Monitor Economie Binnenstad 2012 nulmeting
Gemeente Amersfoort Afdeling Onderzoek en Statistiek Afdeling Economie & Wonen
Uitgave en rapportage van afdeling Onderzoek & Statistiek en afdeling Economie & Wonen Gemeente Amersfoort Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort Bezoekadres: Stadhuisplein 1 Telefoon: (033) 469 4575 E-mail:
[email protected] Januari 2012
Inhoudsopgave Inhoudsopgave ........................................................................................................................................... 3 Conclusie .................................................................................................................................................... 5 1.
2.
3.
4.
5.
Inleiding .............................................................................................................................................. 7 1.1
Kader en achtergrond................................................................................................................. 7
1.2
Doel ............................................................................................................................................ 7
Bezoeken, bestedingen & beleving .................................................................................................... 9 2.1
Bezoek aan de binnenstad ......................................................................................................... 9
2.2
Bezoek aan culturele instellingen............................................................................................. 10
2.3
Bezoek aan evenementen ........................................................................................................ 10
2.4
Economisch effect van culturele uitstapjes.............................................................................. 11
2.5
Bestedingen .............................................................................................................................. 12
2.6
Koopkrachtbinding ................................................................................................................... 12
2.7
Beleving van de binnenstad ..................................................................................................... 12
Arbeidsplaatsen en aanbod.............................................................................................................. 15 3.1
Werkgelegenheid, starters en opheffingen ............................................................................. 15
3.2
Winkels ..................................................................................................................................... 16
3.3
Horeca ...................................................................................................................................... 18
3.4
Cultuur ...................................................................................................................................... 19
3.5
Leegstand ................................................................................................................................. 19
Bereikbaarheid en parkeren ............................................................................................................. 21 4.1
Parkeren in de binnenstad ....................................................................................................... 21
4.2
Vervoer naar de binnenstad ..................................................................................................... 21
4.3
Parkeertarieven ........................................................................................................................ 23
Wonen in de binnenstad .................................................................................................................. 25 5.1
Woningen en bewoners ........................................................................................................... 25
5.2
Gehechtheid aan de buurt en sociale samenhang ................................................................... 25
Bijlage 1
Bronnen ................................................................................................................................ 27
Bronnen basisinformatie voor Monitor Economie Binnenstad 2012 .................................................. 27 Bronnen incidentele informatie voor Monitor Economie Binnenstad 2012 ....................................... 27
3
Overzicht tabellen en kaarten Tabellen Tabel 1 Tabel 2 Tabel 3 Tabel 4 Tabel 5 Tabel 6 Tabel 7 Tabel 8 Tabel 9 Tabel 10 Tabel 11 Tabel 12 Tabel 13 Tabel 14 Tabel 15 Tabel 16 Tabel 17 Tabel 18 Tabel 19 Tabel 20 Tabel 21 Tabel 22 Tabel 23 Tabel 24 Tabel 25 Tabel 26 Tabel 27 Tabel 28 Tabel 29
Barometer economische ontwikkeling binnenstad Toeristisch bezoek aan Amersfoort Bezoek Amersfoorters aan binnenstad, 2009 Bezoekersaantallen amateur- en podiumkunst, musea Bezoek Amersfoorters aan evenementen en activiteiten in binnenstad Economische effecten van culturele uitstapjes in 2010 Bestedingen per toeristisch bezoek Omzet in de binnenstad 2004 en 2011 Koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing van binnenstad, 2004 Waardering van de sfeer in de binnenstad 2009 Waardering gastvrijheid Amersfoort Aantal arbeidsplaatsen in binnenstad Starters en opheffingen bedrijven binnenstad Winkels binnenstad naar branche Waardering winkelaanbod binnenstad 2008 Horeca aanbod binnenstad naar branche Restaurants in Amersfoort: positie op de ranglijst voor 50 grootste gemeenten Cultuur Cultureel aanbod in Amersfoort: positie op de ranglijst voor 50 grootste gemeenten Leegstand binnenstad Gebruik parkeergarages bij centrumbezoek Beoordeling parkeermogelijkheden auto en fiets, 2008 Vervoerswijze van Amersfoorters naar de binnenstad Vervoerswijze van Amersfoorters naar de binnenstad, per wijk Beoordeling bereikbaarheid per auto, 2008 Gebruik auto voor vervoer naar het centrum Tarieven parkeren binnenstad 2011 Woningen en bewoners in de binnenstad Sociale samenhang en gehechtheid aan de buurt
Kaart 1 Kaart 2 Kaart 3
Winkels in 2005 en 2010 Horeca in 2005 en 2010 Leegstand in 2009 en 2011
blz. 5 9 9 10 11 11 12 12 12 13 13 15 15 16 16 18 19 19 19 20 21 21 21 22 22 22 23 25 26 17 18 20
4
Conclusie In de periode 2005-2011 is de economie in de binnenstad1 sterker geworden. Er komen meer bezoekers, er wordt meer uitgegeven en er zijn meer arbeidsplaatsen. De laatste jaren zien we bij een aantal indicatoren een teruggang. De ontwikkeling van de korte termijn trend is daarom minder positief. De komende jaren zal blijken of de dip die na 2008 is ontstaan langer voortduurt of dat de stijgende lijn van voor 2009 doorzet. Deze eerste uitgave van de Monitor Economie Binnenstad is een nulmeting. Tabel 1 Indicatoren
Barometer economische ontwikkeling binnenstad 20052006
20062007
20072008
20082009
20092010
20102011
Ontwikkeling
2005 2011 Toeristische bezoeken aan + + + 2.535.000 2.599.000* Amersfoort Bestedingen per toeristisch + + + €35,60 €40,40* 2 bezoek Arbeidsplaatsen + + 4783 4803 Winkels + + 351 346 Horecazaken + 0 + + + 123 137 Leegstaande bedrijfspanden + + + 54 36 Positie ranglijst (1-21) nvt nvt nvt nvt + 14* gastvrije gemeenten Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister; Continu Vakantieonderzoek, NBTC NIPO research; Meest Gastvrije Stad, Van Spronsen & Partners *voor deze indicatoren zijn hier de gegevens van 2010 opgenomen; op het moment van verschijnen van deze monitor zijn de gegevens over 2011 nog niet beschikbaar.
Economische recessie Op meerdere indicatoren uit de monitor zien we de laatste jaren een teruggang. Het aantal arbeidsplaatsen, winkels en horecazaken is licht afgenomen en ook de bestedingen per toeristisch bezoek zijn teruggelopen. De economische recessie vindt plaats op een groter schaalniveau en de toekomst zal uitwijzen hoe snel de binnenstad van Amersfoort zich hiervan herstelt. Aandachtspunten Naast de economische recessie zijn er ook een aantal specifieke aandachtspunten voor de binnenstad. De bestedingen in Amersfoort blijven achter bij het landelijk gemiddelde. Het verschil met het landelijk gemiddelde neemt wel af, maar er is nog een verschil van ruim €3,- per toeristisch bezoek. Amersfoort moet de toeristische bezoeken dus nog beter economisch benutten3. Een aandachtspunt dat hier mee samen hangt is de verder teruglopende koopkrachtbinding4 van de Amersfoortse binnenstad, al is dit een trend die zich ook in andere steden voordoet. Een ander aandachtspunt is de langer durende
1
De binnenstad is het centrumgebied dat wordt begrensd door de Stadsring, de Flierbeeksingel, Scheltussingel, Schimmelpenninkkade en de spoorlijn. 2 Betreft bestedingen bij toeristisch bezoek aan Amersfoort totaal. 3 Cijfers van het Continu Vakantie Onderzoek gaan over Amersfoort als totaal en zijn niet binnenstad specifiek. 4 Percentage van de bestedingen van de niet-dagelijkse aankopen van Amersfoorters in de binnenstad van Amersfoort.
