Brought to you by Global Reports

Brought to you by Global Reports

Inhoud Pagina Profiel Organogram per 1 januari 2003 Kerncijfers 2002 ERIKS, een distributeur die investeert Het aandeel ERIKS Missie, doelstellingen en strategie Bestuur Bericht van de Raad van Commissarissen Informatie over de organisatie en markt Risico en risicobeheersing Verslag van de directie Ontwikkelingen per cluster

2 3 6 10 14 20 26 28 32 34 38 56

Jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Geconsolideerde winst- en verliesrekening Geconsolideerde balans Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting op de geconsolideerde overzichten Vennootschappelijke winst- en verliesrekening Vennootschappelijke balans Toelichting op de vennootschappelijke overzichten

65 68 69 70 71 79 79 80

Overige gegevens Accountantsverklaring Stichting ERIKS Group Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Winstbestemming en voorstel dividend 2002

84 84 84 85

Rapport van de Stichting Administratiekantoor ERIKS

86

Onafhankelijkheidsverklaringen

87

Tien jaar ERIKS

88

Overzicht van de clusters / groepsmaatschappijen / International Product Managers (IPMs)

90

1


Profiel ERIKS group nv is de Nederlandse houdstermaatschappij van een groep technische handelsondernemingen. Sinds 1977 is ERIKS group nv aan de officiële markt van de effectenbeurs van Euronext Amsterdam (Euronext N.V.) genoteerd. De ERIKS-groep bestaat thans uit meer dan 40 groepsmaatschappijen met vestigingen in acht landen. Het geografisch zwaartepunt van de activiteiten ligt in West-Europa (Nederland, België, Luxemburg, Duitsland en Frankrijk). Daarnaast heeft zij vestigingen in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië (Singapore en Maleisië). Het streven van de ERIKS-groep is een leidende marktpositie in West- en Midden-Europa op te bouwen om aldus een ‘Europese speler’ van formaat te worden. Tevens wil de ERIKS-groep, voor zover dit bijdraagt aan haar positie in Europa, direct of indirect aanwezig zijn in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië. In het jaar 2002 werd met gemiddeld 1.879 medewerkers een omzet van EUR 358,1 miljoen gerealiseerd. Het nettoresultaat over 2002 was EUR 10,7 miljoen. De ERIKS-groep kenmerkt zich als een door kennis en toegevoegde waarde gedreven handelsonderneming. De activiteiten van de groep bestaan uit de inkoop, opslag, veredeling, distributie en verkoop van een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten. Met een sterk ontwikkelde technische en logistieke dienstverlening en kennis van producten en toepassingen worden alle bedrijfstakken van de industrie bediend. Het bieden van toegevoegde waarde door een breed en diep productassortiment, kennis, veredeling, logistieke diensten en het dicht bij de afnemers aanwezig zijn, staan bij alle activiteiten voorop. De groep levert aan meer dan 50.000 klanten, heeft een assortiment van meer dan 500.000 artikelen en betrekt haar producten bij een groot aantal gekwalificeerde leveranciers.

Het huidige assortiment is verdeeld in 6 kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen: Afdichtingstechniek - dynamische dichtingen en rubbertechniek - flensafdichtingen Aandrijftechniek - hydrauliek - pneumatiek - elektrische en mechanische aandrijftechniek - lagertechniek Stromingstechniek - afsluiters en instrumentatie - kunststof leidingsystemen - slangen en toebehoren Industriële kunststoffen Gereedschappen en Onderhoudsproducten Technische en logistieke dienstverlening De technische en logistieke dienstverlening die als kernactiviteit wordt aangestuurd, is altijd gerelateerd aan vorenstaande productgroepen.

PA RT S A R E J U S T PA RT O F O U R S E R V I C E

2


Organogram per 1 januari 2003

ERIKS group nv Directie

MIS en organisatie Financiering en belasting Human Resources ICT Investor Relations

ERIKS Nederland

ERIKS België

International Product Management

ERIKS Duitsland

ERIKS Frankrijk

ERIKS USA

ERIKS Zuidoost-Azië

ERIKS Nederland

ERIKS België

ERIKS Duitsland

ERIKS Frankrijk

ERIKS USA


145,3

96,3

62,3

23,8

22,8

7,6

In % van de totale omzet

40,6

26,9

17,4

6,6

6,4

2,1

Gemiddeld aantal medewerkers

713

565

296

132

91

67

Omzet (EUR 1.000)

Bij ERIKS group nv en de onroerendgoedmaatschappijen waren gemiddeld 15 medewerkers in dienst.

3


Kerncijfers 2002


Kerncijfers 2002* In duizenden euro's

2002

Resultatenrekening Netto-omzet 358.144 Wijziging (in %) 5,5 Bedrijfsresultaat 21.345 Wijziging (in %) -5,7 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill 12.657 Wijziging (in %) -13,0 Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 10.706 Wijziging (in %) -19,8 Buitengewoon resultaat na belastingen Nettoresultaat 10.706 Kasstroom Afschrijvingen 5.473 Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening 18.269 Kasstroom uit operationele activiteiten 23.411 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -23.628 Kasstroom uit financieringsactiviteiten -5.045 Netto kasstroom -5.262 Balans Werkkapitaal 90.697 Totaal geïnvesteerd vermogen 128.813 Eigen vermogen (vóór winstbestemming) 83.249 1) Totaal vermogen 146.270 Ratio's Bedrijfsresultaat in procenten van de omzet 6,0 Bedrijfsresultaat in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen2) 21,1 Rentedekking ratio 9,8 Nettoresultaat in procenten van het eigen vermogen vóór winstbestemming 12,9 Bij dividend volledig in contanten: - groepsvermogen / totaal geïnvesteerd vermogen 63% - groepsvermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio) 34% Bij dividend volledig in aandelen: - groepsvermogen / totaal geïnvesteerd vermogen 65% - groepsvermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio) 38% Overige kerngegevens Salarissen, sociale en pensioenlasten 82.751 Gemiddeld aantal medewerkers 1.879 Gemiddelde loonkosten per werknemer 44,0

6


2001

2000

339.583 12,3 22.631 14,3

302.329 7,3 19.792 65,6

14.546 11,7 13.348 4,7 4.402 17.750

13.025 69,0 12.748 65,4 2.479 15.227

5.095 19.753 27.741 -20.543 -8.332 -1.134

4.892 17.917 19.690 -11.084 -6.352 2.254

85.065 116.004 76.949 134.492

82.088 103.872 65.009 136.871

6,7

6,6

24,9 11,0

22,7 12,0

23,1

23,4

64%

61%

38%

37%

66%

63%

43%

42%

72.792 1.694 43,0

61.149 1.488 41,1

* Zie ook 10 jaar ERIKS op pagina 88 en 89. Er is uitgegaan van de balans vóór winstbestemming.

1) Totaal vermogen = totaal geïnvesteerd vermogen + leveranciers + overige kortlopende schulden -/- immateriële vaste activa.

2) Netto geïnvesteerd vermogen = totaal geïnvesteerd vermogen -/- immateriële vaste activa -/- financiële vaste activa -/te verwachten contant dividend.

Kerncijfers (grafieken)

7


ERIKS, een distributeur die investeert Het verslagjaar 2002 heeft zich economisch gezien gekenmerkt door een verdere teruggang van de industriële bedrijvigheid, zelfs ten opzichte van de reeds vanaf het voorjaar 2001 ingezette afname. Daarnaast werd het vertrouwen in de economie ondermijnd door terroristische aanslagen, oorlogsdreiging en misleiding in verslaggeving bij een aantal grote internationale ondernemingen. De financiële markten hadden hier duidelijk onder te leiden en het investeringsklimaat verslechterde aanzienlijk. In zo’n omgeving onze onderneming op koers te houden, was geen eenvoudige opgave, maar wel een zeer uitdagende.

Wij besloten door te gaan met de strategie van de laatste jaren, gebaseerd op ondernemerschap, productiviteitsverbetering en uitbreiding van onze dienstverlening naar onze klanten. Dit heeft er financieel toe geleid dat wij voor het negende jaar in successie in omzet zijn gegroeid (5,5 procent meer dan in 2001) en, gezien de economische omstandigheden, slechts een lichte achteruitgang in bedrijfsresultaat (EBITA) van 5,7 procent hebben moeten incasseren. De autonome groei van de omzet bedroeg -2,3 procent, hetgeen aanzienlijk beter is dan gemiddeld in de markt is gepresteerd. Zeker zo belangrijk is dat wij onze marktpositie in de belangrijkste regio’s hebben versterkt en wezenlijke voortgang hebben geboekt met onze doelstelling een sterke Europese speler te zijn in ons vakgebied. De ERIKS-groep kenmerkt zich als een door kennis en toegevoegde waarde gedreven handelsonderneming die een belangrijke en onontbeerlijke positie in de bedrijfskolom tussen fabrikanten en afnemers inneemt. Naast een belangrijke adviesfunctie rondom onze producten en toepassingen zijn 350 van onze bijna 2.000 medewerkers iedere dag productief om op de klant afgestemde producten te engineren, vervaardigen, assembleren dan wel serviceactiviteiten te verrichten. Een zeer breed en diep assortiment met de daarbij behorende administratieve en fysieke logistieke dienstverlening completeert onze belangrijkste succesfactoren. Onze medewerkers denken met de klant mee en zorgen voor verlaging van de transactiekosten en reductie van het aantal van hun leveranciers.

10


‘ERIKS, een distributeur die investeert’, is de aanhef van dit voorwoord en naast het vorenstaande kan de overname van de Baudoin-groep in België (omzet EUR 40 miljoen) niet onvermeld blijven. Deze voor ons grote investering bracht een veelheid van voordelen met zich mee. In de eerste plaats geven wij hiermede uitvoering aan onze reeds eerder aangekondigde doelstelling de serviceverlening aan onze klanten te verhogen. Baudoin beschikt over tien filialen en over een E-commerce portal waardoor enerzijds kennis en producten dicht bij de markt worden aangeboden en anderzijds de transactiekosten kunnen worden verlaagd en informatie snel en uitgebreid ter beschikking komt. Doordat voorts Baudoin nagenoeg uitsluitend de onderhoudsmarkt bedient, wordt de kwetsbaarheid van onze onderneming ten opzichte van de slechte economische omstandigheden verminderd. Het aandeel van de sector Onderhoud bedraagt nu 44 procent van de totale omzet. ‘Last but not least’ hebben wij, dankzij deze overname, voor de productgroep Gereedschappen en Onderhoudsproducten een dusdanige professionalisering in huis dat wij deze productgroep tot een nieuwe kernactiviteit hebben gepromoveerd. In februari 2003 is om dezelfde reden Van Eyle & Ruygers bv (omzet EUR 24 miljoen) geacquireerd, zodat ook onze positie in Nederland verder is versterkt.

Hoewel niet direct in geld uit te drukken, investeerden wij in het verslagjaar ook in communicatie, zowel binnen als buiten de ERIKS-groep. Intern zorgden wij ervoor dat veel medewerkers elkaar beter leerden kennen en begrijpen, dat de doelstellingen begrepen maar vooral onderschreven werden. Het is een genoegen vast te stellen dat het groepsgevoel nog meer dan voorheen tot ontwikkeling is gekomen en dat daardoor de gedefinieerde doelstellingen sneller realiseerbaar zijn. Wij zijn ons personeel zeer erkentelijk voor de vele extra inspanningen die getroost zijn om de ERIKS-groep op koers te houden en wij hebben er alle vertrouwen in dat dit zo zal blijven. In het verslagjaar hebben wij ook de communicatie met onze afnemers, fabrikanten en de financiële wereld verder verbeterd. Ons jaarverslag geeft een helder beeld van de ERIKS-groep en haar doelstellingen en strategie. Door middel van regelmatige beleggers- en analistenbijeenkomsten, persberichten over onze financiële resultaten op kwartaalbasis en conference calls trachten wij onze onderneming duidelijk te positioneren.

Afnemers in de olie- en gaswinning.

De economische omstandigheden zijn nog steeds ronduit slecht. Tekenen van een opleving zien wij niet of nauwelijks door een groot gebrek aan vertrouwen. In deze tijden een voorspelling doen is niet mogelijk. Wanneer de externe omstandigheden niet verder verslechteren, dan is onze doelstelling voor 2003, inclusief Van Eyle & Ruygers bv, een omzet van EUR 395 à 400 miljoen met een bedrijfsresultaat van 6 procent te realiseren. De kwaliteit en de inzet van onze medewerkers, alsmede de verlaging van het risicoprofiel van onze onderneming stimuleert ons tot het openbaren van deze doelstelling. Namens de directie van ERIKS group nv H. Kreuger, voorzitter

11


Het aandeel ERIKS Certificaten van aandelen van ERIKS group nv zijn genoteerd bij Euronext N.V. te Amsterdam. De nominale waarde van 1 (certificaat van) gewoon aandeel bedraagt EUR 1,=. De certificaten van gewone aandelen aan toonder worden belichaamd in een door Necigef beheerd verzamelbewijs aan toonder. Per 31 december 2002 bedraagt het aantal uitstaande gewone aandelen 3.629.287 (2001: 3.514.200). De toename van het aantal uitstaande aandelen is het gevolg van het uitkeren van stockdividend. Het gewogen jaargemiddelde van het aantal uitstaande aandelen over 2002 bedraagt 3.581.334 (2001: 3.514.200). Er zijn geen opties op aandelen of certificaten van aandelen toegekend.

Dividendbeleid en dividend 2002 Het beleid is een dividend uit te keren, voor zover de omstandigheden dit toelaten, van circa 50 procent van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening. Het voorstel tot winstbestemming en dividend over 2002 is opgenomen op pagina 85 van dit verslag. Voorgesteld wordt het dividend voor het jaar 2002 vast te stellen op EUR 1,50 per aandeel van EUR 1,=. Het pay-out percentage bedraagt bij dit voorstel 50,8 procent. Het dividend wordt naar keuze in contanten of in aandelen ten laste van de reserves uitgekeerd. De waarde van het voorgestelde dividend in aandelen zal 2 tot 4 procent hoger zijn dan de waarde van het dividend in contanten. De vaststelling van het dividend in aandelen zal plaatsvinden 1 dag na afloop van de keuzeperiode op basis van de gemiddelde koers van het aandeel gedurende de laatste 5 beursdagen van die keuzeperiode. Ter ondersteuning van de financiering van de voorgenomen groei (zie hoofdstuk ‘Missie, doelstellingen en strategie’) doet de vennootschap een beroep op de aandeelhouders te kiezen voor een uitkering in aandelen (stockdividend) ten laste van de reserves. Van het dividend over het jaar 2001 is in het verslagjaar 49,2 procent in contanten en 50,8 procent in aandelen (stockdividend) uitgekeerd.

KENGETALLEN PER AANDEEL (van nominaal EUR 1,=) x EUR 1,=

2002

2001

2000

1999

1998

Nettoresultaat Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening Dividend Pay-out in procenten van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Eigen vermogen (2001 en 2002 vóór winstbestemming) Koers ultimo Hoogste koers Laagste koers

2,99

5,05

4,33

0,13

3,24

3,53 2,99 5,10 1,50

4,14 3,80 5,62 1,85

3,71 3,63 5,10 1,75

2,19 2,19 3,61 1,50

3,24 3,24 4,40 1,60

50,80

48,70

48,20

68,40

49,40

22,94 24,90 34,50 19,84

21,90 27,50 34,80 25,25

16,75 27,60 30,00 16,80

13,98 21,02 28,20 21,02

16,33 27,23 32,67 22,69

14


Investor relations De ERIKS-groep hecht veel belang aan een goede communicatie met financieel belanghebbenden en andere geïnteresseerden, zoals investeerders, vermogensverschaffers en analisten, teneinde een goed inzicht te verschaffen over de positie van de groep in de steeds veranderende markt. Koersgevoelige informatie wordt altijd via algemene berichtgevingen aan het totale publiek bekendgemaakt. Tijdens bijeenkomsten met beleggers, analisten en financiële pers worden strategie, financiële resultaten en actuele ontwikkelingen nader toegelicht. Ieder kwartaal worden de gerealiseerde financiële resultaten gepubliceerd en via een conference call toegelicht aan financiële analisten en journalisten. Inzichtelijkheid en openheid moet leiden tot een optimale koersvorming en een bredere spreiding van het aandelenbezit. Op de ERIKS website www.eriks.com kan uitgebreide informatie worden gevonden met betrekking tot persberichten, financiële rapportages en strategie. Via ontmoetingen met de media wordt een zo duidelijk en transparant mogelijke profilering van de activiteiten en strategie van ERIKS nagestreefd. Dat de ERIKS-groep een vooruitstrevend Investor Relations beleid voert en transparante informatie over het gevoerde beleid verstrekt, blijkt onder meer uit: - de toekenning van de 1e prijs voor haar jaarverslag 2001 door Scenter Jaarverslagenonderzoek; - de toelating tot het NextPrime segment van Euronext N.V.

Toelating tot het NextPrime segment houdt onder meer in: - de publicatie van kwartaalcijfers; - vanaf 2005 een jaarrekening op basis van de IAS-standards (IFRS); - het houden van ten minste twee analistenbijeenkomsten per jaar; - de mogelijkheid tot continue handel, eventueel via een animateur; - een website met uitgebreide financiële informatie.

De organisatie Scenter Jaarverslagenonderzoek heeft een honderdtal jaarverslagen onderzocht op de transparante weergave van het beleid in het jaarverslag. Aan de hand van een tiental criteria wordt beoordeeld in welke mate de ondernemingen het beleid voor het komend jaar toelichten en onderbouwen, maar ook het afleggen van verantwoordelijkheid over de gerealiseerde doelen in het afgelopen boekjaar behoort tot de beoordelingscriteria. Het jaarverslag 2001 van ERIKS behaalde het hoogst mogelijke aantal punten.

15


Animateur (Liquidity Provider)

Corporate Governance

In november 2001 is het handelssysteem van de effectenbeurs in Amsterdam gewijzigd. Bij het nieuwe systeem is de rol en positie van ‘de hoekman’ geheel verdwenen. Het aantal transacties in ERIKS-certificaten is beperkt. Om toch de doorlopende notering te behouden en de relatie met de certificaathouders te optimaliseren, is Fortis Investment Banking Corporate Finance & Capital Markets te Amsterdam aangesteld als animateur. Animateurs zien erop toe dat in het handelssysteem altijd een vraag- en aanbiedingsvoorstel is opgenomen. Daarnaast zorgen zij mede voor het onderhouden van relaties met potentiële beleggers en het publiceren van analistenrapporten. Jaarlijks worden de activiteiten en de resultaten geëvalueerd.

De ERIKS-groep geeft zoveel als mogelijk een positieve invulling aan de 40 aanbevelingen, zoals die door de Commissie Corporate Governance in 1996 zijn gedefinieerd. Het belangrijkste voorbehoud is dat de ERIKS-groep vasthoudt aan een tweetal zgn. ‘beschermingsconstructies’: - certificering van aandelen, waarbij voor natuurlijke personen de mogelijkheid tot decertificering aanwezig is tot 1 procent van het uitstaande gewone aandelenkapitaal; - de mogelijkheid van plaatsing van preferente beschermingsaandelen bij een Stichting met een onafhankelijk bestuur. Aan die Stichting heeft ERIKS group nv een call-optie op preferente aandelen verleend.

Belangen van meer dan 5 procent Van het aandelenkapitaal is 99,3 procent als certificaten van aandelen uitgegeven. In het kader van de Wet Melding Zeggenschap zijn tot en met december 2002 de volgende meldingen ontvangen: Caravelle Holding AG 20,10% Darlin nv 5,15% Delta Lloyd Nuts Ohra N.V. 5,50% H.L.B. Holding B.V. 11,65% Internationale Nederlanden Groep nv 10,26% Orange Deelnemingen Fund N.V. 5,15% Stad Rotterdam Verzekeringsgroep (ASR) NV 6,99%

Interne code inzake voorwetenschap ERIKS geeft invulling aan de Regeling melding en reglementering transacties Wet toezicht effectenverkeer (Wte 1995). Een brede kring van werknemers en adviseurs is door ondertekening van een verklaring gebonden aan de naleving van het reglement als bedoeld in artikel 46d Wte 1995. In het verslagjaar is de interne code voor de directie en commissarissen van ERIKS group nv uitgebreid om ook aan de per 1 september 2002 gewijzigde Wet Melding Zeggenschap 1996 (WMZ 1996) te voldoen. De Autoriteit Financiële Markt (AFM) houdt toezicht op naleving van de WMZ 1996.

16


Wereldwijd is er een groot aantal ondernemingen met een omvang die vele malen groter is dan die van ERIKS en die over meer financiële slagkracht beschikt. Daarnaast zijn er financiële investeerders die met name vanuit financieel belang interesse hebben in bepaalde ondernemingen. Om bij eventuele onvriendelijke acties door derden voldoende tijd te hebben om te kunnen beoordelen of deze acties in het belang zijn van alle stakeholders van de ERIKS-groep en of de bedoelingen van deze partijen aansluiten op onze strategie (een Europese speler van formaat te worden), acht het bestuur van de ERIKS-groep het noodzakelijk, bij de huidige wetgeving, de beschermingsconstructies te handhaven. De houders van (certificaten van) aandelen zullen altijd via Vergaderingen van Aandeelhouders over belangrijke wijzigingen in de strategie en/of acties van derden worden gehoord. De wensen van de houders van (certificaten van) aandelen zullen worden gevolgd, voor zover deze de continuïteit van de onderneming niet schaden en er wordt rekening gehouden met de belangen van alle stakeholders.

Financiële agenda 15 mei 2003

Algemene Vergadering van Aandeelhouders te Alkmaar. Publicatie cijfers eerste kwartaal 2003*.

19 mei 2003

1e Notering ex-dividend.

19 mei t/m 4 juni 2003

Keuzeperiode.

5 juni 2003

Vaststelling van het aantal dividendrechten dat recht geeft op 1 nieuw (certificaat van) aandeel.

10 juni 2003

Betaalbaarstelling dividend en levering (certificaat van) aandeel.

27 augustus 2003

Publicatie halfjaarcijfers 2003*.

13 november 2003

Publicatie cijfers negen maanden 2003*.

26 februari 2004

Publicatie jaarcijfers 2003*.

13 mei 2004

Algemene Vergadering van Aandeelhouders te Alkmaar. Publicatie cijfers eerste kwartaal 2004*.

