Collegeprogramma

Collegeprogramma 2014-2018

INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 1.1 Aanleiding

1.2 Context 1.3 Opgaven Dongeradeel 1.4 Programma’s in een oogopslag

4 5

2. Financiën 7

2.1 Bestuurlijke spelregels 2.2 Financieel perspectief 2015-2018

8

3. Programma's in één oogopslag Programma 1:

Bestuurszaken 12

Programma 2:

Wonen, gebiedszaken en Milieu

14



Demografie en Leefbaarheid - Onderwijs, Sport, Kunst en Cultuur - Maatsch. zorg en zorg voor de jeugd

Programma 6:

22 24



Dienstverlening en Bedrijfsvoering

26



Programma 3: Infrastructuur 16 Programma 4: Economie en Maatschappij 18 Programma 5:

4. Planning 28 4.1 Doorlopende acties... 30 4.2 Activiteiten die terugkomen... 30 5. De mienskip hat romte krigen 2

Foto: Natalie Roux

31

1. Inleiding 1.2 Context De gemeente staat de komende periode voor een aantal grote uitdagingen. Zo moet er fors bezuinigd worden en tegelijkertijd krijgt de gemeente meer taken, vooral op het sociale terrein. Dit vraagt veel van de overheid, maar ook van onze inwoners en ondernemers. Het college gaat meer ruimte geven aan de ‘mienskip’, zoals in het coalitieakkoord is omschreven. Dit vraagt in sommige gevallen om een andere rol van de overheid en om een grotere verantwoordelijkheid van inwoners en ondernemers. Maar de nieuwe financiële realiteit betekent ook dat het college uitdrukkelijke keuzes moeten maken welke plannen ze in welk jaar oppakt en welke doelstellingen pas na deze raads- en collegeperiode opgepakt kunnen worden. Een andere actuele situatie is de voorbereiding van een ambtelijke fusie met de buurgemeenten. Een aantal doelstellingen of bestuurlijke activiteiten komen daarmee in een ander licht te staan. Aangezien besluitvorming op dit moment nog moet plaats vinden, zijn de meeste speerpunten vanuit het coalitieakkoord onverkort vertaald naar collegedoelstellingen en –activiteiten, ook al zal de fusie wellicht invloed gaan hebben op de uitvoering ervan. Waar dat het geval gaat zijn, zal het college hierover in gesprek gaan met de raad.

Voor u ligt het collegeprogramma 2014-2018; de programmatische uitwerking van het coalitieakkoord waarmee het college de komende jaren de gemeente Dongeradeel wil besturen. Dit eerste hoofdstuk geeft weer hoe dit document tot stand is gekomen, dan volgt een schets van de context waarbinnen de gemeente nu moet opereren en voor welke opgaven Dongeradeel staat. Tenslotte bevat de leeswijzer informatie over hoe de programma’s gelezen kunnen worden. 1.1 Aanleiding Dit collegeprogramma is een volgende stap in het verbeterproces rond sturen en beheersen dat al in de vorige raadsperiode is gestart. Er is in de gemeente behoefte om: • meer te sturen op hoofdlijnen met duidelijke kaders en prestaties (die vooraf zijn vastgesteld en controleerbaar zijn) • niet alleen te sturen op geld, maar beleid en financiën te koppelen • in de organisatie resultaatgerichtheid te versterken. Eerste stap hiervoor is geweest het opstellen en bespreken van de strategische agenda ‘Dongeradeel op weg naar 2030’. Als 2e hulpmiddel voor de nieuwe raad en het nieuwe college om richting te geven aan de toekomst is het overdrachtsdossier 2014 opgesteld. Daarin worden onder andere de opgaven waar de gemeente voor staat geschetst. Ook bevat het een voorstel voor de nieuwe structuur voor de programmabegroting, waarmee het makkelijker wordt om duidelijker af te spreken wat de gemeente voor de samenleving doet, hoe ze dat doet en wat het kost. Verder bevat het overdrachtsdossier een belangrijke randvoorwaarde voor het verbeteren van de programmabegroting: namelijk dat het college na het coalitieakkoord een kwalitatief sterk collegeprogramma ontwikkelt en vaststelt.

1.3 Opgaven Dongeradeel In de strategische visie voor Dongeradeel zijn vier ontwikkelopgaven en twee transitieopgaven benoemd. Deze ontwikkelopgaven en transitieopgaven zijn ook het vertrekpunt geweest voor het formuleren van de doelen en bestuursactiviteiten voor de komende collegeperiode. Deze zijn uitgebreid omschreven in het overdrachtsdossier, op de volgende pagina staat een korte omschrijving.

In mei 2014 hebben CDA, FNP en ChristenUnie een coalitieakkoord gesloten. Op basis daarvan en op basis van de nieuwe programmastructuur heeft het college nu dit collegeprogramma opgesteld. Hierin is beschreven op welke wijze het college de speerpunten vanuit het coalitieakkoord vertaalt in concrete doelen en bestuurlijke activiteiten voor de komende vier jaar. Hiermee is tevens een stevige basis voor de programmabegroting gelegd, het volgende belangrijke instrument in de verbeterde planning- en controlcyclus. 3

Ontwikkelopgave: omgeving op orde De infrastructuur moet toekomstbestendig zijn en de ontsluiting van de regio waarmaken. Hierbij hoort ook de ontsluiting als digitale regio waarin een tijd- en plaatsonafhankelijk ondernemerschap voorop staat. Daarnaast moet de ruimtelijke omgeving op orde zijn. ‘Groen’, ‘Grijs’ en ‘Blauw’ worden beheerd op een manier die past bij de unieke kwaliteiten van onze gemeente en regio. Als laatste valt een proactieve rol in het beheer van de woningvoorraad onder deze ontwikkelopgave. Een relatieve bevolkingsdaling en een sterk veranderende bevolkingssamenstelling door vergrijzing en ontgroening dwingen tot een andere kijk op het beheer van de woningvoorraad. Kernbegrippen hierbij zijn: inbreiding, levensloopbestendige woningen en doorstroming in de woningvoorraad.

Ontwikkelopgave: regiostad Dokkum Dokkum ontwikkelt zich verder als regiostad. Het bestaande bedrijfsleven wordt behouden en het versterkt. Daarnaast wordt gezocht naar nieuwe dragers voor de regionale economie. Mogelijkheden ontstaan in nieuwe ICT-toepassingen. Verder liggen er belangrijke kansen in nieuwe (decentrale) energiebronnen. De compacte stad krijgt verder vorm door nieuwe voorzieningen op en rond het water en de verbeterde verbindingen met de regio over het water. De stad is het grootste voorzieningencentrum voor Noordoost Fryslân. Deze functie moet blijvend worden verdiend en versterkt. De Centrale As sluit de stad aan op het landelijk stelsel van snelwegen.

Ontwikkelopgave: verbonden dorpen Met de dorpen en hun vertegenwoordigers moet worden gezocht naar slimme samenwerkingsvormen rond basisvoorzieningen. Niet ieder dorp kan beschikken over alle voorzieningen, maar door ze slim te clusteren tussen de dorpen blijven de voorzieningen wel bereikbaar. Een terugtredende overheid biedt dorpen meer vrijheid in keuzes voor eigen beheer van zowel infrastructuur als voorzieningen. De gemeente zal de komende jaren meer afhankelijk zijn van de bereidheid van burgers elkaar te helpen. Het organiseren en faciliteren van zorg op afstand en het benutten van de vrijwillige zorg wordt steeds meer van belang om aan de zorgvraag te kunnen voldoen. Daarvoor is een sterke keten nodig tussen o.a. instellingen, zorgverzekeraars, overheden, woningbouwcorporaties en bewonersorganisaties.