5
leegstand op een aantal plekken in de binnenstad. Het gaat dan bijvoorbeeld om locaties in het DrakenNest en de (omgeving van de) Koestraat en Amicitia. Pluspunten De binnenstad blijkt op een aantal punten goed te presteren. In het onderzoek Meeste Gastvrije Stad van Van Spronsen & Partners dat sinds 2009 wordt uitgevoerd scoort Amersfoort steeds beter: Amersfoort is op de ranglijst van de 21 grootste steden in afgelopen twee jaar gestegen van de 17e naar de 8e positie. Ook blijkt uit het Koopstromenonderzoek Randstad 2011 dat de koopkrachttoevloeiing van de Amersfoortse binnenstad is toegenomen (van 32% naar 45%) en worden de evenementen in Amersfoort door Amersfoorters steeds beter bezocht. Met name Dias Latinos, Amersfoort Jazz, de Koninginnedag activiteiten en de ijsbaan trekken veel bezoekers. Een ander pluspunt is dat veel Amersfoorters op de fiets naar de binnenstad gaan (ongeveer twee derde). De parkeermogelijkheden voor de fiets in de binnenstad worden door 78% van de Amersfoorters ook als voldoende of goed beoordeeld. Ook blijkt dat een zeer hoog percentage van de binnenstadbewoners gehecht is aan hun wijk (88%), hoger dan het gemiddelde in Amersfoort (67%). Bovendien is er in de binnenstad weinig structurele leegstand.
6
1. 1.1
Inleiding
Kader en achtergrond
De gemeenteraad heeft in 2009 de Economische Verkenning Voorzieningenkern Binnenstad vastgesteld. Daarbij is een Uitvoeringsagenda voor de Binnenstad samengesteld waarop projecten staan die de economie in de binnenstad kunnen versterken. De economische verkenning en de uitvoeringsagenda zijn opgesteld in samenwerking met betrokken partijen uit de binnenstad: ondernemers, pandeigenaren, bewoners en culturele organisaties. Net als de gemeente voeren deze partijen ook projecten van de uitvoeringsagenda uit. Bij het vaststellen van de Economische Verkenning Voorzieningenkern Binnenstad heeft de gemeenteraad gevraagd een monitor te ontwikkelen van de economische ontwikkeling van de binnenstad. Deze eerste Monitor Economie Binnenstad is een nulmeting en verschijnt vervolgens eens in de twee jaar.
1.2
Doel
De Monitor Economie Binnenstad geeft een globaal beeld van de ontwikkeling van de economie in de binnenstad. Er zijn veel factoren van invloed op de economie als totaal en op de economie van de binnenstad van Amersfoort. Voor het monitoren van deze ontwikkelingen is gekozen voor een aantal basisindicatoren, dat samen een thermometer is voor de economische ontwikkeling van de binnenstad. De betrokken partijen bij de uitvoeringsagenda van de binnenstad kunnen mede aan de hand van de Monitor Economie Binnenstad hun inzet voor de binnenstad bepalen.
1.3
Opzet van de monitor
Er is veel informatie beschikbaar over de binnenstad bij de gemeente en andere partijen zoals de Kamer van Koophandel. De monitor is daarom samengesteld op basis van deze beschikbare gegevens. Om de continuïteit van de monitor te garanderen worden in het vervolg een aantal onderzoeksvragen toegevoegd aan de Stadspeiling, waardoor een set basisgegevens iedere twee jaar beschikbaar zal zijn. Daarop aanvullend is er informatie uit incidenteel onderzoek dat aan de monitor zal worden toegevoegd. Bij het lezen van de Monitor Economie Binnenstad moet rekening worden gehouden met de volgende aandachtspunten: - Deze eerste versie van de Monitor Economie Binnenstad is een nulmeting. Van enkele indicatoren is daarom informatie beschikbaar over één moment en wordt de onderzoeksvraag op een later moment herhaald. In deze eerste monitor kan daarom op dergelijke indicatoren nog geen vergelijking worden gemaakt met voorgaande jaren. - Voor de monitor wordt gebruikt gemaakt van gegevens uit verschillende onderzoeken. Hierdoor is de frequentie van gegevens per indicator verschillend en verschilt ook het jaar waarvan de laatste gegevens beschikbaar zijn.
7
-
-
Voor het vaststellen van grote economische trends is de binnenstad een relatief klein onderzoeksgebied5. Zo kan bijvoorbeeld het vertrek van een middelgroot bedrijf een grote invloed hebben op het aantal arbeidsplaatsen van dat jaar. Hoe de economie van de binnenstad functioneert is het meest direct af te leiden uit gegevens over de omzet van ondernemers uit de binnenstad. Deze gegevens zijn momenteel niet beschikbaar. OBA (Ondernemers Binnenstad Amersfoort) en Kamer van Koophandel verkennen de mogelijkheden om een onderzoek naar omzetontwikkeling op te starten en de volgende uitgave van de Monitor Economie Binnenstad daarmee aan te vullen.
5
Een aantal onderzoeken zijn op groter schaalniveau uitgevoerd en vervolgens zijn de gegevens van de binnenstad daaruit geselecteerd.
8
2.
Bezoeken, bestedingen & beleving
Het economisch functioneren van de binnenstad is het meest rechtstreeks af te meten aan de aantallen bezoekers en aan de bestedingen. Daarnaast geeft ook het oordeel van bezoekers over de binnenstad een beeld van hoe de binnenstad ervoor staat. Dit hoofdstuk gaat verder in op het economisch effect van culturele uitstapjes en op de koopkrachtbinding van de binnenstad van Amersfoort.
