Collegeprogramma

Collegeprogramma 2014 - 2018

College van burgemeester en wethouders Gemeente Korendijk

Collegeprogramma 2014 – 2018

Inhoud

Korendijk, Sociaal, Realistisch en met overtuiging ......... 2 Toelichting op ons programma ...................................... 3 1.

Burgerparticipatie....................................... 3

2.

Wonen en leefomgeving ............................ 5

3.

Samenwerking binnen de Hoeksche Waard7

4.

Sociaal domein ........................................... 9

5.

Verkeer en vervoer ................................... 13

6.

Openbare ruimte ...................................... 15

7.

Ondernemen in Korendijk ........................ 18

8.

Recreatie en toerisme .............................. 21

9.

Milieu, natuur en duurzaamheid .............. 23

10.

Financiën .................................................. 26

Datum, 7 oktober 2014

1


Korendijk, Sociaal, Realistisch en met overtuiging “Sociaal, Realistisch en met Overtuiging” is het motto waarmee het nieuwe college van Korendijk aan het werk gaat. Het collegeprogramma voor Korendijk omschrijft richting en uitgangspunten voor het beleid van de van de komende bestuursperiode. De kern van dit programma is dat Korendijk de komende vier jaar sociaal, realistisch en met overtuiging bestuurd zal worden. De komende periode zal zich kenmerken door het decentralisatieproces dat de verantwoordelijkheid voor zorgtaken overbrengt van het Rijk naar de gemeenten. Deze transitie gaat gepaard met opgelegde budgetkortingen. Samen met de transitie zal er daarom ook een transformatie van taken moeten plaatsvinden om eenzelfde kwaliteit te waarborgen met minder geld. Het gemeentebestuur staat voor de grote uitdaging om de uitvoeringstaken op het sociaal domein, gegeven deze randvoorwaarden, optimaal in te richten en passend te maken bij het karakter van Korendijk. De gemeenteraad moet er daarbij in zijn rol als volksvertegenwoordiger op toezien dat de participatie van de Korendijkse inwoners in het proces is gewaarborgd. Wij denken dat de succesfactor voor de komende periode gelegen zal zijn in een veranderende rol van het gemeentebestuur ten opzichte van haar inwoners en ondernemers. Van een regisserende overheid zal zij steeds meer een faciliterende partner worden. Daarom zoekt het college de samenwerking met inwoners en bedrijfsleven om samen de opgaven die op ons af komen aan te pakken. Dat betekent enerzijds een beroep doen op het zelf organiserend vermogen van Korendijk en anderzijds meer ruimte bieden voor initiatieven die daaruit voortkomen. Uiteraard zonder daarbij de eigen verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen.


2


Toelichting op ons programma 1. Burgerparticipatie Wat willen we bereiken? De inwoners van Korendijk moeten weten dat de gemeente er voor hen is. De gemeenteraad fungeert hierbij als volksvertegenwoordiging. De mensen uit de gemeentelijke (ambtelijke)organisatie zullen de burgers ondersteunen waar nodig. Vanuit de samenleving wordt aangegeven wat er nodig is om onze dorpen prettig en leefbaar te houden. Wij stellen regels op om de gemeentelijke taken uit te voeren. Maar we mogen de initiatieven van burgers en ondernemers niet bij voorbaat beperken of uitsluiten. Verder gaan we actief contact zoeken en onderhouden met burgers, bedrijven en instellingen om zo goed aanspreekbaar te zijn op nieuwe initiatieven en mogelijke knelpunten. Wij willen op deze manier de rol van de gemeente veranderen, van regisserend in bestuur naar faciliterend aan burgers. Ons streven daarbij is dat oplossingen die kostenbesparend en maatwerk zijn, de algemene regelingen kunnen vervangen. Speerpunten:     

Het bevorderen van het ontstaan van dorpsraden. Het erkennen van deze dorpsraden. Het ontwikkelen van een volwaardige relatie met deze dorpsraden. Het openstaan voor spontane burgerinitiatieven. Het bezoeken van bedrijven binnen de gemeente.

Wat gaan we daarvoor doen? Contacten leggen met samenleving ten aanzien van initiatieven en knelpunten We gaan dorpsraden faciliteren. De dorpsraden zullen wij gebruiken als aanspreekpunt en betrekken bij raadpleging en afstemming. Via de dorpsraden zullen wij een oproep doen om een commissie burgerinitiatieven in het leven te roepen. Verder zullen wij als college van burgemeester en wethouders bedrijfsbezoeken afleggen. Oprichting commissie burgerinitiatieven De commissie burgerinitiatieven wordt een onderdeel van de dorpsraden. De samenstelling van deze commissie wordt verzorgd door de dorpsraden. De dorpsraden ondernemen hier actie op. De gemeente zegt toe dat met een positieve basishouding op de voorstellen zal worden gereageerd. De commissie kan een beroep doen op de ambtelijke organisatie voor het verkrijgen van informatie. Ook zal door een medewerker een oplegnotitie geschreven worden voor de opgeleverde adviezen.


3

Collegeprogramma 2014 – 2018 Faciliteren Wmo adviesraad Er staat veel te gebeuren binnen het Sociaal Domein en wij vinden het belangrijk dat cliënten en hun vertegenwoordigers op een goede manier betrokken worden bij de totstandkoming van beleid. Het college hoopt daarom dat zich snel nieuwe kandidaten aanmelden voor de Wmo adviesraad. Omdat wij binnen het Sociaal Domein samenwerken met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard staan wij positief tegenover de oprichting van een eventuele regionale Wmo adviesraad. Het college zal zich ervoor inspannen dat ieder hierin, lokaal en regionaal, de passende rol zal gaan vervullen. Planning en middelen Activiteit Contacten leggen met de samenleving – dorpsraden

Contacten leggen met de samenleving – bedrijfsbezoeken Oprichten commissie Burgerinitiatieven Faciliteren Wmo adviesraad

Bestuurlijk verantwoordelijk Burgemeester S. Stoop

Start activiteit 2014

Afronden activiteit 2016

Middelen

Wethouder P. Boogaard

2014

Geen

€ 5.000 per jaar opgenomen in de concept begroting 2015-2018 €0

Burgemeester S. Stoop

2015

2016

€0

Wethouder L.P.T. Honders

2014

-

€ 3.850


4


2. Wonen en leefomgeving Wat willen we bereiken? Wanneer er in een dorp of buurtschap een evenwichtige samenstelling van de bevolkingsopbouw in leeftijdsgroepen is, bevordert dit een levendige (dynamische) leefomgeving met veel sociale interactie. Hierdoor wordt ook de levensloopbestendigheid van de dorpen verhoogd. Senioren kunnen namelijk langer zelfstandig blijven wonen, wanneer jongere buren af en toe een helpende hand bieden waar dat nodig is. Ook wordt zo een soort vangnet gecreëerd tegen eenzaamheid en uitsluiting. Speerpunten op het gebied van wonen en leefomgeving:     

Nieuwbouw. Starterslening. Sociale woningbouw. Leefomgeving. Veiligheid en voorkomen van overlast.