Ontwikkelopgave: zelfredzame inwoners Zelfredzame inwoners zijn bereid meer eigen verantwoordelijkheid te dragen. In de zorg betekent dat het creëren van eigen oplossingen in hulpafhankelijke situaties en de bereidheid burgerschap als collectieve verantwoordelijkheid te ontwikkelen. De sociaaleconomische status van Noordoost Fryslân is relatief laag. Dit moet op het landelijk gemiddelde komen. Om dit te bereiken moeten er minder burgers afhankelijk zijn van een uitkering. Hiervoor worden mensen begeleid naar werk, mensen met een beperking op bestaande banen geplaatst en concrete werkplekken ontwikkeld vanuit de verantwoordelijkheid van maatschappelijk ondernemerschap. De gemeentelijke zorginstrumenten ondersteunen die inzet. Er wordt meer integraal gekeken naar de verschillende zorggebieden. Om de sociaaleconomische status te verhogen, moet ook het gemiddelde opleidingsniveau omhoog. Voor het basisonderwijs is samenwerking, afstemming en clustering de manier om het teruglopende aantal leerlingen en de toenemende financiële problemen het hoofd te bieden. Onderwijsinstellingen, bedrijfsleven en overheid werken samen in de ‘Gouden Driehoek’ om te zorgen dat er minder jongeren uit de regio wegtrekken. Een voorbeeld van deze samenwerking is het breed inbedden van voorbereiding op zelfstandig ondernemerschap binnen het onderwijs. Ook worden jongeren begeleid naar inschrijving voor technische opleidingen.

Transitieopgave: duurzaam veranderen Dongeradeel is een gemeente die bewust bezig is met duurzaam veranderen. Duurzaam veranderen is een blijvend proces dat voorziet in de behoeften van het nu en waarbij continu oog is voor het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien. Duurzaam veranderen is het zoeken naar een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Dit principe wordt ook in de eigen organisatie nadrukkelijk gestimuleerd. De gekozen aanpak is proactief en kijkt naar het grote geheel. 4

concreet en helder te formuleren. Ze zijn zoveel mogelijk START (Specifiek, Toetsbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden). Het college past deze methodiek toe als nadere uitwerking van de adviezen uit hoofdstuk 4 ‘Het Werkt’ van het overdrachtsdossier over versterking van sturing & beheersing. In de programmabegroting 2015 volgt een nadere concretisering van de bestuurlijke activiteiten in het komende begrotingsjaar.

Transitieopgave: gelijkwaardig partnerschap Loslaten in vertrouwen is het uitgangspunt voor de gemeente Dongeradeel. Er wordt aansluiting gezocht bij initiatieven vanuit de samenleving. De gemeente denkt mee, stimuleert de samenwerking tussen verbonden partijen en zet burgers in hun eigen kracht. Waar mogelijk wordt gekozen voor een andere rolneming waarbij de burger zoveel mogelijk ruimte krijgt. Dongeradeel communiceert duidelijk over haar eigen rol en wat ze verwacht van anderen. De samenleving wordt gestimuleerd tot het nemen van de regie over de eigen situatie. De gemeente neemt een andere (regisserende) rol en fungeert alleen in uiterste gevallen als vangnet wanneer er sprake is van o.a.: • kwetsbare mensen die het niet op eigen kracht redden; • wettelijke beperkingen; • het risico op maatschappelijke ontwrichting. 1.4 Programma’s in één oogopslag In hoofdstuk 3 zijn de doelen en bestuurlijke activiteiten in één schema per programma weergegeven. Dit is gedaan met de zogeheten doelenboommethodiek. Dit is een hulpmiddel om de te bereiken maatschappelijke effecten en doelen en bijbehorende activiteiten

Samenhang De strategische agenda is de leidraad geweest voor het coalitieakkoord en de speerpunten. De speerpunten uit het coalitieakkoord zijn in dit collegeprogramma vertaald in doelen en bestuurlijke activiteiten die zijn toegewezen aan de verschillende begrotingsprogramma’s. Om de koppeling met de strategische agenda te blijven houden, is door middel van kleuren aangegeven onder welk van de vier bovengenoemde ontwikkelopgaven een doel of bestuurlijke activiteit valt. Daarnaast is met symbolen aangegeven of er invulling gegeven wordt aan een van beide transitieopgaven. In onderstaande legenda zijn de kleuren en symbolen toegelicht. Ontwikkelopgaven: 5

Transitieopgaven:

Omgeving op orde

Zelfredzame inwoner

duurzaam veranderen

Regiostad Dokkum

Verbonden dorpen

gelijkwaardig partnerschap

Hoe te lezen? De “programma’s in één oogopslag” geven een logische relatie weer van bestuurlijke activiteiten en doelen. De drie bovenste lagen vormen de doelen: beoogd maatschappelijk effect (het hoofddoel), doelen en subdoelen. Het beoogd maatschappelijk effect is het meest abstract. De doelen en subdoelen concretiseren dit. De doelen zijn beschreven als een gewenste situatie in de toekomst. De onderste laag bevat de bestuurlijke activiteiten, beperkt tot de prioriteiten voor de komende collegeperiode. Vanzelfsprekend voert de gemeente nog veel meer (going concern) activiteiten uit, die vaak ook bijdragen aan dezelfde doelen. Omdat sturen op hoofdlijnen de wens is, zijn deze activiteiten hier niet opgenomen. Een overzicht van meer (going concern) taken is te vinden in paragraaf 4.3, deze komen terug in de programmabegroting. Sommige bestuurlijke activiteiten dienen meerdere doelen in verschillende programma’s. Waar dat het geval is, is een verwijzing naar het andere programma opgenomen. In het coalitieakkoord staan ontwikkelingen beschreven die de gemeente in volle breedte betreffen, te weten deregulering, participatie en voorzieningen. Om te voorkomen dat ieder programma voor zich hierover gaat nadenken heeft voor iedere ontwikkeling één programma de coördinerende rol. Meerwaarde daarvan is dat bijbehorende bestuurlijke activiteiten worden verbonden ook al staan ze in verschillende programma’s. Om vertraging en ruis te voorkomen en de doelen zo efficiënt mogelijk te realiseren staan deze activiteiten in het jaar- en kwartaaloverzicht (paragraaf 4.1) bij elkaar. Daar staat ook vermeld welk programma coördinerend is. Het gaat hier om de onderwerpen: • Deregulering coördinatie vanuit programma 6 • Participatie/zelfredzaamheid coördinatie vanuit programma 4 • Voorzieningen coördinatie vanuit programma 2 Toelichting per programma Na elk programma in één oogopslag volgt een korte toelichting over de essentie van het programma, met de onderwerpen die hier bij horen. Verder staat er informatie over de bezuinigingen en eventuele nieuwe wensen die binnen dit programma gerealiseerd moeten.

Foto: Dolph Kessler

6

Tenslotte is in hoofdstuk 4 informatie over de jaar- en kwartaalplanning en doorlopende planning te vinden. En aansluitend de opsomming van activiteiten die input zijn voor de programmabegroting.

Nieuw beleid • Nieuw beleid (tenzij onontkoombaar, onvoorzienbaar en onuitstelbaar) wordt afgewogen bij de voorbereiding op de begroting onder de voorwaarde dat er sprake is van begrotingsevenwicht. Het uitgangspunt ‘oud voor nieuw’ is van toepassing. • Voor het honoreren van nieuw beleid geldt een aantal voorrangsregels: • hoogste prioriteit heeft opgelegd nieuw beleid door hogere overheden/wettelijke taken • daarna nieuw beleid vanuit strategische visie/ coalitieakkoord/ uitvoeringsprogramma. • Bij bekostiging van onontkoombaar, onvoorzienbaar en onuitstelbaar nieuw beleid zonder dekking (waaronder aanspraken op niet geoormerkte strategische reserves) wordt de portefeuillehouder Financiën in een vroegtijdig stadium betrokken. Dat geldt ook voor ongedekte tegenvallers.

