Beknopte beleidsnotitie voor zonne-energie gemeente Leeuwarderadeel 2016 Versie Datum
: :
ontwerp 1 februari 2016
1
1 Inleiding Op 18 februari 2015 heeft Provinciale Staten van Fryslân het beleidsstuk “Romte foar Sinne” vastgesteld. Hierin worden de provinciale doelstellingen ten aanzien van duurzaamheid en duurzame energie op het gebied van zonne-energie benoemd. Daarnaast worden hierin de ruimtelijke randvoorwaarden voor opstellingen voor zonne-energie gesteld. Meervoudig ruimtegebruik is het uitgangspunt. Buiten het bestaand stedelijk gebied aansluitend aan of nabij stad en dorp worden kwalitatieve voorwaarden gesteld aan opstellingen. Daarnaast moet de opstelling qua aard en schaal bij het dorp passen (energiebehoefte). Bovenstaand beleid van de provincie biedt al een redelijk strak kader om initiatieven van opstellingen van zonnepanelen aan te toetsen. Er blijft niet veel beleidsvrijheid voor de gemeente over. In dit beleid wordt benoemd wat de voorwaarden zijn waar een initiatief aan moet voldoen. Dit zullen veelal kwalitatieve randvoorwaarden zijn. Gezien het samengaan van Leeuwarderadeel met Leeuwarden, heeft tevens overleg met gemeente Leeuwarden plaatsgevonden, om te inventariseren hoe Leeuwarden omgaat met initiatieven voor zonne-energie. Voor andere duurzame energie, zoals windenergie en mestvergisting, staat het kader beschreven in het gemeentelijk beleidsstuk bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen”. Uitbreiding van het aantal windmolens of de grootte van de windmolens is niet toegestaan. Ook voor mestvergisters geldt dat de bestaande toegestaan zijn, en bij recht geen nieuwe mestvergisters gerealiseerd kunnen worden. Er zal door gemeente Leeuwarderadeel geen duurzaamheidsnota worden opgesteld. Enerzijds doordat er beperkte middelen beschikbaar zijn, anderzijds door de korte tijd die er nog rest tot de fusie met gemeente Leeuwarden. Waar mogelijk wordt meegelift op (Provinciale) regelingen en subsidies, bijvoorbeeld met betrekking tot openbare led verlichting. In de provincie zijn diverse initiatieven op het gebied van duurzame energie. Ús Koöperaasje (UK) is bijvoorbeeld een koepelcoöperatie die Fryslân op provinciaal en lokaal niveau helpt verduurzamen en vergroenen. UK ondersteunt plaatselijke initiatieven om een energiecoöperatie op te richten. Inmiddels zijn er, verspreid over heel Fryslân, meer dan 30 lokale coöperaties opgericht die met talloze projecten werken aan besparing en opwekking van energie. Deze lokale coöperaties zijn lid van UK. Dankzij de oprichting van het energieleveringsbedrijf Noordelijk Lokaal Duurzaam (NLD) is er tegelijk een financieringsmodel ontstaan dat deze energietransitie van onderop, de vergroening van Fryslân en de regionale economie vooruit helpt.
2
2 Begrippen en Stappenplan toetsing initiatief kleinschalige duurzame energiewinning: energie die gewonnen wordt uit kleinschalige perceelsgebonden bronnen, niet zijnde windturbines, waarbij weinig tot geen schadelijke milieueffecten optreden bij winning en omzetting en die in onuitputtelijke hoeveelheden beschikbaar is, zoals zon, wind, water, biomassa, aard- en omgevingswarmte;
Stappenplan in geval het initiatief niet past binnen het bestemmingsplan:
1. Eerst wordt het initiatief getoetst aan het Provinciaal beleid “Romte foar sinne”. Hier moet het initiatief binnen passen. 2. Als het initiatief past binnen stap 1, volgt stap 2, namelijk toetsing aan het gemeentelijk beleid, de “Beknopte beleidsnotitie voor zonne-energie Leeuwarderadeel 2016”. 3. Als het initiatief past binnen zowel het Provinciaal als binnen de gemeentelijke beleidsnotitie, kan aan het college worden voorgesteld om medewerking te verlenen aan het initiatief. Het college besluit vervolgens of er medewerking wordt verleend of niet.
