BPV Werkboek. VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 1 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inhoudsopgave Inhoudsopgave ...................................................................................................................... 2 Beroepspraktijkvorming (BPV) ............................................................................................... 4 Beoordeling BPV ................................................................................................................... 4 BPV Werkboek ...................................................................................................................... 4 BPV Opdrachten sessie 1-3 .................................................................................................. 6 BPV Opdracht Basis Elektrotechniek

VOC Opleiding AST3 ........................................ 8

BPV Opdracht vWBT AES1

VOC Opleiding AST3 .....................................................20



BPV Opdrachten sessie 4-11 ...............................................................................................28 BPV Opdracht V1-V4 meting (1)

VOC Opleiding AST3 ..............................................30

BPV Opdracht V1-V4 meting (2)

VOC Opleiding AST3 ..............................................36

BPV Opdracht Vervanging verlichtingsunit

VOC Opleiding AST3 ................................42

BPV Opdracht vWBT Schadeherstel elektrische en hybride voertuigen ............................50 VOC Opleiding AST3 ........................................................................................................50 BPV Opdrachten sessie 12-26 .............................................................................................54 BPV Opdracht Laadsysteem metingen

VOC Opleiding AST3......................................56

BPV Opdracht Vervanging airbag of gordelspanner BPV Opdracht vWBT Auto Airco 1

VOC Opleiding AST3 ...........................................68

BPV Opdracht vWBT Veiligheidssystemen BPV Opdracht Werkorder opstellen BPV Opdracht Wieluitlijnen

VOC Opleiding AST3 .....................62

VOC Opleiding AST3 ...............................72

VOC Opleiding AST3 ..........................................76


Pagina 2 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 3 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Beroepspraktijkvorming (BPV) Leren in de eigen beroepspraktijk staat centraal binnen de crebo erkende MBO niveau 3 Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) opleiding. Dit wordt ondersteund door de digitale leeromgeving AST3, de BPV-/ huiswerksessies, de technische AST sessies en de algemeen vormende vakken Loopbaan & Burgerschap (LB)/ Nederlandse taal (Ned)/ Rekenen (Rek). Een belangrijk onderdeel van de VOC opleiding AST3 is de beroepspraktijkvorming. Deze beroepspraktijkvorming start vanaf de eerste sessie, en vindt plaats in een door het kenniscentrum erkend leerbedrijf. Voorafgaande aan de beroepspraktijkvorming wordt er een praktijkovereenkomst opgesteld en ondertekend. In deze overeenkomst staan de inhoud van de beroepspraktijkvorming en de rechten, plichten en afspraken van en tussen de onderwijsinstelling, de deelnemer, het leer/werk bedrijf en het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Tijdens de BPV-periode profileert de onderwijsdeelnemer zich als een echte werknemer en draait dus ook mee in de dagelijkse werkzaamheden van het erkende leer/werk bedrijf. Tijdens de BPV werkt de onderwijsdeelnemer aan alle competenties die nodig zijn om de werkprocessen behorende bij de kerntaak “herstelt voertuigsystemen” succesvol uit te voeren en worden deze ook beoordeeld door de BPV-begeleider, welke overlegt met de praktijkopleider.

Beoordeling BPV Gedurende de BPV-periode wordt de onderwijsdeelnemer 2x beoordeeld. Tijdens de BPVperiode worden alle competenties behorende bij de kerntaak “herstelt voertuigsystemen” beoordeeld door de BPV-begeleider, welke overlegt met de praktijkopleider. De beoordeling vindt plaats op een twee-puntenschaal: onvoldoende/ voldoende. De eerste beoordeling, welke plaatsvindt voor sessie 11, is formatief van aard en telt dus niet mee voor de uiteindelijke beoordeling van de BPV. Deze eerste beoordeling is bedoeld om de onderwijsdeelnemer een beeld te geven van waar hij/ zij nu staat en waar hij/ zij nog aan moet werken. De tweede beoordeling van de BPV, welke plaatsvindt tussen sessie 12 en 26, is summatief van aard en telt dus wel mee voor de uiteindelijke beoordeling van de BPV. Deze beoordeling dient voldoende te zijn om deel te mogen nemen aan de Proeve van Bekwaamheid. Het BPV beoordelingsformulier is te vinden op de website www.vocar.nl/ast.

BPV Werkboek Tijdens de beroepspraktijkvorming voert de onderwijsdeelnemer de opdrachten uit dit BPV Werkboek uit. Het BPV Werkboek bestaat uit verschillende praktijkopdrachten en voorbereidende web based trainingen. In het BPV Werkboek is een selectie aan verplichte opdrachten opgenomen. In de digitale leeromgeving AST3 staan nog meer opdrachten. Als de onderwijsdeelnemer een BPV opdracht heeft afgerond wordt deze ondertekend door de praktijkopleider. Tijdens de BPV beoordeling controleert de BPV-begeleider ook de gemaakte BPV opdrachten.