2. Financiën 2.1 Bestuurlijke spelregels In deze paragraaf wordt actuele informatie gegeven over het financieel perspectief 2015-2018 van de gemeente Dongeradeel. In het overdrachtsdossier 2014 zijn onderstaande spelregels geformuleerd met als doel goede afwegingen te kunnen maken over wat er voortaan wel en niet gebeurt. Hiermee kan de gewenste koppeling tussen beleid en financiën concreter worden gemaakt. Algemeen • Geen voorstellen zonder financiële dekking en een gedegen (operationele) risicoanalyse. Structurele lasten worden gedekt door structurele baten (looptijd langer dan drie jaar) en incidentele lasten door incidentele baten. Onttrekkingen uit reserves worden beschouwd als incidentele baten. • Investeringsvoorstellen voor bedrijfsvoering (ook in relatie tot de samenwerking met andere gemeenten) worden alleen ingediend bij volledige kostendekking door werkelijk te realiseren besparingen. Of als door het niet investeren de voortgang van de bedrijfsvoering in het geding komt. • Tegenvallers worden in principe opgevangen binnen het programma met behoud van de doelstellingen. • Uitgaven ten laste van de post onvoorzien worden altijd getoetst aan de criteria ‘onontkoombaar’, ‘onvoorzienbaar’ en ‘onuitstelbaar’. • Er wordt jaarlijks besloten over het bestemmen van niet geoormerkte toevoegingen van het Rijk aan het gemeentefonds. Dit vindt plaats door een integrale afweging in relatie tot andere beleidsdoelen en beschikbare middelen. • Er wordt jaarlijks besloten over het bestemmen van meevallers en het oplossen van tegenvallers. Dit vindt plaats door een integrale afweging in relatie tot de gemeentelijke beleidsdoelen en beschikbare middelen. • Bij (te verwachten) overschrijding van budget/investeringskrediet van € 50.000 of meer wordt de raad op de hoogte gesteld.

Verhouding andere overheden • Geen eigen middelen voor ontwikkelopgaven waarvoor andere partners onvoldoende middelen beschikbaar stellen. • Bezuinigingen op brede doeluitkeringen betekenen een versobering van de taak waarvoor deze doeluitkering werd ingezet, inclusief apparaatskosten en overhead. Transitiekosten kunnen over meerdere jaren verdeeld worden. • Efficiencykortingen opgelegd door andere overheden worden opgevangen binnen de nieuwe taak. • Geen extra eigen middelen voor gedecentraliseerde taken. Bestuurlijke Organisatie • Bestuurders zijn niet alleen medeverantwoordelijk voor resultaten, maar ook voor de inzet van financiële middelen en personeel. Gemeentelijke schuldpositie In de vastgestelde begroting 2014 is als uitgangspunt opgenomen dat de ontwikkeling van de gemeentelijke schuldpositie de komende jaren in de gaten wordt gehouden en wordt meegenomen in de afwegingen om wel of niet te investeren. Waar mogelijk zal het college komen met voorstellen ter verbetering van de schuldpositie. 7

2.2 Financieel perspectief 2015 - 2018 Startpunt hiervoor is het financieel perspectief ten tijde van het overdrachtsdocument. Vanuit dit startpunt wordt de financiële positie geactualiseerd met het gesloten coalitieakkoord, de effecten van de meicirculaire en de verwachte besluitvorming over het parkeren. Omdat door de recente ontwikkelingen een begrotingstekort verwacht wordt in 2015 staan op de volgende pagina’s aanvullende ruimte scheppende maatregelen. Daarnaast wordt ook inzicht gegeven in de omvang van de algemene reserve en het aan te houden minimumbedrag als buffer om verwachte of onverwachte financiële nadelen uit risico’s op te vangen. Hierbij wordt ook rekening gehouden met omvang van de decentralisaties van Rijkstaken.

Actualisatie financieel perspectief 2015 - 2018 rekening houdend met actuele financiële ontwikkelingen en (investerings)wensen. Bedragen x € 1.000

2015

Structureel perspectief in het overdrachtsdocument

-2.086

Actuele financiële ontwikkelingen Effect meicirculaire 2014 Structurele effecten eerste rapportage 2014 Structureel invoeren vrij parkeren Wensen Structurele effecten onuitstelbare, onvermijdbare en onvoorziene investeringen Aanpassing camerasysteem raadszaal (meerkosten)

Nieuw perspectief rekening houdend met actuele financiële ontwikkelingen en wensen Bezuinigingen volgens het coalitieakkoord 2014-2018 Nieuw perspectief inclusief bezuinigingen coalitieakkoord

2016

2017

2018

-2.341 -2.539 -2.539¹

-303 -273 -263 -839

-311 -263 -263 -837

-358 -243 -263 -864

-502 -265 -263 -1.030

-98

-107

-106

-105

-9

-9

-9

-9

-107

-116

-115

-114

-3.294 -3.518

-3.683

-3.032 2.502

3.142

3.477

3.477

-530

-152

-41

-206

Waar het coalitieakkoord na de verrekening van de te realiseren bezuinigingen nog ‘vrije’ ruimte liet zien, is deze ‘vrije’ ruimte door de actualisering van het meerjarenperspectief niet meer beschikbaar. Bovenstaande laat zien dat het nodig is om aanvullend te bezuinigen. Daarnaast zijn in het coalitieakkoord nieuwe wensen opgenomen. Deze ¹ De jaarschijf 2018 wordt in de begroting 2015-2018 opgenomen. Bij het opmaken van het overdrachtsdossier was deze jaarschijf niet beschikbaar. Voor het overzicht geldt als uitgangspunt dat de jaarschijf 2018 gelijk is aan 2017. 8

Het is van belang dat men zich realiseert dat door het opmaken van de begroting financiële effecten kunnen ontstaan die het bovenstaande perspectief kunnen beïnvloeden.

nieuwe wensen zijn per programma weergegeven maar gezien het voorstaande zijn deze niet gedekt. Ook hiervoor zal aanvullend bezuinigd moeten worden. Deze extra structurele vrije ruimte kan vrijgemaakt worden door een keuze te maken uit de volgende voorstellen:

Het college komt bij de begrotingsbehandeling met uitgewerkte voorstellen met betrekking tot bovenstaande aanvullende ruimte scheppende maatregelen.   Eenmalig perspectief In de jaarrekening 2013 op pagina 53 is een actueel overzicht gegeven van de stand van de algemene reserve op transactiebasis (dit is rekening houdend met verplichtingen).

Voorgestelde aanvullende ruimte scheppende maatregelen. Bedragen x € 1.000 Bezuiniging op de langdurigheidstoeslag Financieel voordeel invoering werkkostenregeling in 2015 Bezuiniging op Lauwersregeling schoolzwemmen Verhogen van het tarief toeristenbelasting naar € 1,50 per nacht Financieel voordeel begroting 2015 St. Bibliotheken Noordoost Fryslân Financieel voordeel concept begroting 2015 NEF t.o.v. overdrachtsdossier na aftrek nadeel verhoging groentarieven Subsidies aan instellingen jaar lang niet indexeren Onderuitputting leerlingenvervoer Bezuiniging op het budget voor verkeerseducatie Totaalbedrag aanvullende ruimtescheppende maatregelen Nieuw perspectief was : Perspectief na doorvoeren van alle ruimte scheppende maatregelen

2015

2016

2017

2018

65 42

63 42

61 42

61 42

44

44

44

44

106

106

106

106

40

40

40

40

146

89

38

57

15

15

15

15

50 p.m.

50 p.m.

50 p.m.

50 p.m.

508

449

396

415

-530 -22

-152 297

-41 355

-206 209

Bedragen x € 1.000 Geschatte omvang van de begroting incl. decentralisaties (€ 60 miljoen + € 10 miljoen)

bedrag 70.000

Stand algemene reserve op transactiebasis (pagina 53 jaarrekening 2013) Af: effect 1e rapportage 2014 Af : eenmalig effect onuitstelbare, onvermijdbare en onvoorziene investeringen Bij: verschil begrote en werkelijk storting rente per 1-1-2014 en vrijval reserve baggeren ten gunste van de algemene reserve (o.b.v. de jaarrekening 2013) Af: mutaties in de verplichtingen op de algemene reserve Stand algemene reserve op transactiebasis

6.049

Minimum omvang 7% van € 70.000 ‘Overwaarde’ ²

4.900 1.213

-478 -25 74

-48 6.113

² De overwaarde staat bewust tussen aanhalingstekens omdat we verwachten dat de komende jaren een aanspraak op de algemene reserve zal moeten worden gedaan in verband met frictiekosten die samenhangen met het schrappen van taken (bijvoorbeeld: afboeken boekwaardes activa en wachtgelden etc.). Hiervoor is de algemene reserve dan ook zeker voor nodig.

