Binnenstad Monitor Hilversum

Binnenstad Monitor Hilversum

Binnenstadmonitor Gemeente Hilversum september 2013

HaskoningDHV Nederland B.V.

Binnenstad Monitor Hilversum

Binnenstadmonitor dossier : BC1967 versie : definitief classificatie : Klant vertrouwelijk

Gemeente Hilversum september 20134

HaskoningDHV Nederland B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van HaskoningDHV Nederland B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van HaskoningDHV Nederland B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001. ©


INHOUD

BLAD

SAMENVATTING INDICATOREN

3

1 1.1 1.2 1.3

BINNENSTADMONITOR PILOT HILVERSUM Uitvoering vitaliteitsmonitor Hilversum Ontwikkelingen in binnenstad Hilversum Respons

5 5 6 8

2 2.1 2.2 2.3

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Wat is er aan de hand in binnensteden? Wat is er nodig om binnensteden vitaal te houden? Trends en de Hilversumse binnenstad

9 9 12 14

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.3 3.4 3.5

RESULTATEN ENQUETE HILVERSUM Algemene kenmerken bedrijven Mediastad Ontwikkeling omzet Verwachtingen toekomst Trends en functioneren onderneming Trends en vitaliteit binnenstad Inspelen op trends

15 15 16 17 18 19 20 21

4

CONCLUSIES

25

5

COLOFON

27

BIJLAGE 1 Inspelen op trends Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum

Error! Reference source not found. -1-

Klant vertrouwelijkKlant vertrouwelijk


Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum

Error! Reference source not found., versie Error! Reference source not found. -2-



SAMENVATTING INDICATOREN Meten vitaliteit binnenstad Vitale binnensteden zijn aantrekkelijke binnensteden waar mensen voor hun plezier komen. Hoe consumenten een binnenstad ervaren is deels persoonsgebonden. Ook veranderen behoeften van individuen en organisaties in de tijd. Dit vraagt aan de binnenstad om mee te veranderen met wat de omgeving (en met name de consumenten) van haar vraagt. Indicator Aantal verkooppunten

Signalen over potentiële kansen en knelpunten dienen hiervoor vroeg te worden opgepakt. De vraag is echter welke informatie is daar voor nodig? Wij hebben met de monitor een indicatoren geselecteerd waarmee kansen en knelpunten in de loop der tijd gesignaleerd kunnen worden. In onderstaande tabel staan de resultaten van de nulmeting in 2013. jaar

Opmerking

450

2012

Bron: Locatus Oppervlakte is afgenomen tov 2010. Bron: Locatus

Winkelvloeroppervlakte

89.800 m2

2012

Aantal horeca gelegenheden

125

2012

Bron: Locatus

Aantal sectoren (diversiteit)

147

2012

Bron: Locatus

Aantal bezoekers

201.000

2012

Bezoekersaantal is toegenomen tov 2010. Bron: Locatus

Gemiddeld aantal bezoekers per 1.000m2

2.200

2012

Stijging tov 2010. Bron: Locatus

89% dagelijkse goederen

2011

Koopstromenonderzoek

2013

Bron: Binnenstadmonitor

2012

Bron: Locatus

2013

Funda in Business/NVM (okt 2013)

2013


2013


2013

Bron: Binnenstadmonitor Error! Reference source not found.

Koopkrachtbinding

65% niet-dagelijkse goederen Ontwikkeling omzet afgelopen 2 jaar

20% stijging omzet 58% daling omzet

Leegstand

10.000 m2 wvo, 56 panden Binnenstad: 11% (heel Hilversum 7%) 10.541 m2 wvo, 55 winkelpanden 8.667 m2 bvo, 21 kantoorpanden 390 m2, 2 horecapanden

Ontwikkeling aantal klanten afgelopen 2 jaar

22% stijging # klanten 59% daling # klanten

Toekomstverwachting

80% gaat door 11% (N=4) overdracht 9% (N=3) pensioen

Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum Bepalend voor vitaliteit binnenstad

83% ontwikkeling leegstand in omgeving pand 69% parkeersituatie


59% bereikbaarheid

-3-






1

BINNENSTADMONITOR PILOT HILVERSUM De vitaliteit van binnensteden in Nederland staat onder druk. Veel ondernemers in de binnenstad hebben te maken met teruglopende of stabiliserende omzetten als gevolg van toenemende internetaankopen, demografische ontwikkelingen (krimpende bevolking door vergrijzing) en terughoudende bestedingen van consumenten door de economische crisis waarin we ons bevinden. Als gevolg is de leegstand in de afgelopen jaren toegenomen. Bezoekers stellen hogere eisen aan het centrum en verlangen een aantrekkelijke binnenstad waar beleving centraal staat. De combinatie van deze factoren zorgt ervoor dat binnensteden voor nieuwe uitdagingen zijn komen te staan. Een levendige binnenstad is cruciaal voor een concurrerende stad en is één van de belangrijke redenen voor burgers, bedrijven en instellingen om in de stad te blijven of zich er te gaan vestigen.

1.1

Uitvoering vitaliteitsmonitor Hilversum Gezien bovengenoemde ontwikkelingen is monitoring van het functioneren van de binnenstad van groot belang. Signalen over potentiële kansen en knelpunten kunnen op deze wijze vroeg worden opgepakt. De vraag is echter: welke informatie moet er worden gemeten? Veelal beperkt monitoren zich tot het verzamelen van statistieken. Dat is zeker van belang, maar hierdoor wordt essentiële informatie niet meegenomen. Informatie over het gedrag en de visie van ondernemers (naar de toekomst toe) zijn wellicht belangrijker. In deze pilot combineren we de stand van zaken op basis van statistieken met een peiling onder ondernemers.


Uitvoering scan Aan de hand van een vragenlijst onder ondernemers is de vitaliteit van de binnenstad van Hilversum in beeld gebracht. Ondernemers uit de Hilversumse binnenstad konden door middel van het invullen van een enquête aangeven hoe zij de verschillende aspecten van de leefbaarheid van de binnenstad ervaren. Zij konden daarbij aangeven welke acties door henzelf of door anderen ondernomen kunnen worden. De enquête is digitaal afgenomen. Alle ondernemers in de binnenstad waarvan een emailadres bekend was zijn benaderd. Scan geeft een indicatie van de beleving van de ondernemers De scan geeft de resultaten weer van de beleving van de ondernemers in de binnenstad. Aangezien ‘beleving’ een subjectieve aangelegenheid is en daarnaast niet alle ondernemers uit de binnenstad de vragenlijst hebben ingevuld, geeft de scan een indicatie van hoe de ondernemers de leefbaarheid van de binnenstad ervaren. Bij de interpretatie van de resultaten moet dit in overweging worden genomen. Nulmeting en vervolgstappen Deze scan betreft als het ware een ‘nulmeting’. Op basis van de uitkomsten van de scan kan de gemeente, in samenspraak met ondernemers een plan van aanpak opstellen, om de vitaliteit van de Hilversumse binnenstad te verbeteren. Na het toepassen van eventuele verbetermaatregelen, kan de scan nogmaals ingezet worden om te kijken of er een verbetering is opgetreden ten opzichte van de nulmeting. De resultaten zijn input voor de op te stellen centrumvisie.