2.1
Bezoek aan de binnenstad
Meer dan 80% van de Amersfoorters bezoekt eens of vaker per maand de binnenstad. De bezoekerscijfers fluctueren ieder jaar door onder andere weersomstandigheden en het aanbod van tentoonstellingen en evenementen. De bezoekersaantallen van toeristen aan de stad Amersfoort zijn in 2005 ongeveer gelijk aan die van 2010. In de jaren 2006 en 2007 waren de bezoekersaantallen hoog, maar dit nam weer af in 2008. 2010 laat weer een lichte stijging van de bezoekersaantallen zien. Tabel 2
Toeristisch bezoek aan Amersfoort 2005
2006
2007
2008
2009
2010
1.047.000
1.215.000
1.297.000
1.151.000
1.084.000
1.177.000
2.535.000 3.139.000 aantal toeristische bezoeken Bron: Continu Vakantieonderzoek, NBTC NIPO research
3.117.000
2.853.000
2.510.000
2.599.000
aantal bezoekers
Tabel 3
Bezoek Amersfoorters aan binnenstad, 20096
meerdere keren ongeveer één één of twee per week keer per week keer per maand soesterkwartier 23,7% 39,6% 24,1% berg/bosgebied 32,0% 45,8% 14,7% kruiskamp/koppel 40,3% 36,2% 12,2% schothorst 20,1% 39,6% 27,1% liendert/rustenburg 34,8% 32,2% 21,6% randenbroek/schuilenburg 31,8% 40,1% 15,5% leusderkwartier/vermeerkwartier 41,3% 36,4% 12,9% hoogland 10,0% 35,3% 36,2% zielhorst 11,5% 29,0% 40,9% Kattenbroek 16,0% 23,5% 36,4% nieuwland/calveen 9,7% 27,8% 43,6% hooglanderveen 10,4% 25,6% 28,9% totaal 22,0% 34,0% 27,0% Bron: Parkeren en verkeersveiligheid, stadspeiling 2009, gemeente Amersfoort
6
minder dan één keer per maand 7,9% 6,4% 6,7% 10,4% 5,5% 8,2% 5,5% 16,3% 15,8% 21,1% 16,7% 32,3% 12,0%
nooit 4,8% 1,1% 4,7% 2,8% 5,9% 4,3% 3,9% 2,1% 2,9% 3,0% 2,2% 2,8% 3,0%
In het vervolg wordt onder andere de bezoekfrequentie aan de binnenstad elke twee jaar opnieuw onderzocht.
9
2.2
Bezoek aan culturele instellingen
De bezoekersaantallen aan amateur- en podiumkunst en musea zijn in de periode 2005-2010 sterk gestegen. Met name Theater De Lieve Vrouw (verbouwing in 2007) en Poppodium De Kelder (verhuizing in 2007) laten een sterke stijging van het aantal bezoekers zien. Ook de komst van KAdE draagt bij aan de stijgende bezoekersaantallen. Uitzonderingen op de groei zijn Flehite (verbouwing en asbestverwijdering in periode 2007-2009) en het Armandomuseum (brand in 2007 en verplaatsing naar de Zonnehof). Ook theater- en congrescentrum De Flint laat een daling zien van het aantal bezoekers. Tabel 4
Bezoekersaantallen amateur- en podiumkunst, musea
2005 Amateur- en Podiumkunst De Flint 110.736 Theater de Lieve Vrouw 52.954 De Kelder 10.793 Beeldende kunst en musea KAdE Flehite 37.554 Mondriaanhuis 12.000 Armando-museum 9.172 Totaal 233.209 Bron: Eigen opgave van de betreffende theaters en musea
2.3
2006
2007
2008
2009
2010
97.225 54.536 15.756
94.540 31.185 13.728
98.052 62.156 21.252
93.653 68.588 21.477
79.489 75.836 19.187
41.412 10.226 12.830 231.985
26.435 9.897 11.000 186.785
16.000 12.266 209.726
24.000 38.000 11.000 4.000 260.718
32.000 33.874 14.730 5.000 260.116
Bezoek aan evenementen
Het aantal bezoeken aan evenementen is over de gehele lijn in de periode 2006-2010 toegenomen. Met name Dias Latinos, het Amersfoort Jazz Festival en de Koninginnedagactiviteiten worden goed bezocht, door bijna een kwart van alle Amersfoorters. Torenpop is vooral in 2009 bekend geraakt, toen Amersfoort haar 750ste jaar bestaan vierde en er een erg sterke programmering stond. In de periode tussen 2006 en 2010 zijn er ook een aantal nieuwe evenementen georganiseerd. De ijsbaan in de wintermaanden op het Lieve Vrouwekerkhof is daarvan het beste bezocht: jaarlijks door bijna een kwart van alle Amersfoorters.
10
Tabel 5 Bezoek Amersfoorters aan evenementen en activiteiten in binnenstad (excl. jongeren onder de 18 jr.) % in 2006
% in 2010
Amersfoortse bezoekers in 2010 (excl. jongeren)
Evenementen Dias Latinos 28% 29% 31.000 Koninginnedagactiviteiten in binnenstad 28% 28% 30.000 Amersfoort Jazz Festival 22% 27% 29.000 IJsbaan op Lieve Vrouwekerkhof 22% 23.500 Proef Amersfoort op de Hof 19% 20% 21.500 Torenpop 7% 14% 15.000 Verjaardagsfeest van Amersfoort (751-jaar stadsrechten) 12% 13.000 Open Monumentendag 9% 11% 12.000 Roze week/ roze zaterdag 8% 8.500 Lumineus Amersfoort 7% 7.500 Stadsgeluid 6% 6.000 Global Village Summer festival 5% 5000-5500 Spoffin: multi-arts festival 4% 4000-4500 Allemaal Amersfoorts 1% 500-1500 Activiteiten Rondvaarten Waterlijn 28% 27% 29.000 Snuffelmarkt op het Onze Lieve Vrouwe Kerkhof 18% 21% 22.500 Fietsboot op de Eem 8% 12% 13.000 Kunst Kijk Route 8% 11% 12.000 Historische zondagen 12% 10% 10.500 Rondwandelingen door ’t Gilde 5% 7% 7.500 Voorstellingen Theater Terras 4% 6% 6.000 Kinder-muziekvoorstellingen Stadscarrousel 4% 5% 5.000-5.500 Bron: Vrijetijdsmonitor 2010, Gemeente Amersfoort *Een aantal evenementen bestond nog niet in 2006 *Het gaat om Amersfoortse bezoekers, bezoekers van buiten Amersfoort zijn in deze cijfers niet opgenomen. In 2007 bleek uit een enquête onder bezoekers van Dias Latinos dat 40% van de bezoekers van buiten Amersfoort kwam.
