BPV Werkboek. VOC Opleiding AST3

BPV Werkboek VOC Opleiding AST3

code: d-moi-40 datum: 1-9-2014

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 1 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Vul onderstaande gegevens in: Naam student: Studentnummer (= inlognaam): Cohort: Naam praktijkopleider (leermeester bedrijf): Naam BPV begeleider (onderwijsinstelling):

Pagina 2 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 3 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Inhoudsopgave Beroepspraktijkvorming (BPV) ................................................................................................. 6 Beoordeling BPV ...................................................................................................................... 6 BPV Werkboek ......................................................................................................................... 6 (extra) trainingsmogelijkheid voor de praktijkopleider .............................................................. 7 BPV Opdrachten sessie 1-3 ..................................................................................................... 8 E-learning Basis elektro (sessie 1-3) .................................................................................. 10 BPV Opdracht Basis Elektrotechniek (sessie 1-3) .............................................................. 12 BPV Opdracht Relais (sessie 1-3) ...................................................................................... 24 BPV Opdrachten sessie 4-11 ................................................................................................. 26 E-learning Meten in de praktijk (sessie 4-11) ..................................................................... 28 E-learning Voertuigsystemen (sessie 4-11) ........................................................................ 30 BPV Opdracht Stroom meten (sessie 4-11) ....................................................................... 32 BPV Opdracht V1-V4 meting Stadsverlichting (sessie 4-11) .............................................. 36 BPV Opdracht V1-V4 meting Remlicht (sessie 4-11) ......................................................... 42 BPV Opdracht Kortsluiting opsporen (sessie 4-11) ............................................................ 48 BPV Opdracht Clandestiene verbruikers (sessie 4-11) ...................................................... 52 BPV Opdracht Parkeerhulpsysteem; schema lezen (sessie 4-11) ..................................... 58 BPV Opdracht Ruitmechanisme; schema lezen (sessie 4-11) ........................................... 64 BPV Opdracht Vervanging xenon verlichtingsunit (sessie 4-11) ........................................ 74 BPV Opdracht Schade aan koelsysteem (sessie 4-11) ...................................................... 82 BPV Opdracht Schade aan park distance control (sessie 4-11) ......................................... 88 BPV Opdracht Schade aan elektrische raambediening bij hybride of elektrisch voertuig (sessie 4-11) ....................................................................................................................... 94 BPV Opdrachten sessie 12-26 ............................................................................................. 100 E-learning Auto-elektronica (sessie 12-26) ....................................................................... 102 E-learning Klimaatregelingen (sessie 12-26) .................................................................... 104 E-learning Elektrische en hybride voertuigen (sessie 12-26) ........................................... 106 E-learning Datanetwerken (sessie 12-26) ........................................................................ 108 E-learning Uitlijnen (sessie 12-26) .................................................................................... 110 BPV Opdracht Vervanging airbag of gordelspanner (sessie 12-26) ................................. 112 BPV Opdracht Schade aan remsysteem (sessie 12-26) .................................................. 116 BPV Opdracht Schade aan centrale portiervergrendeling (sessie 12-26) ........................ 122 BPV Opdracht Schade aan wielophanging (sessie 12-26) ............................................... 128 BPV Opdracht Diagnosestekker meten (sessie 12-26) .................................................... 134 BPV Opdracht Uitlijnrapport lezen (sessie 12-26) ............................................................ 140 BPV Opdracht Uitlijnen (sessie 12-26) ............................................................................. 148 BPV Opdracht Schade aan airco bij hybride of elektrisch voertuig (sessie 12-26) ........... 150 BPV Opdracht Schade aan achteruitrijcamera (sessie 12-26) ......................................... 156 BPV Opdracht Schade aan adaptive cruise control (sessie 12-26) .................................. 160 Pagina 4 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Werkorder opstellen (sessie 12-26) .......................................................... 164 BPV Opdracht Informatiebronnen (sessie 12-26) ............................................................. 172 Trainingsprogramma voor de praktijkopleider ...................................................................... 174

Pagina 5 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Beroepspraktijkvorming (BPV) Leren in de eigen beroepspraktijk staat centraal in de crebo erkende MBO niveau 3 Beroeps Begeleidende Leerweg (BBL) opleiding. Dit wordt ondersteund door de digitale leeromgeving AST3, de BPV-/ huiswerksessies, de technische AST sessies en de algemeen vormende vakken Loopbaan & Burgerschap (LB)/ Nederlandse taal (Ned)/ Rekenen (Rek). Een belangrijk onderdeel van de VOC opleiding AST3 is de beroepspraktijkvorming (BPV). De beroepspraktijkvorming start vanaf de eerste sessie en vindt plaats in een door het kenniscentrum erkend leerbedrijf. Voorafgaande aan de beroepspraktijkvorming wordt een praktijkovereenkomst opgesteld en ondertekend. In deze overeenkomst staan de inhoud van de beroepspraktijkvorming en de rechten, plichten en afspraken van en tussen de onderwijsinstelling, de deelnemer, het leer/werkbedrijf en het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Tijdens de BPV-periode profileert de onderwijsdeelnemer zich als een echte werknemer en draait dus ook mee in de dagelijkse werkzaamheden van het erkende leer/werk bedrijf. Tijdens de BPV werkt de onderwijsdeelnemer aan alle competenties die nodig zijn om de werkprocessen behorende bij de kerntaak “herstelt voertuigsystemen” succesvol uit te voeren en worden deze ook beoordeeld door de BPV-begeleider. De BPV-begeleider overlegt hierover met de praktijkopleider.

Beoordeling BPV Gedurende de BPV-periode wordt de onderwijsdeelnemer 2x beoordeeld. Tijdens de BPVperiode worden alle competenties behorende bij de kerntaak “Herstelt voertuigsystemen” beoordeeld door de BPV-begeleider. De BPV-begeleider overlegt hierbij met de praktijkopleider. De beoordeling vindt plaats op een twee-puntenschaal: onvoldoende/ voldoende. De eerste beoordeling, die plaatsvindt voor sessie 11, is formatief van aard en telt niet mee voor de uiteindelijke beoordeling van de BPV. Deze eerste beoordeling is bedoeld om de onderwijsdeelnemer een beeld te geven van waar hij/ zij nu staat en waar hij/ zij nog aan moet werken. De tweede beoordeling van de BPV vindt plaats tussen sessie 12 en 26. Deze is summatief van aard en telt wél mee voor de uiteindelijke beoordeling van de BPV. Deze beoordeling dient Voldoende te zijn om deel te mogen nemen aan de Proeve van Bekwaamheid. Het BPV beoordelingsformulier is te vinden op de website www.vocar.nl/ast.

BPV Werkboek Tijdens de beroepspraktijkvorming voert de onderwijsdeelnemer de opdrachten uit dit BPV Werkboek uit. Het BPV Werkboek bestaat uit verschillende praktijkopdrachten en voorbereidende e-learning cursussen. In het BPV Werkboek is een selectie van verplichte opdrachten opgenomen. In de digitale leeromgeving AST3 staan nog meer opdrachten. Als de onderwijsdeelnemer een BPV-opdracht heeft afgerond wordt deze ondertekend door de praktijkopleider. Tijdens de BPV-beoordeling controleert de BPV-begeleider ook de gemaakte BPV-opdrachten.

Pagina 6 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

(extra) trainingsmogelijkheid voor de praktijkopleider Om de praktijkopleider in het leerbedrijf zo goed mogelijk voor te bereiden en te begeleiden in zijn taak, is er een digitaal trainingsprogramma opgesteld. Dit trainingsprogramma bestaat uit zeven webbased trainingen (WBT’s) die gaan over onderwerpen als; motiveren, begeleiden en beoordelen van onderwijsdeelnemers. Het volgen van dit trainingsprogramma is niet verplicht, maar biedt de praktijkopleider een leuke en interessante leerroute om nog beter in zijn rol te groeien. Tekst en uitleg over dit digitaal trainingsprogramma en de daarin opgenomen WBT’s + de verwijzingen naar deze WBT’s, zijn op de laatste pagina van dit werkboek opgenomen.

Pagina 7 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdrachten sessie 1-3

Pagina 8 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 9 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Basis elektro (sessie 1-3) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 10 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 11 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Basis Elektrotechniek (sessie 1-3) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je drie metingen uitvoeren: 1. Spanning meten. 2. Spanningsverlies meten. 3. Weerstand meten. Oriëntatie In sessie 1 wordt elektrische stroom vergeleken met een watermodel.  Beantwoord eerst onderstaande vragen, eventueel aan de hand van dit watermodel. Vraag 1. Wat gebeurt er met de stroom als de spanning hoger wordt en de weerstand gelijk blijft? Antwoord

Vraag 2. Wat gebeurt er met de stroom als we de weerstand verlagen en de spanning gelijk blijft? Antwoord

Vraag 3. Wat moeten we doen in het watermodel als we de weerstand willen verlagen? Antwoord

Vraag 4. Je ontdekt dat de stroom kleiner wordt, terwijl de weerstand gelijk is gebleven. Wat is er dan met de spanning gebeurd? Antwoord

Vraag 5. Hoe luidt de wet van Ohm? Antwoord

Vraag 6. Wat zijn de symbolen voor spanning, stroom en weerstand? Pagina 12 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Antwoord

Vraag 7. Wat zijn de eenheden van spanning, stroom en weerstand? Antwoord

Vraag 8. In onderstaand schema brandt de lamp. De klemspanning is 12 V. Welke waarde geeft multimeter 1 aan, ervan uitgaande dat deze juist is aangesloten?

a. 5,0 A b. 0,2 A c. 12 V

Pagina 13 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 9. In onderstaand schema branden beide lampen. Met welke multimeter in onderstaand schema wordt de stroom door de lamp L2 gemeten?

a. Met multimeter 1. b. Met multimeter 2. c. Met multimeter 3. Vraag 10. In onderstaand schema is een onderbreking getekend. Wat zullen de multimeters 1 t/m 4 aanwijzen?

a. b. c.