1.2

Ontwikkelingen in binnenstad Hilversum Het centrum van Hilversum telt in 2012 circa 450 verkooppunten in de detailhandel met een totale omvang van ongeveer 89.800m² winkelvloeroppervlak (wvo). Een groot deel van de winkels is gevestigd in de Hilvertshof, die in 2013 zijn 40-jarig bestaan viert. In de binnenstad zijn 125 horecagelegenheden en 138 overige functies. De (winkel)vloeroppervlakte van de functies in de binnenstad (en daarmee niet alleen detailhandel) op basis van gegevens uit Locatus (2013) bedraagt in totaal 89.800 m2. Voor de winkels in het centrum van Hilversum geldt dat de leegstand in het centrum op basis van Locatus (2012) 10.173 m2 wvo bedraagt, verdeeld over 56 panden (niet alleen winkels). Voor horecagelegenheden is het aantal m2 echter onbekend en in dit getal niet opgenomen. Een analyse via diverse websites (oktober 2013), waaronder Funda en een aantal makelaars, geeft een totaal van 56 leegstaande winkelpanden, met een totaal oppervlak van 10.541 m2 wvo, 21 kantoorpanden met een oppervlak van 8.667 m2 bvo en 2 horecapanden met een oppervlak van 390 m2. Opvallend is dat 49 panden (van de in totaal 79 panden) al meer dan 6 maanden leegstaan.


In 2004 stonden er 57 winkels leeg met een totale omvang van 10.212 m2 wvo. Hoewel het aantal leegstaande winkelpanden in het centrum iets is afgenomen, is de leegstand in winkelvloeroppervlak op basis van huidige cijfers juist toegenomen. Daarnaast valt op dat het aantal winkels en het totaal winkelvloeroppervlak sinds 2004 duidelijk is afgenomen. Het slechte economische tij raakt ook de Hilversumse ondernemers. Faillissementen zoals van Block, maar ook het aflopen van huurovereenkomsten in de Gooische Brink en de Kerkstraat, doen de vrees voor toenemende leegstand stijgen. In de Gooische Brink speelt bijvoorbeeld het vertrek van Adidas, Dockers, Divino Vesti en Antonio Paola. In de Kerkstraat is de leegstand inmiddels duidelijk zichtbaar. Daarnaast staat buiten het centrum op de Gijsbrecht van Amstelstraat op dit moment bijna tweeduizend vierkante meter aan winkelruimte leeg. Volgens het ondernemersfonds beleven met name ondernemers in de modebranche hier zware tijden. (bron: dichtbij nieuw, 29 juli 2013). Omzet De Hilversumse detailhandel genereert een omzet van € 438 mln per jaar. Hiervan komt € 124 mln van buiten Hilversum. Dit duidt op een duidelijke centrumfunctie van de stad binnen de Gooi en Vechtstreek. Vanuit de hele regio Gooi en Vechtstreek komt 37% van de dagelijkse en 47% van de nietdagelijkse omzet terecht in kassa’s in Hilversum. Deze omzet komt vooral terecht in het centrum, maar ook op De Gijsbrecht en in winkelcentrum Kerkelanden.




Hilversummers doen veel aankopen via internet, circa driekwart van de Hilversummers koopt wel eens via internet. De sterke groei van internetbestedingen in de afgelopen jaren vormt een verklaring voor de afgenomen binding met het winkelaanbod in Hilversum en veel andere gemeenten. De binding in de dagelijkse sector ligt met 89% op het gemiddelde voor vergelijkbare gemeenten. De binding in de niet-dagelijkse sector ligt met 65% in Hilversum nog steeds substantieel hoger dan elders (60%).

De diversiteit in de Hilversumse binnenstad is groot: er zijn 147 verschillende sectoren gevestigd in de binnenstad van Hilversum (Locatus 2012)

Kwaliteit centrum De kwaliteit van het centrum van Hilversum als aankooplocatie kan worden vergeleken met die van vergelijkbare aankooplocaties (centrumlocaties) vanaf 40.000 m2. Dit heeft plaatsgevonden in het koopstromenonderzoek. Hieruit komt naar voren dat het centrum van Hilversum hoger dan gemiddeld scoort op parkeermogelijkheden en daghoreca, dat het centrum gemiddeld scoort op compleetheid en veiligheid en lager dan gemiddeld scoort op bereikbaarheid auto en OV.

Tabel: WinkelPassantentellingen Locatus 2008, 2010 en 2012

Bezoekersaantallen Uit de passantentellingen die Locatus elke 2 jaar in de binnenstad van Hilversum uitvoert, blijkt dat het aantal bezoekers toeneemt. Het winkelvloeroppervlak neemt iets af (1.200 m2).

oppervlakte aantal bezoekers bezoekers per 1000 m2 gemiddelde penetratie benchmark steden gemiddelde penetratiegraad benchmark steden aantal weekbezoekers bezoekers penetratie drukste punt

2008 91000 194.900 2.100 26% 109 25 6.100

2010 91.000 193.100 2.100 28% 104 24 5.600

2012 89.800 201.000 2.200 26% 115 23 5.600

Bron: Locatus

Bron: KSO 2011, centrum gemeente Hilversum.





1.3

Respons Aan 220 van de ondernemers uit de binnenstad van Hilversum is in juni 2013 een vragenlijst voorgelegd over de vitaliteit van de binnenstad. Dit zijn alle ondernemers waarvan een emailadres bekend was. Ruim een kwart van de benaderde ondernemers heeft meegedaan met het onderzoek (27%). Tabel 2.1

Populatie Respons

Repsons

abs %


Hilversum 220 59 26,8%




2

TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Voordat we de uitkomsten van de enquête toelichten wordt eerst ingegaan op de trends en ontwikkelingen in de binnenstad. Waar hebben de Nederlandse binnensteden mee te maken, wat zijn de problemen en de kansen, waar zijn de consumenten naar op zoek en hoe zijn de trends en ontwikkelingen te zien in Hilversum.

2.1

Wat is er aan de hand in binnensteden? Teruglopende bestedingen De vitaliteit van een binnenstad hangt sterk samen met het functioneren van de ondernemingen in de binnenstad. Veel ondernemers hebben te maken met teruglopende bestedingen. Dit heeft onder andere te maken met de bevolkingsontwikkeling. In veel gebieden in Nederland is sprake van een stagnerende of zelfs krimpende bevolking doordat de samenleving vergrijst en ontgroent (daling geboortecijfer). In 2020 zal ruim 40% van de bevolking ouder zijn dan 50 jaar. Deze groep vormt een belangrijk aandeel van het winkelend publiek. Ouderen besteden over het algemeen minder dan consumenten in de opbouwfase van hun leven aan kleding, woning & meubels, sport etc. Dit vermindert het draagvlak voor voorzieningen. Het effect van vergrijzing op detailhandel is het sterkste in gebieden die te maken krijgen met een krimpende bevolking. Vergrijzing raakt ook de winkeliers zelf, die steeds meer moeite hebben om hun winkel over te dragen of te verkopen. Dit geldt met name voor MKB-bedrijven.

Ook Hilversum (en het Gooi) krijgen onvermijdelijk te maken met deze ontwikkeling: de bevolking blijft in omvang min of meer gelijk en het aantal ouderen neemt sterk toe. Het is daarom slim om het bezoekende ouderen zo goed mogelijk naar de zin te maken met bijvoorbeeld een goede toegankelijkheid van de openbare ruimte en veilige en comfortabele parkeerplekken. Toename internetwinkelen Steeds meer consumenten doen aankopen via het internet. Het internetwinkelen heeft belangrijke en structurele gevolgen voor de omzet van fysieke winkels. In 2011 bedroeg de omzet vanuit online verkoop van producten en diensten maar liefst € 9 miljard (bron: Kvk 2012). Internet heeft de meeste impact op die branches waar het belang van internet in zowel de oriëntatiefase als de aankoopfase groot is, zoals vakanties en reizen (zie figuur 1.1). Bijna driekwart van de Hilversummers koopt wel eens via internet (Koopstromenonderzoek 2011). Figuur 1.1: belang van internet in de oriëntatie- en aankoopfase voor diverse branches (2011)