* Aansluitend Conference Call.

17


Missie, doelstellingen en strategie Missie De missie van de ERIKS-groep is een toonaangevende, internationale handelsonderneming te zijn die met een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten met daaraan gerelateerde technische en logistieke dienstverlening en kennis van haar producten en toepassingen alle segmenten van de industrie bedient. De ERIKS-groep kenmerkt zich als een door kennis en toegevoegde waarde gedreven handelsonderneming.

Doelstellingen (2003 – 2005) Commercieel De ERIKS-groep wil voor haar afnemers, vanuit de gedefinieerde missie, dé innovatieve, betrouwbare en flexibele toeleverancier zijn. Voor haar toeleveranciers wil de ERIKS-groep de betrouwbare partner met voldoende marktaandeel en volume zijn die op basis van uitgebreide technische en logistieke kennis de gehele industriële markt bedient. Gedreven door een sterk ontwikkelde groepsidentiteit, streeft de ERIKS-groep de volgende doelstellingen na: - het opbouwen van een leidende marktpositie in West- en Midden-Europa, derhalve een ‘Europese speler’ van formaat te worden; - een sterk marktaandeel (top-3 positie) in te nemen voor elke in het assortiment opgenomen kernactiviteit, in alle regio’s waar de groep vestigingen heeft; - het aanbieden van een hoogwaardig en breed assortiment van werktuigbouwkundige componenten;

20


- het pro-actief aanbieden van op het type afnemer (koopprofiel) afgestemde logistieke diensten (fysiek en administratief) met als doel de kosten in de totale keten te beheersen. Deze logistieke diensten worden onder de naam EASY ORDER SYSTEM aan de afnemers aangeboden; - dicht bij haar afnemers te staan door middel van buitendienstmedewerkers, productspecialisten, vestigingen en/of dealers; - het bieden van veel toegevoegde waarde door middel van producten applicatiekennis en het beschikken over veredelingsfaciliteiten en zodoende voor iedere productgroep dé specialist zijn; - te beschikken over moderne logistieke centra en bedrijfsinformatiesystemen; - het direct of indirect aanwezig zijn in de markten van de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië, voor zover dit bijdraagt aan het opbouwen van de positie van de ERIKS-groep in Europa. Financieel Uitgaande van een zelfstandige autonome ontwikkeling en een normale groei van de economische bedrijvigheid, zijn de financiële doelstellingen voor de komende 3 jaar: - een gemiddelde groei van de omzet van 10 à 15 procent, waarvan ongeveer de helft via autonome groei en het restant via acquisities (2002: 9,5 procent exclusief verkoop Aircool Nederland). Dit zal resulteren in een omzet van meer dan EUR 500 miljoen in het jaar 2005; - een bedrijfsresultaat in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen van ten minste 20 procent (2002: 21,1 procent); - een solvabiliteitsratio van ten minste 30 procent (ultimo 2002: 38 procent, vóór voorstel winstbestemming); - een gemiddelde toename van de winst per aandeel met 5 à 10 procent; - een dividenduitkering, voor zover de omstandigheden dit toelaten, van circa 50 procent van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening (2002: 50,8 procent).

De realisatie van deze doelstellingen bevordert een duurzame relatie met onze afnemers en leveranciers, verhoogt de ontwikkelingskansen voor onze medewerkers en moet leiden tot waardegroei voor onze aandeelhouders. De Europese markt voor de distributie van werktuigbouwkundige componenten bedraagt meer dan EUR 10 miljard en is nog zeer gefragmenteerd. Naast een aantal grotere partijen met een omvang als die van de ERIKS-groep die tezamen nog maar een beperkt marktaandeel hebben, zijn er vele kleine en middelgrote familiebedrijven. Redenerend vanuit de gedefinieerde doelstellingen, richt de ERIKSgroep zich bij de externe groei met name op de laatste categorie. Bepalend bij de snelheid van de externe groei zijn vooral het beschikken over voldoende managementcapaciteit en financiële middelen. Het behouden van een beheersbaar risicoprofiel, zowel vanuit managementcapaciteit als financiële positie, is een vereiste voor het zekerstellen van de continuïteit van de onderneming. Ter realisatie van de doelstellingen 2003-2005 is een financieringsplan opgesteld. Hierbij zal een beroep worden gedaan op externe financiers en aandeelhouders (reserveringen stockdividend). Vorenstaande sluit niet uit dat de ERIKS-groep onder voorwaarden blijft openstaan voor samenwerking met andere onafhankelijke industriële toeleveranciers of financiële instellingen. Essentieel hiervoor is dat een eventuele samenwerking met een andere partij voor alle stakeholders van de ERIKS-groep tot voordelen voor de langere termijn zal leiden en dat de doelstellingen sneller kunnen worden gerealiseerd.

Strategie In het verslagjaar zijn, in lijn met het vermelde in het jaarverslag 2001 onder het hoofdstuk ‘Hoofduitgangspunten voor het jaar 2002’, diverse acties ondernomen en projecten opgestart en afgerond. In het verslag van de directie wordt hier nader op ingegaan. Ondanks de economische tegenwind is de positie van de ERIKS-groep, in lijn met de gedefinieerde doelstellingen en strategie, in het jaar 2002 verder versterkt.

Speerpunten in de strategie zijn: Autonome groei Deze kan alleen worden gerealiseerd wanneer in de bedrijfsvoering de wensen van de afnemer centraal staan, de ERIKS-groep zich onderscheidt van haar concurrenten (‘een door kennis en toegevoegde waarde gedreven handelsonderneming’) en de groep over goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers beschikt. Een uitermate belangrijk onderdeel binnen de bedrijfsvoering is de permanente aandacht voor het onderhouden en het verder ontwikkelen van de op de marktontwikkelingen en per type afnemer afgestemde marketingmix. Belangrijke aspecten hierbij zijn: - Ondernemerschap. De ERIKS-groep komt primair tot groei dankzij medewerkers met een sterk gevoel voor ondernemerschap. Bij onze organisatievorm en selectieprocedures wordt voortdurend met dit aspect rekening gehouden. - Managementontwikkeling. Voor de toekomstige groei is het essentieel over ervaren en goed management te beschikken. Daartoe is een adequaat Management Development programma geïmplementeerd. - Goed opgeleide medewerkers (KENNIS). De ERIKS-medewerkers beschikken over actuele en diepgaande kennis van producten en hun toepassing, alsook over kennis van (fysiek en administratief) logistieke diensten. Dit stelt hen in staat permanent te werken aan de vernieuwing van het dienstenpakket en de behoeften van de afnemer juist te interpreteren en in adequate adviezen en diensten te vertalen. Daarnaast leveren zij in nauw overleg met de toeleveranciers een bijdrage aan de ontwikkeling van nieuwe producten. - Breed en diep assortiment van producten en diensten. De ERIKS-groep beschikt over een breed en diep assortiment van producten en diensten en onderscheidt zich daardoor van vele van haar concurrenten. De kwaliteit van het productmanagement behoort bij alle ondernemingen op een hoog niveau te staan, dan is de groep in staat alle marktsegmenten en typen afnemers in de industrie te bedienen.

21


- Engineering en veredeling. De ERIKS-groep beschikt voor al haar productgroepen over faciliteiten om de producten aan de wensen van de afnemers aan te passen. - Logistieke diensten. De beheersing van de orderstromen, het verlagen van de transactiekosten en het beheersen van de kosten voor het houden van voorraden (Supply Chain Management) is voor alle betrokkenen in de bedrijfskolom (fabrikanten, distributeurs, afnemers) belangrijk. De ERIKS-groep beschikt over en ontwikkelt een pakket logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM) dat hier direct op inspeelt. ERIKS kan op het type afnemer afgestemde logistieke diensten aanbieden. - Couleur locale. Elementair is dat de afnemers in alle regio's met een 'couleur locale' worden benaderd. Dit wordt gerealiseerd door in belangrijke industriële centra met eigen vestigingen aanwezig te zijn. Daar waar nodig beschikt de ERIKS-groep over filialen of wordt er met lokale technische handelsondernemingen nauw samengewerkt. Distributieconcept Nederland en België Het distributieconcept voor de Nederlandse en Belgische markt wordt gewijzigd. Tot op heden werd voor de meeste productgroepen de markt vanuit centrale vestigingen benaderd. Om de basis voor het realiseren van een gezonde autonome groei te verstevigen, zal de ERIKS-groep voor al haar producten naast de centrale vestigingen met eigen lokale vestigingen in industriële centra aanwezig zijn (voorwaartse integratie). De relatie met de onderhoudsmarkt wordt hierdoor versterkt en het productenpakket is met de kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten uitgebreid. Met name de toegang tot de ‘onderhouds’afnemers zal hierdoor verbeteren. Medewerkers Een goede binding met haar bijna 2.000 medewerkers is voor de ERIKS-groep vanzelfsprekend. Het bieden van goede mogelijkheden tot zelfontplooiing maakt hier onderdeel van uit. ERIKS biedt haar medewerkers een goed pakket van primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Wij verwachten van onze medewerkers een actieve inbreng bij het realiseren van de noodzakelijke groei en een hoge mate van eigen verantwoordelijkheid.

22


Efficiënte bedrijfsvoering Op dit punt heeft zowel de administratieve als fysieke logistiek de volledige aandacht van het management. Er is en zal worden geïnvesteerd in op de bedrijfsvoering aansluitende, geavanceerde systemen. - Geavanceerd bedrijfsinformatiesysteem. De optimalisatie van het bij ERIKS Nederland, ERIKS België en Flexion bv geïmplementeerde bedrijfsinformatiesysteem SAP R/3 is afgerond. Aansluitend op het voor de clusters Nederland en België gedefinieerde distributieconcept zal dit systeem, indien bedrijfsmatig efficiënt, de komende jaren ook bij de overige vestigingen in de Benelux worden ingevoerd. Op deze wijze kan vanuit één gemeenschappelijke database een groot deel van de afnemers en leveranciers worden bediend. Bij de overige clusters zijn de verschillende bedrijfsinformatiesystemen nader beoordeeld. Het beleid is dat er binnen een cluster in beginsel een en het zelfde bedrijfsinformatiesysteem operationeel is. - E-commerce. Alle bedrijfsinformatiesystemen beschikken over functionaliteiten om met behulp van worldwide-webtechnieken met afnemers en leveranciers te kunnen communiceren. Voor de verdere beheersing van administratieve stromen worden applicaties ontwikkeld (zie logistieke diensten). - Fysieke logistiek. Bij de fysieke logistiek wordt onderscheid gemaakt tussen bulk- (ten behoeve van alle clusters), cluster- en vestigingsmagazijnen. De optimale verdeling zal steeds worden afgestemd op de ontwikkelingen in het distributiekanaal. De komende jaren wordt bij diverse vestigingen in meer op de bedrijfsvoering afgestemde huisvesting en logistieke hulpmiddelen geïnvesteerd.

Synergie Daar waar mogelijkheden voor synergie aanwezig zijn, werken de groepsmaatschappijen samen. Speciaal daarvoor aangestelde medewerkers, de International Product Managers (IPMs), coördineren de samenstelling van het assortiment, de keuze van toeleveranciers, de inkoop, de kennisoverdracht, de ontwikkeling en uitvoering van logistieke diensten, de documentatie en de fysieke logistiek. Vanuit de centrale afdeling Corporate Information Management wordt het bedrijfs-informatiesysteem SAP R/3 beheerd en worden het ICT-beleid en de ICT-standaarden voor de groep gedefinieerd. Expansie De komende jaren zal de ERIKS-groep via een roll-out strategie haar marktgebied verder vergroten. Primair gaat het om een verdere uitbreiding in Duitsland, Midden-Europa en Noord-Frankrijk. Hierdoor ontstaat een aansluitend marktgebied van voldoende omvang, waarin de ERIKS-groep haar afnemers en leveranciers een gelijkwaardig pakket van producten en diensten kan aanbieden. Daarnaast zullen, ter versterking van de marktposities van de huidige activiteiten, overnames binnen de bestaande marktgebieden plaatsvinden. Zoals vermeld in het hoofdstuk ‘Risico en risicobeheersing’ worden overnamekandidaten zorgvuldig geanalyseerd en behoren zij direct aan de winst bij te dragen.

Afnemers in de petrochemische industrie.

Een verdere uitwerking van de doelstellingen en strategie per cluster is opgenomen in het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’.

23


Bestuur Raad van commissarissen Prof. dr. J.L. Bouma (1934), voorzitter Emeritus-hoogleraar in de Bedrijfseconomie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 1986; aftredend in 2004. Belangrijkste nevenfuncties: - lid raad van commissarissen Albron B.V. - lid raad van commissarissen Intereffekt Beleggingsfondsen - lid raad van commissarissen Koop Holding Europe B.V. - lid raad van commissarissen O. de Leeuw Holding B.V. - lid raad van commissarissen Raab Karcher Bouwstoffen B.V. - lid raad van commissarissen RUG Houdstermaatschappij B.V. - lid raad van commissarissen SNS-REAAL Groep N.V. - lid van het bestuur van de Vereniging AEGON - lid van het bestuur van het Groninger Universiteitsfonds - lid van de raad van toezicht op de Dienst Sociale Werkplaats 'STADSPARK'. Mr. H.E. Jonker Roelants (1939) v/h Directeur Centraal Brouwerij Kantoor. Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 1986; aftredend in 2005. Ir. R.A.A. Oliemans (1944) Nederlandse nationaliteit. Benoemd in 1997, aftredend in 2006. Belangrijkste nevenfuncties: - lid raad van commissarissen Blydenstyn Willink N.V. - lid raad van toezicht Laaf Products B.V. - lid programma-adviesraad TU/e-Postgraduate School. De commissarissen bezitten gezamenlijk 702 certificaten van aandelen ERIKS group nv, die als beleggingen voor de langere termijn worden aangehouden. Aan commissarissen zijn geen opties op certificaten van aandelen ERIKS group nv toegekend. Alle commissarissen genieten een vaste jaarlijkse honorering die niet afhankelijk is van de resultaten van ERIKS group nv in enig jaar. Geen der commissarissen staat in een andere zakelijke relatie tot de ERIKS-groep krachtens welke hij persoonlijk voordeel zou kunnen behalen.

26


Groepsdirectie H. Kreuger (1943), voorzitter Nederlandse nationaliteit. Benoemd tot lid van de directie in 1998. Per 15 november 2001 benoemd tot voorzitter van de directie. Vanaf 1964 werkzaam voor de ERIKS-groep. Primaire verantwoordelijkheden: - Algemene en externe zaken - Clusters: ERIKS België ERIKS Frankrijk ERIKS USA - International Product Management - Business Development - Human Resource Management - Investor Relations.

J. van der Zouw (1954) Nederlandse nationaliteit. Benoemd tot lid van de directie per 1 januari 2002. Vanaf 1999 werkzaam voor de ERIKS-groep. Primaire verantwoordelijkheden: - Clusters: ERIKS Nederland ERIKS Zuidoost-Azië - International Product Management - Business Development Nederland, Scandinavië en Groot-Brittannië. De directie bezit gezamenlijk 5.533 certificaten van aandelen ERIKS group nv, die als beleggingen voor de langere termijn worden aangehouden.

J.G. de Boer, RA (1953) Nederlandse nationaliteit. Benoemd tot lid van de directie in 1996. Vanaf 1985 werkzaam voor de ERIKS-groep. Primaire verantwoordelijkheden: - Informatievoorziening - Financiële en juridische zaken - Administratieve logistiek - Organisatie - Pensioenen. H.J. Maier (1960) Duitse nationaliteit. Benoemd tot lid van de directie per 1 januari 2002. Vanaf 1997 werkzaam voor de ERIKS-groep. Primaire verantwoordelijkheden: - Cluster ERIKS Duitsland - Beleid ICT - Business Development Duitsland en Midden Europa.

v.l.n.r.: J.G. de Boer, J. van der Zouw, H. Kreuger, H.J. Maier.

27


Bericht van de Raad van Commissarissen Aan de aandeelhouders Overeenkomstig artikel 30 van de statuten bieden wij u het door de directie opgemaakte jaarverslag met de daarin opgenomen jaarrekening aan.

Toezicht en advies In het verslagjaar zijn wij als Raad van Commissarissen vijf maal formeel in vergadering bijeengekomen voor overleg met de directie. Daarnaast hebben verschillende informele besprekingen plaatsgevonden. Daarbij zijn verschillende ondernemingen, die van strategisch belang zijn, bezocht. Tijdens deze vergaderingen en besprekingen is met name aandacht besteed aan de doelstellingen en strategie van de ERIKS-groep, de Corporate Governance, het operationeel plan, de kwartaalrapporten, de voortgang van de realisatie van de voorgenomen plannen en de bezetting en continuïteit van het bestuur. Ter zake beleid en strategie is uitgebreid gesproken over de ontwikkeling van de technische handel in werktuigbouwkundige componenten binnen Europa. Zoals eerder vermeld, ondersteunen wij de door de directie geformuleerde strategie om de ERIKS-groep, binnen een beheersbaar risicoprofiel, te ontwikkelen tot een leidende Europese speler. Gezien de tendens tot concentratie in de markt van de technische handel, is het hebben van voldoende volume en marktaandeel een waarborg voor de continuïteit van de onderneming. In dit kader zijn ook de financiering van de ERIKS-groep, het Management Development programma en mogelijke samenwerkingen met derden aan de orde geweest. Het onderwerp ‘Corporate Governance’ staat sinds afgelopen jaar wereldwijd in de belangstelling. Ook binnen het bestuur van de ERIKS-groep worden de ontwikkelingen nauwgezet gevolgd en is ‘Corporate Governance’ regelmatig onderwerp van gesprek. Onze standpunten over dit belangrijke onderwerp zijn verwoord onder het hoofd ‘Corporate Governance’ op pagina 16 van dit verslag. Er is intensief gesproken over de gang van zaken bij de te onderscheiden clusters, de marktontwikkelingen, de acquisitiemogelijkheden en het personeelontwikkelingsplan van de ERIKS-groep. Bij de bespreking van de realisatie van de voorgenomen plannen is met name aandacht geschonken aan de voortgang van de implementatie van het distributieconcept in Nederland en België, de integratie van de overgenomen ondernemingen, de ontwikkeling van

28


de logistieke diensten en de nieuwbouwactiviteiten. In een vergadering zonder de directie hebben wij, conform het daarvoor opgestelde profiel en reglement van de Raad van Commissarissen, ons beraden op de samenstelling en het functioneren van ons college en hebben wij de samenstelling, het functioneren en de honorering van de directie besproken. Gelet op de beperkte omvang van de Raad van Commissarissen wordt het vormen van commissies met speciale opdrachten niet zinvol geacht. Alle onderwerpen worden in de voltallige Raad van Commissarissen besproken. Het afgelopen jaar hebben wij één overlegvergadering met vertegenwoordigers van de ondernemingsraden van de Nederlandse en Belgische groepsmaatschappijen en de directie bijgewoond. Met voldoening hebben wij vastgesteld dat, ondanks de wereldwijd aanzienlijk lagere industriële bedrijvigheid, de ERIKS-groep haar resultaten en winstgevendheid op een meer dan behoorlijk niveau heeft weten te handhaven en dat in de verdere uitbouw van de ERIKS-groep belangrijke stappen voorwaarts zijn gemaakt. Wij spreken langs deze weg onze erkentelijkheid uit voor de inzet en betrokkenheid van alle medewerkers, die in het afgelopen jaar aan de verdere ontwikkeling en groei van de ERIKS-groep hebben bijgedragen.

Samenstelling directie Ter invulling van een bestaande vacature, maar ook om de beoogde (internationale) groei vanuit de directie goed te kunnen aansturen, hebben wij per 1 januari 2002 de heren H.J. Maier en J. van der Zouw tot lid van de directie benoemd. Beide heren zijn afkomstig uit de eigen organisatie en reeds vele jaren in de technische handel werkzaam. In het afgelopen jaar is gebleken dat binnen de directie alle noodzakelijke professionaliteiten aanwezig zijn. Wij zijn ervan overtuigd dat het directieteam invulling kan geven aan de gedefinieerde doelstellingen.

Samenstelling Raad van Commissarissen Als gevolg van het volgens rooster aftreden van de heer J.L. Bouma per mei 2004 ontstaat er een vacature in onze raad. Gelet op de wijze waarop de heer Bouma de afgelopen jaren heeft gefunctioneerd en de constatering dat een herbenoeming past in het profiel voor de Raad van Commissarissen van ERIKS group nv, geven wij de aandeelhouders kennis van ons voornemen de heer Bouma te herbenoemen.

Jaarrekening en dividendvoorstel Wij hebben kennis genomen van het verslag van de directie en hebben de jaarrekening, na overleg met de directie en de accountant en na kennisneming van het verslag en de verklaring van de accountant, vastgesteld. Wij stellen de aandeelhouders voor de jaarrekening goed te keuren en de winstbestemming en het dividend te aanvaarden conform het door ons goedgekeurde voorstel van de directie. Tevens adviseren wij u goedkeuring te verlenen voor het door de directie gevoerde beleid en voor het door de Raad van Commissarissen gehouden toezicht, hetwelk tevens decharge van de directie en de Raad van Commissarissen inhoudt.

Alkmaar, 27 februari 2003 Raad van Commissarissen J.L. Bouma, voorzitter H.E. Jonker Roelants R.A.A. Oliemans

29


Informatie over de organisatie en markt ERIKS group nv

Kernactiviteiten

De houdstermaatschappij stelt zich op als een strategische holding. Haar rol is die van vermogensverschaffer, initiator, motivator, implementator, bewaker en coördinator van de voor de ERIKS-groep ontwikkelde strategie. Zij draagt zorg voor de realisatie van de meerwaarde van de groep ten opzichte van de zelfstandige ondernemingen. Dit laatste betekent dat de directie van ERIKS group nv zich intensief met de definiëring en invulling van de strategie bij de diverse clusters/ondernemingen bezighoudt.

Het assortiment van meer dan 500.000 technische werktuigbouwkundige componenten met de daarop aansluitende dienstverlening wordt, zoals onder het hoofdstuk ‘Profiel’ van dit verslag aangegeven, verdeeld in zes kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen. De ERIKS-groep functioneert niet slechts als doorgeefluik voor technische producten, maar biedt ook diensten en kennis aan. De ERIKS-groep is een distributeur die in haar bedrijfsvoering het ontwikkelen en aanbieden van toegevoegde waarde primair als speerpunt onderkent. Bij alle kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen wordt een uitgebreid palet van technische en logistieke diensten geleverd.

