Collegevoorstel
Registratienummer
2.66290 Opgesteld door, telefoonnummer
Guus Cornelissen, 9753 Programma
Mobiliteit Portefeuillehouder
A.J.F.M. Hirdes Onderwerp van het voorstel
Evaluatie invoering pasparkeren Voorstel om te besluiten:
1. Kennis te nemen van het rapport “Evaluatie Pasparkeren in de Nijmeegse binnenstad” en de eindrapportage van de projectgroep Pasparkeren. 2. In te stemmen met de conclusies van het rapport “Evaluatie Pasparkeren in de Nijmeegse binnenstad” en daarmee te erkennen dat pasparkeren door een aantal oorzaken heeft gezorgd voor imagoschade voor de stad Nijmegen. 3. Het evaluatierapport ter kennisname aan de gemeenteraad aan te bieden. 4. In het parkeerbeleid meer te redeneren vanuit de gebruiker en over te gaan tot het ontwikkelen van een op de gebruiker toegesneden communicatiestrategie om het imago van de binnenstad en het product “parkeren in Nijmegen” te verbeteren. 5. In het op te stellen parkeerplan nadrukkelijk uit te gaan van een “klant”-gerichte benadering en een daarop geënt maatregelenprogramma 6. Opdracht te geven tot een analyse van het doorlopen besluitvormingsproces en het doen van aanbevelingen voor toekomstig beleid.
1
Korte inhoud van het voorstel
Naar aanleiding van de invoering van de euro op 1 januari 2002 is besloten om gelijktijdig over te gaan op een andere wijze van betalen voor het parkeren. De belangrijkste reden daarvoor was een bedrijfsmatige verbetering van het innen van de parkeergelden (kosten, veiligheid, stuurbaarheid). Aanvankelijk is onvoldoende geredeneerd vanuit de gewenste beleidseffecten voor het programma Mobiliteit en parkeren: er is te weinig gedacht vanuit de gebruiker. Bij de uiteindelijke uitvoering van het project is wel weer gestreefd naar een klantvriendelijk product (veilig, snel, makkelijk).
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
1
De invoering van het pasparkeren is te snel geweest zowel voor de mensen als voor de techniek en vond plaats op een ongelukkig moment (Euroconversie, overstap Postbank van Chipper naar Chipknip, maar ook samenloop met de omslag in detailhandels- en horecabestedingen). Dergelijke effecten zijn in het project en in de besluitvorming onvoldoende overzien en voorzien. Na 5 maanden werd besloten aanvullende maatregelen te treffen in de vorm van herinvoeren van het betalen met muntgeld. Dit alles heeft geleid tot schade aan het parkeerproduct en tot schade aan de beeldvorming van het parkeren en van de stad in het algemeen. Pasparkeren leerde de organisatie dat niet simpel kan worden volstaan met het aanbieden van een parkeerfaciliteit, maar dat het parkeren een wezenlijke rol speelt in de beeldvorming en het gastheerschap van de stad. Om de schade te herstellen wordt voorgesteld om in samenspraak met de Nijmeegse belangenorganisaties zoals VVV, Centrummanagement en VBO een op de klant toegesneden communicatiestrategie uit te werken. 2
Inleiding
2.1 Aanleiding.
In september 2002 is het onderzoek “Evaluatie Pasparkeren in de Nijmeegse binnenstad” gereedgekomen. Tevens is het eindrapportage van de projectgroep, die belast was met de realisatie van het project Pasparkeren. 2.2 Voorgeschiedenis.
Op 1 januari 2002 is de euro ingevoerd. Daarvoor was het noodzakelijk om alle parkeerautomaten en parkeermeters aan te passen voor deze nieuwe betaalwijze. Gelijktijdig zou de ING-bank, de huisbankier van de gemeente, stoppen met het tellen en verwerken van de parkeergelden. Dit waren niet de enige, maar wel de belangrijkste redenen om te besluiten in Nijmegen het betalen van de parkeergelden met muntgeld te stoppen en te vervangen door de chipknip. Aanleiding voor het invoeren van pasparkeren kwam dan ook vooral vanuit de portefeuille Financiën. In de raadsvergadering van 4 april 2001 is een besluit genomen voor overstap naar elektronisch betalen voor parkeren (besluit 55/2001). In dit besluit is uitgesproken in principe over te stappen naar volledig girale/electronische betaling van parkeergelden op alle door de gemeente geëxploiteerde parkeervoorzieningen. Met deze opdracht is een projectgroep in het leven geroepen, met de taak om het besluit uit te voeren. Onderdeel van het projectplan is een evaluatie van de effecten van het Pasparkeren na de realisering van de maatregelen. Het
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
2
evaluatieonderzoek vond plaats in juni en juli 2002. In de bijlage treft u de rapportage van het onderzoek aan. Tevens treft u de eindrapportage van de projectgroep Pasparkeren aan. Dit rapport geeft een beeld van het verloop van het project vanaf de projectopdracht tot en met het eind van het project.
2.3 Beoogd resultaat
Het doel van dit voorstel is aan de hand van het evaluatierapport inzichtelijk te maken wat het project pasparkeren heeft veranderd voor de stad en of daarmee de beleidsdoelen zijn gerealiseerd. De eindrapportage van de projectgroep moet inzicht geven op welke wijze deze verandering tot stand kwam en of de projectdoelen zijn bereikt. Op basis van dit inzicht wordt de conclusie getrokken dat het nodig is om een communicatiestrategie uit te werken om de beeldvorming over het parkeren in Nijmegen te verbeteren. Op die wijze wordt een betere invulling gegeven aan “goed gastheerschap” en “klant”-gerichtheid. Tevens wordt geconcludeerd dat een zorgvuldige analyse van het besluitvormingsproces noodzakelijk is. Uit deze analyse kan lering worden getrokken en kunnen verbeteringen worden voorgesteld voor toekomstig beleid. 3
Motivering en argumenten
3.1 Opzet van de evaluatie
Beleids voornemen m.b.t. pasparkeren
Projectopdracht
Projectresultaat
Effect, meetbaar op straat
Beleving van de effecten door gebruiker
Algemeen beleid mbt: • Mobiliteit & parkeren
In onderstaand schema is weergegeven op welke onderdelen de evaluatie betrekking heeft.
1
2
Op de eerste plaats zijn conclusies te trekken over het projectresultaat in relatie tot de projectopdracht (zie 3.2).
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
3
Op de tweede plaats zijn conclusies te trekken over de gemeten effecten op straat in relatie tot het beleid om het pasparkeren in te voeren (zie 3.3). Tenslotte zijn conclusies te trekken over het gevolgde besluitvormingsproces (zie 3.4). 3.2 De evaluatie van de projectdoelen
Het raadsbesluit van 11 april 2001 (55/2001) vermeld de volgende onderbouwing:
Doelstelling en beoogd effect Met dit voorstel wordt een principe-uitspraak beoogd om over te gaan op volledig elektronische betaling van parkeergeld. Effecten zijn: • de kostenstijging - door het opzeggen van ING - van inzamelen, tellen en verwerken van het muntgeld wordt ontlopen; • de technische conversieslag naar de euro eenvoudiger en goedkoper; • er wordt een keuze aangeboden die aansluit bij de ontwikkelingen rond giraal/elektronisch betalen; • er wordt een directe relatie gelegd met de initiatieven rond de invoering van de Nijmegen City Chip; • wisselgeldprobleem is opgelost. Argumenten Invoeren van volledig elektronisch betalen van parkeergelden zal voor de gebruikers van parkeervoorzieningen consequenties hebben. Die consequenties met mogelijke oplossingen moeten in beeld worden gebracht, waarbij om praktische redenen overgangsmaatregelen overwogen kunnen worden. Voorwaarde uit de AmvB is dat in Nijmegen alternatieven in de vorm van een makkelijk verkrijgbare pre-paid kaart (via banken, winkeliers en door City-chip) worden gerealiseerd. Een alternatief voor diegenen die niet in het bezit zijn van een chipper, chip/knip of creditkaart en toeristen een mogelijkheid te bieden om indirect met contant geld hun parkeergeld te betalen. Vanuit de toelichting in het raadsvoorstel kan daaraan worden toegevoegd: • het uitsluiten van fraudekansen en vernieling van automaten • de juridisch basis die het kabinet bood voor het sec elektronisch innen van parkeergeld • Er moeten zonodig passende overgangsmaatregelen worden getroffen.
Evaluerend valt hierover het volgende op te merken. Kostenstijging.
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
4
Het besluit om over te stappen naar volledig girale/elektronische betaling op alle door de gemeente geëxploiteerde voorzieningen in plaats van de keuze voor een duale betaalwijze is mede ingegeven door een financieel voordeel van circa € 100.000 op jaarbasis. In het raadsbesluit is bij de prognose geen rekening gehouden met een derving van inkomsten als gevolg van gewenning aan het nieuwe systeem. Uit de cijfers over de inkomsten in de eerste 8 maanden van 2002 blijkt dat er sprake is van achterblijvende resultaten. In de najaarsnota is melding gemaakt van lagere inkomsten voor 2002 (€ 600.000), verwacht door het pasparkeren en de economische ontwikkelingen. Aansluiting bij ontwikkelingen rond giraal/elektronisch betalen. In de loop van 2002 is besloten om alsnog over te gaan tot de betaalmogelijkheid met PIN en contant geld. Er kan nu op een beperkt aantal plaatsen met munten betaald worden. Doordat dit pas later mogelijk is geworden, vindt inmiddels toch circa 80% van de transacties plaats met de chipknip. In vergelijking met andere steden (Arnhem 20%) is dit een zeer hoog percentage. Overigens is ook nu nog de gewenste kwaliteit op straat niet gehaald; dit in tegenstelling tot de parkeergarages waar de apparatuur wel aan de vereisten voldoet. Consequenties voor de gebruiker. Bij de invoering van het Pasparkeren is de gemeente geconfronteerd met een negatieve beleving door de gebruiker, waardoor een kritische grondhouding ontstond. Zeker in de beginfase heeft de slechte technische kwaliteit van de parkeerautomaten op straat daarbij een rol gespeeld. Hoewel van meet af aan is gepoogd de apparatuur verbeterd te krijgen, moet geconstateerd worden dat dit niet goed is gelukt. Vervolgens zijn er uitgebreide maatregelen genomen om gesignaleerde problemen te verhelpen (herinvoeren muntbetalen op een aantal lokaties, PIN-mogelijkheden, begeleidingsteams, communicatie, portacabins). Van de mensen die problemen hebben met het pasparkeren (12%) beschouwt driekwart de voorgestelde maatregelen in de parkeergarages en enkele grotere parkeerplaatsen (herinvoering muntbetalen) als afdoende. De voorgestelde maatregelen op straat en op de andere parkeerterreinen (alleen chipknip en creditcard) ontmoet meer oppositie (60% tegen). Mogelijkheid om indirect met contant geld te betalen. Via de prepaid kaart wordt voorzien in de randvoorwaarde dat ten alle tijden met muntgeld betaald moet kunnen worden. De gebruiker acht deze mogelijkheid duur en onvoldoende. 10% van de ondervraagden heeft
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
5
een prepaid kaart, maar de helft daarvan vindt de kaart te duur en is niet tevreden. Het percentage betalingen met de prepaid chipknip in het eerste halfjaar teruggelopen van 15% naar 8% van de chipknip betalingen. Aanbeveling ten aanzien van de projectdoelen Als aanbeveling wordt gesteld dat de chipknip nog moet inburgeren en dat tot die tijd ervoor gezorgd moet worden dat zo min mogelijk mensen in problemen komen. Heldere informatie over het systeem en verbeteren van de apparatuur is daarbij van belang met daarnaast vooralsnog de mogelijkheid om met muntgeld op een aantal plaatsen te kunnen betalen. Deze aanbeveling zal verder uitgewerkt moeten worden in een klantgerichte communicatiestrategie.
3.3 De effecten in relatie tot het beleid.
De doelstellingen vanuit de stadsvisie en mobiliteitsvisie die betrekking hebben op het parkeren: 1. Het centrum moet aantrekkelijk zijn voor bezoekers (van culturele en historische attracties). 2. Het verbeteren van de bereikbaarheid van de knooppunten. 3. Het stimuleren van ketenmobiliteit en geleiden van automobiliteit door te betalen voor mobiliteit en parkeren. 4. Het verminderen van het straatparkeren (blik van de straat beleid). 5. Het stimuleren van parkeren in garages aan de randen van het centrum. Aantrekkingskracht van het centrum en verbeteren van bereikbaarheid De invoering van het Pasparkeren heeft duidelijke negatieve gevolgen gehad voor de afzet van parkeeruren en het bezoekgedrag van de “klanten” van de Nijmeegse binnenstad. Na een moeizame introductie is een kritische grondhouding bij veel mensen ontstaan en weerzin tegen de dwang die in het systeem zat. Na een half jaar na de introductie van het Pasparkeren geeft nog 6% van de bezoekers aan vanwege het Pasparkeren wel eens af te zien van een binnenstadsbezoek en te kiezen voor een ander winkelcentrum (in de beginfase was dit 11% van de bezoekers). De meningen (van ondernemers) over de negatieve bestedingseffecten lopen uiteen van 0-9%. Men is het wel eens over de mening dat het Pasparkeren een ongelukkige introductie heeft gehad en zeker in het begin erg klantonvriendelijk was. Verminderen van straatparkeren en parkeren in garages aan de randen Uit de opbrengstgegevens van het parkeren blijkt dat als gevolg van het pasparkeren het parkeren op straat is afgenomen. Dit sluit aan
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
6
bij de resultaten van de enquête waarin de ondervraagden aangeven het straatparkeren in te ruilen voor het parkeren in de garages. Conclusie ten aanzien van de beleidseffecten Al met al moeten we concluderen dat de invoering van het pasparkeren Nijmegen geen goed heeft gedaan. Weliswaar is invulling gegeven aan de beleidslijn om het parkeren op straat te verschuiven naar de garages, maar de aantrekkelijkheid van het centrum heeft schade ondervonden. Deels door het daadwerkelijk wegblijven van bezoekers, deels door de beleving en het verminderde imago bij gebruikers en ondernemers. Het is dan ook nodig om het deze schade te herstellen door actief te werken aan een positieve beeldvorming over het product parkeren en bezoekers terug te krijgen naar de stad. Daarbij moet de parkeerder (klant) een centrale rol hebben. 3.4 De gevolgde besluitvorming.