Bron: Trendbureau Overijssel, 2013





Leegstand Door uitbreidingen van het winkelaanbod aan onder andere de rand van de stad (perifere detailhandel) is het aanbod van m2 aan winkelvloeroppervlak de afgelopen jaren gestegen. Dit heeft geleidt tot een overschot aan m2 winkelvloeroppervlak. De verwachting is dat het overschot aan winkelmeters de komende jaren verder zal lopen. Redenen hiervoor zijn onder andere toenemende verkopen via internet, de vergrijzing en de teruglopende bestedingen van de consument als gevolg van het slechte economische tij. De Nederlandse leegstand bedroeg in 2012 circa 7% van de winkelvoorraad (panden) (NVM, 2013). Dat is het hoogste percentage van de afgelopen 15 jaar. Een deel van de leegstand is structureel. Eind 2012 stond 11,6% van de te huur of te koop staande winkels langer dan drie jaar in het aanbod (NVM, 2013). Daarbij zijn wel verschillen binnen Nederland. Zo ligt dit percentage binnen de Randstad op 7,7% en buiten de Randstad op 14,6%. In de middelgrote steden en regionale winkelcentra is de leegstand het hoogst, waarbij de provincies Limburg (20%) en Friesland (18%) in negatieve zin aan kop gaan. NVM 2013 geeft aan dat de structurele leegstand zich voor circa 90% bevindt op deze B- en Clocaties. Dit betreffen de aanloopstraten richting het kernwinkelgebied. Op deze locaties is de kans groot dat de leegstand een zelfversterkend effect heeft: een winkelstraat met lege gaten is niet aantrekkelijk. Op de A1locaties is de groei van de leegstand min of meer tot stilstand gekomen (KvK 2012/locaties 2012). De komende jaren zal het uit de markt halen van de minder rendabele winkelmeters in voornamelijk de aanloopstraten dan ook één van de opgaven zijn waar steden mee te maken krijgen. Gezien de


problematiek is het van belang om op zoek te gaan naar gezamenlijke oplossingen met alle betrokken partijen. Ook in Hilversum is de leegstand in de aanloopstraten aanzienlijk. Maar ook is er sprake van leegstand op de A-locatie. Het leegstandspercentage in Hilversumse binnenstad ligt op ruim 11% en ligt daarmee boven het Nederlandse gemiddelde. De leegstand in heel Hilversum is 7%. Schaalvergroting Een andere reden voor leegstand is dat de winkel/verkoopruimten niet goed aansluiten bij de huidige marktvraag naar grotere winkelruimtes. Door schaalvergroting en filialisering hebben winkels behoefte aan grotere winkelvloeroppervlaktes. Dit zorgt er voor dat het aantal winkels afneemt. (Historische) Panden met kleine vloeroppervlakten in de binnensteden komen hierdoor leeg te staan. In historische binnensteden zijn veel van deze panden monumenten en niet kunnen worden aangepast. De gevolgen van deze ontwikkelingen zijn nu op verschillende plekken in Nederland duidelijk zichtbaar. Ook in Hilversum is sprake van kleine winkelvloeroppervlaktes bij de panden in de binnenstad, waaronder bijvoorbeeld de Kerkstraat. De gemiddelde winkelvloeroppervlakte van de leegstaande panden in Hilversum is 163 m2 wvo. Het kleinste pand is 30m2, het grootste 700m2 wvo (bron: Funda 2013). Het is niet duidelijk of de leegstand in het centrum (alleen) te wijten is aan te kleine panden.

Error! Reference source not found., versie Error! Reference source not found. - 10 -



Consumenten zijn op zoek naar beleving De consument van tegenwoordig komt niet alleen naar de binnenstad om te winkelen, maar meer om een geweldige dag/middag te hebben. Beleving wordt steeds belangrijker. De consument wil worden verrast en zoekt een combinatie van beleving en vertier, informatie, activiteit et cetera, als het maar bijzonder is. Binnensteden zijn echter in de loop der jaren steeds meer op elkaar gaan lijken. Steden die een inspirerende omgeving weten te creëren kunnen de consument blijven trekken. Historische binnensteden scoren hoog op ‘beleving’ en zijn dus goed gepositioneerd om deze uitdaging aan te gaan. De REPROM (2012) spreekt in dat kader van een noodzakelijke transformatie van ‘places to buy’ naar ‘places to be’. In winkelgebieden moet sprake zijn van live beleving, van evenementen, van presentaties van ‘try en buy’ concepten, gratis WIFI, bijzonder (vriendelijk of aantrekkelijk) personeel etc. Binnensteden waar geen sprake is van onderscheidend vermogen en sprake is van weinig koopkrachtbinding krijgen het moeilijk. Een te grote ‘filialisering’ van binnenstedelijke winkelgebieden is een ontwikkeling die een bedreiging vormt voor de binnenstad. Uit gegevens van Locatus blijkt dat op A-locaties de filialiseringsgraad het hoogst is met gemiddeld 87 procent voor A1-locaties en 80 procent voor A2-locaties. Hierdoor verschraalt het aanbod op de A-locaties.. Variatie in winkelaanbod van belang: een combinatie van grote merken en ketens en plaats voor kleinere zelfstandigen zijn nodig om mensen naar de stad te trekken.


Kleine specialistische winkels zijn in opkomst. Deze ondernemers vestigen zich juist in de goedkopere en kleinere winkelpanden op B en C locaties. De aanloopstraten zijn voor dit type winkelier vaak aantrekkelijk. Een bekend voorbeeld hiervan is de Haarlemmerstraat in Amsterdam. In de Hilversumse binnenstad zit een menging van grote ketens en kleine zelfstandigen. De koopkrachtbinding is goed (89% voor de dagelijkse sector en 65% voor de niet-dagelijkse sector). De Hilversumse ondernemers en/of gemeente organiseren evenementen in de Hilversumse binnenstad. Hilversum organiseert in 2013 bijvoorbeeld drie extra koopzondagen in samenwerking met De Streekmarkt (www.destreekmarkt.nl). Ook worden er bijvoorbeeld een kunstmarkt, lampionnenoptocht, sponsorevenementen en de City Run georganiseerd. Aan enkele van de leegstaande panden wordt een alternatieve invulling gegeven, bijvoorbeeld met een tijdelijk gevestigd atelier. Levendige en veilige binnensteden Naast bovengenoemde bedreigingen voor de vitaliteit van de binnenstad, zijn er ook positieve ontwikkelingen gaande. Het gaat goed met musea en evenementen in de binnenstad en blijven centrumgebieden kansrijk als verblijfsgebied. Zij doen het qua verblijfskwaliteit beter dan wijkcentra en perifere centra. De binnenstad blijft een prominente positie innemen als het gaat om vrijetijdsbesteding zoals winkelen en uit eten gaan. Ook wordt er steeds meer gewoond in binnensteden, boven winkels of horeca. Door bewoning in de binnenstad blijft de stad ook na sluitingstijd van de winkels levendig en veilig. Ook Hilversum is bezig om op een aantal locaties het wonen boven winkels te stimuleren.

Error! Reference source not found. - 11 -



Opkomst ZZP-ers kans voor binnenstad Tot slot zijn ook ‘het nieuwe werken en de opkomst van ZZP-ers’ een kans voor de levendigheid van de binnenstad. Deze ontwikkelingen maken dat zogenaamde ‘third places’ in opkomst raken als werkplek, naast thuis en kantoor. Dit kan variëren van een koffiebar tot een concept als Seats to Meet. Veel mensen werken graag op een centraal gelegen plek in een bruisende omgeving, waar ontmoeting en inspiratie centraal staan. En dan is de binnenstad een voor de hand liggende werkplek. Hilversum biedt diverse mogelijkheden voor ZZP-ers om te werken. Er is een Seats-to-Meet (al is deze niet in de binnenstad gevestigd, maar op de Eemnesserweg). Er zijn flexwerkplekken in het voormalige GAK-gebouw op het stationsplein, maar ook horeca-gelegenheden als bijvoorbeeld Doppio Espresso bieden de mogelijkheid aan mensen om te werken of te vergaderen.

