AFM Consumentenmonitor voorjaar 2012 Pensioenen

AFM Consumentenmonitor voorjaar 2012 Pensioenen Juni 2012

© GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

1

Inhoudsopgave

1. Management Summary

2. Onderzoeksresultaten in detail  Pensioen algemeen

 Financiële planning voor de oude dag  Pensioenkortingen

3. Bijlage  Onderzoeksverantwoording


2

2

Management Summary


3

Management Summary -1Pensioen algemeen 

Slechts één op de vijf pensioenopbouwers verwacht dat de afgegeven indicatie door de pensioenuitvoerder daadwerkelijk het bedrag is dat men gaat ontvangen bij pensionering.



Het uitgekeerde pensioenbedrag en de afgegeven indicatie lijken in de tijd steeds minder goed op elkaar aan te sluiten.



Waar één op de vier niet-gepensioneerden verwacht dat men na pensionering ongeveer 70% van het laatstverdiende bruto salaris over zal houden, blijkt in werkelijkheid dat slechts één op de tien gepensioneerden dit percentage daadwerkelijk als bruto inkomen ontvangt.



Eén derde van de niet-gepensioneerden verwacht langer door te moeten werken of te moeten bezuinigen om in de toekomst financieel rond te kunnen komen.



Vier op de tien pensioenopbouwers heeft zelf gespaard op een spaarrekening om het pensioen aan te vullen.



Gepensioneerden zijn zich vaker bewust dat het pensioen niet waardevast is.


4

Management Summary -2Financiële planning voor de oude dag 

Gepensioneerden maken zich meer zorgen over het pensioen dan niet-gepensioneerden.



De meerderheid van de niet-gepensioneerden heeft geen behoefte aan pensioenadvies.



Onafhankelijkheid van een aanbieder en maatwerk worden gezien als belangrijkste aspecten van onafhankelijk pensioenadvies.



In vergelijking met andere kanalen, vindt men dat de tussenpersoon het meest onafhankelijk advies geeft met de beste prijs/kwaliteitverhouding.



Men vindt dat salarisgegevens en pensioengegevens de belangrijkste informatiebronnen voor een adviseur zijn om advies te kunnen geven over een aanvullend pensioen.



Tijdsbeslag voor aanvullend pensioenadvies wordt onderschat: vier op de tien respondenten denkt dat een aanvullend pensioenadvies maximaal 2 uur in beslag neemt.



Men heeft niet veel over voor aanvullend pensioenadvies: het gemiddelde uurtarief dat een consument bereid is om te betalen voor het verkrijgen van aanvullend pensioenadvies is 36 euro. Pensioenadvies wordt niet anders gewaardeerd dan financieel advies in het algemeen (35 euro, VB Barometer 2011).



Indien men de keuze heeft voor een adviesvorm, geeft de meerderheid aan geen advies te willen, maar alles zelf via internet uit te zoeken. Het is opvallend dat er nauwelijks behoefte is aan het door een adviseur op laten maken van een uitgebreid financieel plan voor de oude dag.



Consument is nog niet op de hoogte van het Wijzer in geldzaken Geldloket. Over het algemeen wordt het Geldloket als een goed initiatief beschouwd.



Het Digitale loket zal vaker gebruikt worden dan het ‘fysieke’ Geldloket: zes op de tien geeft aan het digitale loket te gaan gebruiken.


5

Management Summary -3Pensioenkortingen 

Een meerderheid van de gepensioneerden verwacht dat met name zij zelfgeraakt worden door de aangekondigde kortingen op pensioenaanspraken.



Ruim vier op de tien pensioenopbouwers bij een pensioenfonds is niet op de hoogte of het pensioenfonds moet korten op pensioenaanspraken.



Pensioenopbouwers die gekort worden zijn in de meeste gevallen persoonlijk ingelicht.



Een persoonlijke brief zou idealiter (85%) ingezet moeten worden om een pensioenopbouwer in te lichten over korting op pensioenaanspraken.



Circa vier op de tien pensioenopbouwers is niet op de hoogte van de dekkingsgraad van hun pensioenfonds.



De helft van de personen die geen pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds weet niet wat met de dekkingsgraad wordt bedoeld.



Deelnemers vinden pensioenfondsen niet transparant: slechts één op de vijf geeft aan dat een pensioenfonds op dit moment transparant is.



Doordat er veelvuldig berichten in de media verschijnen omtrent pensioenen is iets meer dan een kwart van de respondenten zich meer gaan verdiepen in het pensioen.



Vier op de vijf voorziet geen financiële problemen voor de partner bij plotseling overlijden.


6

Onderzoeksresultaten in detail


7

Pensioen algemeen


8

Bijna de helft van de 35-44 jarigen verwacht veel minder te ontvangen dan de afgegeven indicatie

Totaal

21

18-34 jaar

28

24

35-44 jaar

31

18

45-54 jaar

21

55 jaar en ouder

21 0%

10%

32

31

23

20

4

44

21

30%

34

40%

Ja

18

2 3

1

39 20%

16

13

23

29 50%

60%

70%

3 80%

90%

8 100%

Nee, ik verwacht iets minder te ontvangen

Nee, ik verwacht veel minder te ontvangen Nee, ik verwacht iets meer te ontvangen Nee, ik verwacht veel meer te ontvangen

Weet ik niet

 Slechts één op de vijf pensioenopbouwers (21%) verwacht dat de afgegeven indicatie door de pensioenuitvoerder daadwerkelijk het bedrag is dat men gaat ontvangen bij pensionering. De groep 35-44 jarigen heeft de meest negatieve kijk, waarbij 44% aangeeft dat ze verwachten veel minder te ontvangen.  Vanuit de AFM segmentatie bekeken valt het op dat gemaksgeoriënteerden vaker (37%) verwachten dat de indicatie daadwerkelijk overeenkomt met het bedrag.

