AWBR 2018 Een aanvulling op het Strategisch Beleidsplan 2012-2016
Amsterdam West Binnen de Ring Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs
Inhoud
1. Inleiding
5
2. Visie van AWBR op onderwijzen
9
3. Kwaliteit van (passend) onderwijs
11
4. ICT in onze kennissamenleving
15
5. Profilering openbaar onderwijs in Amsterdam
17
3
1.
Inleiding Waarom een aanvulling op het strategisch beleidsplan 2012-2016 van AWBR halverwege de looptijd? Er zijn twee belangrijke redenen. Ten eerste een heel praktische. De strategische planvorming en de schoolplanvorming op de scholen kennen niet hetzelfde ritme. Door het strategisch beleidsplan van AWBR aan te vullen en vervolgens ook met twee jaar te verlengen tot 2018, volgt de nieuwe schoolplancyclus die in 2019 start op logische wijze het nieuwe strategisch beleidsplan. Ten tweede is er ook een inhoudelijke reden om het plan aan te vullen: de gevolgen van de snelle informatiesamenleving en de bereikbaarheid van de sociale media. De discussies die op dit moment in onze samenleving gevoerd worden over een andere kijk op onderwijzen zijn ingegeven door het besef dat de leeromgeving en daarmee de leerbehoefte van leerlingen drastisch aan het veranderen zijn. In de praktijk blijkt dat kinderen ook buiten school veel leren door de manier waarop ze gebruikmaken van de digitale media. Zo is tweetaligheid bijna geen keus meer voor kinderen, maar meer een way of life. Het is noodzakelijk dat het onderwijs zijn visie op onderwijzen aanpast aan de nieuwe leerbehoefte van kinderen. Het is dus aan allen die nauw bij het onderwijs aan onze leerlingen zijn betrokken een helder, sluitend antwoord te formuleren op die andere leerbehoefte van leerlingen. In AWBR 2018 formuleren we uitgangspunten en ambities om met deze veranderingen op schoolniveau om te gaan. Daarbij maken we gebruik van: A. Het Bestuursakkoord 2014-2020 voor de sector primair onderwijs, afgesloten tussen het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de PO-Raad. Hierin worden de voorwaarden voor ‘de school van 2018’ geschetst. B. Het Whitepaper ‘21st Century Skills in het onderwijs’ (versie 1.0, 2012) van Frank van den Oetelaar [1].
5
Dat betekent dat we een nieuwe visie op onderwijzen formuleren. Een kompas voor allen die de vertaalslag op school maken: van theorie naar praktijk. We besteden constante aandacht aan de kwaliteit van het onderwijs. En dus investeren we in Passend Onderwijs. We kijken naar de rol van ICT in onze kennissamenleving en in het verlengde daarvan naar de professionalisering van alle medewerkers die werkzaam zijn namens AWBR en de Federatie Openbaar Primair Onderwijs Amsterdam [2]. Ten slotte voegen we ook de uitgangspunten van de Federatie toe waarmee we de identiteit van het openbare basisonderwijs in Amsterdam beter willen profileren. Goed werkgeverschap staat daarin centraal.
6
[1] Zie www.21stcenturyskills.nl. [2] Het samenwerkingsverband van zeven schoolbesturen voor openbaar basisonderwijs, zie www.openbaarbasisonderwijsamsterdam.nl.
7
2.
Visie van AWBR op onderwijzen Op onze scholen worden kinderen voorbereid om te leven en te werken in een steeds sneller veranderende wereld. Er is aandacht voor het ontwikkelen van kennis, vaardigheden en onderling begrip. We zetten in op de ontwikkeling van persoonlijke kwaliteiten die in de toekomst belangrijk zijn om met veranderingen om te gaan. Op onze scholen, en door het contact met leeftijdgenoten waar ook ter wereld, leren kinderen dit in een veilige en inspirerende omgeving.