2.2

Wat is er nodig om binnensteden vitaal te houden? Niet ingrijpen in de huidige situatie is geen optie. Er bestaat een grote kans dat winkelstraten dan een gatenkaas worden met veel leegstand, lage huren en achterblijvende investeringen. De kwaliteit van de winkelstraat daalt en verloedering ligt dan op de loer. Een vicieuze cirkel. Deze situatie vraagt dus om ingrijpen. Wat is er nodig om de binnensteden vitaal te houden? Zorg voor een compact winkelgebied met minder winkelmeters Het opschalen, saneren en concentreren van winkels, met tevens ruimte voor kleine en bijzondere winkels is noodzakelijk om te voorkomen dat de leegstand voor grote gaten zorgt in de belangrijkste winkelstraten. Zwakke winkelstraten op B2 of C1 locaties die weinig toekomstkansen hebben


zullen op termijn moeten verkleuren. Op deze locaties is bijvoorbeeld transformatie naar andere functies zoals woningen of lichte vormen van werken (kleinschalige kantoorruimtes) wenselijk. Ook kan gedacht worden aan voorzieningen gericht op persoonlijke dienstverlening, gezondheidszorg of welzijn. Zo wordt voorkomen dat deze winkelstraten steeds verder wegzakken en verloederen. De gemeente kan hierin sturen en faciliteren, maar de eigenaren spelen hierin een hele belangrijke rol. Hilversum is actief bezig met de aanpak van de leegstand . De gemeente houdt inzicht in de ontwikkeling van de leegstand via een leegstandsmonitor. Er is een programmamanager leegstand aangesteld, er zijn mogelijkheden voor tijdelijk gebruik van leegstaande panden, initiatiefnemers voor herontwikkeling worden ondersteunt door een Team Ruimtelijke Intake. Ook brengt de gemeente via een breed netwerk van eigenaren, beheerders en makelaars vraag en aanbod bij elkaar (bron KvK, 2012). Functiemenging Ook in een breder verband is een goede mix van verblijfsfuncties van groot belang om bezoekers naar de binnenstad te blijven trekken. Denk aan: nieuwe vormen van horeca, cultuur zoals musea en kunstpodia, en vermaak zoals evenementen of markten, die bijdragen aan een optimale beleving in de binnenstad. Daarnaast levert het ruimte bieden voor tijdelijke functies in leegstaande panden een bijdrage aan de aantrekkelijkheid van de binnenstad. Te denken valt aan zogenaamde ‘pop-up stores’ of andere creatieve invullingen zoals ateliers, gamezones, showrooms, internetwinkels met showroom, kringloopwinkels, tijdelijke horeca, flexplekken, uitprobeer plekken voor nieuwe concepten etc. Concepten die




goed lopen kunnen daarna een permanente locatie in het centrum krijgen. Wanneer een binnenstad veel te bieden heeft, dan ligt er een mooie toekomst in het verschiet. Hilversum biedt de mogelijkheid om panden tijdelijk in te zetten als podium voor (creatief) ondernemerschap binnen het concept ‘Tussentijds’. Vanuit dit concept wordt bewust gezocht naar activiteiten en ondernemers die in potentie ook op langere termijn een bijdrage kunnen leveren aan het economisch functioneren van de binnenstad. In het centrum zijn enkele voorbeelden te zien: in een pand aan de Kerkstraat zit een tijdelijk atelier gevestigd. (Nieuwe) samenwerkingsconstructries De vraag blijft natuurlijk hoe tot minder winkels te komen. Dit is een complex vraagstuk en vraagt om nieuwe vormen van samenwerking tussen verschillende betrokken partijen zoals overheid, ontwikkelaars, vastgoedeigenaren en retailers. Deze partijen moeten met elkaar samen werken aan opschalen, saneren en concentreren van de winkelfunctie. Gezamenlijk moeten zij keuzes maken in het te saneren, het te revitaliseren of te transformeren gedeelte. Verevening, fondsvorming en gedifferentieerd huurprijsbeleid (bijvoorbeeld ingroeihuren, of lagere huren voor speciale broedplaatsen) kan ook helpen (Reprom, 2012). Steeds vaker komt een vorm van ruilverkaveling naar voren als mogelijk model om de problemen in winkelland aan te kunnen pakken: de juiste functie en winkel op de juiste plek. Verschillende partijen zoals gemeenten, vastgoedeigenaren en huurders en brancheorganisaties moeten hiertoe samenwerken; vanwege de verschillende belangen zal dit een complex en ingewikkeld spel zijn. Vanuit de Ministerie van Infrastructuur en Milieu en


Binnenlandse Zaken en Koninkrijk relaties is in 2012, in samenwerking met de TU Delft en de Radboud Universiteit, een landelijk proefprogramma stedelijke herverkaveling gestart om de mogelijkheden en toepasbaarheid van het instrument te onderzoeken. Ondernemers kunnen ook met elkaar aan de slag gaan om de binnenstad te versterken, bijvoorbeeld door te investeren in een ondernemersfonds. Hiermee kunnen zij gezamenlijk investeren in het gebied, op basis van een verplichte bijdrage van alle ondernemers bijvoorbeeld in gebiedspromoties of activiteiten of de kwaliteit van de openbare ruimte. Daarnaast wordt centrummanagement steeds belangrijker en kan het meer als een beheerorganisatie gaan functioneren voor de binnenstad. Het kan een rol krijgen bij het tegengaan van leegstand, het aantrekken van nieuwe (specifieke) winkels, begeleiden van startende ondernemers en evenementen en de organisatie van activiteiten. Steeds vaker wordt centrummanagement gefinancierd met een ondernemersfonds. In de binnenstad van Hilversum is een BIZ ‘Hilversum-City‘ actief die acht winkelstraten in het centrum van Hilversum vertegenwoordigt. Doel van de BIZ is het bevorderen van de aantrekkelijkheid van het centrum en daarmee het behouden en waar mogelijk verbeteren van het economisch functioneren van het centrum. Ondernemers dragen financieel aan de BIZ bij om investeringen en activiteiten in het centrum te ondersteunen. Flexibele bestemmingsplannen en adaptief vermogen ondernemers De toenemende leegstand dwingt tot het ontwikkelen van een duidelijke visie en een flexibel bestemmingsplan. Detailhandel zal niet overal meer vanzelfsprekend zijn. Het mogelijk maken van transformatie van




verouderde panden en creatieve ondernemers de ruimte bieden wordt van belang. In aanloopstraten waar nu al sprake is van leegstand, zien we in toenemende mate al dienstverlening of zorgfuncties verschijnen in panden die oorspronkelijk door de detailhandel in gebruik waren. Dit zal verder toenemen. Daarnaast kan het mogelijk maken van wonen boven winkels de levendigheid van de binnenstad vergroten. Dit vergt goede samenwerking tussen gemeente, woningcorporaties en particuliere partijen zoals pandeigenaren, winkeliers of een projectontwikkelaar en een flexibel bestemmingsplan. Ook het adaptief vermogen van winkeliers wordt op de proef gesteld. Ook zij zullen zich moeten aanpassen aan de nieuwe ontwikkelingen en de wensen van de consument. Er zijn al steeds meer goede voorbeelden te vinden van winkels die inspelen op de nieuwe ‘honger’ naar beleving, bijvoorbeeld de nieuwe winkel van Abercrombie en Fitch in Amsterdam. Deze winkel heeft onder ander geblindeerde ramen, geparfumeerde lucht, portiers met een sixpack aan de deur en alleen maar mooi personeel. Hiermee creëert de winkel een sfeer van exclusiviteit die je een keer gezien moet hebben. Te verwachten valt dat winkelformules door de verdere toename van het online winkelen hun fysieke winkel richting de toekomst meer of uitsluitend zullen gaan gebruiken als ‘experience store’, waar klanten het merk kunnen proeven en ruiken. Klanten kunnen dan vervolgens het product kopen in de webwinkel. Dit wordt cross channel retail genoemd, een combinatie tussen online en fysiek winkelen. Adaptief en onderscheidend vermogen van de winkeliers is van essentieel belang om consumenten te blijven trekken en binden.


