Wijkgroenplan Binnenstad

www.utrecht.nl

Wijkgroenplan Binnenstad

Agenda voor groen in de wijk Juni 2014

Colofon Bestuurlijk opdrachtgever Kees Geldof

Ambtelijk opdrachtgever Rob Hendriks, Realisatie groenprogramma M&M

Projectmanagement Sabine Hol, projectmanager Projectmanagement Bureau, IB

Projectteam Luc Eerden, wijkadviseur, Wijkbureau Binnenstad Werner de Feijter, adviseur Stedelijke Ontwikkeling Wilco Stoopendaal, planner/werkvoorbereider Binnenstad Cisca Hoogkamp, adviseur natuur en milieucommunicatie, SW Edsard Kylstra, senior adviseur Erfgoed, REO Elke Bon, projectassistent Projectmanagement Bureau, IB

Met medewerking van Jeroen Schenkels, programmamanager Meerjarengroenprogramma, M&M

Grafische realisatie CAD-unit Stedenbouw & Planologie, REO

Beeldmateriaal CU2030, Cyclorama, Globespotter, Google, Gemeente Utrecht, Utrechts Archief

Versiedatum 23 juni 2014

2 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014

Inhoudsopgave Inleiding

5

11: Vervangen Plantenbakken Reguliersteeg

34

Het groen in de Binnenstad

7

12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat

36

13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade

38

14: Planten lindes Lucasbolwerk

40

15: Eligenhof herinrichten

42

Geveltuinen Waardering

11 11 11

16: Bij (her)planten kiezen voor geurende planten

44

Projectenkaart

12

17: Bij planten van bomen, kiezen voor notenbomen

45

Het wijkgroenplan Binnenstad

13

Ideeen buiten het wijkgroenplan

46

1:

Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom

14

2:

Vervangen bloembakken Wolvenstraat

16

Leefbaarheidsbudget Wijkwaterplan Andere ideeen

46 46 46

Financieel overzicht

47

3:

Plantvak bij Het Rechthuys

18

4:

Vervangen beplanting Karmelietenhof

20

Doorlopen proces Vervolg

48 49

Bijlagen

50

5:

Vergroenen Pastoor Nuenenstraat

22

6:

Vervangen bloembakken Willemsstraat

24

7:

Buurttuin Wijk C herinrichten

26

Ontwikkelingen binnenstad Groenstructuur Binnenstad Bomenbeleid Binnenstad Leefbaarheidsprojecten

50 51 52 53

8:

Herbeplanten Abraham Dolehof

28

9:

Groene gevel steeg Eligenhof

30

Grachten Singel Pleinen Hoven Lanen Moreelsepark en Park Nieuwenoord

10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof

7 8 9 9 10

32

Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 3


Inleiding Groen in de stad Het college (2010 – 2014) heeft voor iedere wijk middelen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van ideeën uit het wijkgroenplan. In het wijkgroenplan worden projecten beschreven om het groen op wijkniveau te ontwikkelen aan de hand van bewonerswensen. Per plan is er € 500.000 beschikbaar, waarvan minimaal 420.000 besteedt wordt aan de uitvoering. Met wijkgroenplannen zoeken we aansluiting bij andere initiatieven in de wijk en bij cofinanciering, zodat er een nog grotere impuls aan het groen en de openbare ruimte gegeven wordt. Wijkgroenplannen zijn ter aanvulling op het Meerjarengroenprogramma. Het uitvoeringsprogramma bij het Groenstructuurplan (2007) waarin projecten worden uitgevoerd die bijdragen aan de realisatie van de stedelijke groenstructuur. De wenselijke stedelijke groenstructuur in 2030 is een robuuste structuur met ruimte voor ecologie, landschap en cultuurhistorie. Om deze te realiseren is het groenstructuurplan uitgewerkt in vervolgplannen, zoals het bomenbeleid (2009) en Visie Vechtoevers e.d. De betrokkenheid van bewoners bij projecten is een belangrijk punt van de wijkgroenplannen: datgene wat met en door de samenleving kan gebeuren, wordt niet alleen door de gemeente gedaan, maar juist gezamenlijk. Dit betekent dat de bewoners de belangrijkste stem krijgen bij de invulling van het wijkgroenplan: een gezamenlijke agenda voor het groen.

Wijkgroenplan Binnenstad In 2014 heeft de gemeente samen met wijkbewoners een wijkgroenplan voor de wijk Binnenstad gemaakt. Het wijkgroenplan bestaat voornamelijk uit een lijst met uitvoeringsprojecten, aangedragen door bewoners, en in dit document verder zijn uitgewerkt om in uitvoering te kunnen nemen in de komende jaren (2014 – 2016). Het wijkgroenplan heeft als doel: meer, beter en toegankelijk groen in de wijk. Met de verschillende projecten in dit wijkgroenplan wordt er aan dit doel gewerkt. De projecten zijn verschillend van aard en omvang. Er worden straten, hoven en binnentuinen groener gemaakt en een kwaliteitsimpuls gegeven voor het groen. De bewoners worden betrokken bij de uitvoering van deze ambities. Niet alle projecten zijn even ver uitgewerkt. De mogelijkheid bestaat dat na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn. Bijvoorbeeld door alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als een groot deel van de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee. Hoe het staat met de uitvoering van de ideeën is te volgen op de website: www.utrecht.nl/ wijkgroenplannen. De ideeën van bewoners en ondernemers, ingediend via de gemeentelijke website en rechtstreeks via het ideeënformulier op bewonersavonden, zijn uitgangspunt voor de vulling van het wijkgroenplan. Een beschrijving van het proces is te lezen op pagina 48.