Wat gaan we daarvoor doen? Mogelijke inbreidingslocaties ontwikkelen Een aantal jaar geleden is besloten uitbreiding van de kernen mogelijk te maken. Naast het ontwikkelen van deze uitbreidingslocaties, wil het college ook initiatieven van derden tot het ontwikkelen van inbreidingslocaties ondersteunen. Er is een aantal initiatieven bekend waarbij sprake is van inbreiding. Aan deze plannen wordt medewerking verleend, mits deze passen binnen de weten regelgeving en de al met de projectontwikkelaar gemaakte afspraken over de ontwikkeling van de uitbreidingsgebieden (geen concurrentie met onze eigen plannen). Versnellen van plan- en inspraakprocedures Wij vinden het belangrijk dat plannen zo snel als mogelijk tot ontwikkeling kunnen komen en gaan daarom onderzoeken waar aanpassing van de procedures mogelijk is. Wij realiseren ons hierbij dat veel zaken wettelijk vastliggen, dus dat wij daarop weinig invloed kunnen uitoefenen. Onderzoeken mogelijkheden startersleningen In de huidige economische situatie is het voor starters lastig om een woning te kopen. Het college gaat de mogelijkheden en (financiële) consequenties van startersleningen onderzoeken.


5

Collegeprogramma 2014 – 2018 Onderzoek naar huurbehoefte Wij vragen in de regionale werkgroep Wonen aandacht voor het in beeld brengen van de huurbehoefte van de verschillende doelgroepen. Daarnaast wordt ook aandacht gevraagd voor het heroverwegen van het huidige systeem van woningtoewijzing (woonbonnen). Aandacht voor verbeteren woonomgeving Initiatieven van burgers die gericht zijn op het verbeteren van de woonomgeving (bijv. zwerfvuilacties en gezamenlijk groenonderhoud) worden door het college gestimuleerd. Daarnaast willen wij verrommeling door leegstand van winkelpanden in de kernen voorkomen. Bij situaties waarbij sprake is van langdurige leegstand van winkelpanden per situatie gaan we bezien of het wenselijk is de bestemming van het pand te wijzigen. Criminaliteitspreventie Wij vinden het belangrijk dat burgers bewust worden gemaakt van de mogelijkheden om criminaliteit tegen te gaan. Wij zien hierin een rol voor de politie en daarnaast zullen wij nagaan of via het "keurmerk veilig wonen" een campagne gefaciliteerd kan worden. Terugdringen van overlast Regelmatig ervaren inwoners overlast in de openbare ruimte. De komende periode zal onderzocht worden welke aanvullende rol een Buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) kan vervullen bij het terugdringen van overlast.

Planning en middelen Activiteit Mogelijke inbreidingslocaties ontwikkelen Versnellen plan- en inspraakprocedures Onderzoeken mogelijkheden startersleningen Onderzoek naar huurbehoefte Aandacht voor verbeteren woonomgeving Criminaliteitspreventie Terugdringen van overlast

Bestuurlijk verantwoordelijk Wethouder G.C. den Boer

Start activiteit 2e kwartaal 2014

Afronden activiteit 2e kwartaal 2015

Middelen

Wethouder G.C. den Boer Wethouder G.C. den Boer

4e kwartaal 2014 3e kwartaal 2014


€0

Wethouder G. den Boer Wethouder G.C. den Boer

3e kwartaal 2014 2014

2e kwartaal 2015 2018

Burgemeester S. Stoop Burgemeester S. Stoop

2015

2018

2014

2018

€0

€ 7.000

€0 nnb

Circa €7.500 nnb


6


3. Samenwerking binnen de Hoeksche Waard Wat willen we bereiken? Momenteel werken wij samen met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard aan diverse gemeenschappelijke dossiers, zoals: -

Samenleving; Ruimte; Economie; Landschap; Veiligheid en Verkeer.

Verder wordt er samengewerkt met de Regionale Afvalstoffendienst (RAD), Werkvoorzieningsschap Hoeksche Waard (WHW) en (Regionale Sociale Dienst Hoeksche Waard (RSDHW). Uit onderzoek is naar voren gekomen dat een verdere investering van de samenwerking binnen de Hoeksche Waardse gemeenten op diverse bestuurszaken wenselijk en nodig is. Drie van de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard hebben eind 2013 met een raadsbesluit aangegeven voor een samenwerking in de vorm van herindeling te zijn. Korendijk heeft toen aangegeven tegen een herindeling te zijn onder de huidige voorwaarden. De vijf gemeenten in de Hoeksche Waard starten in 2014 een traject om de bestuurlijke toekomst, met inbegrip van de mogelijkheden tot herindeling, verder te gaan onderzoeken. Wij sluiten onze ogen niet voor de noodzaak dat in de toekomst intensiever samengewerkt moet worden in de Hoeksche Waard. Op termijn zou dit kunnen leiden tot herindeling. Alleen moet niet het herindelen op zich leidend zijn. Wat voorop staat is wat we met een andere Hoeksche Waardse samenwerking zouden willen bereiken. Speerpunten: 





Korendijk neemt actief en volwaardig deel aan de onderzoeken die in Hoeksche Waards verband nodig zijn om in 2015 tot een weloverwogen standpunt te kunnen komen. We geven extra input aan deze onderzoeken door overleg vanuit de specifieke dorpse karaktereigenschappen te initiëren. De beantwoording van de vraagstelling rondom maatwerk en het ‘betrekken van de burger’ is voor ons leidend. Na interpretatie van de uitkomst van de diverse onderzoeken bepaalt Korendijk haar standpunt ten aanzien van samenwerking in de Hoeksche Waard.