De motivatie om over te gaan naar het pasparkeren in Nijmegen was vooral ingegeven vanuit de doelen tot een betere en effectievere bedrijfsvoering en beperking van de kosten. De aanleiding voor het besluit werd ingegeven door de invoering van de euro en was dus ingegeven vanuit de portefeuille Financiën, niet vanuit de portefeuille Verkeer. In de onderbouwing van het project is niet uitgegaan van de gewenste beleidseffecten voor het programma mobiliteit en de productgroep parkeren. De behoefte van de gebruiker en de klant zijn niet leidend geweest bij het nemen van het principebesluit in april 2001. De gemeenteraad heeft dat principebesluit genomen en bepaald dat de uitwerking daarvan aan het college ter beslissing wordt voorgelegd. De reden daarvoor is ingegeven door de fatale datum van 1 januari 2002, waarop het project gerealiseerd moest zijn. Bij de uitwerking van dit besluit en het invoeren van het pasparkeren is wel weer aandacht besteed aan de gebruiker en de marketing van het product Pasparkeren (“ veilig, snel en gemakkelijk”). Naar het college en de raadscommissie is de voortgang regelmatig teruggekoppeld. Dit gaf wel aanleiding tot overwegingen om terug te komen op het principebesluit (motie van de SP en overwegingen bij het collegeakkoord) maar niet tot een gewijzigde besluitvorming. Op 12 juni 2002 is wel besloten om tot aanvullende maatregelen in de vorm van herinvoering van de mogelijkheid tot het betalen met muntgeld.
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Collegevoorstel
Vervolgvel
7
Bij de verschillende besluitvormingsmomenten die zich hebben voorgedaan is het van belang dat het college en de raad over alle nodige informatie beschikten. Nadere analyse van het besluitvormingsproces moet uitwijzen of aan deze voorwaarde voldoende invulling is gegeven. 4
Extern draagvlak
Het evaluatierapport kwam tot stand in overleg met de begeleidingscommissie Pasparkeren. Daarin waren Vereniging Binnenstad Ondernemers, Centrummanagement en de Kamer van Koophandel vertegenwoordigd. De begeleidingscommissie doet het voorstel om een op de klant gerichte communicatiestrategie te ontwikkelen. 5
Aanpak / uitvoering
Op de eerste plaats dienen de randvoorwaarden aangegeven te worden waaraan de communicatiestrategie moet voldoen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar doelgroep (bewoner, werker, winkelbezoeker of recreant) en naar bestemming (centrumgebied (centrum, brabantse poort, heyendaal), menggebied (zones, grensstraten) en specifieke gebieden (industrieterrein, woonwijk). Op de tweede plaats dient het in 2003 op te stellen parkeerplan natuurlijk uit te gaan van een benadering, waarbij meer vanuit de gebruiker wordt geredeneerd. Ten slotte dient het besluitvormingsproces geanalyseerd te worden en moeten er aanbevelingen worden gedaan voor toekomstig beleid.
Bijlage: eindrapportage projectgroep pasparkeren Nijmegen
Cie SO 31-03-03 Evaluatie pasparkeren.doc
Nijmegen Eindrapportage projectgroep
Grontmij Parkconsult pasparkeren nijmegen.indd 1
6-3-2003, 14:46:25
Gemeente Nijmegen Eindrapportage projectgroep
Directie Grondgebied Afdeling Openbare Ruimte Bureau Regulering
Grontmij Parking Consultants bv De Bilt, 5 december 2002
Parkconsult
6083221, rev. def
Verantwoording
Titel
:
Projectnummer
:
Documentnummer
:
6083221
Revisie
:
def
Datum
:
5 december 2002
Auteur(s)
:
R.H. van der Velden
e-mail adres
:
[email protected]
Gecontroleerd
:
projectgroep Pasparkeren
Paraaf gecontroleerd
:
Goedgekeurd
:
Paraaf goedgekeurd
:
Parkconsult
Gemeente Nijmegen
6083221, rev. def blad 2 van 41
Inhoudsopgave
Verantwoording............................................................................................2 1 1.1 1.2 1.3
Inleiding.........................................................................................5 Betaalwijze parkeren in Nederland.................................................5 Positie Chipknip in Nederlands betalingsverkeer ...........................6 Leeswijzer ......................................................................................8
2 2.1 2.2 2.3 2.4
Implementatieproces.................................................................... 10 Samenvatting voorbereidingsfase Pasparkeren............................. 10 Gebruik in de eerste twee maanden .............................................. 12 Maatschappelijke weerstand en bestuurlijke bedenkingen tussen maart en juni 2002........................................................................ 12 Conclusies.................................................................................... 14
3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
Communicatie en voorlichting ..................................................... 15 Communicatiedoelstelling en doelgroepen ................................... 15 Massamediale publiekscampagne................................................. 16 Uitbreiding en aanpassing publiekscampagne .............................. 16 Gebruik telefoonnummer............................................................. 17 Gebruik website ........................................................................... 17 Prepaid Chipknip......................................................................... 18 Distributiepunten Prepaid Chipknip ............................................ 18 Vraag naar Prepaid Chipknip ...................................................... 18 Aanschafredenen ......................................................................... 19 Samenwerking CITYchip............................................................. 20 Bewegwijzering ............................................................................ 20 Informatie op parkeerautomaten ................................................. 20 Conclusies.................................................................................... 21
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
Techniek ...................................................................................... 22 Straatparkeren (vooraf betalen) ................................................... 22 Terreinen en garages (achteraf betalen) ........................................ 23 Kaartautomaat Prepaid Chipknip................................................ 23 Oplaadpunten .............................................................................. 24 Parkeerbebording en informatieborden........................................ 24 Conclusies.................................................................................... 24
5 5.1 5.2 5.3 5.4
Juridische aspecten....................................................................... 26 Wettelijk kader ............................................................................ 26 Toezicht ....................................................................................... 27 Naheffingsaanslagen .................................................................... 27 Conclusies.................................................................................... 28
6 6.1 6.2 6.3
Interne organisatie ....................................................................... 29 Administratieve organisatie ......................................................... 29 Geldinning................................................................................... 29 Distributie Prepaid Chipknip ....................................................... 29
Parkconsult
6083221, rev. def blad 3 van 41
Inhoud (vervolg) 6.4 6.5 6.6
Storingen en reparaties................................................................. 30 Parkeermanagement informatiesysteem ....................................... 31 Conclusies.................................................................................... 31
7 7.1 7.2 7.3
Financiën ..................................................................................... 32 Vergelijking inkomsten periode januari 1998 – oktober 2002........ 32 Budget en verplichtingen.............................................................. 34 Conclusies.................................................................................... 34
8
Aanbevelingen ............................................................................. 35
Bijlagen 1. Resterende actie en verbeterpunten 2. Raadsbesluit elektronisch betaald parkeren
Parkconsult
6083221, rev. def blad 4 van 41
1 Inleiding
Het project Pasparkeren is vanaf 1 januari 2002 geëffectueerd en vanaf dat moment was het doel dat parkeerders uitsluitend cashless konden betalen bij de parkeerautomaten. Op de locaties met vooraf betaald parkeren (op straat, parkeerterreinen en in parkeergarage Mariënburg) kan met de Chipknip en de Prepaid Chipknip worden betaald. Op de locaties waar achteraf moet worden betaald is het ook mogelijk om het parkeergeld te voldoen met de VISA en de Mastercard. Vanaf begin juni jl. zijn de locaties Kelfkensbosgarage, Molenpoortdak, Hezelstraatgarage, Eiermarktgarage uitgerust met de PIN en de CITYchip betaalfaciliteiten. Het betalen met muntgeld is op deze locaties weer mogelijk vanaf begin september. In de Mariënburggarage kan alleen met Chipknip en muntgeld worden betaald. 1.1
Betaalwijze parkeren in Nederland
De rijksoverheid heeft na lang aandringen van onder andere de VNG ingestemd met de invoering van uitsluitend elektronisch betaald parkeren. Op 4 juli 2001 is de AMvB in werking getreden, waardoor gemeenten de mogelijkheid hebben om parkeergeld uitsluitend via elektronische weg te innen, zie ook hoofdstuk 5. Bij de voorbereiding van de wijziging van het Besluit gemeentelijke parkeerbelasting heeft de Bank Nederlandse Gemeenten een enquête uitgevoerd naar het parkeerbeleid bij gemeenten. Uit de reacties van de gemeenten komt naar voren dat van de 537 gemeenten er 150 zijn die betaald parkeren hebben ingevoerd en dat 12 gemeenten overwegen dit in te voeren. In januari en februari 2002 is een globaal en indicatief onderzoek uitgevoerd1. Hieruit blijkt dat situaties met uitsluitend betalen met muntgeld nog veel worden toegepast in gemeente met minder dan 80.000 inwoners. Eenderde van deze gemeenten hebben de betaalmogelijkheden al uitgebreid met chipfaciliteiten. Van de grotere gemeenten heeft tweederde vanaf januari 2002 een duaal betaalsysteem (munt en chippen) ingevoerd. Ter illustratie is in tabel 1.1 de betaalwijze bij het parkeren in Nederland samengevat. Tabel 1.1 Betaalwijze parkeren in Nederland betaalwijze
gemeenten < 80.000
gemeenten > 80.000
abs
%
gratis
18
28%
munt
25
38%
13
duaal/chippen
21
32%
20
1
2%
2
chippen aantal
65
abs
35
%
totaal abs
%
18
18%
37%
38
38%
57%
41
41%
6%
3
3%
100
De gemeente Nijmegen, Rotterdam en Purmerend zijn de eerste drie gemeenten die hebben besloten om op straat volledig cashless parkeren in te voeren. Daarnaast heeft de gemeente Apeldoorn vanaf begin dit jaar de betaalwijze aangepast. Op een aantal terreinen kan men uitsluitend nog met de Chipknip
1
Algemeen Dagblad, 21 februari 2002
Parkconsult
6083221, rev. def blad 5 van 41
Inleiding
betalen. Ook de gemeente Amsterdam en Den Haag zijn in vergaande voorbereiding van een gelijksoortige cashless omgeving. Veel gemeenten blijken zeer geïnteresseerd in deze ontwikkelingen. 1.2
Positie Chipknip in Nederlands betalingsverkeer
Mede naar aanleiding van verzoeken van het midden en kleinbedrijf voor een kostenefficiënt betaalmiddel voor met name kleine betalingen heeft Interpay in 1995 de Chipknip geïntroduceerd. Ultimo 2001 waren in totaal circa 22 miljoen Chippers (van de ING en de Postbank) en Chipknippen (overige banken) in omloop. De Postbank is vrijwel gelijktijdig gestart met de Chipper maar vanaf 16 april 2002 is ook de Postbank overgestapt op de Chipknip. In afwijking tot de banken heeft de Postbank gekozen voor een aparte Chippas die, behoudens de kleine groep van Chippergebruikers, separaat moet worden aangevraagd. De Chipknip is te herkennen aan het Chipknip logo op de bankpas, Chippas (Postbank) of de ANWB mobiliteitspas (VISA creditcard met Chipknip). Vrijwel elke Nederlander beschikt nu of kan beschikken over een bankpas of Chippas met Chipknip. Het gebruik van de Chipknip is vanaf 1996 (800.000 Chipknip transacties) toegenomen tot 21,8 miljoen transacties in 2001. In dat jaar werden 954,4 miljoen PIN-transacties uitgevoerd. Het chippen was tot 2002 een zeer marginaal elektronisch betaalmiddel (2,2% van het totaal van de PIN- en Chipkniptransacties). In de eerste tien maanden van 2002 is het aantal transacties tot 63,7 miljoen gestegen. Ook het aandeel Chipknip-transacties is toegenomen tot 6,6%. De verwachting is dat het aantal Chipknipbetalingen in de toekomst verder gaat toenemen. Niet alleen omdat de Nederlandse banken hun technologie hebben gesynchroniseerd, maar ook vanwege de toename van het aantal betaal- en oplaadpunten. Op Europese schaal is echter niet eerder dan vanaf 2006 een synchronisatie van de chiptechnologie te verwachten. Sectoren waar de Chipknip nu al veel wordt gebruikt zijn catering (bedrijfsrestaurants, onderwijs), vending (verkoopautomaten voor o.a. snoep, frisdrank en koffie), detailhandel (alle grote supermarkten), zorgsector, openbaar vervoer (o.a. Zeeland en Zuidoost Nederland) en parkeren. Binnen deze sectoren is de introductie van het chippen succesvol gebleken. In veel bedrijfsrestaurants kan uitsluitend nog worden gechipt. Het aantal Chipknipbetalingen in de eerste tien maanden van 2002 is samengevat in figuur 1. In alle sectoren waar de Chipknip wordt toegepast, is sprake van een forse toename van het gebruik. De Chipknip wordt het meest toegepast bij de catering & vending (43%) en het parkeren (30%). Met voldoende saldo op de chip(knip) kan altijd gepast en off-line (snel want inbellen hoeft niet) betaald worden. Het aantal chipbetalingen illustreert een duidelijke verandering in het betalingsverkeer, zie figuur 1.1.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 6 van 41