V1 = 12 V V1 = 12 V V1 = 12 V

V2 = 12 V V2 = 0 V V2 = 0 V

Pagina 14 van 174

V3 = 0 V V3 = 12 V V3 = 0 V

V4 = 0 V V4 = 0 V V4 = 12 V

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 11. In onderstaand schema loopt door weerstand R1 een stroom van 8 A. Wat zijn de waarden van de stromen door R2 en R3?

a. b. c.

IR2 = 2 A IR2 = 4 A IR2 = 6 A

en en en

IR3 = 6 A IR3 = 4 A IR3 = 2 A

Vraag 12. Men wil twee mistlampen monteren van elk 12V / 60W. Welk van de onderstaande zekering is het meeste geschikt om deze lampen te schakelen? a. Imax = 7,5 A b. Imax = 15,0 A c. Imax = 30,0 A Vraag 13. Een autoschadetechnicus (AST) vervangt een achterruitverwarming die niet meer goed werkt. De weerstand van deze slechte achterruitverwarming is 4,0 Ω. Wat zal de weerstand van de nieuwe achterruitverwarming zijn? a. 0,1 Ω b. 1,0 Ω c. 8,0 Ω Vraag 14. Wanneer is een elektrische stroom alleen mogelijk? a. Als er een spanningsverschil en een gesloten circuit is. b. Als er een spanningsverschil en een lage weerstand is. c. Als er een hoge spanning en een lage weerstand is.

Pagina 15 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 15. Teken in onderstaande afbeeldingen de aansluitingen voor het meten van spanning, stroom en weerstand.

Pagina 16 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de drie metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Pagina 17 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering  Voer de volgende drie opdrachten uit. Opdracht 1. Spanning meten Kies een auto uit en meet met een multimeter de volgende spanningen. Gebruik sessie 1 voor de methode van meten.  Vul de gegevens in Tabel 1. Spanning meten in. Tabel 1. Spanning meten

Bronspanning van de accu. (Bronspanning is de onbelaste spanning). Is de bronspanning van de accu in orde? Klemspanning van de accu. (Klemspanning is de belaste spanning). Is de klemspanning van de accu in orde? Klemspanning tijdens het starten. Hoe hoog moet de klemspanning tijdens het starten minimaal zijn? Spanning tijdens stationair draaien. Wat gebeurt er met de spanning als we het toerental verhogen? Spanning bij stationair draaiende motor, ingeschakelde dimlichten, ingeschakelde achterruitverwarming en ingeschakelde kachelventilator (op de hoogste stand). Opdracht 2. Spanningsverlies meten Met een voltmeter kun je de voedingsspanning van een elektrisch systeem controleren. Ook kun je met behulp van een voltmeter de kwaliteit van de elektrische bedrading en massa beoordelen (spanningsverlies). Bij de volgende metingen wordt duidelijk hoe je daarbij te werk moet gaan. Meet het spanningsverlies in de plus van de verlichting! Houd daarvoor de ene meetpen op de pluspool van de accu en de andere meetpen op de plusaansluiting van het grootlicht. Voer de meting eerst uit met uitgeschakelde verlichting en daarna nogmaals met ingeschakelde verlichting. Vraag 1. Noteer beide waarden in Tabel 2. Spanningsverlies meten. Tabel 2. Spanningsverlies meten

Spanningsverlies bij uitgeschakelde verlichting Spanningsverlies bij ingeschakelde verlichting

Pagina 18 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 2. Verklaar het verschil in gemeten waarden en geef aan wat de juiste wijze van meten is. Antwoord

Sluit nogmaals de voltmeter aan tussen de plusaansluiting van de verlichting en de plus van de accu. Zoek de zekering van de verlichting op en verwijder deze uit de zekeringkast. Voer de meting eerst uit met uitgeschakelde verlichting en daarna nogmaals met ingeschakelde verlichting. Vraag 3. Noteer beide waarden in onderstaande Tabel 3. Spanningsverlies meten. Tabel 3. Spanningsverlies meten

Spanningsverlies bij uitgeschakelde verlichting Spanningsverlies bij ingeschakelde verlichting Vraag 4. Verklaar het verschil in gemeten waarden en geef aan wat de juiste wijze van meten is. Antwoord

Opdracht 3. Weerstand meten In deze opdracht ga je de weerstand van de achterruitverwarming meten. Om de grootte van een weerstand te meten, gebruik je een ohmmeter of een multimeter. In Afbeelding 1. Weerstand meten met een ohmmeter kun je zien hoe je een ohmmeter moet aansluiten.

Afbeelding 1. Weerstand meten met een ohmmeter

Pagina 19 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Beantwoord eerst onderstaande vragen. Vraag 1. Waarom mag je een weerstandmeting nooit verrichten op een onderdeel dat nog onder spanning staat? Antwoord

Vraag 2. Wat is een overgangsweerstand? En wat voor gevolgen kan deze hebben op een verbruiker? Antwoord

Vraag 3. Wat zijn spanningsverliezen? En wat voor gevolgen kunnen deze hebben op een verbruiker? Antwoord

Pagina 20 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Vul stap 1 en 2 in Tabel 4. Weerstand meten in. Tabel 4. Weerstand meten

1. Bereken / beredeneer

2. Instellen multimeter  Welke grootheid?  Welke meetbussen?  Hoe aansluiten? (serie / parallel / geïsoleerd) 3. Noteer meetwaarde

4. Vergelijk stap 1 en stap 3

5. Conclusie

Je gaat de weerstand van de achterruitverwarming meten. Let op: de achterruitverwarming moet tijdens de meting uitgeschakeld zijn. Sluit de ohmmeter of multimeter aan zoals in Afbeelding 2. Weerstand van een achterruitverwarming meten is aangegeven.  Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 4. Weerstand meten in.

Afbeelding 2. Weerstand van een achterruitverwarming meten

Pagina 21 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Controle  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV Opdracht af. Datum akkoord: Handtekening praktijkopleider: Opmerkingen praktijkopleider:

Pagina 22 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 23 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Relais (sessie 1-3) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je de weerstand van de spoel tussen punt 85 en punt 86 meten. Oriëntatie In Afbeelding 3. Relais is een relais afgebeeld.

Afbeelding 3. Relais

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de weerstand van de spoel tussen punt 85 en punt 86 gaat meten. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Pagina 24 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Vul stap 1 en 2 in Tabel 5. Weerstand spoel in. Tabel 5. Weerstand spoel


Weerstand op punt 85 =


Weerstand op punt 85 =


5. Conclusie

Uitvoering Meet de weerstand van de spoel tussen punt 85 en punt 86.  Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 5. Weerstand spoel in. Vraag 1. Hoeveel stroom verbruikt het relais als het relais bekrachtigd is? Antwoord:


Pagina 25 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 26 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 27 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Meten in de praktijk (sessie 4-11) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 28 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 29 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Voertuigsystemen (sessie 4-11) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 30 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 31 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Stroom meten (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je drie metingen uitvoeren: 1. Stroom door stadslichtcircuit. 2. Stroom door dimlichtcircuit. 3. Stroom door knipperlichtcircuit. Oriëntatie Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de drie metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering  Voer de volgende drie opdrachten uit.