Afhankelijk van de te maken keuzes binnen deze ruimte scheppende maatregelen zijn er mogelijkheden voor nieuwe wensen zoals deze in het coalitieakkoord zijn vermeld. Indien er in 2015 geen ruimte is zal de uitvoering van nieuw beleid worden doorgeschoven. 9

3. Programma’s in één oogopslag Op de volgende bladzijden zijn de doelen en bestuurlijke activiteiten in één schema per programma weergegeven. Hieronder volgen, conform de afspraken van het coalitieakkoord, de programma- en portefeuilleverdeling.

Portefeuilleverdeling Pytsje de Graaf

Portefeuilleverdeling Marga Waanders • • • • • • • • •

• • • • • • • • •

P&O Openbare Orde Veiligheid Acquisitie en relatiebeheer Communicatie Dienstverlening Bedrijfsvoering Bedrijfscontacten ICT

Volkshuisvesting Ruimtelijke ordening Landbouw Toezicht en handhaving Milieu Financiën Grondbedrijf Monumenten Gebiedsontwikkeling centrale as Waddenzee Holwerd aan Zee

• •

• Coördinatie krimp en leefbaarheid • Sport • Wijken- en dorpencoördinatie

Portefeuilleverdeling Sicco Boorsma

Portefeuilleverdeling Albert van der Ploeg • • • • • • • • • • •

Verkeer en vervoer Infra en beheer Afval, riolering en water Jeugdbeleid Onderwijs Kabeltelevisiebedrijf Stuurgroep centrale as Kunst en Cultuur Frysk taalbelied

• • • • • • • • • • •

Dokkum-West Plattelandsprojecten 10

Sociale zaken Werkgelegenheid Economie WMO/AWBZ Welzijn Zorg Dokkum binnenstad Regiomarketing / stadsmarketing Evenementen Súd Ie Coördinatie duurzaamheid

11

Foto: J. Cuperus

12

Programma 1: Bestuurszaken De bestuurlijke opdracht vanuit de strategische agenda is om te investeren in de zelfredzame burger en dat te koppelen aan gelijkwaardig partnerschap met de gemeente. Actief burgerschap met ruimte voor eigen verantwoordelijkheid dus. Daarvoor is zelforganiserend vermogen van de burger nodig en een meer dienende (faciliterende) professionele ondersteuning door de gemeente. Dat is ook een lijn die past bij een samenwerkende gemeente. Bedragen x € 1.000

Rekenkamer Nofa Totaal bezuinigingen programma 1

2015

2016

0 23 23

2017

32 23 55

2018

32 23 55

32 23 55

Toelichting: Rekenkamer Het hebben van een rekenkamer is niet wettelijk verplicht. In het coalitieakkoord is een bezuiniging aangegeven op deze post van € 32.000,vanaf 2016. In 2015 worden de nodige stappen gezet om de rekenkamer op te heffen. Nofa Samenwerken past binnen de strategische agenda. Echter, Nofa is in liquidatie. Tot 2014 verliep het regionale project ‘Vital rural area’ nog via Nofa. Het budget kan vanaf 2014 vervallen.

13

Programma 2: Wonen, Gebiedszaken en Milieu

De gemeente Dongeradeel beschikt over een plezierig, veilig en schoon woon-, werk- en leefklimaat met een evenwichtige woningma

Wat gaan we daarvoor doen? Bestuurlijke activiteiten

Wat willen we bereiken? Subdoelen Doelen

Hoofddoel Hoofddoel

Dokkum is in 2018 de regiostad in Noordoost Fryslân

In 2016 is de haalbaarheid van herontwikkeling Hardraverspark duidelijk

Het college onderzoekt in 2015 de haalbaarheid van herontwikkeling van het Harddraverspark

In 2018 Dokkum heeft voorzieningen die passen bij een regiostad

Het college biedt in deze bestuursperiode ruimte aan ondernemers die initiatieven willen ontplooien in de regiostad

Het platteland is in 2018 vitaal en kenmerkt zich door leefbare dorpen

Voorzieningen zijn in 2018 geclusterd en bereikbaar binnen de gemeente Dongeradeel

In 2018 zijn gebiedsontwikkelingsmogelijkheden voor natuur, landschap en recreatie goed benut

Er is in 2018 een meer toekomst bestendige dorpenstructuur

Het college gaat tijdens deze bestuursperiode in gesprek met de dorpen over een toekomstbestendige dorpenstructuur waarbij zo goed mogelijk gebruik wordt gemaakt van het ANNO ambitieproject ´Regionale afstemming voorzieningen´

Er is in 2018 sprake van een evenwichtige woningmarkt met ruimte voor alle categorieën

In 2018 zijn er voldoende (huur- en koop) woningen. Met extra aandacht voor de doelgroepen: starters, jonge gezinnen met kinderen en ouderen

Het college behoudt en versterkt gedurende deze bestuursperiode in samenspraak met lokale en regionale partners in ANNO de kwaliteit en variatie in natuur en landschap (zie ook programma 5)

14

Het college stimuleert en faciliteert gedurende deze bestuursperiode dat Holwerd zich ontwikkelt als recreatiekern aan de Waddenzee (Holwerd aan Zee – zie ook programma 4)

In 2018 is het aantal zorgwoningen afgestemd op de vraag

In 2016 is er een plan van aanpak voor een evenwichtige woningmarkt met ruimte voor alle categorieën. Hierin is aandacht voor in ieder geval: huurwoningen in de vrije en sociale sector, zorgwoningen en innovatieve woonconcepten en levensloopbestendig bouwen

Het college neemt in 2015 en 2016 het initiatief voor het stimuleren van een startersmarkt binnen de woningmarkt.

In 2018 is de kwaliteit van de ge

In 2018 is de esthetische en karakteristieke kant van de gebouwde omgeving behouden en is waar mogelijk versterkt

Het college komt in 2015 met een voorstel over de borging en versterking van cultureel erfgoed middels de ‘Nije Pleats’ methodiek.

Op 1-1 een p aa deregu regelg vereen van bele progr inc randvoo

Het college wijst beschermingswaardige panden aan in 2016 om initiatiefnemers in staat te stellen om subsidies te verkrijgen.

Het college zet zich t deze bestuursperiode

Programma 2: Wonen, Gebiedszaken en Milieu In dit programma komt de focus te liggen op het behoud en een goede benutting van de fysieke leefomgeving voor inwoners, recreanten en bedrijven. De gemeente handelt daarbij toekomstgericht door in ieder geval de minimale bescherming van de ruimtelijke, historische en natuurlijke waarden te verzekeren en door duurzame energiebronnen toe te passen. Voor een duurzame fysieke leefomgeving is het nodig om samen met de dorpen te herbezinnen op de verdeling van voorzieningen over het platteland. De gemeente wil inwoners waar mogelijk vasthouden en aantrekken. De gemeente stelt zich op als partner, laat meer over aan eigen verantwoordelijkheid van partijen. Samen wordt gewerkt aan een plezierig, veilig en schoon woon-, werk- en leefklimaat. Daarvoor zal de ‘Nije Pleats’ methodiek zo breed mogelijk worden toegepast. Deze methodiek bevordert dat initiatieven vanuit de ondernemers maar ook inwoners actief en constructief ondersteund worden door de gemeente. Bezuinigingstaakstelling coalitieakkoord: Bedragen x € 1.000

2015

Integrale gebiedsontwikkeling Totaal bezuinigingen programma 2

2016 0 0

2017 10 10

2018 10 10

10 10

Toelichting: Het budget voor integrale gebiedsontwikkeling zou vanaf 2016 kunnen worden geschrapt. Nieuwe wensen volgens coalitieakkoord (nog niet financieel gedekt) Bedragen x € 1.000 Stimuleren startersmarkt woningmarkt Sessies samenwerking met bevolking Energienota Totaal nieuwe wensen programma 2 15

2015

2016

2017

2018

25

25

0

0

25

25

0

0

0 50

100 150

100 100

100 100

16

Programma 3: Infrastructuur

De bezuinigingen zoals die in het coalitieakkoord zijn verwerkt, hebben met name betrekking op het verlagen van de kwaliteit en amper op het verminderen van het areaal. Het areaal en het aantal voorzieningen worden in stand gehouden met uitzondering van de begraafplaatsen.