2.4
Economisch effect van culturele uitstapjes
Bezoeken aan evenementen, bioscoop, theater of musea kan uitnodigen tot bezoek aan winkels en/of horeca. De verschillende functies in de binnenstad versterken elkaar op deze manier, waardoor de verblijfsduur van consumenten in de binnenstad langer wordt en ook de bestedingen per bezoek kunnen toenemen. Tijdens evenementen gaat 50% van de Amersfoorters meestal ook winkelen, 38% gaat meestal ook naar een café en 18% gaat meestal naar een restaurant. Bezoek aan bioscoop, theater en musea wordt in vergelijking met het bezoek aan evenementen een stuk minder vaker gecombineerd met bezoek aan winkels. Dat is verklaarbaar doordat bioscoop en theater met name worden bezocht in de avond, als de winkels al zijn gesloten. Tabel 6
Economische effecten van culturele uitstapjes in 2010 meestal
Combineert bezoek aan evenement in binnenstad met bezoek aan: Café Restaurant Winkel Combineert bezoek aan bioscoop, theater of museum in binnenstad met bezoek aan: Café Restaurant Winkel Bron: Vrijetijdsmonitor 2010, Gemeente Amersfoort
af en toe
(bijna) nooit
38% 18% 50%
35% 55% 36%
27% 27% 14%
28% 14% 15%
40% 54% 35%
32% 32% 50%
11
2.5
Bestedingen
In de periode 2005-2010 zijn de bestedingen per toeristisch bezoek in Amersfoort gestegen met ruim €7,- per bezoek. In 2008 en 2010 neemt de gemiddelde besteding iets af. Het landelijk gemiddelde van de besteding per toeristisch bezoek is in deze periode ook gestegen, maar niet zo veel als dat van Amersfoort. Toch wordt in Amersfoort per toeristisch bezoek nog ruim €3,- minder besteed dan het landelijk gemiddelde. Amersfoort moet de toeristische bezoeken dus steeds nog beter economisch benutten7. Uit het Koopstromenonderzoek Randstad blijkt dat de omzet in de binnenstad na 2004 is afgenomen van 225 miljoen naar 219 miljoen. Ook in andere steden is de omzet in het centrum teruggelopen. Tabel 7
Bestedingen per toeristisch bezoek 2005 – 2010 2005
2006
€ 35,60
€ 38,40
€ 41,00
landelijk gemiddeld* € 42,40 € 44,00 Bron: Continu Vakantieonderzoek, NBTC NIPO research *Gemiddelde van deelnemende steden
€ 45,90
Amersfoort
Tabel 8
2007
2009
2010
€ 38,90
€ 43,00
€ 40,40
€ 46,10
€ 43,30
€ 43,70
Omzet in de binnenstad 2004 en 2011
Amersfoort Haarlem 2004 2011 2004 2011 Omzet 225 mln 219 mln 292 mln 254 mln Bron: Koopstromenonderzoek Randstad, I&O Research, 2011.
2.6
2008
Leiden 2004 2011 379 mln 270 mln
Dordrecht 2004 2011 245 mln 172 mln
Koopkrachtbinding
In vergelijking met Haarlem, Leiden en Dordrecht8 doen Amersfoorters ongeveer even vaak aankopen in de binnenstad van Amersfoort. In de periode 2004-2011 is deze koopkrachtbinding van de binnenstad gedaald. Deze daling is ook te zien bij andere steden. Tegelijkertijd is de koopkrachttoevloeiing ten opzichte van 2004 toegenomen. Een groter percentage bestedingen in de binnenstad van Amersfoort wordt dus gedaan door niet-Amersfoorters. De binnenstad van Amersfoort presteert op dit punt nu vergelijkbaar met referentiesteden als Haarlem, Leiden en Dordrecht. Tabel 9
Koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing van binnenstad, 2004
Amersfoort Haarlem Leiden Dordrecht 2004 2011 2004 2011 2004 2011 2004 2011 Koopkrachtbinding* 40% 30% 39% 29% 52% 36% 49% 31% Koopkrachttoevloeiing** 32% 45% 45% 47% 45% 43% 32% 36% Bron: Koopstromenonderzoek Randstad, I&O Research, 2011. Koopstromenonderzoek Randstad, Goudappel Coffeng, 2004. * Percentage bestedingen aan niet-dagelijkse boodschappen in binnenstad door Amersfoorters **Percentage bestedingen aan niet-dagelijkse boodschappen in binnenstad door niet-Amersfoorters
2.7
Beleving van de binnenstad
De sfeer in de binnenstad wordt goed beoordeeld: iets meer dan 60% voelt zich er veilig, bijna 70% van de Amersfoorters vindt de binnenstad sfeervol en ruim 80% vindt het prettig er te zijn. Wat betreft gastvrijheid staat Amersfoort in 2011 op de 8e plek in de ranglijst van de 21 grootste steden voor de Meest Gastvrije Stad9. Dat is een verbetering ten opzichte van 2010, toen Amersfoort nog op de 14e positie stond, en ook ten opzichte van 2009 (17e plek). Amersfoort gaat dus hard vooruit op deze ranglijst voor gastvrijheid.
7
Cijfers van het Continu Vakantie Onderzoek gaan over Amersfoort als totaal en zijn niet binnenstad specifiek. Steden met ongeveer het zelfde inwoner aantal en/of winkeloppervlakte in het centrumgebied. 9 Onderzoek Spronsen & Partners: In dit consumentenonderzoek worden consumenten bevraagd op in totaal 27 criteria in de categorieën: vriendelijkheid & veiligheid, horeca & vrije tijd, stad & architectuur, bereikbaarheid & informatie. 8
12
Amersfoort scoort ten opzicht van de andere steden met name goed op het thema ‘vriendelijkheid en veiligheid’. Dit betreft vriendelijkheid van personeel in horeca en winkels en mensen op straat, verlichting in de stad en het gevoel van veiligheid. Het onderdeel ‘Horeca & Vrije tijd’10 wordt (met een 12e plek op de ranglijst) het minst goed beoordeeld. Dit komt met name door een iets lagere score op het onderdeel ‘cultureel aanbod’. Maar om te komen tot een plek in de top 10 moeten alle onderdelen uit het cluster ‘horeca en vrije tijd’ beter worden beoordeeld. Het gaat dan bijvoorbeeld om de onderwerpen ‘diversiteit winkelaanbod’, ‘openingstijden winkels’, ‘horeca concentratiegebieden’11 en ‘terras aanbod’. Tabel 10
Waardering van de sfeer in de binnenstad 200912
(helemaal) eens eens noch oneens het is prettig in de binnenstad te zijn 83% 11% de binnenstad is sfeervol 69% 14% ik voel me veilig in de binnenstad 61% 27% Bron: Veiligheid in de binnenstad, gemeente Amersfoort, 2009 (Amersfoort Panel)
Tabel 11
(helemaal) oneens 6% 7% 12%
Waardering gastvrijheid Amersfoort
Positie Amersfoort (ranglijst 1-21) 2009 2010 2011 vriendelijkheid & veiligheid 11 8 6 horeca & vrije tijd 16 16 12 stad & architectuur 13 9 8 bereikbaarheid & informatie 17 14 7 Gastvrijheid in totaal 17 14 8 Bron: Meest Gastvrije Stad 2011, Van Spronsen & Partners
Score Amersfoort op schaal 1-5 2009 2010 2011 3.57 3.55 3.64 3.55 3.66 3.86 3.54 3.63 3.79 3.33 3.29 3.50 3.49 3.52 3.70
10
Betreft winkelen, horeca en cultuur. Aanbod, grootte en uitstraling. 12 Deze vragen uit het Amersfoortpanel onderzoek ‘Veiligheid in de binnenstad’ worden in het vervolg elke twee jaar in de stadspeiling herhaald. 11
13
14
3.
Arbeidsplaatsen en aanbod
Het functioneren van de binnenstad is voor een belangrijk deel gebaseerd op het aanbod in de binnenstad. In dit hoofdstuk gaan we daarom in op de ontwikkelingen in het aanbod van horeca, winkels, cultuur en ook op de leegstand in de binnenstad. Ook laten we zien hoeveel arbeidsplaatsen er zijn en wat de ontwikkelingen zijn in starters en opheffingen.