Een decentrale organisatiestructuur geeft de ondernemingen de vereiste flexibiliteit, inventiviteit en kwaliteit om de afnemers adequaat te bedienen en als partner van leveranciers op te treden. Om de beoogde autonome groei en groei door overnames te kunnen besturen, is de ERIKSgroep ingedeeld in clusters.

Cluster Een cluster, één bedrijf of een groep van bedrijven, bedient een gedefinieerd geografisch marktgebied. Een cluster exploiteert meerdere kernactiviteiten en beschikt over alle disciplines om zelfstandig de gehele operationele bedrijfsvoering te verrichten. De ERIKS-groep kent zes clusters. Met als basis de overeengekomen strategie en het operationele plan worden aan de clustermanagers mandaten verleend voor de verdere ontwikkeling van de marktpositie in hun werkgebied. Afhankelijk van de ontwikkelingsfase van de cluster zijn in iedere cluster managers verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van de te onderscheiden kernactiviteiten en de daarin opgenomen productgroepen. Zij werken vanuit een centrale vestiging (Competence Center) van de betreffende cluster en onderhouden in het algemeen de directe contacten met de OEM-afnemers en de overige grotere afnemers. Daarnaast zijn er verantwoordelijken voor de ontwikkeling van de marktpositie in een gedefinieerde regio. Dit laatste kan via eigen vestigingen en/of dealers, waarbij de vestigingen voornamelijk de directe contacten met de onderhoudsmarkt onderhouden.

32


Afnemers De ERIKS-groep bedient meer dan 50.000 afnemers in alle industriële bedrijfstakken, zoals chemie, voeding, machinebouw, olieraffinage, bouw, offshore en metaal. De groep onderscheidt de volgende klanttypen of koopprofielen: Onderhoudsmarkt (MRO - Maintenance Repair Overhaul): ERIKS-producten en -diensten worden direct aangewend ten behoeve van het onderhoud aan installaties en machines. OEM (Original Equipment Manufacturers): ERIKS-producten en -diensten worden aangewend voor de totstandkoming van een door de afnemer te produceren eindproduct. Projecten: ERIKS-producten en -diensten worden gebruikt voor grote onderhoudsprojecten of nieuwbouw.

Wederverkoop: - Dealers: ERIKS-producten en -diensten worden via dealers geleverd om binnen de bestaande marktgebieden dicht bij de afnemers te zijn. - Export: ERIKS-producten worden geëxporteerd, vooral voor het verkrijgen van het noodzakelijke volume in marktgebieden, waarin de ERIKS-groep geen eigen vestiging heeft. Hier worden zowel de aldaar aanwezige distributeurs als OEMs benaderd. Installatiebedrijven en engineering contractors worden, afhankelijk van het soort van aankoop, onder 'onderhoudsmarkt' of 'projecten' gerangschikt. De ERIKS-groep biedt haar afnemers kwaliteit, snelle levering, een breed assortiment, betrouwbaarheid, deskundigheid met de materie, technische kennis, veredelingsfaciliteiten, logistieke diensten en de mogelijkheid om diensten en producten als totaalpakket te leveren. Door de combinatie van deze factoren heeft ERIKS zich tot een belangrijke marktpartij ontwikkeld.

Marktpositie Bij zowel afnemers als toeleveranciers vindt een verdere internationalisatie en concentratie van activiteiten plaats. Het is voor de ERIKS-groep van belang haar geografische dekking voor de verschillende kernactiviteiten te vergroten en in staat te zijn haar toeleveranciers voldoende volume en marktaandeel te bieden. Uit onderstaande opstelling blijkt dat de ERIKS-groep in geen der kernactiviteiten een dominante positie heeft, hetgeen betekent dat de mogelijkheden tot groei alom aanwezig zijn. In verschillende regio's, met name in Duitsland, de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië zijn de markten nog zeer gefragmenteerd. Dit houdt in dat met een klein marktaandeel reeds een belangrijke positie kan worden verworven. Voor nadere informatie wordt verwezen naar het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’.

Toeleveranciers Op basis van partnership gaat de ERIKS-groep, vanuit een onafhankelijke positie, met fabrikanten over de hele wereld in principe een langetermijnrelatie aan. De omvang van de groep biedt vele fabrikanten het perspectief op een substantiële afnamehoeveelheid en een groot marktaandeel. De marktaandelen in de diverse regio’s per kernactiviteit zijn (inclusief Van Eyle & Ruygers bv). Kernactiviteit

Afdichtingstechniek

Aandrijftechniek

Stromingstechniek

Industriële kunststoffen

Gereedschappen en Onderhoudsproducten

++

++

+

+

+

België

+

++

+

-

+

Duitsland

-

+

-

n.v.t.

-

-

+

-

-

-

+

n.v.t.

n.v.t.

-

n.v.t.

-

-

-

-

n.v.t.

Land Nederland

(het westen en zuiden van Duitsland)

Frankrijk (het noordwesten van Frankrijk)

Noord-Amerika (in de regio van de ondernemingen)

Zuidoost-Azië

++ = >25% + = 10–25% = <10% n.v.t. = kernactiviteit niet in het assortiment van de cluster


33

Risico en risicobeheersing De risico's bij de ERIKS-groep kunnen worden onderverdeeld in financiële risico's en markten operationele risico's.

Financiële risico’s De financiële risico's voor onze handelsonderneming zijn betrekkelijk klein. Het betreft hier onder meer de toegankelijkheid tot financiële middelen, de gevoeligheid voor koersfluctuaties, etc. Bij de verwachte ontwikkeling van omzetten en resultaten worden kasstromen gegenereerd die de ERIKS-groep in staat stellen een deel van de groei uit eigen middelen te financieren. Aangevuld met de bankfaciliteiten die voor een deel nog niet zijn benut en de bevredigende solvabiliteit, is de groep in staat de komende jaren de beoogde gemiddelde groei van 10 à 15 procent vanuit een autonome positie te financieren. Er is een financieringsplan ter zake ontwikkeld. Wanneer belangrijk grotere stappen dan 10 à 15 procent groei noodzakelijk mochten zijn om een Europese speler van formaat te worden, wordt de ERIKS-groep beperkt in haar financiële slagkracht. Hoewel de ERIKS-groep haar handelsgoederen over de hele wereld inkoopt, is het risico van koersfluctuaties beperkt en beheersbaar. Veelal worden de fluctuaties, zij het vaak met enige vertraging, vertaald naar een aanpassing van de verkoopprijzen. Wanneer dit niet mogelijk is, worden belangrijke risicoposities in de transactiesfeer afgedekt. Translatierisico's, samenhangend met investeringen in buitenlandse deelnemingen, worden in principe niet afgedekt.

Markt- en operationele risico’s De brede marktbenadering, het aanwezig zijn in alle bedrijfstakken en het hebben van contacten met de verschillende typen afnemers maken dat de spreiding van de omzet over de afnemers groot is. Een belangrijk deel van de omzet wordt gerealiseerd in de onderhoudsmarkt, welke beperkt gevoelig is voor schommelingen in de conjunctuur. Het aandeel van de omzet aan de OEM-markt is

34


conjunctuurgevoeliger. Door de uitbreiding van het aantal eigen vestigingen in Nederland en België en de snelle ontwikkeling en uitbouw van de kernactiviteiten Gereedschappen en Onderhoudsproducten en Technische en logistieke dienstverlening, is de toegang tot de onderhoudsmarkt aanzienlijk versterkt. Daarmede is het risicoprofiel ter zake de omzet verlaagd. Aan de inkoopzijde is een afdoende spreiding over de verschillende toeleveranciers aanwezig. De groei die de ERIKS-groep wil realiseren is mede afhankelijk van overnames. Deze gaan in het algemeen gepaard met meer onzekerheid en risico dan autonome groei. De ERIKS-groep spant zich in om deze risico's zoveel mogelijk te beperken door zorgvuldige selectie van de kandidaten en gedetailleerde analyse en evaluatie gedurende het overnameproces. Bepalend voor het doorgaan van een overname is ook de beschikbaarheid van voldoende managementcapaciteit om na de overname de integratie van de geacquireerde onderneming op een professionele wijze te kunnen begeleiden. Overnamekandidaten, waarvoor een ‘turnaround’ nodig is, worden niet in beschouwing genomen. Belangrijke aandachtspunten bij de analyse zijn de aanwezigheid van competent management, een solide, marktgerichte bedrijfscultuur, voldoende omvang en een goede spreiding van de omzet over de afnemers, een op de ERIKS-groep aansluitend assortiment en betrouwbare, hoogwaardige leveranciers. Er worden de volgende belangrijke operationele risico's onderkend: continuïteit gegevensverwerking: voor de grotere groepsmaatschappijen in Nederland en België die op het SAP R/3 systeem zijn aangesloten, is het gehele technische beheer aan een professionele dienstverlener overgedragen. Maatregelen zijn aldaar getroffen om de continuïteit van de gegevensverwerking en het transport van de data te waarborgen. Voor de overige ondernemingen bestaan er afspraken met toeleveranciers van de hardware. Bij eventuele calamiteiten treden er ter overbrugging van een bepaalde periode noodprocedures in werking;

productaansprakelijkheid: via regelingen en afspraken met de toeleveranciers, maar ook via een eigen productaansprakelijkheidsverzekering, zijn de risico's op het niet functioneren van geleverde producten en de hieruit ontstane gevolgschade voldoende afgedekt.

Een ander belangrijk risicobeperkend aspect is de kwaliteitszorg. Dit aspect vormt een vast deel van de werkmethodieken. Bij bijna alle groepsmaatschappijen voldoen de inrichtingen van de processen aan de NEN ISO-9000 normen.

Het interne beheersingssysteem en het planning- en budgetteringssysteem van de ERIKS-groep zijn dusdanig ingericht dat - per cluster en onderneming duidelijkheid bestaat over de strategie en de te behalen financiële resultaten; - betrouwbare en tijdige informatie wordt verkregen over de gang van zaken binnen de verschillende clusters en ondernemingen en de daarbinnen te onderscheiden kernactiviteiten; - de activa en middelen van de onderneming goed worden beheerd; - voldoende stuurinformatie (performance indicatoren) wordt verkregen ter beoordeling van de effectiviteit en efficiency van de primaire bedrijfsprocessen en ter verbetering hiervan.

Financiële instrumenten

Voorts zijn er onder meer procedures voor de autorisatie van investeringen en acquisities. De belangrijkste financiële indicatoren waarop de ondernemingen worden beoordeeld, zijn de ontwikkeling van de omzet, de rentabiliteit (bedrijfsresultaat in procenten van het geïnvesteerd vermogen) en de groei van marktaandelen.

In het kader van de beheersing van liquiditeits-, valutaen renterisico wordt gebruik gemaakt van financiële instrumenten, zoals valutatermijncontracten en renteen valutaswaps. Deze contracten worden alleen via de treasury afdeling afgesloten en worden nimmer voor speculatieve doeleinden gebruikt. Tegenpartijen voor financiële instrumenten worden beoordeeld op hun kredietwaardigheid.

Bewerken kunststof.

Binnen het raamwerk dat op groepsniveau wordt vastgelegd, zijn de operationele managers verantwoordelijk voor de opzet en werking van het interne beheersingssysteem in hun eigen onderneming. De externe accountants beoordelen jaarlijks de belangrijkste aspecten van de opzet en werking van de administratieve organisatie en de daarin opgenomen interne controlemaatregelen. Hierover rapporteren zij aan de lokale- en de groepsdirectie. De directie van ERIKS group nv is van mening dat het interne beheersingssysteem van de ERIKS-groep aan de hiervóór beschreven eisen voldoet.

35


Verslag van de directie Kernpunten 2002 Financieel Omzetstijging van 5,5 procent, te verdelen naar: - autonome groei van -2,3 procent; - toename van de omzet met EUR 44,1 miljoen als gevolg van in de loop van het jaar 2001 gerealiseerde overnames en de overname van de Baudoin-groep per 1 januari 2002; - afname van de omzet met EUR 12,5 miljoen als gevolg van de verkoop van Aircool Nederland per 30 september 2001; - afname van EUR 5,6 miljoen (1,7 procent) als gevolg van lagere omrekenkoersen. Afname van het bedrijfsresultaat (EBITA) met 5,7 procent tot EUR 21,3 miljoen (2001: EUR 22,6 miljoen). Afname van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill met 13,0 procent tot EUR 12,7 miljoen (2001: 14,5 miljoen). Winst per aandeel vóór amortisatie goodwill van EUR 3,53 (2001 EUR 4,14), ofwel een daling van 14,7 procent. Ondanks de wereldwijde economische neergang - is de omzet op niveau gebleven; - zijn de marktaandelen in diverse regio’s en segmenten toegenomen; - is het bedrijfsresultaat in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen (de rentabiliteit) van 21,1 procent, door afslanking van de organisatie en een goed beheer van de kosten en het werkkapitaal, boven de gedefinieerde doelstelling uitgekomen; - realiseert de ERIKS-groep, in vergelijking met (inter)nationale concurrenten, goede financiële prestaties. Organisatorisch Uitbreiding van de directie van ERIKS group nv van 3 naar 4 personen om de beoogde groei te kunnen realiseren en beheersen. De ondernemingen van de cluster ERIKS Aandrijftechniek Benelux zijn, ter verbetering van de commerciële en operationele samenwerking, per begin 2002 in de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België opgenomen. Er zijn belangrijke stappen voorwaarts gemaakt met de integratie van de in de jaren 2000 en 2001 overgenomen ondernemingen.

38


Expansie en marktontwikkeling Er is grote voortgang geboekt met de implementatie van het gewijzigde distributieconcept (voorwaartse integratie) in Nederland en België, het meer lokaal aanwezig zijn. Ter ondersteuning van deze implementatie: - overname van de Baudoin-groep in België met tien vestigingen (per 1 januari 2002); - overname van Van Eyle & Ruygers bv in Nederland met zes vestigingen (per 1 januari 2003). Door vorenstaande overnames is ook een belangrijke positie in de kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten opgebouwd en de positie in de ‘onderhoudsmarkt’ aanzienlijk versterkt. Benadering van de OEM-markt vanuit de centrale vestigingen (Competence Centers) met gespecialiseerde verkopers. Financiering Uitbreiding van de financiële middelen door het verkrijgen van een extra faciliteit van EUR 15 miljoen en het wijzigen van het dividendbeleid (stockdividend). Productontwikkeling Ontwikkeling en aanbieden van een breed assortiment logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM). Versterking van het productmanagement door opleiding en aantrekken van ervaren vakmensen. Uitbreiding van de technische dienstverlening in diverse clusters en productgroepen. Infrastructureel Verbetering en vernieuwing van de te onderscheiden bedrijfsinformatiesystemen. Voorbereiding van nieuwe huisvesting en logistieke inrichting voor de vestigingen in Alkmaar, Roermond (nagenoeg) afgerond. Met de nieuwbouw voor de vestiging in Puchheim is in 2002 aangevangen. Management Development Het op groepsniveau geïmplementeerde MD-programma bewijst in Nederland en België zijn waarde.

Algemeen en marktontwikkelingen Hoewel het ondernemersklimaat de afgelopen twee jaar niet goed was, zet de internationalisatie van het bedrijfsleven, zoals in voorgaande jaarverslagen reeds is vermeld, zich nog steeds voort. Ofschoon minder dan in voorgaande jaren, hebben in de bedrijfskolom (de fabrikanten, de distributeurs en de afnemers) weer de nodige samenwerkingen, fusies en overnames plaatsgevonden. De distributiemarkt van werktuigbouwkundige componenten is met name in Europa nog gefragmenteerd, toch vindt er versneld door een aantal grotere distributeurs, waaronder de ERIKS-groep, een consolidatie plaats. De ERIKS-groep is een van de grote partijen. Echter, in een Europese markt met een omvang van meer dan EUR 10 miljard, is het totale aandeel van de ERIKS-groep, maar ook dat van de andere grotere distributeurs, nog zeer beperkt. Mede ingegeven door kapitaalintensieve investeringen in bedrijfsmiddelen, is bij de fabrikanten de concentratietendens nog steeds nadrukkelijk aanwezig. Zij zijn in staat de markt een steeds breder en dieper assortiment aan te bieden en wensen, direct of indirect, nauwer betrokken te zijn bij de distributie aan de uiteindelijke industriële verbruiker. De afnemers verwachten van de distributeurs in werktuigbouwkundige componenten (technische handel) dat zij een toegevoegde waarde leveren. Dit kan alleen als de distributeurs over een goede producten applicatiekennis, veredelingsfaciliteiten en logistieke diensten beschikken. Alleen dan kunnen beide partijen op efficiënte wijze met elkaar zakendoen. Bij alle partijen in de bedrijfskolom zijn het verlagen van de transactiekosten en het werkkapitaal primaire aandachtspunten in de bedrijfsvoering. Van de distributeur wordt verwacht dat hij met het aanbieden van logistieke diensten hierop inspeelt. Het vervagen van de landsgrenzen en de daarmee toenemende prijstransparantie, alsmede de ontwikkeling van nieuwe distributiewegen zijn eveneens van belang bij de veranderende rol van de distributeur. Om te kunnen blijven concurreren, zullen de distributeurs aan leveranciers aanzienlijke volumes en marktaandelen moeten kunnen aanbieden. De toeleveranciers zullen erop toezien dat de distributeurs over een voldoende technisch en commercieel geschoold verkoopapparaat beschikken.

Om dit te kunnen bereiken, moet een technische handelsonderneming, naast het hebben van schaalgrootte, voor iedere productgroep ‘dé specialist’ in de markt zijn. Tegelijkertijd moet zij ook in staat zijn om vanuit een breed assortiment de functie van ‘totaalleverancier’ te vervullen. Daarnaast vragen de grotere afnemers, met name in de sector Onderhoud, steeds vaker een internationale aanwezigheid. Het is daarom dat de ERIKS-groep, wil zij haar leidende en vooraanstaande positie in haar branche behouden, moet groeien en zich profileert als de door kennis en toegevoegde waarde gedreven handelsonderneming. De ERIKS-groep wil in de markt haar rol van specialist, maar ook die van totaalleverancier kunnen spelen. Dit laatste wordt bereikt door in relatie met de onderhoudsmarkt in de industriële centra met eigen vestigingen aanwezig te zijn. Door de overnames van de Baudoin-groep en Van Eyle & Ruygers bv heeft de ERIKS-groep deze positie in België en Nederland verder versterkt en is ook het assortiment met de kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten uitgebreid. De centrale vestigingen (de Competence Centers) geven technische en commerciële ondersteuning aan de vestigingen en benaderen de OEM- en projectmarkt. Hierdoor blijft de ERIKS-groep de onmisbare schakel tussen leveranciers en afnemers en speelt zij in op de geschetste ontwikkelingen in de markt door: - het marktgebied te vergroten; - een breed en diep assortiment aan te bieden; - het aanbieden van sourcing-kennis; - een pro-actief productmanagement te voeren; - een goede mix van algemene account- en productbenadering te hebben; - uitstekende technische documentatie aan te bieden; - uitgebreide technische faciliteiten en service aan te bieden (in staat te zijn het product aan te passen aan de wensen van de afnemers); - over goed opgeleide medewerkers en specialisten te beschikken; - via eigen vestigingen en/of dealers en buitendienstmedewerkers dicht bij de afnemers aanwezig te zijn; - moderne logistieke concepten inclusief bestelmethoden via internet aan te bieden; - de eigen logistieke centra te vernieuwen; - met moderne bedrijfsinformatiesystemen te werken.

39


Voortgang in de strategie Bestaande ondernemingen Over het geheel genomen is het beleid bij de bestaande ondernemingen gebaseerd op de volgende pijlers (zie ook hoofdstuk 'Missie, doelstellingen en strategie'): autonome groei distributieconcept (Nederland en België) efficiënte bedrijfsvoering realiseren van synergie. In het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ wordt meer informatie over de voortgang bij de diverse clusters gegeven. Autonome groei Bij een normale industriële bedrijvigheid streeft de ERIKS-groep een autonome groei van 5 tot 7 procent na. Dit kan worden bereikt door verhoging van de marktaandelen in de per cluster gedefinieerde marktgebieden en door verbreding en vernieuwing van het assortiment. Hiervoor zijn bij alle clusters in de afgelopen jaren nieuwe initiatieven opgestart. De assortimenten zijn verdiept en uitgebreid, er is geïnvesteerd in productmanagement, de veredelingsfaciliteiten zijn uitgebreid, het aantal lokale vestigingen is toegenomen en het aanbieden van logistieke diensten is door de afnemers goed ontvangen. Dit heeft erin geresulteerd dat, behalve in Zuidoost-Azië, de marktaandelen alom zijn verbeterd. Echter, als gevolg van de wereldwijde lagere industriële bedrijvigheid, waarvan de eerste tekenen zich reeds eind 2000 in de Verenigde Staten en in Zuidoost-Azië voordeden, en in Europa vanaf medio het tweede kwartaal 2001, is uiteindelijk over het gehele jaar 2002 een autonome groei van -2,3 procent gerealiseerd. Deze daling is volledig het gevolg van de lagere omzetten in het eerste halfjaar. Over het tweede halfjaar is, in weerwil van slechte marktomstandigheden in vooral Duitsland, België en ZuidoostAzië, een autonome groei van ruim 1 procent behaald. Distributieconcept (Nederland en België) Voor de besluitvorming hierover en de voortgang van de realisatie wordt verwezen naar het hoofdstuk ‘ERIKS, een distributeur die investeert’ en het hoofdstuk ‘Missie, doelstellingen en strategie’. Met de overnames van de Baudoin-groep (per 1 januari 2002) en Van Eyle & Ruygers bv (per 1 januari 2003) heeft de ERIKS-groep een goede afdekking en spreiding van

40


lokale vestigingen gerealiseerd. Door vanuit de centrale vestigingen, de Competence Centers, ook de nodige producten applicatiekennis naar de vestigingen over te brengen, krijgt de ERIKS-groep een betere toegang tot zowel de ‘onderhouds-’ als de OEM-markt en heeft zij de ingrediënten om in haar marktbenadering zowel de rol van ‘specialist’ als die van ‘totaalleverancier’ aan te bieden. Onderstaand een overzicht van het aantal vestigingen. In de vestigingen worden een of meerdere kernactiviteiten ondersteund.

