p a ns e s trip v e rh a le n. Z e z ijn s om s ne t z o la ng a ls d e offi cië le m a ng a s trip s wa a r z e op g e b a s e e rd z ijn, a lle e n s tu k k e n v re e m d e r. Z e m e ng e n a lle rle i v e rh a le n d oor e lk a a r e n b e v a tte n s om s d e onnoz e ls te lie d je s e n g e b e u rte nis s e n. E n e e n h e le b oe l lie fd e s v e rh a le n na tu u rlijk . Ie d e re e n v ind t h e t le u k om z ijn fa v orie te s trip h e ld e n e n -h e ld inne n ie ts m e t e lk a a r te la te n h e b b e n. Die ra a d s e ls z ou ik la te r op m oe te n los s e n, a ls ik th u is wa s . Da t g ing h e t b e s te m e t h e t h e le te a m – h ond e rd e n d o¯jins h i-b e s ta nd e n d ownloa d e n e n z e a lle m a a l u itk a m m e n om d e op los s ing e n te v ind e n. 17
Ik h a d ne t a lle a a nwijz ing e n in e e n s cra p b ook g e z e t toe n d e b e l g ing e n we a a n onz e onts na p p ing b e g onne n. Ik lie t h e t g rind s tie k e m in m ijn k orte la a rs je s g lijd e n – la g e B lu nd s tone s u it A u s tra lië , u its te k e nd v oor h a rd lop e n e n k lim m e n. E n z ond e r v e te rs , z od a t je z e b lik s e m s ne l a a n e n u it k u nt d oe n, wa t z e p e rfe ct m a a k t v oor d e e ind e loz e m e ta a ld e te ctors wa a r h e t te g e nwoord ig ov e ra l v a n v e rg e v e n is . De m e ns e lijk e b e wa k ing m oe s te n we na tu u rlijk ook z ie n te om z e ile n, m a a r d a t word t b ij e lk e nie u we la a g m a ch ina le s nu ff e la a rs m a k k e lijk e r, a a ng e z ie n a l d ie toe te rs e n b e lle n onz e g e lie fd e le id ing e e n v ols tre k t m is p la a ts t g e v oe l v a n v e ilig h e id g e v e n. W e z ig z a g d e n d oor d e d ru k k e g a ng e n, op we g na a r m ijn fa v orie te z ijd e u r. H a lv e rwe g e s is te Da rryl ine e ns : ‘S h it, ik wa s v e rg e te n d a t ik e e n b ib lioth e e k b oe k in m ijn ta s h e b .’ ‘Je m e e nt h e t,’ z e i ik , te rwijl ik h e m m e te e n h e t e e rs tv olg e nd e toile t in trok . B ib lioth e e k b oe k e n z ijn e e n p rob le e m . Da a r z it e e n a rfi d – e e n rfid ofwe l R a d iofre q u e ntie -id -ch ip – in g e lijm d , z od a t d e b ib lioth e ca ris e r a lle e n m a a r m e e ov e r e e n s ca nne r h oe ft te z wa a ie n e n ook m e te e n k a n z ie n of d e b oe k e n op e e n p la nk in d e ju is te v olg ord e s ta a n. M a a r d e s ch ool k a n z e ook g e b ru ik e n om d e h e le d a g e e n oog je op je te h ou d e n. Da t wa s we e r z o’n m a a s in d e we t: d e re ch tb a nk wild e nie t d a t z e a rfi d s g e b ru ik te n om ó ns in d e g a te n te h ou d e n, m a a r d e b ib lioth é é k b oe k e n v olg e n e n a a n d e h a nd v a n d e b ib lioth e e k g e g e v e ns na g a a n wie wa a rs ch ijnlijk we lk b oe k b ij z ich h a d – d á t m och t we l. Ik h a d e e n k le in F a ra d a yb u id e ltje in m ijn ta s – d a t z ijn k le ine , m e t e e n m a a s v a n k op e rd ra a d g e v oe rd e ta s je s d ie ra d iog olv e n b lok k e re n e n a rfi d s u its ch a k e le n. M a a r d e ta s je s z ijn g e m a a k t v oor h e t ne u tra lis e re n v a n id e ntite its - e n tolk a a rte n, nie t v oor b oe k e n a ls ... ‘Inle id ing tot d e na tu u rk u nd e ?’ k re u nd e ik . H e t d ing wa s z o g root a ls e e n woord e nb oe k .
18