Pagina 4 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 5 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdrachten sessie 1-3

Pagina 6 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 7 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Basis Elektrotechniek Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 8 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je vier metingen uitvoeren: 1. Spanning meten. 2. Spanningsverlies meten. 3. Stroom meten. 4. Weerstand meten. Oriëntatie In sessie 1 wordt elektrische stroom vergeleken met een watermodel.  Beantwoord eerst onderstaande vragen, eventueel aan de hand van dit watermodel. Vraag 1. Wat gebeurt er met de stroom als de spanning hoger wordt? Antwoord

Vraag 2. Wat gebeurt er met de stroom als we de weerstand verlagen en de spanning gelijk blijft? Antwoord

Vraag 3. Wat moeten we doen in het watermodel als we de weerstand willen verlagen? Antwoord

Vraag 4. Je ontdekt dat de stroom kleiner wordt, terwijl de weerstand gelijk is gebleven. Wat is er dan met de spanning gebeurd? Antwoord

Vraag 5. Hoe luidt de wet van Ohm? Antwoord

Pagina 9 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 6. Wat zijn de symbolen voor spanning, stroom en weerstand? Antwoord

Vraag 7. Wat zijn de eenheden van spanning, stroom en weerstand? Antwoord

Vraag 8. In onderstaand schema brandt de lamp. De klemspanning is 12 V. Welke waarde geeft meter 1 aan, ervan uitgaande dat deze juist is aangesloten?

a. 5,0 A b. 0,2 A c. 12 V

Pagina 10 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 9. Met welke meter in onderstaand schema wordt de stroom door de lamp L2 gemeten?

a. Met meter 1. b. Met meter 2. c. Met meter 3. Vraag 10. In onderstaand schema is een onderbreking getekend. Wat zullen de meters 1 t/m 4 aanwijzen?

a. b. c.

V1 = 12 V V1 = 12 V V1 = 12 V

V2 = 12 V V2 = 0 V V2 = 0 V

Pagina 11 van 94

V3 = 0 V V3 = 12 V V3 = 0 V

V4 = 0 V V4 = 0 V V4 = 12 V

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 11. In onderstaand schema loopt door weerstand R1 een stroom van 8 A. Wat zijn de waarden van de stromen door R2 en R3?

a. b. c.

IR2 = 2 A IR2 = 4 A IR2 = 6 A

en en en

IR3 = 6 A IR3 = 4 A IR3 = 2 A

Vraag 12. Men wil twee mistlampen monteren van elk 12V / 60W. Welk van de onderstaande zekering is het meeste geschikt om deze lampen te schakelen? a. Imax = 7,5 A b. Imax = 15,0 A c. Imax = 30,0 A Vraag 13. Een autoschadetechnicus (AST) vervangt een achterruitverwarming die niet meer goed werkt. De weerstand van deze slechte achterruitverwarming is 4,0 Ω. Wat zal de weerstand van de nieuwe achterruitverwarming zijn? a. 0,1 Ω b. 1,0 Ω c. 8,0 Ω Vraag 14. Wanneer is een elektrische stroom alleen mogelijk? a. Als er een spanningsverschil en een gesloten circuit is. b. Als er een spanningsverschil en een lage weerstand is. c. Als er een hoge spanning en een lage weerstand is.

Pagina 12 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 15. Teken in onderstaande afbeeldingen de aansluitingen voor het meten van spanning, stroom en weerstand.

Pagina 13 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de vier metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen:

Pagina 14 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering  Voer de volgende vier opdrachten uit. Opdracht 1. Spanning meten Kies een auto uit en meet met een multimeter de volgende spanningen. Gebruik sessie 1 voor de methode van meten.  Vul de gegevens in onderstaande tabel in. Bronspanning van de accu. (Bronspanning is de onbelaste spanning). Is de bronspanning van de accu in orde? Klemspanning van de accu. (Klemspanning is de belaste spanning). Is de klemspanning van de accu in orde? Klemspanning tijdens het starten. Hoe hoog moet de klemspanning tijdens het starten minimaal zijn? Spanning tijdens stationair draaien. Wat gebeurt er met de spanning als we het toerental verhogen? Spanning bij stationair draaiende motor, ingeschakelde dimlichten, ingeschakelde achterruitverwarming en ingeschakelde kachelventilator (op de hoogste stand). Opdracht 2. Spanningsverlies meten Met een voltmeter kun je de voedingsspanning van een elektrisch systeem controleren. Ook kun je met behulp van een voltmeter de kwaliteit van de elektrische bedrading en massa beoordelen (spanningsverlies). Bij de volgende metingen wordt duidelijk hoe je daarbij te werk moet gaan. Meet het spanningsverlies in de plus van de verlichting! Houd daarvoor de ene meetpen op de pluspool van de accu en de andere meetpen op de plusaansluiting van het grootlicht. Voer de meting eerst uit met uitgeschakelde verlichting en daarna nogmaals met ingeschakelde verlichting. Vraag 1. Noteer beide waarden in onderstaande tabel. Spanningsverlies bij uitgeschakelde verlichting Spanningsverlies bij ingeschakelde verlichting

Vraag 2. Verklaar het verschil in gemeten waarden en geef aan wat de juiste wijze van meten is. Antwoord

Pagina 15 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Sluit nogmaals de voltmeter aan tussen de plusaansluiting van de verlichting en de plus van de accu. Zoek de zekering van de verlichting op en verwijder deze uit de zekeringkast. Voer de meting eerst uit met uitgeschakelde verlichting en daarna nogmaals met ingeschakelde verlichting. Vraag 3. Noteer beide waarden in onderstaande tabel. Spanningsverlies bij uitgeschakelde verlichting Spanningsverlies bij ingeschakelde verlichting

Vraag 4. Verklaar het verschil in gemeten waarden en geef aan wat de juiste wijze van meten is. Antwoord

Opdracht 3. Stroom meten Met een multimeter kunnen (beperkt) stromen gemeten worden. Belangrijk hierbij is te bedenken dat de stroom niet al te groot mag zijn. Vraag 1. Wat is de maximale stroom die met jou multimeter gemeten kan worden? Antwoord