Pagina 32 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 1. Stroom door stadslichtcircuit.  Vul stap 1 tot en met 5 in, in Tabel 6. Stroom door stadslichtcircuit. Tabel 6. Stroom door stadslichtcircuit

Gevraagd: stroom door stadslichtcircuit 1. Bereken / beredeneer



5. Conclusie

Pagina 33 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Stroom door dimlichtcircuit.  Vul stap 1 tot en met 5 in, in Tabel 7. Stroom door dimlichtcircuit. Tabel 7. Stroom door dimlichtcircuit

Gevraagd: stroom door dimlichtcircuit 1. Bereken / beredeneer



5. Conclusie

Pagina 34 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 3. Stroom door knipperlichtcircuit.  Vul stap 1 tot en met 5 in, in Tabel 8. Stroom door knipperlichtcircuit. Tabel 8. Stroom door knipperlichtcircuit

Gevraagd: stroom door knipperlichtcircuit 1. Bereken / beredeneer



5. Conclusie


Pagina 35 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht V1-V4 meting Stadsverlichting (sessie 4-11) Inleiding Als een elektrische verbruiker niet juist werkt, kan dat verschillende (elektrische) oorzaken hebben. Met een V1-V4 meting is het eenvoudig om een snelle diagnose te stellen waarom de elektrische verbruiker niet juist werkt. In deze BPV Opdracht ga je twee V1-V4 metingen uitvoeren: 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker. 2. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker. Oriëntatie Een V1-V4 meting bestaat in de basis uit vier spanningsmetingen. In Afbeelding 4. V1-V4 meting worden met een voltmeter vier metingen verricht om de V1-V4 meting uit te voeren. V1 = klem spanning V2 = component spanning V3 = spanningsverlies in massa V4 = spanningsverlies in plus

Afbeelding 4. V1-V4 meting

Als er geen storing aanwezig is, worden bijvoorbeeld de volgende spanningen gemeten: V1 = 12,0 Volt V2 = 11,7 Volt V3 = 0,2 Volt V4 = 0,1 Volt De schakeling waaraan een V1-V4 meting wordt verricht is opgebouwd als serieschakeling waarvoor geldt: de grootte van de bronspanning is altijd gelijk aan de som van alle deelspanningen. V1 = V2 + V3 + V4 In het voorbeeld geldt dus: 12,0 = 11,7 + 0,2 + 0,1 Om de V1-V4 meting op de juiste manier te kunnen verrichten moet het te meten circuit ingeschakeld staan en mogen er tijdens de metingen geen stekkerverbindingen worden losgehaald. Spanningsverlies treedt alleen op wanneer er een stroomsterkte aanwezig is.

Pagina 36 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de V1-V4 metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud: In de (werk)voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je nodig hebt. Je denkt na over:  In welke volgorde je de werkzaamheden gaat uitvoeren.  Welke materialen en gereedschappen je nodig hebt voor het uitvoeren van de opdracht.  Welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen.  Welke informatiebronnen je kunt raadplegen.  Vul nu Tabel 9. (Werk)voorbereiding V1-V4 meting in.

Pagina 37 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 9. (Werk)voorbereiding V1-V4 meting

Uit te voeren werkzaamheden Voorbeeld Omhoog krikken van het voertuig Stap 1.

Benodigde materialen en gereedschappen Krik

Te nemen veiligheidsmaatregelen Persoonlijke beschermingsmiddelen

Stap 2. Stap 3. Stap 4. Stap 5. Stap 6. Stap 7. Stap 8. Stap 9. Stap 10.

Pagina 38 van 174

Te raadplegen informatiebronnen Documentatie over opkrikpunten

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker Schakel de stadsverlichting in. Vul stap 1 en 2 in Tabel 10. V1-V4 meting ingeschakelde stadsverlichting in. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van de stadsverlichting. Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 10. V1-V4 meting ingeschakelde stadsverlichting in. Tabel 10. V1-V4 meting ingeschakelde stadsverlichting


V1 = V2 = V3 = V4 =


V1 = V2 = V3 = V4 =


5. Conclusie

De verbruiker werkt op een spanning van … Er bevindt zich een storing / geen storing in het elektrische circuit van deze verbruiker. Als er een storing aanwezig is, dan bevindt deze storing zich in de accu / in de plusverbinding / in de minverbinding / in de verbruiker zelf.

Pagina 39 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 1. Hoe is, na bovenstaande metingen, te constateren dat de elektrische verbruiker zelf defect is? Antwoord:

Opdracht 2. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker Verwijder de zekering van de stadsverlichting. Vul stap 1 en 2 in Tabel 11. V1-V4 meting uitgeschakelde stadsverlichting in. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van de stadsverlichting. Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 11. V1-V4 meting uitgeschakelde stadsverlichting in. Tabel 11. V1-V4 meting uitgeschakelde stadsverlichting


V1 = V2 = V3 = V4 =


V1 = V2 = V3 = V4 =


5. Conclusie

Pagina 40 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 1. Bedenk drie mogelijke storingen als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten als de verbruiker wel was ingeschakeld. Bijvoorbeeld als de zekering van de stadsverlichting niet was verwijderd. Antwoord: 1. 2. 3.


Pagina 41 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht V1-V4 meting Remlicht (sessie 4-11) Inleiding Als een elektrische verbruiker niet juist werkt, kan dat verschillende (elektrische) oorzaken hebben. Met een V1-V4 meting is het eenvoudig om een snelle diagnose te stellen waarom de elektrische verbruiker niet juist werkt. In deze BPV Opdracht ga je twee V1-V4 metingen uitvoeren: 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker. 2. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker. Oriëntatie Een V1-V4 meting bestaat in de basis uit vier spanningsmetingen. In Afbeelding 5. V1-V4 meting worden met een voltmeter vier metingen verricht om de V1-V4 meting uit te voeren. V1 = klem spanning V2 = component spanning V3 = spanningsverlies in massa V4 = spanningsverlies in plus

Afbeelding 5. V1-V4 meting

Als er geen storing aanwezig is, worden bijvoorbeeld de volgende spanningen gemeten: V1 = 12,0 Volt V2 = 11,7 Volt V3 = 0,2 Volt V4 = 0,1 Volt De schakeling waaraan een V1-V4 meting wordt verricht is opgebouwd als serieschakeling waarvoor geldt: de grootte van de bronspanning is altijd gelijk aan de som van alle deelspanningen. V1 = V2 + V3 + V4 In het voorbeeld geldt dus: 12,0 = 11,7 + 0,2 + 0,1 Om de V1-V4 meting op de juiste manier te kunnen verrichten moet het te meten circuit ingeschakeld staan en mogen er tijdens de metingen geen stekkerverbindingen worden losgehaald. Spanningsverlies treedt alleen op wanneer er een stroomsterkte aanwezig is.

Pagina 42 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je de V1-V4 metingen gaat uitvoeren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud: In de (werk)voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je nodig hebt. Je denkt na over:  In welke volgorde je de werkzaamheden gaat uitvoeren.  Welke materialen en gereedschappen je nodig hebt voor het uitvoeren van de opdracht.  Welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen.  Welke informatiebronnen je kunt raadplegen.  Vul nu onderstaande (werk)voorbereiding in.

Pagina 43 van 174

BPV Werkboek

(Werk)voorbereiding V1-V4 meting Uit te voeren werkzaamheden Voorbeeld Omhoog krikken van het voertuig Stap 1.

VOC Opleiding AST3

Benodigde materialen en gereedschappen

Te nemen veiligheidsmaatregelen

Te raadplegen informatiebronnen

Krik

Persoonlijke beschermingsmiddelen

Documentatie over opkrikpunten


Pagina 44 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1. V1-V4 meting bij ingeschakelde elektrische verbruiker Deze opdracht voer je uit bij bediend rempedaal; het remlicht is ingeschakeld. Vul stap 1 en 2 in Tabel 12. V1-V4 meting ingeschakeld remlicht in. Vraag iemand om het rempedaal te bedienen. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van het remlicht. Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 12. V1-V4 meting ingeschakeld remlicht in. Tabel 12. V1-V4 meting ingeschakeld remlicht


V1 = V2 = V3 = V4 =


V1 = V2 = V3 = V4 =


5. Conclusie

De verbruiker werkt op een spanning van … Er bevindt zich een storing / geen storing in het elektrische circuit van deze verbruiker. Als er een storing aanwezig is, dan bevindt deze storing zich in de accu / in de plusverbinding / in de minverbinding / in de verbruiker zelf.

Pagina 45 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 1. Hoe is, na bovenstaande metingen, te constateren dat de elektrische verbruiker zelf defect is? Antwoord:

Opdracht 2. V1-V4 meting bij uitgeschakelde verbruiker Deze opdracht voer je uit bij niet bediend rempedaal; het remlicht is uitgeschakeld. Vul stap 1 en 2 in Tabel 13. V1-V4 meting uitgeschakeld remlicht in. Voer een V1-V4 meting uit aan het elektrische circuit van het remlicht. Vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 13. V1-V4 meting uitgeschakeld remlicht in. Tabel 13. V1-V4 meting uitgeschakeld remlicht


V1 = V2 = V3 = V4 =


V1 = V2 = V3 = V4 =


5. Conclusie

Pagina 46 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 1. Bedenk drie mogelijke storingen als je bovenstaande meetwaarden zou hebben gemeten als het rempedaal wel was bediend. Antwoord: 1. 2. 3.


Pagina 47 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Kortsluiting opsporen (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je kortsluiting opsporen. Oriëntatie Er is sprake van kortsluiting als de plus van een stroombron direct aan de min van die stroombron ligt. Doordat de weerstand van het circuit zeer laag is, zal de stroom enorm hoog worden. Bij kortsluiting zal in de meeste gevallen de zekering doorslaan als gevolg van deze hoge stroom. De zekering beveiligt de elektrische installatie tegen te hoge stromen, zodat schade en brand worden voorkomen. Achter een zekering kan een bepaalde stroom geschakeld worden, afhankelijk van de waarde van deze zekering. Het vervangen van de zekering door een zekering met een hogere waarde is geen oplossing van het probleem en wordt dus ook sterk afgeraden. Een zekering kan ook stuk gaan door overbelasting door te veel verbruikers achter de zekering te plaatsen. De oorzaak is in dit geval geen kortsluiting. Kortsluiting is een duidelijke storing die overal in het circuit kan voorkomen. De plaats van een kortsluiting is vaak moeilijk te vinden. Kortsluitingen kun je niet met een V1-V4 meting of stroommeting opsporen. Tegen de grote kortsluitstromen is geen enkele multimeter bestand. Kortsluitstromen in een gezekerd circuit zijn bovendien zeer kortstondig, waardoor ze ook met een stroomtang niet te meten zijn. Een kortsluiting kun je in veel gevallen doeltreffend opsporen met bijvoorbeeld een 12 V / 21 W lamp, zie Afbeelding 6. Kortsluiting opsporen met 12 V / 21 W lamp. In deze BPV Opdracht ga je kortsluiting opsporen met behulp van een kortsluitstroomlampje.