7

Collegeprogramma 2014 – 2018 Wat gaan we daarvoor doen? Onderzoek naar karaktereigenschappen per dorp De gemeente Korendijk zal deelnemen aan het onderzoek in dit kader. Bij de onderzoeksvragen zal de insteek vanuit dit coalitieakkoord voor Korendijk leidend zijn. Het onderzoek zal door externen worden uitgevoerd. De raad (lees: raden van al de gemeenten in de HW) zal de onderzoeksopzet vaststellen.

Planning en middelen Activiteit Opstellen uitgangspunten vervolgtraject samenwerking Opstellen onderzoeksvragen Uitvoeren onderzoek Adviseren op basis van de onderzoeksresultaten

Bestuurlijk verantwoordelijk

Start activiteit

Afronden activiteit

Middelen

Burgemeester S. Stoop

2e kwartaal 2014

4e kwartaal 2014

€0

Burgemeester S. Stoop Burgemeester S. Stoop Burgemeester S. Stoop

1e kwartaal 2015 2e kwartaal 2015 4e kwartaal 2015

2e kwartaal 2015 4e kwartaal 2015 -

€0 ±€ 12.000 €0


8


4. Sociaal domein Wat willen we bereiken? De komende vier jaar staan in het teken van de overheveling van de verantwoordelijkheid van zorgtaken van het Rijk naar de gemeente. In de huidige gemeentebegroting beslaat het Sociaal Domein ongeveer 35% van het totale budget; de komen vier jaar loopt dit op tot ongeveer 65%. Dit geeft goed aan hoe groot de financiële impact gaat zijn van de uitvoering van de taken binnen het Sociaal Domein. De gemeente krijgt de komende jaren te maken met drie veranderingen in het Sociaal Domein:   

Decentralisatie van de AWBZ; Transitie en transformatie Jeugdzorg ; Participatiewet .

In samenwerking met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard wordt beleid opgesteld voor deze taken. De uitvoering van het beleid zal per gemeente kunnen verschillen. Per beleidsveld gaan we bekijken welke uitvoering het beste aansluit bij het karakter van Korendijk. Onze inzet is gericht op het faciliteren van burgers en op het bevorderen van de eigen kracht en de kracht van het eigen netwerk. Om de kosten zoveel mogelijk te beperken, zetten wij hoog in op preventie en een ruim aanbod van algemene en collectieve voorzieningen. Speerpunten binnen het Sociaal Domein zijn:      

Jeugdzorg; Armoedebestrijding; Mantelzorg; Voorzieningen binnen de dorpen; Onderwijs; Werk en inkomen.

Wat gaan we daarvoor doen? Regionaal samenwerken in Sociaal Domein Wij werken samen met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard (decentralisatie AWBZ en Participatiewet) en met de gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid (Jeugdzorg). Dit betekent dat we regionaal beleid ontwikkelen op deze terreinen. Bij de uitvoering van dit beleid houden wij oog voor het karakter van Korendijk.


9

Collegeprogramma 2014 – 2018 Inzet op preventie en algemene en collectieve voorzieningen Wij willen zoveel mogelijk inzetten op preventie en het creëren van een goed aanbod van algemene en collectieve voorzieningen. Maatschappelijke partners spelen hierbij een belangrijke rol. Ondersteuning bieden aan mantelzorgers Mantelzorgers en vrijwilligers spelen een belangrijke rol binnen de nieuwe Wmo. Wij onderkennen het belang van de inzet van mantelzorgers en willen hen zo goed mogelijk ondersteunen bij hun taak. Dit doen wij door het opstellen van mantelzorgbeleid, waarin zaken als respijtzorg, ondersteuning door MEE etc. een plaats krijgen. Daarnaast willen wij in het re-integratiebeleid (onderdeel Participatiewet) rekening houden met mantelzorgtaken. Ook bij de uitvoering van de Wmo 2015 hebben wij oog voor de positie van mantelzorgers, bijvoorbeeld door de doorlooptijd van aanvragen om ondersteuning zo kort mogelijk te laten zijn. Onderzoek naar mogelijkheden schuldhulpverlening ook via instellingen en vrijwilligers aan te bieden. Steeds meer mensen krijgen te maken met financiële problemen. Wij willen onderzoeken of het mogelijk is schuldhulpverlening in bredere zin aan te bieden (via instellingen en door vrijwilligers). Impuls geven aan jongerenwerk Wij vinden het belangrijk dat jongeren zich thuis voelen in de gemeente Korendijk en dat er voldoende voor hen te doen is. De inzet van de jongerenwerkers is erop gericht om samen met anderen (burgers, verenigingen, kerken) tot een passend aanbod te komen. We gaan jongerenwerk een impuls geven waarbij we ondersteunend zijn aan initiatieven van burgers (bijvoorbeeld vanuit kerk of jeugdsoos). Sportieve en culturele activiteiten voor iedereen toegankelijk maken Ook jongeren uit gezinnen met een laag inkomen moeten de kans krijgen om deel te nemen aan sportieve of culturele activiteiten. Dit kan bijvoorbeeld door het instellen van een sport- en cultuurpas. Bij het opstellen van het regionale inkomensondersteuningsbeleid vragen wij aandacht voor dit onderwerp. Schoolzwemmen Wij gaan onderzoeken of er behoefte is aan het faciliteren van schoolzwemmen. Behoud peuterspeelzaal in ieder dorp Gemeente en onderwijsbesturen zijn in het kader van de wet ‘Passend onderwijs’ samen verantwoordelijk voor onderwijs op maat met goede zorg voor ieder kind. Wij zetten ons in voor het behoud van een peuterspeelzaal in ieder dorp, omdat voorschoolse activiteiten bijdragen aan preventie van (taal)achterstand op de basisschool.


10

Collegeprogramma 2014 – 2018 Multifunctioneel gebruik accommodaties Wij vinden het belangrijk om zoveel mogelijk functies (bibliotheken, peuterspeelzalen, gymzalen, ontmoetingsruimte, scholen) te behouden voor de dorpen. Dit maakt dat wij efficiënt met de beschikbare accommodaties moeten omgaan. Niet elke functie kan in een eigen accommodatie gehandhaafd blijven. Wij zetten in op multifunctioneel gebruik van beschikbare accommodaties en het bevorderen van samenwerking tussen voorzieningen/instellingen en scholen. Herziening subsidiebeleid Wij willen verenigingen en instellingen faciliteren en hun zelfredzaamheid bevorderen. Dit doen wij niet alleen door te subsidiëren, maar vooral door te faciliteren. Bij de herziening van het subsidiebeleid wordt invulling gegeven aan deze wijziging. Creëren stage- en werkervaringsplaatsen Wij vinden het belangrijk om als gemeente zelf het goede voorbeeld te geven bij het creëren van stage- en werkervaringsplaatsen. Hierbij zorgen wij wel voor een goede balans, zodat er ook voldoende ruimte is voor begeleiding.