3.1
Werkgelegenheid, starters en opheffingen
In de periode 2005-2011 is het aantal arbeidsplaatsen in de binnenstad gestegen13. De periode 20082009 laat een relatief sterke stijging zien die met name is terug te leiden naar de vestiging van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed in de binnenstad en toename van het aantal arbeidsplaatsen bij de gemeente Amersfoort. In 2010 en 2011 is er een daling van het aantal arbeidsplaatsen, waarschijnlijk veroorzaakt door de economische recessie. In 2006 en 2007 is het aantal opheffingen van bedrijven en het aantal startende bedrijven in de binnenstad stabiel. 2008 is een sterk jaar, er zijn dan veel starters en weinig opheffingen. In de cijfers van 2009 is vervolgens de recessie goed zichtbaar, het aantal opheffingen neemt dan sterk toe (van 45 naar 76). In 2010 lijkt dat weer bij te trekken, het aantal opheffingen neemt dan af naar 54. Maar in 2011 is net als in 2009 een toename van opheffingen te zien. Opvallend in 2010 en 2011 is het hoge aantal starters. Dat kan duiden op een herstellende economie, maar het hoge aantal starters kan tegelijkertijd ook een gevolg zijn van de recessie14. Tabel 12
Aantal arbeidsplaatsen in binnenstad (12 uur of meer)*
2005 2006 2007 2008 2009 2010 winkels 1560 1555 1523 1443 1486 1471 horeca 451 503 522 576 584 581 cultuur 104 110 99 129 137 156** overig 2668 2434 2324 2538 2882 2738 totaal 4783 4602 4468 4686 5089 4946 Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S *De uitzendbureaus zijn buiten beschouwing gelaten, omdat de uitzendkrachten die in dienst zijn maar ten dele in de binnenstad werkzaam zijn. ** De toename in de cultuursector ligt aan een toename van kleine bedrijven in de categorie ‘schrijven en overige scheppende kunst’.
Tabel 13 2006 2007 2008 2009 2010 2011
2011 1398 565 171 2669 4803
Starters en opheffingen onder bedrijven in binnenstad starters 55 56 75 71 83 84
opheffingen 44 53 45 76 54 78
Bron: Kamer van Koophandel
13
Gegevens over werkgelegenheid en bedrijvigheid komen uit het Provinciaal Arbeidsplaatsen Register (PAR). Dit register is gebaseerd op informatie van de Kamer van Koophandel en werkgelegenheidsonderzoek en geeft een goede benadering van de werkelijkheid. 14 Als vanuit werkloosheid een bedrijf wordt opgestart.
15
3.2
Winkels
De waardering van het winkelaanbod in de binnenstad is in 2008 onder Amersfoorters onderzocht. Met name de keuze van winkels en de kwaliteit van winkels worden goed beoordeeld. Het aantal winkels is in de periode 2005-2011 ongeveer gelijk gebleven, het zijn er ongeveer 350. In 2007 was er grotere afname van het aantal winkels (het waren er toen 333), en in 2008 was dit weer gestegen naar 346. De branche ‘mode, kleding en textiel’ is in de binnenstad het grootste (ong. 100 winkels), gevolgd door huishoudelijke artikelen en speelgoed (38 winkels). Het aantal modewinkels is sinds 2005 ook relatief sterk gegroeid (8 winkels bijgekomen), net zoals het aantal winkels met babyartikelen (5 winkels bijgekomen). De branche ‘voedings- en genotmiddelen’ en ‘meubels woningtextiel en verlichting’ zijn sinds 2005 in de binnenstad het meest gekrompen (respectievelijk 10 en 6 winkels minder). Tabel 14
Winkels binnenstad naar branche*
2005 2006 2007 2008 2009 2010 detailhandel in voedings- en genotmiddelen 36 31 26 24 26 26 warenhuizen 4 4 4 3 3 3 apotheken 1 1 1 1 1 1 detailhandel in drogisterij- en medische artikelen 11 11 9 10 11 13 detailhandel in mode, kleding en textiel 94 95 91 94 96 100 detailhandel in schoeisel, lederwaren en reisartikelen 23 22 23 24 21 21 detailhandel in meubels, woningtextiel, verlichting 20 19 19 22 19 16 detailhandel in (duurzame) huishoudelijke artikelen en 42 44 44 46 45 45 speelgoed detailhandel in doe-het-zelf-artikelen 1 1 1 1 1 1 detailhandel in boeken, tijdschriften en 8 7 6 6 6 6 schoolbenodigdheden detailhandel in fotografische, optische en 18 18 18 20 18 19 juweliersartikelen detailhandel in sport- en kampeerartikelen 13 14 14 13 12 11 detailhandel in bloemen, planten, tuincentra, dieren 4 4 4 4 3 2 detailhandel in baby-artikelen, algemeen assortiment 3 6 6 6 8 8 detailhandel in 2e hands goederen, antiek en muziekinstr. 20 18 14 14 13 14 reparatie tbv particulieren 9 9 9 8 9 9 overige detailhandel 10 10 12 14 13 12 overige winkels met baliefunctie/dienstverlening** 34 35 32 36 37 42 totaal 351 349 333 346 342 349 Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S *De uitzendbureaus zijn buiten beschouwing gelaten, omdat de uitzendkrachten die in dienst zijn maar ten dele in de binnenstad werkzaam zijn. ** Zoals banken, reisbureaus, kappers
Tabel 15
2011 28 3 1 14 102 23 16 38 1 7 17 12 2 8 16 9 13 36 346
Waardering winkelaanbod binnenstad 200815
goed voldoende kwaliteit van winkels 37% 54% keuze van winkels 45% 44% prijsniveau 23% 63% sfeer 35% 50% inrichting winkelcentrum 31% 51% totale indruk 27% 60% Bron: Wijkwinkelcentra en binnenstad, stadspeling 2008, gemeente Amersfoort
matig 8% 10% 13% 14% 16% 12%
slecht 1% 1% 1% 1% 2% 1%
15
Deze vragen uit het onderzoek ‘Wijkwinkelcentra en stadscentrum’ worden in het vervolg elke twee jaar in de stadspeiling herhaald. Tevens wordt dan gevraagd naar waardering van het horeca aanbod.