NS Utrecht CS

Stationsgebied: in ontwikkeling

Parken Grachten Hoven/binnenterreinen (bomen)Plein Bomenrijen


M al ie ba an

Domtoren

Het groen in de binnenstad De Utrechtse binnenstad kent een lange historie waarin de Romeinen, de geestelijken en handelslieden een prominente rol hebben gespeeld. De historie is nog steeds herkenbaar in de huidige hoofdstructuur van de binnenstad. Het stelsel van grachten met werven, de singel en pleinen en hoven zijn belangrijke identiteitsdragers. Het groen heeft hier een belangrijke rol in. Het draagt daarnaast sterk bij aan de leefkwaliteit en het microklimaat van de binnenstad. Grachten De Utrechtse grachten met werven en werfbomen zijn uniek in de wereld. De bomen op het werfniveau geven een bijzondere beleving vanuit verschillende perspectieven. Vanaf het straatniveau geeft het een unieke beleving van boomkronen. De bloemen van kastanjes zijn nergens van zo dicht bij te zien. Vanaf de werven en het water geeft het een serene sfeer in de drukke stad. Het spel van licht en schaduw, de seizoenen, de beslotenheid van een bladerdak maken mede dat mensen graag de grachten bezoeken en er willen wonen en werken. De grachten hebben zich in de loop van honderden jaren ontwikkeld. Verschillende ontstaanswijzen en perioden zijn zichtbaar in het grachtbeeld. Ook de boombeplanting heeft per periode gevarieerd, maar zeker vanaf de 17e eeuw vormt de (vanouds particuliere) boombeplanting een integraal onderdeel van het grachtbeeld. De bomen zijn functioneel aangeplant voor beschutting en natuurlijke zonwering, maar ook als decoratie en om stedelijke allure te krijgen. In principe ging het altijd om grote stadsbomen, die volledig mochten uitgroeien. Ze werden met zorg geplant, zoals blijkt uit beschermende maatregelen sinds de 18e eeuw (en waarschijnlijk reeds eerder) Er is al lang verschil tussen de Oude- en Nieuwegracht. De Oudegracht heeft een gevarieerde boombeplanting van voornamelijk linde, iep, es, eik, esdoorn, plataan, paardenkastanje. Enkele uitzonderingen zijn abeel en treurwilg. De Nieuwegracht is meer een statige laan van voornamelijk linde. Totaal staan er ongeveer 430 bomen op de werven. In de 17e en 18e eeuw stonden er ook bomen op de Kromme Nieuwegracht, Drift en Plompetorengracht. Nieuwegracht (rechts)

De grachten werfmuren vormen een bijzondere stadsbiotoop. Ze zijn Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 7

de groeiplaats van typische muurplanten als varens en gele helmbloem. Ook tussen de bestrating komen op sommige plekken bijzondere en/of beschermde planten voor zoals ruig klokje en wolfskers. Singel* De Utrechtse singel heeft een indrukwekkende geschiedenis. Van een verdedigingsstelsel dat vaak werd aangepast is het één van de top 5

Zocherpark en singel (rechts)

monumentale parken van Nederland met een zeldzame verzameling, vaak indrukwekkende bomen geworden. De singel kent plantsoenstructuren en lineaire structuren met begeleidende bomenrijen zowel aan de binnen en buitenzijde. Begin 19e eeuw is in opdracht van de toenmalige burgemeester door David Jan Zocher een plan gemaakt om de geslechte stadswallen te vervangen door plantsoenen en kades. Zocher was volgeling van de Engelse landschapsstijl. Hij ontwierp ‘ruimtelijke wandelingen’ met bomen en vijvers. In zijn ontwerpen nam hij allerlei decoratieve elementen op, gebouwen hoorden daar ook bij. In de oude en nogal vervallen verdedigingsgordel rond Utrecht vond hij veel van zijn gading. Hij zorgde ervoor dat het park met het water, de bruggen en bebouwing een grote eenheid ging vormen. De belangrijkste contrasten waar hij graag mee werkte waren: opengesloten, licht-donker, ver-nabij, groep-solitair, gebouw-natuurlijk element, beeld-spiegelbeeld. De wandelaar moest telkens verrast worden door nieuwe beelden. Nadrukkelijk was het water van de stadsbuitengracht en het talud aan de overzijde onderdeel van het park. De bijbehorende bruggen waren niet alleen verbinding van de binnenstad met het buitengebied, maar ook de verbinding van parkdelen. De Maliebaan werd aan het Zocherparkt verbonden door het Malieblad. Na 150 jaar zijn veel van de uitgangspunten van Zocher nog goed te zien. Het Zocherpark is nog altijd een prachtig 19de eeuws stadspark. Nog circa 140 bomen uit de periode van de eerste aanleg zijn aanwezig. Wel is door de toenemende claim van autoverkeer een barrièrewerking op de buitenste oever van de stadsbuitengracht ontstaan.