Planning en middelen Activiteit Regionaal samenwerken in Sociaal Domein Inzet op preventie en algemene en collectieve voorzieningen Ondersteuning bieden aan mantelzorgers Onderzoek naar mogelijkheden schuldhulpverlening ook via instellingen en vrijwilligers aan te bieden Impuls geven aan jongerenwerk Onderzoek schoolzwemmen Sportieve en culturele activiteiten voor iedereen toegankelijk maken Behoud peuterspeelzaal in ieder dorp Multifunctioneel gebruik

Bestuurlijk verantwoordelijk Wethouder L.P.T. Honders Wethouder L.P.T. Honders

Start activiteit 2014 2014

Afronden activiteit 4e kwartaal 2018 2018

Wethouder L.P.T. Honders

3e kwartaal 2014

2e kwartaal 2015

nnb


1e kwartaal 2015

4e kwartaal 2015

nnb

Wethouder L.P.T. Honders Wethouder G.C. den Boer



nnb


3e kwartaal 2014

2e kwartaal 2015

nnb

Wethouder L.P.T. Honders Wethouder

2014

2e kwartaal 2015 2e kwartaal

nnb

2014

Middelen zie begroting nnb

nnb

nnb


11

Collegeprogramma 2014 – 2018 Activiteit accomodaties Herziening subsidiebeleid Creëren stage- en werkervaringsplaatsen

Bestuurlijk verantwoordelijk P. Boogaard Wethouder L.P.T. Honders Burgemeester S. Stoop

Start activiteit 2e kwartaal 2014 2014

Afronden activiteit 2015 2e kwartaal 2015 2018

Middelen

nnb €0


12


5. Verkeer en vervoer Wat willen we bereiken? Korendijk heeft een grondoppervlakte van ruim 10.000 hectaren. De bereikbaarheid van de dorpen en buurtschappen is een belangrijk aandachtspunt. Een ander aandachtspunt is de toenemende problematiek van zwaar verkeer dat over de dijken en dwars door de dorpen rijdt. Speerpunten: 



 





In 2015 zal een openbaar-vervoers-aanbesteding plaatsvinden. Bij deze aanbesteding moeten wij in overleg met de Hoeksche Waardse gemeenten, de provincie en vervoersmaatschappijen zorgen dat de betaalbaarheid voor reizigers gegarandeerd wordt en de bereikbaarheid binnen Korendijk en tussen Korendijk en andere gemeenten over het algemeen behouden en plaatselijk verhoogd wordt. In aanvulling op het openbaar vervoer moeten vraagafhankelijke vervoersconcepten de bereikbaarheid verder verhogen (Nieuwendijk). Gezocht moet worden naar integratie van betaalbare oplossingen in het lijndienstsysteem, zoals de huidige buurtbus. Voor kwetsbare doelgroepen (bijv. vervoer van en naar zorginstellingen) moet het huidige vrijwilligersvervoer in overleg nader ondersteund en verder uitgebreid worden. Fietsen verhoogt de (recreatieve) beleving van ons landschap en vermindert de verkeersoverlast in de kernen. Gezien de toename van verkeer en de kwetsbaarheid van fietsers willen wij de komende periode o.a. de fietsverbinding bij Hogeweg/Korteweg en langs de N217 veiliger laten maken, bijvoorbeeld d.m.v. een groenstrook tussen fietspad en autoweg. Deze wegen worden beheerd door het waterschap en de provincie. Wij zullen ons inspannen om dit gerealiseerd te krijgen. Dijken en kernen zijn niet gebouwd op zwaar vrachtverkeer. Deze moeten zoveel mogelijk verkeersluw gemaakt worden voor (agrarisch) vrachtverkeer. Daartoe moeten gemaakte routeringsafspraken met agrarische ondernemers hernieuwd én gehandhaafd worden. In samenspraak met Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SOHW) streven naar de invoering van een handhaafbaar routeringssysteem van en naar de Hoeksche Waardse bedrijven(terreinen).

Wat gaan we daarvoor doen? Bereikbaarheid met openbaar vervoer Wij hechten veel waarde aan de bereikbaarheid van onze kernen, ook voor mensen die zijn aangewezen op het openbaar vervoer. In de gesprekken met de provincie over de aanbesteding van dit openbaar vervoer vragen wij hier aandacht voor. Doelgroepenvervoer / vrijwilligersvervoer ondersteunen en uitbouwen Wij juichen particuliere initiatieven die voorzien in een behoefte voor vervoer van kwetsbare doelgroepen toe. Daarnaast vragen wij ook in de aanbesteding van het openbaar vervoer aandacht voor het doelgroepenvervoer. Datum, 7 oktober 2014

13

Collegeprogramma 2014 – 2018 Verkeersveiligheid verbeteren De fietsverbindingen c.q. wegen waar deze langs zouden moeten komen te liggen zijn alle eigendom van het Waterschap en de provincie. Er ligt een initiatief voor een fietsroute Korteweg. Initiatieven voor aanpassing en verbetering zullen in nauw overleg met het Waterschap, de provincie en de andere HW gemeenten tot stand moeten komen omdat een verbinding niet ophoudt bij de gemeentegrenzen. Hier ligt een belangrijke taak voor de Regionale Werkgroep Verkeersveiligheid die binnenkort onder het SOHW komt te vallen. Mogelijkheden voor fysieke aanpassing van de dijken zijn door de jaren heen door de gemeente met alle instanties maximaal besproken en waar mogelijk uitgevoerd. Handhaving van snelheden is een erg beperkte optie, maar meer dan een incidenteel initiatief daarvoor is niet te verwachten evenals het bijplaatsen van camera's. Het hernieuwd benaderen van de agrariërs en bedrijven die gebruik maken van de dijken is een reële optie en dat gaan wij dan ook doen. Invoeren verwijzingssysteem van en naar HW bedrijven Enkele jaren geleden bleek voor een uniform verwijzingssysteem geen draagvlak te bestaan in de Hoeksche Waard. Omdat binnenkort in alle gemeenteraden besluitvorming plaatsvindt over de bedrijventerreinstrategie vinden wij dat een goed moment om het verwijzingssysteem opnieuw in regionaal verband als nadere uitwerking van de strategie aan de orde te stellen.