Aantal vestigingen, inclusief Competence Centers in Europa: - Nederland: 25 - België en Luxemburg: 15 - Duitsland: 9 - Frankrijk: 10 In de commerciële en logistieke aansturing zullen binnen de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België de centrale vestigingen, de Competence Centers van de kernactiviteiten, en de lokale vestigingen nauw met elkaar samenwerken. De verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn nader gespecificeerd en de informatievoorziening wordt daarop aangepast.

Zoals eerder in dit verslag gemeld, heeft de ERIKS-groep een totaalpakket van logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM) ontwikkeld. Een van de gereedschappen daarbij is de mogelijkheid om van het internet gebruik te maken (E-commerce). Met de overname van de Baudoin-groep is ERIKS mede-eigenaar geworden van de E-portal TradCom. Via deze portal wordt aan de grotere onderhoudsafnemers een totaaloplossing geboden voor de inkoopplanning en inkoop (‘procurement’) van hun onderhoudsmaterialen. Dit concept, waarbij een volledige integratie van IT-systemen van de afnemers en ERIKS wordt gerealiseerd, is het afgelopen jaar via de Baudoin-groep met succes op de markt gebracht. De afnemers realiseren aanzienlijke besparingen door gebruik te maken van dit concept. De komende jaren zal TradCom naar de overige clusters in Europa worden uitgerold. Efficiënte bedrijfsvoering Een goede beheersing van de administratieve en logistieke processen is een vereiste om succesvol te kunnen ondernemen. Bij alle clusters zijn speciaal daarvoor opgeleide medewerkers (proceseigenaren) continu bezig met het optimaliseren van deze processen. Bij diverse clusters en ondernemingen zijn weer belangrijke stappen voorwaarts gemaakt. Bij ERIKS bv, de Vemoflex-groep en Schötz Industrietechnik GmbH zijn met name de efficiency en effectiviteit van de bedrijfsvoering aanzienlijk verbeterd. Bij de cluster ERIKS USA zijn de drie industriële distributeurs sinds het afgelopen jaar op een en hetzelfde bedrijfsinformatiesysteem aangesloten. Ook de ondernemingen van de cluster ERIKS Frankrijk zijn na een intensieve voorbereiding begin 2003 naar een nieuw gecentraliseerd systeem overgegaan. In Duitsland heeft het management na een uitgebreid vooronderzoek voor een nieuw modern pakket gekozen dat in de tweede helft van 2003 operationeel zal worden. De productiviteit (efficiency en effectiviteit) is nog niet bij alle ondernemingen op het vereiste niveau. Belangrijke stappen voorwaarts moeten nog worden gerealiseerd bij enkele ondernemingen van de cluster ERIKS België, Flexion bv en ERIKS pte ltd.

De proceseigenaren en de informatieanalisten onderhouden, in samenwerking met de verkoopmedewerkers, ook contacten met afnemers en leveranciers. Naast het eerder genoemde concept TradCom worden met klanten en leveranciers ‘klantspecifieke’ oplossingen gecreëerd om een integratie van de bedrijfsprocessen te realiseren. De kantoorautomatisering wordt gemoderniseerd. In het verslagjaar is goede vooruitgang gemaakt met het ontwikkelen van standaards en het vaststellen van een daarbij aansluitende beheerorganisatie. Een van de strategische uitgangspunten is te beschikken over moderne op de bedrijfsvoering afgestemde huisvesting en logistieke hulpmiddelen. In dit kader zijn in het verslagjaar belangrijke stappen voorwaarts gemaakt in de voorbereiding en deels realisatie van nieuwe huisvesting in Maisach (Duitsland) en in Alkmaar en Roermond (Nederland). Voor de modernisering van de opslagmiddelen zijn bij ERIKS nv te Hoboken (België) vooronderzoeken en testen met nieuwe en moderne computergestuurde opslagmiddelen (‘shuttles’) afgerond. De resultaten zijn positief en deze bedrijfsmiddelen zullen dan ook elders worden gebruikt. Door de mindere economische bedrijvigheid zijn en worden bij alle clusters en ondernemingen kostenbesparende maatregelen getroffen, zonder dat deze tot op heden de commerciële slagkracht van de ondernemingen hebben aangetast. Het aantal medewerkers vermindert vooral door natuurlijk verloop.

Veredelingsfaciliteiten.

41


Realiseren van synergie. Ter realisatie van de synergie werken de International Product Managers (IPMs), tezamen met de productmanagers van de ondernemingen, continu aan de afstemming en vernieuwing van assortiment, toepassingen, kennis, promotie, leveranciers en inkoop. In het verslagjaar zijn in Nederland en België de assortimenten van diverse productgroepen gerationaliseerd. In Zuidoost-Azië wordt het assortiment aan de nieuwe industriële activiteiten aldaar aangepast. Met behulp van de IPMs zijn in Frankrijk, Duitsland en de Verenigde Staten de assortimenten verbreed. De inkoopvoorwaarden naar de leveranciers worden door de IPMs, in samenwerking met het inkoopmanagement, steeds meer centraal geregeld. Ook in de ondersteunende activiteiten, zoals publiciteit, telematica, logistiek en financiering, vindt samenwerking plaats. Er zijn richtlijnen en standaards voor de inrichting van de ICT-structuur opgesteld. Ter zake de inrichting van de fysieke logistiek worden projecten gezamenlijk opgepakt en vindt uitwisseling van kennis plaats. De financiering van de diverse ondernemingen is geheel centraal geregeld. Vanuit ERIKS group nv zijn richtlijnen gedefinieerd en worden de ondernemingen voorzien van de nodige geldmiddelen. Expansie Een van de doelstellingen is dat de ERIKS-groep op jaarbasis 8 à 10 procent groeit door het realiseren van overnames. Na een overname wordt altijd een integratiepad voor de overgenomen onderneming uitgezet. Voorop staat dat voldoende managementcapaciteit aanwezig is om begeleiding aan deze integraties te kunnen geven. Het alzo bewaken van het totale risicoprofiel van de ERIKS-groep is een belangrijk uitgangspunt bij de bedrijfsvoering. In het verslagjaar zijn de overnames van de Baudoin-groep (per 1 januari 2002) en Van Eyle & Ruygers bv (per 1 januari 2003) gerealiseerd. Deze overnames zijn geheel gerelateerd aan het invullen van het nieuwe distributieconcept in Nederland en België.

42


Baudoin-groep te Mol, België De activiteiten van de Baudoin-groep bestaan uit de marketing en verkoop en deels vervaardiging van een breed assortiment van technische componenten aan voornamelijk de industriële onderhoudsmarkt. De groep behaalt met circa 250 medewerkers een omzet van ruim EUR 40 miljoen. Met als hoofdzetel Mol, waar ook het centrale magazijn en de constructiewerkplaats zijn gevestigd, beschikt de Baudoin-groep over acht lokale vestigingen in België en Luxemburg en twee in Nederland. Het assortiment van technische componenten bestaat uit: - Aandrijftechniek (inclusief lagers) 35% - Gereedschappen en Onderhoudsproducten 40% - Slangen en koppelingen 10% - Dichtingen, kunststoffen en rubber vormwerk 10% - Overige 5% De overname past geheel in het beleid van ERIKS, waarbij ter versterking van de marktpositie in Nederland en België meer lokale aanwezigheid wordt nagestreefd. Met deze overname - heeft de ERIKS-groep tien extra vestigingen dicht bij haar (potentiële) afnemers in de onderhoudsmarkt verkregen; - creëert de ERIKS-groep mogelijkheden om via deze vestigingen de afzet van de bestaande productgroepen in het ERIKS-assortiment aanzienlijk te verhogen en haar dienstverlening verder te optimaliseren; - breidt de ERIKS-groep haar positie in de productgroep mechanische aandrijftechniek (lagers, V-snaren, kettingen) aanzienlijk uit en wordt in één stap een belangrijk marktaandeel in de nieuwe kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten verkregen; - heeft de ERIKS-groep een 25%-deelname in de onderneming TradCom verkregen. TradCom beschikt over een portal die geheel gericht is op het langs elektronische weg gemakkelijk aanbieden van technische componenten aan de industriële afnemers.

Van Eyle & Ruygers bv te Rotterdam, Nederland Op 3 februari 2003 zijn de contracten voor de overname van alle aandelen van deze onderneming ondertekend. De resultaten van Van Eyle & Ruygers bv worden vanaf 1 januari 2003 in de geconsolideerde cijfers opgenomen. De activiteiten van Van Eyle & Ruygers bv bestaan uit de marketing en verkoop van een breed assortiment van technische componenten, gereedschappen en machines aan voornamelijk de industriële onderhoudsmarkt, alsmede de daarbij behorende logistieke dienstverlening. Van Eyle & Ruygers bv behaalt met 120 medewerkers een omzet van circa EUR 24 miljoen. Met als hoofdzetel Rotterdam, waar ook het centrale magazijn is gevestigd, beschikt Van Eyle & Ruygers bv over zes lokale vestigingen in Nederland. Het assortiment bestaat uit: - Gereedschappen en Onderhoudsproducten 75% - Dichtingen, Aandrijftechniek en Industriële slangen 15% - Metaalbewerkingsmachines 10% Met deze overname - heeft de ERIKS-groep zes vestigingen inclusief een centraal magazijn dicht bij haar (potentiële) afnemers in de onderhoudsmarkt verkregen. Het bestaande ERIKS-netwerk wordt hiermee verstevigd en uitgebreid, en een breed assortiment nieuwe producten en diensten wordt toegevoegd; - verstevigt de ERIKS-groep, na de overname van de Baudoin-groep, haar positie in de nieuw gevormde kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten; - geeft de ERIKS-groep uitvoering aan haar streven de technische en logistieke dienstverlening voor haar afnemers verder uit te breiden.

Moderne opslagmiddelen.

43


Financiële resultaten Begin 2002 hebben wij, rekening houdend met de wereldwijd lagere economische bedrijvigheid, de verwachting uitgesproken dat met name over het eerste halfjaar 2002 een negatieve autonome groei zou worden gerealiseerd en dat het bedrijfsresultaat, gemeten in procenten van de omzet, tot circa 6 procent zou dalen. Dit laatste zou alleen kunnen worden gerealiseerd als de ERIKS-groep in staat is haar kostenniveau te verlagen. Hierbij stond het behoud van de commerciële slagkracht voorop. Uiteindelijk is de omzet met 5,5 procent toegenomen tot EUR 358,1 miljoen en is er een bedrijfsresultaat van EUR 21,3 miljoen gerealiseerd, wat gelijk is aan 6 procent van de omzet. Het bedrijfsresultaat blijft hierdoor 5,7 procent achter op dat over 2001. Na aftrek van de interestlasten van EUR 1,5 miljoen en belastingen van EUR 7,1 miljoen bedraagt het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill EUR 12,7 miljoen (2001: EUR 14,5 miljoen). Dit is 13,0 procent lager dan over 2001. De amortisatie goodwill bedraagt EUR 2,0 miljoen (2001: EUR 1,2 miljoen). Het nettoresultaat over 2002 komt uit op EUR 10,7 miljoen. Over 2001 is, inclusief een buitengewone bate van EUR 4,4 miljoen, een nettoresultaat van EUR 17,7 miljoen behaald. Zoals vermeld is de omzet ten opzichte van 2001 met EUR 18,5 miljoen, ofwel 5,5 procent toegenomen tot EUR 358,1 miljoen. Deze toename is als volgt nader te specificeren: - negatieve autonome groei van EUR 7,5 miljoen, ofwel -2,3 procent; - afname van EUR 5,6 miljoen (1,7 procent) als gevolg van lagere omrekenkoersen; - toename van de omzet met EUR 44,1 miljoen als gevolg van in de loop van het jaar 2001 gerealiseerde overnames en de overname van de Baudoin-groep per 1 januari 2002; - afname van de omzet met EUR 12,5 miljoen als gevolg van de verkoop van Aircool Nederland per 30 september 2001. In procenten van de omzet is het bedrijfsresultaat met 0,7 procent gedaald tot 6,0 procent. Afgezet tegen het voor de bedrijfsuitoefening netto geïnvesteerd vermogen, wordt over 2002 een rendement van 21,1 procent (2001: 24,9 procent) behaald, een rendement waarmee wij, gezien de ontwikkelingen van de economie en afgezet tegen de concurrentie, tevreden zijn.

44


De bijdrage aan het bedrijfsresultaat van de Baudoin-groep in 2002 bedraagt EUR 1,8 miljoen. Bij de langer tot de ERIKS-groep behorende ondernemingen is het bedrijfsresultaat met 10 procent gedaald. Bij alle ondernemingen zijn en worden maatregelen getroffen die tot een verhoging van de effectiviteit en productiviteit moeten leiden. Het aantal medewerkers is bijna geheel door natuurlijk verloop, exclusief overnames, ten opzichte van ultimo 2001 met 58 gedaald. Mede hierdoor realiseren vele ondernemingen binnen de ERIKS-groep aanvaardbare financiële resultaten. De financiële resultaten van Flexion bv, de cluster ERIKS België, Schötz Industrietechnik GmbH in Duitsland en de cluster ERIKS Zuidoost-Azië blijven achter op de intern gedefinieerde doelstellingen en verwachtingen. Bij de vestigingen in Singapore en Thailand zijn verliezen gemaakt. Overal worden maatregelen getroffen om de resultaten te verbeteren. De organisatie van de vestiging in Singapore is gereorganiseerd en de vestiging in Thailand is gesloten. Een verdere toelichting per cluster is opgenomen onder het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’. De rentelasten zijn nauwelijks toegenomen. De betaling van de koopsom voor de Baudoin-groep heeft medio het verslagjaar plaatsgevonden. Ook een adequaat beheer van het werkkapitaal en de liquiditeiten, wijziging van het dividendbeleid (stockdividend) en de beperkte vervangingsinvesteringen hebben ertoe geleid dat de bancaire kredietbehoefte maar voor een beperkte periode is toegenomen. De belasting op het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening bedraagt EUR 7,1 miljoen en geeft een belastingdruk van 35,9 procent (2001: 31,7 procent). De belastingdruk is 0,8 procent hoger dan het gemiddelde belastingtarief. Dit is bijna geheel het gevolg van het niet kunnen compenseren van de gerealiseerde verliezen bij de vestigingen in Zuidoost-Azië. In het jaar 2001 zijn nog aanwezige compensabele verliezen in België en Singapore benut.

Vanaf 1 januari 2002 wordt betaalde goodwill bij overnames, conform de bepalingen van het jaarrekeningenrecht, geactiveerd. De goodwill wordt over een periode van maximaal 15 jaar afgeschreven. De hiermee gepaard gaande last over 2002 bedraagt EUR 2,0 miljoen. Gezien de gang van zaken bij de overgenomen ondernemingen en de synergie die door deze overnames binnen de ERIKS-groep wordt gerealiseerd, is een extra afschrijving op de geactiveerde goodwill in het geheel niet aan de orde. De over het jaar 2001 gerealiseerde buitengewone bate vóór belastingen van EUR 5,6 miljoen had betrekking op gerealiseerde boekwinsten bij de verkoop van een pand en van twee ondernemingen. Afnemers in de grafische industrie.

Ontwikkeling van de omzet De gerealiseerde omzet kan als volgt gedetailleerd worden weergegeven. Naar cluster

in mln euro

in % totaal

mutatie in %

autonome groei in % (excl. valutaschommelingen)

2002

2001

2002

2001

ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland ERIKS Frankrijk Aircool Nederland

145,3 96,3 62,3 23,8 -

144,2 58,2 63,0 23,9 12,5

40,6 26,9 17,4 6,6 -

42,5 17,1 18,6 7,0 3,7

0,8 65,5 -1,1 -0,1 -

-0,3 -5,3 -3,3 -0,1 -

ERIKS Europa

327,7

301,8

91,5

88,9

8,6

-2,0

22,8 7,6

27,9 9,9

6,4 2,1

8,2 2,9

-18,3 -23,2

-2,5 -12,9

358,1

339,6

100,0

100,0

5,5

-2,3

ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië

Wereldwijd is vanaf medio het tweede kwartaal 2001 (in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië vanaf medio november 2000) de bedrijvigheid in de algemene basisindustrie afgenomen. Alle clusters hebben hiervan de gevolgen ondervonden. Ten opzichte van het goede eerste halfjaar 2001 is de omzet in de eerste zes maanden 2002 autonoom met

5,5 procent achtergebleven. In het tweede halfjaar 2002 is een autonome groei van ruim 1 procent gerealiseerd. Over het gehele jaar bedraagt de autonome groei -2,3 procent.

45


De industriële productie in Nederland is met ruim 2 procent gedaald ten opzichte van het jaar 2001. De cluster ERIKS Nederland heeft de mindere verkopen aan de OEM-afnemers bijna geheel gecompenseerd door een hogere omzet in de onderhoudsmarkt. De afnemers in de onderhoudsmarkt worden met name vanuit ERIKS bv te Alkmaar en E. Schwartz bv te Rotterdam actief benaderd. Het aantal afnemers is toegenomen, waardoor ook het marktaandeel is gegroeid. Via Bruhamij Kunststoffen bv, het Compentence Center voor industriële kunststoffen, worden vooral OEM-afnemers benaderd. Ondanks een verminderende markt hebben de medewerkers van deze onderneming toch een omzetgroei weten te realiseren. In absolute zin is de omzet bij Flexion bv op niveau gebleven, kwalitatief is deze achteruitgegaan. Elmeq Nederland bv te Schoonhoven heeft als gevolg van de crisis in de agrarische sector enkele belangrijke klanten verloren. Noton bv te Huizen fungeert als het projectenbureau voor de cluster ERIKS Nederland. De toename van de omzet bij de cluster ERIKS België is geheel te danken aan de overname van de Baudoin-groep. De Baudoin-groep, de Vemoflex-groep en IECO nv hebben hun omzet op het niveau van 2001 weten te handhaven. Bij de Baudoin-groep is met name door het aanbieden van logistieke diensten met het TradCom-concept het aantal grote afnemers toegenomen. Bij Vemoflex vindt door een actief productmanagement veel productvernieuwing plaats, hetgeen weer tot nieuwe toepassingen en afnemers leidt. ERIKS nv en Vermeulen nv hebben de lagere omzetten aan bestaande afnemers onvoldoende kunnen compenseren. De commerciële slagkracht en de bij de productgroepen aansluitende dienstverlening zullen bij deze ondernemingen verder worden ontwikkeld. Bij de cluster ERIKS Duitsland wordt een groot gedeelte van de omzet gerealiseerd bij OEM-afnemers in vooral de machinebouw. Deze markt is in het verslagjaar bijzonder getroffen door de mindere economie. Bij vele afnemers is de productie bijna gehalveerd. Echter, de uitbreiding van het assortiment producten en logistieke diensten, maar ook de klantgerichtheid en snelheid waarmee de medewerkers van deze cluster hun afnemers bedienen, hebben ertoe geleid dat de binding met de bestaande afnemers is versterkt en nieuwe afnemers zijn verkregen. Hierdoor is het marktaandeel gegroeid en bleef de autonome terugval in de omzet tot 3,3 procent beperkt.

46


De in de voorgaande jaren ingezette professionalisering van de diverse organisaties in de cluster ERIKS Frankrijk werpt haar vruchten af. Versterking van het productmanagement en uitbreiding van het assortiment hebben erin geresulteerd dat een gelijke omzet als over 2001 is bereikt. Bij ERIKS in de Verenigde Staten is de omzet in lokale valuta met 2,5 procent gedaald. Deze daling is geheel het gevolg van een lagere omzet in de onderhoudsmarkt van de Aerospace- industrie. Vele afnemers in deze industrie maken moeilijke tijden door en de activiteiten zijn veel lager dan in voorgaande jaren. In de industriële markt is de omzet aan het OEM-segment toegenomen. Met name in de semiconductor industrie worden de door de ondernemingen aangeboden producten applicatiekennis, maar ook de logistieke diensten, ten zeerste gewaardeerd. Een belangrijk deel van de omzet van de cluster ERIKS Zuidoost-Azië is gerelateerd aan nieuwbouwprojecten. Deze markt is ten opzichte van voorgaande jaren sterk teruggevallen. Met name de vestigingen in Singapore en Thailand hadden hiervan te lijden. Maatregelen zijn getroffen om meer toegang tot de onderhouds- en OEMmarkten te verkrijgen.

Naar kernactiviteit in mln euro

Afdichtingstechniek - dynamische dichtingen en rubbertechniek - flensafdichtingen

Aandrijftechniek - hydrauliek - pneumatiek - mechanische aandrijvingen - lagertechniek - elektrische aandrijftechniek

Stromingstechniek - afsluiters en instrumentatie - kunststof leidingsystemen - slangen en toebehoren

Gereedschappen en Onderhoudsproducten Industriële kunststoffen Koudetechniek en Klimaatbeheersing

in % totaal

mutatie in %

autonome groei in %

2002

2001

2002

2001

71,8 20,2

78,8 19,1

20,1 5,6

23,2 5,6

-8,9 5,8

-3,5 6,1

92,0

97,9

25,7

28,8

-6,0

-1,6

76,3 13,4 13,9 20,4 8,3

76,5 11,4 11,8 12,3 9,2

21,3 3,7 3,9 5,7 2,3

22,5 3,4 3,5 3,6 2,7

-0,3 17,5 17,8 65,9 -9,9

-2,2 1,2 -4,7 0,9 -11,6

132,3

121,2

36,9

35,7

9,2

-2,5

36,5 9,4 35,9

37,8 10,4 34,8

10,2 2,6 10,0

11,1 3,1 10,2

-3,4 -9,6 3,2

-3,0 -6,8 -1,7

81,8

83,0

22,8

24,4

-1,4

-2,9

31,0 21,0 -

5,4 19,6 12,5

8,7 5,9 -

1,6 5,8 3,7

474,0 7,1 -

0,7 -2,9 -

358,1

339,6

100,0

100,0

5,5

-2,3

Over de clusters heen wordt op groepsniveau veel aandacht besteed aan productontwikkeling en inkoop. De International Product Managers spelen hierbij een belangrijke rol. Zij dragen, tezamen met de nationale productmanagers, zorg voor het productbeleid van de groep. Hierbij komen alle aspecten van de productmix, derhalve ook de aan te bieden en te ontwikkelen veredelingsfaciliteiten en logistieke diensten, aan de orde. Alleen dan kan de ERIKS-groep haar positie van distributeur in de bedrijfskolom behouden en zich ontwikkelen tot de onmisbare schakel tussen de fabrikanten en de industriële eindafnemers. De ontwikkeling van de autonome groei per productgroep geeft goed weer bij welk type afnemers de producten grotendeels worden afgezet. Het klanttype Onderhoud is belangrijk voor de productgroepen flensafdichtingen, pneumatiek, lagertechniek, afsluiters en instrumentatie, en gereedschappen. Bij deze product-

groepen is de omzet stabiel gebleven of nog enigszins toegenomen. Bij de productgroep kunststof leidingsystemen is de omzet voor een belangrijk deel afhankelijk van het verkrijgen van nieuwbouwprojecten. Met name bij de vestigingen in Zuidoost-Azië is het aantal projecten als gevolg van de onzekerheid in de markt afgenomen. Bij de overige productgroepen is de omzet aan het klanttype OEM overheersend en derhalve meer afhankelijk van de ontwikkeling van de industriële bedrijvigheid. Bij de productgroep flensafdichtingen en de kernactiviteit Industriële kunststoffen is geïnvesteerd in nieuwe machines, waardoor de service aan de afnemers is versterkt.