Impressie nieuwe Catharijnesingel

voetnoot: 1)

(rechts)

bron: De Singel van Utrecht, Angeliek de Jonge, Kees Visser


Het park bevat een grote rijkdom aan bomen. Zocher plantte groepen van eiken, beuken, iepen, linden en kleinere groepen van kastanjes, valse acacia’s en esdoorns. Platanen werden als groepen en lanen geplant. Zocher zorgde ook voor een ruime sortering aan alleenstaande en bloeiende bomen. Italiaanse populieren, treur-essen, -beuken en pluim-essen werden vanwege hun bijzondere vorm geplant. Kleur kwam in het park door abelen, bonte esdoorns, rode kastanjes en berken. Balsempopulieren, esdoorns en acacia’s zorgen voor bijzondere geuren. Ook naaldbomen werden toegepast. Op markante plekken liet Zocher bloeiende heesters neerzetten. Doordat juist die heesters het uitzicht plaatselijk belemmerden werd de wandeling verrassend. Grasvelden zorgen voor ritme van open en gesloten ruimten. Er komen ook 30 tot 40 soorten stinsenplanten, waardevolle graslandvegetaties en veel verschillende paddenstoelen voor, sommige zeer zeldzaam. Met het herstel van de singel in het Stationsgebied, zal de Utrechtse binnenstad weer omsingeld zijn.

Janskerkhof (rechts)

Pleinen De pleinachtige ruimtes in de binnenstad zijn bijzonder. Het zijn geen ‘klassieke’ pleinen, maar zijn het resultaat van een aantal toevallige omstandigheden: een tornado, de reformatie of onbebouwbaar terrein. Er is een samenstelling van verschillende pleinachtige ruimtes ontstaan op korte afstand van elkaar. De meeste pleinen in de binnenstad zijn onderdeel van voormalige immuniteitsgebieden (kerkelijk terrein). Ze zijn het restant van de kerkhoven. De stad en de immuniteiten ontwikkelden zich onafhankelijk van elkaar. In de stad ontstonden zo grote open ruimtes. Deze ontwikkeling wijkt sterk af van steden uit dezelfde tijd. Die kregen vaak hun plattegrond rond een centraal stadsplein. Na de reformatie werden in Utrecht de kerkhoven onderdeel van het stedelijk weefsel, het werden pleinen. Daarnaast zijn in Utrecht ook pleinen voortgekomen uit de plek waar markten werden gehouden. Van oudsher hebben de kerkelijke pleinen boombeplanting. Vaak is dat een omkadering, zoals dat geldt voor bijna alle ‘kerkpleinen’. Het Janskerkhof is het meest in het oog springend plein als het gaat om boombeplanting. Van oudsher bestond het uit een boomgaard met lanen, nu is het een bomenplein van linden. Bijna alle andere pleinen hebben ook boombeplantingen, soms met solitairen, in een patroon of langs de randen. Meest voorkomende soorten zijn linde en plataan, soms iep of kastanje. Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 9

Hoven De binnenstad is rijk aan binnenterreinen, of hoven. Sommige zijn openbaar. Het zijn vaak stille, groene oases temidden van stedelijke drukte. De hoven

Pandhof St. Marie (rechts)

Hoven en binnenterreinen (rechts)


zijn veelal ontstaan doordat de bebouwing zich van oudsher heeft ontwikkeld op langgerekte percelen met voor- en achterbebouwing. Sommige zijn ook het restant van kloosterterreinen, zoals het Begijnenhof. De tuin van het Duitse huis, een voormalig klooster/hospitaal is nu een openbare stadstuin. De Pandhoven van de Domkerk en St. Marie zijn fraaie Middeleeuwse kloostertuinen die te bezoeken zijn. Flora’s hof aan de voet van de Dom is een restant van een voormalige kwekerij. Ondanks toenemende bebouwing in de afgelopen eeuwen zijn er nog steeds binnenterreinen aanwezig. De open binnenterreinen zijn vaak groen ingevuld. Vaak zijn het (stads)tuinen, soms ook speelterreinen of moestuinen. In de periode van de stadsvernieuwing in de jaren ‘70 van de vorige eeuw zijn verschillende binnenterreinen in de binnenstad ontdaan van allerlei, vaak bedrijfsmatige bebouwing. Hierdoor ontstonden toevoegingen waar het goed toeven is voor omwonenden, maar ook voor rustzoekende wandelaars. Voorbeelden zijn de Andreashof, Dorstige Harthof en Vrouwjuttenhof. De groene binnenterreinen dragen in hoge mate bij aan de leefkwaliteit van de binnenstad, vooral in de buurten waar veel gewoond wordt. Lanen De binnenstad kent op de Breedstraat, Prederikherenkerkhof en bomenrijen langs de Singel na, geen lanen. Vaak zijn de straten te smal, zowel boven als ondergronds. In Middeleeuwse (binnen)steden was er nooit sprake van lanen. Ze werden in latere stedelijke ontwikkelingen toegepast. Wel zijn er her en der solitaire bomen in straten te vinden, zoals op de ‘overhoeken’ aan de Lange Nieuwstraat. Bij recente (geplande) herinrichtingen worden in straten bomen toegevoegd (St. Jacobsstaat en Vredenburg). In Hoogh Boulandt, de buurt tussen de Singel en sporen, vormen enkele langgerekte lanen, parallel aan de singel de basisstructuur van dit herontwikkeld gebied. Ze zijn geïnspireerd op het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’, 1664. Ook tussenstaatjes hebben boombeplanting. Net buiten de binnenstad ligt de Maliebaan. Het was een ruimte bedoeld voor vertier en om er te flaneren. De Maliebaan was met het Malieblad verbonden met het Zocherpark (Lepelenburg) en dus ook met de binnenstad.