3
3 Voorbeelden Voordat de gemeentelijke beleidsuitgangspunten worden geschetst, volgen hier eerst voorbeelden. Voorbeelden van plaatsing van zonnepanelen voor particulieren of ondernemers Het plaatsen van zonnepanelen is op verschillende manieren mogelijk. Particulieren kunnen zonnepanelen plaatsen op het dak van hun huis of berging. Ondernemers kunnen panelen plaatsen op het dak van hun bedrijfspand. De Provincie heeft bijvoorbeeld een stimuleringsregeling gehad voor agrariërs om asbestplaten van de daken van stallen te vervangen en zonnepanelen op de nieuwe daken van de stallen te plaatsen. Voor plaatsing op daken geldt dat dit veelal vergunningsvrij is.
4
Voorbeelden van plaatsing van zonnepanelen op (openbare) gebouwen als scholen en sporthallen Scholen en sporthallen hebben over het algemeen redelijk grote dakvlakken en daardoor, mits gunstig gesitueerd, geschikt voor plaatsing van zonnepanelen. Kanttekening hierbij is de eigendomssituatie van het pand. Als het pand niet in eigendom is bij de gebruiker, kan dat een belemmering zijn voor de gebruiker om zonnepanelen te plaatsen.
Voorbeelden van plaatsing van zonnepanelen in de openbare ruimte In wijken waar de woningen wellicht niet geschikt zijn voor plaatsing van zonnepanelen, zouden bijvoorbeeld bij de parkeervoorzieningen zonnedaken geplaatst kunnen worden. De opgewekte energie komt dan te goede aan de deelnemende omwonenden.
Voorbeelden van plaatsing van zonnepanelen als grondopstelling (zonneweide, enkelvoudig ruimtegebruik)
5
4 Gemeentelijke beleidsuitgangspunten “Beknopte beleidsnotitie voor zonne-energie Leeuwarderadeel 2016” 1 Op daken - vergunningsvrij Het heeft de voorkeur zonnepanelen op daken te plaatsen. De initiatiefnemer dient in de eerste plaats te onderzoeken of plaatsing van zonnepanelen op daken van gebouwen of op daken van bouwwerken (overkappingen zonder wanden) zowel binnen als buiten de bebouwde kom, mogelijk is. Voor plaatsing op daken geldt dat het initiatief in veel gevallen vergunningsvrij is. 2 Grondopstelling binnen agrarische bedrijfskavel voor eigen gebruik Agrarische bedrijven kunnen energie ten behoeve van hun bedrijf opwekken door middel van plaatsing van zonnepanelen. Plaatsing op daken van agrarische bedrijfspanden heeft de voorkeur. Als dat niet mogelijk is, is een grondopstelling mogelijk. De functie “kleinschalige duurzame energieopwekking” is in de bestemmingsomschrijving opgenomen als ondergeschikte functie. Dit houdt in dat ondergeschikt aan en ten behoeve van het agrarische bedrijf energie opgewekt kan worden door middel van bijvoorbeeld zonnepanelen. Echter, in de algemene gebruiksregels van het bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen” (artikel 37.1 onder e) is opgenomen dat zonnepanelen uitsluitend op daken geplaatst mogen worden. Er wordt gewerkt aan een herziening van het bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen”, om naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State enkele onderdelen van de regels aan te passen. In het reparatieplan wordt artikel 37.1 lid e ook aangepast, zodanig dat binnen de agrarische bedrijfskavels bij recht plaatsing van zonnepanelen als grondopstelling mogelijk is. Het plaatsen van zonnepanelen in de vorm van een grondopstelling, als ondergeschikte functie bij het ter plaatse gevestigde bedrijf, wordt derhalve binnen de agrarische bedrijfskavels bij recht mogelijk gemaakt.