Wat betekent dat voor onze scholen? xx Een goed pedagogisch klimaat is de belangrijkste basis van waaruit we met kinderen werken. We bieden veiligheid en een leef- en leergemeenschap waarin we samen leren en leven. Onze leerlingen voelen zich gehoord en gezien, ontwikkelen zich tot democratische burgers en hebben een stem. Kinderen voelen zich betrokken. Dat uit zich onder andere in een leerlingenraad en wijkraden met kinderen. xx Leerlingen ontwikkelen zich langs een persoonlijke leerlijn die minder afhankelijk is van tijd, plaats en omstandigheden. Ze worden geholpen door leerkrachten die kunnen aansluiten bij individuele leerstrategieën. xx Leerlingen worden professioneel begeleid in zowel hun persoonlijke ontwikkeling als in het ontwikkelen van onderlinge relaties. xx 21st Century Skills behoren tot de basisvaardigheden van onze leerkrachten. We verdelen deze onder in cognitieve vaardigheden (analyseren en gebruik maken van informatie, aanpakken van complexe problemen en zaken en creëren van patronen en mentale modellen) en in conatieve vaardigheden (jezelf kennen en beheersen en begrijpen en interactie met anderen). De leerkrachten hebben daarmee de competenties om leerlingen te begeleiden in het vinden van hun weg in een samenleving in samenhang met anderen waarin digitale technologie de vensters naar de wereld heeft opengezet. xx De noodzaak tot het veranderen van de huidige manier van onderwijzen. Wetenschap en Techniek vormen daarbij een vanzelfsprekend onderdeel van het curriculum en 21st Century Skills behoren tot de basisvaardigheden.
9
3.
Kwaliteit van (passend) onderwijs Monitoren van kwaliteit In het Breed Bestuurlijk Overleg van de stad Amsterdam is afgesproken dat iedere school eens in de vier jaar onderwerp zal zijn van kwaliteitsonderzoek. De schoolbesturen nemen deze taak op zich en ontwikkelen een procedure om dit vorm te geven. AWBR doet dit binnen het eigen bestuur en zoekt tevens naar samenwerking met andere besturen om tot een auditaanpak te komen. AWBR (scholen en bestuur) gaat werken met ParnasSys Integraal. Zo wordt het mogelijk de kwaliteit van scholen actueel te monitoren, scholen met elkaar te vergelijken en informatie uit te wisselen. In oktober 2015 is het implementatietraject afgerond. De cyclus van jaarlijkse monitorgesprekken gevolgd door functioneringsgesprekken met de directeuren, blijft gehandhaafd. De directeuren van de scholen monitoren de kwaliteit op hun scholen. Binnen ParnasSys Integraal kunnen zij gebruikmaken van (bijvoorbeeld) de Competentiethermometer. Beide instrumenten vormen de basis voor zelfevaluatie. Om het belang van inhoudelijk leiderschap te benadrukken, scholen we steeds meer directeuren zodat zij flitsbezoeken kunnen afleggen. Dit is een krachtig middel om de schoolontwikkeling te volgen en leerkrachten aan te zetten tot reflectie op de onderwijspraktijk.
Ontwikkelen van verschillende onderwijsconcepten De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar het leren van kinderen. Ook is er een steeds beter antwoord te geven op de vraag welke vaardigheden van belang zijn om goed mee te kunnen komen in een snel veranderende wereld. AWBR scholen gebruiken deze nieuwe inzichten om de onderwijspraktijk te verbeteren zodat deze beter tegemoet komt aan het leren van kinderen. Bij deze zoektocht maken de scholen gebruik van elkaars expertise en kwaliteit. Door middel van studiedagen, intervisie, netwerken en leergemeenschappen vindt een uitwisseling plaats van kennis en ervaring. De wijze waarop kinderen leren staat daarbij altijd centraal.