Verwacht u bij pensionering ook daadwerkelijk het bedrag te ontvangen, dat de pensioenuitvoerder aangeeft? Niet-gepensioneerden die een pensioen opbouwen of hebben opgebouwd


n = 297

9

Niet-gepensioneerden

Steeds minder gepensioneerden krijgen een bedrag uitgekeerd dat overeenkomt met de indicatie

Verwacht bedrag te ontvangen Voorjaar 2012

21

Verwacht bedrag te ontvangen Najaar 2011

19


25

Gepensioneerden

Bedrag daadwerkelijk ontvangen Voorjaar 2012

31

16

n = 297

31

30

21

16

n = 442

38

14

16

44

Bedrag daadwerkelijk ontvangen Voorjaar 2011 10%

20%

Nee, veel minder

7

14

17

53 0%

Nee, iets minder

32

25

Bedrag daadwerkelijk ontvangen Najaar 2011

Ja

28

30%

1

2

10

31

Nee, iets meer

50%

60%

26

22 70%

Nee, veel meer

 Het uitgekeerde pensioenbedrag en de afgegeven indicatie lijken in de tijd steeds minder goed op elkaar aan te sluiten. Waar in de voorjaarsmeting van 2011 nog meer dan de helft (53%) van de gepensioneerden aangaf dat de afgegeven indicatie overeen kwam met de daadwerkelijke uitkering is dit percentage in de huidige meting met bijna 15% afgenomen (38%).

23 80%

n = 222

n = 64

30

20 40%

27

90%

n = 108

n = 96

100%

Weet ik niet Verwacht u bij pensionering ook daadwerkelijk het bedrag te ontvangen, dat de pensioenuitvoerder aangeeft?

 Daarnaast is het opvallend dat de bij de gepensioneerden de groep die aangeeft dat ze veel minder ontvangt dan de afgegeven indicatie sterk is toegenomen van 2% naar 14%.


10

Hoger opgeleiden hebben de meest positieve verwachting over inkomen bij pensionering

Totaal

29

Opleidingsniveau: laag

25

32

Opleidingsniveau: midden

13

26

Opleidingsniveau: hoog

10%

27

15

40

22

31

0%

19

25

26

41

20% >70%

30% 70%

40% <70%

50%

14

60%

70%

15

80%

90%

100%

Weet ik niet

 Circa zeven op de tien hoogopgeleide (71%) verwacht dat het totale bruto inkomen bij pensionering 70% of hoger is in vergelijking met het laatst verdiende bruto salaris. Dit is beduidend hoger dan lager- (45%) en midden opgeleiden (48%).  Niet-gepensioneerden met een hoog huishoudinkomen (43%) verwachten vaker meer dan 70% van het laatste verdiende loon over te houden. Zij zijn positiever gestemd over het inkomen na pensionering.

Hoe hoog verwacht u dat uw totale bruto inkomen bij pensionering zal zijn? Respondenten die niet gepensioneerd zijn n = 350


11

Gepensioneerden

Niet-gepensioneerden

De 70% grens ten opzichte van het laatst verdiende loon wordt nauwelijks gerealiseerd


29

Verwacht bedrag te ontvangen Najaar 2011

25

25

25


33

Bedrag daadwerkelijk ontvang Voorjaar 2012

34

Bedrag daadwerkelijk ontvangen Najaar 2011

10

0%

10% >70%

20% 70%

<70%

10

40%

50%

60%

n = 108

30

n = 96

34 70%

80%

n = 442

n = 64

36

13

n = 350

n = 222

29

26

19 30%

23

19

16

34

27

27

28

28

Bedrag daadwerkelijk ontvangen Voorjaar 2011

19

90%

100%

Weet ik niet

 Waar één op de vier niet-gepensioneerden (25%) verwacht dat men na pensionering ongeveer 70% van het laatstverdiende bruto salaris over zal houden, blijkt in werkelijkheid dat slechts één op de tien (10%) gepensioneerden dit percentage daadwerkelijk als bruto inkomen ontvangt.

Hoe hoog verwacht u dat uw totale bruto inkomen bij pensionering zal zijn?

 Opvallend is dat de uitgesproken verwachtingen over de pensioenhoogte in de tijd behoorlijk schommelen. Dit is met name terug te zijn bij de groep niet-gepensioneerden die verwacht minder dan 70% van het laatstverdiende bruto salaris over te houden (10% voorjaar 201127% najaar 201119% voorjaar 2012).