Planning en middelen Activiteit Bereikbaarheid met openbaar vervoer Verkeersveiligheid verbeteren Invoeren verwijzingssysteem van en naar HW bedrijven

Bestuurlijk verantwoordelijk Wethouder P. Boogaard Wethouder P. Boogaard



Middelen

2014

2018

nnb


2014

?

nnb

nnb


14


6. Openbare ruimte Wat willen we bereiken? Beheer openbare ruimte We willen een inhaalslag maken voor wat betreft het beheer van de openbare ruimte. Op dit moment zijn de werkzaamheden op drie niveaus geregeld:   

Werkzaamheden door eigen ambtenaren. Uitbesteden aan zzp’ers en bedrijven. Beheer in Hoeksche Waards verband .

Wij willen deze verdeling van werkzaamheden opnieuw afwegen. Daarbij willen we ook de burgerinitiatieven op dit vlak betrekken. Zo streven we naar het behoud van een nette openbare ruimte tegen minder kosten. Behalve de kosten van het werk op zich (arbeidsuren en materiaal) willen wij daarbij ook onderzoeken of de logistiek van de werkzaamheden verbeterd kan worden. Begraafkosten De leges voor het begraven zijn in de afgelopen jaren flink gestegen. Speerpunten: 



 

De komende periode geven wij voorrang aan een gedegen onderzoek naar de kosten van begraven in Korendijk en de gemeentelijke bedrijfsvoering m.b.t. de begraafplaatsen. Daarbij willen wij mogelijke variabelen, kosten en mogelijkheden van uitbesteding op het gebied van onderhoud en werkzaamheden op de begraafplaatsen inzichtelijk maken. Het doel is niet het kostendekkend maken of houden van begraven. Wij streven er naar een goede efficiencyslag te maken van bestaande werkzaamheden waarbij gekeken wordt naar reële kosten. Dit kan betekenen dat de kosten van vergunningen, administratieve handelingen en formaliteiten rondom het begraven drastisch omlaag kunnen. Vrijwilligerswerk bij onderhoud, door kerken en verenigingen, is wat ons betreft een mooie en waardevolle aanvulling. Wij vinden het belangrijk dat elke kern beschikt over een eigen begraafplaats.


15

Collegeprogramma 2014 – 2018 Bouw- en woningtoezicht De regels waarmee bouwen woningtoezicht werkt mogen geen onverklaarbare beperkingen voorschrijven aan inwoners en ondernemers. Speerpunten:   

In de komende periode gaan wij op grond van de nieuwe ‘Welstandsnota 2014’ flexibeler om met het welstandsbeleid. Wij zijn voorstander van de ontwikkelingen om tot regionale kwaliteitscriteria te komen op het gebied van vergunningverlening. We streven er naar om de doorlooptijden van (vergunning)aanvragen te verkorten.

Wat gaan we daarvoor doen? Onderverdeling werkzaamheden beheer openbare ruimte opnieuw afwegen (eigen ambtenaren, uitbesteden, HW verband) Onderzocht zal worden of samenwerking in de Hoeksche Waard op dit terrein opportuun is. Dit onderwerp komt overigens aan de orde als uitvloeisel van het Rekenkameronderzoek naar de openbare ruimte, dat begin 2014 door de gemeenteraad is vastgesteld. Onderzoek naar kosten begraven / gemeentelijke bedrijfsvoering m.b.t. begraafplaatsen Wij hebben dit als speerpunt benoemd. In september verschijnt een eerste rapportage. Daarna zal een plan van aanpak worden opgesteld waarin concrete doelen worden geformuleerd die nog dit jaar tot resultaat moeten leiden. Evaluatie Welstandsbeleid In 2014 is de herziene welstandsnota vastgesteld. De komende periode wordt invulling gegeven aan de in deze nota opgenomen werkwijze, waarbij in veel gevallen sprake is van ambtelijke toetsing en alleen bij panden met cultuurhistorische waarden en/of in cultuurhistorisch waardevolle gebieden nog advies aan de Welstandscommissie gevraagd hoeft te worden. Wij evalueren de ervaringen met deze nieuwe werkwijze en stellen deze zo nodig bij. Samenwerking Bouw- en Woningtoezicht op Hoeksche Waards niveau Landelijk wordt gewerkt aan kwaliteitscriteria op het gebied van Bouw- en Woningtoezicht. Korendijk kan als kleine gemeente zelfstandig niet aan deze criteria voldoen. Wij vinden het daarom van belang om op dit terrein nadrukkelijk de samenwerking met de andere gemeenten in de Hoeksche Waard te zoeken.


16


17

Doorlooptijden (vergunning)aanvragen verkorten Wij gaan kijken op welke wijze wij de doorlooptijden van (vergunning) aanvragen kunnen verkorten. Daarnaast willen wij aanvragers beter informeren over het te doorlopen proces en hen helpen om de aanvraag al direct zo compleet mogelijk in te dienen.

Planning en middelen Activiteit Onderverdeling werkzaamheden beheer openbare ruimte opnieuw afwegen Onderzoek naar kosten begraven / gemeentelijke bedrijfsvoering m.b.t. begraafplaatsen Evaluatie Welstandsbeleid Samenwerking Bouw- en Woningtoezicht op Hoeksche Waards niveau Doorlooptijden (vergunning)aanvragen verkorten


Start activiteit

Afronden activiteit

Middelen


2014

2015

nnb

Wethouder G.C. den Boer

2014

2015

nnb

Wethouder G.C. den Boer Wethouder G.C. den Boer

3e kwartaal 2014

2015

€0

2014

2016

€0

3e kwartaal 2014

2e kwartaal 2015

€0




7. Ondernemen in Korendijk Wat willen we bereiken? Wij willen in de komende jaren meer als bondgenoot met de ondernemers om tafel gaan. Er moet een omslag gemaakt worden van denken vanuit regels naar denken vanuit mogelijkheden. Bedrijfsuitbreidingen Voor de Korendijkse economie is het belangrijk dat er ondernemers zijn. Wij staan daarom positief tegenover uitbreiding van bedrijvigheid. De mogelijkheden zullen per situatie worden bekeken. Het uitgangspunt hierbij is een goede balans weten te vinden tussen bedrijf en omgeving, tussen wonen en ondernemen en tussen bedrijven onderling. Agrarische bedrijven Korendijk heeft een landelijk karakter door haar vele agrarische bedrijven. Dit karakter willen we ook graag behouden. De agrarische ondernemers spelen hierbij een belangrijke rol. In de agrarische sector moeten de bedrijven zich optimaal kunnen ontwikkelen. Speerpunten: 