Inleiding 10.000.000 Vending & Catering 9.000.000
Parkeren Openbaar vervoer
8.000.000
Overig Totaal
Aantal chipbetalingen
7.000.000 6.000.000 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 1.000.000 Januari
Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Augustus September Oktober
Figuur 1.1 Aantal betalingen met Chipknip in 2002 per maand en segment
In opdracht van Interpay heeft het bureau Interview٠NSS onderzoek uitgevoerd naar het cashless parkeerbeleid in Nijmegen, Rotterdam en Purmerend. De conclusies zijn integraal overgenomen in de box 1.1. Box 1.1 Ervaringen met cashless parkeren in het eerste kwartaal van 2002 Bekendheid met de invoering van het cashless parkeerbeleid • de bekendheid van het cashless parkeerbeleid is hoog • in Rotterdam en Nijmegen is de bekendheid met het ingevoerde cashless parkeerbeleid groter dan in Purmerend • de plaatsing van artikelen in kranten draagt het meest bij aan de bekendheid. Nijmegen valt positief op: men heeft van het cashless parkeerbeleid gemiddeld via meer media vernomen en de bekendheid via een groot aantal media is hoger. Desalniettemin is de totale bekendheid met de invoering van het cashless parkeerbeleid vergelijkbaar met Rotterdam. Houding en gedrag ten aanzien van het cashless parkeerbeleid • de mate waarin men bij de eerste ervaring met een cashless parkeeromgeving geparkeerd en betaald heeft is met 75% redelijk hoog te noemen. • het aandeel dat in deze situatie ook direct met Chipknip of Chipper betaalde is met 87% hoog. • de houding ten aanzien van het chippen in het algemeen bepaalt in belangrijke mate of men bij de eerste ervaring met de cashless parkeeromgeving daadwerkelijk heeft betaald of heeft geprobeerd te betalen. • een overgrote meerderheid van de respondenten die de eerste keer niet chipten, deden dit de daaropvolgende ke(e)r(en) wel. Er is zodoende een duidelijk leereffect zichtbaar. • een meerderheid van de parkeerders die nu betalen met Chipknip/Chipper deden dit niet voor 1 januari 2002. De cashless parkeeromgeving bevordert zodoende de ervaring met betalen met Chipknip en de frequentie. Het is echter nog de vraag of dit ook ten goede komt aan de houding ten aanzien van chippen. Parkeerders die de Chipknip/Chipper vanwege het casless parkeerbeleid zijn gaan gebruiken hebben eerder een negatievere houding dan parkeerders die reeds voor 1 januari gebruik maakten van de Chipknip/Chipper. Bekendheid en gedrag ten aanzien van de Prepaid Chipknip • de bekendheid met de Prepaid Chipknip is met 65% hoog te noemen • krantenartikelen dragen het meest bij aan de bekendheid van de Prepaid Chipknip • in Purmerend blijft de bekendheid via de verschillende media achter bij de andere twee steden, met als positieve uitzondering de mond - tot - mond communicatie
Parkconsult
6083221, rev. def blad 7 van 41
Inleiding
•
• • • •
de positionering van de Prepaid kaart is niet voor iedereen die bekend is met de kaart even duidelijk. Een op de tien (10%) kan überhaupt niet aangeven voor wie deze kaart is bedoeld en bij 19% leeft de veronderstelling dat deze kaart voor iedereen is (die wil parkeren) de belangrijkste reden voor aanschaf van een Prepaid Chipknip is het betalen voor parkeren intentie om een Prepaid Chipknip aan te schaffen is het grootst onder onbewuste Chipknip/Chipper-bezitters envallenderwijs er bezitters van een Chipper. slechts een zeer kleine groep van de totale groep ondervraagden (2%) heeft daadwerkelijk de Prepaid Chipknip aangeschaft. de run op de Prepaid Chipkaarten kwam enerzijds voort uit een gebrek aan kennis en anderzijds uit de technische problemen met de Chipper oplaadpunten.
Kennis, houding en gedrag ten aanzien van de Chipknip/Chipper • op een enkeling na heeft iedereen wel eens iets gehoord, gezien of gelezen over de Chipknip of Chipper • een overgrote meerderheid van alle ondervraagden geeft direct aan een Chipknip/Chipper te bezitten en is zich hier zodoende bewust van, maar dit kan hoger aangezien 7% zich niet bewust is van zijn Chipknip/Chipper • de bekendheid van de saldo afleesmogelijkheid bij betaalmogelijkheden blijft met 36% achter bij de andere mogelijkheden • redenen voor een positieve houding zijn met name het gemak en snelheid van betalen. Een negatieve houding ten aanzien van chippen wordt met name veroorzaakt door een onveilige gevoel, de mening dat het niets toevoegt en dat men het systeem als omslachtig ervaart • parkeren in een chiponly omgeving heeft een positieve invloed op het opladen van de Chipknip/Chipper, het betalen met en de frequentie waarmee men betaalt met de Chipknip/Chipper • de belangrijkste redenen voor het niet opladen zijn dat men er nog geen behoefte aan heeft gehad en/of dat men het nog niet nodig heeft gehad • parkeermeters/parkeergarages zijn zowel het bekendst als betaalmogelijkheid als gebruikssituatie waar het grootste aantal personen ervaring mee heeft • een kleine groep (3%) heeft wel geprobeerd de kaart op te laden, maar is het niet gelukt. Aangezien dit vaker Chipper- dan Chipkip-bezitters zijn, kan de oorzaak gezocht worden in de technische situatie van de oplaadpunten.
1.3
Leeswijzer
Het voorliggende verhaal is de eindrapportage van de projectgroep Pasparkeren. In deze rapportage staat het werk van de projectgroep centraal. In opdracht van bureau Regulering heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek de effecten van Pasparkeren onderzocht. Deze onderzoeksresultaten zijn samengevat in het rapport Evaluatie Pasparkeren in de Nijmeegse binnenstad., d.d. 20 september 2002. De belangrijkste conclusies van de evaluatie zijn: • een daling van de parkeeromzet in de eerste drie maanden, daarna een herstel van de parkeeromzet • tijdens de zomer blijkt dat alleen de incidentele klant/toerist nog wordt “verrast” • een afname van negatieve ervaringen van de bezoekers • de bezoekkeuze is beïnvloed; in het begin (11%) en medio zomer (6%) • de meningen over de omzetdaling lopen uiteen van 0-9% • ondernemers en sleutelfiguren zijn van mening dat de invoering van Pasparkeren met de Euroconversie en feestdagen ongelukkig combinatie was. Daarnaast vond men de boodschap te veel waarschuwend. Per saldo is een negatieve beeldvorming van de binnenstad van Nijmegen ontstaan.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 8 van 41
Inleiding
Deze eindrapportage van de projectgroep Pasparkeren bevat de volgende hoofdstukken en onderwerpen: 2. Implementatieproces 3. Communicatie en voorlichting 4. Techniek 5. Juridische aspecten 6. Interne organisatie 7. Financiën 8. Aanbevelingen. Elk hoofdstuk wordt besloten met de belangrijkste conclusies. De resterende acties en verbeterpunten zijn als bijlage 1 toegevoegd.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 9 van 41
2 Implementatieproces
Dit hoofdstuk bevat een korte samenvatting van de voorbereiding en de implementatieperiode. Daarbij is de volgende indeling gehanteerd: • samenvatting voorbereidingsfase Pasparkeren • gebruik in de eerste twee maanden • maatschappelijke weerstand en bestuurlijke bedenkingen tussen maart en juni • conclusies. 2.1
Samenvatting voorbereidingsfase Pasparkeren
Aanleiding De discussie over de invoering van het elektronisch betaald parkeren is in Nijmegen gestart door de ING Bank, de huisbankier van de gemeente. Reeds in december '99 hebben zij aangegeven dat de bank in de toekomst geen voorzieningen heeft om grote hoeveelheden muntgeld te verwerken. ING was bereid uitstel te verlenen tot 1 januari 2002, mits de gemeente een adequate oplossing zou bedenken voor het muntgeld. Daarnaast is op landelijk niveau, mede geïnitieerd door de VNG en de vier grootste gemeente, een discussie gestart over uitsluitend elektronisch betalen bij parkeerautomaten. Dit resulteert in november 2000 tot het kabinetsbesluit om gemeenten de mogelijkheid te geven om parkeergelden uitsluitend te innen door middel van elektronische betaalmiddelen. Als randvoorwaarde geldt dat naast de Chipknip-kaarten van de banken ook kan worden betaald met nietrekening gebonden kaarten (NRG-kaart). Het wettelijk kader wordt vervolgens uitgewerkt en vanaf 4 juni 2001 is de AMvB van kracht. Een valse start Een groot deel van 2000 wordt gebruikt om het beleidskader ambtelijk voor te bereiden en bestuurlijk kort te sluiten. Vanwege de verwachting dat het project nogal wat capaciteit zou vergen, maar ook omdat de veronderstelling was dat het project voor een over groot deel zou gaan over communiceren en nog eens communiceren, is besloten een externe projectleider aan te trekken. In eerste instantie is gezocht bij Directie Strategie & Projecten, maar die deden alleen infrastructurele projecten. Het managementteam van DGG heeft vervolgens besloten dat de afdeling Bedrijfsvoering het project zou gaan trekken. Deze afdeling heeft een externe projectleider opgezet, echter het product was onder de maat. Na een tijdverlies van zeker een half jaar wordt het project teruggehaald naar de afdeling Openbare Ruimte. In verband met de capaciteitsperikelen krijgt uiteindelijk bureau Regulering eind 2001 de opdracht om het project elektronisch betaald parkeren voor te bereiden en na bestuurlijk akkoord te implementeren.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 10 van 41
Implementatieproces
Bestuurlijk draagvlak De commissie VRIM en de Raad hebben respectievelijk op 21 maart jl. en 11 april jl. ingestemd met de invoering van elektronisch betaald parkeren. De belangrijkste overwegingen voor de invoering van Pasparkeren zijn de hoge ombouwkosten in verband met de invoering van de Euro, de vandalismegevoeligheid in verband met het aanwezig contante geld en de risico's bij het geldtransport. Ook het geldwisselprobleem van parkeerders en de maatschappelijke betalingstrend zijn redenen voor de aanpassingen van de betaalwijze bij de parkeerautomaten. Het Raadsbesluit is als bijlage 2 toegevoegd. Inventarisatie ‘voors’ en tegens’ Voor de bestuurlijke besluitvorming voor de invoering van elektronisch betaald parkeren zijn ambtelijk de 'voors' en ‘tegens' geïnventariseerd, waarna op bestuurlijke niveau is gekozen voor uitsluitend elektronisch betaald parkeren vanaf 1 januari 2002. De belangrijkste doelstellingen zoals opgenomen in het Raadsvoorstel zijn samengevat in box 2.1. Box 2.1 Doelstellingen en beoogd effect overstap naar elektronisch betalen voor parkeren Met dit voorstel wordt een principe-uitspraak beoogd om over te gaan op volledig elektronische betaling van parkeergeld. Effecten zijn: • de kostenstijging - door het opzeggen van ING - van inzamelen, tellen en verwerken van het muntgeld wordt ontlopen • de technische conversieslag naar de euro eenvoudiger en goedkoper • er wordt een keuze aangeboden die aansluit bij de ontwikkelingen rond giraal/elektronisch betalen • er wordt een directe relatie gelegd met de initiatieven rond de invoering van de Nijmegen City Chip • wisselgeldprobleem is opgelost.
In de zomermaanden zijn het college en de commissie door het projectteam geïnformeerd aan de hand van de voortgangsrapportage, d.d. 9 juli jl. Voorbereiding en uitvoering Vanaf begin juli 2001 is op alle fronten (communicatie, juridische aspecten, techniek et cetera) gewerkt aan de daadwerkelijke voorbereiding van de implementatie van Pasparkeren. De overstap naar de cashless betaalomgeving is vanaf november 2001 stapsgewijs uitgevoerd. Circa anderhalve maand hebben parkeerders gebruik kunnen maken van een duale betaalsituatie en zo kunnen ‘wennen’ aan de nieuwe betaalmogelijkheden. De veranderingen zijn ondersteund met een omvangrijke communicatiecampagne met behulp van Mupi's, driehoeksborden, promotieteams, “act Nijmeegse Annie”, de Brug, regionale huis - aan - huisbladen, brieven, advertenties en veelvuldige redactionele persaandacht door de Gelderlander en TV Gelderland. In verband met de massamediale publiekscampagne, de maatschappelijke impact en de vele vragen vanuit de pers en overige betrokkenen is, op uitdrukkelijk verzoek van de toenmalige wethouder, de tweede voortgangsrapportage met de inventarisatie van kritische succesfactoren opgesteld (d.d. 18 december 2001).