3 Grondopstelling op agrarische gronden voor algemeen gebruik of energie corporatie Binnen het agrarisch gebied is de vraag aan de orde of initiatieven mogelijk zijn voor het oprichten van ‘zonneweides’ waarbij de energie geleverd wordt aan bijvoorbeeld een corporatie. Hierbij is geen sprake van “kleinschalige duurzame energieopwekking”, aangezien het een hoofdfunctie betreft en niet ondergeschikt aan en ten dienste van een agrarisch bedrijf. De hoofdfunctie betreft dan “het opwekken van energie”. Deze functie past niet in de agrarische bestemming van het bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen”. Bovendien is in de algemene gebruiksregels van het bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen” (artikel 37.1 onder e) opgenomen dat zonnepanelen uitsluitend op daken geplaatst mogen worden. Er wordt gewerkt aan een herziening van het bestemmingsplan “Bûtengebiet en doarpen”, om naar aanleiding van de uitspraak van de Raad van State enkele onderdelen van de regels aan te passen. Bij deze herziening wordt het plaatsen van zonnepanelen op agrarische gronden om energie op te wekken ten dienste van een energiecorporatie mogelijk gemaakt middels een wijzigingsbevoegdheid. Aangezien het een functiewijziging betreft (van agrarisch naar nutsvoorziening/energieproducent) is een binnenplanse afwijking op grond van jurisprudentie niet mogelijk. 6
In geval van wijzigingsprocedure, worden randvoorwaarden gesteld aan het initiatief. voorwaarden - indien passend binnen het provinciaal beleid, voldoen aan de onderstaande gemeentelijke randvoorwaarden. - voldoen aan het gemeentelijk beleid “Landschappelijke inpassing”, vastgesteld op 20 mei 2014. - niet aan de noordzijde van een dorp of bebouwingslint in verband met schittering. - hekwerken rondom de grondopstelling qua kleurstelling en uitvoering passend in de omgeving, maximaal 2 meter hoog. - het kastje ten behoeve van de nutsvoorziening ondergeschikt qua situering, afmeting en kleurstelling. 4 Grondopstelling op bedrijfskavel binnen bestemmingsplan “Stiens – Bedrijventerrein Middelsee” Bedrijven kunnen energie ten behoeve van hun hun bedrijf opwekken door middel van plaatsing van zonnepanelen op hun eigen bedrijfskavel. Plaatsing op daken van bedrijfspanden heeft de voorkeur. Als dat niet mogelijk is, kunnen zonnepanelen op de gronden binnen de kavel geplaatst worden. De functie “kleinschalige duurzame energieopwekking” is in de bestemmingsomschrijving opgenomen als ondergeschikte functie. Echter, in de algemene gebruiksregels van het bestemmingsplan “Stiens – Bedrijventerrein Middelsee” (artikel 9.1 onder e) is opgenomen dat zonnepanelen uitsluitend op daken geplaatst mogen worden. Er kan middels een grote buitenplanse afwijking worden afgeweken van het bestemmingsplan, mits voldaan wordt aan de volgende voorwaarden. voorwaarden - indien passend binnen het provinciaal beleid, voldoen aan de onderstaande gemeentelijke randvoorwaarden. - voldoen aan het gemeentelijk beleid “Landschappelijke inpassing”, vastgesteld op 20 mei 2014. - energie uitsluitend ten behoeve van het eigen bedrijf; - plaatsing uitsluitend op de bedrijfskavel waar ook het bedrijfspand op staat; - hekwerken rondom de grondopstelling qua kleurstelling en uitvoering passend in de omgeving, maximaal 2 meter hoog. - het kastje ten behoeve van de nutsvoorziening ondergeschikt qua situering, afmeting en kleurstelling.
5 Beschermd dorpsgezicht Binnen het beschermd dorpsgezicht wordt niet afgeweken van het bestemmingsplan voor het plaatsen van zonnepanelen.
7
6 Overige locaties Zowel binnen als buiten bestaand stedelijk gebied kunnen initiatieven voorkomen op andere dan hier beschreven locaties of bestemmingen. Deze worden per geval beoordeeld, waarbij in ieder geval aan onderstaande voorwaarden voldaan moet worden: -
indien passend binnen het provinciaal beleid, voldoen aan de onderstaande gemeentelijke randvoorwaarden. voldoen aan het gemeentelijk beleid “Landschappelijke inpassing”, vastgesteld op 20 mei 2014. niet aan de noordzijde van een dorp of bebouwingslint in verband met schittering. hekwerken rondom de grondopstelling qua kleurstelling en uitvoering passend in de omgeving, maximaal 2 meter hoog. het kastje ten behoeve van de nutsvoorziening ondergeschikt qua situering, afmeting en kleurstelling
5 Hardheidsclausule - onvoorziene omstandigheden Burgemeester en wethouders kunnen op grond van artikel 4:84 Awb in onvoorziene omstandigheden gemotiveerd afwijken van deze beleidsregels.
8