 





De sector moet wat ons betreft binnen noodzakelijke randvoorwaarden zo min mogelijk hinder ondervinden van opgelegde regelgeving op het gebied van bedrijfsvoering en evt. uitbreiding/verplaatsing van de activiteiten. Ook hier kijken wij weer naar de balans: tussen landschap en bedrijf, agrarische bedrijven onderling en woonomgeving. Verbreding van agrarische bedrijven met zorgen/of recreatieve activiteiten vinden wij wenselijk. Natuur- en milieuaspecten zullen zorgvuldig worden afgewogen bij bedrijfsuitbreiding. Daarnaast streven wij ernaar dat combinatie van agrarische activiteiten en beheer van natuur- en landschapswaarden wordt bevorderd. Bij bedrijfsbeëindiging willen wij behoud van de karakteristieke agrarische bebouwing mogelijk maken door het (onder voorwaarden) toestaan van een functiewijziging van deze gebouwen. Ons uitgangspunt is, dat wij terughoudend zijn bij het omzetten van landbouwgrond in natuur/recreatie, tenzij passend binnen de doelstelling en bedrijfsvoering van de agrariër.


18

Collegeprogramma 2014 – 2018 Lokale ZZP’ers, kleine bedrijven en detailhandel Lokale ZZP’ers, kleine bedrijven en detailhandel houden Korendijk bloeiend. Speerpunten: 

 

De gemeente stimuleert door te faciliteren, bijv. faciliteren van reclame-uitingen voor Korendijkse ondernemers, en stimuleren van samenwerken tussen ondernemers onderling. Ruimere regelgeving ten opzichte van de huidige situatie is ook hier weer ons uitgangspunt. Als gemeentelijk bedrijf geven wij zoveel mogelijk voorrang aan Korendijkse ondernemers bij inkoop van arbeid en goederen. Dit wordt, voor zover de wet de mogelijkheid biedt, opgenomen in het eerder genoemde aanbestedingsbeleid.

Wat gaan we daarvoor doen? Ondernemers ruimte bieden Wij vinden het belangrijk dat initiatieven vanuit een positieve insteek worden beoordeeld. Wij willen ondernemers de ruimte bieden om hun plannen, voor zover deze binnen de wettelijke kaders passen, mogelijk te maken. Hierbij is het van belang dat er sprake is van een goede balans tussen het bedrijf en de omgeving, tussen wonen en ondernemen en tussen bedrijven onderling. Agrarische sector ondersteunen Korendijk is een agrarische gemeente en dat willen wij graag zo houden. Wij willen agrariërs daarom de gelegenheid bieden hun bedrijfsvoering te optimaliseren of uit te breiden als dit binnen de wettelijke kaders mogelijk is. Vanzelfsprekend houden wij hierbij rekening met de belangen van derden. Bevorderen van combinatie van agrarische activiteiten en beheer van natuur- en landschapswaarden Dit gebeurt al onder de paraplu van Groenbeheer Hoeksche Waard en het SOHW omdat alleen door samenwerking subsidies kunnen worden verkregen. Terughoudend bij het omzetten van landbouwgrond in natuur/recreatie, tenzij passend binnen de doelstelling en bedrijfsvoering van agrariër Met dit kader zal rekening worden gehouden bij de beoordeling van aanvragen voor omzetting van landbouwgrond in een andere bestemming.


19


20

Korendijk stimuleert ondernemers door hen te faciliteren Om er achter te komen wat er leeft onder de ondernemers zullen wij nog dit jaar een bijeenkomst organiseren voor alle Korendijkse ondernemers en daarna samen met hen de inzichten concreet uitwerken. In het inkoop- en aanbestedingsbeleid staan de voorwaarden vermeld op grond waarvan inkopen en uitbesteding van werkzaamheden is geregeld. Hierin staan ook de bepalingen ten aanzien van de lokale bedrijven en de sociale werkvoorziening.

Planning en middelen Activiteit Ondernemers ruimte bieden Agrarische sector ondersteunen Bevorderen van combinatie van agrarische activiteiten en beheer van natuur- en landschapswaarden Terughoudend bij het omzetten van landbouwgrond in natuur/recreatie Korendijk stimuleert ondernemers door hen te faciliteren

Bestuurlijk verantwoordelijk Wethouder P. Boogaard Wethouder G.C. den Boer Wethouder G.C. den Boer

Wethouder G.C. den Boer Wethouder P. Boogaard



Middelen

2014

2018

2014

2018

€0

2014

2018

€0

2014

2018

€0

€0 €0



8. Recreatie en toerisme Wat willen we bereiken? In Korendijk is veel (dag)recreatie te vinden. Dit is een verrijking voor de Korendijkse economie. Initiatieven van ondernemers benaderen wij daarom ook positief. Daarbij moet wel aan de volgende bindende randvoorwaarden worden voldaan:   



 



Recreatieve projecten mogen de leefomgeving en woonbeleving van Korendijkse inwoners niet aantasten. Recreatieve projecten mogen de landschapswaarde niet aantasten en moeten zo min mogelijk belastend zijn voor natuur en milieu. Recreatieve initiatieven van ondernemers nemen wij pas in beschouwing als er een gedegen financiële analyse aan ten grondslag ligt en de haalbaarheid kan worden aangetoond. Wij gaan uit van het principe dat recreatieve projecten moeten passen binnen de bestaande infrastructuur van Korendijk, en dat deze projecten geen aanspraak kunnen maken op onderhoud, toezicht of beheer door de gemeente. Wij geven voorrang aan initiatieven die recreatie en zorgtaken combineren. Wij staan voor het principe dat wij zeer terughoudend zijn met het omzetten van landbouwgrond naar grond met een recreatieve bestemming, tenzij passend binnen de doelstelling en bedrijfsvoering van de agrariër. Recreatieve projecten moeten passen binnen de schaal en de eigenheid van Korendijk. Wij gaan daarom uit van projecten die passen bij het landelijke karakter van Korendijk.