Parkconsult
6083221, rev. def blad 11 van 41
Implementatieproces
2.2
Gebruik in de eerste twee maanden
De daadwerkelijke switch op 1 januari kwam haperend tot stand. De euroconversie, de beschikbaarheid van oplaadpunten en technische storingen zorgden voor een tumultueuze start. De projectgroep Pasparkeren heeft met alle betrokken partijen en onder toenemende maatschappelijke en bestuurlijke druk het Pasparkeren geoperationaliseerd. Eind februari 2002 was de stand als volgt: • Tijdens de drukke koopdagen in december 2001 zijn door de promotieteams van Interpay en Pasparkeren de bekendheid met Pasparkeren gemeten. Toen al was reeds 75% van de ondervraagden op de hoogte van het Pasparkeren. De bekendheid met Pasparkeren was naar aanleiding van de grootscheepse communicatiecampagne eind februari nog groter geworden. • Nijmegenaren en mensen uit de regio worden niet meer verrast door het systeem, er wordt goed betaald. • Mensen denken dat ze geen Chipknip hebben. Vrijwel iedereen heeft de ‘knip’ namelijk wel zoals blijkt uit de ervaringen van de Pasparkeren teams. • De migratie van Chipper naar Chipknip door de Postbank geeft problemen, omdat de omschakeling tot dat moment zwak is gecommuniceerd. De Postbank belooft met concrete verbeteringen te komen. • De apparaten in de garages werken op het moment met dezelfde beschikbaarheidgraad als in de oude situatie. • De apparaten op straat kennen weliswaar nog een storingsgraad van ca. 8%, maar daarbij geldt dat er in de directe omgeving binnen 100 meter altijd wel een werkende te vinden is. • De Prepaid Chipknip, de niet-rekening gebonden Chipknip, is weliswaar duurder dan de Chipknip, maar is dan ook niet voor diegene bedoeld die een Chipknip hebben. • Buitenlanders en mensen van buiten worden bij binnenkomst van de stad verwezen naar de parkeergarages hetgeen ook past in het blik van de straat beleid. Daarnaast is het voor de toerist veelal goedkoper (dagtarief) en rustiger (achterafbetaling), zodat onbekommerd kan worden gewinkeld. 2.3
Maatschappelijke weerstand en bestuurlijke bedenkingen tussen maart en juni 2002
Vanaf maart jl. is een duidelijke kentering merkbaar. De parkeerapparatuur op straat blijkt nog steeds vele tekortkomingen te vertonen (handelingsnelheid, instabiliteit, onvoorspelbare en omvangrijke storingen, ‘ontwakingsproblemen’, ontbreken van centrale collectiemogelijkheid, et cetera). Hoewel de schrijvende pers vanaf het begin zeer geïnteresseerd was over de voortgang en de resultaten van het project, werd de kritiek op de nieuwe betaalwijze steeds zichtbaarder. Ook de distributie van de Prepaid Chipknip verliep niet naar wens. Na eerst een tekort bij Interpay en later en te late bestelling door de gemeente bleek de Prepaid Chipknip tot twee keer toe aan aantal dagen niet leverbaar. De grote vraag naar de Prepaid Chipknip zorgde voor een enorme belasting van de projectorganisatie. Al snel is gekozen voor het inhuren van tijdelijk personeel voor de distributie van de kaarten en de inning van het geld. De toename van de maatschappelijke discussie viel gedeeltelijk samen met de gemeenteraadsverkiezingen en de collegevorming. De publieke kritiek heeft bestuurlijk tot veel discussie gezorgd.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 12 van 41
Implementatieproces
Na een aantal debatten heeft de verantwoordelijk wethouder, de heer T. Hirdes, besloten tot een flink aantal ingrijpende aanpassingen, te weten: • Ingebrekestelling Vialis BV, de leverancier van de straatapparatuur. • Versneld uitvoeren van de al geplande evaluatie naar de effecten van het Pasparkeren. • Aanbrengen softwarewijziging in de straatapparatuur waardoor alleen stapsgewijs tijd bijgekocht kan worden als de nieuwe tijd in het display is verschenen (zgn. bufferfunctie). • Invoeren van de mogelijkheid van pintransactie in de parkeergarages, bij het CWZ, Sanadome en Triavium en gelijktijdig plaatsen van de ergonomisch verbeterde bedieningspanelen in de achterafbetalingsapparatuur. • Zo spoedig mogelijk, na de primaire certificering door Interpay, invoeren van de CITYchip in de parkeergarages, bij CWZ, Sanadome en Triavium. • Overleg plegen met steunzenders over de communicatie • Nogmaals kleine campagne via huis - aan - huisblden et cetera. Daarnaast is besloten tot een aantal tijdelijke maatregelen en acties: • Plaatsen Bussman units Totdat de definitieve maatregel tot muntbetaling in garages c.a. mogelijk is, het plaatsen van een drietal zogenaamde Bussman units met bemensing van 10.00 tot 17.00 uur, plus de koopavonden en koopzondagen, op de locaties, Waalkade, St Josefhof en Wedren. De locaties zijn gekozen op basis van de kennis uit het stadsmonitor onderzoek. Hieruit is gebleken dat ca. 67% van de incidentele toeristische bezoeker parkeert in een parkeergarage en ca. 30% op de hiervoor genoemde locaties (de overigen zoeken een straatlocatie of vrije locatie buiten het Centrum). Vanuit deze drie locaties worden Prepaid Chipknip kaarten verkocht en parkeerkaartjes tegen contant geld en zullen met aanvulling van Pasparkeerteams op de drukkere momenten de bezoekers begeleid worden. (Los daarvan wil het college de verkoop van parkeerkaartjes tegen muntgeld op korte termijn mogelijk maken, bijvoorbeeld vanuit de Bussman units en/of de parkeergarages). • Drietalige advetorial in de VVV-Uitkrant Opnieuw plaatsen van een advertentie met een uitleg van de parkeer- en betaalmogelijkheden in de VVV-Uitkrant van juli en augustus met het bereik van ca. 40 km rondom de steden Arnhem en Nijmegen. Deze keer in een drietalige versie. Deze krant wordt maandelijks als bijlage bij de Gelderlander verspreid en gratis verstrekt bij campings, hotels en VVV kantoren. • Afsluiten contract met Duits publiciteitsbureau Afsluiten van een contract tot eind 2002 met een Duits publiciteitsbureau dat zorg draagt voor een positieve redactionele publiciteit- en advertentiecampagne. Hiermee wordt de advertentiecampagne geïntensiveerd die vanaf december 2001 aan de koopzondagen gekoppeld is. • Uitrusten van Toezichthouders met een Prepaid Chipknip Toezichthouders zijn geïnstrueerd dat vooralsnog primair parkeerbegeleiding wordt gevraagd en secundair parkeertoezicht. • Uitbreiding en intensivering inzet promotieteams Pasparkeren Tot eind augustus werd naast de drukke winkelmomenten op donderdag, vrijdag en zaterdagen ingezet op de Duitse feestdagen en koopzondagen. In juli en augustus is naast de al geplande inzet voorafgaand en tijdens de Vierdaagse- en zomerfeesten bijna dagelijks bezetting geweest.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 13 van 41
Implementatieproces
2.4
Conclusies
Ten aanzien van het implementatieproces kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • Het uitwerken van het initiatief en de bestuurlijke besluitvorming heeft te lang geduurd. Hierdoor is de uitvoeringsfase te laat gestart en is (te) veel van de lijnorganisatie gevraagd. Een langere voorbereidingstijd en een langere duale betaal-periode hadden voor meer draagvlak bij de gebruikers kunnen zorgen en technische storingen minder belastend voor de parkeerders geweest.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 14 van 41
3 Communicatie en voorlichting
Dit hoofdstuk omvat een samenvatting van de werkzaamheden inzake de externe communicatie en voorlichting ten behoeve van Pasparkeren. Achtereenvolgens worden de volgende onderdelen beschreven: • communicatiedoelstelling en doelgroepen • massamediale publiekscampagne • Prepaid Chipknip • samenwerking CITYchip • bewegwijzering • informatie op parkeerautomaten • conclusies. 3.1
Communicatiedoelstelling en doelgroepen
Vanaf het voorjaar van 2001 is met alle voor Pasparkeren relevante externe partijen de samenwerking gezocht en overleg gevoerd. Na een eerste inventarisatieronde is het communicatietraject gestart. De communicatieopdracht was het in korte tijd ‘tussen de oren’ brengen van Pasparkeren bij de diverse doelgroepen. De gepleegde communicatieinspanningen waren gericht op intensieve beïnvloeding van kennis, houding en gedrag van met name: • bewoners in het agglomeratiegebied van Nijmegen en de Duitse grensstreek • ondernemers, met name in de binnenstad in verband met de distributie van de Prepaid Chipknip • (binnenstad-)bezoekers van Nijmegen. Bewoners De bewoners van het agglomeratiegebied (circa 350.000) hebben in de maanden november en december 2001 en januari 2002 informatie ontvangen over Pasparkeren. Deze informatie is verstrekt via artikelen en advertenties in lokale en regionale dag-, week- en maandbladen. Aangezien deze groep het meest frequent in aanraking komt met Pasparkeren is nog voor de kerst een huis - aan - huismailing over Pasparkeren uitgevoerd. Binnenstadsondernemers Alle binnenstadsondernemers zijn per brief over de Pasparkeerfolder geïnformeerd. Een groep van circa 150 ondernemers is in de laatste weken van 2001 persoonlijk benaderd met het verzoek om voorlichtingsmateriaal over Pasparkeren en chippen op de toonbank te plaatsen. Naar aanleiding van de brief aan alle binnenstadsondernemers hebben een aantal ondernemers zich gemeld voor de verspreiding van voorlichtingsmateriaal over Pasparkeren en chippen alsmede distributie van de Prepaid Chipknip. Momenteel is de Prepaid Chipknip op 38 verkooppunten beschikbaar. Alle parkeerautomaten zijn voorzien van de volledige lijst met verkooppunten en een plattegrond met de verkooppunten in de directe omgeving.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 15 van 41
Communicatie en voorlichting
Binnenstadsbezoekers De binnenstadbezoekers zijn op een aantal drukke momenten in november en december 2001 geconfronteerd met ‘Nijmeegse Annie’ en haar Promo-team. Nijmeegse Annie heeft vooral op een ludieke wijze Pasparkeren gepromoot. Gelijktijdig gestart, maar langduriger, zijn promoteams van Interpay (tot maart 2002) en de gemeente (tot september 2002) ingezet. De promoteams hebben met name de bezoekers geholpen met hoe de Chipknip moet worden opgeladen en op welke wijze bij de parkeerautomaat moet worden betaald. 3.2
Massamediale publiekscampagne
In de maanden november en december 2001 is op diverse manieren en momenten intensief campagne gevoerd. Hierbij ging het om folders, het 10vragenkaartje, raamposters voor winkeliers en horeca, driehoeksborden, mupi's (ook in januari 2002), info via de gemeentelijke website en via www.pasparkeren.nl, en het speciale telefoonnummer. Ook is informatie verstrekt via artikelen en advertorials in onder andere de De Brug, De Gelderlander, Zondagskrant, regionale huis-aan-huis weekbladen (tot 30 km van Nijmegen), de Uitkrant (in november, december en januari) en vier Duitse streekbladen. Tot slot zijn radiospots uitgezonden op radio Keizerstad: dagelijks acht spots in de periode van 17-12-'01 tot 31-01-'02. 3.2.1
Uitbreiding en aanpassing publiekscampagne
Naar aanleiding van de aanhoudende kritiek is besloten om de publiekscampagne aan te passen en uit te breiden op de volgende punten: • De omgevingscirkel voor de publiciteitscampagne is ruimer getrokken en de advertenties over de betaalwijze Pasparkeren zijn geplaatst in de huis aan huisbladen van Boxmeer/Venray tot Den Bosch, Tiel en Achterhoek. • In Duitsland is opnieuw en nog veel uitgebreider geadverteerd in de huisaan-huis bladen van de omgeving Emmerich tot aan de zuidelijke kant van de omgeving Geldern. In deze advertenties is de informatie over Pasparkeren en de promotie van de koopzondagen tot medio 2002 gecombineerd. De communicatiedeskundigen van de gemeente, het Centrummanagement, de VVV, de VBO en Duitse vertegenwoordiging hebben die campagne gezamenlijk ontwikkeld. • De Rheinische Post heeft een paginagroot positief redactioneel stuk gewijd aan het fenomeen Pasparkeren, welke goedkopere en beter oplossingen er zijn in de parkeergarages en hoe het op straat gaat. Tevens is redactioneel aandacht besteed aan Nijmegen als stad op zich, cultureel en shopping. • Ook Interpay heeft de kritiek van Rotterdam, Nijmegen en Purmerend opgepakt en besloten tot een intensieve campagne ter promotie van chippen en pinnen. Deze campagne is in februari gestart op radio en TV en wordt met enige regelmaat vernieuwd of uitgebreid met nieuwe acties.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 16 van 41
Communicatie en voorlichting
• •
Daarnaast heeft Interpay toegezegd de promoteams te blijven inzetten bij de evenementen in Nijmegen. De Postbank heeft na aanhoudende druk vanuit Nijmegen, Rotterdam en Purmerend de communicatie over de migratie van de Chipper naar de Chipknip verbeterd. Regionale advertentiecampagnes wijzen de lezers op de aanpassingen en verwijzen naar de postkantoren. De drie cashless gemeenten zijn niet gelukkig met de verschijningsvorm van de Postbankcampagne. Belangrijkste kritiek is de positionering van de Chippas als ‘parkeerpas’ en het gebruikte fotomateriaal (toezichthouders met een wielklem).