12

Eén derde moet bezuinigen of langer doorwerken bij pensionering om financieel rond te komen

Ja

30

Nee, ik zal moeten bezuinigen om financieel rond te kunnen komen

22

Nee, ik zal langer moeten doorwerken

12

Nee, maar ik heb voldoende aanvullend vermogen/extra inkomsten waardoor ik niet in financiële problemen zal komen

10

Nee, maar ik heb aanvullend één of meer financiële producten gesloten om pensioen mee aan te vullen

9

Weet ik niet

21 0

5

10

15

20

 Circa één derde van de niet-gepensioneerden (34%) verwacht langer door te moeten werken of te moeten bezuinigen om in de toekomst financieel rond te kunnen komen.  De verwachting om langer door te werken sluit aan bij de kabinetsplannen om het pensioenstelsel grondig te veranderen en de pensioenleeftijd stapsgewijs te verhogen naar 67 jaar. Bij jongeren (25-34 jaar) geeft één op de vijf (20%) aan langer door te moeten werken, dit is significant vaker dan in andere leeftijdsklassen.  Ongeveer één derde verwacht (30%), net als in eerdere metingen, dat het bruto inkomen voldoende zal zijn.

25

30

35

Verwacht u dat het totale bruto inkomen dat u bij pensionering ontvangt voldoende zal zijn om financieel rond te komen? Respondenten die niet gepensioneerd zijn n = 350


13

Gepensioneerden hebben over het algemeen voldoende financiële middelen om rond te komen

Ja

53

Nee, ik moet beroep doen op bijstand, zorg- of huurtoeslagen om financieel rond te komen

18

Nee, ik moet bezuinigen om financieel rond te kunnen komen

13

Nee, maar ik heb voldoende aanvullend vermogen/extra inkomsten waardoor ik niet in financiële problemen kom

9

Nee, maar ik heb aanvullend één of meer financiële producten gesloten om pensioen mee aan te vullen

3

Wil ik niet zeggen

4 0

10

20

 Meer dan helft (53%) van de gepensioneerden heeft geen moeite om financieel rond te komen.  Eén op de vijf gepensioneerden (18%) doet een beroep op de bijstand, zorg of huurtoeslagen. Gepensioneerden met een laag huishoudinkomen (44%) zijn hierin oververtegenwoordigd.

30

40

50

60

Is het totale bruto inkomen dat u bij pensionering ontvangt voldoende om financieel rond te komen? Respondenten die gepensioneerd zijn n = 64


14

Sparen is meest populair product als aanvulling op het pensioen

Zelf gespaard op een gewone spaarrekening

37

Hypotheek afbetaald

18

Lijfrente

15

Bankspaarproduct

11

Kapitaalverzekering

6

Beleggingsverzekering

5

Een ander financieel product

5

Geen van bovenstaande

35 0

5

10

15

20

25

 Circa vier op de tien (37%) pensioenopbouwers heeft zelf gespaard op een spaarrekening om het pensioen aan te vullen.

30

35

40

Welke producten heeft u afgesloten om uw pensioen aan te vullen? Meer antwoorden mogelijk. Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd n = 340


15

Lijfrente populair bij 45+ers als aanvulling op pensioen 37

Zelf gespaard op een gewone spaarrekening

34

22

14 10 20

Bankspaarproduct

65

11 11

7

12 9

5

2 2

7

8

5

2

Een ander financieel product

15

9

5

Beleggingsverzekering

23

6

1

Kapitaalverzekering

23

15

2

Lijfrente

35

43

18

7

Hypotheek afbetaald

39

35

4

6 6 35

Minimaal één product om pensioen aan te vullen Geen product om pensioen aan te vullen

Geen van bovenstaande 29

0 Totaal

18-34 jaar

5

10 35-44 jaar

15

20

45-54 jaar

 Een periodieke kapitaalopbouw door middel van een lijfrenteverzekering wordt door niet-gepensioneerden met name gesloten in de leeftijdscategorie vanaf 45 jaar en ouder.  Een kapitaalverzekering wordt relatief vaak (12%) gesloten door 35-44 jarigen.

25

30

45

34 34

35

40

45

55 jaar en ouder

Welke producten heeft u afgesloten om uw pensioen aan te vullen? Meer antwoorden mogelijk. Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd n = 340


16

Financiële producten worden vaker op eigen initiatief gesloten dan op initiatief van derden

Op eigen initiatief

70

Op initiatief van een tussenpersoon

24

Op initiatief van een bank

8

Op initiatief van een verzekeraar

3

Op initiatief van vrienden/familie/kennissen

5

0

10

20

30

40

 Een ruime meerderheid (70%) van de respondenten die een financieel product heeft afgesloten als aanvulling voor pensioen heeft deze stap op eigen initiatief genomen.  De tussenpersoon speelt bij 40% van de adviesgevoeligen een rol.

50

60

70

80

Heeft u dit product/deze producten op eigen initiatief gesloten of op initiatief van een adviseur? Meer antwoorden mogelijk. Respondenten die een financieel product hebben afgesloten


n = 148

17

Gepensioneerden zijn zich vaker bewust dat het pensioen niet waardevast is

Totaal

4

Gepensioneerd

Niet gepensioneerd

6

20

12

4

0%

42

11

34

26

21

10% Zeker wel

23

43

20%

30%

Waarschijnlijk wel

23

40%

9

50%

Waarschijnlijk niet

60% Zeker niet

70%

23

80%

90%

100%

Ik heb geen idee

 Er is een behoorlijk verschil van inzicht tussen gepensioneerden en niet gepensioneerden over de indexatie die op het pensioen zit. Een kwart (26%) van de gepensioneerden geeft aan dat het pensioen niet geïndexeerd is en circa één op de tien (9%) van de niet gepensioneerden weet zeker dat het pensioen niet geïndexeerd is.  Hoogopgeleiden (86%) hebben zich vaker verdiept in het pensioen en geven dan ook minder vaak aan dat ze geen idee hebben of het (te ontvangen) pensioen geïndexeerd is.