Dit programma beschrijft de inzet en de uitvoering van de opgave ’openbare ruimte op orde‘ toegepast op het hele grondgebied van de gemeente. Het gaat over duurzaamheid, over de kapitaalgoederen van de gemeenschap (publiek bezit) en de rolverdeling tussen overheid, andere overheden, maatschappelijke organisaties en burgers over het investeren daarin en het beheren daarvan. De inzet van de gemeente tot verbetering van de infrastructuur in Noordoost Fryslân is van strategische betekenis voor de gemeente. De komst van de Centrale As als een gezamenlijke inspanning van de regio en de provincie Fryslân is daarvan een belangrijke uitkomst. De inzet gaat de komende jaren verder.

De bezuinigingsvoorstellen in het overdrachtsdossier zijn gebaseerd op de begroting van 2014 en niet op de financiële uitwerking zoals die in BOR-D is opgenomen. Met BOR-D wordt voorgesteld om budgetten te ontschotten, reserves in te zetten, voorzieningen in te stellen en de vervanging te regelen voor de komende tien jaar. Dit resulteert in een totaal andere financiële opzet. Het doorvertalen van de bezuinigingen in BOR-D levert daarom een ander financieel perspectief op. Door de beheerkwaliteit in BOR-D naar kwaliteitsniveau laag te brengen, levert dit voldoende besparing op voor 2015, maar niet voor de daaropvolgende jaren. Om de bezuiniging voor 2016 en verder in te kunnen vullen, zal er ook bezuinigd moeten worden op areaal en voorzieningen. Voorstellen voor deze bezuinigingen zullen gedaan worden in BOR-D.

Overige aspecten in programma 3: In het coalitieakkoord zijn geen doelen opgenomen over onder andere afval, verkeer en vervoer en riolering. Uiteraard zullen deze aspecten wel in de programmabegroting worden opgenomen.

Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing wordt weer 100% kostendekkend gemaakt door de tarieven voor beide categorieën eenpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens evenredig te verhogen. Hierdoor kunnen de lokale lasten uitstijgen boven het provinciaal gemiddelde.

Bezuinigingstaakstelling coalitieakkoord: Bedragen x € 1.000 Wegenonderhoud (18%) Kaartbeheer Waterwegen Groenbeheer Beheer gebouwen Begraafplaatsen afstoten Afvalstoffenheffing Totaal bezuinigingen programma 3

2015

2016 331 0 19 170 112 21 186 839

603 0 19 170 112 104 186 1.194

2017 603 27 19 170 112 209 186 1.326

2018 603 27 19 170 112 209 186 1.326

Toelichting: Kapitaalgoederen (wegen, kaartbeheer, water, groen, gebouwen en begraafplaatsen) In het coalitieakkoord is voor de kapitaalgoederen een bezuiniging aangegeven van € 650.000 in 2015 tot € 1.100.000 in 2017. Deze bezuiniging richt zich op de gehele scope van het kapitaalgoederenbeheer. 17

18

Programma 4: Economie & Maatschappij Centrale keuze voor de toekomst is dat inwoners ervoor zorgen dat ze minder afhankelijk worden van derden (bijvoorbeeld van een uitkering) en dat het opleidingsniveau omhoog moet. De overheid zorgt voor begeleiding naar werk en er moeten banen worden gecreëerd in de particuliere sector voor de doelgroepen die met name door de gemeente van een inkomen worden voorzien (bijstandsgerechtigden en burgers in de sociale werkvoorziening). De economische opgave ligt vooral in de ontwikkeling van Dokkum als regionaal centrum met goede werkgelegenheid in de hele regio.

Bezuiniging op het re-integratie budget De wet inburgering is gewijzigd en dit houdt in dat nieuwe statushouders/ vluchtelingen zelf verantwoordelijk zijn voor hun inburgering en de financiering daarvan. De gemeente is nu nog verantwoordelijk voor de lopende trajecten, maar deze worden in 2015 afgerond. Dit levert een besparing op van € 20.000 structureel vanaf het jaar 2015. Bezuiniging op de WSW en NEF Door zowel kritisch te sturen op het verbeteren van het resultaat uit de bedrijfsvoering van NEF als op te bereiken synergievoordelen binnen het sociale domein kan de gemeentelijke bijdrage aan het tekort van NEF de komende jaren in belangrijke mate dalen. De bezuinigingstaakstelling bedraagt respectievelijk € 419.000, € 447.000 en € 420.000 in de jaren 2015, 2016 en 2017. • Een deel van deze taakstelling is al verwerkt in de begroting 2014-2017 van NEF en wordt gerealiseerd doordat NEF vanaf dit jaar de re-integratietaken voor de gemeente uitvoert en daarvoor gebruik maakt van het gemeentelijke re-integratiebudget. • Het resterende deel van de taakstelling (€ 100.000 in 2015 oplopend tot € 150.000 in 2016 en € 200.000 in 2017) moet worden gerealiseerd door het bereiken van onder andere aanvullende synergievoordelen als gevolg van het samenvoegen van de re-integratietaken en door het harmoniseren van de inleentarieven bij de gemeenten.

Bezuinigingstaakstelling coalitieakkoord: Bedragen x € 1.000 ANNO budget Re-integratie budget WSW/NEF WWB Toeristenbelasting Totaal bezuinigingen programma 4

2015 675 20 419 250 26 1.390

2016 640 20 447 250 26 1.383

2017 620 20 402 250 26 1.318

2018 480 20 402 250 26 1.178

Toelichting: Bezuiniging op het Anno budget Op dit moment is in de gemeentebegroting een structureel bedrag van € 700.000 gereserveerd voor uitvoering van structuurversterkende projecten in ANNO. Een deel van dit bedrag is gereserveerd voor Regiomarketing en het project Súd Ie/Wetterfront Dokkum. De taakstellende bezuiniging van respectievelijk € 675.000, € 640.000 en € 620.000 wordt voor een deel gerealiseerd door onderuitputting op kapitaallasten door de gefaseerde uitvoering van het project Súd Ie/Wetterfront Dokkum en voor het andere deel door geen nieuwe verplichtingen aan te gaan ten laste van het totaalbudget. Vanaf 2018 is de bezuiniging € 480.000 doordat de uitvoering van de Súd Ie dan in gebruik is genomen en ook de afschrijving vanaf dan start.

Bezuiniging op de WWB De stijging van het aantal bijstandsgerechtigden in onze gemeente vlakt enigszins af en dat is reden om de buffer die we aanhouden voor de BUIG te verkleinen. Van belang daarbij is wel wat de concrete resultaten zijn van het met ingang van 2015 in te voeren nieuwe verdeelmodel voor onze gemeente. Wij stellen voor voorlopig uit te gaan van een buffer van 5% van het eigen risico en daarbij een bedrag van € 9 miljoen als basis te nemen. Dit heeft als consequentie dat we structureel een bedrag van € 450.000 reserveren als buffer voor overschrijding van het budget en dat in de begroting in de jaren 2015-2017 een bedrag van € 250.000 vrijvalt.