Bij de volgende meetoefeningen moet duidelijk worden hoe dit gaat. Wees er zeker van dat het contact en alle verbruikers uitgeschakeld zijn. Haal de minpool van de accu los. Sluit de ampèremeter aan tussen de minpool van de accu en de losgehaalde massaklem. Vraag 2. Noteer de gemeten waarde. Antwoord

Vraag 3. Wat voor stroom heb je gemeten? Antwoord

Pagina 16 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 4. Wat verstaan we onder een clandestiene verbruiker? Antwoord

Vraag 5. Op de fitting van de koplamp staat 12V 55/60W vermeld. Hoeveel stroom gaat er door deze lamp als het grootlicht ingeschakeld is? Antwoord

Vraag 6. Op de fitting van de koplamp staat 12V 55/60W vermeld. Hoeveel stroom gaat er door het circuit als het grootlicht ingeschakeld is? Antwoord

Vraag 7. Bij een auto die opgebouwd is, blijkt één koplamp flauw te branden. Wat is er dan met het elektrische circuit aan de hand? Antwoord

Opdracht 4. Weerstand meten Neem van een benzinemotor een bougiekabel en beantwoord onderstaande vragen. Vraag 1. Meet met de multimeter de weerstand van de kabel en noteer deze hieronder. Antwoord

Vraag 2. De multimeter geeft de weerstand aan in kilo-ohm. Hoeveel ohm is dit? Antwoord

Pagina 17 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Wat zal er met de weerstand gebeuren wanneer we de kabel korter maken? Antwoord

Vraag 4. Wat geeft de multimeter aan als de kabel een inwendige breuk heeft? Antwoord

Controle  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV opdracht af. Datum akkoord:

Handtekening praktijkopleider:

Pagina 18 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 19 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


VOC Opleiding AST3

Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 20 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de voorbereidende Web Based Training (vWBT) Auto Elektronica 1 (AES1) uitvoeren. Uitvoering Via www.vocar.nl/ast kun je inloggen voor een digitaal trainingsprogramma auto-elektronica. In dit programma vind je stapsgewijs uitleg en oefeningen om je kennis van elektriciteit en auto-elektronica te verbeteren. Om in te loggen gebruik je dezelfde inlognaam die je ook gebruikt om in te loggen in de digitale leeromgeving. Als wachtwoord vul je in: 1.701

Je komt dan in het volgende scherm. Lees voor je begint eerst de uitleg van de bediening van het e-learning trainingsprogramma.

Gebruik de huiswerkuren van je opleiding AST3 om vragen stellen aan je trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de lesstof zijn. Veel succes.  Maak een print screen of foto van je resultaat van de eindtoets. Pagina 21 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbeeld print screen resultaat eindtoets.

Controle  Laat je behaalde score voor de eindtoets controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV opdracht af. Datum akkoord:


Pagina 22 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 23 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


VOC Opleiding AST3


Pagina 24 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de voorbereidende Web Based Training (vWBT) Auto Elektronica 2 (AES2) uitvoeren. Uitvoering Via www.vocar.nl/ast kun je inloggen voor een digitaal trainingsprogramma auto-elektronica. In dit programma vind je stapsgewijs uitleg en oefeningen om je kennis van elektriciteit en auto-elektronica te verbeteren. Om in te loggen gebruik je dezelfde inlognaam die je ook gebruikt om in te loggen in de digitale leeromgeving. Als wachtwoord vul je in: 1.702



BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Pagina 26 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 27 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 28 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 29 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


VOC Opleiding AST3


Pagina 30 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding Als een elektrische verbruiker niet juist werkt, kan dat verschillende (elektrische) oorzaken hebben. Met een V1-V4 meting is het eenvoudig om een snelle diagnose te stellen waarom de elektrische verbruiker niet juist werkt. In deze BPV Opdracht ga je drie V1-V4 metingen uitvoeren: 5. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker. 6. V1-V4 meting zonder en met de verlengde meetkabels. 7. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker. Oriëntatie Een V1-V4 meting bestaat in de basis uit vier spanningsmetingen. In onderstaande afbeelding worden met een voltmeter vier metingen verricht om de V1-V4 meting uit te voeren. Afbeelding V1-V4 meting V1 = klem spanning V2 = component spanning V3 = spanningsverlies in massa V4 = spanningsverlies in plus

Als er geen storing aanwezig is, worden bijvoorbeeld de volgende spanningen gemeten: V1 = 12,00 Volt V2 = 11,70 Volt V3 = 0,20 Volt V4 = 0,10 Volt De schakeling waaraan een V1-V4 meting wordt verricht is opgebouwd als serieschakeling waarvoor geldt: de grootte van de bronspanning is altijd gelijk aan de som van alle deelspanningen. V1 = V2 + V3 + V4 In het voorbeeld geldt dus: 12,00 = 11,70 + 0,20 + 0,10 Om de V1-V4 meting op de juiste manier te kunnen verrichten moet het te meten circuit ingeschakeld staan en mogen er tijdens de metingen geen stekkerverbindingen worden losgehaald. Spanningsverlies treedt alleen op wanneer er een stroomsterkte aanwezig is.

Pagina 31 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de V1-V4 metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen: Opdracht 1 uitgevoerd aan de volgende verbruiker: Opdracht 2 uitgevoerd aan de volgende verbruiker: Opdracht 3 uitgevoerd aan de volgende verbruiker:

In de (werk)voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je nodig hebt. Je denkt na over:  In welke volgorde je de werkzaamheden gaat uitvoeren.  Welke materialen en gereedschappen je nodig hebt voor het uitvoeren van de opdracht.  Welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen.  Welke informatiebronnen je kunt raadplegen.  Vul nu onderstaande (werk)voorbereiding in.