Denkt u dat uw pensioen zijn waarde behoudt door mee te stijgen met de loon- of prijsstijging? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd n = 340


18

Financiële planning voor de oude dag


19

Gepensioneerden maken zich meer zorgen over het pensioen

Totaal

15

Gepensioneerd

32

20

Niet gepensioneerd

22

14

0%

10%

39

32

34

20% Nooit

30%

14

26

40

40%

Nauwelijks

Soms

50%

60%

70%

12

80%

90%

100%

Regelmatig / Vaak

 Een kwart van de gepensioneerden (26%) maakt zich regelmatig tot vaak zorgen over het pensioen. Bij niet gepensioneerden ligt dit percentage (12%) beduidend lager.  Hoogopgeleiden (6%) maken zich minder zorgen over het pensioen dan lager- en midden opgeleiden (respectievelijk 18% en 15%).

In welke mate maakt u zich weleens zorgen over uw pensioen? Alle respondenten n = 414


20

Zorgen over pensioen redelijk stabiel in de tijd

Voorjaar 2012

12

35

Najaar 2011

12

34

Voorjaar 2011

41

40

16

0%

10%

38

20%

30% Nooit

12

14

37

40%

Nauwelijks

50% Soms

60%

70%

10

80%

90%

100%

Regelmatig / Vaak

 Het aantal personen dat zich geen zorgen maakt over het pensioen is stabiel gebleven en bedraagt circa 50%.

In welke mate maakt u zich weleens zorgen over uw pensioen? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd


21

De meerderheid van de niet-gepensioneerden heeft geen behoefte aan pensioenadvies

Totaal

14

Gepensioneerd

11

Niet gepensioneerd

62

1

87

15

0% Ja

24

10%

27

20%

30%

58

40%

50%

Nee, maar ik overweeg dit in de toekomst wel te gaan doen

60%

70%

80%

90%

100%

Nee, ik heb geen behoefte aan uitleg of advies

 De meerderheid van de niet-gepensioneerden (58%) heeft geen behoefte aan pensioenadvies.  Bijna negen op de tien gepensioneerden (87%) heeft geen advies gevraagd over het pensioen en verwacht dit ook niet in de toekomst te gaan doen.  Opvallend is de leeftijdscategorie 18-34 jaar waarbinnen de helft (50%) pensioenadvies overweegt.

Heeft u wel eens advies gevraagd over uw (mogelijke aanvulling op uw) pensioen? Alle respondenten n = 414


22

Onafhankelijkheid van een aanbieder en maatwerk zijn de belangrijkste aspecten van pensioenadvies

De adviseur wordt niet betaald door de aanbieder

27

De adviseur levert maatwerk voor mijn persoonlijke situatie

25

De adviseur vergelijkt meerdere verschillende producten

17

De adviseur is niet in loondienst van een aanbieder

17

De adviseur vergelijkt verschillende aanbieders

14

0

5

10

15

 De adviseur kan pas echt onafhankelijk advies geven als deze niet betaald wordt door de aanbieder (27%) en weet in te spelen op de persoonlijke situatie van een consument (25%),  Bij hoogopgeleiden geeft zelfs vier op de tien (37%) als belangrijkste aspect aan dat de adviseur niet betaald mag worden door de aanbieder.

20

25

30

Wat is voor u het belangrijkste aspect van onafhankelijk pensioenadvies? Alle respondenten n = 414


23

De tussenpersoon scoort veruit het best op onafhankelijkheid en prijs/kwaliteitverhouding

het meest onafhankelijk advies

50

het meest deskundig advies

9

34

advies met de beste prijs/kwaliteit verhouding

13

45

0% Tussenpersoon

10% Bank

20%

30%

Verzekeraar

40%

6

16

14

34

13

9

50%

60%

Pensioenfonds

18

5

23

70%

80%

10

90%

100%

Werkgever

 De helft van de respondenten (50%) geeft aan dat de tussenpersoon het meest onafhankelijke advies geeft. Dit geldt met name voor jongeren (64%) en minder sterk voor 55+ers (40%).

Welke partij geeft volgens u...

 Het meest deskundig worden zowel de pensioenfondsen (34%) als de tussenpersonen (34%) beschouwd. Maar liefst 42% van de 55+ers geeft aan dat het pensioenfonds het meest deskundig is.

Alle respondenten n = 414

 Bij prijs/kwaliteitverhouding zien we een soortgelijk beeld, waarbij 55+ers (40%) met name pensioenfondsen roemen.


24

55+ers winnen het liefst advies in bij een pensioenfonds

Totaal

46

17

18-34 jaar

7

22

60

35-44 jaar

21

45

45-54 jaar

15

54

55+ (niet gepensioneerd)

28

55+ (gepensioneerd) 0%

10%

20%

Tussenpersoon

Bank

8

40% Verzekeraar

50%

6 60%

11

12

Pensioenfonds

11

30 70%

3

12

39

19 30%

11

22

8

39

6

6

15

14

9

7

80%

90%

100%

Werkgever

 Over het algemeen wordt advies over aanvulling op het pensioen ingewonnen bij de tussenpersoon (46%). De nog niet gepensioneerde 55+er vormt hierop een uitzondering: zij gaan het liefst (39%) naar het pensioenfonds voor advies.