Door toegenomen autoverkeer is de Maliebaan meer ingericht voor rijdende en geparkeerde auto’s, maar de laanstuctuur is nog goed herkenbaar. De Maliebaan is ook los komen te liggen van het Zocherpark doordat het gebruik van Malieblad door autoverkeer gedomineerd wordt. Moreelsepark en Park Nieuweroord Naast het Zocherpark is het Moreelsepark en Park Nieuweroord (in potentie) een stadspark in de binnenstad. Vroeger was het landbouwgebied dat buiten de stadmuur lag en later een bolwerk als onderdeel van de stadmuur. Met het uitbreidingsplan ‘Plan Moreelse’ is het bolwerk gesloopt en zijn binnen de orthogonale structuur van het plan ter hoogte van het huidige Moreelsepark en Park Nieuweroord landgoederen aangelegd. Voor het landgoed t.h.v. Moreelsepark is gebruik gemaakt van reliëf. Er ontstond een enigszins glooiend landschappelijke inrichting met vijvers en groenpartijen. Dit kon gemaakt worden door het uitvlakken van het bolwerk. Nu is nog steeds reliëf waar te nemen en zijn er nog enkele bomen uit die tijd te vinden. Met de komst van de spoorwegen zijn binnen het orthogonale grid van Plan Moreelse de verschillende gebouwen zoals de Inktpot gebouwd. De groene ruimte tussen de gebouwen is in de loop der tijd versnipperd, vooral door aanleg van infrastructuur ten behoeve van het naastgelegen station en parkeerruimte voor de gebouwen. Door de ontwikkeling van het stationsgebied, o.a. met herstel van de Catharijnesingel en komst van Stationsplein Oost en Rabobrug kunnen het Moreelsepark en Park Nieuweroord een waardevol stadspark worden.

Waardering De binnenstad is rijk aan verschillende soorten groen, zowel in gebruik als ruimtelijke, historische, ecologische en klimatologische betekenis. In de binnenstad, waar de bebouwingsdichtheid hoog is, is er toch een groot aandeel groen te vinden, maar niet altijd zichtbaar. Veel groen ligt achter de gebouwen in (stads)tuinen, hoven en binnenterreinen. Samen met de boomstructuren van de Oude- en Nieuwegracht en het Zocherpark vormen zij de belangrijkste groenstucturen van de binnenstad. Alle zijn ze zeer beeldbepalend en soms zelfs uniek. Ook zijn het de belangrijkste ecologische groene structuren en beïnvloeden het klimaat in de binnenstad positief. Ze zijn het koesteren waard. Maar ook een enkele boom op een plein of een reeks geveltuinen in een straat zijn zeer waardevol. Ook zij dragen in positieve zin bij aan het straatbeeld en ook de ecologische kwaliteit en het klimaat, maar dan op het niveau van de plek.

Geveltuinen De binnenstad is rijk aan geveltuinen. Het zijn smalle stoken beplanting langs de gevels, onderhouden door bewoners. Soms is het alleen een klimplant of een stokroos, maar ook vaak uitbundig bloeiende vaste planten en bloembollen en ook bloeiende heesters. Ze zijn vooral te vinden in de smalle straten en stegen in de buurten buiten het winkelwandelgebied.

Geveltuinen (rechts)


Projecten wijkgroenplan Binnenstad 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17

Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom Vervangen bakken Wolvenstraat Plantvak bij Het Rechthuys Vervangen beplanting Karmelietenhof Vergroenen Pastoor Nuenenstraat Vervangen Bloembakken Willemstraat Buurttuin Wijk C herinrichten Herbeplanten Abraham Dolehof Groene gevel steeg Eligenhof Bamboe als geveltuin Eligenhof/ Vrouwjuttenhof Plantenbakken Reguliersteeg vervangen door geveltuinen en halfverdiepte boombakken Bijdrage boombak hoek Domstraat/ Korte Jansstraat Vervangen beplanting deel Wittevrouwenkade Planten lindes Lucasbolwerk Eligenhof herinrichten Bij herplanten kiezen voor geurende nectarplanten (wijkbreed) Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen (wijkbreed)

2 13

5 7

14

6 12 16

17

8

11

1 3

10

15 4


9

Het wijkgroenplan Binnenstad Selectie van de projecten Een belangrijke voorwaarde voor het wijkgroenplan is dat de inhoud zo veel mogelijk is aangedragen door bewoners van de wijk zelf. Er zijn twee bewonersbijeenkomsten geweest waar men informatie kreeg over het Wijkgroenplan en men eigen ideeën kon doorspreken met deskundigen van de gemeente. Via de website van de gemeente hadden wijkbewoners de gelegenheid om met behulp van een formulier ideeën in te dienen. Dit was mogelijk gedurende een periode van twee en halve maand. Via meerdere kanalen zijn wijkbewoners geattendeerd op het bestaan van de website en de mogelijkheid om groene ideeën aan te dragen. Er zijn in totaal 34 ideeën ingediend. Al deze ideeën zijn door de gemeente getoetst op haalbaarheid (o.a. financieel, technisch, beleidsmatig, eigendomssituatie, realisatietermijn). Er is een lijst van 17 ideeën over die voldoen aan de toetsingscriteria. Van de overgebleven ideeën worden 7 ideeën gerealiseerd via het Leefbaarheidsbudget en het Wijkwaterplan. Tien ideeën kunnen niet worden gerealiseerd vanwege verschillende redenen. Zo kan het zijn dat de grond of de bebouwing geen openbaar terrein is of niet in eigendom van de gemeente; vanwege de monumentstatus van de ingediende locatie of omdat het idee in strijd is met vastgesteld beleid.