Pagina 32 van 94

BPV Werkboek

(Werk)voorbereiding V1-V4 meting Uit te voeren werkzaamheden Stap 1.

VOC Opleiding AST3

Benodigde materialen en gereedschappen

Te nemen veiligheidsmaatregelen

Stap 2.

Stap 3.

Stap 4.

Stap 5.

Stap 6.

Stap 7.

Stap 8.

Stap 9.

Stap 10.

Pagina 33 van 94

Te raadplegen informatiebronnen

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de volgende drie opdrachten uit. Opdracht 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker Schakel een elektrische verbruiker in, bijvoorbeeld de stadsverlichting. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van de verbruiker. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Conclusie na de bovenstaande V1-V4 meting: De verbruiker werkt op een spanning van

volt

Er bevindt zich een storing / geen storing in het elektrische circuit van deze verbruiker. Als er een storing aanwezig is, dan bevindt deze storing zich in de accu / in de plusverbinding / in de minverbinding / in de verbruiker zelf. Hoe is, na bovenstaande metingen, te constateren dat de elektrische verbruiker zelf defect is? Antwoord:

Opdracht 2. V1-V4 meting zonder en met de verlengde meetkabels Als V2 of V4 een te hoge waarde aangeeft (hoger of gelijk aan ± 0,5 volt) dient de meetpen van de multimeter vanaf de verbruiker verplaatst te worden richting de accu pool (min of plus) om de exacte locatie van het spanningsverlies (lees de storing) te kunnen lokaliseren. Voer een V1-V4 meting zo dicht mogelijk bij de accu uit zonder gebruik te maken van de verlengde meetkabels, bijvoorbeeld aan de stadsverlichting. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Voer dezelfde meting nu nogmaals uit, maar dan met de verlengde meetkabels tussen de meter en de accu. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt

Pagina 34 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Welke conclusie kan je trekken uit de meting zonder en met de meetkabels? Antwoord:

Geef hier een verklaring voor. Antwoord:

Opdracht 3. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker Voer een V1-V4 meting uit aan een uitgeschakelde verbruiker, bijvoorbeeld aan het remlichtcircuit terwijl het rempedaal niet wordt bediend. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Bedenk drie mogelijke storingen als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten als de verbruiker wel was ingeschakeld. Bijvoorbeeld als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten terwijl wel op het rempedaal was getrapt. Antwoord: 1. 2. 3.



Pagina 35 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


VOC Opleiding AST3


Pagina 36 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding Als een elektrische verbruiker niet juist werkt, kan dat verschillende (elektrische) oorzaken hebben. Met een V1-V4 meting is het eenvoudig om een snelle diagnose te stellen waarom de elektrische verbruiker niet juist werkt. In deze BPV Opdracht ga je drie V1-V4 metingen uitvoeren: 8. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker. 9. V1-V4 meting zonder en met de verlengde meetkabels. 10. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker. Oriëntatie Een V1-V4 meting bestaat in de basis uit vier spanningsmetingen. In onderstaande afbeelding worden met een voltmeter vier metingen verricht om de V1-V4 meting uit te voeren. Afbeelding V1-V4 meting V1 = klem spanning V2 = component spanning V3 = spanningsverlies in massa V4 = spanningsverlies in plus

Als er geen storing aanwezig is, worden bijvoorbeeld de volgende spanningen gemeten: V1 = 12,00 Volt V2 = 11,70 Volt V3 = 0,20 Volt V4 = 0,10 Volt De schakeling waaraan een V1-V4 meting wordt verricht is opgebouwd als serieschakeling waarvoor geldt: de grootte van de bronspanning is altijd gelijk aan de som van alle deelspanningen. V1 = V2 + V3 + V4 In het voorbeeld geldt dus: 12,00 = 11,70 + 0,20 + 0,10 Om de V1-V4 meting op de juiste manier te kunnen verrichten moet het te meten circuit ingeschakeld staan en mogen er tijdens de metingen geen stekkerverbindingen worden losgehaald. Spanningsverlies treedt alleen op wanneer er een stroomsterkte aanwezig is.

Pagina 37 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de V1-V4 metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen: Opdracht 1 uitgevoerd aan de volgende verbruiker: Opdracht 2 uitgevoerd aan de volgende verbruiker: Opdracht 3 uitgevoerd aan de volgende verbruiker:


Pagina 38 van 94

BPV Werkboek

(Werk)voorbereiding V1-V4 meting Uit te voeren werkzaamheden Stap 1.

VOC Opleiding AST3

Benodigde materialen en gereedschappen


Stap 2.

Stap 3.

Stap 4.

Stap 5.

Stap 6.

Stap 7.

Stap 8.

Stap 9.

Stap 10.