Naar welke partij zou u gaan voor advies over financiële producten als aanvulling op uw pensioen?

 De gemaksgeoriënteerden (31%) maken het minst gebruik van de tussenpersoon en kiezen relatief vaak voor de bank (27%) of verzekeraar (18%) voor het inwinnen van advies over pensioenaanvullingen.

Alle respondenten

 Consumenten baseren de keuze voor het advieskanaal over financiële producten als aanvulling op het pensioen met name op de gepercipieerde prijs/kwaliteitverhouding van het advieskanaal.

n = 414

 Consumenten die al eens advies hebben ingewonnen, gaan relatief vaak naar een tussenpersoon (61%). © GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

25

Salaris- en pensioengegevens worden als belangrijkste informatiebronnen gezien De salarisgegevens

85

Het pensioen dat u opbouwt via uw (oud)werkgever(s)

85

De woonlasten uit hypotheek of huur

80

Of er een partner is en zo ja, het inkomen van de partner

77

Lopende levensverzekeringen zoals een overlijdensrisicoverzekering of andere levensverzekering Verplichtingen uit consumptief krediet zoals een doorlopend krediet of persoonlijke lening

70 67

De kosten van levensonderhoud

62

Een beleggingsportefeuille

51

De kosten van de auto

29

De kosten voor vakanties en extraatjes

29 0

10

20

30

40

50

 Salarisgegevens (85%) en pensioengegevens (85%) worden door de consument als belangrijkste informatiebronnen gezien die een adviseur nodig heeft om een aanvullend pensioenadvies te kunnen geven.  De indirecte kosten (auto, vakanties en extraatjes) zijn de minst belangrijke informatiebronnen.

60

70

80

90

Welke informatie denkt u dat een adviseur nodig heeft om u een aanvullende pensioenadvies te kunnen geven? Alle respondenten n = 414


26

Lageropgeleiden denken dat een adviseur minder informatie nodig heeft om pensioenadvies te geven 85 75

De salarisgegevens

89 94 85 72

Het pensioen dat u opbouwt via uw (oud)werkgever(s)

90

95 80 68

De woonlasten uit hypotheek of huur

83 91 77 64

Of er een partner is en zo ja, het inkomen van de partner

84 85 70

Lopende levensverzekeringen zoals een overlijdensrisicoverzekering of andere levensverzekering

54

78 79

0 Totaal


10

20

30

40


50

60

70

80

90

100


 Lageropgeleiden denken dat een adviseur minder informatie nodig heeft om pensioenadvies te geven. Daarnaast zijn het de gepensioneerden, adviesgevoeligen en 55+ers die denken dat er minder informatiebronnen noodzakelijk zijn om een gedegen advies te kunnen geven.

Welke informatie denkt u dat een adviseur nodig heeft om u een aanvullende pensioenadvies te kunnen geven? (vervolg) Alle respondenten n = 414


27

Hoogopgeleiden denken dat adviseur ook info uit beleggingsportefeuille en krediet nodig heeft 67

Verplichtingen uit consumptief krediet zoals een doorlopend krediet of persoonlijke lening

58 69 78 62 57

De kosten van levensonderhoud

67

62 51 38

Een beleggingsportefeuille

51 68 29 31

De kosten van de auto

25 34

29 25

De kosten voor vakanties en extraatjes

29 33

0 Totaal


10

20

30


40

50

60

70

80

90


 Opvallend is dat hoogopgeleiden informatie over de beleggingsportefeuille (68%) en verplichtingen uit een consumptief krediet (78%) vaker benadrukken als noodzakelijk.

Welke informatie denkt u dat een adviseur nodig heeft om u een aanvullende pensioenadvies te kunnen geven? (vervolg) Alle respondenten n = 414


28

Tijdsbeslag voor aanvullend pensioenadvies wordt onderschat

maximaal 2 uur

40

3 a 5 uur

26

5 tot 8 uur

13

Gem. 5,6 uur 8 tot 12 uur

12

12 uur of meer

10

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

 Vier op de tien respondenten denkt dat een aanvullend pensioenadvies (voorbereiding, gesprek en uitwerking van advies) maximaal 2 uur in beslag neemt. Een groot deel van de gepensioneerden (52%), 55+ers (48%) en de lageropgeleiden (50%) zijn hier zelfs nog stelliger van overtuigd.

Hoeveel uur denkt u dat een adviseur nodig heeft voor een aanvullend pensioenadvies?

 De gemiddelde tijd die een adviseur in aanvullend pensioenadvies steekt is volgens de respondenten 5,6 uur.



29

Men heeft niet veel over voor aanvullend pensioenadvies

0 euro

10

1 t/m 50 euro

73

51 t/m 100 euro

14

Gem. 36 euro Meer dan 100 euro

3

0

10

20

30

40

50

60

70

80

 Het gemiddelde uurtarief dat een consument bereid is om te betalen voor het verkrijgen van aanvullend pensioenadvies is 36 Euro. Iets meer dan zeven op de tien respondenten (73%) geeft aan dat een reëel tarief tussen de 1 en 50 euro zou moeten liggen.

Welk uurtarief zou u reëel vinden om te betalen voor het krijgen van aanvullende pensioenadvies?