Betekenis van de geselecteerde projecten in de wijk De geselecteerde projecten dragen bij aan het verbeteren en verder ontwikkelen van het groen op buurten/of wijkniveau en dragen bij aan meer, beter en bruikbaar groen in de buurten. De projecten hebben betrekking op de fysieke openbare ruimte en hebben (deels) ook een sociale betekenis. Bewoners komen met elkaar in contact, leren van elkaar en hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Elk project zorgt voor een versterking van de groene buurtidentiteit. Er wordt voortgeborduurd op het bestaande en ontbrekende groen en kwalitatief minder goede groene delen worden in de geest van de buurt ontwikkeld. Bij de projectbeschrijvingen op de pagina’s hierna zijn impressies opgenomen van de toekomstige situatie. Deze beelden zijn een mogelijke ruimtelijke vertaling van de ingediende ideeën en zijn ter inspiratie bij de verdere uitwerking.

Vervolgens is de volgorde van uitvoering bepaald op basis van de capaciteit van de uitvoeringsorganisatie. Hierbij is geprobeerd om zoveel mogelijk projecten al in 2014 te starten. Wanneer de schop de grond in kan verschilt per project omdat de voorbereidingstijd verschilt. De voorbereiding wordt samen met bewoners gedaan en indien noodzakelijk zal een gemeentelijke toets plaats vinden, bijvoorbeeld op beheer of verkeersveiligheid. De mogelijkheid bestaat dat na verdere verkenning projecten niet haalbaar zijn. Bijvoorbeeld door alsnog ontbreken van technische mogelijkheden of als een groot deel van de omwonenden het niet eens blijkt te zijn met het idee.


1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom Ligging in de wijk

1: Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom Beschrijving

Plangebied


De huidige bomen die weinig blad dragen vervangen door bladhoudende bomen. In de zomer bieden deze bomen schaduw en een lagere temperatuur voor spelende kinderen en de omgeving en in de winter hebben de bomen een windbrekend effect.Op enkele plekken langs de muur kan ook nog gevelgroen of struiken worden toegevoegd.

Betrokkenheid bewoners

Samen met de betrokkenen de definitieve keuze van de soort bomen bepalen. De buurt staat positief tegenover het samenstellen van een tuingroep voor het lage (gevel) groen

Buurt

Omgeving Lange Nieuwstraat

Budget

€35.000,- , inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht

Planning

Start project september 2014

Impressie toekomstig beeld (rechts)

Huidige situatie (onder)


2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat Ligging in de wijk

2

2: Vervangen bloembakken Wolvenstraat Beschrijving

Relatie met ander (groen)

De huidige bloembakken zijn aan vervanging toe en worden vervangen worden door nieuwe bakken. De bakken worden opnieuw ingeplant. Herbestemming gevangenis Wolvenplein

beleid

Plangebied



Samen met de bewoners worden de plantensoorten afgestemd. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.

Buurt

Breedstraat, Plompentorengracht e.o.

Budget

€5.000,-

Planning

Start project oktober 2014

Referentie bloembak (rechts)



3: Plantvak bij Het Rechthuys Ligging in de wijk

3: Plantvak bij Het Rechthuys Beschrijving

3

Plangebied


Bij de entree van appartementencomplex Het Rechthuys, is een ruimte begrensd door bruine paaltjes. De paaltjes worden verwijderd en vervangen door een plantvak, met een paar doorsteekjes. Hierdoor krijgt het een groener aanzicht. Het soort groen sluit aan bij het al bestaande groen in de wijk.


De bewoners gaan het zelfbeheer van de haag verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.

Buurt

Hoogh Boulandt

Budget

€17.000,- inclusief beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht

Planning

Start project november 2014

Referentie plantvak (rechts)

Referentie bloeiende heester in plantvak



4: Vervangen beplanting Karmelietenhof Ligging in de wijk

4: Vervangen beplanting Karmelietenhof Beschrijving

4

Plangebied


Het groen op de Karmelietenhof wordt verbeterd en aangevuld. De border kan worden vergroot en het gras kan worden vernieuwd en er kan desgewenst een pad worden aangelegd. Er wordt een natuurlijke zit/speelplek toegevoegd. De structuur van het hof blijft ongewijzigd.


Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.

Buurt

Springweg e.o., Geertebuurt

Budget

€66.000,Incl. budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond, Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht Incl. bijdrage €3.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor speel/zit element

Planning



Referentie speelobject (onder)



5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat Ligging in de wijk

5: Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat Beschrijving

5

Plangebied


In de Pastoor van Nuenenstraat extra groen aanbrengen bijvoorbeeld in de vorm van geveltuinen en klimplanten in verband met de beperkte ruimte. Bij voorkeur ook hoger groen. Bestaande kleine bomen vervangen door groter wordende bomen


Samen met de betrokkenen een beplantingsplan maken en afstemmen wat zij in het beheer kunnen betekenen.

Buurt

Wijk C

Budget

€14.000,-

Planning



Referentie gevelgroen (onder)



6: Vervangen bloembakken Willemstraat Ligging in de wijk

6: Vervangen bloembakken Willemstraat Beschrijving

6

Plangebied


De huidige bloembakken worden vervangen door nieuwe bloembakken met nieuwe beplanting en eventueel kleine boompjes geschikt voor bakken.