Aantrekkelijke openbare ruimte De openbare ruimte is niet alleen het visitekaartje van de stad, maar ook een ontmoetingsplek voor verschillende functies. Aantrekkelijke, veilige straten en pleinen dragen hier aan bij en zorgen voor een goede sfeer. Comfort is voor de consument van belang: goede online service van het winkelgebied, goede bereikbaarheid en parkeermogelijkheden, bewegwijzering en service. Naast de kwaliteit van de winkels en de variatie in het winkelaanbod is dit een bepalende factor voor een vitale binnenstad waar bezoekers graag komen.

2.3

Trends en de Hilversumse binnenstad De gemeente Hilversum en de ondernemers van de binnenstad zijn zich bewust van de trends en ontwikkelingen die plaatsvinden in winkelland. Ze spelen hier actief op in. Er is een BIZ opgericht die actief bijdraagt aan een aantrekkelijk centrum. Er worden diverse activiteiten georganiseerd om de binnenstad aantrekkelijk te houden. De huidige leegstand van winkelpanden in de binnenstad is echter een grote zorg. Actie wordt ondernomen om een (al dan niet) tijdelijke bestemming te vinden voor de leegstaande panden. De leegstand wordt actief gemonitord en er is een programmamanager leegstand aangesteld. Er vindt regelmatig afstemming plaats tussen ondernemers en gemeente.




3

RESULTATEN ENQUETE HILVERSUM

3.1

Algemene kenmerken bedrijven

Sector • Van de ondervraagde ondernemers komt 66% uit de detailhandel, 14% uit de dienstverlening en 13% uit de horeca. De 4 ondernemers die overig hebben geantwoord zijn of eigenaar van een pand, of hebben een combinatie van sectoren.

Keten • Bijna 60% van de ondernemers is zelfstandig ondernemer. Van de deelnemende detailhandelsondernemers is 55% zelfstandig ondernemer, van de andere sectoren 67%.

Figuur 3.2 Onderdeel keten (N=59) Figuur 3.1 Sector (N=59)

7% 14%

41% detailhandel horeca

Ja 59%

Nee

dienstverlening

13%

overig 66%

Bron: Vitaliteitsmonitor Binnenstad 2013





3.2

Mediastad Het grootste deel van de ondernemers (75%, N=44) zegt niet het gevoel te hebben in de Mediastad te ondernemen. Aan deze ondernemers is gevraagd wat er moet gebeuren om dat gevoel wel te krijgen: • 36% (N=16) geeft aan dat het centrum en media meer bij elkaar betrokken en/of verbonden moeten worden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door aanbiedingen binnenstad bij Beeld&Geluid en omgekeerd, programma's vanuit binnenstad uitzenden, in leegstaande panden media-exposities te organiseren, etc • 25% (N=11) vindt dat er meer media activiteiten/beleving georganiseerd moet worden. • Andere antwoorden die gegeven zijn, zijn meer samenwerken (N=4), uitingen in binnenstad over media (decoren, oude camera's, walk of fame) (N=4), treintje/pendelbus van Mediapark naar Centrum en vice versa (N=3), promotie van de stad als winkelgebied (N=3).

Aan de ondernemers in de binnenstad van Hilversum is gevraagd of zij het gevoel hebben te ondernemen in de ‘Mediastad’. • Een kwart van de ondernemers (N=15) zegt het gevoel te hebben in de Mediastad te ondernemen. Van de ondernemers in de detailhandel (N=39) heeft 13% het gevoel in de Mediastad te ondernemen. • Ondernemers geven aan dit gevoel te hebben door: mensen die werken of op bezoek zijn op mediapark komen als klant (N=5) klanten op mediapark (N= 3) communicatie door gemeente Hilversum (N=1) berichtgeving in locale kranten (N=1) overig (N=2) Figuur 3.3 Aantal ondernemers met al dan niet gevoel te ondernemen in Mediastad (N=59)

Tabel 3.1

25%

Wat moet er gebeuren om het gevoel te krijgen in de Mediastad te ondernemen (N=44) centrum en media meer bij elkaar betrekken/verbinden

16

meer media activiteiten/beleving organiseren

11

ja

meer samenwerken

4

nee

uitingen in binnenstad over media (decoren, oude camera's, walk of fame)

4

treintje/pendelbus van Mediapark naar Centrum en vice versa

3

promotie van de stad als winkelgebied

75% Bron: Vitaliteitsmonitor Binnenstad 2013


2

overig

11

Geen antwoord Bron: Vitaliteitsmonitor Binnenstad 2013

5




3.3

Ontwikkeling omzet Ontwikkeling in afgelopen 2 jaar • Bij ruim de helft van de ondernemers is zowel het aantal klanten als de omzet in de afgelopen 2 jaar afgenomen. Twintig procent van de ondernemers geeft groei aan. Vijf bedrijven bestaan korter dan 2 jaar en hebben deze vraag niet beantwoord. Figuur 3.5 Ontwikkelingen aantal klanten en omzet in afgelopen 2 jaar (N=54)

Klanten

Factoren van invloed op ontwikkeling omzet – detailhandel • Aan de winkeliers is gevraagd welke factoren het meest van invloed waren op de ontwikkeling van de omzet in de afgelopen 2 jaar. Het meest van invloed was de ontwikkeling van de bereikbaarheid (49%), Maar ook de ontwikkeling van de leegstand in de omgeving van de winkel (44%), sterke concurrentie van internetwinkels (38%) en de ontwikkeling van de parkeersituatie scoren hoog (38%).

Omzet

20%

22%

Figuur 3.6 ontwikkelingen aantal klanten en omzet (N=39)

59%

19%

58% 22%

Ontwikkeling bereikbaarheid (bijv. wegwerkzaamheden) Ontwikkeling van de leegstand in de omgeving van uw winkel Sterkere concurrentie van internetwinkels Ontwikkeling parkeersituatie (bijv. veranderingen in… Verandering van het aanbod/assortiment (bijv. type,…

Groei

Stabiel

Afname

Beter ingespeeld op nieuwe verkoop- en marketingkanalen… Ontwikkeling kwaliteit omgeving (schoon, heel en veilig) Ontwikkeling kwaliteit eigen pand (bijv. nieuwe inrichting,…

Bron: Vitaliteitsmonitor Binnenstad 2013

Verandering van het prijsbeleid Economische omstandigheden/vertrouwen in economie Uitbreiding van het aantal winkels/horeca elders in de regio Uitbreiding van het aantal winkels/horeca in binnenstad


Anders

Error! Reference source not found.

0% Klant vertrouwelijkKlant vertrouwelijk

- 17 -45% 50% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%


3.4

Verwachtingen toekomst Bedrijfstoekomst • Aan de zelfstandig ondernemers (N=35) is gevraagd wat hun verwachtingen zijn ten aanzien van de bedrijfsvoering in de komende 3 jaar. Drie ondernemers geven aan het bedrijf te beëindigen en vier ondernemers gaan het bedrijf overdragen. Drie van de zeven ondernemers geven aan dat dit is vanwege te weinig rendement. De anderen gaan met pensioen.

Figuur 3.4 Toekomst bedrijf (N=35)

9% 11%

beeindiging overdracht geen van beide

80% Bron: Vitaliteitsmonitor Binnenstad 2013





3.3

Trends en functioneren onderneming Consumententrends •

Aan de ondernemers is gevraagd welke consumententrends het meest van invloed zijn geweest op het functioneren van hun onderneming.