Pagina 39 van 94


BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de volgende drie opdrachten uit. Opdracht 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker Schakel een elektrische verbruiker in, bijvoorbeeld de stadsverlichting. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van de verbruiker. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Conclusie na de bovenstaande V1-V4 meting: De verbruiker werkt op een spanning van

volt

Er bevindt zich een storing / geen storing in het elektrische circuit van deze verbruiker. Als er een storing aanwezig is, dan bevindt deze storing zich in de accu / in de plusverbinding / in de minverbinding / in de verbruiker zelf. Hoe is, na bovenstaande metingen, te constateren dat de elektrische verbruiker zelf defect is? Antwoord:

Opdracht 2. V1-V4 meting zonder en met de verlengde meetkabels Als V2 of V4 een te hoge waarde aangeeft (hoger of gelijk aan ± 0,5 volt) dient de meetpen van de multimeter vanaf de verbruiker verplaatst te worden richting de accu pool (min of plus) om de exacte locatie van het spanningsverlies (lees de storing) te kunnen lokaliseren. Voer een V1-V4 meting zo dicht mogelijk bij de accu uit zonder gebruik te maken van de verlengde meetkabels, bijvoorbeeld aan de stadsverlichting. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Voer dezelfde meting nu nogmaals uit, maar dan met de verlengde meetkabels tussen de meter en de accu. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt

Pagina 40 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Welke conclusie kan je trekken uit de meting zonder en met de meetkabels? Antwoord:

Geef hier een verklaring voor. Antwoord:

Opdracht 3. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker Voer een V1-V4 meting uit aan een uitgeschakelde verbruiker, bijvoorbeeld aan het remlichtcircuit terwijl het rempedaal niet wordt bediend. De gemeten waarden zijn: V1 = volt V2 = volt V3 = volt V4= volt Bedenk drie mogelijke storingen als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten als de verbruiker wel was ingeschakeld. Bijvoorbeeld als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten terwijl wel op het rempedaal was getrapt. Antwoord: 1. 2. 3.



Pagina 41 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Vervanging verlichtingsunit Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 42 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een verlichtingsunit van een voertuig vervangen en de werking van de nieuwe verlichtingsunit controleren. Oriëntatie Na een aanrijding moeten er soms storingen opgespoord worden in het verlichtingssysteem. Na vervanging van de verlichtingsunit moet deze weer correct werken zodat de verlichtingsunit volgens de wet functioneert.  Beantwoord eerst onderstaande vragen. Schema

Vraag 1. Hoe wordt het onderdeel K3 genoemd? Antwoord

Pagina 43 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 2. Wat is een relais? Antwoord

Vraag 3. Waarom wordt het startcircuit van een auto uitgerust met een relais? Antwoord

Vraag 4. Wat is de functie van onderdeel H11? Antwoord

Vraag 5. Welke soorten storingen kunnen in elektrische verbindingen voorkomen? Antwoord

Vraag 6. Wat is de code voor de mistkoplamp Links? Antwoord

Vraag 7. Welke code heeft de schakelaar voor de mistlichtschakelaar vóór? Antwoord

Pagina 44 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je een verlichtingsunit gaat vervangen en controleren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen:


Pagina 45 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

(Werk)voorbereiding Verlichtingsunit vervangen Uit te voeren Benodigde materialen en werkzaamheden gereedschappen Stap 1.


Stap 2.

Stap 3.

Stap 4.

Stap 5.

Stap 6.

Stap 7.

Stap 8.

Stap 9.

Stap 10.

Pagina 46 van 94


BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de opdracht Vervanging verlichtingsunit uit zoals je hebt beschreven bij de Voorbereiding. Controle De verlichtingsunit is nu vervangen. Nu is het tijd om te controleren of de werking van de nieuwe verlichtingsunit aan de wet voldoet. Maak een controlelijst waarmee je het resultaat van je uitgevoerde werkzaamheden kunt controleren. Schrijf in deze lijst op:  Welke punten je gaat controleren.  Waarom je deze punten gaat controleren.  Hoe je deze punten gaat controleren.  Vul nu de eerste drie kolommen in van onderstaande controlelijst.

Pagina 47 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Controlelijst Verlichtingsunit vervangen Te controleren punten Waarom controleren? 1.

Hoe controleren?

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Pagina 48 van 94

Controle uitvoeren

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Voer aan de hand van je opgestelde controlelijst de controle uit en vul de laatste kolom van de controlelijst in.  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV opdracht af. Datum akkoord:


Pagina 49 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht vWBT Schadeherstel elektrische en hybride voertuigen VOC Opleiding AST3 Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 50 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de voorbereidende Web Based Training (vWBT) Schadeherstel elektrische en hybride voertuigen uitvoeren. Uitvoering Via www.vocar.nl/ast kun je inloggen voor een digitaal trainingsprogramma auto-elektronica. In dit programma vind je stapsgewijs uitleg en oefeningen om je kennis van schadeherstel aan elektrische en hybride voertuigen te verbeteren. Om in te loggen gebruik je dezelfde inlognaam die je ook gebruikt om in te loggen in de digitale leeromgeving. Als wachtwoord vul je in: 1.720



BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Pagina 52 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 53 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 54 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 55 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Laadsysteem metingen Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 56 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de prestaties van de dynamo bekijken onder verschillende bedrijfsomstandigheden. Oriëntatie  Bestudeer onderstaande informatie over de functie en opbouw van het laadsysteem. Het laadsysteem levert de energie voor de elektrische verbruikers en zorgt ervoor dat de energievoorraad in de accu op pijl blijft (afb. 1).

Afb. 1. Laadsysteem zorgt ervoor dat de accu wordt geladen en dat de verbruikers worden aangestuurd. Belangrijk component in het laadsysteem is de dynamo. In de dynamo wordt mechanische energie omgezet in elektrische energie. Hiervoor is het nodig dat de dynamo wordt aangedreven. Een riemoverbrenging brengt de ronddraaiende beweging van de krukas over op de dynamo (afb. 2).

Afb. 2. Aandrijving van de dynamo.