Afbeelding 6. Kortsluiting opsporen met 12 V / 21 W lamp

Pagina 48 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je kortsluiting gaat opsporen met behulp van een kortsluitstroomlampje. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Let op: voer deze BPV Opdracht alleen uit bij een voertuig waarbij de stadsverlichting met een zekering gezekerd is. 1. Welke andere lampen zijn er (eventueel) ook aangesloten op de zekering van de stadsverlichting? Antwoord:

2. Verwijder de lamp van de stadsverlichting en maak kortsluiting. 3. Vervang de zekering van de stadsverlichting door een kortsluitstroomlampje. Als het kortsluitlampje fel brandt dan is er kortsluiting van de plusdraad naar de massa. 4. Neem de stekker achter de koplampunit los. 5. Wat valt je op aan het kortsluitstroomlampje en (eventueel) andere lampen die geschakeld worden achter dezelfde zekering? Antwoord:

6. Verwijder de kortsluiting. 7. Monteer de lamp van de stadsverlichting en de stekker achter de koplampunit. 8. Wat valt je op aan het kortsluitstroomlampje en (eventueel) andere lampen die geschakeld worden achter dezelfde zekering? Antwoord:

9. Plaats de zekering terug.

Pagina 49 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 50 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 51 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Clandestiene verbruikers (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een clandestiene verbruiker lokaliseren. Oriëntatie Een clandestiene verbruiker is een verbruiker welke ongewild ingeschakeld blijft staan, waardoor er een stroom blijft lopen. Het nadeel hiervan is dat de accu ontladen wordt waardoor er mogelijk startproblemen kunnen ontstaan door een leeg getrokken accu. Als alle verbruikers uitgeschakeld staan, loopt er bij elke auto nog een kleine stroom vanuit de accu. Deze stroom noemen we ruststroom en loopt onder andere naar de volgende verbruikers: - Klokje - Alarmsysteem - Verscheidene regeleenheden - Sperstroom door diodes van bijvoorbeeld dynamo De totale stroomsterkte zal in het algemeen lager zijn dan 100 mA (0,1 ampère).  Beantwoord onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe dient een ampèremeter aangesloten te worden om een stroomsterkte te meten? Antwoord:

Vraag 2. In welke draad (plus of min) van de accu dient een clandestiene verbruiker bij voorkeur gemeten te worden? Antwoord:

Vraag 3. Wat zijn drie nadelen van het demonteren van een accupool? Antwoord: 1. 2. 3.

Pagina 52 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je een clandestiene verbruiker gaat lokaliseren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering  Voer de volgende drie opdrachten uit. Opdracht 1. Meten van ontlaadstroom. Let op: voordat je aan deze opdracht begint, meet je met een stroomtang of de stroom lager dan 5 A is. Daarna kun je de multimeter op de juiste wijze aansluiten. Stel de multimeter in op het hoogste bereik. Heb je geen beschikking over een stroomtang, laat het voertuig dan 30 tot 60 minuten met rust. Vergrendel / ontgrendel ook de portieren niet. Dit om te voorkomen dat het voertuig gaat ‘opstarten’ en er een hoge stroom door het circuit gaat lopen.

Afbeelding 7. Minkabel op minpool (startsituatie)

Afbeelding 8. Minpool los van de accupool verbonden met ampèremeter (te creëren situatie)

Vraag 1. In welke kabel (min of plus) van de accu meet je de stroomsterkte? Pagina 53 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Antwoord:

Vraag 2. Controleer bij het voertuig of alle verbruikers uitgeschakeld staan of schakel ze uit. Je gaat de grootte van de ontlaadstroom meten. Vul stap 1 en 2 in Tabel 14. Meten van ontlaadstroom in. Tabel 14. Meten van ontlaadstroom


De grootte van de ontlaadstroom =




5. Conclusie

De ontlaadstroom is te groot / normaal.

Vraag 3. Meet de grootte van de ontlaadstroom en vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 14. Meten van ontlaadstroom in.

Pagina 54 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Simuleren van clandestiene verbruiker. Simuleer bij je voertuig een clandestiene verbruiker door bijvoorbeeld de binnenverlichting constant te laten branden (zonder hierbij de portieren te openen / sluiten). Vraag 1. In welke kabel (min of plus) van de accu meet je de stroomsterkte? Antwoord:

Vraag 2. Je gaat de grootte van de ontlaadstroom meten. Vul stap 1 en 2 in Tabel 15. Meten van ontlaadstroom in. Tabel 15. Meten van ontlaadstroom






5. Conclusie

Vraag 3. Meet de grootte van de ontlaadstroom en vul stap 3, 4 en 5 in Tabel 15. Meten van ontlaadstroom in. Vraag 4. Hoeveel bedraagt de klemspanning van de accu? Antwoord:

Pagina 55 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 5. Hoeveel bedraagt het vermogen van de ingeschakelde verbruiker? Antwoord:

Opdracht 3. Clandestiene verbruiker lokaliseren Het circuit waarin de clandestiene verbruiker zich bevindt, kan gevonden worden door één voor één een zekering te demonteren en dan te kijken of de stroomsterkte afgenomen is. Plaats de zekering niet meer terug. Dit om te voorkomen dat het voertuig gaat ‘opstarten’. Vraag 1. Lokaliseer het circuit waarin de clandestiene verbruiker uit opdracht 2 zich bevindt. Vraag 2. Welke zekering moest je verwijderen voor het uitschakelen van de clandestiene verbruiker? Antwoord:

Vraag 3. Welk circuit wordt beveiligd door de gedemonteerde zekering? Antwoord:


Pagina 56 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 57 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Parkeerhulpsysteem; schema lezen (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je schema’s lezen van parkeerhulpsysteem / park distance control (PDC). Oriëntatie Bijgevoegd is een schema van het parkeerhulpsysteem van een Volvo V50 1.6 16V CDI tot 2006-4-30. Beantwoord, aan de hand van Schema 1. Parkeerhulpsysteem Volvo V50 1.6 16V CDI tot 20064-30, de volgende vragen. Vraag 1. Zit het parkeerhulpsysteem voor en / of achter? Antwoord:

Vraag 2. Wat is het nut van A39? Antwoord:

Vraag 3. Op welke positie van A25 komen de signalen van de parkeersensoren binnen? Antwoord:

Vraag 4. Op hoeveel ampère is de moduul gezekerd? Antwoord:

Vraag 5. Wat betekent de ‘lus’ op de pennen F15 en F30 van A59? Antwoord:

Pagina 58 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je het schema van het parkeerhulpsysteem gaat lezen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:  Zoek het schema van het parkeerhulpsysteem op. Uitvoering Beantwoord, aan de hand van je zelf opgezochte schema, de volgende vragen. Vraag 1. Zit het parkeerhulpsysteem voor en / of achter? Antwoord:

Vraag 2. Op hoeveel ampère is de moduul gezekerd? Antwoord:

Vraag 3. Aan welke voorwaarden moet voldaan worden om het parkeerhulpsysteem te activeren? Antwoord:

Vraag 4. Hoe wordt het parkeerhulpsysteem uitgeschakeld bij een trekhaak? Antwoord:

Pagina 59 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 5. Welke sensoren werken bij vooruit rijden? Antwoord:

Vraag 6. Welke sensoren werken bij achteruit rijden? Antwoord:


Pagina 60 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Schema 1. Parkeerhulpsysteem Volvo V50 1.6 16V CDI tot 20064-30

. Pagina 61 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Componenten Bij vaker voorkomende componenten is het aantal ervan steeds na de benaming tussen haakjes aangegeven. #1

blauw

#2

bruin

#3

grijs

#4

Roze

#5

paars

#6

Oranje

#7

rood

#8

Beige

#9

Massa - 31

30

Accuspanning - 30

A25P

ECU parkeerhulp

A39

ECU aanhangwagenkoppeling

A59

ECU centrale elektrische installatie

B01il

Sensor parkeerhulp LV. Binnen

B01ol

Sensor parkeerhulp LV. Buiten

B02ir

Sensor parkeerhulp Rechtsvoor Binnen

B02or

Sensor parkeerhulp Rechtsvoor Buiten

B2

CAN-BUS low speed

B61il

Sensor parkeerhulp LA Binnen

B61ol

Sensor parkeerhulp LA Buiten

B62ir

Sensor parkeerhulp RA Binnen

B62or

Sensor parkeerhulp RA Buiten

C05

Connector bij voorbumper

C12

Connector motorruimte rechtsachter

C52

Connector bagageruimte rechts (2)