3.2.2
Gebruik telefoonnummer
Van november 2001 tot de tweede week van maart jl. was een speciaal telefoonnummer: 024-3292959 ‘in de lucht’. Zowel de website als het speciale telefoonnummer zijn frequent geraadpleegd. Verreweg de meeste telefonische vragen zijn gesteld in de eerste weken van dit jaar, zie ook tabel 3.1. Tabel 3.1 Telefoonstatistiek 51+52
1+2
3
8
9
10
direct beantwoord
178
1.480
624
135
40
41 2
wachtrij wachtend
-
204
35
15
1
wachtrij verlaten
-
68
12
12
-
-
direct gestopt
-
206
64
17
51
1
178
1.958
735
179
92
44
3
3
3
2
1
1
totaal aantal telefoontjes aanwezige telefonisten
3.2.3
Gebruik website
Vanaf 11 januari is informatie beschikbaar www.pasparkeren.nl.
De website verschaft onder andere informatie over • Wat is Pasparkeren? • Hoe werkt Pasparkeren? • Welke pas kan je gebruiken? • De veel gestelde vragen, en • Actueel nieuws rond Pasparkeren. De site is juli jl. bijgewerkt en aangevuld met de laatste ontwikkelingen en nieuwsfeiten rond Pasparkeren. De website is vanaf 11 januari 2002 operationeel en tot eind oktober 2002 al 14.140 keer geraadpleegd. De drukste dag was 11 januari met 358 bezoeken. Gemiddeld is de site 52 keer per dag bezocht. De bezoekstatistieken zijn weergegeven in figuur 3.1.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 17 van 41
Communicatie en voorlichting
1400 herhaald bezoek 1200 pageviews
aantal bezoeken
1000
800
600
400
200
44
42
38
40
36
32
34
30
28
26
24
22
20
18
14
16
12
8
10
6
4
2
0
weken (2002)
Figuur 3.1 Bezoekstatistiek www.pasparkeren.nl
Uit figuur 3.1 blijkt de website gemiddeld circa 4 keer door dezelfde persoon is bezocht (verhouding pageviews en herhaalde bezoeken). De site is vooral door mensen buiten Nijmegen gebruikt (86%), maar overwegend uit Nederland (90,9%). Vanuit Duitsland is de site tot eind oktober 608 keer (4,3% van het totaal) bezocht. De bezoekers hebben de site als eerste benaderd via de kernwoorden Nijmegen (20,9%), betaalmiddelen (36,4%), (Pas)parkeren(geld/garages) (29,2%) en overig (13,5%). 3.3
Prepaid Chipknip
Aangezien de gemeente Nijmegen heeft gekozen voor uitsluitend elektronisch betalen, is de distributie van de Prepaid Chipknip noodzakelijk. Deze kaart is primair bestemd voor parkeerders die niet in het bezit zijn van de Chipknip, dan wel in het bezit zijn van een creditkaart. 3.3.1
Distributiepunten Prepaid Chipknip
Op alle zes locaties met achteraf betaald parkeren en nog eens 32 strategisch over de stad verspreid gelegen en goed bereikbare locaties wordt de kaart verkocht. Op alle parkeerautomaten wordt verwezen naar de dichtsbij gelegen distributiepunten. Ook op de website zijn de verkoop- en oplaadpunten vermeld. 3.3.2
Vraag naar Prepaid Chipknip
De vraag naar Prepaid Chipknip lag in de eerste maanden fors boven de ramingen van Interpay en de betrokken gemeenten. Interpay had vorig jaar al een inschatting gemaakt van de vraag naar Prepaid Chipknips en daar de productie en voorraad op afgestemd. De totale jaarvoorraad was eind januari jl. al verkocht! Na intensief overleg tussen gemeenten, Interpay en de Nederlandse Bank (i.v.m. de geldcreatie) is de productie geïntensiveerd en de uitleveringsprocedures verkort. De gemeente heeft uiteindelijk anderhalve week geen Prepaid Chipknips kunnen (laten) verkopen. In figuur 3.2 is een overzicht opgenomen van aandeel Prepaid Chipknipbetalingen in relatie tot het totaal aantal Chipknip-betalingen bij parkeerautomaten in de drie cashless gemeenten en hun afzonderlijke regio’s.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 18 van 41
Communicatie en voorlichting
januari
Nijmegen
februari maart april
Arnhem, Apeldoorn
mei juni
Rotterdam
Schiedam, Dordrecht
Purmerend
A'dam, Zaanstad , Hoorn
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
Figuur 3.2 Aandeel Prepaid Chipknip-betalingen op totaal aantal Chipknip-betalingen bij parkeerautomaten
Opvallend is het substantieel lagere gebruik in Nijmegen. De actieve communicatiecampagne (inclusief de promoteams) en het negatieve verkoopadvies bij de distributiepunten (indien mogelijk werden potentiële kopers doorverwezen naar een oplaadpunt) hebben waarschijnlijk een rol gespeeld. Daarentegen hebben de bevolkingssamenstelling, het aantal toeristen en het nagenoeg ontbreken van gemeentelijke oplaadpunten hun invloed in Rotterdam. Purmerend springt er uit omdat de Prepaid Chipknip zonder ‘opslag’ van 2,50 euro wordt verkocht. 3.3.3
Aanschafredenen
Naar aanleiding van de onverwachte grote vraag naar Prepaid Chipknips heeft Interpay onderzoek laten uitvoeren naar het gebruik van de Chipknip en de Prepaid Chipknip. De resultaten van het onderzoek zijn integraal overgenomen in box 3.1. Box 3.1 Aanschafredenen Prepaid Chipknip Uit het onderzoek blijkt dat de kopers van de Prepaid Chipknip bestaan uit 4 verschillende doelgroepen: 1. Bewust in bezit van Chipknip/Chipper, nog nooit gebruikt (44%) 2. Bewust in bezit van Chipknip/Chipper, wel gebruikt (24%) 3. Onbewust in bezit van Chipknip/Chipper (8%) 4. Niet in bezit van Chipknip/Chipper (23%) Deze vier groepen hebben elk hun eigen redenen om de Prepaid Chipknip te kopen. 1. Wel bewust bezit, geen gebruik Mensen die wel bewust in het bezit zijn van de Chipknip/Chipper, maar deze nog nooit gebruikt hebben, geven hiervoor als belangrijkste redenen dat men daar niet aan gedacht heeft, men niet weet hoe het werkt, dat men het onhandig of omslachtig vindt en dat de pas niet is opgeladen. Deze mensen geven de voorkeur aan de Prepaid Chipknip omdat men dat makkelijker vindt, men niet weet hoe de Chipper werkt of omdat er geen geld op staat.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 19 van 41
Communicatie en voorlichting
2.
Wel bewust bezit, wel gebruik Mensen die wel ervaring hadden met de Chipknip/Chipper maar toch de Prepaid Chipknip aanschaffen, geven als reden hiervoor dat de Chipper het niet doet, dat er geen geld op zit of dat men het prettiger of veiliger vindt om 1 kaart te houden voor het parkeren. Als voordelen van de Prepaid Chipknip zien de gebruikers met name dat ze 1 kaart kunnen houden voor het parkeren en dat het makkelijk in de aanschaf is. Als nadelen noemt men met name de prijs en de grote coupures.
3.
Niet bewust bezit, dus geen gebruik De kleine groep die onbewust in het bezit was van een Chipknip/Chipper, heeft niet veel animo om in de toekomst gebruik te maken van deze betaalmogelijkheid. In het algemeen vindt men dit te lastig (nog een pincode te onthouden, durft niet op te laden, als men pas kwijtraakt is men alles kwijt).
4.
Niet in bezit Chipknip/Chipper Van de mensen zonder Chipknip/Chipper heeft het grootste deel (77%) wel eens iets gehoord van over dit product. Verder staat 33% van deze mensen positief tegenover het betalen met de Chipknip/Chipper, 35% is neutraal en 30% negatief.
3.4
Samenwerking CITYchip
Vanuit Directie Inwoners is het CITYchip-project gestart en na veel vertraging, verzaakt door certificering, afgelopen zomer ‘uitgerold’. Met deze kaart kunnen punten (cities) worden gespaard, die direct weer besteed kunnen worden. De CITYchip kan nu al gebruikt worden bij de parkeergarages en parkeerterreinen met achteraf betaald parkeren (Kelkensbos, Eiermarkt, Hezelstraat, Molenpoortdak, CWZ, Triavium en Sanadome). De parkeerautomaten op straat moeten nog worden aangepast. 3.5
Bewegwijzering
Bezoekers van buiten de stad worden vanaf de stadsrand via informatieborden van de ANWB geïnformeerd waar en op welke wijze betaald moet worden. Deze maatregel bleek onvoldoende en daarom zijn op de invalswegen van Nijmegen extra grote attentieborden geplaatst.
Attentiebord
3.6
Informatie op parkeerautomaten
De informatie op de parkeerautomaten wordt voorafgaand aan elke tariefsverhoging in overleg met de afdeling Belastingen van de gemeente aangepast. Door allerlei wijzigingen en de invoering van Pasparkeren was voor de klant een juridisch volledige, maar minder leesbare, situatie ontstaan. Naar aanleiding van de vele reacties is de tekst verkort, de bedieningsknoppen gegrafeerd en een verwijzing naar de oplaadpunten en de verkooppunten van de Prepaid Chipknip toe gevoegd.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 20 van 41
Communicatie en voorlichting
3.7
Conclusies
Naar aanleiding van de communicatie en voorlichting kan het volgende worden geconcludeerd: • De website en het speciale telefoonnummer hebben hun dienst bewezen • De verkoop Prepaid Chipknip daalt door de kritische verkoop waarbij potentiële kopers in het bezit van een Chipknip duidelijk wordt verteld wat de nadelen van de Prepaid Chipknip zijn ten opzichte van de Chipknip op bankpas of Chippas (Postgiro). De ‘dichtheid’ van de oplaadpunten maakt het opladen toegankelijker • De communicatiemiddelen waren effectief, echter het verspreidingsgebied was te klein en het aantal herhalingen was te weinig. Veel mensen hebben de boodschap wel gehoord, maar door de feestdagen en de euroconversie is de boodschap niet bewust ‘opgeslagen’.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 21 van 41
4 Techniek
De beschikbaarheid van de betaalautomaten was in de eerste twee weken van januari 2002 dramatisch slecht. Systemen die tot het eind van het voorgaande jaar goed functioneerde bleken niet ‘beschikbaar’. Hierdoor kostte het enige dagen om de storingen (systematisch) te inventariseren. De problemen in de eerste weken werden met name veroorzaakt door de euroconversie. Nadat deze problemen waren verholpen, groeide het inzicht op welke punten de apparatuur op straat en in de garages moest worden verbeterd. Dit hoofdstuk bevat een overzicht van de belangrijkste werkzaamheden die te maken hebben met de techniek rond het Pasparkeren. Achtereenvolgens worden de volgende onderdelen beschreven: • Straatparkeren, parkeerterreinen en parkeergarage Mariënburg (vooraf betalen) • terreinen en garages (achteraf betalen) • kaartautomaat Prepaid Chipknip • oplaadpunten • parkeerbebording en informatieborden • conclusies. 4.1
•
•
• • •
Straatparkeren (vooraf betalen)
Voor vrijwel alle nieuwe automaten geldt dat er in de loop van 2002 heel veel storingen zijn geweest. Tussen 10 januari en 21 augustus maar liefst 2.308 meldingen ofwel gemiddeld zo’n 16 per automaat. Slechts 2 automaten zijn storingsvrij gebleven in deze periode. Bij het verhelpen van deze storingen zijn vaak gegevens verloren gegaan of zijn gegevens van de ene automaat in de andere terechtgekomen. De ticketautomaten op straat waren voorzien van een matig presterende kaartlezer. Na verbeteringen van deze lezer is de beschikbaarheidgraad aanmerkelijk toegenomen. Indien een ticketautomaat in storing staat geldt nu dat er in de directe omgeving binnen 100 meter altijd wel een werkende te vinden is. De software is met veel moeite en overlast voor parkeerders en de parkeerorganisatie verbeterd. De gebruiksaanwijzing (minder tekst en gegrafeerde knoppen) en de verwijzing naar de oplaadpunten en verkooppunten is in mei 2002 aangepast. De bedieningshoogte van de straatapparatuur werd in het verleden met name bepaald door de muntkluis en de Nuon-voorzieningen in de zuil van
Parkconsult
6083221, rev. def blad 22 van 41
Techniek
• •
•
4.2
de apparatuur. Vanaf 1 januari is de ruimte van de kluis vrijgekomen, waardoor de bedieningshoogte van de oude automaten kon worden aangepast. De huidige bedieningshoogte van de oude automaten ligt tussen 1,05 en 1,20 m en voldoet daarmee tevens aan de eisen die gelden voor minder validen. De responstijd van parkeertijdknop en de display van de straatautomaten is na lang aandringen door Vialis teruggebracht van 4 naar 1,8 seconden Vialis en Metric (de producent van de ticketautomaten) werken aan een creditcardoptie op de straatautomaten. Hiervoor zullen aparte creditcardautomaten naast de bestaande Chipknipautomaten worden geplaatst. Na enige tests is gebleken dat on-line verificatie via Interpay te lang duurt (20 à 40 seconden). De clearing van de off line verificatie zal plaats gaan vinden via CCV (leverancier en servicing van de oplaadpunten). Ook Interpay zal meewerken aan de nodige wijzigingen van de certificeringsvoorschriften. Tot op heden mogen namelijk alleen bancaire instellingen gemotoriseerde lezers toepassen. Eind mei was Vialis op een flink aantal punten nog steeds in gebreke. Aangezien deze punten bijna wekelijks telefonisch, per e-mail en tijdens overleggen zijn besproken, is besloten om de formele ingebrekestelling via een advocaat te starten. Terreinen en garages (achteraf betalen)