47


Bij de cluster ERIKS Nederland zijn de assortimenten van diverse productgroepen gerationaliseerd. In samenwerking met de Vemoflex-groep is het pakket koppelingen, behorend tot de productgroep industriële slangen, uitgebreid. De relaties met de hoofdleveranciers van de overige productgroepen zijn versterkt en diverse bijproducten zijn uit het assortiment verwijderd. De cluster ERIKS België heeft met name veel aandacht besteed aan de productgroep afsluiters. Het assortiment wordt sterk gerationaliseerd en zal worden toegespitst op enkele veelbelovende marktsegmenten. De Vemoflex-groep besteedt veel aandacht aan het koppelingenpakket van de productgroep slangen en toebehoren. Via de Baudoingroep beschikt de ERIKS-groep nu over een uitgebreid assortiment gereedschappen en onderhoudsproducten. Het assortiment dichtingen van de cluster ERIKS Duitsland is aanzienlijk uitgebreid en er worden voorbereidingen getroffen om de productgroep slangen en toebehoren verder te ontwikkelen. Bij de cluster ERIKS Frankrijk is het assortiment slangen en toebehoren uitgebreid en het productmanagement versterkt. Bij de cluster ERIKS USA zijn medewerkers met een diepe producten applicatiekennis aangetrokken. Tevens is het assortiment industriële kunststoffen verder uitgebreid. Bij ERIKS in Zuidoost-Azië is een belangrijk deel van de omzet projectgericht. Het voornemen is de verkooporganisatie meer te richten op de onderhouds- en OEM-markt. Het assortiment met de daarbij behorende dienstverlening wordt daarop aangepast. Het is dan ook een vereiste te beschikken over medewerkers met voldoende producten applicatiekennis. De aanwezige verkoopmedewerkers zullen verder worden opgeleid.

48


Naar marktsegment in % Machinebouw Chemie Bouwnijverheid Transportindustrie Landbouw, Voedings- en genotmiddelen Rubber en metaal Overige industrie Dealers en wederverkopers

2002 25 12 5 5 5 7 25 16

2001 29 11 6 6 4 5 21 18

100

100

Het beleid van de ERIKS-groep is erop gericht alle marktsegmenten van de industrie te bedienen. Onze leveranciers verwachten dit en het maakt de groep minder afhankelijk van de gang van zaken in een van de marktsegmenten. Vooral door de overname van de Baudoin-groep is de omzetverdeling over de diverse segmenten gewijzigd. De omzet in de marktsegmenten Machinebouw en Transportindustrie zijn vooral OEM-gericht.

Naar type afnemer/koopprofiel

in mln. euro

Onderhoud (rechtstreeks) OEM Installatiebedrijven en projecten Wederverkopers en export

in % totaal

mutatie in %

autonome groei in % (incl. valutaschommelingen)

2002

2001

2002

2001

156,5 131,6 25,3 44,7

118,1 132,4 37,5 51,6

43,7 36,7 7,1 12,5

34,8 39,0 11,0 15,2

32,5 -0,6 -32,5 -13,4

0,0 -4,1 -13,1 -8,1

358,1

339,6

100,0

100,0

5,5

-4,0

Wat de marketing betreft, vindt er binnen de organisaties segmentatie naar bovenstaande typen afnemers plaats. Er wordt continu gezocht naar een optimale mix van brede account- en productbenadering. De afnemersgroep Onderhoud kenmerkt zich vooral door het aankopen van vele productgroepen en het plaatsen van kleinere bestellingen. Hierdoor is een snelle en efficiënte afhandeling van de bestellingen noodzakelijk. Daarnaast verlangen deze afnemers van de ERIKS-groep dat zij in staat is de producten aan te passen aan de applicaties (veredelen) en te beschikken over een uitgebreid pakket van logistieke diensten. De afnemers streven vereenvoudiging van de bestelprocedures en integratie van de bedrijfsprocessen na. Met de overnames van de Baudoin-groep en van Van Eyle & Ruygers bv (in 2003) versterkt de ERIKS-groep haar netwerk van eigen vestigingen in de directe nabijheid van de afnemers. Met een uitgebreid assortiment van producten en logistieke diensten kan de ERIKS-groep volledig aan de wensen van deze afnemers voldoen.

dele van het segment Onderhoud gewijzigd. De omzet in het segment Onderhoud is minder conjunctuurgevoelig, hetgeen ondermeer blijkt uit het handhaven van de omzet in dit segment. In het segment OEM is een autonome groei van -4,1 procent gerealiseerd. Het aandeel van de omzet bij installatiebedrijven is door de verkoop van Aircool Nederland aanzienlijk gedaald.

Bij de afnemersgroep OEM is vooral de diepte van het assortiment en de producten applicatiekennis van belang. Specialisten die over de noodzakelijke kennis beschikken, worden voor de verschillende marktsegmenten en afnemersgroepen ingezet. Hierbij zijn ook het aanbieden van logistieke diensten om de bestelprocedures te vereenvoudigen en het werkkapitaal te beheersen, alsmede de uitgebreide ERIKS-documentatie van belang. De omzetverdeling over de verschillende koopprofielen is vooral door de overname van de Baudoin-groep ten voor-

Waterstraalsnijmachine.

49


Bedrijfsvoering Een gemiddeld orderbedrag van EUR 335,= betekent dat de ERIKS-groep bij een omzet van EUR 360 miljoen per jaar bijna 1,1 miljoen verzendingen aan meer dan 50.000 verschillende afnemers afhandelt. Met de overname van de Baudoin-groep is het assortiment sterk uitgebreid en omvat nu meer dan 500.000 artikelen die grotendeels bij 500 belangrijke leveranciers worden ingekocht. Jaarlijks worden meer dan 200.000 binnenkomende zendingen verwerkt. Dit vereist een optimale beheersing van de administratieve en logistieke processen en de capaciteit en flexibiliteit om op de veranderingen in de markt te kunnen anticiperen. Vele ondernemingen binnen de ERIKS-groep voldoen aan vorengestelde hoge eisen. Zij werken continu aan het optimaliseren van de inrichting van de processen en werkmethoden. Bij enkele ondernemingen is de interne organisatie nog niet op het gewenste niveau. Daar zijn maatregelen getroffen om de werkmethoden en de inrichting van de geautomatiseerde systemen aan te passen. Dit moet resulteren in een hogere productiviteit en een betere beheersing van de orderstromen. Ontwikkelingen bij afnemers, zoals het uitbesteden van onderhoud aan derden, het minimaliseren van de voorraden en het aantal leveranciers, en het verlagen van de proceskosten hebben ertoe geleid dat de ERIKS-groep in het afgelopen jaar een pakket van logistieke diensten heeft ontwikkeld. Deze worden als kernactiviteit onder de naam EASY ORDER SYSTEM in de markt aangeboden. Bijna alle ondernemingen ondersteunen logistieke concepten als Integrated Supply, Key-supply, Vendor Managed Inventory en Kanban. In december 2000 is een nieuwe versie van de ISO-9001-norm (kwaliteitssysteem) geïntroduceerd. Deze norm vraagt meer aandacht voor de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement, het beheersen van de processen door middel van het monitoren van prestatieindicatoren en klanttevredenheid. Ondernemingen hebben tot november 2003 de tijd om deze nieuwe norm in hun organisatie te implementeren. Binnen de ERIKS-groep wordt veel waarde gehecht aan het onderhouden van een kwaliteitssysteem. Bij nagenoeg alle ondernemingen is een dergelijk systeem geïmplementeerd. In het verslagjaar heeft de Vemoflex-groep het ISO-certificaat verkregen en bij diverse ondernemingen is de driejaarlijkse hercertificatie naar de nieuwe norm verricht.

50


Vanuit het Corporate Information Management (CIM) wordt het ICT-beleid gedefinieerd en de richtlijnen voor de toekomstige ICT-infrastructuur bepaald. Bepalend voor de te maken keuzes zijn de te onderscheiden bedrijfsmodellen in de diverse clusters. Besloten is dat alle ondernemingen binnen één cluster op een en hetzelfde bedrijfsinformatiesysteem worden aangesloten. Voor de communicatie tussen de systemen van de clusters zullen, voor zover dit zinvol is, verbindingen gecreëerd worden. De basis voor de clusters ERIKS Nederland en ERIKS België is het bedrijfsinformatiesysteem SAP R/3. De komende jaren zullen alle ondernemingen van deze twee clusters, voor zover dit de bedrijfsvoering ten goede komt, overgaan naar dit centrale systeem. Het technisch beheer van het SAP R/3-systeem is geheel aan een derde partij overgedragen. Het functioneel beheer wordt door eigen medewerkers uitgevoerd. Bij de clusters ERIKS USA, ERIKS Frankrijk en ERIKS Duitsland zijn, zoals eerder in dit verslag vermeld, de bedrijfsinformatiesystemen vernieuwd of is het besluit tot vernieuwing genomen. Het bieden van toegevoegde waarde in de vorm van veredeling van producten is een onmisbare factor in de marketingmix van de ERIKS-groep. In het verslagjaar zijn enkele belangrijke investeringen in nieuwe machines gedaan. 350 Medewerkers zijn actief in de engineering en het klantspecifiek maken van de producten en het verrichten van onderhoudsdiensten. De huisvesting en logistieke inrichting wordt steeds aan de omvang en de aard van de activiteiten aangepast. Een nieuwbouwproject voor Schötz Industrietechnik GmbH is in Maisach (nabij München) opgestart en zal medio het jaar 2003 worden opgeleverd. Voor de vestigingen in Alkmaar (ERIKS bv) en Roermond (Flexion bv) zijn de voorbereidingen voor de nieuwe huisvesting en logistieke inrichting bijna geheel afgerond. De verwachting is dat met de bouw van beide projecten in 2003 wordt aangevangen. De nieuwe kantoren en magazijnen zullen begin 2005 resp. medio 2004 worden opgeleverd. De totale investering voor deze drie projecten, exclusief de inrichting, zal ruim EUR 20 miljoen bedragen. Hiervoor zal afzonderlijke financiering worden aangetrokken.

Personeel Aantal medewerkers Het personeelsbestand van in volle arbeidstijd 1.856 medewerkers ultimo 2002 is 191 hoger dan ultimo 2001 (1.665). De overname van de Baudoin-groep heeft het aantal medewerkers met 249 doen toenemen. Door het personeelsbestand aan de mindere bedrijvigheid aan te passen, is via natuurlijk verloop het aantal medewerkers met 58 verlaagd. Het gemiddeld aantal medewerkers gedurende het verslagjaar was 1.879 (2001: 1.694). Bedrijfscultuur: waarden en normen De cultuur van de ERIKS-groep is erop gericht haalbare doelstellingen te realiseren die vooraf duidelijk naar alle direct betrokkenen zijn gecommuniceerd. Transparantie in zowel woord als geschrift is kenmerkend voor de ERIKSorganisatie. In de hedendaagse bedrijfsvoering is verandering in de meest brede zin een gegeven. Het gaat er hierbij om dat de leiding van de ondernemingen die veranderingen weet te beheersen. De informele organisatie van de ERIKSgroep en de korte lijnen tussen management en medewerkers staan borg voor eenduidige waarden waarnaar de ERIKS-medewerkers zich richten. Echter, het groter worden van de ERIKS-groep, maar ook de huidige discussie in de samenleving over waarden en normen hebben ertoe geleid dat de waarden en normen van de ERIKS-groep het komend jaar zullen worden geformaliseerd door deze vast te leggen in een gedragscode (Code of Conduct). Management Development en permanente educatie De ERIKS-groep heeft een duidelijke groeistrategie. Bij de realisatie daarvan zijn het beschikbaar hebben van management en de kwaliteit van het management belangrijke succesfactoren. Het in het jaar 2001 geïntroduceerde Management Development programma heeft een volwassen status bereikt. Een twintigtal medewerkers is geselecteerd en voor eenieder van hen is een persoonlijk programma samengesteld. Hierdoor kunnen wij getalenteerde managers opleiden en hen voor langere tijd aan de onderneming binden. Het sociale beleid is erop gericht de onderneming in staat te stellen de doelstellingen te bereiken en de medewerkers mogelijkheden te bieden zich te ontwikkelen. In dat kader worden bij de grotere ondernemingen loopbaanbegeleidingprogramma’s onderhouden.

Beloning Het totale beloningspakket is bij alle ondernemingen gerelateerd aan de gangbare beloningsstructuren (primair en secundair), zoals die in de betreffende landen en regio’s gebruikelijk zijn. De primaire beloning van de medewerkers bestaat uit een vast en een variabel deel. De hoogte van het variabel deel is afhankelijk van de persoonlijke inzet en de resultaten van de onderneming. Medezeggenschap Evenals in voorgaande jaren was ook in het verslagjaar sprake van een goed en constructief overleg met de werknemersvertegenwoordigingen in de diverse landen. Steeds weer blijkt dat een open dialoog met de medewerkers veel duidelijkheid verschaft en de werksfeer in positieve zin beïnvloedt. In het verslagjaar is met de ondernemingsraden in Nederland en België uitgebreid gesproken over de wijziging van het distributieconcept en de consequenties daarvan voor de bestaande organisaties, maar ook over de groeimogelijkheden die deze verandering biedt. Met de Nederlandse ondernemingsraden is in goed overleg besloten de pensioenregeling aan te passen. In aansluiting op de bepalingen van de Wet op de Europese Ondernemingsraden is in het verslagjaar een EuroConvenantsraad opgericht die tweemaal per jaar voor overleg met de directie van ERIKS group nv bijeenkomt. Tevens worden de te onderscheiden werknemersvertegenwoordigingen periodiek schriftelijk geïnformeerd. De zich voortdurend veranderende organisaties en werkmethoden en het inspelen op de zich steeds wijzigende marktomstandigheden vragen een grote inzet en flexibiliteit van onze medewerkers. Wij zijn verheugd te kunnen constateren dat zo velen van onze medewerkers een dergelijke werkhouding aannemen en vanzelfsprekend vinden. Wij danken eenieder dan ook voor zijn of haar inzet in het afgelopen jaar.

51


Milieu

Vermogenspositie

In haar functie van toeleverancier van een hoogwaardig assortiment technische componenten is de ERIKS-groep verplicht daadwerkelijk inhoud te geven aan een goed milieubeleid. Zowel in de eigen bedrijfsvoering als bij de productontwikkeling wordt bewust rekening gehouden met de milieuaspecten en de invloed daarvan op de omgeving. Nieuwe inzichten, veranderende maatschappelijke normen en wetgeving op milieugebied worden nauwlettend gevolgd. Binnen de eigen ondernemingen worden de verschillende afvalstromen als papier, olie en restmaterialen op ordentelijke wijze verzameld en afgevoerd. In de relatie met de leveranciers en afnemers wordt bij de productontwikkeling actief op de bestaande en toekomstige voorschriften ingespeeld. Bij bijna alle productgroepen worden onder eigen merknaam en in overleg met de leveranciers nieuwe producten ontwikkeld ter voorkoming van emissie en lekkages in de procesindustrie en zijn ERIKS-medewerkers in staat geweest de afnemers te wijzen op alternatieve oplossingen.

De kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening bedraagt EUR 18,3 miljoen en is 7,5 procent lager dan die over 2001. Uit het in de jaarrekening opgenomen geconsolideerd kasstroomoverzicht blijkt dat vorengenoemde kasstroom en een vermindering van het benodigde werkkapitaal een kasstroom uit operationele activiteiten genereert van EUR 23,4 miljoen. Deze was bijna gelijk aan de investeringen in vaste activa (EUR 4,9 miljoen) en de investeringen in deelnemingen en activiteiten van EUR 19,5 miljoen. Van het over het jaar 2001 te betalen dividend van EUR 6,5 miljoen is EUR 3,2 miljoen contant uitbetaald. Het verschil is als stockdividend uitgekeerd. Het aantal aandelen is met 115.087 eenheden toegenomen tot 3.629.287.

Investeringen en afschrijvingen De investeringen in vaste activa bedragen EUR 8,3 miljoen, waarvan EUR 3,4 miljoen door de overname van de Baudoin-groep is verkregen. De belangrijkste investeringen hebben plaatsgevonden in: - aanvang nieuwbouw Schötz Industrietechnik GmbH en kosten voorbereiding nieuwbouw in Nederland (EUR 1,7 miljoen); - huisvesting (EUR 0,4 miljoen: aanpassen van in gebruik zijnde gebouwen en vernieuwing inventaris); - logistiek (EUR 0,9 miljoen: met name investeringen in nieuwe opslagmiddelen [shuttles] en machines); - ICT (EUR 1,5 miljoen: hardware en software, waaronder de nieuwe bedrijfsinformatiesystemen in Duitsland en Frankrijk, kantoorautomatisering); - wagenpark (EUR 0,4 miljoen). Inclusief de aanbesteding van de nieuwbouwprojecten in Alkmaar en Roermond, worden de begrote investeringen voor het jaar 2003 ingeschat op EUR 25,0 miljoen. Voor de investeringen in de nieuwbouw zullen separate financieringen worden aangetrokken. De afschrijvingen over 2002 bedragen EUR 5,5 miljoen. Over 2003 zal dit bedrag naar verwachting iets hoger zijn.

52


Het groepsvermogen vóór winstbestemming van EUR 83,4 miljoen is met EUR 6,3 miljoen toegenomen. Het eigen vermogen per aandeel is gestegen van EUR 21,90 ultimo 2001 tot EUR 22,94 ultimo 2002. Wanneer de geactiveerde betaalde goodwill, ultimo 2002 EUR 27,8 miljoen, in mindering wordt gebracht op het groepsvermogen, dan is de solvabiliteitsratio vóór voorstel winstbestemming gelijk aan 38 procent. De doelstelling is deze ratio niet lager dan 30% te doen laten uitkomen. De voorgenomen groei door onder andere acquisities en de investeringen in nieuwe huisvesting en inrichting zal het totaal vermogen aanzienlijk doen toenemen en de solvabiliteitsratio aanzienlijk doen verlagen. In dat kader zijn de volgende maatregelen genomen: - aanbieden van een keuzedividend; - aantrekken van een extra kredietfaciliteit van EUR 15,0 miljoen, waarvan de helft als achtergestelde lening kan worden opgenomen; - een aanvang is gemaakt met het aantrekken van separate financiering voor de nieuwbouwprojecten.

Hoofduitgangspunten voor 2003

Verwachte gang van zaken

Bijna alle ondernemingen binnen de ERIKS-groep zijn operationeel redelijk tot goed op orde en kunnen een bijdrage leveren aan de realisatie van de gedefinieerde doelstellingen. Met de integratie van de in de afgelopen drie jaar overgenomen ondernemingen zijn belangrijke stappen voorwaarts gemaakt. Bij enkele ondernemingen, waar de groei en winstgevendheid niet aan de gestelde criteria voldoen, zijn verbeteringstrajecten opgestart. In het hoofdstuk ‘Ontwikkelingen per cluster’ zijn de doelstellingen en strategie per cluster nader uitgewerkt.

Reeds twee jaar bestaat er grote onduidelijkheid over de ontwikkeling van de bedrijvigheid in de algemene industrie. In bijna alle marktsegmenten is de industriële productie aanzienlijk gedaald. Tot op heden zijn er nog geen signalen die aanleiding geven te veronderstellen dat de economische bedrijvigheid zal verbeteren of dat deze misschien zelfs nog verder zal afnemen.

Voor de groep als geheel zijn de hoofduitgangspunten voor het komend jaar: - realisatie van autonome groei in alle regio’s door vergroting van het marktaandeel; - het actief in de markt neerzetten van het EASY ORDER SYSTEM. Hierbij wordt ook de verdere roll-out van de E-portal TradCom begrepen; - verdere uitwerking van het distributieconcept in Nederland en België; - het beschikken over een krachtig (internationaal) productmanagement over de gehele groep en verdere professionalisering van de marketingfunctie; - verdere optimalisering van de integratie van de in de laatste jaren overgenomen ondernemingen en van Van Eyle & Ruygers bv, overgenomen per 1 januari 2003; - voorbereiden van de verdere expansie in Europa conform de gedefinieerde roll-out strategie, hetgeen tot wezenlijke overnames in 2004 e.v. moet leiden; - het vinden van partners die ervoor kunnen zorgen dat in de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië voldoende omvang kan worden verkregen; - modernisering en optimalisatie van de per cluster in gebruik zijnde bedrijfsinformatiesystemen en kantoorautomatisering; - verder uitvoering geven aan het ontwikkelde financieringsplan; - voortgang in de realisatie van de nieuwbouwplannen met bijbehorende logistieke inrichting in Alkmaar (ERIKS bv), Roermond (Flexion bv) en Maisach, Duitsland (Schötz Industrietechnik GmbH).