 Pensioenadvies wordt niet anders gewaardeerd dan financieel advies in het algemeen: het gemiddelde uurtarief dat men bereid is te betalen voor financieel advies in het algemeen is 35 euro (VB Barometer 2011).

Alle respondenten

 Huishoudens met een hoog inkomen en/of hogeropgeleiden zijn bereid om meer te betalen. Zij hanteren een gemiddeld tarief tussen de 47 en 50 euro. De adviesgevoeligen (28 euro) en huishoudens met een laag inkomen (24 euro) onderscheiden zich door de laagst opgegeven uurtarieven. © GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

n = 414

30

Consument is slechts beperkt bereid om te betalen voor advies en zoekt dit bij voorkeur zelf uit

€300

€100

Groep 1 (n = 149)

70

12

15

€250

Groep 2 (n = 164)

73

11

10%

20%

30%

40%

€1250

12

81

0%

3

€500

€400

Groep 3 (n = 101)

€850

€750

8

50%

60%

70%

80%

4

€1500

8

90%

2

100%

Ik hoef geen advies: ik doe alles zelf via internet

Ik maak gebruik van een geautomatiseerd adviesproces

Ik laat een beknopt advies opmaken door een adviseur

Ik laat een uitgebreid financieel plan voor oude dag opmaken

 De tarifering heeft slechts beperkte invloed op de keuze om een adviesvorm in te schakelen. Bij de meest prijzige adviestarieven (groep 3) is wel een significante stijging zichtbaar in het aandeel dat zelf via internet uitzoekt hoe het pensioen aangevuld kan worden.  Het is opvallend dat er nauwelijks behoefte is aan het door een adviseur op laten maken van een uitgebreid financieel plan voor de oude dag.

Welke van onderstaande adviesvormen heeft uw voorkeur om een keuze te kunnen maken op welke wijze u het beste uw pensioen kunt aanvullen? Alle respondenten, 3 random tariefgroepen


31

Consument is nog niet op de hoogte van het Wijzer in geldzaken Geldloket

Niet eerder van gehoord

78

Ken het alleen van naam

15

Ken het van naam en weet globaal wat het doet

6

Weet vrij goed wat het doet

2

0

10

20

30

40

50

60

 Iets meer dan negen op de tien respondenten is onbekend (93%, inclusief alleen kennen van naam) met het Geldloket initiatief dat overheid dit jaar gestart is.  De ambitieuzen (AFM-segmentatie) lijkt iets meer kennis te hebben van het initiatief. Binnen dit segment geeft 11% aan dat ze globaal kennis hebben genomen van het Wijzer in geldzaken Geldloket.

70

80

90

De overheid start dit jaar met het Wijzer in geldzaken Geldloket. In hoeverre bent u op de hoogte van dit initiatief? Alle respondenten n = 414


32

De consument vindt het Geldloket een geschikt initiatief

Totaal

7

Gepensioneerd

50

9

Niet gepensioneerd

26

29

7

0%

19

20%

30%

40%

50%

22

3

54

10%

3

60%

34

17

3

20

70%

80%

90%

Een goed initiatief en ga er zeker gebruik van maken

Een goed initiatief en ga er misschien gebruik van maken

Een goed initiatief maar ga er zelf geen gebruik

Ik vind het geen goed initiatief

100%

Geen mening  Over het algemeen wordt het Geldloket als een goed initiatief beschouwd. Slechts een enkeling (3%) heeft er geen goed gevoel bij.

Wat vindt u van dit initiatief (het Wijzer in geldzaken Geldloket)?

 Er zit een duidelijke discrepantie tussen gepensioneerden en niet-gepensioneerden in de geneigdheid om het Geldloket te gebruiken. Niet-gepensioneerden (61%) overwegen vaker gebruik te maken van het Geldloket dan gepensioneerden (35%).


 Het segment beheersten (62%) overweegt net als de 25-44 jarigen (63%) om er misschien gebruik van te gaan maken. © GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

33

Zes op de tien geeft aan het digitale loket (misschien) te gaan gebruiken.

Totaal

21

Gepensioneerd

41

9

Niet gepensioneerd

29

23

23

0%

11

10%

30%

40%

28

9

50%

18

10

43

20%

8

60%

70%

8

16

80%

90%





100%

Geen mening  Ongeveer één op de vijf respondenten (21%) verwacht zeker gebruik te maken van het Digitale loket, waardoor zij op één plek een overzicht van de financiële positie hebben.  Gepensioneerden (38%) verwachten hier minder vaak gebruik van te maken dan niet-gepensioneerden (66%).

Wat zou u ervan vinden als er een digitaal loket komt met al uw financiële producten? Alle respondenten n = 414


34

Het Digitale loket zal vaker gebruikt worden dan het ‘fysieke’ Geldloket

Geldloket

7

50

Digitaal loket

21

0%

10%

19

41

20%

30%

40%

3

11

50%

60%

70%

22

8

80%

18

90%





100%

Geen mening  Het Digitale loket (21%) is een meer laagdrempelig alternatief om zeker te gebruiken in vergelijking met het Geldloket (7%).