Op de locaties met achteraf betalen (CWZ, Sanadome, Triavium en de parkeergarages m.u.v. parkeergarage Mariënburg) zijn de volgende verbeteringen en aanpassingen uitgevoerd: • In de eerste twee maanden waren betalingen en de elektronische afstortingen naar Interpay nog wel eens aan storingen onderhevig. Onderzoeken van de leverancier (TPA) en Interpay hebben tot een aantal aanvullende maatregelen geleid (synchronisatie inbelnummers, toepassing consistent taalgebruik bij bedieningsinstructie, drempel automatische afstorting et cetera). Na deze aanpassingen is de beschikbaarheid van de betaalautomaten zeer acceptabel geworden. • Medio juni zijn de mogelijkheid van pintransactie en CITYchip geïmplementeerd. Gelijktijdig zijn de ergonomisch verbeterde fronten van de betaalautomaten geplaatst. Deze aanpassingen zijn mogelijk geworden sinds per 1 januari de muntselector in de automaten is komen te vervallen. • Vanaf begin september is gestart met de herinvoeren van de mogelijkheden van muntgeldbetalingen bij het achterafbetalen. Dit doet echter wel weer afbreuk aan de ergonomie en bedieningslogica van de betaalautomaten. 4.3
Kaartautomaat Prepaid Chipknip
Ten behoeve van de verkoop van de Prepaid Chipknips hebben de projectgroep en TPA de mogelijkheden van een kaartautomaat onderzocht. De beschikbare apparatuur bleek kwalitatief onvoldoende. Na het nodige speurwerk is een Duitse automaat gekocht en geschikt gemaakt voor de Nijmeegse situatie. Vanaf eind augustus wordt in garage Kelkensbos proef gedraaid. Als
Parkconsult
6083221, rev. def blad 23 van 41
Techniek
de automaat voldoet zal een zelfde soort automaat ook in de Hezelstraatgarage worden geplaatst. 4.4
Oplaadpunten
In tegenstelling tot de gemeente Rotterdam heeft de gemeente Nijmegen gekozen voor een aanzienlijk aantal extra oplaadpunten (21 op straat en 6 in garages) voor de Chipknip. De projectgroep heeft haar keuze gebaseerd op de wettelijke verplichting om voldoende oplaadpunten beschikbaar te hebben. Daarnaast komt een dicht netwerk van oplaadpunten de kwaliteit en het beoogde ‘goed gastheerschap’ ten goede. Ook zal de afdeling Toezicht minder ‘hinder’ hebben van parkeerders die langdurig op zoek zijn naar een oplaadpunt, met alle op- en aanmerkingen van dien. Een aantal van de bestaande oplaadpunten bij banken en de nieuwe oplaadpunten voor het Pasparkeren bleek in de eerste weken van januari 2002 niet te functioneren. De storingen bij de bestaande oplaadpunten waren ontstaan door de euroconversie. Bij de nieuwe oplaadpunten was de installatieprocedure niet overal correct verlopen. De problemen waren eind januari verholpen en sindsdien functioneert de apparatuur naar behoren. 4.5
Parkeerbebording en informatieborden
De circa 300 parkeerborden zijn in december 2001 aangepast aan de nieuwe betaalwijze. Nadien is op een beperkt aantal locaties verbeteringen doorgevoerd. Langs de grote invalswegen zijn op zes locaties grote informatieborden geplaatst met informatie op welke wijze de bezoeker op straat en in de garages kan betalen. Langs de toegangswegen richting centrum zijn eveneens 11 borden van circa 95 x 90 centimeter op OV-masten geplaatst. Hoewel de exacte locaties en afmetingen van de borden zijn bepaald door de ANWB, blijken de borden onvoldoende op te vallen bij het autoverkeer uit de regio. De projectgroep heeft verbeteringen van deze borden in voorbereiding. Aanvullend zijn aan de rand van het stadscentrum grote opvallende informatiepanelen geplaatst, zie ook figuur 3.3. 4.6
Conclusies
Naar aanleiding van de techniek kan het volgende worden geconcludeerd: • Sluitende registratie van de technische componenten ontbreekt nog • Extreem hoge uitval van de straatapparatuur heeft tot veel klachten en afname van het draagvlak bij de middenstand geleid; betrouwbaar werkende techniek is essentieel. • Inschakelen van gerenommeerde bedrijven is geen garantie voor kwaliteit. Ondanks goede ervaringen met de leverancier van de straatapparatuur is deze met de overstap van munt naar cashless zeer onbetrouwbaar gebleken. • Het uitvoerig laten testen door een onafhankelijk instituut aan de hand van vooraf gedefinieerde criteria heeft in Rotterdam tot aanzienlijk minder problemen op straat geleid. In de Nijmeegse situatie ontbrak het aan tijd om deze systematiek te volgen, waardoor veel problemen pas op straat zijn ontdekt.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 24 van 41
Techniek
•
•
De plaats van de technische componenten in de betaalautomaten dicteert veel te veel de ergonomie en bedieningslogica. Naast de veelheid aan informatie zijn de verschillende bedieningscomponenten vaak onlogisch ten opzicht van elkaar geplaatst. De apparatuur van TPA kon na de duale periode met het vrijkomen van de muntselector aanzienlijk worden aangepast. De bedieningshoogte van de straatapparatuur kon na de duale periode gedeeltelijk (alleen de oude automaten) worden verlaagd, zodat nu wordt voldaan aan de eisen voor minder validen. De bediening c.a. is nog steeds voor verbetering vatbaar. Het project was vermoedelijk meer succesvol als de techniek op straat met een normale beschikbaarheidgraad had gefunctioneerd.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 25 van 41
5 Juridische aspecten
Dit hoofdstuk bevat de toelichting op de juridische aspecten. Achtereenvolgens worden de volgende onderdelen beschreven: • wettelijk kader • toezicht • naheffingsaanslagen • resterende acties en verbeterpunten 5.1
Wettelijk kader
Het wettelijk kader is aangepast middels een AMvB dat in werking is getreden op 4 juni 2001. Naar aanleiding hiervan heeft de gemeente achthonderd aanwijzingsbesluiten voor de parkeermeters ingetrokken. De verordening Parkeerbelasting is uiteindelijk door de Raad in december 2001 vastgesteld. De tekst van de wijziging van het Besluit gemeentelijke parkeerbelastingen is ter illustratie opgenomen in box 5.1. Box 5.1 Besluit gemeentelijke parkeerbelastingen Art. I. Het Besluit gemeentelijke parkeerbelastingen wordt als volgt gewijzigd: Na artikel 1 wordt een nieuw artikel la ingevoegd, luidende als volgt: Art. 1a. 1. De voorschriften van het college van burgemeester en wethouders bedoeld in artikel 234, tweede lid, onder a, van de wet kunnen inhouden dat het in werking stellen van een parkeermeter of een parkeerautomaat uitsluitend langs elektronische weg kan geschieden. Het college gaat daartoe slechts over indien de belastingplichtigen voldoende praktische middelen voor de voldoening op aangifte ten dienste staan. 2. In de situatie, bedoeld in het eerste lid, zal de belastingplichtige voor de voldoening op aangifte tenminste moeten kunnen kiezen tussen een rekening-gebonden chipkaart en een nietrekening gebonden chipkaart met landelijke dekking. Voorts dienen in de lokale situatie voldoende oplaad- en verkooppunten beschikbaar te zijn. Art. II. Dit besluit treedt in werking met ingang van de dag na de datum van uitgifte van het Staatsblad waarin het wordt geplaatst.
Na tegenvallende resultaten, onder ander veroorzaakt door haperende straatapparatuur en de onverwachte policy van de Postbank om twee afzonderlijke passen te introduceren, heeft de gemeenteraad van Nijmegen besloten om het betalen met muntgeld en de PIN in te voeren bij de parkeergarages en parkeerterreinen met achteraf betalen. Tot voor kort zouden veelvuldige PIN-transacties bij grote drukte tot wachtrijen leiden. Door een verbeterde geautomatiseerde afwikkeling bij Interpay is dit probleem opgelost en kunnen nu ook PIN-transacties snel worden afgehandeld. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoekt momenteel de jurisprudentie met betrekking tot het limitatieve karakter van de bepalingen uit de gemeentewet. Daarnaast wordt onderzocht of en op welke wijze de meerkosten voor de gemeente in rekening zou kunnen worden gebracht bij degenen, die willen Pinnen of met muntgeld willen betalen.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 26 van 41
Juridische aspecten
Indien de gemeente ten behoeve van de kostendekking van de geldinning een extra vaste kostencomponent aan de parkeerkosten mag toevoegen, dan zouden deze maatregelen bijvoorbeeld als volgt kunnen worden gedifferentieerd: • bij muntbetalingen € 0,25 per uur en € 0,70 per dag, met uitzondering van de tarieven voor Novium Woonboulevard • bij PIN-transacties € 0,12 per keer. Naast de financiële overwegingen wordt verwacht dat de klant door deze maatregelen wordt gestimuleerd om de Chipknip of creditcard te gebruiken. 5.2
Toezicht
Aangezien een rigide handhaving ernstig afbreuk zou doen aan de maatschappelijke acceptatie van Pasparkeren, heeft het projectteam medio december 2001 het seponeringsbeleid met de afdeling Toezicht besproken. Gezamenlijk is afgesproken dat de bestaande seponeringsregels van kracht blijven, maar dat daarbij de volgende aanvullende regels zullen worden gehanteerd: • Als een auto wordt aangetroffen zonder kaartje en de bestuurder wordt niet aangetroffen, dan wordt in het stadscentrum (gebied binnen de singels) direct een naheffingsaanslag opgelegd. In het gebied buiten de singels (19e-eeuwse schil), betaald parkeerzone I, II, III en IV, wordt de naheffingsaanslag opgelegd na 10 minuten. • Als een bestuurder zich naderhand, in de nabijheid van het voertuig, bij de toezichthouder meldt met de mededeling dat hij/zij juist bezig was de pas op te laden of niet weet hoe het opladen van de pas of het betalen met de parkeerautomaat werkt, wordt de betrokken automobilist in de gelegenheid gesteld alsnog te betalen. De naheffingsaanslag zal dan worden geseponeerd en de betrokken automobilist wordt de Pasparkeerfolder meegegeven. • Als een bestuurder zich naderhand op kantoor meldt met de mededeling dat hij/zij niet in de gelegenheid was de pas op te laden of niet weet hoe het opladen van de pas of het betalen met de parkeerautomaat werkt, wordt de bestuurder de keuze gelaten: ° of op kantoor de Chipknip op te laden en alsnog op de achtste laag van Mariënburg een kaartje te laten kopen ° of de naheffingsaanslag door te laten gaan • de toezichthouders houden rekening bij hun coulance cq afweging of de betrokken automobilist uit de stad, de regio of daarbuiten komt. In beginsel was afgesproken om deze coulance na twee weken af te bouwen. Echter door de vele technische ongemakken is het coulancebeleid pas medio februari gestopt. 5.3
Naheffingsaanslagen
Van de 11.647 naheffingsaanslagen, die tot 1 september dit jaar zijn opgelegd, zijn 2.241 aanslagen geseponeerd en 537 bezwaarschriften ingediend. Hiervan zijn 314 gehandhaafd, 223 verminderd. Van de 314 handhavers zijn er, voor zover op dit moment bekend (en doorgekregen van het Hof), tot op heden in 2002 eenentwintig beroepszaken ingediend waarvan al weer 3 beroepszaken zijn afgehandeld.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 27 van 41
Juridische aspecten
Ten opzichte van het gemiddelde aantal naheffingsaanslagen en seponeringen over de afgelopen vijf jaar zijn deze met respectievelijk 7% en 17% gestegen. In onderstaand overzicht zijn deze cijfers in een historische context geplaatst. Tabel 5.1 Historisch overzicht naheffingen (tot 1-9-’02) onderdeel
1997
1998
1999
2000
2001
2002
aanslagen
14.552
14.953
16.878
18.436
16.646
11.647
2.798
2.932
2.991
3.034
2.597
2.241
813
830
856
923
641
537
393
421
546
630
378
314
seponeringen bezwaren gehandhaafd verminderd percentage gehandhaafd
420
409
310
293
263
223
48%
51%
64%
68%
59%
58%
Pas in het voorjaar van 2003 is een representatief beeld te verwachten van de eventuele bezwaar- en beroepszaken te verwachten. 5.4
Conclusies
Ten aanzien van de juridische aspecten kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • het aantal opgelegde naheffingsaanslagen vertoont geen grote afwijkingen met voorgaande jaren. • het coulancebeleid heeft tot aanzienlijk meer seponeringen geleid. Hierdoor is het aantal gehandhaafde en verminderde bezwaren in ‘lijn’ met voorafgaande jaren. • tot op heden is de gemeente nog niet door het Hof in het ongelijk gesteld.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 28 van 41
6 Interne organisatie