Pagina 57 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

In de dynamo wordt een wisselspanning opgewekt. De accu kan echter niet worden geladen met een wisselspanning. De energie die op het ene moment aan de accu wordt geleverd, zal dan even later weer aan de accu worden onttrokken. Daarom moet de wisselspanning worden gelijkgericht (afb. 3).

Afb. 3. De spanning die de dynamo opwekt wordt gelijk gericht Het gelijkrichten zorgt ervoor dat de wisselspanning wordt omgezet naar een gelijkspanning. Met een gelijkspanning kan de accu worden geladen. De dynamo is zo geconstrueerd dat deze bij lage motortoerentallen al voldoende spanning levert. Het gevolg hiervan is dat bij hogere toerentallen de dynamospanning te hoog kan worden. Om dit te voorkomen is de dynamo uitgevoerd met een spanningsregelaar (afb. 4)

Afb. 4. Spanning wordt geregeld, dit om een hoge spanning te voorkomen. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de prestaties van de dynamo gaat bekijken onder verschillende bedrijfsomstandigheden. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen:

Pagina 58 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Zoek van het voertuig waarbij je de prestaties van de dynamo gaat bekijken de gegevens op die betrekking hebben op het laadsysteem. Voeg deze gegevens bij de BPV Opdracht. Uitvoering  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1. Gegevens van de dynamo Vraag 1.  Bestudeer het laadsysteem en vul de onderstaande tabel in. Afgeregelde spanning van de dynamo:

Volt

Maximale laadstroom van de dynamo:

Ampère

Maximale laadstroom wordt geleverd bij het volgende toerental:

Omwentelingen per minuut

Opdracht 2.Trekkracht in de V-snaar Vraag 1. Vul de onderstaande tabel in bij een onbelast laadsysteem.

Motortoerental: Stationair

Laadsysteem onbelast Laadspanning:

Laadstroom:

2000 omw/min 4000 omw/min

Vraag 2. Belast nu de installatie door het grootlicht, de achterruitverwarming en de aanjager in te schakelen. Vul de onderstaande tabel in bij een belast laadsysteem.

Motortoerental: Stationair

Laadsysteem belast Laadspanning:

Laadstroom:

2000 omw/min 4000 omw/min

Vraag 3. Bij welk toerental wordt de maximaal afgeregelde spanning bereikt? Antwoord:

Pagina 59 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

We gaan nu de trekkracht in de V-snaar bepalen bij de drie verschillende toerentallen en belast laadsysteem. Het rendement van de installatie stellen we op 60%. Voor het berekenen van het koppel moeten we gebruik maken van de diameter van de krukas-poelie. Meet deze diameter op en bepaal de belaste straal van de poelie. Vraag 4. Bereken Paf, Ptoe en het koppel (T) aan de poelie en vul onderstaande tabel in.

Motortoerental (omw/min) Stationair

Aandrijfkracht in de V-snaar bepalen P afgegeven P toegevoerd Koppel (W) (W) (Nm)

Kracht in de snaar (N)

2000 4000

Vraag 5. Wanneer het koppel aan de poelie bekend is, kunnen we de trekkracht in de poelie berekenen. Vul de berekende waarden in bovenstaande tabel in. Paf = Uk x I Ptoe = Paf : 60% (0,6) P = T x 2π x n T = P : (2π x n) T=Fxa F=T:a

(Afgegeven vermogen = klemspanning x stroom) (Toegevoerd vermogen = afgegeven P : 60%) in W (Vermogen = Koppel x 2π x rotatiefrequentie) in W (Koppel = Vermogen : 2π x rotatiefrequentie) in Nm (Koppel = Kracht x arm) in Nm (Kracht = Koppel : arm) in N

Vraag 6. Wat gebeurt er met de trekkracht in de V-snaar bij het verhogen van het toerental? Verklaar je antwoord. Antwoord:



Pagina 60 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 61 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Vervanging airbag of gordelspanner Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 62 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een airbag of gordelspanner vervangen. Oriëntatie  Bestudeer onderstaande theorie over airbags en gordelspanners. Airbag Afhankelijk van het soort aanrijding moeten (ook) verschillende airbag onderdelen worden vervangen. Wanneer de frontale airbags zijn afgegaan moeten de volgende onderdelen worden vervangen:  de geactiveerde airbags;  de airbag regeleenheid;  de lintkabel (spiraalveer);  de onderdelen die zichtbaar beschadigd zijn;  de front vertragingssensoren (indien aanwezig). Wanneer de zij airbags zijn afgegaan moeten de volgende onderdelen worden vervangen:  de geactiveerde zij airbags;  de airbag bevestigingsschroeven;  de bekleding van de stoel;  de betreffende vertragingssensor;  de airbag regeleenheid;  de onderdelen die zichtbaar beschadigd zijn. Als de kabelbundel door de aanrijding is beschadigd, dan moet deze in zijn geheel vervangen worden. Als tijdens een aanrijding geen airbags zijn geactiveerd en ook het storingslampje geen afwijking aangeeft, dan is het niet nodig om onderdelen te vervangen. Veiligheid Bij het werken aan airbagsystemen moeten de voorschriften van de fabrikant altijd zorgvuldig worden opgevolgd. Meestal gaat het om de volgende voorschriften:  Meet met de door de fabrikant toegestane meters op die plaatsen waar dat is voorgeschreven. Maak nooit gebruik van een multimeter om de weerstand van de airbag te meten. De meetspanning van de ohm meter is voldoende om de airbag te laten afgaan.  Voor de- of montage eerst het contact uitzetten en daarna de massakabel van de batterij los nemen.  Na het los nemen van de massaklem minimaal 10 minuten wachten om de noodstroomvoorziening te ontladen (zie ook voorschriften van de fabrikant).  Let bij demontage goed op hoe de beveiliging van de stekkerverbindingen werkt, raadpleeg zo nodig de werkplaatshandleiding.  Onderdelen van het airbagsysteem niet openen of repareren. Altijd nieuwe onderdelen gebruiken.  Een gedemonteerd airbagmodule moet altijd met de stuurwielkap naar boven worden neergelegd. (in verband met lancering in geval van ongewild afgaan).  Airbagmodulen mogen niet aan temperaturen boven de 90°C blootgesteld worden, dit in verband met explosiegevaar.