Figuur 3.7

•

Driekwart van de ondernemers geeft aan dat persoonlijke aandacht voor de consument steeds belangrijker wordt. Ook gaat de consument steeds bewuster om met geld: ze zijn aan het ‘consuminderen’ (47%) en ze worden prijsbewuster (42%).

Consumententrends van invloed op functioneren van de onderneming (N=59) Persoonlijke aandacht voor de consument wordt steeds belangrijker Consuminderen: de consument gaat bewuster om met geld De consument wordt prijsbewuster Consumenten orienteren zich via websites en social media op producten,… De consument wil altijd en overal kunnen kopen (via internet, smartphone) De consument heeft weinig tijd en vraagt om gemak en efficientie De consument wil afwisseling in aanbod van producten (bijv. menu en… De consument vraagt om maatwerk Meer vraag naar duurzame producten De consument vereist meer transparantie (Waar komt het product… Anders 0%


10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%




3.4

Trends en vitaliteit binnenstad •

•

Volgens de ondernemers is vooral de ontwikkeling van de leegstand in de omgeving van de eigen onderneming bepalend voor de vitaliteit van de Hilversumse binnenstad: 83% van de ondervraagde ondernemers geeft aan dat dit een bepalende factor is. Daarnaast zijn de parkeersituatie (69%), de bereikbaarheid (59%) en de kwaliteit van de omgeving (47%) van invloed op de toekomstige vitaliteit. Het inspelen van ondernemers op de consumententrends wordt door 47% als bepalend gezien.

Figuur 3.8

•

Uitbreiding van het aantal winkels of horeca wordt door geen van de ondernemers als bepalende factor gezien.

Ontwikkelingen die bepalend zijn voor de toekomstige vitaliteit van de Hilversumse binnenstad (N=58)

Ontwikkeling van de leegstand in de omgeving van uw onderneming Ontwikkeling parkeersituatie (bijv. veranderingen in capaciteit en/of tarief) Ontwikkeling bereikbaarheid (bijv. aanleg nieuwe toegangswegen, instellen… Ontwikkeling kwaliteit omgeving (schoon, heel en veilig) Inspelen van ondernemers op bovengenoemde consumententrends Uitbreiding van het aantal winkels/horeca in de binnenstad Ontwikkeling kwaliteit van uw bedrijfspand (bijv. nieuwe inrichting, aanbieden wifi) Ontwikkeling van internetwinkelen Meer activiteiten organiseren Uitbreiding van het aantal winkels/horeca elders in de stad of regio anders 0% Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%




3.5

Inspelen op trends Inspelen op trends De ondernemers hebben in voorgaande vraag aangegeven welke trends invloed hebben op de vitaliteit van de binnenstad. Vervolgens is hen gevraagd aan te geven wat ze daar zelf aan kunnen doen en wat anderen daar aan kunnen doen. Voor de vijf belangrijkste trends geven we hieronder de meest genoemde oplossingen weer. De overige oplossingen worden in de bijlage vermeld. Figuur 3.9

Inspelen op trends

Ontwikkeling van de leegstand in de omgeving van uw onderneming (N=48) Ontwikkeling parkeersituatie (bijv. veranderingen in capaciteit en/of tarief) (N=40) Ontwikkeling bereikbaarheid (bijv. aanleg nieuwe toegangswegen, instellen eenrichtingsverkeer) (N=34) Ontwikkeling kwaliteit omgeving (schoon, heel en veilig) N=27) zelf wel actie Inspelen van ondernemers op bovengenoemde consumententrends (N=26) zelf geen actie actie door anderen

Uitbreiding van het aantal winkels/horeca in de binnenstad (N=8) Ontwikkeling kwaliteit van uw bedrijfspand (bijv. nieuwe inrichting, aanbieden wifi) (N=5) Ontwikkeling van internetwinkelen (n=4) Anders (N=7)

0% Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%




Ontwikkeling leegstand (N=48) Aan de ontwikkeling van de leegstand zegt 36% van de ondernemers zelf wat te kunnen doen, terwijl 23% denkt van niet. Ideeën die worden aangedragen zijn bijvoorbeeld: • Veel adverteren en brochures verspreiden om de consument toch naar onderneming toe te proberen te lokken. • Bedenken/benaderen nieuwe mogelijkheden/ondernemers in lege panden. • Winkels beplakken met mooi fotowerk zodat het er minder leeg uit ziet. • Door met de winkeliersvereniging een plan te maken en dat actief proberen uit te voeren. Kortom partijen benaderen en eventueel een korte invulling realiseren bv met kunst • Proberen eigenaren over te halen om met een aantal ondernemers in dezelfde straat een mooie etalage in het pand tot stand te brengen. Tweederde van de ondernemers (67%) geeft aan dat anderen de leegstand kunnen oplossen. Dit kan bijvoorbeeld door: • oplossing zoeken met eigenaren, bijvoorbeeld verlagen huur (meerdere malen genoemd). • Vergoeding leegstandswet opheffen. Verhuurders zullen dan sneller een akkoord aangaan met potentiële huurkandidaten. • Actief promoten Hilversum bij potentiële ondernemers/ketens. • Tijdelijke huurcontracten, exposities in lege panden om een gezelliger beeld te creëren, verzorgde etalages.


Ontwikkeling parkeersituatie (N=40) Aan de ontwikkeling van de parkeersituatie zegt 20% van de ondernemers zelf niks te kunnen doen. 40% geeft aan dat zij zelf wel iets kunnen doen aan de ontwikkeling van de parkeersituatie. Ideeën die worden aangedragen zijn bijvoorbeeld: • parkeerkosten van de klant vergoeden / parkeerkaarten of uitrijkaarten uitdelen aan (goede) klanten. • meer verkopen via internet/digitaal. • aan klanten vertellen over parkeermogelijkheden, zodat klanten niet hoeven te zoeken (meerdere malen genoemd). 65% van de ondernemers geeft aan dat anderen iets zouden kunnen doen: • Betaalbare parkeertarieven (meerdere malen genoemd). • Parkeergarages beter bereikbaar en beter promoten. • parkeergarage promoten. • parkeerterreinen buiten het centrum met voordelig tarief en pendelbusjes naar het centrum. • Duidelijker aangeven welke parkeermogelijkheden er zijn.




Ontwikkeling bereikbaarheid (N=34) Aan de ontwikkeling van de bereikbaarheid zegt 30% van de ondernemers zelf niks te kunnen doen. 47% geeft aan dat zij wel iets kunnen doen, bijvoorbeeld door: • Informatieverstrekking over bereikbaarheid en parkeergelegenheid en locatie winkel. Adverteren en klanten informeren. • Het duidelijk maken hoe de bereikbaarheid is via sociale media en website, routeplanner (meerdere malen genoemd). 71% geeft aan dat anderen iets zouden kunnen doen: • Geen wegen afsluiten, doorstroming verbeteren en route logischer. • Duidelijke wegwijzing. • Betere toegankelijkheid centrum. • Parkeerterreinen buiten het centrum met voordelig tarief en pendelbusjes naar het centrum. Ontwikkeling kwaliteit omgeving (schoon, heel en veilig) (N=27) Tweederde van de ondernemers geeft aan zelf te kunnen bijdragen aan de kwaliteit van de omgeving. Slechts 4% zegt hieraan niets zelf te kunnen doen. Voorbeelden van eigen acties zijn: • zelf winkel en omgeving schoonhouden (meerdere malen genoemd) • met respect omgaan met eigen pand en de omgeving van mijn pand. • positieve beeldvorming creëren. • intensief contact met collega-ondernemers, gebreken melden. • proberen mensen aan te spreken op hun gedrag. Tweederde van de ondernemers geeft ook aan dat anderen ook kunnen bijdragen aan de kwaliteit van de omgeving. Bijvoorbeeld door:


• • • • •

Meer onderhoud en handhaving. Leegstaand aanpakken d.m.v. opvulling met bijv. jonge ondernemers/kunstenaars/artiesten. Betere media aandacht. Controle op openbare ruimtes. Schoonhouden straat, goede verlichting, controle fietsparkeren.