Wat zou u ervan vinden als er een digitaal loket komt met al uw financiële producten? Alle respondenten n = 414


35

Pensioenkortingen


36

Gepensioneerden zijn er het sterkst van overtuigd dat zij gekort worden door pensioenfondsen

53

Gepensioneerden

75

49

50

Deelnemers van het pensioenfonds

32 53

29

Slapers

19 31

24

Weet ik niet

15 26

0

10 Totaal

20 Gepensioneerd

30

40

50

60

70

80

Niet gepensioneerd

 Een meerderheid van de gepensioneerden (75%) verwacht dat met name zij zelf geraakt worden door de aangekondigde kortingen op pensioenaanspraken.  Bij niet-gepensioneerden heerst bij een meerderheid (53%) het idee dat de kortingen de deelnemers van het pensioenfonds (werknemers) raken.

Welke groepen binnen een pensioenfonds worden volgens u geraakt door kortingen op de pensioenaanspraken?

 Hoogopgeleiden (39%) geven relatief vaak aan dat de slapers gedupeerd worden door kortingen op de pensioenaanspraken.

Alle respondenten

 Een vijfde van alle consumenten (20%) weet dat alle groepen worden geraakt. © GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

n = 414 37

Een bedrijfstakpensioenfonds is de meest voorkomende pensioenregeling

Een bedrijfspensioenfonds van de bedrijfstak

34

Een pensioenfonds van de overheid (bijv. ABP)

26

Een pensioenregeling binnen het bedrijf die is ondergebracht bij een verzekeraar

16

Een ondernemingspensioenfonds

9

Een beroepspensioenfonds

4

Ander type pensioenregeling

6

Weet ik niet

16 0

5

10

15

20

 Eén op de drie pensioenopbouwers (34%) heeft de regeling ondergebracht bij een bedrijfspensioenfonds van de bedrijfstak.  Hoogopgeleiden hebben relatief vaker een pensioenfonds van de overheid (40%) of pensioenregeling ondergebracht bij een verzekeraar (26%).

25

30

35

40

Wat voor type pensioenregeling(en) heeft u? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd n = 340


38

Er is nog veel onduidelijkheid over het korten op pensioenaanspraken

35 41

24 Ja

Nee

Weet ik niet

 Ruim vier op de tien pensioenopbouwers bij een pensioenfonds (41%) is niet op de hoogte of het pensioenfonds moet korten op pensioenaanspraken. Volgens de DNB worden in totaal 7,5 miljoen deelnemers gekort, waarvan 2,4 miljoen actieven, 3,9 miljoen slapers en 1,2 miljoen gepensioneerden.  Van de groep die wel weet of het pensioenfonds kort op de pensioenaanspraken geeft omgerekend bijna 60% aan dat hier ook daadwerkelijk sprake van is.  Bij 55+ers ligt dit percentage zelfs op 66%. Dit is afwijkend hoger dan bij andere leeftijdsgroepen.

Moet (één van) uw pensioenfonds(en) korten op pensioenaanspraken? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds n = 231


39

Pensioenopbouwers die gekort worden zijn in de meeste gevallen persoonlijk ingelicht

Ik heb een persoonlijke brief van mijn pensioenfonds ontvangen

69

Via de media (radio, televisie, krant, etc.)

22

Ik heb het gelezen in een (digitale) nieuwsbrief van mijn pensioenfonds

22

Via de website van mijn pensioenfonds

8

Op een andere manier

3

0

10

20

30

40

 Van de personen die pensioen opbouwen via een pensioenfonds dat moet korten, is de meerderheid (69%) via een persoonlijke brief op de hoogte gesteld van de aangekondigde kortingen op pensioenaanspraken.

50

60

70

80

Hoe weet u dat uw pensioenfonds moet korten?

 Ongeveer één op de vijf (22%) heeft dit (mede) moeten vernemen via de media. Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds dat moet korten n = 81 © GfK 2012 | AFM Consumentenmonitor | Juni 2012

40

Pensioenopbouwers die niet gekort worden hebben dit veelal via het pensioenfonds vernomen

Ik heb een persoonlijke brief van mijn pensioenfonds ontvangen

52

Ik heb het gelezen in een (digitale) nieuwsbrief van mijn pensioenfonds

27


14


8

Ik heb niets van mijn pensioenfonds over korten gehoord

13


1 0

10

20

30

 Iets meer dan de helft van pensioenopbouwers die niet gekort worden op de pensioenaanspraken (52%) heeft dit vernomen via een persoonlijke brief van het pensioenfonds.

40

50

60

Hoe weet u dat uw pensioenfonds niet hoeft te korten? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds dat niet hoeft te korten n = 55


41

Pensioenopbouwers zouden het liefst persoonlijk ingelicht willen worden over een mogelijke korting

Door een persoonlijke brief van mijn pensioenfonds

85

Door een (digitale nieuwsbrief) van mijn pensioenfonds

18


8


6


1

0

10

20

30

40

50

 Een persoonlijke brief zou idealiter (85%) ingezet moeten worden om een pensioenopbouwer in te lichten over korting op pensioenaanspraken.  Er zijn geen segmenten teruggevonden die een uitgesproken voorkeur hebben voor een ander communicatiemiddel.