16
De winkelstructuur in de binnenstad is sinds 2005 niet sterk veranderd. De grootste concentratie winkels is gevestigd aan de Kamp, Grote St.Jansstraat, Langestraat, Arnhemsestraat, Utrechtsestraat, St. Jorisplein, Varkensmarkt en de Krommestraat. Daarnaast is er een aantal plekken aan te wijzen waar in de periode 2005-2010 relatief veel verandering heeft plaatsgevonden (opening en/of sluiting van winkels): Lavendelstraat/Havik, Amicitia/Achter de Arnhemse Poortwal, Koestraat, Krommestraat, Mooierstraat/DrakenNest. Deze verandering kan incidenteel zijn, maar kan ook duiden op een nieuwe ontwikkeling in het betreffende gebied. Kaart 1 Winkels in 2005 en 2011
Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S
17
3.3
Horeca
Het aantal horecazaken is de periode 2005-2011 gestegen van 123 naar 137 zaken. De meeste horecazaken in de binnenstad zijn restaurants (57), daarnaast zijn er voornamelijk cafés (43). In de periode 2005-2011 is het aantal restaurants het meest gestegen (10 restaurants meer) en is het aantal cafés het meest gedaald (7 cafés minder). Tabel 16
Horeca aanbod binnenstad naar branche
2005 2006 cafés 50 55 cafetaria's, lunchrooms, e.d. 17 15 eventcatering 3 4 hotel-restaurants 1 1 hotels 3 3 ijssalons 2 2 kantines en contractcatering 0 0 restaurants 47 48 Totaal 123 128 Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S
2007 52 18 5 3 3 2 0 45 128
2008 52 17 5 2 3 2 1 49 131
2009 47 20 7 2 3 2 1 54 136
2010 48 16 6 2 3 2 1 56 134
2011 43 19 9 3 3 2 1 57 137
De horecastructuur in de binnenstad is sinds 2005 niet sterk veranderd. De grootste concentraties horecazaken is gevestigd op de Hof, Groenmarkt, Appelmarkt, Lieve Vrouwe Kerkhof, Koestraat en aan de Bloemendalsestraat. Er is een aantal plekken aan te wijzen waar relatief veel veranderingen hebben plaatsgevonden (opening en/of sluiting van horecazaken): Kamp, Krommestraat, Bloemendalsestraat, Hof/Lavendelstraat. Deze verandering kan incidenteel zijn, maar kan ook duiden op een nieuwe ontwikkeling in het betreffende gebied. Kaart 2
Horeca in 2005 en 2011
Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S
18
Amersfoort als geheel scoort bovengemiddeld tot goed op de ranglijst van de 50 grootste gemeenten voor wat betreft het de culinaire diversiteit en culinaire kwaliteit en het aanbod16 van cafés. De stad scoort iets onder het gemiddelde voor wat betreft het aanbod17 van restaurants. Tabel 17
Restaurants in Amersfoort: positie op de ranglijst van 50 grootste gemeenten*
2005 2006 2007 2008 aantal restaurants per 10.000 inwoners 25 18 culinaire kwaliteit 22 16 12 12 19 culinaire diversiteit 22 22 Bron: Atlas voor gemeenten 2011 *Betreft het cultureel aanbod in heel Amersfoort, maar betreft grotendeels de binnenstad
3.4
2009 22 10 -
2010 20 8 -
2011 17 17 19
Cultuur
In de Amersfoortse binnenstad zijn er 4 musea en 2 theaters. De stad als geheel scoort bovengemiddeld tot goed op de ranglijst van de 50 grootste gemeenten voor wat betreft het aanbod van galerieën, musea voor beeldende kunst en het aantal filmdoeken20. Voor het aanbod van cultuurhistorische musea, het aantal bioscoopstoelen en het aantal culturele evenementen scoort Amersfoort iets onder het gemiddelde. Dit betreft evenementen met meer dan 5.000 bezoekers. Amersfoort heeft wel veel kleinere evenementen. In het onderzoek Meest Gastvrije Stad is de score van Amersfoort op cultureel aanbod lager dan de scores voor bijvoorbeeld het horeca aanbod en het winkelaanbod. Tabel 18
Cultuur
2011 musea 4 theaters 2 Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsenregister, bewerking O&S
Tabel 19
naam Flehite, Mondriaanhuis, Armando museum, KAdE. De Flint, de Lieve Vrouw
Cultureel aanbod in Amersfoort: positie op de ranglijst van 50 grootste gemeenten*
2005 2006 2007 2008 aantal evenementen per 100.000 inwoners 37 aantal musea (gewogen index) 18 13 15 aantal popconcerten per 1000 inwoners 42 aantal klassieke concerten per 1000 inwoners 10 aantal theatervoorstellingen per 1000 inwoners 19 Bron: Atlas voor gemeenten 2011 *Betreft het cultureel aanbod in heel Amersfoort, maar betreft grotendeels de binnenstad
3.5
2009 32 15 44 22 26
2010 29 23 39 26 34
2011 17 41 25 35
Leegstand
In de periode 2005-2011 is het aantal leegstaande panden afgenomen (van 54 naar 36). In 2006 en 2007 was het aantal leegstaande bedrijfspanden wat hoger, dit nam in 2008 weer af. De meeste leegstand doet zich voor in winkelpanden. Dit is verklaarbaar, omdat het grootste aantal bedrijfspanden in de binnenstad winkelpanden zijn. Ook is te zien dat de leegstand van café/bar/restaurants in de periode 2005-2011 is afgenomen, op 1 januari 2011 was er in deze categorie in 1 pand leegstand.
16
aantal per 10.000 inwoners, uit Atlas voor Gemeenten aantal per 10.000 inwoners, uit Atlas voor Gemeenten 18 Op basis van restaurantgids Lekker en de Michelingids. 19 Op basis van onderscheid van de 130 ‘keukens’ op dinnersite.nl 20 Per 100.000 inwoners, uit Atlas voor Gemeenten 17
19
Tabel 20
Leegstand binnenstad21 *
café / bar / restaurant winkel kantoor overig totaal Bron: Gemeente Amersfoort * Gegevens per 1 januari van betreffend jaar
2005 6 32 8 8 54
2006 6 36 10 10 62
2007 10 38 12 11 71
2008 6 36 8 6 56
2009 5 25 3 4 37
2010 4 25 8 8 45
2011 1 20 8 7 36
De leegstandlocaties zijn in de periode 2005-2011 sterk gewijzigd. Dat is een positief teken, omdat het laat zien dat de meeste leegstand in de binnenstad niet van lange duur is (niet structureel). Er zijn slechts enkele locaties waar in 2011 dezelfde panden leeg staan als in 2005. Hier lijkt de leegstand daarom een meer structureel karakter te hebben. Hier gaat het om een enkele locaties in de Koestraat, het DrakenNest en Amicitia. Kaart 3
Leegstand 2005 en 2011
Bron: Gemeente Amersfoort
21
De gegevens over leegstand zijn gebaseerd op een bestand van de Kamer van Koophandel. Omdat niet alle bedrijven hun verhuizing doorgeven kunnen er onjuistheden in zitten.
20
4.
Bereikbaarheid en parkeren
Een goede autobereikbaarheid en goede parkeergelegenheid voor de auto en de fiets zijn essentieel voor een goed functionerende binnenstad. Deze gegevens komen voor een groot deel uit onderzoek uit 2008 en dienen als nulmeting in deze eerste uitgave van de Monitor Economie Binnenstad. In het vervolg wordt dit onderzoek elke twee jaar herhaald, zodat in de volgende uitgave van de Monitor Economie Binnenstad een eerste beeld ontstaat van ontwikkelingen op dit punt.