F26

Zekering 15 A

F51

Zekering 10A

G22

Massa R A-stijl

G52

Massa bagageruimte R

LS

CAN-BUS low speed

P03

Elektrische unit zekeringkast Motorruimte

S21ig

Contact-/start-schakelaar

ge

geel

gn

groen Pagina 62 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

lgn

lichtgroen

sw

zwart

ws

wit

Pagina 63 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Ruitmechanisme; schema lezen (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je schema’s lezen van ruitmechanisme. Oriëntatie Bijgevoegd is een schema van het ruitmechanisme van een Hyundai I30 1.6 16V CRDi tot 2008-12-31.  Beantwoord, aan de hand van Schema 2. Ruitmechanisme Hyundai I30 1.6 16V CRDi tot 2008-12-31, de volgende vragen. Vraag 1. In welke stand is het schema getekend? Antwoord:

Vraag 2. Schakelt dit schema via directe stroom of stuurstroom (elektronica)? Met andere woorden, is het een conventioneel of elektronisch systeem? Antwoord:

Vraag 3. Noteer de besturingszijde en de passagierszijde in het schema. Vraag 4. Waar bevindt zich connector C31? Antwoord:

Vraag 5. Teken de stroomloop van het linker achterportier in de situatie omlaag bediend vanaf schakelaar S31lr en geef de stroomrichting aan. Vraag 6. Teken de stroomloop van het rechterachterportier in de situatie omhoog bediend vanaf schakelaar S32rr en geef de stroomrichting aan. Vraag 7. Teken de stroomloop van het rechter voorportier in de situatie omlaag bediend vanaf schakelaar S21rf en geef de stroomrichting aan.

Pagina 64 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 8. Werkt het ruitmechanisme nog als de 16-polige stekker van de bestuurderszijde los ligt? Antwoord:

Bijgevoegd is een schema van het ruitmechanisme van een Seat Ibiza 1.2T 12V 2006-2009.  Beantwoord, aan de hand van Schema 3. Ruitmechanisme Seat Ibiza 1.2T 12V 20062009, de volgende vragen. Vraag 1. Schakelt dit schema via directe stroom of stuurstroom (elektronica)? Met andere woorden, is het een conventioneel of elektronisch systeem? Antwoord:

Vraag 2. Noteer de besturingszijde en de passagierszijde in het schema. Vraag 3. Waar bevindt zich connector C31? Antwoord:

Vraag 4. Wat is het verschil tussen C32 4P en C32 6P? Antwoord:

Vraag 5. Wat wordt aangegeven door de stippellijn tussen punt 2 en punt 3 op de 8-polige stekker? Antwoord:

Vraag 6. Wat is de betekenis van de twee symbolen links en rechts van A42? Antwoord:

Pagina 65 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 7. Hoe bereik je in dit schema de omkering van de draairichting van de ruitmechanismemotor? Antwoord:

Vraag 8. Welke pennen van de module worden gebruikt voor het geven van het commando omhoog / omlaag van de motor? Antwoord:

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je het schema van het ruitmechanisme gaat lezen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:  Zoek het schema van het ruitmechanisme op. Uitvoering  Beantwoord, aan de hand van je zelf opgezochte schema, de volgende vragen. Vraag 1. Schakelt dit schema via directe stroom of stuurstroom (elektronica)? Met andere woorden, is het een conventioneel of elektronisch systeem? Antwoord:

Vraag 2. Op hoeveel ampère is het systeem gezekerd? Antwoord:

Pagina 66 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Hoeveel schakelstanden heeft het ruitmechanisme? Antwoord:

Vraag 4. Is de ruststand ook een schakelstand? Leg je antwoord uit. Antwoord:


Pagina 67 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Schema 2. Ruitmechanisme Hyundai I30 1.6 16V CRDi tot 2008-12-31

Pagina 68 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Componenten Bij vaker voorkomende componenten is het aantal ervan steeds na de benaming tussen haakjes aangegeven. 30

Accuspanning - 30

31

Massa - 31

A20

CAROSSERIE-REKENEENHEID

B+1

Zekering 50 A

C21

Connector linker a-stijl (2)

C22

Connector rechter a-stijl

C31

Connector linker B-stijl

C32

Connector rechter b-stijl

C33

Connector in bestuurdersportier (3)

G21

Massa L A-stijl

K42

RAAMHEFFERRELAIS

M35

RAAMHEFFERMOTOR voor Bestuurderszijde

M36

RAAMHEFFERMOTOR voor Bijrijderszijde

M45

RAAMHEFFERMOTOR LA

M46

RAAMHEFFERMOTOR RA

P/WDW

LH Zekering 25 A

P/WDW

RH Zekering 25 A

P03


P23

Zekeringkast Interieur

S21lf

Schakelaar ruitbediening bestuurdersdeur

S21lr

Schakelaar ruitbediening LA

S21rf

Schakelaar ruitbediening Bijrijderszijde

S21rr

Schakelaar ruitbediening RA

S22rf


S31lr


S32rr


Bg

Beige

bl

blauw

br

bruin

ge

geel

gn

groen

gr

grijs

hr

Roze

lgn

lichtgroen Pagina 69 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Ii

paars

or

Oranje

rt

rood

sw

zwart

ws

wit

Pagina 70 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Schema 3. Ruitmechanisme Seat Ibiza 1.2T 12V 2006-2009

Pagina 71 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Componenten Bij vaker voorkomende componenten is het aantal ervan steeds na de benaming tussen haakjes aangegeven. #1

contactslot in - 86s

#2

WEERSTAND (18)

15

Contact aan - 15

30

Accuspanning - 30

31

Massa - 31

A20

CAROSSERIE-REKENEENHEID

A31

PORTIER-ECU Bestuurderszijde

A32

PORTIER-ECU Bijrijderszijde

A41

PORTIER-ECU LA

A42

PORTIER-ECU RA

C

(5)

C13

Connector motorkap links (2)

C21

Connector linker a-stijl (4)

C22

Connector rechter a-stijl (3)

C31

Connector linker B-stijl (3)

C32

Connector rechter b-stijl (3)

F18

Zekering 10A

F31

Zekering 25 A

F44

Zekering 25 A

F45

Zekering 25 A

F54

Zekering 25 A

F163

Maxi-zekering 110 A

F268

Zekering 5A

G27

Massa bij versnelingspook

G51

Massa bagageruimte L

P01


P21


S21l

Deactivatieschakelaar ruitbediening

S21lf

Schakelaar ruitbediening bestuurdersdeur

S21lr


S21rf


S21rr


S22rf


S31lr (2)

Schakelaar ruitbediening LA Pagina 72 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

X1

Verbinding (10)

X26

Verbinding achter dashboard

X33

Verbinding in bestuurdersportier (2)

bg

Beige

bl

blauw

br

bruin

ge

geel

gn

groen

gr

grijs

hr

Roze

lgn

lichtgroen

li

paars

or

Oranje

rt

rood

sw

zwart

ws

wit

Pagina 73 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Vervanging xenon verlichtingsunit (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een xenon verlichtingsunit van een voertuig vervangen en de werking van de nieuwe xenon verlichtingsunit controleren. Oriëntatie Na een aanrijding moeten er soms storingen opgespoord worden in het verlichtingssysteem. Na vervanging van de verlichtingsunit moet deze weer correct werken zodat de verlichtingsunit volgens de wet functioneert.  Beantwoord eerst, aan de hand van Schema 4. Verlichtingssysteem, onderstaande vragen.

Schema 4. Verlichtingssysteem

Vraag 1. Hoe wordt het onderdeel K3 genoemd? Antwoord

Pagina 74 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 2. Wat is een relais? Antwoord

Vraag 3. Waarom wordt het startcircuit van een auto uitgerust met een relais? Antwoord

Vraag 4. Wat is de functie van onderdeel H11? Antwoord

Vraag 5. Welke soorten storingen kunnen in elektrische verbindingen voorkomen? Antwoord

Vraag 6. Wat is de code voor de mistkoplamp Links? Antwoord

Vraag 7. Welke code heeft de schakelaar voor de mistlichtschakelaar vóór? Antwoord

Pagina 75 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je een xenon verlichtingsunit gaat vervangen en controleren. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud: In de (werk)voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je nodig hebt. Je denkt na over:  In welke volgorde je de werkzaamheden gaat uitvoeren.  Welke materialen en gereedschappen je nodig hebt voor het uitvoeren van de opdracht.  Welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen.  Welke informatiebronnen je kunt raadplegen.  Vul nu Tabel 16. (Werk)voorbereiding Xenon verlichtingsunit vervangen in.

Pagina 76 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 16. (Werk)voorbereiding Xenon verlichtingsunit vervangen





Pagina 77 van 174


BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de opdracht Vervanging xenon verlichtingsunit uit zoals je hebt beschreven bij de Voorbereiding. Controle De xenon verlichtingsunit is nu vervangen. Nu is het tijd om te controleren of de werking van de nieuwe xenon verlichtingsunit aan de wet voldoet. Maak een controlelijst waarmee je het resultaat van je uitgevoerde werkzaamheden kunt controleren. Schrijf in deze lijst op:  Welke punten je gaat controleren.  Waarom je deze punten gaat controleren.  Hoe je deze punten gaat controleren.  Vul nu de eerste drie kolommen in van Tabel 17. Controlelijst Xenon verlichtingsunit vervangen.