Dit alles in acht nemende is het niet mogelijk een verwachting voor het gehele jaar 2003 uit te spreken. Wel hebben wij, uitgaande van de huidige marktomstandigheden, de volgende doelstellingen voor het jaar 2003 geformuleerd: - realisatie van een beperkte autonome groei door met name het vergroten van de marktaandelen. Inclusief de verkregen omzet door de overname van Van Eyle & Ruygers bv zal de omzet over 2003 dan op EUR 395 à 400 miljoen uitkomen; - door het nemen van kostenbesparende maatregelen en het verbeteren van de effectiviteit van de organisatie wordt een bedrijfsresultaat van 6 procent nagestreefd. Wij zijn ervan overtuigd dat, wanneer de economische omstandigheden verbeteren, de ERIKS-groep hiervan ten volle zal profiteren. Alkmaar, 27 februari 2003 Directie H. Kreuger J.G. de Boer H.J. Maier J. van der Zouw

53


Ontwikkelingen per cluster In dit hoofdstuk wordt per cluster, conform de organisatiestructuur van 2002, in het kort ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen in het verslagjaar en de gedefinieerde doelstellingen en strategie voor de komende jaren.

ERIKS Nederland 2002 Omzet 145.246 Bedrijfsresultaat 11.008 Netto geïnvesteerd vermogen ultimo 34.477 Gemiddeld aantal medewerkers 713

2001 144.141 11.029 40.227 738

Gerealiseerd in 2002 Organisatorisch - Integratie van Flexion bv, Elmeq Nederland bv en E. Schwartz bv (tot 2002 onderdelen van de cluster ERIKS Aandrijftechniek) in de cluster ERIKS Nederland. - Succesvolle integratie van de in 2000 en 2001 geaquireerde ondernemingen Elmeq Nederland bv, E. Schwartz bv en Bruhamij bv. - Vorming van een managementteam ERIKS Nederland. - Opstarten van een commerciële en operationele samenwerking tussen de verschillende ondernemingen. - Verdere verdieping en aanscherping van het commercieel beleid naar - kernactiviteit / productgroep; - brede klantbenadering (via accountmanagement en uitbreiding lokale aanwezigheid). (Implementatie van het beoogde distributieconcept voor Nederland.) - Voorbereidingen voor de overname van Van Eyle & Ruygers bv en daarmede versterking van de positie in de kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten (gerealiseerd per februari 2003).

56


Commercieel en operationeel - Omzetgroei van +0,7 procent (autonoom: -0,3 procent). Met name lagere omzetten bij de OEM-afnemers en projecten. Toename van de omzet in de onderhoudsmarkt. - Groei van het totale marktaandeel. - Rationalisatie van de productpakketten bij alle kernactiviteiten / productgroepen, met name de productgroepen afsluiters, dynamische dichtingen en kunststof leidingsystemen. - Uitbreiding van het assortiment koppelingen in de productgroep industriële slangen en toebehoren door de aankoop van de vertegenwoordiging van ‘Walther Präzision Schnellkupplungsysteme’ (in december 2002). - Ontwikkeling en implementatie van een totaalpakket logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM) en versterking van de organisatie ter zake. - Voorbereiding voor de aanpassing van het commercieel beleid van de kernactiviteit Aandrijftechniek en de daarbij behorende operationele aansturing. - Versterking van het productmanagement en de uitbouw van de veredelingsfaciliteiten. - Verdere optimalisatie van de inrichting van de bedrijfsprocessen en de bedrijfsinformatiesystemen. - Bijna volledige afronding van de voorbereidingen voor de nieuwbouw van kantoren en logistieke centra te Roermond (gereed medio 2004) en Alkmaar (gereed begin 2005). - Voorbereiding vernieuwing kantoorautomatisering. - Outsourcen van het technisch beheer van het SAP R/3 bedrijfsinformatiesysteem. - Adequate invulling van een loopbaanbegeleidingprogramma.

Doelstellingen 2003 e.v. Organisatorisch - Implementatie van het aangepaste distributieconcept voor Nederland.

Commercieel en operationeel - Voor alle kernactiviteiten en bijbehorende productgroepen een top-3 positie behouden.

Strategie - Uitbreiding van de lokale aanwezigheid. - Volledige integratie van de activiteiten van E. Schwartz bv en Van Eyle & Ruygers bv. - Aanpassen verantwoordelijkheden, bevoegdheden en informatievoorziening.

- Continue beoordeling van de ontwikkelingen in de markt en zorgdragen voor een pro-actief productmanagement en het aanstellen van gespecialiseerde buitendienstmedewerkers (ondernemerschap). - Verdere implementatie van het aan afnemers aan te bieden totale pakket logistieke diensten. - Aanpassen marktbenadering van de kernactiviteit Aandrijftechniek.

- De gehele industriële markt benaderen.

- Een op klanttype afgestemde marketingmix onderhouden. - Introductie van de E-portal TradCom. - Uitbreiding van de lokale aanwezigheid.

- Verhogen van de productiviteit.

- Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van de bedrijfsinformatiesystemen. - Optimaliseren van de operationele aansturing van de kernactiviteit Aandrijftechniek. - Stapsgewijs integreren naar één centraal bedrijfsinformatiesysteem. - Integratie van de bedrijfsinformatiesystemen ERIKS met die van afnemers en leveranciers (TradCom en EASY ORDER SYSTEM). - Modernisering van de kantoorautomatisering.

Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) - Autonome groei van 5 à 6 procent per jaar. - Bedrijfsresultaat van ten minste 8 procent van de omzet.

57


ERIKS België Omzet Bedrijfsresultaat Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Gemiddeld aantal werknemers

2002 96.289 4.834 32.812 565

2001 58.244 3.909 21.794 324

Gerealiseerd in 2002 Organisatorisch - Integratie van IECO nv en Vermeulen nv (tot 2002 onderdelen van de cluster ERIKS Aandrijftechniek) in de cluster ERIKS België. - Afronden van de integratie van de in het jaar 2000 verworven Vemoflex-groep (inclusief Hydromeka nv). - Opstarten van de commerciële samenwerking tussen de Baudoin-groep en de overige ERIKS-ondernemingen. Het implementeren van het nieuwe distributieconcept (voorwaartse integratie). - Benoeming van de heer J.J. Mouton als directeur van de Vemoflex-groep. - Vorming van een managementteam ERIKS België.

Lagertechniek.

58


Commercieel en operationeel - Een omzetgroei van 65 procent. De autonome omzetgroei bedroeg -5,3 procent, met name als gevolg van lagere omzetten bij ERIKS nv en Vermeulen nv. - Succesvolle introductie van de E-portal TradCom. - Ontwikkeling van een totaalpakket logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM). - Rationalisatie van het assortiment afsluiters en instrumentatie, en afdichtingstechniek. - Verdere uitbreiding en verdieping van het assortiment slangkoppelingen (LMC nv). - Efficiency en productiviteit zijn nog niet op het nagestreefde niveau. - Succesvolle introductie van nieuwe opslagmiddelen (‘shuttles’). - Voorbereiding vernieuwing kantoorautomatisering. - Adequate invulling van een loopbaanbegeleidingprogramma.

Doelstellingen 2003 e.v. Organisatorisch - Verdere implementatie van het aangepaste distributieconcept (voorwaartse integratie).

Commercieel en operationeel - Groeien naar top-3 positie voor alle kernactiviteiten.

Strategie - Commerciële en operationele samenwerking tussen de Baudoin-groep (lokale aanwezigheid) en de overige ERIKS-ondernemingen. - Aanpassen verantwoordelijkheden, bevoegdheden en informatievoorziening.

- Versterken van de positie in Industriële kunststoffen. - Versterken van de marketingmix per kernactiviteit (vanuit de Competence Centers): - producten applicatiekennis - veredeling - assortiment - Pro-actief productmanagement en aanstellen van gespecialiseerde buitendienstmedewerkers. - Implementatie van het aan de afnemers aan te bieden totale pakket logistieke diensten.

- De gehele industriële markt benaderen.

- Een op klanttype afgestemde marketingmix onderhouden. - Samenwerking met de Baudoin-groep en overige ERIKS-ondernemingen. - Uitbreiding van het gebruik van de E-portal TradCom.


- Optimaliseren van de inrichting en het gebruik van de bedrijfsinformatiesystemen. - Stapsgewijs integreren naar één centraal bedrijfsinformatiesysteem. - Integratie van de bedrijfsinformatiesystemen ERIKS met die van afnemers en leveranciers (TradCom en EASY ORDER SYSTEM). - Modernisering van de kantoorautomatisering.

Financieel (Bij een normale groei van de economie/industriële bedrijvigheid.) - Autonome groei van 6 à 7 procent per jaar. - Bedrijfsresultaat van ten minste 7 procent van de omzet.

59


ERIKS Duitsland Omzet Bedrijfsresultaat Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Gemiddeld aantal medewerkers

2002 62.312 3.908 15.350 296

2001 63.005 4.617 15.605 285

Gerealiseerd in 2002 Organisatorisch - Integratie van de activiteiten van de in het jaar 2001 geacquireerde ondernemingen Schötz Industrietechnik GmbH en Mangelsdorf Antriebstechnik GmbH. - Versterking van het professionele kader op het hoofdkantoor te Bielefeld.

Industrieslangen.

60


Commercieel en operationeel - Afname van de omzet met 1,1 procent, autonoom -3,3 procent. De omzet is met name bij de OEM-afnemers gedaald. Het totale marktaandeel is toegenomen. - Verdere ontwikkeling en implementatie van (administratief en fysiek) logistieke diensten (EASY ORDER SYSTEM). - Uitbreiding van het assortiment dynamische dichtingen en verdere professionalisering van het productmanagement. - Voorbereiding en aanvang nieuwbouw te Maisach (nabij München) voor Schötz Industrietechnik GmbH. - Versterking van het commercieel management bij Schötz Industrietechnik GmbH. - Voorbereiding en keuze gemaakt voor de investering van een nieuw bedrijfsinformatiesysteem. - Ontwikkeling van een loopbaanbegeleidingprogramma.

Doelstellingen 2003 e.v. Organisatorisch - Uitbreiding activiteiten in Duitsland (vergroting van het marktgebied) en verbreding van activiteiten (via overnames). Commercieel en operationeel - Verbreden van het producten- en dienstenpakket.

Strategie - Roll-out naar Zuidwest- en Oost-Duitsland. - Uitbreiding van het aantal kernactiviteiten (industriële slangen en industriële kunststoffen).

- Pro-actief productmanagement. - Uitbreiding van de faciliteiten voor veredeling van producten. - Verdere uitbreiding van de productgroep dichtingen en industriële slangen. - Introductie van de E-portal TradCom en uitbreiding van de logistieke diensten. - Ontwikkelen van concepten voor de MRO-markt.

- Professionalisering.

- Implementatie van een loopbaanbegeleidingprogramma. - Productmanagement op clusterniveau.


- Implementatie van een nieuw bedrijfsinformatiesysteem. - Integratie met informatiesystemen van afnemers. - Realisatie van het nieuwbouwproject te Maisach, nieuwe opslagmethodieken.

Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) - Autonome groei van 6 à 8 procent per jaar. - Bedrijfsresultaat van 7 à 8 procent van de omzet.

61


ERIKS Frankrijk Omzet Bedrijfsresultaat Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Gemiddeld aantal medewerkers

2002 23.817 1.532 5.872 132

2001 23.850 1.545 5.173 129

Gerealiseerd in 2002 Organisatorisch - Versterking van het management bij enkele vestigingen. - Samenwerking tussen Competence Center te Trappes (afsluiters en dynamische dichtingen) en de locale vestigingen is opgestart.

Doelstellingen 2003 e.v. Commercieel en operationeel - Vergroting van het marktgebied.

Commercieel en operationeel - Een gelijke omzet behaald. Rekening houdend met de lagere industriële bedrijvigheid is het marktaandeel gegroeid. - Uitbreiding van het assortiment in de productgroepen industriële slangen, dichtingen en afsluiters. - Versterking van het productmanagement. - Start van een nieuwe vestiging te Caen. - Implementatie van een nieuw bedrijfsinformatiesysteem (per 1 januari 2003).

Strategie - Roll-out door middel van overnames in Noordwest- en Noordoost-Frankrijk.

- Verbreding van het productenpakket.

- Verdere professionalisering van het productmanagement. - Verbreding van het assortiment dichtingen. - Uitbreiding van veredelingsfaciliteiten. - Uitbreiding van de kernactiviteit Gereedschappen en Onderhoudsproducten. - Introductie van logistieke diensten.


- Naar één centraal gestuurd bedrijfsinformatiesysteem. - Integratie met bedrijfsinformatiesystemen van afnemers.

Financieel (Bij een normale groei van de economie / industriële bedrijvigheid.) - Autonome groei van 6 à 8 procent per jaar. - Bedrijfsresultaat van 7 procent van de omzet.

62


Overige clusters Omzet Bedrijfsresultaat Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Gemiddeld aantal medewerkers

2002 30.480 388 8.868 158

2001 50.343 1.733 10.806 202

Onder dit hoofd zijn de financiële gegevens van de clusters ERIKS USA en ERIKS Zuidoost-Azië opgenomen. In de gegevens over het jaar 2001 zijn ook nog de resultaten van de per 30 september 2001 afgestoten onderneming Aircool bv verwerkt. In 2002 heeft de cluster ERIKS Zuidoost-Azië een negatief bedrijfsresultaat gerealiseerd. Het bedrijfsresultaat van de cluster ERIKS USA is ten opzichte van het jaar 2001 aanzienlijk verbeterd.

Doelstellingen / strategie 2003 e.v. - De vestiging in Miramar, FL is geheel gericht op de onderhoudsmarkt in de Aerospace-industrie. De continuïteit van deze onderneming kan alleen worden gewaarborgd wanneer de nodige schaalgrootte kan worden verkregen. - De overige drie ondernemingen in Seattle, WA, Ft. Worth, TX en Waukesha, WI richten zich bijna geheel op de algemene industrie en bedienen vooral OEM-afnemers. Zij werken commercieel en organisatorisch intensief samen. Aandachtspunten zijn: - verhogen van de marktaandelen door: - verkrijgen van nieuwe afnemers - uitbreiden van logistieke diensten - uitbreiden van het assortiment Industriële kunststoffen. - Onder normale economische omstandigheden is een autonome groei van circa 10 procent en een bedrijfsresultaat van 7 procent haalbaar.

ERIKS USA Gerealiseerd in 2002 - Afname van de omzet in lokale valuta met 2,5 procent. Deze afname is geheel het gevolg van de mindere activiteiten in de Aerospace-industrie. De omzet aan de industriële OEM-afnemers is toegenomen. - Intensieve commerciële samenwerking tussen de verschillende ondernemingen. - Versterking van het productmanagement. - Uitbreiding van het assortiment logistieke diensten. - Kostenreductie. - Implementatie van één nieuw gecentraliseerd bedrijfsinformatiesysteem voor de industriële activiteiten.

63


ERIKS Zuidoost-Azië Gerealiseerd in 2002 - Afname van de omzet in lokale valuta met 12,9 procent, met name bij de vestigingen in Singapore en Thailand. - Kostenreductieprogramma in Singapore. - Eind 2002 zijn de activiteiten in Thailand gestaakt. Deze markt wordt nu vanuit Singapore bediend. - Uitbreiding van het assortiment afsluiters. - Vernieuwing van het assortiment dichtingen. - Rationalisatie van het assortiment kunststofleidingsystemen. - De benoeming van mevrouw C. Lim tot Sales Director voor de gehele cluster. Doelstellingen/strategie 2003 e.v. - Allereerst het verbeteren van de marketingmix en het verhogen van de marktaandelen door: - professioneel en pro-actief productmanagement; - profilering als specialist. Verdere ontwikkeling van de aan te bieden toegevoegde waarde (kennis, veredeling en logistieke diensten); - directe benadering van de industriële eindverbruikers in met name de high-tech sectoren. - Verhogen van de productiviteit en daarmee het verbeteren van de resultaten. - Een autonome groei van ten minste 10 procent en een bedrijfsresultaat van 6 à 7 procent.

ERIKS group nv en onroerendgoedmaatschappijen (Nederland) Bedrijfsresultaat Netto geïnvesteerd vermogen ultimo Gemiddeld aantal werknemers

64


2002 (325) 2.956 15

2001 (202) 2.031 16

Kunststof leidingsystemen.

Jaarrekening 2002 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Algemeen

De hiernavolgende grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening hebben betrekking op de houdstermaatschappij en al haar groepsmaatschappijen en daarmee tevens op de geconsolideerde jaarrekening.

Wijziging grondslagen

Vanaf het verslagjaar 2001 hebben de aandeelhouders de keuze het dividend in aandelen ten laste van de reserves dan wel in contanten uitgekeerd te krijgen. Tot vorig jaar werd het maximaal te betalen contante dividend, conform het voorstel tot winstbestemming en dividend, onder de kortlopende schulden verantwoord. Met ingang van 2002 wordt het dividend over het verstreken verslagjaar niet langer onder de kortlopende schulden gepresenteerd. Het blijft verantwoord in het eigen vermogen totdat de aandeelhouders hun keuze van uitbetaling hebben genomen. Deze presentatiewijziging heeft als gevolg een hoger eigen vermogen ultimo 2002 van EUR 5,4 miljoen. Het vergelijkend cijfer voor het eigen vermogen ultimo 2001 is aangepast. Het eigen vermogen ultimo 2001 is dan EUR 6,5 miljoen hoger.

Criteria voor de consolidatie

De activa en passiva, alsmede baten en lasten van de groepsmaatschappijen worden integraal geconsolideerd, waardoor het aan derden toekomend deel van het eigen vermogen, respectievelijk nettoresultaat van deze maatschappijen, afzonderlijk tot uiting komen. Onder groepsmaatschappijen worden verstaan die deelnemingen, waarin ERIKS group nv een beslissende invloed uitoefent op het te voeren beleid. Bij verkoop van groepsmaatschappijen gedurende het verslagjaar, worden de resultaten geconsolideerd tot het moment van verkoop. Minderheidsdeelnemingen worden in principe in de geconsolideerde balans onder de ‘financiële vaste activa’ opgenomen. Een overzicht van de clusters / groepsmaatschappijen is opgenomen op pagina 90 van dit verslag.

Verwerven en afstoten

Nieuw verworven deelnemingen worden, op basis van de waarderingsgrondslagen van de

van deelnemingen

ERIKS-groep, gewaardeerd op de netto vermogenswaarde. Bij de bepaling van de netto vermogenswaarde worden de activa en passiva gewaardeerd tegen de reële waarde ten tijde van de overname. De verkrijgingsprijs bestaat uit de koopsom die betaald wordt voor de overname, waaraan toegevoegd de eventuele kosten die direct toerekenbaar zijn aan de overname. Het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de netto vermogenswaarde, de betaalde goodwill, wordt geactiveerd en in maximaal 15 jaar lineair afgeschreven. Afwaardering naar realiseerbare waarde geschiedt indien er sprake is van een duurzame bijzondere waardevermindering. Bij verkoop van deelnemingen wordt het verschil tussen de verkoopprijs en de netto vermogenswaarde en de op dat moment nog resterende geactiveerde goodwill ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht.

65


Vreemde valuta

In de vermogens- en resultaatoverzichten worden de bedragen in vreemde valuta herleid tegen de koersen per balansdatum. Koersverschillen, ontstaan bij deze herleiding, worden als volgt in de jaarrekening verwerkt: - koersverschillen op de netto vermogenswaarde en het aandeel in de permanente financiering van buitenlandse deelnemingen aan het begin van het boekjaar respectievelijk op het moment van verwerving worden in het eigen vermogen verwerkt; - de overige koersverschillen worden ten gunste of ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht.

Waarderingsgrondslagen

De grondslagen die worden toegepast voor de waardering van activa en passiva zijn gebaseerd op

van de afzonderlijke

historische kosten. Voor zover niet anders is vermeld, worden activa en passiva tegen nominale

activa en passiva

waarde opgenomen.

Immateriële activa

Immateriële activa, behoudens betaalde goodwill bij het verkrijgen van deelnemingen en activiteiten, worden in het jaar van verwerving volledig ten laste van de winst- en verliesrekening gebracht. Tot en met het boekjaar 1999 werd betaalde goodwill bij het verkrijgen van deelnemingen direct ten laste van het eigen vermogen gebracht.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen overeenkomstig de geschatte economische levensduur. Voor zover deze niet dienstbaar zijn aan de bedrijfsuitoefening vindt waardering plaats tegen de directe opbrengstwaarde.

Financiële vaste activa

De deelnemingen worden gewaardeerd tegen (een evenredig deel van) de netto vermogenswaarde. Waardering van vorderingen op niet geconsolideerde deelnemingen en overige vorderingen geschiedt tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van voorzieningen voor oninbaarheid of waardevermindering.

Voorraden

De voorraden handelsgoederen en grondstoffen worden gewaardeerd tegen de gemiddelde inkoopprijs, verhoogd met de transport- en overige bijkomende kosten, of tegen lagere marktprijs. Met het risico van incourantheid wordt rekening gehouden. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen de integrale kostprijs.

Handelsdebiteuren

De handelsdebiteuren worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. Met het risico van oninbaarheid wordt rekening gehouden.

Voorzieningen

De voorzieningen inzake pensioenverplichtingen worden gebaseerd op actuariële berekeningen met hantering van een rekenrente van 6,0 procent. Voor tijdelijke verschillen tussen de commerciële en fiscale winstberekening wordt de daardoor uitgestelde belasting tegen het voor het verslagjaar geldende tarief als actief- en passiefpost opgenomen. Latente vorderingen uit hoofde van nog te compenseren verliezen worden gewaardeerd voor zover deze redelijkerwijs te realiseren zijn. De overige voorzieningen betreffen verplichtingen en risico's, die samenhangen met het bedrijfsgebeuren en waarvan de omvang onzeker, doch redelijkerwijs te schatten is, alsmede voorzieningen tot gelijkmatige verdeling van kosten. De hoogte van deze voorzieningen wordt bepaald in relatie tot genoemde verplichtingen en risico's.

66


Grondslagen voor de bepaling

De bepaling van het resultaat wordt gebaseerd op de hiervoor opgenomen waarderingsgrondslagen.

van het resultaat

Voor de toerekening van de omzet aan opeenvolgende boekjaren wordt uitgegaan van het moment, waarop de levering heeft plaatsgevonden. Overige opbrengsten worden eerst verantwoord, wanneer zij zijn gerealiseerd. Voor de toerekening van de kosten aan opeenvolgende boekjaren wordt uitgegaan van de causale relatie tussen omzet en kosten. Voor zover die relatie niet direct valt te onderkennen, worden kosten of verliezen opgenomen zodra zij bekend zijn.