Inspelen van ondernemers op consumententrends (N=26) Ruim 73% van de ondernemers geeft aan zelf te kunnen inspelen op consumententrends door: • Marketingactiviteiten • Sfeer scheppen, geen 9 tot 5 mentaliteit, creatief zijn en leuke dingen organiseren, social media, website..etc. • Klant optimaal voorzien van service en informatie. • Breder assortiment, klantgericht werken. • webshop beginnen, internetzuil in de winkel. Ruim 65% van de ondernemers geeft aan dat ook anderen kunnen inspelen op de consumententrends. Dit kan bijvoorbeeld door: • Het creëren van een aantrekkelijk winkelgebied voor de consument • Tegengaan leegstand. • Sfeer scheppen in de binnenstad, parkeerkosten drastisch omlaag, niet te gul zijn met alle vormen van vergunningen voor de binnenstad, veel selectiever hiermee omgaan. Centrummanager in het leven roepen, gekoppeld aan een ondernemerscollectief! • Aantrekkelijk en gevarieerd aanbod van winkels/cultuur/horeca in centrum.








4

CONCLUSIES

•

In dit hoofdstuk worden kort de conclusies weergegeven van de Vitaliteits Monitor Binnenstad in Hilversum

•

Huidig aanbod Hilversum • In de binnenstad van Hilversum zitten 450 verkooppunten (89.800 m2 wvo), 125 horecagelegenheden en 138 andere panden. Er zijn 147 verschillende sectoren die in deze panden zitten. • Hilversum heeft een duidelijke centrumfunctie binnen de Gooi en Vechtstreek: 37% van de dagelijkse en 47% van de niet-dagelijkse omzet uit de regio komt terecht in kassa’s in Hilversum • De koopkrachtbinding in Hilversum is goed: 89% in de dagelijkse sector (gelijk aan gemiddeld). De binding in de niet-dagelijkse sector ligt in Hilversum substantieel hoger dan elders (65% versus 60%). • Hilversummers doen veel aankopen via internet, circa driekwart van de Hilversummers koopt wel eens via internet. • Het aantal bezoekers van de binnenstad is in de afgelopen jaren gestegen tot 201.000 per jaar (2012) • De huidige leegstand is ongeveer 10.000m2 verdeeld over 56 panden.

Trends en ontwikkelingen • De gemeente Hilversum en de ondernemers van de binnenstad zijn zich bewust van de trends en ontwikkelingen die plaatsvinden in winkelland. Ze spelen hier actief op in.


Er worden diverse activiteiten georganiseerd om de binnenstad aantrekkelijk te houden. Er is een BIZ opgericht die actief bijdraagt aan een aantrekkelijk centrum. De huidige leegstand van winkelpanden in de binnenstad is echter een grote zorg. Actie wordt ondernomen om een (al dan niet) tijdelijke bestemming te vinden voor de leegstaande panden. De leegstand wordt actief gemonitord en er is een programmamanager leegstand aangesteld. Er vindt regelmatig afstemming plaats tussen ondernemers en gemeente.

Resultaten enquête • Aan 220 van de ondernemers uit de binnenstad van Hilversum is in juni 2013 een vragenlijst voorgelegd over de vitaliteit van de binnenstad. Dit zijn alle ondernemers waarvan een emailadres bekend was. Ruim een kwart van de benaderde ondernemers heeft meegedaan met het onderzoek (27%). • Een kwart van de ondernemers (N=15) zegt het gevoel te hebben in de Mediastad te ondernemen. Het grootste deel van de ondernemers (75%, N=44) zegt niet het gevoel te hebben in de Mediastad te ondernemen. Het centrum en media zouden meer bij elkaar betrokken en/of verbonden moeten worden. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door aanbiedingen binnenstad bij Beeld&Geluid en omgekeerd, programma's vanuit binnenstad uitzenden, in leegstaande panden media-exposities te organiseren, er meer media activiteiten/beleving georganiseerd moet worden.




•

•

• •

Bijna 60% van de ondervraagde Hilversumse ondernemers heeft in de afgelopen 2 jaar klanten en omzet verloren. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, zeker gezien de huidige economische situatie. Ondernemers geven aan dat naast de bereikbaarheid en parkeersituatie ook leegstand en toename van internetwinkelen hiervoor bepalende factoren zijn. Ondernemers geven aan dat zowel zij zelf als anderen kunnen bijdragen om de leegstand te beperken. Voorbeelden die worden genoemd zijn alternatieve (tijdelijke) invullingen van leegstaande panden, maar ook het verlagen van huren. Om klanten te behouden en nieuwe klanten aan te trekken wordt persoonlijke aandacht voor de consument steeds belangrijker. Ondernemers hebben diverse ideeën en suggesties aangedragen om de vitaliteit te verbeteren zowel door hun zelf als door anderen (zie bijlage).

Overig • Het vergt creativiteit en innovativiteit van gemeente, vastgoedeigenaren, ondernemers en andere private partijen samen om de vitaliteit van de binnenstad duurzaam te versterken. Hilversum zou zich van andere binnensteden kunnen onderscheiden door sterker aan te haken bij de profilering van Hilversum mediastad.





5

COLOFON

Gemeente Hilversum/Binnenstad Monitor Hilversum Opdrachtgever Project Dossier Omvang rapport Auteur Bijdrage Interne controle Projectleider Projectmanager Datum Naam/Paraaf

: : : : : : : : : : :

Gemeente Hilversum Binnenstad Monitor Hilversum BC1967 27 pagina's Herma Harmelink Arjan Bakkeren, Marcel Embregts Bart Muskens Herma Harmelink Johan Moolenaar 24 januari 2014








HaskoningDHV Nederland B.V. Planning & Strategy Laan 1914 nr. 35 3818 EX Amersfoort Postbus 1132 3800 BC Amersfoort T (088) 348 20 00 F (088) 348 28 01 W www.royalhaskoningdhv.com


BIJLAGE 1

Inspelen op trends

Ontwikkeling leegstand (N=48) Eigen acties: • Veel adverteren en brochures verspreiden om de consument toch naar onderneming toe te proberen te lokken. • Bedenken/benaderen nieuwe mogelijkheden/ondernemers in lege panden • Probeer er met mensen om te lachen zodat ze het als positief ervaren • Winkels beplakken met mooi fotowerk zodat het er minder leeg uit ziet • Uitbreiden • Door met de winkeliersvereniging een plan te maken en dat actief proberen uit te voeren. Kortom partijen benaderen en eventueel een korte invulling realiseren bv met kunst • Proberen eigenaren over te halen dat met een aantal ondernemers in dezelfde straat een mooie etalage in het pand tot stand te brengen. • Probeer er een tijdelijke galerie in te huisvesten. • Door eigen winkel van buiten af aantrekkelijk te maken trekken wij hoop ik andere ondernemers aan om een zaak te openen. • Zoveel mogelijk potentiele ondernemers wijzen op beschikbare panden • Bij nieuwe opvulling van lege pandjes bieden wij altijd onze hulp en ervaring aan. • Kijken naar mogelijkheden pop up stores, gebied duidelijk definiëren en dan doelgericht mogelijk geïnteresseerden benaderen • Activiteiten in en rond leegstaand pand organiseren • Aansluiting zoeken bij winkeliersvereniging. Samenwerking zoeken en actief initiatieven nemen om als straat zichtbaarder te worden.