4.1
Parkeren in de binnenstad
In de periode 2004-2009 is een groter percentage Amersfoorters hun auto in een parkeergarage gaan parkeren als ze naar het centrum gaan (van 54% naar 63%). De parkeermogelijkheden in de binnenstad voor de auto worden door 60% van de Amersfoorters beoordeeld als goed of voldoende en door 40% als matig of slecht. De parkeermogelijkheden voor de fiets worden door 78% beoordeeld als goed of voldoende en door 22% als matig of slecht. Tabel 21
Gebruik parkeergarages bij centrumbezoek
(vrijwel) altijd in een parkeergarage meestal in een parkeergarage, soms ergens anders meestal ergens anders, soms in een parkeergarage (vrijwel) nooit in een parkeergarage Bron: Parkeren en verkeersveiligheid, stadspeiling 2009, gemeente Amersfoort
Tabel 22
2009 63% 18% 10% 9%
matig 18% 28%
slecht 4% 12%
Beoordeling parkeermogelijkheden auto en fiets, 200822
goed voldoende stallingsplaatsen fiets 34% 44% parkeermogelijkheden auto 17% 43% Bron: Wijkwinkelcentra en binnenstad, stadspeiling 2008, gemeente Amersfoort
4.2
2004 54% 21% 13% 12%
Vervoer naar de binnenstad
Het overgrote deel van de Amersfoorters gaat op de fiets naar de binnenstad: Twee derde van de Amersfoorters gaat met de fiets (of brommer of scooter). Ongeveer 20% gaat met de auto en het overige deel loopt of gaat met de bus. De bus wordt het meest gebruikt door 65-plussers, de fiets door 18-29 jarigen en de auto door 30-39 jarigen. Inwoners van de wijken met een grote afstand tot de binnenstad gebruiken vaak de auto voor bezoek aan de binnenstad (ongeveer 50%) en inwoners van de wijken dicht bij de binnenstad gaan juist veel lopend naar de binnenstad. Uitzondering daarop is het Soesterkwartier, daar gaat slechts 8% lopend naar de binnenstad. Tabel 23
Vervoerswijze van Amersfoorters naar de binnenstad,23 lopend
fiets, brommer of scooter
auto of motor
8% 66% 20% totaal Bron: Amersfoort Panel 2011 over Verkeer- en Vervoerplan, gemeente Amersfoort
bus
trein
6%
0%
22
Deze vragen uit het onderzoek ‘Wijkwinkelcentra en binnenstad’ worden in het vervolg elke twee jaar in de stadspeiling herhaald. 23 Deze vragen worden worden in het vervolg elke twee jaar herhaald.
21
Tabel 24
Vervoerswijze van Amersfoorters naar de binnenstad, per wijk 24 lopend
fiets, brommer of scooter
auto of motor
bus
trein
stadskern
53%
33%
14%
0%
0%
soesterkwartier
8%
82%
7%
3%
0%
berg/bosgebied
16%
70%
11%
2%
1%
kruiskamp/koppel
28%
65%
7%
0%
0%
schothorst
3%
80%
13%
5%
0%
liendert/rustenburg
7%
74%
10%
9%
0%
randenbroek/schuilenburg
10%
78%
8%
6%
0%
leusderkwartier/vermeerkwartier
17%
74%
4%
5%
0%
zielhorst
0%
70%
24%
6%
0%
kattenbroek
0%
50%
45%
5%
0%
nieuwland
0%
33%
52%
16%
0%
hoogland(west)
1%
77%
20%
2%
0%
6% 28% 53% Vathorst/hooglanderveen Bron: Amersfoort Panel 2011 over Verkeer- en Vervoerplan, gemeente Amersfoort
11%
2%
De bereikbaarheid van de binnenstad met de auto wordt door Amersfoorters overwegend voldoende of goed beoordeeld (61%), het overige deel (39%) beoordeeld de bereikbaarheid met de auto als matig of slecht. In de periode 2004-2009 zijn Amersfoorters voor het bezoek aan de binnenstad minder de auto gaan gebruiken (van 21% naar 18%). Tabel 25
Beoordeling bereikbaarheid per auto, 200825
stadskern/zonnehof soesterkwartier berg/bosgebied kruiskamp/koppel schothorst liendert/rustenburg randenbroek/schuilenburg leusderkwartier/vermeerkwartier zielhorst kattenbroek nieuwland hoogland vathorst/hooglanderveen
goed
voldoende
matig
slecht
10% 26% 16% 25% 14% 23% 25% 18% 16% 24% 29% 16% 20%
37% 38% 37% 43% 38% 34% 40% 42% 36% 46% 44% 44% 46%
42% 24% 25% 16% 26% 22% 20% 23% 32% 21% 18% 27% 21%
11% 12% 22% 16% 22% 21% 15% 17% 16% 9% 9% 13% 13%
24%
15%
totaal 20% 41% Bron: Wijkwinkelcentra en binnenstad, stadspeiling 2008, gemeente Amersfoort
Tabel 26
Gebruik auto voor vervoer naar het centrum
2004 (vrijwel) altijd met de auto 21% meestal met de auto, soms op een andere wijze 16% meestal op een andere wijze, soms met de auto 27% nee, (vrijwel) nooit met de auto 36% Bron: Parkeren en verkeersveiligheid, stadspeiling 2008, gemeente Amersfoort
2009 18% 17% 27% 38%
24
Deze vragen worden in het vervolg elke twee jaar in de stadspeiling herhaald Deze vragen uit het onderzoek ‘Wijkwinkelcentra en stadscentrum’ worden in het vervolg elke twee jaar in de stadspeiling herhaald.
25
22
4.3
Parkeertarieven
In de periode 2004-2010 zijn de parkeertarieven voor de auto gestegen. De parkeertarieven voor het straatparkeren zijn het minst gestegen. De prijzen hiervoor worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad en de stijging betreft daarbij een inflatiecorrectie. De tarieven voor het garageparkeren worden door de garage-exploitant bepaald, waarbij geldt dat die niet hoger mogen zijn dan het straatparkeertarief. Bij een bezoek aan de binnenstad is parkeren het goedkoopste op dagparkeerterreinen in het B-gebied (rondom de binnenstad) en in parkeergarage Flintplein26. Parkeergarage St.Jorisplein en Soeverein zijn het duurste. Parkeergarage Soeverein heeft wel een goedkoper dagtarief dan parkeergarage St. Jorisplein en ook kan er per minuut worden betaald. Fietsparkeren is in de hele binnenstad gratis: op straat en in overdekte fietsenstallingen. Momenteel wordt onderzocht waar in de binnenstad uitbreidingen van fietsparkeerplaatsen gerealiseerd kunnen worden.
Tabel 27
Tarieven parkeren binnenstad 2011 2004
2011
2011
2011 27
Naam
Beheerder
per uur
parkeertarief
per uur
Parkeergarage Beestenmarkt
Q-park
€ 1,50
1.50 / 48 min.
€1.88
€15
Parkeergarage Flintplein
Parkeerservice Amersfoort NV
€ 1,20
1.50 / 50 min.
€1.80
€8
Parkeergarage Koestraat
Parkeerservice Amersfoort NV
€ 1,50
1.50 / 48 min.
€1.88
n.v.t.
Rodamco
€ 1,70
1.50 / 46 min.
€1.96
€15
Parkeergarage Sint Jorisplein
28
per dag
Parkeergarage Soeverein
Q-park
€ 1,50
2.10 / 60 min
€2.10
€8
Parkeergarage Stadhuisplein
Parkeerservice Amersfoort NV
€ 1,50
1.50 / 48 min.
€1.88
n.v.t.
Parkeerplekken buiten garages max. 1 uur
€ 2,10
€2.30
n.v.t.