Tiengemeten Het toerisme op het eiland Tiengemeten is de afgelopen jaren flink toegenomen. Dit zorgt voor een grote belasting op het buurtschap Nieuwendijk. Wij vinden dat wij als gemeente wijze lessen moeten trekken uit deze ontwikkelingen. Wij gaan de komende periode onderzoeken hoe de gemeente bij toekomstige recreatieve projecten kan inspringen op overlast voor haar inwoners.

Wat gaan we daarvoor doen? Initiatieven voor (dag)recreatie worden positief benaderd Bij de beoordeling van (concept)aanvragen voor (dag) recreatie wordt gekeken of deze initiatieven binnen de wettelijke kaders mogelijk gemaakt kunnen worden, waarbij bindende afspraken worden gemaakt over de voorwaarden waaronder aan deze initiatieven wordt meegewerkt. Dit onder andere om de overlast voor omwonenden te beperken. Datum, 7 oktober 2014

21


22

Effecten toerisme Tiengemeten Samen met Natuurmomenten, Waterschap Hollandse Delta en de Werkgroep Overlast Nieuwendijk (WON) wordt een plan opgesteld om de problemen voor buurtschap Nieuwendijk op te lossen. Hierbij worden de doelstellingen voor Tiengemeten en de te verwachten bezoekersstromen inzichtelijk gemaakt.

Planning en middelen Activiteit Initiatieven voor (dag)recreatie worden positief benaderd Effecten toerisme Tiengemeten


Start activiteit

Afronden activiteit

Middelen


2014

2018

€0


2014

2018

€0



9. Milieu, natuur en duurzaamheid Wat willen we bereiken? Korendijk heeft een bijzondere natuur. Die natuur willen we behouden en doorgeven aan de volgende generatie. Maar we moeten ervoor waken dat niet teveel van deze bijzondere natuur verdwijnt voor recreatieve en economische doeleinden. Wanneer bedrijven willen uitbreiding of recreatieve projecten worden aandragen zal er getoetst worden op de belasting voor milieu en natuur. Wij moeten als gemeente een goed voorbeeld geven als het gaat om het bevorderen van duurzaamheid. Daarvoor hanteren wij de volgende uitgangspunten: 

      

Onderzocht moet worden of het economisch haalbaar is om lampen in gemeentegebouwen en de openbare verlichting te vervangen door LED lampen zoals is vastgelegd in het Hoeksche Waards convenant. Er moet opnieuw onderzoek worden gedaan naar de economische haalbaarheid van het plaatsen van zonnepanelen op gemeentegebouwen. Bij inkoop moet duurzaamheid een voorwaarde zijn. Milieuvriendelijk onderhouden van de openbare ruimte en wegbermen, ook in het kader van biodiversiteit (onderzoeken op kostenefficiëntie). Zwerfafval intensiever aanpakken i.s.m. inwoners. Strengere prestatienormen stellen aan de duurzaamheid van woning- en utiliteitsbouw. Vormen van duurzame energie in Hoeksche Waards verband verder onderzoeken. Voorlichting geven aan inwoners en ondernemers.

Windturbines In principe zijn wij tegen het plaatsen van windturbines in Korendijk, wegens aantasting van de landschapswaarde, het feit dat grote turbines niet passen binnen de schaal en het karakter van Korendijk en vanwege aantasting van leefomgeving en woonbeleving van inwoners. Alleen hebben we op dit moment te maken met een opgelegd besluit van de provincie tot plaatsing van windturbines. In de voorgaande bestuursperiode is gebleken dat het zeer lastig is om te komen is tot een optimale locatie van het opgelegde quotum voor windturbines. Gezien het voortraject van gemeentelijke besluiten en provinciale uitspraken is onze bestuursruimte beperkt. De situatie op dit moment is, dat er een QuickScan is uitgevoerd waarbij verschillende locaties getoetst zijn op een aantal bindende criteria. Inwoners van Korendijk zullen in alle stappen van het vervolgproces nauw worden betrokken.


23

Collegeprogramma 2014 – 2018 Wat gaan we daarvoor doen? Onderzoek naar economische haalbaarheid LED lampen conform HW convenant in gemeentegebouwen en openbare verlichting Dit onderzoek maakt onderdeel uit van het beleid- en beheerplan openbare verlichting dat in september door de gemeenteraad is vastgesteld. Onderzoek naar economische haalbaarheid plaatsen van zonnepanelen op gemeentegebouwen Dit jaar zal worden bekeken of er panelen op het gemeentehuis en/of de gemeentewerkplaats geplaatst kunnen worden. Voorlichting geven aan inwoners en ondernemers Het gaat hier over bijvoorbeeld (groeps)aankopen van zonnepanelen en oplaadpunten voor elektrische auto’s. Bij inkoop moet duurzaamheid voorwaarde zijn Duurzame inkoop is een voorwaarde die staat vermeld in ons inkoop- en aanbestedingsbeleid. Openbare ruimte en wegbermen milieuvriendelijk onderhouden (onderzoeken op kostenefficiency) Wij onderhouden de openbare ruimte zo milieuvriendelijk als mogelijk is en zijn erg terughoudend met het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Jaarlijks vindt een externe audit plaats die moet leiden tot behoud van certificaat voor Duurzame Onkruid Bestrijding (DOB). Zwerfafval intensiever aanpakken in samenwerking met burgers Begin 2014 is gestart met een zwerfvuilactie in Piershil die naar verwachting een vervolg krijgt in andere kernen. Onderzoek naar mogelijkheden opleggen strengere prestatienormen voor energie voor woning- en utiliteitsbouw Wij moeten nagaan of dit wettelijk mogelijk is, waarbij ook een relatie moet worden gelegd met goedkoop bouwen voor de verschillende doelgroepen. Onderzoeken verdere duurzame energie in HW verband Dit gebeurt al onder de vlag van het Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard (SOHW), als uitvloeisel van de in de Hoeksche Waard gehouden conferentie Energie en Klimaat, waarbij een aantal convenanten op dit gebied is ondertekend.