Pagina 63 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Veiligheidsvoorschriften Gordelspanners Een gordelspanner die eenmaal geactiveerd is geweest, moet altijd worden vervangen. Een geactiveerde gordelspanner is herkenbaar doordat de zuiger van het spanmechanisme zich boven in het huis bevindt. Bij werkzaamheden aan elektrische pyrotechnische gordelspanners moet je altijd de massaklem van de batterij losnemen. Dit om ongewenste activering van de gasgenerator te voorkomen. Voor componenten van gordelspanners geldt het volgende.  Na een botsing waarbij de gordelspanners in werking zijn geweest, moeten deze worden vernieuwd.  De onderdelen mogen niet geopend en/of gerepareerd worden.  Onderdelen die van een hoogte van meer dan 0,5 meter op de grond zijn gevallen, mogen niet meer worden gebruikt.  Ze mogen niet met vet, reinigingsmiddelen en dergelijke worden behandeld.  Stel ze nooit bloot aan temperaturen boven de 100 °C.  Monteer ze altijd direct na uitgifte van het magazijn.

Pagina 64 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je een airbag of gordelspanner gaat vervangen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen:


Pagina 65 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

(Werk)voorbereiding Airbag of gordelspanner vervangen Uit te voeren Benodigde materialen en werkzaamheden gereedschappen Stap 1.


Stap 2.

Stap 3.

Stap 4.

Stap 5.

Stap 6.

Stap 7.

Stap 8.

Stap 9.

Stap 10.

Pagina 66 van 94


BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de opdracht Vervanging airbag of gordelspanner uit zoals je hebt beschreven bij de Voorbereiding. Controle  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV opdracht af. Datum akkoord:


Pagina 67 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht vWBT Auto Airco 1

VOC Opleiding AST3


Pagina 68 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de voorbereidende Web Based Training (vWBT) Auto Airco 1 uitvoeren. Uitvoering Via www.vocar.nl/ast kun je inloggen voor een digitaal trainingsprogramma auto-elektronica. In dit programma vind je stapsgewijs uitleg en oefeningen om je kennis van Auto Airco en het terugwinnen van F-gassen te verbeteren. Om in te loggen gebruik je dezelfde inlognaam die je ook gebruikt om in te loggen in de digitale leeromgeving. Als wachtwoord vul je in: 1.931



BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Pagina 70 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 71 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht vWBT Veiligheidssystemen Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 72 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de voorbereidende Web Based Training (vWBT) Veiligheidssystemen uitvoeren. Uitvoering Via www.vocar.nl/ast kun je inloggen voor een digitaal trainingsprogramma auto-elektronica. In dit programma vind je stapsgewijs uitleg en oefeningen om je kennis van veiligheidssystemen te verbeteren. Om in te loggen gebruik je dezelfde inlognaam die je ook gebruikt om in te loggen in de digitale leeromgeving. Als wachtwoord vul je in: 1.320



BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Pagina 74 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 75 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Werkorder opstellen Naam: Studentnummer (= inlognaam): Cohort:

Pagina 76 van 94

VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding Om een voertuig met schade te kunnen herstellen moet er een werkorder worden opgesteld. Hierin beschrijf je onder andere welke componenten moeten worden vervangen of worden hersteld. Zo nodig geef je hierop aan welke componenten afgesteld, inregelt, gereset en gecontroleerd moeten worden. In deze BPV Opdracht ga je een zo volledig mogelijke werkorder invullen. Het volledig en goed invullen van een werkorder zorgt ervoor dat het reparatieproces zo efficiënt mogelijk zal verlopen. Oriëntatie Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarvoor je een werkorder gaat opstellen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Kleur: Brandstof: Cilinderinhoud: Massa ledig voertuig: Aantal zitplaatsen:  Bestudeer de foto’s en eventueel het schadevoertuig zelf. Voeg de gemaakte foto’s bij deze BPV Opdracht. Vul na het bestuderen van de foto’s en eventueel het schadevoertuig zelf onderstaande tabel in. Geef in de tabel aan of het voertuigsysteem wel of geen schade heeft opgelopen. Het kan ook zo zijn dat voertuigsystemen schade hebben opgelopen, maar dat dit niet zichtbaar is. Zet dan een kruisje onder risico. Voertuigsystemen

Schade

Verlichtingsystemen Comfortsystemen Aandrijfsystemen Besturingssystemen Wielophangingsystemen Remsystemen

Pagina 77 van 94

Geen schade

Risico

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Veiligheidssystemen Motormanagementsysteem Brandstofsystemen Uitlaatsystemen Koelsystemen Smeersystemen Carrosseriesystemen Interieursystemen Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt de afbeeldingen zorgvuldig bekeken en de voertuigsystemen aangekruist die mogelijk beschadigd zijn. Dit gebruik je als basis voor de beschrijving van je werkorder.  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1.  Stel je werkorder op volgens de 19 handelingsstappen die in 4 fases zijn verdeeld op. Niet iedere handelingsstap is uit te voeren of te beschrijven.  Geef bij iedere handelingsstap aan welk component of systeem aandacht nodig heeft.  Vul in de kolom bevindingen in wat je ziet. Welke onderdelen moeten worden hersteld of worden vernieuwd?  Vul in de kolom uitvoerende werkzaamheden in wat jij denkt dat er moet gebeuren en hoe het op een zorgvuldige manier hersteld moet worden.  Geef in de afbeelding aan waar de schade zich bevindt.