Samen met de bewoners worden de plantensoorten afgestemd. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten. De gemeente geeft informatie over de wijze van beheer.

Buurt

Wijk C

Budget

€40.000,Incl. beheer 1ste jaar door Gemeente Utrecht Incl. bijdrage €5.000,- vanuit Leefbaarheidsbudget voor plantenbakken

Planning


Referentie plantenbakken (rechts)



7: Buurttuin Wijk C herinrichten Ligging in de wijk

7: Buurttuin Wijk C herinrichten Beschrijving

7

Plangebied


De binnenplaats tussen de Willemstraat, Bergstraat en Dirck van Zuylenstraat gelegen wordt heringericht tot binnentuin. De tuin krijgt een duidelijke inrichting met een groenere beleving. Waar mogelijk worden de lage hekjes verwijderd en wordt groen in de vorm van struiken, bloemen en bijvoorbeeld gevelgroen toegevoegd. De bestrating wordt aangepast en een (natuurlijk) speel, zitelement wordt toegevoegd.


Samen met de bewoners een ontwerp en beplantingsplan maken. De bewoners hebben aangegeven met klein onderhoud van de binnentuin te gaan doen zoals onkruid wieden en vegen.

Buurt

Wijk C

Budget

€115.000,Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond, Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht

Planning





8: Herbeplanten Abraham Dolehof Ligging in de wijk

8: Herbeplanten Abraham Dolehof Beschrijving

8

Plangebied


In het Abraham Dolehof wordt enkele beplanting vervangen of toegevoegd. Tevens wordt een kraan aangebracht en op het bestaande waterpunt op de Lutherse kerk.


Samen met de bewoners wordt een beplantingsplan gemaakt. Het Hof is al in zelfbeheer van de bewoners.

Buurt

Lange Nieuwstraat e.o.,

Budget

€6.000,-

Planning

Start project november 2014




9: Groene gevel steeg Eligenhof 9: Groene gevel steeg Eligenhof

Ligging in de wijk

Beschrijving

9

Plangebied


De recent aangebrachte bakken en rekken worden aangevuld met extra groen in de steeg Eligenhof.


Samen met de betrokkenen worden de plantensoorten afgestemd.

Buurt

Lange Nieuwstraat e.o.

Budget

€2000,-

Planning

Start project najaar 2014




10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof Ligging in de wijk

10: Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof Beschrijving

10

Plangebied


Er worden twee geveltuintjes aangelegd met worteldoek. De aanwezige bamboe wordt gesplitst en in de twee geveltuintjes geplant.


De geveltuintjes worden in zelfbeheer door de bewoner(s) onderhouden.

Buurt


Budget

€ 1000,-

Planning

Project in april 2014 uitgevoerd

Gerealiseerde situatie

Oude situatie (onder)


11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg Ligging in de wijk

11: Vervangen plantenbakken Reguliersteeg door geveltuinen en halfverdiepte boombakken Beschrijving

11

Plangebied


In plaats van de huidige plantenbakken worden geveltuinen en (half verdiepte) boombak(ken) aangebracht geschikt voor kleine boompjes.


Samen met de betrokken bewoners wordt een beplantingsplan gemaakt. De bewoners gaan het zelfbeheer van de bakken verzorgen en hiertoe wordt een zelfbeheerovereenkomst afgesloten.

Buurt

Lange Nieuwstraat e.o.,

Budget

€ 14.000,-

Planning





12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat Ligging in de wijk

12: Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat Beschrijving Relatie met ander (groen)

12

Plangebied


Op de hoek van de Domstraat wordt een boom geplaatst. Herinrichting Domstraat / Korte Jansstraat

beleid Buurt

Domplein, Neude, Janskerkhof

Budget

€ 5000,- co-financiering MGP, WGP en project

Planning

Start project najaar 2014




13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade Ligging in de wijk

13: Vervanging beplanting deel Wittevrouwenkade Beschrijving

13 Relatie met ander (groen)

De groenstrook wordt schoongemaakt en opnieuw beplant. De huidige beplanting wordt vervangen voor lagere beplanting i.v.m. veiligheid en het tegengaan van zwerfvuil. Zocherpark, Groenstructuurplan Bomenbeleid

beleid

Plangebied



Samen met de bewoners wordt een beplantingsplan gemaakt. De bewoners hebben aangegeven het beheer te willen verzorgen en zwerfvuil en bladeren op te ruimen.

Buurt

Breedstraat en Plompetorengracht en omgeving, Groenstrook tegenover Wittevrouwenkade 10 tegen de stenen muur van de achtertuin van Wolvenplein 24

Budget

€15.000

Planning

Start project voorjaar 2015

Referentie lage beplanting langs singel (rechts)



14: Planten lindes Lucasbolwerk 14: Planten lindes Lucasbolwerk

Ligging in de wijk

Beschrijving

14

Relatie met ander (groen)

Aan de rij linden die in 2011 geplant is, worden twee linden toegevoegd. Of de linden daadwerkelijk geplant kunnen worden is afhankelijk van kabels en leidingen in de ondergrond. Dit wordt onderzocht tijdens de uitvoering van het project. Zocherpark, Groenstructuurplan Bomenbeleid

beleid

Plangebied



Met de Vereniging Comité Behoud Lucasbolwerk wordt de plaatsing van de linden afgestemd.