24


25

Onderzoek windenergie, inclusief voorlichting / betrekken burgers Het jaar 2013 heeft in het teken gestaan van de gemeentelijke opgave voor het realiseren van windenergie. In de overloop naar 2014 vindt nadere uitwerking plaats gevolgd door wettelijke vereiste procedures. Planning en middelen Activiteit Onderzoek naar economische haalbaarheid LED lampen conform HW convenant in gemeentegebouwen en openbare verlichting Onderzoek naar economische haalbaarheid plaatsen van zonnepanelen op gemeentegebouwen Voorlichting geven aan inwoners en ondernemers Bij inkoop moet duurzaamheid voorwaarde zijn Openbare ruimte en wegbermen milieuvriendelijk onderhouden Zwerfafval intensiever aanpakken in samenwerking met burgers Onderzoek naar mogelijkheden opleggen strengere prestatienormen voor energie voor woning- en utiliteitsbouw Onderzoeken verdere duurzame energie in HW verband Onderzoek windenergie, inclusief voorlichting/betrekken burgers


Start activiteit

Afronden activiteit

Middelen


2014

2014

nnb


2014

2015

nnb


2014

2018

€0


2014

2018

€0


2014

2018

nnb


2014

2018

nnb


2015

2015

€0


2014

2018

nnb


2014

2015

€ 50.000



10. Financiën Wat willen we bereiken? Op financieel gebied verkeert de gemeente Korendijk op dit moment in zwaar weer. Besluiten van voorgaande bestuursperiodes zullen ook in de komen jaren van invloed zijn op onze begroting. De komende 4 jaar zullen we omzichtig te werk gaan en een financieel behoedzame houding moeten aannemen bij elk besluit wat we nemen. Het is onze verantwoordelijkheid om Korendijk naar een financieel gezondere situatie te loodsen. We beseffen ons tegelijkertijd dat we wel reëel moeten zijn in wat we kunnen beloven, in verband met de onzekerheden waarmee we te maken gaan krijgen. De indeling van de programmabegroting moet worden aangepast, onder andere omdat de gemeente in het Sociaal Domein integraal gaat werken, met ontschotting van budgetten. Maar daarnaast is het ook goed om nu de oude programmabegroting al jaren qua opzet vrijwel onveranderd is gebleven, te kijken of de opzet niet moet worden aangepast. We hebben speerpunten opgesteld om de efficiency van de gemeentelijke bedrijfsvoering (en die van de Gemeenschappelijke Regelingen) te verbeteren:      

Aanpassen programmabegroting Inkoopbeleid Participatie mogelijkheden benutten( onder andere van zelf doen naar regie) Efficiency verbeteren in relatie tot een goede effectiviteit Flexibele inzet van mensen en middelen stimuleren Samenwerkingsmogelijkheden benutten / verbeteren

Wat gaan we daarvoor doen? Aanpassing programmabegroting Samen met leden van de raad (de werkgroep programmabegroting, die wij zouden willen omdopen tot werkgroep P&C), willen wij de bestaande indeling van de begroting tegen het licht houden en aanpassen. Doel is dat de nieuwe indeling ons beter in staat moet stellen de doelstellingen te evalueren. Specifiek betekent dit dat wij naast een andere indeling van de programma’s ook de formuleringen van doelen en prestaties in zowel begroting als rapportages meer SMART willen maken t.b.v. de politieke aansturing.


26

Collegeprogramma 2014 – 2018 Inkoopbeleid In 2014 stellen we een aangepast inkoopbeleid vast. Daarbij zetten we in op effectief inkopen, naast het richting geven aan duurzame inkoop, sociale inkoop en waar mogelijk stimuleren van lokale en regionale inkoop. Hier wordt (de presentatie van) de meedenkgroep Economie bij betrokken. Participatie mogelijkheden benutten (o.a. van zelf doen naar regie) De daadwerkelijke uitvoering komt terug bij de andere programma’s. Door meer gebruik te maken van participatiemogelijkheden, door bv burgers en verenigingen zelf zaken op te laten pakken kan met minder inspanning meer bereikt worden. Van belang is wel dat wij dan ook bereid moeten zijn een stap terug te doen qua inhoudelijke sturing / besluitvorming. Dit vergt een andere manier van denken van bestuurders, ambtenaren en de samenleving. Efficiency verbeteren in relatie tot een goede effectiviteit Bij alles wat we doen vragen wij ons af wat de meest efficiënte manier is om ons doel te bereiken. Dit criterium speelt een belangrijke rol bij de keuze over hoe we iets doen. Dit principe passen we toe op zowel nieuwe als bestaande taken. Flexibele inzet van mensen en middelen stimuleren Wij zien dat onze maatschappij en dus ook onze taken door allerlei factoren snel wijzigt. Waar mogelijk proberen wij bij zowel ons personeel als onze hulpmiddelen daarop in te spelen door een meer flexibele inzet van onze medewerkers en onze machines e.d. mogelijk te maken. Nu al zien we dat sommige medewerkers die tijdelijk tijd vrij hebben ook ingezet worden op andere afdelingen of voor andere werkzaamheden. Bij machines kan ook gedacht worden aan het aanschaffen met bijvoorbeeld buurgemeenten samen. Samenwerkingsmogelijkheden benutten/verbeteren Op vele gebieden werken wij als samen met andere gemeenten, maar ook met andere instanties. Wij kijken steeds welke schaal en welke samenwerking het meest geschikt is. Bij bestaande samenwerkingen (gemeenschappelijke regelingen etc.) zijn wij kritisch op het functioneren en zetten wij in op het verhogen van de grip (zie ook regionale nota verbonden partijen).


27

Collegeprogramma 2014 – 2018 Planning en middelen Activiteit Aanpassen programmabegroting Inkoopbeleid

Bestuurlijk verantwoordelijk Wethouder P. Boogaard Wethouder P. Boogaard Burgemeester S. Stoop Allen

Start activiteit 4e kwartaal 2014 4e kwartaal 2014 2014

Afronden activiteit 2e kwartaal 2015 4e kwartaal 2014 -

Middelen €0 p.m.*

Participatie mogelijkheden p.m.* benutten Efficiency benutten in relatie 2014 p.m.* tot een goede effectiviteit Flexibele inzet van mensen en Burgemeester 2014 p.m.* middelen stimuleren S. Stoop Samenwerkingsmogelijkheden Burgemeester 2014 p.m.* benutten / verbeteren S. Stoop * Afhankelijk van de te maken keuzes zal het geld op kunnen leveren of eventueel kunnen kosten (dit laatste bij ondersteuning / mogelijk maken extra activiteiten participatie).


28

Collegeprogramma

Recommend Documents