19

Verhoging van de toeristenbelasting Het huidige tarief voor de toeristenbelasting bedraagt € 1 per persoon per overnachting. Door dit tarief met 10% te verhogen met ingang van het jaar 2015 wordt een extra opbrengst gegenereerd van € 26.000. Nieuwe wensen volgens coalitieakkoord (nog niet financieel gedekt) Bedragen x € 1.000 Uitvoeringsplan recreatie en toerisme en Holwerd aan Zee Versterking startersbeleid en accounthouderschap (1 fte) Totaal uitzettingen programma 4

2015

2016

2017

2018

75

150

250

250

60

60

60

60

135

210

310

310

20

21

Foto: J. Cuperus

Onderwerp: Onderwijs, Sport, Kunst en Cultuur Zelfredzame en samenredzame burgers die meedoen in de samenleving

Wat gaan we daarvoor doen? Subdoelen Doelen

Hoofddoel

Alle inwoners in onze gemeente krijgen de kans om een optimale schoolloopbaan te doorlopen, hun talenten te ontwikkelen om te kunnen meedoen in de maatschappij.

In 2017 is er samenwerking tussen gemeente en scholen gericht op het streven om de helft van alle basisscholen drietalig, alle peuterspeelzalen tweetalig en mediatheken toegerust op meertaligheid te laten zijn.

Wat willen we bereiken? Activiteiten

Het college komt in 2016 met een plan van aanpak voor uitbreiding drietalige scholen, tweetalige peuterspeelzalen en op meertaligheid toegeruste mediatheken

Scholen werken meer samen, inhoudelijk en op het terrein van onderwijshuisvesting gedurende deze bestuursperiode

Het opleidingsniveau is verbeterd richting het landelijk gemiddelde in 2018

Het college stimuleert en monitort tijdens deze bestuursperiode het aanbod van voorschoolse educatie aan alle doelgroepkinderen van 2,5 tot 4 jaar.

Het college stimuleert en monitort tijdens deze bestuursperiode de voortgang van een doorgaande lijn van zorg en aanbod in voor- en vroegschoolse educatie

Het college geeft tijdens deze bestuursperiode uitvoering aan het onderwijskansenbeleid

Betrokken burgers, die door het deeln ver

De sociale samenhang tussen burgers is in 2018 versterkt

Het college komt in 2014 met een integraal huisvestingsplan onderwijs

Het college stimuleert tijdens de gehele bestuursperiode structureel overleg tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven om de aansluiting te verbeteren (zie ook programma 4)

22

Het college maakt in 2017 een plan van aanpak om initiatieven op het gebied van sport, kunst en cultuur te stimuleren die de sociale samenhang bevorderen

Het college komt in 2017 met een plan van aanpak voor clustering voorzieningen (sport, zorg, recreatie en onderwijs) met ANNOTransitieatlas als basis (zie ook programma 2).

In 2018 is er meer burgerparticipatie en minder gemeentelijke bemoeienis

Het college komt in 2016 met een voorstel om wijkgerichter te gaan werken waarbij een hogere trede van participatie wordt nagestreefd bij het beheer van eigen leefomgeving en voorzieningen. Bewoners krijgen meer verantwoordelijkheid en initiatieven kunnen worden ondersteund met een uitvoeringsbudget gebaseerd op goede ervaringen elders.

v e

Het c stim het a v cul prod me door bev tijde bes pe

Het me inste

nemen aan sport, kunst en cultuur een sterke sociale rbondenheid voelen

Talentontwikkeling in combinatie met het onderwijs door deelname aan sport, kunstzinnige en culturele activiteiten

Meer bewustwording van de eigen taalen streekcultuur in 2018

college muleert aanbod van lturele ducties et en r eigen volking ens de stuurseriode

Het college schrijft een plan van aanpak in 2016 voor het behoud en versterken van het culturele erfgoed Het college stimuleert tijdens de bestuursperiode het taalgebruik Nederlands en Frysk

Op 1-1-2015 is er een plan van aanpak deregulering van regelgeving en vereenvoudiging van beleid (zie ook programma 6 inclusief randvoorwaarden) e

t college komt in de 1 helft van 2016 et een cultuurnota als basis voor het ellen van een cultuurfonds met ingang van het begrotingsjaar 2017

Het college maakt een plan van aanpak in 2017 voor de deelname aan sport- en cultuur bij kinderen en jongeren o.a. door naschoolse activiteiten Het college gaat vanaf 2015 overleg met onderwijsaanbieders over de inbedding in het onderwijs aanbod van sport, kunst en cultuur

Het college neemt taalgebruik Nederlands en Frysk per 1-1-2016 op als subsidievoorwaarde in de ASV

23

Onderwerp: Maatschappelijke zorg en zorg voor jeugd

Wat gaan we daarvoor doen? Activiteiten

Wat willen we bereiken? Subdoelen Doelen

Hoofddoel Hoofddoel

Ontwikkelopgaven:

Zelfredzame en samenredzame burgers die meedoen in de samenleving Inwoners zijn in staat hun problemen zelf op te lossen en deel te nemen in de samenleving

Meer maatschappelijke participatie van inwoners in 2018

Het college zet gedurende deze bestuursperiode in op het versterken van sociale structuren in dorpen en wijken d.m.v. het gebiedsteam

In 2018 is de toegang tot ondersteuning en zorg laagdrempeliger

Het college komt tot uitvoering in deze bestuursperiode van het plan voor een gebiedsgerichte aanpak in het sociale domein, waarin maatschappelijke organisaties, vindplaatsen/ voorliggend veld en specialistische organisaties samenwerken

In 2018 bepalen de ondersteuningsbehoefte en mate van zelfredzaamheid in grote mate het ondersteuningsaanbod

Het college bevordert in deze bestuursperiode de inzet van eigen netwerken/omgeving

Het college bevordert in 2015 de scholing en coaching van professionals in de gekantelde en integrale manier van werken

In 2017 is er meer integrale zorgaanpak, gericht op het huishouden en de sociale omgeving

Het college regisseert deze bestuursperiode de ontwikkeling van een goed functionerende netwerksamenwerking op het gebied van jeugd, zorg, wonen, welzijn en inkomen

Het college komt in 2016 met een voorstel tot het instellen van een jongerenfonds

Omgeving op orde

Zelfredzame inwoner

Regiostad Dokkum

Verbonden dorpen

24

Transitieopgaven:

Duurzaam veranderen

Gelijkwaardig

Programma 5: Demografie en Leefbaarheid Bezuinigingstaakstelling coalitieakkoord: Er staan in het coalitieakkoord geen bezuinigingsvoorstellen voor dit onderwerp opgenomen.

Dit programma gaat over het meedoen van iedereen in de samenleving, zowel zelf als samen. Dit kan gerealiseerd worden door aan de slag te gaan met de onderwerpen: onderwijs en onderwijshuisvesting, sport, kunst en cultuur, accommodaties, jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning en het Fryske taalbeleid. Het maximaal ontwikkelen van de persoonlijke talenten staat daarin centraal. Zelfredzaamheid en sociale verbondenheid zijn alleen mogelijk door intensieve samenwerking met de hele regio en verantwoordelijke partners.

25

Bron: Centrum voor Jeugd en Gezin

26

Programma 6: Dienstverlening en Bedrijfsvoering

Ter illustratie: de huidige totale personeelskosten voor toezicht en handhaving (exclusief ingehuurd personeel) op dit moment bedragen € 383.700 (3,6 fte, verdeeld over 12 personen, toezicht en handhaving gebaseerd op een gemiddeld uurtarief van €76,74 vanuit de begroting 2014). Dit betreft toezicht en handhaving op de onderwerpen parkeren, Wet Milieubeheer, bouwregelgeving, welstandstoezicht en WABO.

Dit programma gaat over de ondersteunende en dienstverlenende functies van de gemeentelijke organisatie. Vanuit dit programma wordt de gemeentelijke (interne) organisatie integraal ondersteund bij het aannemen van een andere rol. In de andere programma’s wordt deze wijziging in rolneming ook aangestipt waarbij het gaat over een specifiek onderdeel of onderwerp. In dit programma wordt gezorgd voor een organisatiebrede ondersteuning en afstemming.