Netto-omzet

Onder netto-omzet wordt verstaan de aan derden wegens geleverde goederen en diensten gefactureerde bedragen na aftrek van kortingen en omzetbelasting.

Kostprijs van de omzet

Onder kostprijs van de omzet wordt verstaan de direct aan de geleverde goederen toe te rekenen inkoopwaarde en waardeverminderingen, alsmede de kosten van opslag, productie en distributie.

Valutaopties

De betaalde premies voor valutaopties worden gelijkmatig over de looptijd van de optie als kosten genomen. Eventuele opbrengsten worden op het moment van realisatie verantwoord.

Afschrijvingen

De afschrijvingen op de materiële vaste activa worden berekend door middel van vaste percentages van de verkrijgingsprijs op basis van de verwachte economische levensduur. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn in principe opgenomen in het bedrijfsresultaat.

Belasting

De belasting over het resultaat wordt berekend naar het voor het betreffende boekjaar geldende nominale tarief, waarbij rekening wordt gehouden met fiscale faciliteiten.

Geconsolideerd

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode, waarbij als basis de winst- en

kasstroomoverzicht

verliesrekening en de overige mutaties tussen de begin- en eindbalans worden gebruikt. De geldmiddelen bestaan uit liquide middelen en rekening-courantschulden. Mutaties tussen de begin- en eindbalans als gevolg van acquisities en desinvesteringen van geconsolideerde deelnemingen zijn als onderdeel van de investeringsactiviteiten opgenomen. Betaalde en ontvangen rente is in de kasstroom uit operationele bedrijfsactiviteiten verwerkt.

67


Geconsolideerde winst- en verliesrekening In duizenden euro's Netto-omzet Kostprijs van de omzet Bruto-omzetresultaat Verkoopkosten Algemene beheerskosten Som der kosten Bedrijfsresultaat

60.102 9.480

Opbrengst financiële vaste activa Rentebaten Rentelasten Uitkomst der financiële baten en lasten

(67) 740 (2.200)

2001

358.144 267.217 90.927

339.583 255.094 84.489 52.856 9.002

69.582 21.345

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting en vóór amortisatie goodwill Belasting op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Groepsresultaat na belasting en vóór amortisatie goodwill Aandeel derden Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill Amortisatie goodwill na belastingen Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na belastingen Buitengewoon resultaat Belastingen buitengewoon resultaat Buitengewoon resultaat na belastingen Nettoresultaat

2002

61.858 22.631 (1) 893 (2.219)

(1.527)

(1.327)

19.818

21.304

7.125

6.744

12.693 (36)

14.560 (14)

12.657 (1.951)

14.546 (1.198)

10.706

13.348

-

5.547 (1.145) 10.706

4.402 17.750

Gemiddeld aantal uitstaande aandelen

3.581.334

3.514.200

Nettoresultaat per aandeel (x EUR 1,=)

2,99

5,05

68


Geconsolideerde balans Vóór voorstel winstbestemming In duizenden euro's Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

31 december 2002

27.799 25.422 679

31 december 2001

19.680 23.170 689 53.900

43.539

Vlottende activa en kortlopende schulden Voorraden Handelsdebiteuren Leveranciers Werkkapitaal

51.676 64.531 (25.510) 90.697

50.847 55.698 (21.480) 85.065

Overige vorderingen Overige kortlopende schulden

3.962 (19.746)

4.088 (16.688)

Gefinancierd met: Bankiers Langlopende schulden Voorzieningen Minderheidsbelang van derden Eigen vermogen Groepsvermogen Totaal geïnvesteerd vermogen Totaal vermogen*

74.913 128.813

72.465 116.004

29.178 3.749 12.479

23.198 1.571 14.164

158 83.249

122 76.949 83.407 128.813

77.071 116.004

146.270

134.492

* Totaal vermogen = totaal geïnvesteerd vermogen + leveranciers + overige kortlopende schulden -/- immateriële vaste activa.

69


Geconsolideerd kasstroomoverzicht In duizenden euro's Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening na amortisatie goodwill Afschrijvingen Amortisatie goodwill Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening Buitengewoon resultaat na belastingen Mutatie bedrijfsfinanciering: Werkkapitaal Overige vorderingen en kortlopende schulden Voorzieningen

2002

10.706 5.473 2.090

7.167 (337) (1.724)

(4.850) 537 (19.450) 135

Mutatie langlopende schulden Betaald contant dividend Koersresultaat netto vermogenswaarden Overige vermogensmutatie Kasstroom uit financieringsactiviteiten Saldo kasstroom

(639) (3.201) (1.145) (60)


19.753 4.402

1.444 (851) 2.979 5.106 36 23.411

Investering materiële vaste activa Desinvestering materiële vaste activa Verwerving / verkoop van deelnemingen Mutatie financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

70

13.348 5.095 1.310 18.269 -

Minderheidsbelang van derden Kasstroom uit operationele activiteiten

Liquide middelen 1 januari Inbreng uit verwerving / verkoop Liquide middelen 31 december

2001

3.572 14 27.741 (5.212) 2.388 (19.598) 1.879

(23.628)

(20.543) (2.522) (6.150) 340 -

(5.045) (5.262)

(8.332) (1.134)

(23.198) (718) (29.178)

(24.413) 2.349 (23.198)

Toelichting op de geconsolideerde overzichten In duizenden euro’s

Geconsolideerde winst- en verliesrekening

Netto-omzet

De netto-omzet aan externe afnemers nam toe van EUR 339,6 miljoen in 2001 tot EUR 358,1 miljoen in 2002, ofwel met 5,5 procent. De netto-omzet is als volgt te verdelen: Per cluster ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië Aircool Nederland

Per afzetgebied (in %) Nederland België Duitsland Frankrijk Rest van Europa Verenigde Staten Zuidoost-Azië

Bedrijfsresultaat per cluster

ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië Aircool Nederland Overig

2002 145.246 96.289 62.312 23.817 22.840 7.640 358.144

2001 144.141 58.244 63.005 23.850 27.933 9.917 12.493 339.583

38,8 23,0 18,0 8,4 3,3 6,3 2,2 100,0

42,9 14,2 19,9 8,9 2,9 8,2 3,0 100,0

11.008 4.834 3.908 1.532 974 (586) (325) 21.345

11.029 3.909 4.617 1.545 403 483 847 (202) 22.631

71


Personeel

In het bedrijfsresultaat zijn ondermeer de volgende personeelskosten begrepen:

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten

2002 65.102 14.122 3.527 82.751

2001 57.863 11.759 3.170 72.792

Uitgedrukt in volle mensjaren bedraagt het gemiddeld aantal eigen medewerkers gedurende het jaar, verdeeld naar cluster: ERIKS group nv + onroerendgoedmaatschappijen ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië Aircool Nederland

Gemiddelde loonkosten per werknemer

Belasting over de winst

15 713 565 296 132 91 67 1.879

16 738 324 285 129 102 73 27 1.694

44,0

43,0

De belasting over het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 2002 en 2001 bedraagt respectievelijk EUR 7.125 en EUR 6.744. De belastingdruk in 2002 en 2001 komt uit op 35,9 procent respectievelijk 31,7 procent. 2002 2001 Gewogen gemiddelde wettelijke winstbelastingtarieven 35,1 35,1 Belastingeffect niet gewaardeerde compensabele verliezen (België en Zuidoost-Azië) 1,3 Belastingeffect gebruik verliescompensatie (0,2) (1,1) Permanente verschillen, waaronder effect groepsfinanciering (1,3) (2,3) Nagekomen lasten voorgaande jaren 1,0 Effectief belastingtarief 35,9 31,7 Het gemiddeld wettelijk belastingtarief is het gemiddelde van de wettelijke belastingtarieven die van toepassing zijn in de landen, waarin de ERIKS-groep actief is, gewogen op basis van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting in elk van deze landen. Ultimo 2002 bedragen de compensabele verliezen EUR 3,1 miljoen. De in de jaarrekening opgenomen waardering van deze compensabele verliezen bedraagt EUR 0,3 miljoen.

72


Buitengewoon resultaat

Het buitengewoon resultaat van EUR 5,6 miljoen in het jaar 2001 betreft de boekwinst op de verkoop van een tweetal deelnemingen (EUR 2,2 miljoen) en de boekwinst op de verkoop van een pand te Alkmaar onder aftrek van een voorziening voor te maken verhuiskosten (EUR 3,4 miljoen).

Controlekosten

Over het verslagjaar bedraagt de door de accountant ontvangen vergoeding voor de controleopdracht EUR 0,4 miljoen.

Beloning Bestuur

Beloning Raad van Commissarissen Aantal certificaten van aandelen 702 0 0

Leden J.L. Bouma H.E. Jonker Roelants R.A.A. Oliemans

Remuneratie 2002 25,0 20,4 20,4

Alle commissarissen genieten een vaste jaarlijkse remuneratie die niet afhankelijk is van de resultaten in enig jaar. Beloning directie De huidige leden van de directie bezaten ultimo 2002 totaal 5.533 certificaten van aandelen ERIKS. Over 2002 zijn aan de leden van de directie de volgende salarissen, tantièmes en vergoedingen toegekend:

H. Kreuger J.G. de Boer H.J. Maier J. van der Zouw

Bruto salaris 270 197 170 197

Tantième 97 71 61 71

Pensioenpremie 63 26 15 26

Het vaste gedeelte van de beloning is bepaald op basis van hetgeen in de markt voor soortgelijke posities wordt betaald. De salarissen worden jaarlijks herzien. De hoogte van de tantièmes is gerelateerd aan de volgende criteria: - kwantitatief: realisatie van het jaarlijkse budget ter zake - omzetgroei - winstgevendheid van de onderneming, gemeten in bedrijfsresultaat in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen - kwalitatief: realisatie van de in het beleidsplan opgenomen hoofduitgangspunten. In het verslagjaar zijn de gestelde criteria grotendeels gerealiseerd. Aan commissarissen en directie zijn geen opties op certificaten van aandelen ERIKS group nv toegekend.

73


In duizenden euro's

Geconsolideerde balans

Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan uit betaalde goodwill. Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt: Balanswaarde per 1 januari 2002 Betaalde goodwill 2002 Amortisatie 2002

19.680 10.209 2.090 8.119 27.799 3.677 31.476

Balanswaarde per 31 december 2002 Cumulatieve amortisatie Totaal betaalde goodwill vanaf 2000 De betaalde goodwill 2002 heeft betrekking op de overname van de Baudoin-groep (EUR 9.859) en een activiteit (EUR 350). Materiële vaste activa

De boekwaarden van de materiële vaste activa zijn als volgt te specificeren:

Balanswaarde per 1 januari 2002 Inbreng uit acquisitie Investeringen Koersverschillen Boekwaarde desinvesteringen Afschrijvingen 2002 Balanswaarde per 31 december 2002 Cumulatieve afschrijvingen Aanschafwaarde Afschrijvingspercentages

Terreinen Machines Overige en bedrijfsen bedrijfsgebouwen installaties middelen 10.133 3.511 9.526 1.698 811 903 1.837 496 2.517 (3) (6) (172) 13.665 4.812 12.774 11 345 13.665 4.801 12.429 650 1.082 3.741 13.015 3.719 8.688 8.666 14.464 30.464 21.681 18.183 39.152 0-4%

7-20%

Totaal 23.170 3.412 4.850 (181) 31.251 356 30.895 5.473 25.422 53.594 79.016

5-25%

De overige bedrijfsmiddelen betreffen transportmiddelen, informatietechnologie en kantoor- en magazijninventaris. In Duitsland is een verplichting van EUR 3.094 aangegaan voor de bouw van een nieuw bedrijfsgebouw. Van deze investering is EUR 1.097 verantwoord onder ‘terreinen en bedrijfsgebouwen’.

74



Niet-geconsolideerde deelnemingen: ENA, Inc. (100,0%) HFS Group, Inc. (33,3%) TradCom nv (25,0%) Vorderingen op niet-geconsolideerde deelnemingen

Voorraden

Overige vorderingen

De voorraden kunnen als volgt worden gedetailleerd: Handelsvoorraden Grondstoffen Onderhanden werk

De overige vorderingen bestaan uit: Latente belastingen Overigen

2002 202 19 125 346 333 679

2001 221 18 239 450 689

49.878 787 1.011 51.676

49.584 334 929 50.847

1.544 2.418 3.962

1.005 3.083 4.088

4.883 14.863 19.746

4.455 12.233 16.688

Overige kortlopende schulden

De overige kortlopende schulden bestaan uit: Belastingen en sociale lasten Overige schulden en overlopende posten

Bankiers

Deze post betreft het saldo van bestaande tegoeden van EUR 17.124 en bij bankiers opgenomen kasgeldleningen en rekening-courantkredieten van EUR 46.302. Door een viertal bankiers zijn voor een totaal bedrag van EUR 90,0 miljoen blanco kredietfaciliteiten ter beschikking gesteld.

Langlopende schulden

De langlopende schulden bestaan uit (looptijd 1 tot 5 jaar): - lening van kredietinstellingen, rentende 5,1% - 6,4% - financieel leasecontract in US dollars, rentende 8,6% - onderhandse lening

2.297 68 1.384 3.749

1.335 236 1.571

Stand-by kredietfaciliteit: In het verslagjaar is met Fortis Bank een stand-by kredietfaciliteit van EUR 15,0 miljoen afgesloten die in de vorm van een senior-debt en/of achtergestelde lening kan worden opgenomen. In februari 2003 is het volledige bedrag opgenomen. (Ultimo 2002: nihil.) Van de totale faciliteit kan EUR 7,5 miljoen in een achtergestelde lening worden geconverteerd.

75


De belangrijkste voorwaarden van de faciliteit zijn: - looptijd 5 jaar - renteperiode 1, 3, 6 of 12 maanden - senior-debt lening: - rente euribor + 1,25% - aflossing lineair, halfjaarlijks - achtergestelde lening: - rente euribor + 2,75% - aflossing eerste 3 jaar vrijgesteld, daarna 1/5 deel per jaar en restant aan het einde van de looptijd. Met de bankier zijn met betrekking tot rentedekking en solvabiliteit enkele financiële ratio’s overeengekomen, waaraan ruimschoots wordt voldaan. Voorzieningen

Stand 1 januari 2002 Pensioenen 1.587 Latente belastingen 4.955 Reorganisatie en herstructurering 3.482 Onderhoud en milieu 1.244 Overig 2.896 14.164

Mutatie door acquisities/ verkoop 38 22

Toevoegingen 156 440

Onttrekkingen 78 515

Stand 31 december 2002 1.703 4.902

60

144 72 812

1.203 340 421 2.557

2.279 1.048 2.547 12.479

Het verwachte tijdstip van de afwikkeling per categorie voorziening: Categorie Pensioenen Latente belastingen Reorganisatie en herstructurering Onderhoud en milieu Overig Totaal

76


Korter dan 1 jaar 73 313 855 136 709 2.086

Langer dan 1 jaar 1.630 4.589 1.424 912 1.838 10.393

Minderheidsbelang van derden

Het verloop van het minderheidsbelang van derden is als volgt: Stand per 1 januari 2002 bij: aandeel in resultaat Stand per 31 december 2002

Eigen vermogen

De specificatie en het verloop van het eigen vermogen zijn opgenomen bij de toelichting op de vennootschappelijke balans.

Informatie per cluster

ERIKS Nederland ERIKS België ERIKS Duitsland ERIKS Frankrijk ERIKS USA ERIKS Zuidoost-Azië Onroerendgoedmaatschappijen + ERIKS group nv Totaal

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Ultimo 2002 Netto geïnvesteerd Deelnevermogen mingen 34.477 32.812 125 15.350 5.872 8 5.979 546 2.889 -

2.956 100.335

Investeringen 2002 Materiële Immateriële vaste vaste activa activa 936 350 1.124 9.859 1.561 425 109 90 -

679

In duizenden euro’s

605 4.850

10.209

122 36 158

Afschrijvingen Materiële Immateriële vaste vaste activa activa 2.227 439 2.003 956 526 431 281 191 107 -

138 5.473

264 2.090

31 december 2002

Voorwaardelijke verplichtingen Garanties en borgsommen

1.070

Financiële verplichtingen Aangegane investeringsverplichtingen ten behoeve van materiële vaste activa

3.900

Huur- en leaseverplichtingen Vervallen termijnen binnen 1 jaar Vervallen termijnen tussen 1 en 5 jaar Vervallen termijnen na 5 jaar

7.900 16.700 8.000

77


Financiële instrumenten In het kader van de beheersing van liquiditeits-, valutaen renterisico wordt gebruik gemaakt van financiële instrumenten zoals valutatermijncontracten en renteen valutaswaps. Deze contracten worden nimmer voor speculatieve doeleinden gebruikt. Renterisicobeheer ERIKS gebruikt interest rate swaps teneinde te komen tot het gewenste risicoprofiel met betrekking tot vaste en variabele renteposities. Per ultimo 2002 lopen de volgende interest rate swaps:

Valuta USD USD USD EUR EUR EUR EUR EUR

Bedrag 1,2 miljoen 1,0 miljoen 0,9 miljoen 3,4 miljoen 4,5 miljoen 4,5 miljoen 10,0 miljoen 10,0 miljoen

Te betalen vaste rente 5,90% 5,77% 4,99% 3,68% 3,69% 4,09% 5,76% 4,175%

Looptijd aflopend in 2003 tot 2004 tot 2005 tot 2003 tot 2004 tot 2003 tot 2005 tot 2006

De te ontvangen rente is variabel. De marktwaarde van de interest rate swaps bedraagt per balansdatum EUR -1.496. Valutarisicobeheer Er worden valutaopties afgesloten met het doel risico’s af te dekken die voortvloeien uit de normale bedrijfsactiviteiten. Het totaal van uitstaande transacties per balansdatum heeft in relatie tot de gehele onderneming een bescheiden omvang.

78


Vennootschappelijke winst- en verliesrekening In duizenden euro's Nettoresultaat groepsmaatschappijen Overige baten en lasten na belastingen Resultaat na belasting

2002

2001

8.921 1.785 10.706

14.202 3.548 17.750

Vennootschappelijke balans Vóór voorstel winstbestemming In duizenden euro's

31 december 2002

31 december 2001

3.292 222

3.555 267

Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Groepsmaatschappijen Leningen aan groepsmaatschappijen

44.718 90.679

40.719 72.125 135.397

Vlottende activa Kortlopende schulden

Gefinancierd met: Bankiers Voorzieningen Eigen vermogen Totaal geïnvesteerd vermogen

2.363 (2.063)

112.844 2.760 (2.539)

300 139.211

221 116.887

52.214 3.748 83.249 139.211

35.396 4.542 76.949 116.887

79


Toelichting op de vennootschappelijke overzichten In duizenden euro's

Winst- en verliesrekening

Vennootschappelijk resultaat

Ingevolge artikel 402 van Titel 9 Boek 2BW, volstaat de winst- en verliesrekening met de vermelding van het nettoresultaat groepsmaatschappijen, alsmede de overige baten en lasten na belastingen. Deze laatste post betreft het saldo van de baten en lasten van ERIKS group nv. De afname van de overige baten en lasten na belastingen van ERIKS group nv van EUR 3.548 in 2001 naar EUR 1.785 in 2002 is met name het gevolg van een lager buitengewoon resultaat en hogere belastingen. Balans

Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa bestaan uit betaalde goodwill. Het verloop van de immateriële vaste activa is als volgt. Balanswaarde per 1 januari 2002 Amortisatie 2002 Balanswaarde per 31 december 2002 Cumulatieve amortisatie Totaal betaalde goodwill vanaf 2000


3.555 263 3.292 658 3.950

Groepsmaatschappijen Het verloop van de waarde van de groepsmaatschappijen is als volgt:

Stand per 1 januari bij: kapitaalstortingen in groepsmaatschappijen desinvestering/deconsolidatie groepsmaatschappijen resultaten koersresultaat af: gedeclareerde dividenden Stand per 31 december

2002 40.719 3.800 8.921 (1.145) 52.295 (7.577) 44.718

Leningen aan groepsmaatschappijen Het verloop van deze leningen kan als volgt worden weergegeven: 2002 Stand per 1 januari 72.125 bij: verstrekt in de verslagperiode 25.540 97.665 af: afgelost in de verslagperiode 6.313 91.352 Koersresultaat (673) Stand per 31 december 90.679

80


2001 47.682 (2.327) 14.202 340 59.897 (19.178) 40.719

2001 50.440 42.887 93.327 21.377 71.950 175 72.125

De leningen aan de groepsmaatschappijen hebben een looptijd van maximaal 5 jaar. Het bedrag van de leningen met een looptijd van meer dan 1 jaar bedraagt EUR 69.699. De rentepercentages voor de leningen aan groepsmaatschappijen bedragen tussen 4,5 en 8%. Vlottende activa

De vlottende activa bestaan uit: Vordering op groepsmaatschappijen Latente belastingen Belastingen en sociale lasten Overige vorderingen en overlopende posten

Kortlopende schulden

De specificatie is: Belastingen en sociale lasten Schuld aan groepsmaatschappijen Overige schulden en overlopende posten

2002 1.101 978 225 59 2.363

2001 1.287 873 600 2.760

756 1.307 2.063

337 234 1.968 2.539

Voorzieningen

Latente belastingen Reorganisatie en herstructurering Overig

Stand 1 januari 2002 148

Toevoegingen 89

Onttrekkingen 215

Stand 31 december 2002 22

968 3.426 4.542

89

308 360 883

660 3.066 3.748

Het verwachte tijdstip van de afwikkeling per categorie voorziening: Categorie Latente belastingen Reorganisatie en herstructurering Overig

Korter dan 1 jaar Langer dan 1 jaar 22 660 654 2.412 654 3.094

81


Eigen vermogen

Het eigen vermogen bestaat uit: Geplaatst en volgestort kapitaal Agio Overige reserves

2002 3.629 476 79.144 83.249

2001 3.514 476 72.959 76.949

Geplaatst en volgestort kapitaal Het geplaatst en volgestort kapitaal bestaat uit 3.629.287 gewone aandelen van nominaal EUR 1,= is EUR 3.629.287,=. Maatschappelijk kapitaal Het maatschappelijk kapitaal (EUR 15,0 miljoen) bestaat uit: - 8 miljoen gewone aandelen van elk EUR 1,= - 2 miljoen cumulatief financieringspreferente aandelen van elk EUR 1,= - 5 miljoen preferente aandelen van elk EUR 1,=. Ontwikkeling van het (gemiddeld) aantal uitstaande aandelen Aantal uitstaande aandelen per 31 december 2001 Stockdividend 2001 Aantal uitstaande aandelen per 31 december 2002

3.514.200 115.087 3.629.287

Gemiddeld aantal uitstaande aandelen 2002

3.581.334

Overige reserves Het verloop van de overige reserves is als volgt: Stand per 1 januari 2002 bij: - nettoresultaat af: - contant dividend 2001 - stockdividend (115.087 nieuwe aandelen) - kosten in verband met de uitgifte van stockdividend - koersresultaat op de netto vermogenswaarde en het aandeel in de permanente financiering van buitenlandse deelnemingen Stand per 31 december 2002

82


72.959 10.706 83.665 3.201 115 60 1.145 79.144

Financiële instrumenten

De financiële instrumenten, beschreven in de toelichting op de geconsolideerde overzichten, worden door ERIKS group nv aangegaan ten behoeve van de groepsmaatschappijen.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

ERIKS group nv heeft zich tegenover de bankiers aansprakelijk gesteld voor eventuele bankschulden van enkele groepsmaatschappijen ten belope van per balansdatum EUR 7,2 miljoen. ERIKS group nv en de Nederlandse 100%-groepsmaatschappijen vormen een fiscale eenheid voor de heffing van de vennootschapsbelasting.