Buurt

Nobelstraat e.o.

Budget

€3000,-

Planning

Start project najaar/winter 2014

Historisch beeld lindes (rechts)



15. Eligenhof herinrichten Ligging in de wijk

15. Eligenhof herinrichten Beschrijving


Samen met de bewoners een ontwerp en beplantingsplan maken. Met de bewoners wordt afgestemd wat zij in het beheer kunnen betekenen en wordt een beheerovereenkomstafgesloten.

Buurt


Budget

€90.000,Incl budget voor grondrisico i.v.m. vervuilde grond, Incl. 1e jaar beheer door Gemeente Utrecht

Planning


15

Plangebied


Het Eligenhof wordt heringericht o.a. met fruitbomen een moestuinbak, wilde bloemen en planten.

Ontwerp door bewoners



16. Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplanten Vlinderstruik (rechts)

16. Bij (her)planten in de Binnenstad kiezen voor geurende nectarplanten. Beschrijving


De gemeente houdt tegenwoordig al rekening bij (her)planten dat geurende nectarplanten gebruikt worden. Bij de uitwerking van diverse wijkgroenideeën wordt dit ook meegenomen in het gesprek met de bewoners over het ontwerp.


nvt

Buurt

diverse buurten in de Binnenstad

Budget

nvt

Planning

nvt

17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen Walnoot (rechts)

17. Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen Beschrijving

Bij de herinrichting van binnentuinen en hofjes bespreken we de mogelijkheid van notembomen met de omwonenden. Ook bij nieuwe projecten wordt het planten van notenbomen meegenomen.


nvt

Buurt

diverse buurten in de Binnenstad

Budget

nvt

Planning

nvt


Ideeën die buiten het wijkgroenplan worden uitgevoerd In totaal zijn 34 ideeën ingediend voor het wijkgroenplan Binnenstad. Een paar projecten waren niet mogelijk. Verder bleken een aantal ideeën beter op hun plek bij een ander programma, waarna ze daar zijn ondergebracht. De ideeën die formeel niet binnen het wijkgroenplan vallen, maar wel door de gemeente Utrecht worden opgepakt zijn hieronder puntsgewijs weergegeven. Bij de uitwerking wordt in afstemming met de bewoners onderzocht welke maatregelen er bij betreffende ideeën mogelijk zijn, passend binnen het budget.

Leefbaarheidsbudget Project

Planning

Budget

1.

Vervangen beplanting rozenperk Sterrenhof

uitgevoerd

420

2.

Vergroenen ABC straat

zomer/ najaar 2014

n.t.b.

3.

Kraantje en drinkfontein Andreashof

najaar 2014

500

Extra bijdrage

15.000 gemeentelijk waterprogramma

Wijkwaterplan Onderstaande projecten passen in het Wijkwater plan en worden daarin meegenomen. Project

Planning

Budget

1.

Drijfwaterplanten in Singel

Najaar 2014

30.000 (bij succes pilot, extra budget 120.000)

2.

Eendentrappetjes in Singel

Uitgevoerd

-


Andere projecten Doorverwijzing naar andere projecten voor mogelijke realisering Project

Planning

1.

Boom op hoek Catharijnesteeg/ Catharijnekerk

n.t.b.

2.

Amfitheater als kade van nieuwe Singel

n.t.b.

Financieel overzicht Voor het opstellen en uitvoeren van het wijkgroenplan is een budget van €500.000 euro beschikbaar. Van het totaalbudget van €500.000 per wijkgroenplan is maximaal €80.000 gereserveerd voor de analysefase, participatiefase, proceskosten en het maken van het plan. Voor de realisatie van de projectideeën in de Binnenstad blijft dan €420.000 over. Dit is inclusief de kosten voor de voorbereidende werkzaamheden zoals overleg met bewoners, grondwerk en ontwerp e.d

Financiën Wijkgroenplan Binnenstad Project

Planning

Budget

1

Vervangen bomen speeltuin De Kleine Dom

2014

35.000

2

Vervangen bloembakken Wolvenstraat

2014

5.000

3

Haag planten bij Het Rechthuys

2014

17.000

4

Vervangen beplanting Karmelietenhof

2014

63.000

5

Vergroenen Pastoor van Nuenenstraat

2014

14.000

6

Vervangen bloembakken Willemstraat

2014

35.000

7

Buurttuin Wijk C herinrichten

2014

115.000

8

Herbeplanten Abraham Dolehof

2014

6.000

9

Groene gevel steeg Eligenhof

2014

2.000

10

Bamboe als geveltuin Eligenhof/Vrouwjuttenhof

2014

1.000

11

Plantenbakken Reguliersteeg vervangen door geveltuinen en halfverdiepte boombakken

2014

14.000

12

Bijdrage boombak hoek Domstraat / Korte Jansstraat

2014

5.000

13

Vervangen beplanting deel Wittevrouwenkade

2015

15.000

14

Planten lindes Lucasbolwerk

2014

3.000

15

Eligenhof herinrichten

2014

90.000

16

Bij (her)planten kiezen voor geurende nectarplanten

doorlopend

n.v.t.

17

Bij planten van bomen kiezen voor notenbomen

doorlopend

n.v.t.