Dit hoofdstuk heeft betrekking op de interne organisatie. Achtereenvolgens worden de volgende onderdelen beschreven: • administratieve organisatie • geldinning • distributie Prepaid Chipknip • storingen en reparaties • management informatie • conclusies. 6.1
Administratieve organisatie
De AO’s voor Pasparkeren waren vanaf januari 2002 in concept gereed. Een AO in geval van teveel betaald geld is later alsnog toegevoegd. De AO’s zijn zodanig opgesteld dat deze niet aangepast hoefde te worden in verband met de uitbreiding met pinnen. Uit een onderzoek van Delloitte en Touche is de algemene indruk dat de ontwikkelingen binnen Bureau Regulering elkaar in een snel tempo volgden terwijl de consequenties hiervan door het Bureau “gedragen” moeten worden. Prioriteit is gegeven om de burger zo min mogelijk last zou hebben van de veranderingen. Alles is in het werk gesteld om problemen te voorkomen of achteraf zo snel mogelijk op te lossen. De term “calamiteitenbeleid” lijkt op zijn plaats, zeker gezien de capaciteitsproblemen. De resultaten van de interne evaluatie van de AO’s is recent beschikbaar gekomen. De actiepunten worden met de afdeling Bedrijfsvoering afgestemd. 6.2
Geldinning
Een belangrijk en beoogd voordeel van Pasparkeren is het elektronisch collecteren van het parkeergeld. De apparatuur met achteraf betalen beschikt vanaf het begin over deze voorzieningen. Bij de straatapparatuur ligt de situatie anders. Onderdeel van de levering van Vialis is het on-line collecteren van de straatapparatuur. Deze functionaliteit zou vanaf 2002 gereed zijn. De planning van het on-line collecteren is ondertussen meerdere keren bijgesteld. Als onderdeel van de ingebrekestelling heeft de gemeente geëist dat de on-line collectie eind oktober operationeel is. De geldinning op straat wordt opgelost met ingehuurd personeel van Intergarde. De kosten hiervan zijn contractueel afgedekt en komen voor rekening van de leverancier (Vialis). Zoals al vermeld in hoofdstuk 5 is besloten om een extra vaste kostencomponent bij muntbetalingen en PIN-transacties toe te voegen aan de parkeerkosten. 6.3
Distributie Prepaid Chipknip
De distributie van de Prepaid Chipknip heeft de projectgroep in de eerste maanden veel extra werk bezorgd. De vraag naar de niet-rekening gebonden kaart was geraamd op circa 3%, maar in de eerste maanden lag het daadwerkelijke gebruik op zo’n 12%! Hier was de projectorganisatie in eerste instantie niet op berekend.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 29 van 41
Interne organisatie
Helaas is het distributiekanaal door ‘schade en schande’ geoperationaliseerd. Ten behoeve van de ‘cashless’ gemeenten heeft Interpay een aantal oplossingen uitgewerkt om hen te ontlasten met de feitelijke distributie van de Prepaid Chipknip. Deze oplossingen worden gefaseerd ingevoerd, waardoor de directe betrokkenheid van de gemeente met de distributie afneemt. In oktober 2002 was het aandeel Prepaid Chipknipbetalingen 8% van het totaal aantal Chipknipbetalingen. 6.4
Storingen en reparaties
De eerstelijns storingen en reparaties worden respectievelijk door de eigen organisatie en de firma Haerkens uitgevoerd. Hiervoor is gedurende tien maanden zelfs één man extra ingehuurd. Daarnaast zijn ook zeer regelmatig monteurs van Vialis aanwezig geweest. Vanwege de hectiek tijdens de eerste maanden van dit jaar hebben de mensen van bureau Regulering zich maximaal moeten inzetten. Doel was zo snel mogelijk het beschikbaarheidspercentage van de straatapparatuur te verhogen. Hierdoor leek het doel de middelen te heiligen; gerepareerde lezers werden niet in de oorspronkelijke behuizing teruggeplaatst en sommige gevallen werd apparatuur ‘gekannibaliseerd’ omwille van de algehele beschikbaarheid. Dit gaf – in eerste instantie – onverklaarbare financiële statistieken. Door de vele storingen in de Chipkniplezers zijn ook gegevens verloren gegaan. In figuur 6.1 bevat een overzicht van het aantal geregistreerde storingen. 120
aantal storingen per week
100
80
60
40
20
45
43
41
39
37
35
33
31
29
27
25
23
21
19
17
15
13
9
11
7
5
3
1
0 kalenderweken 2002
Figuur 6.1 Storingsmeldingen week 2 tot en met 45 van 2002
Uit figuur 6.1. blijkt dat het absoluut aantal storingen op straat afneemt, maar nog steeds is sprake van een te lage beschikbaarheidgraad van de straatapparatuur. Ook het aantal transacties op straat neemt gestaag weer toe, zie figuur 6.2 . Dit kan duiden op een herstel van parkeergedrag.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 30 van 41
Interne organisatie 200.000 Chipknip achteraf betaald parkeren 180.000
Chipknip vooraf betaald parkeren overige betaalwijzen achteraf betaald parkeren
160.000
aantal transacties
140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 9
13
17
21
25
29
33
37
41
weken 2002
Figuur 6.2. Aantal transacties op locaties met vooraf en achteraf betaald parkeren
6.5
Parkeermanagement informatiesysteem
Bureau Regulering beschikt over een integrale financiële parkeerbalans. In vergelijking met andere gemeenten loopt Nijmegen hiermee voorop. De gemeente beschikt over een meerjaren overzicht van de kosten, de baten en het aantal transacties van de locaties met achteraf betaald parkeren. In verband met de geldinning bij de straatapparatuur werden alleen op niveau van de parkeerzones de kosten en de baten bijgehouden. Met de komst van Pasparkeren kan de gemeente nu beschikken over een veelheid aan informatie. In principe zijn van elke locatie per dag de inkomsten en aantal transacties beschikbaar. Deze gegevens kunnen over een langere periode gebruikt worden bij thema’s als de effectieve inzet van toezichthouders en de ontwikkeling van nieuw parkeerbeleid. Vanaf eind vorig jaar is bureau Regulering gestart met het opbouwen van een ‘kengetallen’ database. Het snel verwerken van nieuwe data en het op eenduidige wijze rapporteren van de essentiële parkeermanagementinformatie is nog steeds in ontwikkeling. 6.6
Conclusies
Ten aanzien van de interne organisatie kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • De invoering van Pasparkeren heeft veel meer tijd gekost dan in eerste instantie was voorzien. Hierdoor is voor een zeer lange periode beslag gelegd op de beschikbare capaciteit van bureau Regulering waardoor andere projecten zelfs zijn vertraagd en/of uitgesteld. • Het storingsprotocol met het componentenbeheer is nog onvoldoende ‘sluitend’ en behoeft aanpassingen. • Het aantal storingen leidt nog steeds tot een onacceptabel lage beschikbaarheid van de straatapparatuur. • Een accuraat en makkelijk werkbaar parkeermanagement informatiesysteem was bij vanaf 1 januari 2002 niet beschikbaar. Hierdoor konden vragen niet snel worden afgewikkeld. De database en de rapportageformats zijn nog in ontwikkeling.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 31 van 41
7 Financiën
Dit hoofdstuk bevat de financiële aspecten van Pasparkeren. Achtereenvolgens worden de volgende onderdelen toegelicht: • vergelijking inkomsten periode januari 1998 – oktober 2002 • budget en verplichtingen • conclusies. 7.1
Vergelijking inkomsten periode januari 1998 – oktober 2002
Een samenvatting van de inkomsten over de eerste tien maanden van de jaren 1998 tot en met 2002 is weergegeven in figuur 7.1. Daarnaast zijn de inkomsten tussen 2001 en 2002 vergeleken. In verband met de tariefswijzinging vanaf 1 juli 2001 zijn de inkomsten van de eerste zes maanden met +8% gecorrigeerd. 700.000 1998
1999
2000
2001
2002
Trendlijn 2001
Trendlijn 2002
600.000
Inkomsten ( )
500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
Januari
Februari
Maart
April
Mei
Juni
Juli
Augustus
September
Oktober
Maanden
Figuur 7.1 Parkeeropbrengsten 1998 – 2002 periode januari - oktober
Tabel 7.1 Afwijkingen inkomsten 2001 - 2002 jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
per maand
66,5%
97,6%
83,2%
120,8%
105,0%
82,3%
96,8%
91,5%
95,7%
86,7%
cummulatief
66,5%
80,2%
81,3%
90,2%
93,1%
91,0%
91,8%
91,8%
92,2%
91,6%
per kwartaal
81,3%
100,9%
94,6%
Op basis van figuur 7.1 en tabel 7.1 kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • de totaal omzet is in januari aanzienlijk lager • de omzet is in februari hoger dan in 2001 • de omzet maart 2002 is lager dan maart 2001 en de omzet in april 2002 is hoger dan in april 2001. De totale omzet in maart en april 2002 ligt hoger dan in de vergelijkbare periode in 2001. De verschillen zijn waarschijnlijk veroorzaakt door Pasen en de koopzondagen
Parkconsult
6083221, rev. def blad 32 van 41
Financiën
•
de terugval van de omzet in mei 2002 is waarschijnlijk veroorzaakt door aanhoudende technische storingen, negatieve publiciteit en groeiend antisentiment met betrekking tot Pasparkeren 2001 is een positieve afwijking, maar door de zomervakantie heeft augustus historisch een lagere omzet. de inkomsten over 2002 zijn met name door de eerste drie maanden van 2002 negatief beïnvloed. Daarna is in het tweede kwartaal een duidelijk herstel zichtbaar. De inkomsten in het derde kwartaal vallen uiteindelijk 5,4% lager uit dan de vergelijkbare periode in 2001.
• •
In opdracht van bureau Regulering heeft de afdeling Onderzoek en Statistiek van de gemeente een uitgebreide evaluatie uitgevoerd van het Pasparkeren in de binnenstad. Naast de inkomsten zijn de bezoekers en de middenstand van de binnenstad uitvoerig geënquêteerd. In box 7.1 zijn de conclusies inzake de parkeerafzet en parkeertransacties intergraal overgenomen. Box 7.1 Conclusies parkeertransacties en afzet parkeertijd Op grond van de veranderingen in het betaalsysteem zouden, als alle overige omstandigheden gelijk zouden zijn gebleven, de opbrengsten moeten zijn gegroeid. Immers, de restant parkeertijd blijft niet meer achter op de meter en er is een minimumafname van 15 i.p.v. 5 minuten. Omdat we de opbrengst delen door het uurtarief zou dit moeten leiden tot een stijging van het aantal berekende afgezette parkeeruren. We zien daarentegen een wezenlijke daling van de urenafzet in de periode januari tot en met maart. In april en mei zien we een herstel tot een min of meer normaal niveau. In juni en juli zien we ook normale hoeveelheden verkochte parkeeruren. Ondanks de herstellende trend, is de verwachte stijging (nog) niet herkenbaar. Wat betreft de aantallen transacties is de vergelijking eigenlijk vrijwel onmogelijk. Indicaties wijzen er echter op dat in de eerste vier maanden van 2002 sprake lijkt van een daling ten opzichte van vorige jaren. Het garageparkeren groeit in aantal transacties. Deze groei is echter in de eerste maanden hoogstwaarschijnlijk onvoldoende geweest om de daling in het straatparkeren op te vangen.
Het College van B&W heeft op 11 juni en 9 juli jl. besloten om respectievelijk het Pinnen en betalen met muntgeld op de locaties met achteraf betaald in te voeren. Vanaf week 24 is de PIN-optie geactiveerd en na de ombouw van de betaalautomaten is betalen met muntgeld vanaf week 36 weer mogelijk. Uit figuur 7.2 blijkt dat de parkeerders duidelijke gekozen hebben voor de alternatieven: Pinnen en betalen met muntgeld. 100% 90%
gebruik betaalmiddelen (in %)
80%
Chipcard Pinpas
70%
Creditcard/Maestro 60%
Muntgeld
50% 40% 30% 20% 10% 0% 1
3
5
7
9
11
13
15
17
19
21
23
25
27
29
31
33
35
37
39
41
weken 2002
Figuur 7.2 Betaalwijze op locaties met achteraf betaald parkeren
Parkconsult
6083221, rev. def blad 33 van 41
Financiën
7.2
Budget en verplichtingen
In tabel 7.1 zijn het beschikbare budget en de verplichtingen inclusief een drietal voetnoten samengevat. De eerder benoemde kritische succesfactoren – derving parkeerinkomsten en extra inzet voor de voorlichting – zijn helaas werkelijkheid geworden. Met name het laatste heeft gevolgen gehad voor het projectbudget. Tabel 7.1 Samenvatting beschikbare budget en verplichtingen onderdeel
raming (in ƒ)
raming (in €) uitgaven (in €)
verschil (in €)
tot 23-09-'02 Beschikbaar budget vervanging parkeermeters en ombouwen bestaande apparatuur
2.350.000
1.066.384
projectmanagement en promotiekosten
300.000
136.134
bijdrage ING bank
100.000
45.378
vervallen verplichting geldinning
180.000
81.680
onvoorzien
370.000
167.899
3.300.000
1.497.475
subtotaal Verplichtingen/kosten voorafbetaling (straatparkeren) *1
1.918.559
870.604
542.845
achterafbetaling ( Parkeergarages en terreinen) *2
440.742
200.000
258.117
-58.117
projectmanagement en promotie *3
549.916
249.541
329.756
-80.215
oplaadpunten, verplaatsing masten, KPN e.d.