Gebeurtenissen na balansdatum

Op 3 februari 2003 is het definitieve contract tot overname van Van Eyle & Ruygers bv te Rotterdam ondertekend. Vanaf 1 januari 2003 zullen de financiële resultaten in de consolidatie worden opgenomen. Op 2 december 2002 is in principe overeenstemming bereikt over de verkoop van de activiteiten en bedrijfsmiddelen van Driessen Appendages bv te Millingen aan de Rijn (Nederland). Deze onderneming realiseert met een tiental medewerkers een omzet van EUR 0,9 miljoen.

Alkmaar, 27 februari 2003 Directie H. Kreuger J.G. de Boer H.J. Maier J. van der Zouw

Raad van Commissarissen J.L. Bouma H.E. Jonker Roelants R.A.A. Oliemans

83


Overige gegevens Accountantsverklaring

Stichting ERIKS Group

Opdracht Wij hebben de jaarrekening 2002 van ERIKS group nv te Alkmaar gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.

Aan de Stichting ERIKS Group is het recht verleend preferente aandelen in ERIKS group nv te verwerven. Dit recht is gemaximaliseerd tot een totaal nominaal bedrag gelijk aan 50 procent van de op het moment van uitoefening van het recht uitstaande gewone en financieel preferente aandelen in het kapitaal van ERIKS group nv. Het bestuur van de Stichting bestaat uit de heren A. Buitendam, P.A.M. Hemels en H.E. Jonker Roelants.

Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de directie van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel. Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2002 en van het resultaat over 2002 in overeenstemming met in Nederland aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW. Amsterdam, 27 februari 2003 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

84


Statutaire bepalingen inzake winstbestemming Het volgende is een samenvatting van hetgeen de artikelen 34 en 35 van de statuten bepalen over de bestemming van de winst. Uit de winst, welke blijkt uit de door de Raad van Commissarissen vastgestelde en door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders goedgekeurde jaarrekening wordt 1. allereerst een vergoeding uitgekeerd aan de houders van de preferente aandelen; 2. vervolgens, zo mogelijk, een vergoeding uitgekeerd aan de houders van financieringspreferente aandelen; 3. indien over enig boekjaar de winst onvoldoende is voor het doen van de hiervoor bedoelde uitkeringen op de preferente of financieringspreferente aandelen, wordt het tekort uitgekeerd ten laste van de vrij uitkeerbare reserves van de vennootschap, voor zover toereikend. Indien die uitkeringen op deze twee soorten van aandelen ook aldus niet geheel kunnen worden voldaan, wordt het tekort uitgekeerd ten laste van de winst van de volgende boekjaren; 4. op financieringspreferente aandelen kan geen uitkering plaatsvinden zolang enig, al dan niet achterstallig dividend op preferente aandelen is verschuldigd. Op de gewone aandelen kan geen uitkering plaatsvinden zolang enig dividend verschuldigd is op de preferente of financieringspreferente aandelen; 5. van de na toepassing van 1. en 2. overblijvende winst wordt een door de directie onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen te bepalen gedeelte gereserveerd. De daarna overblijvende winst staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders;

6. de Algemene Vergadering van Aandeelhouders kan, mits op voorstel van de directie en na goedkeuring van dit voorstel door de Raad van Commissarissen, besluiten dat dividenden geheel of gedeeltelijk in een andere vorm dan in contanten zullen worden uitgekeerd; 7. de directie kan, na goedkeuring van de Raad van Commissarissen, een interim dividend uitkeren.

Winstbestemming en voorstel dividend 2002 Het nettoresultaat bedraagt EUR 10.705.993 De directie heeft, met goedkeuring van de Raad van Commissarissen, besloten te reserveren (artikel 34 van de statuten) EUR 5.262.062 Beschikbaar voor uitkering aan houders van gewone aandelen (dividend) EUR 5.443.931 Voorgesteld wordt een dividend naar keuze in contanten of in aandelen ten laste van de reserves. Het voorgestelde dividend in contanten bedraagt EUR 1,50 per gewoon aandeel van EUR 1,=. De waarde van het voorgestelde dividend in aandelen zal 2 à 4 procent hoger zijn dan de waarde van het dividend in contanten. De vaststelling van het dividend in aandelen zal plaatsvinden 1 dag na afloop van de keuzeperiode op basis van de gemiddelde koers van het aandeel gedurende de laatste 5 beursdagen van die keuzeperiode welke op 4 juni 2003 eindigt.

85


Rapport van de Stichting Administratiekantoor ERIKS omtrent haar werkzaamheden in het verslagjaar 2002 Aan de houders van royeerbare certificaten aan toonder van aandelen ERIKS group nv. Overeenkomstig het bepaalde in artikel 10 van de administratievoorwaarden van de Stichting Administratiekantoor ERIKS, brengen wij onderstaand rapport uit omtrent de werkzaamheden gedurende het verslagjaar. In het verslagjaar 2002 is een bestuursvergadering gehouden, de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bezocht en is er overleg geweest met het bestuur van ERIKS group nv over de uitbreiding van de directie en Corporate Governance. Tevens zijn er werkzaamheden verricht in verband met de administratie van de gewone aandelen op naam in ERIKS group nv van EUR 1,= nominaal, waartegenover (beperkt royeerbare) certificaten aan toonder zijn uitgegeven. Alle door de Stichting toegekende certificaten zijn belichaamd in één verzamelbewijs dat alle certificaten aan toonder vertegenwoordigt en dat is onderworpen aan de bepalingen van de wet giraal effectenverkeer. Dit verzamelbewijs, ook wel ‘global’ genoemd, wordt bewaard door het Nederlands Centraal Instituut voor Giraal Effectenverkeer BV (Necigef). Tevens is het mogelijk certificaten op naam te hebben. Hiervoor wordt een register van certificaathouders aangehouden. Per 31 december 2001 was het nominale bedrag van de in administratie genomen aandelen In 2002 - zijn geen aandelen of certificaten van aandelen ter omwisseling aangeboden - zijn, in verband met de keuze voor stockdividend, 1.778.152 dividendrechten omgewisseld in nieuwe aandelen In administratie genomen aandelen ultimo 2002

EUR 3.490.902 Alkmaar, 27 februari 2003 EUR

-

EUR

114.719

EUR 3.605.621

De administratievoorwaarden van onze Stichting ondergingen in het verslagjaar geen wijzigingen.


In de bestuursvergadering is gesproken over Corporate Governance, de ontwikkelingen ter zake en over de positie van ERIKS group nv als kleinere beursgenoteerde onderneming. Voorts is gesproken over de doelstellingen en strategie van de ERIKS-groep, de ontwikkelingen in de bedrijfstak, de jaarcijfers van de vennootschap en de voortgang van de realisatie van de gedefinieerde strategie. Ook zijn het Management Development beleid, de contacten met aandeelhouders en certificaathouders en de agenda van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders aan de orde geweest. De werkzaamheden, verbonden aan de administratie van de genoemde aandelen, worden verricht door de administrateur van de Stichting: N.V. Algemeen Nederlands Trustkantoor ANT.

Tegen dit bedrag stond voor een gelijk nominaal bedrag aan certificaten uit.

86

Wegens het volgens rooster aftreden per 30 juni 2002 van de voorzitter van de Stichting, de heer J.W. Ort, ontstond er een vacature in het bestuur. Gezien zijn leeftijd heeft de heer Ort te kennen gegeven dat hij per dezelfde datum wenst af te treden. Wij danken de heer Ort voor de vele jaren die hij met grote deskundigheid als bestuurslid en voorzitter van de Stichting heeft gefungeerd. Ter invulling van de vacature is onder goedkeuring van de vennootschap de heer J.K. Brouwer voor een periode van vijf jaar benoemd als lid van het bestuur. Per dezelfde datum is de heer F.M. Tempelaar tot voorzitter van het bestuur benoemd.

Bestuur: F.M. Tempelaar J.K. Brouwer J.C.M. Schoen R.A.A. Oliemans J.G. de Boer

Onafhankelijkheidsverklaringen De directie van ERIKS group nv en het bestuur van de Stichting Administratiekantoor ERIKS verklaren hiermede, dat naar hun gezamenlijk oordeel is voldaan aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting Administratiekantoor ERIKS gestelde eisen, als bedoeld in Bijlage X bij het fondsenreglement van Euronext N.V. te Amsterdam. Alkmaar, 27 februari 2003 ERIKS group nv Directie Stichting Administratiekantoor ERIKS Bestuur

De directie van ERIKS group nv en het bestuur van de Stichting ERIKS Group verklaren hiermede, dat naar hun gezamenlijk oordeel is voldaan aan de ten aanzien van de onafhankelijkheid van de bestuurders van de Stichting ERIKS Group gestelde eisen, als bedoeld in Bijlage X bij het fondsenreglement van Euronext N.V. te Amsterdam. Alkmaar, 27 februari 2003 ERIKS group nv Directie Stichting ERIKS Group Bestuur

87


Tien jaar ERIKS In duizenden euro's

2002

Resultatenrekening Netto-omzet 358.144 Wijziging (in %) 5,5 Bedrijfsresultaat 21.345 Wijziging (in %) (5,7) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening vóór amortisatie goodwill 12.657 Wijziging (in %) (13,0) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 10.706 Wijziging (in %) (19,8) Buitengewoon resultaat na belastingen Nettoresultaat 10.706 Kasstroom Kasstroom uit gewone bedrijfsuitoefening 18.269 Afschrijvingen 5.473 Netto kasstroom (5.262) Balans Werkkapitaal 90.697 Totaal geïnvesteerd vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming) 128.813 Eigen vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming) 83.249 Totaal vermogen 146.270 Ratio’s Bedrijfsresultaat in procenten van de omzet 6,0 Bedrijfsresultaat in procenten van het netto geïnvesteerd vermogen 21,1 Rentedekking ratio 9,8 Nettoresultaat in procenten van het eigen vermogen (vanaf 2000 vóór winstbestemming) 12,9 Groepsvermogen / totaal geïnvesteerd vermogen 65% 38% Groepsvermogen -/- immateriële vaste activa / totaal vermogen (solvabiliteitsratio) Overige kerngegevens 82.751 Salarissen, sociale en pensioenlasten 1.879 Gemiddeld aantal medewerkers 44,0 Gemiddelde loonkosten per werknemer Dividend 5.444 Dividend over het jaar 50,8 Pay-out in procenten van het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening

88


2001

2000

339.583 12,3 22.631 14,3 14.546 11,7 13.348 4,7 4.402 17.750

302.329 7,3 19.792 65,6 13.025 69,0 12.748 65,4 2.479 15.227

19.753 5.095 (1.134)

17.917 4.892 2.254

85.065 116.004 76.949 134.492

82.088 103.872 65.009 136.871

6,7 24,9 11,0

6,6 22,7 12,0

23,1 66% 43%

23,4 63% 42%

72.792 1.694 43,0

61.149 1.488 41,1

6.501 48,7

6.150 48,2

1999

281.741 2,6 11.951 (30,9) 7.708 (32,3) 7.708 (32,3) (7.250) 458 12.694 4.986 (7.674)

1996

1998

1997

274.511 10,0 17.267 7,6 11.388 7,2 11.388 7,2 11.388

249.457 21,3 16.052 5,4 10.620 5,0 10.620 5,0 10.620

205.714 6,0 15.228 (6,3) 10.119 (4,1) 10.119 (4,1) 10.119

14.116 3.496 (13.200)

13.163 3.044 314

15.470 4.082 (8.605)

1993

1995

1994

194.115 12,6 16.245 20,9 10.548 14,8 10.548 14,8 10.548

172.403 0,2 13.434 6,7 9.185 23,2 9.185 23,2 9.185

172.122 (5,7) 12.585 (9,3) 8.366 (4,6) 8.366 (4,6) (910) 7.456

13.351 2.803 (1.301)

11.944 2.759 8.699

10.354 2.898 5.246

71.006 87.245 49.135 128.725

70.645 78.470 57.368 117.228

63.717 66.839 54.445 103.116

58.847 68.940 59.560 97.215

57.578 66.204 56.726 93.925

50.161 61.809 52.574 87.271

52.343 55.695 46.825 77.417

4,2 13,7 8,7

6,3 22,0 17,2

6,4 24,0 18,5

7,4 22,1 60,0

8,4 24,5 267,0

7,8 21,7 86,1

7,3 22,6 28,4

0,9 56% 38%

19,9 75% 50%

19,5 83% 54%

17,0 88% 62%

18,6 87% 61%

17,5 86% 61%

15,9 86% 61%

62.348 1.554 40,1

58.195 1.500 38,8

52.342 1.368 38,3

44.526 1.216 36,6

40.121 1.106 36,3

36.534 1.021 35,8

39.398 1.154 34,1

5.271 68,4

5.621 49,4

5.183 49,5

4.983 49,9

5.183 49,8

4.465 49,3

3.987 54,3

89


Overzicht clusters / groepsmaatschappijen / International Product Managers (IPMs) (per 27 februari 2003) ERIKS Nederland

Clustermanager J. van der Zouw

ERIKS bv, Alkmaar Tel. +31-72 514 15 14 Bruhamij Kunststoffen bv, Ede Tel. +31-318 63 90 00 Noton bv, Huizen Tel. +31-35 526 20 31 Driessen Appendages bv, Millingen a/d Rijn Tel. +31-481 43 32 44 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Industriële kunststoffen Flexion bv, Roermond Tel. +31-475 37 22 33 - Aandrijftechniek Elmeq Nederland bv, Schoonhoven Tel. +31-182 30 34 56 Doorcon bv, Schoonhoven Tel. +31-182 32 32 32 - Aandrijftechniek E. Schwartz bv, Rotterdam Tel. +31-10 446 48 00 Marofra bv, Den Haag Tel. +31-70 381 84 84 Van Eyle & Ruygers bv, Rotterdam Tel. +31-10 245 50 00 Multitool bv, Rotterdam Tel. +31-10 245 53 33 - Gereedschappen en Onderhoudsproducten - Aandrijftechniek (pneumatiek en lagertechniek) - Voor het overige in samenwerking met ERIKS bv en Flexion bv

ERIKS België ERIKS nv, Hoboken Tel. +32-3 829 26 11 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Industriële kunststoffen IECO nv, Brussel Tel. +32-2 524 10 22 Vermeulen nv, Roeselare Tel. +32-51 232 370 Elmeq bvba, Roeselare Tel +32-51 232 370 - Aandrijftechniek Vemoflex-groep Vemoflex nv, Asse Tel. +32-2 454 01 90 Hydromeka nv, Wijnegem Tel. +32-3 326 63 00 LMC nv, Asse Tel. +32-2 543 10 87 Alpina Flexibles sarl, Chassieu, Frankrijk Tel. +33-478 401 400 Grosset Hydraulique Industrie sarl, Cheminot, Frankrijk Tel. +33-387 697 989 Betaflex bv, Hoogezand, Nederland Tel. +31-598 39 29 20 - Stromingstechniek (industriële slangen en toebehoren) - Aandrijftechniek (hydraulische slangen)

90


Manager groepsmaatschappij J. van der Zouw P. Vos B. Dros F.G.A. Proot

A.J.F.J. Kersten J.C. Korevaar J.C. Korevaar W. Hazebroek R. van der Boon R. van der Cammen R. van der Cammen

L. De Hertogh J.J. Mouton R. Sleebus L. De Hertogh

J.F. Desmet J.F. Bohez J.C. Korevaar J.J. Mouton J.J. Mouton W. Dobbeleers G. Vermoesen G. Petit P. Grosset J. Simons

Clustermanager Baudoin-groep Baudoin nv, Mol Tel. +32-14 34 64 34 Mekanische Konstruktie Baudoin nv, Mol Tel.+ 32-14 34 64 34 Baudoin Antwerpen nv Tel. +32-35 45 97 40 Baudoin Genk nv Tel. +32-89 32 27 27 Baudoin Gent nv Tel. +32-9 269 15 70 Baudoin Liège sa Tel. +32-4 246 76 60 Baudoin Hainaut nv Tel. +32-65 34 80 38 Baudoin Turnhout nv Tel. +32-14 41 84 16 Industriële Toelevering Limburg bv, Maastricht Tel. +31-43 458 47 10 Industriële Toelevering Almelo bv, Almelo Tel. +31-54 687 30 70 Baudoin Luxembourg sa, Howald Tel. +352-400 605 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Industriële kunststoffen - Aandrijftechniek - Gereedschappen en Onderhoudsproducten ERIKS onroerend goed bv, Alkmaar Tel. +31-72 547 58 88 ERRID onroerend goed bv, Alkmaar Tel. +31-72 547 58 88 Onroerendgoedmaatschappijen voor gebouwen in Nederland

ERIKS Duitsland

H. Kreuger H. Kreuger

H. Maier U. Mertner

ERIKS holding Deutschland GmbH, Bielefeld Tel. +49-521 939 90 Heusinger + Salmon GmbH, Bielefeld Tel. +49-521 939 90 Heusinger + Salmon Mangelsdorf GmbH, Garbsen Tel. +49-511 279 980 Heusinger + Salmon GmbH, Glinde/Hamburg Tel. +49-40 710 04 00 Ehlers GmbH, Neuss Tel. +49-2131 380 40 Hyd-Kraft Technische Handels GmbH, Seligenstadt Tel. +49-6182 783 30 Hill & Müller GmbH, Mannheim Tel. +49-621 860 060 Schötz Industrietechnik GmbH, Puchheim Tel. +49-89 809 30 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Aandrijftechniek

ERIKS Frankrijk ERIKS France holding sarl, Trappes Tel. +33-1 348 21 000 ERIKS sas, Trappes Tel. +33-1 348 21 000 Baudoux Industrie sas, Noyon Tel. +33-3 449 34 141 Delaporte Hydraupole sas, Rouen Tel. +33-232 919 966 Campion sas, Roncq Tel. +33-3 20 289 080 Adji sarl, Ronq Tel. +33-3 20 465 988 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Aandrijftechniek - Gereedschappen en Onderhoudsproducten


Manager groepsmaatschappij R. Sleebus R. Sleebus/J. Sleebus H. Drooghmans J. Van Noten D. Scheepers G. De Cnodder D. Renwart Ph. Dubois D. Severens H. Dijkstra A. Peters M. Morbidelli

H. Maier/U. Mertner U. Gabriel W. Mangelsdorf N. Johannsen K. Hahnrath R. Rudolf M. Exner G. Pallauf

H. de Vesian H. de Vesian E. Nilsson H. de Vesian P. Anne J.P. Giraudet T. Deplanque

91

ERIKS USA

Clustermanager S. Courtney

ERIKS Corporation, Ft. Worth, TX Tel. +1-817 267 88 37 ERIKS Aerospace, Inc., Miramar, FL Tel. +1-954 447 47 00 ERIKS Southwest, Inc., Ft. Worth, TX Tel. +1-817 267 88 37 ERIKS Midwest, Inc., Waukesha, WI Tel. +1-262 785 13 33 ERIKS West, Inc., Seattle, WA Tel. +1-206 243 96 60 - Afdichtingstechniek - Industriële kunststoffen


Manager groepsmaatschappij S. Courtney B. Heinzmann S. Courtney M. Yerrick C. Scheelsmith

S.P. Kramer

ERIKS pte ltd, Singapore Tel. +65-62 722 405 ERIKS sdn bhd, Kuala Lumpur, Maleisië Tel. +60-3 77 836 451 - Afdichtingstechniek - Stromingstechniek - Aandrijftechniek - Industriële kunststoffen

S.P. Kramer/C.G.L. Lim C.G.L. Lim

INTERNATIONAL PRODUCT MANAGERS (IPMs) Afdichtingstechniek Dynamische dichtingen en rubbertechniek Flensafdichtingen

M. Van Oost R. Groot

Aandrijftechniek Hydrauliek Pneumatiek Mechanische aandrijftechniek Elektrische aandrijftechniek Lagertechniek

U. Mertner (ad-interim) Tel. +49-521 939 90 Vacature L. van Es Tel. +31-475 37 22 33 J. Korevaar Tel. +31-182 30 34 56 W. Hazebroek Tel. +31-10 446 48 00

Stromingstechniek Afsluiters en instrumentatie Kunststofleidingsystemen Slangen en toebehoren

M. Ebbing M. Ebbing M. Versmissen

Tel. +31-72 514 15 14 Tel. +31-72 514 15 14 Tel. +32-3 829 26 11

Industriële kunststoffen

P. Vos

Tel. +31-318 63 90 00

Gereedschappen en Onderhoudsproducten

J. Sleebus

Tel. +32-14 34 64 34

Technische en logistieke dienstverlening

E. Salemink

Tel. +31-72 547 58 77

92


Tel. +32-3 829 26 11 Tel. +31-72 514 15 14

Brought to you by Global Reports

Recommend Documents