Nieuwe wensen volgens coalitieakkoord (nog niet financieel gedekt) Bedragen x € 1.000

Bezuinigingstaakstelling coalitieakkoord: Bedragen x € 1.000 Formatiereductie Totaal bezuinigingen programma 6

2015

2016 250 250

2017 500 500

750 750

2018

Scholingsprogramma organisatie Totaal uitzettingen programma 6

750 750

2015

2016

2017

2018

Pm

Pm

Pm

Pm

Pm

Pm

Pm

Pm

In het coalitieakkoord staat: ‘Het college biedt voor 1 januari 2015 de raad een plan aan tot vereenvoudiging van de beleidscyclus op de daarvoor in aanmerking komende beleidsterreinen, vereenvoudiging van regelgeving (waar mogelijk schrappen van regels) en vereenvoudiging van toezicht en handhaving.’ Dit plan is op de vorige pagina opgenomen als bestuurlijke activiteit met daarbij een aantal randvoorwaarden vanuit het coalitieakkoord. Als extra opdracht volgt daarbij vanuit het coalitieakkoord het volgende: ‘Dat plan bevat voorstellen tot een bezuiniging op de formatie van € 500.000 structureel en geeft aan welke activiteiten en de daarvoor besteedbare formatie-uren worden geschrapt. Bij realisatie van de bezuiniging wordt dit bedrag evenredig verhoogd met 30% op ondersteunende functies.’ Door deze formulering in het coalitieakkoord wordt de indruk gewerkt dat door vereenvoudiging van processen, deregulering en vereenvoudiging van toezicht en handhaving de gestelde bezuiniging gerealiseerd kan worden. Het college zet zich hier voor in maar merkt hierbij wel op dat vereenvoudiging van beleid, toezicht en handhaving en deregulering van regels niet voldoende inspanning is om het beoogde resultaat te bereiken. Hiervoor is het nodig dat er, naast bovengenoemde aspecten, keuzes gemaakt worden en dat er daadwerkelijk taken en bijbehorende formatie geschrapt worden. 27

Foto: J. Cuperus

4. Planning

De derde paragraaf geeft activiteiten weer die weliswaar in het coalitieakkoord genoemd staan maar die niet van zodanige strategische aard zijn dat ze opgenomen zijn in de “programma's in één oogopslag”, deze activiteiten krijgen wel een plaats in de programmabegroting.

In dit hoofdstuk wordt de planning van de activiteiten vanuit het collegeprogramma weergegeven. In de eerste paragraaf staan een aantal belangrijke onderwerpen die in een tijdsplanning zijn gezet (jaar en kwartaal). In de tweede paragraaf staan de doorlopende activiteiten weergegeven. Hieraan geeft het college tijdens de bestuursperiode voortdurend aandacht.

1e kwartaal 2014

2015

•

• •

2016

•

2017

•

2018

2e kwartaal

Voorbereiden nieuwe prestatie- gerichte planning & control cyclus • in 2015 (1) Het college bevordert in 2015 de scholing en coaching van professionals • in de gekantelde en integrale manier van werken (5) •

• • •

Integraal proces voorstel over participatie/andere rol / zelfredzaamheid burgers onder coördinatie van programma 4 met input van 3, 5 en 6 met deze onderdelen: • ∆ Ontwikkelen plan om te komen tot een andere rolneming bij het • gebruik en beheer inclusief samenwerkingsvormen (3) • ∆ Voorstel om wijkgerichter te gaan werken waarbij een hogere trede van participatie wordt nagestreefd (3+5) ∆ Plan van aanpak over meer zelfverantwoor-delijkheid ondernemers/ inwoners over naleving regels. (2+4) ∆ Concept dienstverlening met aandacht voor de medewerkers die actief burgerschap ondersteunen (6) Opstellen plan van aanpak voor bundeling en clustering van voorzieningen (sport, recreatie, zorg & onderwijs) met input van procesvoorstel voorzieningen & procesvoorstel rolneming (5)

College vraagt ondernemers een plan te schrijven voor de zondagopenstelling (gerealiseerd 15-6-2014)

Voorstel maken over borging en versterking van cultureel erfgoed middels ‘Nije Pleats’ methodiek (2) Plan van aanpak over meer interactie tussen raadsleden burgers en lokale netwerken (1) Procesvoorstel voorzieningen onder coördinatie van programma 2 met input van 3 met de volgende onderdelen: ∆ Onderzoeken haalbaarheid Harddraverspark (2) ∆ Het college komt met voorstellen om te komen tot een andere inrichting openbare ruimte (3) Het college besluit tot 1 accounthouder/ aanjager voor ondernemers vanaf 2015 (4) Het college actualiseert in samenspraak met de regio de ANNO in 2015 (4) Het college wijst beschermingswaardige panden aan om initiatiefnemers in staat te stellen om subsidie te verkrijgen. (2) Opstellen plan van aanpak voor behoud en versterking van cultureel erfgoed (5) Totstandkoming van een cultuurnota als basis voor het instellen van een cultuurfonds (5) Plan van aanpak voor uitbreiding drietalige scholen, tweetalige peuterspeelzalen en op meertaligheid toegeruste mediatheken (5)

3e kwartaal

4e kwartaal

•

• • •

•

Opstellen politiek jaarprogramma welke wordt gekoppeld aan de programmabegroting 2015 voor oktober 2014 (1) Verhogen toeristenbelasting met 10% met ingang van 2015 (4)

•

•

Het college neemt taalgebruik Nederlands en Frysk per 1-1-2016 op als subsidievoorwaarde in de ASV (5)

•

• •

Voorstel meer werk in eigen organisatie voor WSW-er (4) Het college komt in 2015 met een voorstel tot het instellen van een jongerenfonds (5)

•

•

Plan van aanpak om initiatieven op gebied van sport, kunst en cultuur te stimuleren en faciliteren (5) Plan van aanpak promotie van sport en cultuur kinderen & jongeren (5)

•

•

•

•

Vaststellen IHP door de gemeenteraad in 2014 (5) Evaluatie aanbestedingsbeleid met mogelijkheden voor lokale ondernemers in 2014 (4+6) Afspraken maken met raad over beheerkwaliteit en het benodigde budget waarbij gebiedsdifferentiatie wordt toegepast (3) Procesvoorstel deregulering onder coördinatie van programma 6 met input van alle overige programma’s: ∆ Op 1-1-2015 is er een plan van aanpak deregulering van regelgeving en vereenvoudiging van beleid (6) Het college gaat vanaf 2015 overleg met onderwijsaanbieders over de inbedding in het onderwijs aanbod van sport, kunst en cultuur (5) Het college onderzoekt in 2015 met externe partijen mogelijkheden voor opleidingstrajecten en vrijwilligerswerk voor jongeren met een uitkering (5)

Plan van aanpak voor een evenwichtige woningmarkt met ruimte voor alle categorieën (2) Het college vertaalt het bestaande uitvoeringsplan in speerpunten en activiteiten (Holwerd aan Zee) (4)

College komt met energienota over schone energiebronnen en stimuleren duurzaamheid (2)

4.1 Doorlopende acties tijdens deze bestuursperiode Het bestuur: • zet zich tijdens deze bestuursperiode in om tot een bestuurlijke fusie te komen (1) • werkt aan de doorontwikkeling van de strategische visie (1)