Pagina 78 van 94

BPV Werkboek

Handelingen

VOC Opleiding AST3

Component / Systeem

Bevindingen

Uitvoerende werkzaamheden

Fase 1 1. Reinigen

2. Visueel controleren

3. Uitlezen en opslaan storingen

4. Resetten

Pagina 79 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

5. Testen

6. Meten

7. Diagnose stellen

Pagina 80 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

8. Werkopdracht bepalen

9. Voorbereiden reparatie

Pagina 81 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

10. Demonteren en verwijderen

11. Repareren / herstellen

12. In- / om- / uitbouwen

Pagina 82 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

13. Monteren / opbouwen / aanbrengen / overbouwen

14. Afstellen / afhangen / stellen

15. Inregelen / inleren / uitlijnen / ontluchten

16. Controleren op (juiste) werking

Pagina 83 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

17. Resetten

18. Afleveringsklaar maken

19. Eindcontrole

Pagina 84 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 85 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Tijdsbepaling  Geef in onderstaande tabel aan hoeveel tijd je denkt nodig te hebben om dit voertuig zorgvuldig en goed te kunnen herstellen. Tijdsbesteding in uren De- en montage Herstelwerkzaamheden Richtwerkzaamheden Spuiten van onderdelen



Pagina 86 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 87 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Wieluitlijnen

VOC Opleiding AST3


Pagina 88 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inleiding In deze BPV Opdracht ga je diagnose stellen aan de hand van een uitlijnrapport. Oriëntatie  Bestudeer onderstaande tabel met informatie over uitlijnen. Uitlijninformatie Definitie Wielvlucht Wielvlucht is de verticale hoek naar binnen of naar buiten van het wiel.

Functie Vermindert de spanning op delen van de stuurinrichting en ophanging, reduceert het effect van oneffenheden in de weg, helpt bij de rechtuit rijstabiliteit en zorgt voor een optimale levensduur van de band. Zorgt voor stuurstabiliteit, het terugkeren van het stuur en voor stuurgemak in de bocht.

Effect Niet juiste wielvlucht kan bandenslijtage aan de zijkant van het profiel veroorzaken. Het veroorzaakt ook dat het voertuig gaat trekken of zoeken.

Sporing per wiel Sporing per wiel is de hoek tussen de rijrichting van het wiel en de hartlijn van het voertuig.

Statische sporingshoeken zijn nodig om de wielen parallel te zetten als het voertuig in beweging is.

As verzet As verzet is de afstand naar voren of naar achteren van het ene voorwiel ten opzichte van het andere voorwiel.

Kan gebruikt worden bij het vaststellen van problemen en het opsporen van beschadigde componenten.

Niet juiste sporing kan grote bandenslijtage veroorzaken en een verhoogd brandstofgebruik. Een zaagtand slijtpatroon is typerend voor voorwielen en een diagonaal slijtpatroon is typerend voor achterwielen. Indien zeer hoog, kan as verzet ongunstig rijgedrag en trekken van het voertuig veroorzaken.

As kanteling As kanteling is de voorwaartse of achterwaartse hellingshoek van de stuuras ten opzichte van een verticale lijn.

Afbeelding

Pagina 89 van 94

Niet juiste as kanteling kan veroorzaken dat het voertuig gaat trekken of onstabiel wordt, grote schokken van de weg doorgeeft en zwaar gaat sturen.

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

K.P.I. K.P.I. is de hoek gevormd door een denkbeeldige lijn getrokken door het stuuras en een verticale lijn. Totale hoek Totale hoek is de som van de wielvluchthoek en de K.P.I.-hoek.

Rij hoek Rij hoek is de hoek gevormd tussen de rijlijn van de achteras en de hartlijn van het voertuig.

Zorgt voor stuurstabiliteit en terugkeren van het stuur en helpt samen met wielvlucht trillingen van de weg op te vangen en vermindert spanning op onderdelen. Kan gebruikt worden bij het vaststellen van problemen en het opsporen van beschadigde componenten.

Onjuiste K.P.I. kan algemene onstabiliteit veroorzaken en dat de wielen niet vanzelf terugkomen na een bocht.

Wordt gebruikt als basis voor een totale vier-wiel uitlijning en als hulpmiddel bij de diagnose.

Rij hoek kan indien niet gecorrigeerd of ingecalculeerd een niet recht stuurwiel veroorzaken en een hoge bandenslijtage.

Voorbereiding Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht.

Pagina 90 van 94

Totale hoek kan gebruikt worden om vast te stellen of een voertuig een kromme astap of veerpoot heeft.

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1. Uitlijnrapport Peugeot 308 Stel de diagnose aan de hand van het uitlijnrapport van de Peugeot 308. Antwoord:

Pagina 91 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Uitlijnrapport Renault Twingo Stel de diagnose aan de hand van het uitlijnrapport van de Renault Twingo. Antwoord:

Pagina 92 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3



Pagina 93 van 94

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 94 van 94

BPV Werkboek. VOC Opleiding AST3

Recommend Documents