Pagina 78 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 17. Controlelijst Xenon verlichtingsunit vervangen

Te controleren punten

Waarom controleren?

Hoe controleren?

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Pagina 79 van 174

Controle uitvoeren

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Voer aan de hand van je opgestelde controlelijst de controle uit en vul de laatste kolom van Tabel 17. Controlelijst Xenon verlichtingsunit vervangen in.  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV Opdracht af. Datum akkoord: Handtekening praktijkopleider: Opmerkingen praktijkopleider:

Pagina 80 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 81 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan koelsysteem (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een voertuig met een defect aan het koelsysteem veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defect koelsysteem. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defect koelsysteem. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan het defecte koelsysteem en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord

Vraag 2. Welke storingen / defecten heb je geconstateerd? Antwoord

Pagina 82 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Wat is je conclusie? Past deze conclusie in het schadebeeld? Antwoord

Vraag 4. Bespreek je conclusie met je praktijkopleider / leidinggevende. Wat hebben jullie besproken? Antwoord

Opdracht 2.Uitvoering werkopdracht bepalen en bewaken  Beantwoord onderstaande vragen. Vraag 1. Welke onderdelen ga je herstellen? En welke onderdelen ga je vernieuwen? Antwoord

Vraag 2. Welke werkzaamheden vloeien voort uit je diagnose? Antwoord

Vraag 3. Welke werkzaamheden kan je zelf / intern uitvoeren? En welke werkzaamheden moeten extern worden uitgevoerd? Antwoord

Pagina 83 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 3. Voorbereiden werkzaamheden  Beantwoord onderstaande vragen. Vraag 1. Welke gereedschappen / apparatuur en voorschriften heb je nodig voor het uitvoeren van je werkzaamheden? Antwoord

Vraag 2. Welke veiligheidsmaatregelen moet je nemen voor het uitvoeren van je werkzaamheden? Antwoord

Vraag 3. Controleer de geleverde onderdelen. Zijn alle onderdelen geleverd? Zo nee, welke onderdelen mis je nog? Antwoord

Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (koelsysteem) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 84 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (koelsysteem) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (koelsysteem) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (koelsysteem) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (koelsysteem). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (koelsysteem)? Antwoord

Vraag 3. Pagina 85 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Controleer de werking van het voertuigsysteem (koelsysteem). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (koelsysteem) nog niet naar behoren? Antwoord

Opdracht 8. Werkplek, gereedschappen en apparatuur onderhouden  Beantwoord onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe moeten de gereedschappen en apparatuur, die je bij deze BPV Opdracht hebt gebruikt, worden onderhouden? Antwoord


Pagina 86 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 87 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan park distance control (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een voertuig met een defect aan de park distance control veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte park distance control. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte park distance control. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte park distance control en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 88 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 89 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (park distance control) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 90 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (park distance control) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (park distance control) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (park distance control) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (park distance control). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (park distance control)? Antwoord

Pagina 91 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (park distance control). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (park distance control) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 92 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 93 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan elektrische raambediening bij hybride of elektrisch voertuig (sessie 4-11) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een hybride of elektrisch voertuig met een defect aan de elektrische raambediening veroorzaakt door schade. Oriëntatie Heeft je leerbedrijf geen klanten met hybride of elektrische voertuigen? Kijk dan of je deze BPV Opdracht bij een ander bedrijf kan uitvoeren. Is dit niet mogelijk? Voer deze BPV Opdracht dan uit aan een ‘regulier’ voertuig met een defect aan de elektrische raambediening veroorzaakt door schade.  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het hybride of elektrische voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte elektrische raambediening. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het hybride of elektrische voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte elektrische raambediening. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte elektrische raambediening en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Vraag 3. Wat is je conclusie? Past deze conclusie in het schadebeeld? Pagina 94 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Antwoord





Pagina 95 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (elektrische raambediening) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 96 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (elektrische raambediening) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (elektrische raambediening) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (elektrische raambediening) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (elektrische raambediening). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (elektrische raambediening)? Antwoord

Pagina 97 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (elektrische raambediening). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (airco) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 98 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 99 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 100 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 101 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Auto-elektronica (sessie 12-26) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 102 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 103 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Klimaatregelingen (sessie 12-26) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 104 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 105 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Elektrische en hybride voertuigen (sessie 12-26) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 106 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 107 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Datanetwerken (sessie 12-26) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 108 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 109 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

E-learning Uitlijnen (sessie 12-26) Inleiding De sessies van uw opleiding zijn geclusterd in drie clusters. Te weten: sessie 1 t/m 3, sessie 4 t/m 11, sessie 12 t/m 26. Voor ieder van de drie clusters staan e-learningcursussen voor u klaar in de digitale leeromgeving. Deze cursussen bestaan uit meerdere modules en vormen onderdeel van uw beroepspraktijkvorming. De modules bevatten vragen en uitlegteksten. U dient de vragen in de modulen te beantwoorden. Om een Voldoende voor dit onderdeel van uw BPV te kunnen behalen, dient u alle cursussen te volgen en deze tenminste voor 80% te hebben afgerond. Ieder module kan willekeurig gestart worden. Tussentijds is het mogelijk om de module waarin u werkt af te sluiten. Een volgende keer start de module op de pagina waar u gebleven bent. U kunt iedere cursus en iedere module daarbinnen, zo vaak maken als u zelf wilt. Hierdoor kunt u maximaal oefenen. De cursus opstarten Ga op internet naar: http://voc-roc.electude.com Log in als deelnemer Uw inloggevens hebt u per brief van ons ontvangen. Uw gebruikersnaam is daarbij persoonlijk en bij u bekend. Uw wachtwoord is: vocast Open de cursus van uw keuze en start de modules in de cursus. Gebruik de huiswerkuren van uw opleiding AST3 om vragen stellen aan uw trainer wanneer er nog onduidelijkheden over de inhoud zijn.

Pagina 110 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 111 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Vervanging airbag of gordelspanner (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een airbag of gordelspanner vervangen. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je de airbag of gordelspanner gaat vervangen. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je een airbag of gordelspanner gaat vervangen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud: In de (werk)voorbereiding neem je op wat je gaat doen en wat je nodig hebt. Je denkt na over:  In welke volgorde je de werkzaamheden gaat uitvoeren.  Welke materialen en gereedschappen je nodig hebt voor het uitvoeren van de opdracht.  Welke veiligheidsmaatregelen je moet nemen.  Welke informatiebronnen je kunt raadplegen.  Vul nu Tabel 18. (Werk)voorbereiding Airbag of gordelspanner vervangen in.

Pagina 112 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 18. (Werk)voorbereiding Airbag of gordelspanner vervangen





Pagina 113 van 174


BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt in de vorige stap al belangrijke informatie verzameld. Je hebt nu een uitgewerkte (werk)voorbereiding. Dit gebruik je als basis voor de uitvoering van je werkzaamheden.  Voer de opdracht Vervanging airbag of gordelspanner uit zoals je hebt beschreven bij de Voorbereiding. Controle  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV Opdracht af. Datum akkoord: Handtekening praktijkopleider: Opmerkingen praktijkopleider:

Pagina 114 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 115 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan remsysteem (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een voertuig met een defect aan het remsysteem veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defect remsysteem. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defect remsysteem. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan het defecte remsysteem en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 116 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 117 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (remsysteem) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 118 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (remsysteem) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (remsysteem) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (remsysteem) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (remsysteem). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (remsysteem)? Antwoord

Pagina 119 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (remsysteem). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (remsysteem) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 120 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 121 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan centrale portiervergrendeling (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een voertuig met een defect aan de centrale portiervergrendeling veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte centrale portiervergrendeling. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte centrale portiervergrendeling. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte centrale portievergrendeling en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 122 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 123 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 124 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling)? Antwoord

Pagina 125 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (centrale portievergrendeling) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 126 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 127 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan wielophanging (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een voertuig met een defect aan de wielophanging veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte wielophanging. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte wielophanging. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte wielophanging en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 128 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 129 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (wielophanging) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (wielophanging) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen.

Pagina 130 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (wielophanging) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (wielophanging) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (wielophanging). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (wielophanging)? Antwoord

Pagina 131 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (wielophanging). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (wielophanging) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 132 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 133 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Diagnosestekker meten (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je aan een diagnosestekker meten. Oriëntatie Bijgevoegd is een schema van een diagnosestekker van een Ford Focus 1.4i 16V 20062010. Beantwoord, aan de hand van Schema 5. Diagnosestekker Ford Focus 1.4i 16V 2006-2010, de volgende vragen. Vraag 1. Welke multiplexsystemen kan je vinden op de diagnosestekker? Antwoord:

Vraag 2. Op welke pennen zit de massa-aansluiting van de diagnosestekker? Antwoord:

Vraag 3. Op welke pen zit de voeding van de diagnosestekker? Antwoord:

Vraag 4. Is de voeding van de diagnosestekker gezekerd? Zo ja, met hoeveel ampère? Antwoord:

Vraag 5. Ga ervan uit dat de high speed volgens het high speed protocol werkt. Welke spanning ten opzichte van de massa verwacht je dan op pen 6 en 14? Antwoord:

Pagina 134 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je aan de diagnosestekker gaat meten. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:  Zoek het schema van de diagnosestekker op van het voertuig waaraan je wilt gaan meten. Uitvoering Vraag 1. Is er een CAN bus high speed aanwezig op de diagnosestekker van het voertuig waaraan je wilt gaan meten? Zo ja, meet de spanning van deze punten ten opzichte van de massa. Zo nee, voer deze BPV Opdracht uit aan een ander voertuig. Antwoord:

Vraag 2. Komen je meetwaarden overeen met je verwachting? Waarom wel / niet? Antwoord:

Vraag 3. Verklaar je meetwaarden. Antwoord:

Vraag 4. Meet de spanning van pen 16. Antwoord:

Pagina 135 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 136 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Schema 5. Diagnosestekker Ford Focus 1.4i 16V 2006-2010

Pagina 137 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Componenten Bij vaker voorkomende componenten is het aantal ervan steeds na de benaming tussen haakjes aangegeven.