Parkeerplekken buiten garages max. 4 uur
€ 1,70
€1.90
n.v.t.
€ 1,10
€1.20
€ 6.50
Dagparkeerterreinen Bron: Gemeente Amersfoort
26
Op basis van de (omgerekende) parkeertarieven per uur Dit is een omgerekend tarief per uur, daarmee niet het reële parkeertarief. 28 Volgende 1-30 minuten 1.10, volgende 31-60 minuten 1.00 27
23
24
5.
Wonen in de binnenstad
De binnenstad is het centrum voor winkelen, uitgaan en toerisme van de stad. Er komen daarom veel bezoekers die soms kort of soms wat langer verblijven. Daarnaast zijn er de bewoners van deze wijk van de stad. Bewoners zorgen voor meer sociale controle. Ook zijn bewoners meer betrokken bij de binnenstad dan de gemiddelde bezoeker. Voor de vitaliteit van de binnenstad is het daarom belangrijk dat er ook goed gewoond kan worden.
5.1
Woningen en bewoners
In de periode 2005-2011 is zowel het aantal woningen als ook het aantal bewoners van de binnenstad licht toegenomen. De toename van het aantal woningen komt deels door particuliere initiatieven en deels door projecten van de NV Stadsherstel, die woningen boven winkels heeft gerealiseerd. In vergelijking met de gemiddelde verdeling in Amersfoort heeft de binnenstad een hoog percentage jong volwassenen en een laag percentage kinderen. De leeftijdscategorie van 20 tot 34 jaar is het grootste (35% van de binnenstadbewoners, in totaal ongeveer 1850 personen), gevolgd door de leeftijdscategorie van 35 tot 49 jaar (22% van de binnenstadbewoners, in totaal ongeveer 1160 personen). Deze verdeling in de binnenstad laat in de periode 2005-2011 een constant beeld zien. Tabel 28 ’05 binnenstad ‘06 binnenstad ‘07 binnenstad ‘08 binnenstad ‘09 binnenstad ‘10 binnenstad ’11 binnenstad
Woningen en bewoners in de binnenstad bewoners 5198 5151 5197 5211 5202 5233 5269
‘05 Amersfoort 134.904 ‘06 Amersfoort 137.008 ‘07 Amersfoort 139.065 ‘08 Amersfoort 141203 ‘09 Amersfoort 143211 ‘10 Amersfoort 144858 ’11 Amersfoort 146599 Bron: Gemeente Amersfoort
5.2
% 0-19 jaar 11% 12% 11% 11% 11% 11% 11% 27% 27% 27% 27% 27% 27% 27%
% 20-34 jaar 35% 34% 34% 34% 35% 35% 35% 20% 20% 20% 19% 19% 19% 19%
% 35-49 jaar 25% 24% 25% 24% 23% 22% 22% 25% 26% 26% 26% 25% 25% 25%
% 50–64 jaar 17% 17% 18% 19% 19% 19% 19% 16% 16% 16% 16% 17% 17% 17%
% 65+ jaar 12% 13% 12% 12% 12% 13% 13%
woningen 2777 2823 2838 2840 2845 2861 2875
12% 12% 12% 12% 12% 12% 12%
55927 57178 57917 58629 59656 60631 61314
Gehechtheid aan de buurt en sociale samenhang
In de periode 2005-200929 zijn binnenstadbewoners gemiddeld meer gehecht geraakt aan de binnenstad als woonwijk. De binnenstadbewoners zijn ook meer gehecht aan hun buurt dan de gemiddelde Amersfoorter: 88% van de bewoners geeft aan gehecht of zeer gehecht te zijn aan hun buurt, het Amersfoorts gemiddelde is 67%. De sociale samenhang van binnenstadbewoners is in de periode 2005-2009 gelijk gebleven: Binnenstadbewoners geven in 2009 hun buurt net als in 2005 gemiddeld een 5,9 voor het kennen van
29
Gegevens uit 2011 zijn beschikbaar in 2012 en worden verwerkt in de Monitor Economie Binnenstad in 2013.
25
de buurtgenoten, wijze van omgang met de buurtgenoten, gezelligheid, saamhorigheid en zich thuis voelen. Dit cijfer is hetzelfde als het Amersfoorts gemiddelde. Tabel 29
Sociale samenhang en gehechtheid aan de buurt30 2005
2007
2009
binnenstad: gehechtheid aan de buurt*
62%
74%
88%
Amersfoort totaal: gehechtheid aan de buurt
59%
63%
67%
binnenstad: sociale samenhang*
5,9
5,8
5,9
5,8 5,7 5,9 Amersfoort totaal: sociale samenhang Bron: Leefbaarheids- en Veiligheidsmonitor, gemeente Amersfoort *Het percentage mensen dat aangeeft ‘zeer gehecht’ of ‘gehecht’ te zijn aan hun buurt ** Kengetal gebaseerd op stellingen over buurgenoten kennen, wijze van omgang met buurtgenoten, gezelligheid en saamhorigheid en zich thuis voelen
30
Het onderzoek wordt in het najaar van 2011 opnieuw herhaald.
26
Bijlage 1 Bronnen Bronnen basisinformatie voor Monitor Economie Binnenstad 2012 Bron Gemeente Amersfoort
Indicatoren
• • •
Beoordeling parkeermogelijkheden auto en fiets Beoordeling bereikbaarheid binnenstad per auto Bezoek van Amersfoorters aan binnenstad Bezoekersaantallen amateur- en podiumkunst Leegstand bedrijfspanden binnenstad Sociale samenhang en gehechtheid aan de buurt Vervoerswijze naar de binnenstad (per leeftijdscategorie en per wijk) Waardering winkelaanbod binnenstad Waardering van de sfeer in de binnenstad Woningen en bewoners in de binnenstad
Kamer van Koophandel
•
Starters en opheffingen
Continu vakantie onderzoek NBTC-NIPO Research
• •
Toeristisch bezoek aan Amersfoort Bestedingen per toeristisch bezoek 2005-2010
Atlas 2011 voor gemeenten Atlas voor gemeenten
• • •
Theaterbezoek en museumbezoek in Amersfoort op basis van inwoneraantal Cultureel aanbod in Amersfoort Horeca aanbod binnenstad
Provinciaal Arbeidsplaatsenregister Provincie Utrecht
• • •
Aantal arbeidsplaatsen in binnenstad Winkels in binnenstad naar branche Horeca aanbod binnenstad naar branche
Onderzoek Meest Gastvrije Stad Van Spronsen & Partners
•
Waardering gastvrijheid Amersfoort
• • • • • • •
Bronnen incidentele informatie voor Monitor Economie Binnenstad 2012 Bron
Indicatoren
Gemeente Amersfoort
• • • •
Koopstromenonderzoek Randstad 2011 I&O Research. Koopstromenonderzoek Randstad 2004, Goudappel Coffeng
• Koopkrachtbinding en koopkrachtafvloeiing • Omzet in de binnenstad, 2004 en 2011
Bezoek Amersfoorters aan evenementen in binnenstad Economische effecten van culturele uitstapjes Gebruik parkeergarages bij centrumbezoek Vervoerswijze naar het centrum
27