• •

Het college: • neemt besluiten die passen binnen het collegeprogramma (1) • gaat in gesprek met de dorpen over een toekomstbestendige dorpenstructuur waarbij zo goed mogelijk gebruik wordt gemaakt van het ANNO ambitieproject ´Regionale afstemming voorzieningen´ (2) • voert het plan van aanpak Súd Ie en Wetterfront Dokkum uit in 2014-2018 (2) • behoudt en versterkt in samenspraak met lokale en regionale partners in ANNO de kwaliteit en variatie in natuur en landschap (2) • biedt ruimte aan ondernemers die initiatieven willen ontplooien in de regiostad (2) • stimuleert en faciliteert dat Holwerd zich ontwikkelt als recreatiekern aan de Waddenzee (Holwerd aan Zee) (2 en 4) • gaat de dialoog aan met inwoners en bedrijven bij grootschalige wijziging in de inrichting en beheer van de openbare ruimte (3) • zet zich actief in om alle gebieden digitaal te ontsluiten (3) • initieert structureel overleg tussen werkgevers en onderwijs (4) • zet zich in om te komen tot de realisatieovereenkomst van de tweede fase Súd Ie (4) • initieert structureel overleg tussen werkgevers en onderwijs (4) • stimuleert structureel overleg tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven om de aansluiting te verbeteren (5) • stimuleert het taalgebruik Nederlands en Frysk (5) • stimuleert het aanbod van culturele producties met en door eigen bevolking (5) • zet in op het versterken van sociale structuren in dorpen en wijken d.m.v. het gebiedsteam (5) • komt tot uitvoering van het plan voor een gebiedsgerichte aanpak in het sociale domein, waarin maatschappelijke organisaties, vindplaatsen/ voorliggend veld en specialistische organisaties samenwerken (5) • bevordert de inzet van eigen netwerken/omgeving (5) • regisseert de ontwikkeling van een goed functionerende

•

netwerksamenwerking op het gebied van jeugd, zorg, wonen, welzijn en inkomen (5) stimuleert en monitort het aanbod van voorschoolse educatie aan alle doelgroep kinderen van 2,5 tot 4 jaar (5) stimuleert en monitort de voortgang van een doorgaande lijn van zorg en aanbod in voor- en vroegschoolse educatie (5) zet zich actief in voor een bedrijfsvoering die: ∆ Meer doet met minder geld ∆ Past bij de behoefte van de organisatie dit met inachtneming van de nieuwe planning & control cyclus en de ambtelijke fusie (6)

4.2 Activiteiten die terugkomen in de programmabegroting • Stappen zetten om rekenkamer op te heffen in 2015 (1) • Jaarlijks overleg tussen college en dorpen over de spreiding en deling van voorzieningen (2) • Uitvoeren plan van aanpak Súd Ie en Wetterfront Dokkum in 2014 – 2018 (2) • Jaarlijks herijken afspraken Thús Wonen (2) • Continue uitvoeren plan van aanpak ‘Dongeradeel hat enerzjy’ (2) • Afronden wet inburgering bij lopende trajecten (4) • Versterking van het startersbeleid, acquisitie en promotie (4) • Er worden meer leerwerkbanen gecreëerd voor het opleiden van leerlingen bij regionale bedrijven in de periode 2015 tot 2018 (4) • Uitvoeren van het project binnenstadsmanagement tot en met 2017(4) • Aanleggen van een register van lokale aanbieders (aanbestedingspartners) (4) • Opstellen van een aanbestedingsagenda voor lokale aanbieders (4) • Verruiming van de mogelijkheden voor werk bij aan de gemeente gelieerde instellingen (4) • Bij aanbesteding wordt social return toegepast (4) • Werkzoekenden worden geactiveerd en geschoold (4) • We leveren een significante bijdrage aan de uitstroom naar de arbeidsmarkt (4) • Vrijwilligerswerk bevorderen (in het bijzonder in relatie tot mantelzorg) (4) • Beleid ontwikkelen voor het leveren van een tegenprestatie voor de WWB (4) • Uitvoeren van de wettelijke taken op het gebied van decentralisaties met ingang van 1-1-2015 (5) 30

5. De mienskip hat romte krigen • • • • • • • • • • • • • • • •

Het college geeft uitvoering aan het onderwijskansenbeleid (5) Het college evalueert in 2015 de huidige mantelzorgondersteuning en komt met een plan voor het versterken daarvan (2015-2018) (5) Het college komt met een plan om vrijwilligersondersteuning te versterken en potentiële vrijwilligers te activeren (2015-2018) (5) Het college stimuleert organisaties en samenleving om inwoners zoveel mogelijk in de eigen omgeving deel te laten nemen aan activiteiten (inclusieve samenleving (2015-2018) (5) Het college regisseert, stimuleert en faciliteert de doorontwikkeling van het gebiedsteam tot een integrale en laagdrempelige toegang voor ondersteuning en zorg (2015-2018) (5) Het college voert een communicatieplan over eigen verantwoordelijkheid van inwoners, de preventieve voorzieningen en de toegang tot ondersteuning (2015-2018) (5) Het college voert regie in het realiseren van voldoende geschikte woningen in relatie tot de zorgvraag van onze inwoners door realisatie van het uitvoeringsprogramma wonen, zorg en welzijn tot 2018 (5) Het college stelt gebiedsprofielen op voor het bepalen van de ondersteuningsbehoefte in de wijken en dorpen (2015-2016) (5) Het college bepaalt de gebiedsgebonden populatiebekostiging op basis van de gebiedsprofielen (2016-2018) (5) Het college komt met een plan voor het monitoren en sturen op resultaten van de ondersteuning en zorg (2015) (5) Het college bevordert de samenwerking tussen 1e lijn organisaties en specialistische hulp (2015-2018) (5) Het college bevordert de ontwikkeling van een samenhangend en effectief ondersteuningsaanbod (2015-2018) (5) Het college bevordert het werken volgens het principe ‘één huishouden één plan één regisseur’ (2015-2018) (5) Het college geeft uitvoering aan het gezondheidsbeleid (2015-2018) (5) Het college komt met een plan voor de uitvoering van de Regiovisie over een geïntegreerde aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK) (2015) (5) Het college komt met een plan voor preventief (jeugd)beleid gericht op: versterken eigen kracht burgers/opvoedkracht ouders, vroegtijdige signalering, integrale vroeghulp en inzet specialisten aan de voorkant (2015) (5)

In 2013 vertrok Siebe uit zijn vertrouwde Dongeradeel. Vier jaar later, in de zomer van 2017, komt hij voor een vakantie terug. Tijdens de voorbereidingen thuis ziet hij op de gemeentelijke app dat er al een aantal jaren gewerkt wordt met een helder collegeprogramma met een programmabegroting op hoofdlijnen. Samen met de ‘mienskip’ en verbonden partners is een netwerksamenleving ontstaan. Het is er plezierig, veilig en schoon wonen, werken en leven! Siebe merkt dat het als recreant goed toeven is in Dongeradeel. De gemeente is zowel digitaal als over de weg goed bereikbaar. Dokkum bruist als regiostad, maar voelt toch veilig en vertrouwd. Siebe ziet de unieke kwaliteiten van de openbare ruimte terug, die doelmatig wordt beheerd. Als hij in Dokkum met een aantal mensen praat, hoort hij dat ondernemen echt gemakkelijker is geworden. Ondanks krappe tijden heeft de gemeente gewerkt aan het bevorderen van de economische ontwikkeling, de werkgelegenheid en de participatie van haar eigen inwoners. De burgers van Dongeradeel voelen zich meer en meer zelf- én samenredzaam. Zittend op een gezellig terras aan het water, hoort Siebe dat de gemeente samen met de buurgemeenten Dantumadiel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. één ambtelijke organisatie is geworden. In 2018 zullen zelfs de besturen zijn samengevoegd. Voorafgaand aan de ambtelijke fusie heeft Dongeradeel flink ingezet op een externe en interne dienstverlening die zo goed mogelijk aansluit bij de behoeften van de samenleving. Ook is de planning en controlcyclus verder door ontwikkeld. Zo is het voor bestuur en inwoners steeds duidelijker wat de gemeente wil bereiken en hoe dat gebeurt. Na een plezierige week keert Siebe terug naar zijn woonplaats, hij kijkt tevreden terug op zijn vakantie in Dongeradeel. Siebe heeft er het volle vertrouwen in, zijn oude Dongeradeel wordt door ‘mear romte oan de mienskip’ steeds sterker! 31

32