#1

blauw

#2

bruin

#3

grijs

#4

Roze

#5

paars

#6

Oranje

#7

rood

#8

Beige

30

Accuspanning - 30

31

Massa - 31

A11

Motor-ECU

C-HS

CAN-BUS high speed

C-MS

CAN-BUS gemiddelde snelheid

C19

Stekker in de motorruimte - relais en zekeringdoos

C22

Connector rechter a-stijl

C25

Diagnosestekker

F3

Maxi-zekering 60 A

F107

Zekering 10A

G21p

Massa aan deurblak linksvoor

G22p

Massa aan deurblak rechtsvoor

HS

CAN-BUS high speed

MS

CAN-BUS gemiddelde snelheid

P03


P23


ge

geel

gn

groen

lgn

lichtgroen

sw

zwart

ws

wit

Pagina 138 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 139 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Uitlijnrapport lezen (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je diagnose stellen aan de hand van een uitlijnrapport. Oriëntatie  Bestudeer Tabel 19. Uitlijninformatie. Voorbereiding Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht.

Pagina 140 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 19. Uitlijninformatie

Definitie Wielvlucht Wielvlucht is de verticale hoek naar binnen of naar buiten van het wiel.

As kanteling As kanteling is de voorwaartse of achterwaartse hellingshoek van de stuuras ten opzichte van een verticale lijn. Sporing per wiel Sporing per wiel is de hoek tussen de rijrichting van het wiel en de hartlijn van het voertuig.

Afbeelding

Functie Vermindert de spanning op delen van de stuurinrichting en ophanging, reduceert het effect van oneffenheden in de weg, helpt bij de rechtuit rijstabiliteit en zorgt voor een optimale levensduur van de band. Zorgt voor stuurstabiliteit, het terugkeren van het stuur en voor stuurgemak in de bocht.

Effect Niet juiste wielvlucht kan bandenslijtage aan de zijkant van het profiel veroorzaken. Het veroorzaakt ook dat het voertuig gaat trekken of zoeken.

Statische sporingshoeken zijn nodig om de wielen parallel te zetten als het voertuig in beweging is.

Niet juiste sporing kan grote bandenslijtage veroorzaken en een verhoogd brandstofgebruik. Een zaagtand slijtpatroon is typerend voor voorwielen en een diagonaal slijtpatroon is typerend voor achterwielen.

Pagina 141 van 174

Niet juiste as kanteling kan veroorzaken dat het voertuig gaat trekken of onstabiel wordt, grote schokken van de weg doorgeeft en zwaar gaat sturen.

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

As verzet As verzet is de afstand naar voren of naar achteren van het ene voorwiel ten opzichte van het andere voorwiel.

Kan gebruikt worden bij het vaststellen van problemen en het opsporen van beschadigde componenten.

Indien zeer hoog, kan as verzet ongunstig rijgedrag en trekken van het voertuig veroorzaken.

K.P.I. K.P.I. is de hoek gevormd door een denkbeeldige lijn getrokken door het stuuras en een verticale lijn.

Zorgt voor stuurstabiliteit en terugkeren van het stuur en helpt samen met wielvlucht trillingen van de weg op te vangen en vermindert spanning op onderdelen.

Onjuiste K.P.I. kan algemene onstabiliteit veroorzaken en dat de wielen niet vanzelf terugkomen na een bocht.

Totale hoek Totale hoek is de som van de wielvluchthoek en de K.P.I.-hoek.

Kan gebruikt worden bij het vaststellen van problemen en het opsporen van beschadigde componenten.

Totale hoek kan gebruikt worden om vast te stellen of een voertuig een kromme astap of veerpoot heeft.

Pagina 142 van 174

BPV Werkboek

Rij hoek Rij hoek is de hoek gevormd tussen de rijlijn van de achteras en de hartlijn van het voertuig.

VOC Opleiding AST3

Wordt gebruikt als basis voor een totale vier-wiel uitlijning en als hulpmiddel bij de diagnose.

Pagina 143 van 174

Rij hoek kan indien niet gecorrigeerd of ingecalculeerd een niet recht stuurwiel veroorzaken en een hoge bandenslijtage.

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Uitvoering  Voer de volgende twee opdrachten uit. Opdracht 1. Uitlijnrapport Peugeot 308 Stel de diagnose aan de hand van het uitlijnrapport van de Peugeot 308. Antwoord:

Pagina 144 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Uitlijnrapport Renault Twingo Stel de diagnose aan de hand van het uitlijnrapport van de Renault Twingo. Antwoord:

Uitlijnrapport Renault Twingo Gemeten

Belangrijkste hoeken Naloop Voorzijde

Wielvlucht Sporing Wielvlucht

Achterzijde

Sporing

Links Rechts Links Rechts Links Rechts Totaal Links Rechts Links Rechts Totaal

Stuwhoek Secundaire Hoeken Dwarshelling Ingesloten hoek Uitspoor in de bocht Asverzet Rijhoogte voorzijde Rijhoogte achterzijde

Links Rechts Links Rechts Links Rechts Voorzijde Achter

5°10’ 4°50’ -0°05’ 0°02’ -0°10’ 0°03’ -0°07’ -1°15’ -1°09’ -0°16’ -0°21’ -0°37’ -0°01’ Gemeten 11°09’ 10°41’ 11°04’ 10°43’

Specificaties Min. 4°30’ 4°30’ -0°28’ -0°28’ -0°12’ -0°12’ -0°24’ -1°45’ -1°45’ -0°22’ -0°22’ -0°44’

Specificaties Norm. 5°00’ 5°00’ 0°02’ 0°02’ -0°05’ -0°05’ -0°10’ -1°25’ -1°25’ -0°15’ -0°15’ -0°30’

Specificaties Max. 5°30’ 5°30’ 0°32’ 0°32’ 0°02’ 0°02’ 0°04’ -1°05’ -1°05’ -0°08’ -0°08’ -0°16’

Max. verschil Links & Rechts 0°30’

Specificaties Min. 10°24’ 10°24’

Specificaties Norm. 10°54’ 10°54’

Specificaties Max. 11°24’ 11°24’

Max. verschil Links & Rechts 0°30’

-1 mm 0 mm 112 mm

Wagenhoogte: 100 mm

115 mm

106 mm

100 mm

115 mm

Pagina 145 van 174

0°30’ Betekenis -/+ Uitspoor = Toespoor = +

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 146 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 147 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Uitlijnen (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je een schadevoertuig met foutieve wieluitlijning uitlijnen. Oriëntatie Heeft je leerbedrijf geen uitlijnapparatuur? Kijk dan of je deze BPV Opdracht bij een ander bedrijf kan uitvoeren. Is dit niet mogelijk? Maak dan in ieder geval opdracht 1 en opdracht 2. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig dat je gaat uitlijnen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Vooraf uitlijnrapport maken  Maak, voordat de schade hersteld wordt, een uitlijnrapport. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Wat is, op basis van het uitlijnrapport, je conclusie? Past deze conclusie in het schadebeeld? Antwoord

Opdracht 2. Uitlijnen  Lijn het schadevoertuig, volgens de voorschriften, uit. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je het voertuig uitgelijnd? Geef een beschrijving van de stappen die je hebt doorlopen. Antwoord

Opdracht 3. Achteraf voertuig uitlijnen

Pagina 148 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

 Maak, nadat de schade is hersteld, een uitlijnrapport. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Je hebt nu twee uitlijnrapporten. Eentje voordat de schade hersteld is en eentje nadat de schade hersteld is. Vergelijk deze twee uitlijnrapporten met elkaar. Is het voertuig correct uitgelijnd? Waarom wel of niet? Antwoord


Pagina 149 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan airco bij hybride of elektrisch voertuig (sessie 1226) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je werken aan een hybride of elektrisch voertuig met een defect aan de airco veroorzaakt door schade. Oriëntatie Heeft je leerbedrijf geen klanten met hybride of elektrische voertuigen? Kijk dan of je deze BPV Opdracht bij een ander bedrijf kan uitvoeren. Is dit niet mogelijk? Voer deze BPV Opdracht dan uit aan een ‘regulier’ voertuig met een defect aan de airco veroorzaakt door schade.  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het hybride of elektrische voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte airco. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het hybride of elektrische voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte airco. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte airco en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 150 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 151 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3