11
De keuzes die de scholen maken (zoals methodes en het inrichten van de leeromgeving) moeten ondersteunend zijn aan het leren van het kind. Dat is de richting die AWBR aangeeft. Door de onderlinge uitwisseling en samenwerking van de scholen, kunnen we recht doen aan het begrip ‘lerende school’. Zij geven daar op een eigen manier vorm aan, met een herkenbare identiteit. Naast onze conceptscholen zoals Dalton en Montessori is er een school die breinleren centraal stelt en verder ontwikkelt. Een andere school heeft de schooldag ingericht naar het bioritme van het kind. De komende jaren zullen we ons richten op nog weer andere manieren van organiseren zoals:
12
xx Alles-in-een-school Onderwijs, opvang en activiteiten vinden allemaal in hetzelfde gebouw plaats waarbij het uitgangspunt is dat de school de regie voert. xx School of Understanding (SoU) Dit concept richt zich, naast kennisoverdracht en praktische vaardigheden, op hogere vaardigheden zoals ‘leren leren’, reflecteren en samenwerken. Er is speciale aandacht voor de houding waarmee een kind in het leven staat. De ervaringen die we opdoen met het werken met deze concepten delen we met elkaar. Zo kan iedere school profiteren van de nieuwe inzichten. Onze scholen (ongeacht met welk concept gewerkt wordt) zijn toegankelijk voor alle kinderen.
Passend Onderwijs Vanaf 1 augustus 2014 is de wetgeving over Passend Onderwijs van kracht. Alle kinderen hebben recht op goed onderwijs, ook kinderen die extra ondersteuning nodig hebben. De schoolbesturen krijgen de zorgplicht om elk kind een goede onderwijsplek te bieden. Scholen krijgen de ruimte om flexibeler op de behoeftes van leerlingen en leerkrachten in te spelen en deze vormen van ondersteuning zelf te organiseren en te betalen. De scholen zorgen zelf voor passend onderwijs voor iedere leerling die op hun school zit, of die zich bij hun school aanmeldt. Schoolbestuur en school moeten eerst kijken wat de school zelf kan doen. Als een school de noodzakelijke ondersteuning aan een leerling niet kan bieden, moet zij zorgen dat deze ondersteuning elders wordt
geboden. Bijvoorbeeld op een andere school van hetzelfde schoolbestuur of op een andere school in de wijk. Hierbij zijn de wijknetwerken behulpzaam. Het Samenwerkingsverband Amsterdam/Diemen regelt vanaf 1 augustus 2014 voor leerlingen waarvoor het echt nodig is een plek binnen het speciaal onderwijs of speciaal basisonderwijs. xx SOP Elke twee jaar evalueren we de bestaande School Ondersteunings Profielen (SOP) van onze scholen. Naar aanleiding hiervan zullen wij ze scherper formuleren. Zo wordt het voor iedereen die bij de school betrokken is, helder waar de school voor staat. Daardoor krijgen ook ouders beter inzicht in wat een bepaalde school hun kinderen te bieden heeft. xx SPO West Voor de leerlingen die in aanmerking komen voor een ondersteuningsarrangement, investeert AWBR in het Steunpunt Passend Onderwijs (SPO) West. Dit steunpunt is voor en door het openbaar onderwijs in West en Nieuw West opgericht. Het stelt de deuren ook open voor scholen uit deze regio van andere denominaties die gebruik willen maken van de expertise van het Steunpunt. xx Ouders Alle scholen bieden ouders educatief partnerschap aan. Aan het begin van het schooljaar 2015-2016 hebben we ‘De vijf zekerheden van AWBR’ geformuleerd. Ouders weten dan hoe de school met hen wil communiceren en wat de school op dat gebied van de ouders verwacht.
13
4.
ICT in onze kennissamenleving ICT is dienstbaar en faciliterend aan onze visie op onderwijzen. ICT ondersteunt leerlingen in het vervullen van de leerbehoefte die ze hebben. ICT stelt leerkrachten in staat ze daarbij te helpen. We herijken het ICT-beleidsplan dat in 2010 is vastgesteld en stellen een investeringsplan op waarmee we toekomstige ontwikkelingen kunnen financieren. Eind 2015 is de update gereed.