257.488
116.843
92.372
24.471
3.166.705
1.436.988
1.223.090
213.898
subtotaal
327.759
Toelichting: 1. Hierbij moet rekening worden gehouden met een betaling aan Vialis van de 2de en 3de termijn. I.v.m. de ingebrekestelling zijn de betalingen achtergehouden. Tevens staat er een claim open van de gemeente van circa € 15.000 per maand. Dit heeft betrekking op het nog niet functioneel zijn van de optie on-line collecteren zoals in de opdracht en offerte is gesteld. 2. Uitgaven zijn € 58.000 hoger als geraamd. Dit komt voornamelijk door de vele aanpassingen m.b.t. het bedieningsgemak. 3. Uitgaven zijn circa € 80.000 hoger als geraamd. Meerkosten hebben voornamelijk te maken met inhuur promoteams en andere promotie activiteiten. Het actief promoten is een blijvende zorg waar in de directie begroting rekening gehouden moet worden. Extra inhuur projectmanagement komt hier nog bij. De kosten die gemaakt zijn voor promotie en management worden in 1 keer afgeschreven. Dit budget is via de Raadsvoorstel beschikbaar gesteld; de kosten worden over drie jaar afgeschreven. 4. De interne kosten bedragen circa † 200.000,-- Deze kosten zijn onder andere gemaakt door Regulering, Voorlichting en Stadsbedrijven. Deze kosten worden zijn uit de Financiele Parkeerbalans betaald en afgerekend met de Jaarrekening 2001. Voor 2002 zijn het uren die alleen door regulering zijn gemaakt.
De definitieve financiële afwikkeling van Pasparkeren is pas mogelijk nadat de onderhandelingen over de ingebrekestelling van Vialis is afgewikkeld. 7.3
Conclusies
Inzake de financiën kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • de inkomsten over de eerste tien maanden van 2002 vallen lager ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2001 (-8,4%). Met name het eerste kwartaal heeft voor beduidend lagere inkomsten geleid (-18,7%). • na de invoering van Pinnen en muntgeld op de locaties met achteraf betaald parkeren is een duidelijke verschuiving van de betaalwijze zichtbaar. Eind week 44 wordt door 63,3% gebruikt de Chipknip, 7,7% Pint, 2,7% gebruikt de creditcard en 26,3% betaalt contant. • in verband met de afwikkeling van de ingebrekestelling van Vialis is een definitieve financiële afronding nog niet mogelijk.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 34 van 41
8 Aanbevelingen
Dit hoofdstuk bevat de aanbevelingen naar aanleiding van de voorbereiding en implementatie van Pasparkeren in Nijmegen. 1 Toekomstige projectorganisaties Het project Pasparkeren heeft geleerd dat maatregelen met een grote maatschappelijke impact nauwgezet moeten worden voorbereid. Onderzoek naar draagvlak, sterkte en zwakte analyse moeten een duidelijk beeld van de (maatschappelijke) haalbaarheid opleveren. Een nog nadrukkelijker participatie door externen en steunzenders en ‘marketingonderzoek’ moet tot de standaardonderwerpen van een projectopdracht gaan behoren. Ook moeten toekomstige projectorganisaties meer tijd krijgen om in te spelen op de maatschappelijke effecten van het beoogde projectresultaat. 2 Opstellen communicatieplan Parkeren is zelden een doel op zich. De bezoekers, ondernemers en bewoners van de binnenstad ervaren (gereguleerd) parkeren veelal als een noodzakelijk kwaad. De indruk van de binnenstad wordt mede gevormd door de wijze waarop het parkeren is geregeld. Hiervoor is communicatie een belangrijk middel om het beoogde goed “gastheerschap” verder gestalte te geven. Wij adviseren de gemeente om de communicatie rond de binnenstad, koopzondagen, parkeren etcetera blijvend af te stemmen met alle relevante maatschappelijke en economische geledingen. 3 Stimuleren en zo snel mogelijk implementeren van innovatieve betaalwijzen Een gehoorde klacht bij bezoekers en ondernemers is het gedwongen elektronisch betalen van parkeergeld. De Collegebesluiten om Pinnen en betalen met muntgeld mogelijk te maken op de locaties met achteraf betaald parkeren heeft een groot deel van deze klachten opgelost. Wij adviseren om nieuwe betaalmogelijkheden te stimuleren. Innovatieve betaalwijze zoals Belparkeren, creditcardbetalen op de grote straatlocaties en de CITYchip bij straatautomaten dienen zo snel mogelijk geïmplementeerd. Het elektronisch betalen zal zo nog breder maatschappelijk worden verankerd zeker nu ook de Chipknip op een grotere schaal verlangd gaat worden bij vendingautomaten voor sigaretten, frisdranken en snacks en in bedrijfsrestaurants. 4 Blijvend verbeteren van de kwaliteit van het parkeren Aansluitend aan het Pasparkeren moet de kwaliteit van het parkeren blijvend worden verbeterd. Voorbeelden daarvan zijn het dynamisch parkeerverwijzingsysteem, uitbreiding fietsparkeren, dynamisch verkeersmanagementsysteem, maar ook nieuwe betaalwijzen en een meerjarig onderzoek naar de wensen van de parkeerklant.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 35 van 41
Aanbevelingen
5
Bundelen parkeercapaciteit in parkeergarages en/of terreinen met achterafbetalen De kwaliteit van parkeren en de beleving van de openbare ruimte kan verder worden verhoogd door het bundelen van de parkeercapaciteit. Belangrijke voordelen zijn onder andere: een betere “geleiding” van parkeerders naar parkeerlocaties, een efficiëntere, duidelijker en klantvriendelijker parkeerproduct en meer ruimte in de binnenstad zodat voetgangers, kinderen en bijvoorbeeld groenvoorzieningen een nieuwe kans krijgen.
6 Technische innovaties gezamenlijk met marktpartijen ontwikkelen De huidige beschikbaarheidgraad van de vooraf en achteraf betaalapparatuur is tekenend voor de wijze waarop in de toekomst met leveranciers zou moeten worden gewerkt. De gemeente Nijmegen heeft al vele jaren een partnership met de leverancier van de achteraf betaalapparatuur. Deze relatie heeft tijdens de voorbereidingen en implementatie van Pasparkeren voor een oplossingsgericht resultaat geleid. Helaas is de vooraf betaalapparatuur niet gezamenlijk ontwikkelt en systematisch, voorafgaand aan de plaatsing, getest. Wij adviseren de gemeente om nieuwe ontwikkeling gezamenlijk met de markt te ontwikkelen en door een onafhankelijke externe partij te laten testen. Veel ongemak van de klant is daarmee te voorkomen. 7 Professionaliseren parkeermanagementinformatie Door Pasparkeren is, in vergelijking met het verleden, zeer nauwkeurig het aantal transacties en opbrengsten per betaallocatie te monitoren. Wij adviseren de gemeente om de bestaande database zodanig te professionaliseren dat een volwaardig parkeermanagementsysteem ontstaat dat snel antwoord kan geven op operationele, maar ook beleidsmatige vragen.
Parkconsult
6083221, rev. def blad 36 van 41
Bijlage 1 Resterende actie en verbeterpunten
Parkconsult
6083221, rev. def blad 37 van 41
Bijlage 1 Resterende actie en verbeterpunten
Communicatie en voorlichting Nr 1 2 3 4 5 6
Actie Opstellen communicatieplan Parkeren, inclusief integratie t.b.v. Pasparkeren ontwikkelde communicatiemiddelen Opstellen communicatieplan Duitsland Ontwikkelen permanente parkeerfolder Organiseren structureel overleg belangenorganisaties Opstellen definitief bebordingsplan invalswegen
Techniek Nr 1 1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
1.6 1.7
Actie Vooraf betaalapparatuur / Vialis Afwikkelen ingebrekestelling Vialis: • Implementatie van de ‘buffer’- software ter voorkoming van teveel betaling vóór 21 juni 2002. De pilot is rond en de feitelijke implementatie staat gepland voor november 2002. • Versnellen responstijd naar een directe reactie, realtime bij 5 graden Celsius en met een tijdverval van max. 25% (0,25 sec.) bij lagere temperaturen tussen keuzeknop en tekstscherm. Deze verbetering dienen uiterlijk 30 september 2002 operationeel storingsvrij gerealiseerd zijn op alle in Nijmegen aanwezige automaten. Naar aanleiding van de laatste gegevens van Vialis zal dit waarschijnlijk met de huidige generatie betaalautomaten niet lukken. • Realisatie betaalmogelijkheid met creditcard. Deze optie dient eveneens uiterlijk 30 september 2002 operationeel, storingsvrij gerealiseerd te zijn op alle betaalautomaten in het centrum van Nijmegen en de directe omgeving (de singels) daarvan. Vialis verwacht deze optie pas in november gereed te hebben. • Realisatie van storing- en buitenwerking norm van maximaal 1% van de apparatuur per 24 uur zoals bij Vialis bekend en zoals afgesproken bij de verdeling van 1e en 2e echelons onderhoud tussen uw Vialis en de door gemeente Nijmegen ingehuurde onderhoudsmedewerkers voor het 1ste echelons onderhoud. • Operationeel maken van de centrale collectiemogelijkheid vóór 31 oktober 2002. Helaas werkt deze centrale collectiemogelijkheid net zo traag als de betaalautomaat, waardoor het collecteren van de 143 betaalautomaten 34 uur duurt. • Doorberekenen aan Vialis van het niet kunnen optreden tegen naheffingen op koopzondagen 1 en 5 mei • In beeld brengen van de kosten van nabetalingen en brievenschrijverij a.g.v. slecht functioneren Vialis apparatuur
Parkconsult
6083221, rev. def blad 38 van 41
Bijlage 1 (vervolg 39)
2 3
3 4 5 6 7
Opvragen info op- en rond ticketautomaten. Deze actie loopt. Verveloze knoppen vervangen, er wordt verwezen naar een zwarte geen zilverkleurige. Dus instructie naar onderhoudsploeg. Achteraf betaalapparatuur / TPA Onderhoud en service TPA-apparatuur evalueren. Deze afspraak staat gepland voor november. Ontwikkelen van kaartautomaat voor de Prepaid Chipknips. Onderzoeken met CCV van de haalbaarheid en impact van een nieuwe (gemotoriseerde) lezer. Structureel per dag bijhouden van storingen en gemiste transacties. Bebording Aanpassen informatie en situering ANWB-informatieborden. Deze actie loopt.
Juridische aspecten Nr 1 2
Actie Blijvend monitoren van het aantal opgelegde naheffingsaanslagen en bezwaarschriften Nauwlettend volgen van de lopende beroepszaken
Interne organisatie Nr 1 2
3
Actie Evalueren van de AO’s Na verloop van tijd is het wenselijk om de effecten van deze additionele betaalmogelijkheden te evalueren en te bezien of de ‘opslagen’ het gewenste effect hebben en kostendekkend zijn. (doorgaan met) de ontwikkeling van het parkeermanagementinformatiesysteem
Financiën Nr 1. 2. 3. 4. 5.
Actie Opstellen eindafrekening project Pasparkeren Structureel monitoren van betalingen en transacties op alle parkeerlocaties Monitoren transacties Eurocard / Mastercard m.b.t. betalingscondities Uitvoeren verbeterpunten AO controle accountant Afspraken met Mastercard openbreken
Parkconsult
6083221, rev. def blad 39 van 41
Bijlage 2 Raadsbesluit elektronisch betaald parkeren
Parkconsult
6083221, rev. def blad 40 van 41
Bijlage 2 (vervolg 41)
De Raad van de Gemeente Nijmegen, bijeen in zijn openbare vergadering van
11-04-2001; Gelezen het voorstel van
Burgemeester en Wethouders d.d. 6 maart 2001; Gelet op
• •
Het voornemen van de ministerraad neergelegd in kamerstuk Parkeerbeleid no: 22 383 va 13-11-2000, dat het na vaststelling van een AMVB terzake mogelijk maakt over te gaan naar een situatie waarin alleen girale/elektronische betaling van parkeergeld mogelijk is; De overgang naar de Euro.
Besluit
1. 2.
3.
4.
5.
6.
Uit te spreken per 01-01-2002 in principe over te stappen naar volledig girale/elektronische betaling van parkeergelden op alle door de gemeente geëxploiteerde parkeervoorzieningen; Dat alle consequenties van deze beslissing tot invoering van volledig elektronisch betalen alsmede de oplossingen voor knelpunten en overgangssituaties in een nader onderbouwd voorstel aan het college ter beslissing worden voorgelegd; Aan te sluiten bij de bij AmvB vastgestelde voorwaarde dat voorzieningen worden getroffen voor diegenen die niet in het bezit zijn van een chipper, chip/knip of creditkaart en toeristen om indirect met contant geld hun parkeergeld te betalen d.m.v. een makkelijk verkrijgbare pre-paid kaart als alternatief; Een deel van extra uitgaven 2001 conform scenario c) groot f 200.000,= te dekken uit het gelijktijdig in procedure gebrachte voorstel tot ‘wijziging bezoekers- regeling/aanpassing parkeertarieven’ (nr. 0.88715) en het resterende deel f 386.000,- te relateren aan het structurele voordeel vanaf 2002 ad f 30.000,-(f512.000, -/- f482.000,-, zie punt 5); De kostendekking vanaf 2002 scenario c) zoals aangegeven in punt 5 van dit voorstel f 482.300,- te dekken uit de meeropbrengsten van de tariefsverhoging conform het hiervoor onder 4 genoemde raadsvoorstel (nr. 0.88715). Een budget beschikbaar te stellen van f 300.000,- voor externe begeleiding, promotie en communicatie. Bezien zal worden in welke mate deze kosten lopende het jaar opgevangen kunnen worden binnen de parkeerbalans. In de BBI rapportages zal hierover worden gerapporteerd.
De Voorzitter
De Secretaris
Parkconsult
6083221, rev. def blad 41 van 41
Grontmij Parkconsult Utrechtseweg 2 Postbus 41 3730 AA De Bilt Telefoon (030) 694 32 10 Telefax (030) 699 00 49
pasparkeren nijmegen.indd 2
6-3-2003, 14:46:32