Opdracht 4. Demonteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (airco) gedemonteerd worden? Zo ja, voer deze demontagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de demontagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Pagina 152 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 5. Herstellen / vervangen van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (airco) hersteld of vervangen worden? Zo ja, voer deze herstel- / vervangingswerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de herstel- / vervangingswerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 6. Monteren van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (airco) gemonteerd worden? Zo ja, voer deze montagewerkzaamheden uit. Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de montagewerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Opdracht 7. Inregelen en resetten van voertuigsystemen  Moeten er volgens de werkopdracht onderdelen van het voertuigsysteem (airco) worden ingeregeld en / of gereset? Zo ja, voer deze inregelen resetwerkzaamheden uit. Zo nee, controleer dan de werking van het voertuigsysteem (airco). Beantwoord daarbij onderstaande vragen. Vraag 1. Kun je de inregelen resetwerkzaamheden volgens de voorschriften uitvoeren? Waarom wel / niet? Antwoord

Vraag 2. Op welke punten controleer je de werking van het voertuigsysteem (airco)? Antwoord

Pagina 153 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vraag 3. Controleer de werking van het voertuigsysteem (airco). Op welke punten functioneert het voertuigsysteem (airco) nog niet naar behoren? Antwoord



Pagina 154 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 155 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan achteruitrijcamera (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je diagnose stellen aan een voertuig met een defect aan de achteruitrijcamera veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte achteruitrijcamera. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte achteruitrijcamera. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte achteruitrijcamera en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 156 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 157 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 158 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 159 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Schade aan adaptive cruise control (sessie 12-26) Inleiding In deze BPV Opdracht ga je diagnose stellen aan een voertuig met een defect aan de adaptive cruise control veroorzaakt door schade. Oriëntatie  Bestudeer de fabrieksvoorschriften van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte adaptive cruise control. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarbij je gaat werken aan een defecte adaptive cruise control. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:

Uitvoering Opdracht 1. Diagnose stellen aan voertuigsystemen  Stel diagnose aan de defecte adaptive cruise control en leg je resultaten van je diagnose vast. Beantwoord daarbij ook onderstaande vragen. Vraag 1. Hoe heb je de diagnose uitgevoerd? Antwoord


Pagina 160 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3






Pagina 161 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 162 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Pagina 163 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Werkorder opstellen (sessie 12-26) Inleiding Om een voertuig met schade te kunnen herstellen moet er een werkorder worden opgesteld. Hierin beschrijf je onder andere welke componenten moeten worden vervangen of worden hersteld. Zo nodig geef je hierop aan welke componenten afgesteld, inregelt, gereset en gecontroleerd moeten worden. In deze BPV Opdracht ga je een zo volledig mogelijke werkorder invullen. Het volledig en goed invullen van een werkorder zorgt ervoor dat het reparatieproces zo efficiënt mogelijk zal verlopen. Oriëntatie Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht. Voorbereiding  Schrijf hieronder de voertuiggegevens op van het voertuig waarvoor je een werkorder gaat opstellen. Voertuiggegevens Carrosserietype: Merk: Type: Brandstof: Cilinderinhoud:  Bestudeer de foto’s en eventueel het schadevoertuig zelf. Voeg de gemaakte foto’s bij deze BPV Opdracht.

Pagina 164 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Vul na het bestuderen van de foto’s en eventueel het schadevoertuig zelf Tabel 20. Schade aan voertuigsystemen in. Geef in de tabel aan of het voertuigsysteem wel of geen schade heeft opgelopen. Het kan ook zo zijn dat voertuigsystemen schade hebben opgelopen, maar dat dit niet zichtbaar is. Zet dan een kruisje onder risico. Tabel 20. Schade aan voertuigsystemen

Voertuigsystemen

Schade

Geen schade

Risico

Verlichtingsystemen Comfortsystemen Aandrijfsystemen Besturingssystemen Wielophangingsystemen Remsystemen Veiligheidssystemen Motormanagementsysteem Brandstofsystemen Uitlaatsystemen Koelsystemen Smeersystemen Carrosseriesystemen Interieursystemen Uitvoering In deze stap ga je aan de slag! Je hebt de afbeeldingen zorgvuldig bekeken en de voertuigsystemen aangekruist die mogelijk beschadigd zijn. Dit gebruik je als basis voor de beschrijving van je werkorder.  Voer de volgende drie opdrachten uit. Opdracht 1.  Stel je werkorder op volgens de 19 handelingsstappen die in 4 fases zijn verdeeld op. Niet iedere handelingsstap is uit te voeren of te beschrijven.  Geef bij iedere handelingsstap aan welk component of systeem aandacht nodig heeft.  Vul in de kolom bevindingen in wat je ziet. Welke onderdelen moeten worden hersteld of worden vernieuwd?  Vul in de kolom uitvoerende werkzaamheden in wat jij denkt dat er moet gebeuren en hoe het op een zorgvuldige manier hersteld moet worden.  Geef in de afbeelding aan waar de schade zich bevindt.

Pagina 165 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Afbeelding 9. Waar bevindt de schade zich?

Pagina 166 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Tabel 21. Opstellen werkorder volgens handelingsstappen

Handelingen 1. Reinigen

Component / systeem

Bevindingen

2. Visueel controleren

3. Uitlezen en opslaan storingen

4. Resetten

5. Testen

Pagina 167 van 174

Uitgevoerde werkzaamheden

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

6. Meten

7. Diagnose

8. Werkopdracht bepalen

9. Voorbereiden reparatie

10. Demonteren en verwijderen

11. Repareren / herstellen

Pagina 168 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

12. In- / om- / uitbouwen

13. Monteren / opbouwen / aanbrengen / overbouwen

14. Afstellen / afhangen / stellen

15. Inregelen / inleren / uitlijnen / ontluchten

16. Controleren op (juiste) werking

17. Resetten

Pagina 169 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

18. Afleveringsklaar maken

19. Eindcontrole

Pagina 170 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Opdracht 2. Tijdsbepaling  Geef in Tabel 22. Tijdsbepaling aan hoeveel tijd je denkt nodig te hebben om dit voertuig zorgvuldig en goed te kunnen herstellen. Tabel 22. Tijdsbepaling

Tijdsbesteding in uren

Calculatietijden in uren

De- en montage Herstelwerkzaamheden Richtwerkzaamheden Spuiten van onderdelen

Opdracht 3. Calculatietijden  Vraag aan de calculator of werkplaatschef welke tijden volgens het calculatieprogramma nodig zijn om dit voertuig zorgvuldig en goed te kunnen herstellen. Vul in Tabel 22. Tijdsbepaling de calculatietijden in.  Vergelijk nu de kolom Tijdsbesteding in uren met de kolom Calculatietijden in uren. Wat is je conclusie? Mijn conclusie is:

Controle  Laat je uitgevoerde werkzaamheden en ingevulde formulieren controleren door je praktijkopleider. Indien de praktijkopleider akkoord is, tekent hij deze BPV Opdracht af. Datum akkoord: Handtekening praktijkopleider:

Pagina 171 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

BPV Opdracht Informatiebronnen (sessie 12-26) Inleiding Na afloop van de VOC Opleiding AST3 wordt de digitale leeromgeving AST3 gesloten. In deze BPV Opdracht ga je op zoek naar nieuwe informatiebronnen. Oriëntatie Niet van toepassing bij deze BPV Opdracht. Voorbereiding  Maak een top 10 van de (digitale) informatiebronnen die je het meest gebruikt. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Uitvoering  Ga op zoek naar drie nieuwe (digitale) informatiebronnen die je na afloop van de VOC Opleiding AST3 wilt gaan gebruiken. 1. 2. 3.

Pagina 172 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3


Pagina 173 van 174

BPV Werkboek

VOC Opleiding AST3

Trainingsprogramma voor de praktijkopleider Om de praktijkopleider in het leerbedrijf zo goed mogelijk voor te bereiden en te begeleiden in zijn taak, is er een digitaal trainingsprogramma opgesteld. Dit trainingsprogramma bestaat uit zeven WBT’s die gaan over onderwerpen als; motiveren, begeleiden en beoordelen van onderwijsdeelnemers. Het volgen van dit trainingsprogramma is niet verplicht, maar biedt de praktijkopleider een leuke en interessante leerroute om nog beter in zijn rol te groeien. Via www.vocar.nl/ast kunt u inloggen op het digitaal trainingsprogramma voor de praktijkopleider. In iedere WBT wordt u stapsgewijs geïnformeerd over tal van onderwerpen waarmee de praktijkopleider in de uitvoering van zijn taken, mee te maken kan krijgen. Tevens zijn er in de WBT’s oefeningen opgenomen, waarmee u uw opgedane kennis kunt toetsen. U kunt met de volgende inloggegevens inloggen: WBT Beoordelingscyclus en motiveren De jeugd van tegenwoordig Didactiek Gedragsproblemen Motiveren en feedback Onderwijs anno nu Plannen en organiseren

Inlognaam BPV

Wachtwoord 6.210-1

BPV BPV BPV BPV BPV BPV

6.210-2 6.210-3 6.210-4 6.210-5 6.210-6 6.210-7

Pagina 174 van 174

BPV Werkboek. VOC Opleiding AST3

Recommend Documents