Acties door anderen: • oplossing zoeken met huurders, bijvoorbeeld verlagen huur (meerdere malen genoemd) • Vergoeding leegstandswet opheffen. Verhuurders zullen dan sneller een akkoord aangaan met potentiele huurkandidaten. • Actief promoten Hilversum bij potentiële ondernemers/ketens. • Tijdelijke huurcontracten, exposities in lege panden om een gezelliger beeld te creëren, verzorgde etalages. • Verbetering van aangezicht centrum, schoon, veilig en toegankelijkheid • Actieve houding pandeigenaren: opzoek gaan naar ondernemers • Mogelijkheid bieden om invulling te geven aan lege panden, in ieder geval zorgen dat ze er netjes en verzorgd uitzien • leegstand op de agenda te zetten en met vastgoedeigenaren om de tafel gaan zitten • Een gezellig aandoende straat zal waarschijnlijk meer ondernemers 'lokken'. Misschien moet er ook meer gekeken worden naar de variatie in het aanbod van winkels. • Lokale overheid moet openstaan voor ideeen en samenwerken om positieve initiatieven te ondersteunen. • Verbeteren bereikbaarheid

bijlage 1 -1-



Ontwikkeling parkeersituatie (N=40) Eigen acties: • vergoeding parkeerkosten aan de klant geven/ parkeerkaarten of uitrijkaarten uitdelen aan (goede) klanten; • meer verkopen via internet/digitaal • aan klanten vertellen over parkeermogelijkheden, zodat klanten niet hoeven te zoeken (meerdere malen genoemd) • zelf bezorgen • zelf op de fiets komen • actief wijzen op mobiel parkeren • klanten wijzen op parkeermogelijkheden

Acties door anderen: • Betaalbare tarieven (meerdere malen genoemd) • Parkeergarages beter bereikbaar en beter promoten • parkeergarage promoten • wifi in de straat • parkeerterreinen buiten het centrum met voordelig tarief en pendelbusjes naar het centrum • Duidelijker aangeven welke parkeermogelijkheden er zijn. • Een paar parkeerplaatsen direct voor mijn winkel: heel klantvriendelijk in deze tijd waarin iedereen online koopt • Verbetering van toegangswegen naar centrum Hilversum • Meer plaats voor kort parkeerders voor de winkels 1e uur gratis bijvoorbeeld

Ontwikkeling bereikbaarheid (N=34) Eigen acties: • Informatieverstrekking over bereikbaarheid en parkeergelegenheid en locatie winkel. Adverteren en klanten informeren • Het duidelijk maken hoe de bereikbaarheid is via sociale media en website, routeplanner (meerdere malen genoemd) • klanten aanraden om met de trein te komen • Uitbreiding service, gratis service aanbieden • Stimuleren fietsen • Beschikbaar stellen van uitrijkaarten parkeergarage • onze klanten duidelijk te maken, waar ze het beste kunnen parkeren. • Openen webshop, thuisbezorgen is gratis

bijlage 1

Acties door anderen: • Geen wegen afsluiten, doorstroming verbeteren en route logischer. • duidelijke wegwijzing • Betere toegankelijkheid centrum • parkeerterreinen buiten het centrum met voordelig tarief en pendelbusjes naar het centrum • Zorgen dat het centrum goed bereikbaar is • Schone binnenstad, voldoende fietsplekken, • Goede doorstroming verkeer regelen (meerdere malen genoemd) • betere parkeermogelijkheden fiets en auto • wegwerkzaamheden op elkaar afstemmen • Gratis wifi in de straat


-2Klant vertrouwelijkKlant vertrouwelijk


Ontwikkeling kwaliteit omgeving (schoon, heel en veilig) (N=27) Eigen acties: • zelf winkel en omgeving schoonhouden (meerdere malen genoemd) • met respect omgaan met eigen pand en de omgeving van mijn pand • zelf zoveel mogelijk de rotzooi opruimen die zij ‘s morgens tegenkomen of gooien het op een hoop voor de veegwagen • positieve beeldvorming creëren • intensief contact met collega-ondernemers, gebreken melden • proberen mensen aan te spreken op hun gedrag • afval netjes opruimen • verzorgde etalages • lampen maken indien defect ivm gevoel van veiligheid • Wij proberen de eigenaar van onze winkel zover te krijgen dat hij het pand verft en de grafitiy verwijderd! Dat lukt tot nog toe niet. • actief in overleg met ondernemers en gemeente • zelf veel onderhoud plegen


Acties door anderen: • Meer onderhoud en handhaving • geen hang jeugd in de gebieden tolereren • leegstaand aanpakken d.m.v. opvulling met bijv. jonge ondernemers/kunstenaars/artiesten • betere media aandacht • Controle op openbare ruimtes • meer controle door stadswachten en duidelijkheid over fietsparkeren • Camera's in de straat • schoonhouden straat, goede verlichting, controle fietsparkeren • beter en continue onderhouden van de straten, pleinen. Mooie aankleding met bloemen/planten. Ook hier moeten mensen continue verrast worden. • Genoeg lantaarnpalen aanbrengen, meer controle van politie in gebieden waar meer leegstand plaats vindt • Groen aanbrengen • leegstand helpen wegwerken • rol stadswachten, goede communicatie tussen ondernemers en gemeentebekeuren bij vervuiling

bijlage 1 -3-



Inspelen van ondernemers op consumententrends (N=26) Eigen acties: • marketingactiviteiten CRM • Wij proberen onze eigen gevel netjes en aantrekkelijk te houden • Sfeer scheppen, geen 9 tot 5 mentaliteit, creatief zijn en leuke dingen organiseren, social media, website..etc. • specialiseren • Klant optimaal voorzien van service en informatie • Breder assortiment, klantgericht werken • Winkel formule aanpassn • actief meedenken en meewerken met de winkeliersvereniging • meegaan en voorop lopen in technologische ontwikkelingen, inspelen op vraag van de klant • Wij zijn nieuwe lichting inoverende bedrijf(je) klein maar fijn en brengen stukje dorpsheid terug in verstedelijkte overschatting • Wij proberen ook veel online te ontwikkelen • continue wisselen en vernieuwen van aanbod • actief op sociale media, klant heeft behoefte aan 'beleving' ipv. aankopen doen, dus regelmatig iets leuks en origineels organiseren • Met grote zorgvuldigheid zullen wij ook in de toekomst wekelijks het aanbod blijven veranderen en/of bijstellen. Persoonlijke aandacht voor mensen heeft prioriteit. • doorontwikkelen van de eigen formule • selectief zoeken naar geschikte invulling pand • webshop beginnen, internetzuil in de winkel

bijlage 1

Acties door anderen: • het creëren van een aantrekkelijk winkelgebied voor de consument • tegengaan leegstand. • Sfeer scheppen in de binnenstad, parkeerkosten drastisch omlaag, niet te gul zijn met alle vormen van vergunningen voor de binnenstad, veel selectiever hiermee omgaan. Centrummanager in het leven roepen, gekoppeld aan een ondernemerscollectief! • Aantrekkelijk en gevarieerd aanbod van winkels/cultuur/horeca in centrum • Concentratie van het winkelgebied in het daadwerkelijke centrum, • betrokkenheid van de gemeente met het winkelgebied. daar tijd en geld in steken. • Inspelen op nieuwe trends en ontwikkelingen (ook met vergunningverlening). • veel aandacht voor veiligheid, schone straten, vernieuwing in aanbod winkels/horeca. Vernieuwde concepten. Binnenstad staat nu stil. • verbetering van wegen, parkeervoorzieningen en wijken (havenstraat, Stationsbuurt) • Samen proberen de straat wat aantrekkelijker te maken met meer groen, gezellige etalages, enz. Kortom, proberen er een meer levendige straat van te maken. • ontwikkeling aantrekkelijkheid voor consument van de directe omgeving als toegevoegde waarde voor de binnenstad


-4Klant vertrouwelijkKlant vertrouwelijk

Binnenstad Monitor Hilversum

Recommend Documents