Onderwijs faciliterend ICT is niet alleen het venster op de wereld, het opent ook nieuwe werelden. Grenzen vervagen, ook tussen digitaal en analoog. Bovendien is informatie direct beschikbaar. Op school en thuis. Dag en nacht. De permanente beschikbaarheid van data en beelden maakt een andere wijze van onderwijzen mogelijk, zowel in vorm als inhoud. Dat vraagt niet alleen een visie op de beschikbaarheid en toepasbaarheid van ICT, maar ook op veranderende leer- en gedragsvormen. En ten slotte vraagt het om een toekomstgericht investeringsplan dat aan het eind van 2015 beschikbaar moet zijn.
ICT-vaardige leerkrachten Leerlingen ontwikkelen zich razendsnel in de wereld van de sociale media, Google en Wikipedia. Op die manier pikken ze ook de basis van de Engelse taal op. Willen de leerkrachten in staat zijn leerlingen goed te begeleiden op dit ontwikkelpad, dan zullen zij zelf ook ICT-vaardig moeten zijn op alle genoemde gebieden. In het internationale krachtenveld is tweetaligheid voor leerlingen de zeer nabije toekomst.
ICT en beheer AWBR hecht veel waarde aan verantwoord beheer van de stichting. Zowel op financieel gebied als op het gebied van monitoren van de kwaliteit van het onderwijs investeren we de komende jaren in ICT-systemen waarmee we steeds up to date managementinformatie kunnen verstrekken op alle voor AWBR relevante gebieden. In 2015 wordt ParnasSys Integraal geïmplementeerd. We streven ernaar om begin 2016 te kunnen werken met een financieel management informatiesysteem in combinatie met een administratiesysteem in eigen beheer.
15
5.
Profilering openbaar onderwijs in Amsterdam Amsterdam West Binnen de Ring (AWBR), Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Amsterdam, maakt onderdeel uit van de Federatie Openbaar Primair Onderwijs Amsterdam. De Federatie vormt het samenwerkingsverband van zeven openbare schoolbesturen voor (speciaal) basisonderwijs en speciaal onderwijs in Amsterdam. De Federatie staat voor kwalitatief hoogwaardig onderwijs en telt circa 33.000 leerlingen. Ruim de helft van alle Amsterdamse basisschoolleerlingen gaat naar een openbare school en dit aantal neemt jaarlijks toe. De openbare identiteit van onze stichtingen is de belangrijkste overkoepelende waarde die ons bindt. De identiteit van de openbare school wordt bepaald door de mensen die samen de school vormen en de waarden die zij met elkaar delen. Identiteit is dus geen kwestie van kiezen, maar van delen. Alle leerlingen zijn welkom op onze scholen, ongeacht hun afkomst, religie of sociaaleconomische achtergrond. Wij geven met elkaar ons onderwijs vorm en leggen daarover publieke verantwoording af. De beleidsdoelstellingen die de verschillende stichtingen voor het voetlicht brengen, zijn nadrukkelijk bedoeld voor de Federatie als geheel. Dit betekent in de praktijk dat de verschillende stichtingen voor en met elkaar opereren en gebruikmaken van elkaars expertise. In de komende planperiode streven wij naar een gezamenlijk personeelsbeleid en willen wij als Federatie de beste onderwijswerkgever in Amsterdam worden.
AWBR in Amsterdam West De scholen van AWBR hebben een eigen onderscheidend profiel en bieden verschillende onderwijsconcepten aan. Daarmee maken we kwalitatief goed openbaar onderwijs in iedere wijk bereikbaar voor ouders en kinderen in die wijk. Naast de eigen karakteristieken is iedere AWBR-school herkenbaar als AWBR-school. Die herken baarheid vinden we terug in de schoolplannen waarin de uitgangspunten van het Strategisch Beleidsplan van AWBR herkenbaar en contracterend zijn verwoord.
17
18
Dit is een uitgave van: Amsterdam West Binnen de Ring, Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Baarsjesweg 224 1058 AA Amsterdam T 020 - 515 04 40 E
[email protected] I www.awbr.nl @AWBRonderwijs Samenstelling en eindredactie: Sander van Veen, Baarn Projectcoördinatie: Marianne Wigboldus, AWBR Fotografie: Martin de Rijk, AWBR Ontwerp en vormgeving: Rudi Langezaal, Odijk Drukwerk: Bergdrukkerij, Amersfoort
Colofon