Totaal

Extra bijdrage

3.000 Leefbaarheidsbudget

5.000 Leefbaarheidsbudget

420.000 Wijkgroenplan Binnenstad juni 2014 - 47

Doorlopen proces Juli 2013 In juli 2013 is gestart met de voorbereidingen van het Wijkgroenplan Binnenstad. De gemeentelijke projectgroep is samengesteld bestaande uit de wijkadviseur Binnenstad, een landschapsarchitect (Ruimtelijke & Economische Ontwikkeling), de planner/werkvoorbereider (Stadswerken), de wijkconsulent Natuur- en Milieu Communicatie en een projectleider van de gemeente. De projectgroep heeft alle benodigde informatie verzameld en samengesteld. Er is een eerste contact geweest met de Wijkraad Binnenstad. Zij zijn geïnformeerd en met hen is afgestemd hoe zij betrokken willen worden bij het proces. Afgesproken is dat zij geïnformeerd worden ten tijde van de participatie en over de uitkomst van de participatie.

Augustus – september 2013: Voorbereiden participatie De projectgroep heeft in de maanden augustus en september de wijkparticipatie voorbereid. Er is nagedacht over de wijze waarop de bewoners het beste konden worden benaderd, de aankondigingen in de verschillende media en de website en communicatiematerialen zijn voorbereid. Ook is er een analyse gemaakt van de bestaande situatie, inclusief voorziene ontwikkelingen.

Oktober – november 2013: Verzamelen van ideeën Eind september 2013 is gestart met communicatie over het Wijkgroenplan in de wijk Binnenstad. In de periode van oktober tot en met november 2013 konden bewoners ideeën indienen via het ideeënformulier op de website van de gemeente Utrecht of in de folder verkrijgbaar bij het wijkbureau. De bewoners zijn op verschillende manieren op deze mogelijkheid geattendeerd: • Er is een oproep geplaatst op de wijksite van wijkbureau Binnenstad en in de digitale nieuwsbrief van het wijkbureau Binnenstad; - Er is een artikel geplaatst in de Binnenstadskrant; • Er zijn posters en folders geplaatst op het wijkbureau Binnenstad en andere centrale plekken in de wijk; • Er is een persbericht uitgezonden; • Er is een brief verstuurd naar belangenorganisaties, scholen, zelfbeheerders, etc met daarbij een folder en een poster met 48 - Wijkgroenplan Binnenstad, juni 2014

•

het verzoek de poster op een centrale plek op te hangen; Er zijn twee informatie- participatieavonden geweest.

December 2013 – maart 2014: Beoordeling ingediende ideeën Van december tot en met maart 2014 zijn de ingediende ideeën verhelderd, getoetst en is er een financiële raming gemaakt. Hiertoe heeft het projectteam in afstemming met afdeling Milieu & Mobiliteit en afdeling Erfgoed alle ideeën getoetst aan gemeentelijk beleid, eigendomssituatie, technische uitvoerbaarheid (kabels&leidingen), kosten en voorziene planontwikkelingen en overige toetsingscriteria. Tevens zijn de meeste locaties van ingediende ideeën ter plaatse bekeken. Er is gekeken naar aansluiting bij lopende initiatieven in het uitvoeringsprogramma van de gemeente. Ook is gezocht naar aanvullende budgetten om alle uitvoerbare ideeën daadwerkelijk in de komende jaren te kunnen realiseren. In deze periode is ook de verantwoordelijk wethouder in de staf groen gevraagd om in te stemmen met de uitkomst van de toetsing.

April –mei 2014: Uitkomst toetsing terug melden aan indieners In april 2014 hebben alle indieners een bericht ontvangen over de uitkomst van de toetsing. Hierin stond aangegeven of een idee kan worden opgepakt door de gemeente of niet, dat de vergroeningsmogelijkheden samen met de bewoners verder worden onderzocht en wanneer de uitwerking en uitvoering ongeveer plaats gaat vinden.

Mei – juli 2014: Opstellen rapportage en besluitvorming In deze periode is de rapportage opgesteld, in de vorm van een wijkgroenplanboekje, en samen met het collegeadvies verzonden aan het college van B&W ter besluitvorming.

Vervolg Het wijkgroenplan is de agenda voor het groen in de wijk. Na vaststelling start de uitvoering en publicatie van de resultaten van het wijkgroenplan op de website van de gemeente Utrecht (www.utrecht.nl/wijkgroenplannen). Alvorens een groen idee wordt uitgevoerd wordt er een wijkbericht in de directe omgeving verspreid. De gemeente spant zich in om de uitvoering zoveel mogelijk binnen deze collegeperiode gerealiseerd te krijgen en uiterlijk binnen twee jaar (2016). De direct omwonenden van de projecten krijgen tegen de tijd dat een project verder in uitvoering gaat hierover bericht. Binnen een paar jaar zal er veel groen aan de wijk zijn toegevoegd en bestaand groen verbeterd.


Bijlage 1: Ontwikkelingen Binnenstad Bijlage ontwikkelingen Binnenstad


Bijlage 2: Groenstructuurplan Binnenstad Visie stedelijke groenstructuur


Bijlage 3: Bomenbeleid Binnenstad Bijlage bomenbeleid Binnenstad


Bijlage 4: Leefbaarheidsprojecten 2013 Bijlage leefbaarheidsprojecten


www.utrecht.nl

Bezoekadres Ravellaan 1, 3533 JE Utrecht Postadres Postbus 8406, 3503 RK Utrecht Telefoon 030 - 286 00 00 Mail [email protected]

Wijkgroenplan Binnenstad

Recommend Documents