60

70

80

90

Hoe zou u op de hoogte gebracht willen worden over een mogelijke korting op pensioenaanspraken? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds n = 231


42

Vier op de tien is niet op de hoogte van de dekkingsgraad van hun pensioenfonds

Totaal

18

Gepensioneerd

4

Niet gepensioneerd

21

6

15

62

20

0%

46

10%

28

23

20%

30%

43

40%

50%

60%

13

70%

80%

90%

100%

Nee Ja, maar weet niet wat de dekkingsgraad van mijn pensioen is Ja, en weet ongeveer wat dekkingsgraad van mijn pensioen is Ja, en weet precies wat dekkingsgraad van mijn pensioen is  Circa vier op de tien pensioenopbouwers (39%) is niet op de hoogte van de dekkingsgraad van hun pensioenfonds.  Gepensioneerden met een pensioen bij een pensioenfonds (90%, inclusief ongeveer weten) zijn vaker op de hoogte van de dekkingsgraad van het pensioenfonds dan niet-gepensioneerden (56%).

Weet u wat wordt bedoeld met de dekkingsgraad van een pensioenfonds? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds n = 231


43

Personen die niet bij pensioenfonds zitten, weten niet wat dekkingsgraag inhoudt Personen die geen pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds

Werkenden die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds

Gepensioneerden die pensioen hebben opgebouwd bij een pensioenfonds

(n = 183)

(n = 199)

(n = 32) 4 20

46 54

80 96

Nee Ja

Nee

Ja

 De helft (54%) van de personen die geen pensioen opbouwen of hebben opgebouwd bij een pensioenfonds weet niet wat de dekkingsgraad inhoudt.  Met name bij 18-24 jarigen (74% onbekend) en huishoudens met een laag inkomen (70% onbekend) is er sprake van onduidelijkheid.  Hoogopgeleiden (62%) en huishoudens met een hoog inkomen (64%) weten relatief vaak wel wat wordt bedoeld met de dekkingsgraad van een pensioenfonds.


Nee

Ja

Weet u wat wordt bedoeld met de dekkingsgraad van een pensioenfonds? Alle respondenten n = 414

44

Deelnemers vinden pensioenfondsen niet transparant

Een pensioenfonds dat moet korten, moet dit openbaar maken

43

Pensioenfondsen zijn transparant

6

Pensioenfondsen moeten iedere maand hun dekkingsgraad publiceren

0% Helemaal mee eens

Mee eens

42

15

39

17

10%

14

31

41

20%

Niet eens, niet oneens

30%

40%

28

50%

Mee oneens

60%

70%

8

12

80%

11

2

90% 100%

Helemaal mee oneens

 Slechts één op de vijf (21%) geeft aan dat een pensioenfonds op dit moment transparant is.  Pensioenopbouwers (85%) geven aan dat het van belang is dat pensioenfondsen die moeten korten dit openbaar zouden moeten maken.  58% geeft aan dat het een goed idee is als pensioenfondsen maandelijks hun dekkingsgraad publiceren.

In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken? Respondenten die pensioen opbouwen of hebben opgebouwd n = 340


45

Slechts een kwart is zich meer gaan verdiepen in hun pensioen na berichten in de media

Mijn leven nu is belangrijk. Ik doe vaak dingen om resultaten te bereiken die snel plaatsvinden

Ik doe alleen iets aan directe problemen en de toekomst lost de rest wel op

7

4

Ik heb mij meer verdiept in mijn pensioen naar aanleiding van 3 berichten in de media

0% Helemaal mee eens

Mee eens

41

39

26

41

24

10%

12

26

37

20%

Niet eens, niet oneens

30%

40%

27

50%

Mee oneens

60%

70%

80%

2

2

9

90% 100%

Helemaal mee oneens

 Doordat er veelvuldig berichten in de media verschijnen omtrent pensioenen is iets meer dan een kwart (27%) van de respondenten zich meer gaan verdiepen in het pensioen.

In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken?

 Een 55+er (45%) heeft zich vaker in het pensioen verdiept naar aanleiding van berichten in de media dan jongeren (9%, 25-34 jaar).



46

Partner blijft over het algemeen financieel goed achter na overlijden

Nee

8

Ja, want ik heb via de werkgever een nabestaandenpensioen

35

Ja, mijn partner heeft zelf voldoende inkomen

34

Ja, dan wordt (een deel van) de hypotheek afgelost

28

Ja, want ik heb een aanvullende nabestaandenpensioenverzekering afgesloten

11

Ja, want de wettelijke regeling ANW is voldoende

4

Ja, ik heb iets anders geregeld

6

Weet niet

13 0

5

10

15

20

 Vier op de vijf (79%) voorziet geen financiële problemen voor de partner bij plotseling overlijden.  Met name bij jongeren (69%,18-34 jarigen) blijft de partner minder vaak financieel goed achter.  Bij 8% blijft de partner niet goed financieel achter bij overlijden en 13% weet niet of de partner goed achterblijft. Deze cijfers komen overeen met NIBUD-cijfers uit 2007 (7% antwoordde nee en 12% weet niet).

25

30

35

40

Stel dat u morgen zou overlijden. Blijft uw partner dan financieel goed achter? Respondenten met partner n = 414


47

Bijlagen


48

Onderzoeksverantwoording 

Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument.



Veldwerkperiode: 26 april t/m 13 mei 2012.



Doelgroep: representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking (18+).



Weging: de representatieve steekproef is herwogen naar een afspiegeling van de Nederlandse bevolking (18+). Deze groepen is gewogen naar leeftijd, geslacht, opleiding en district.



Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de juiste groepen consumenten voor dit onderzoek te kunnen benaderen.



Steekproefomvang: de netto steekproef bestaat uit 414 respondenten die representatief zijn voor de Nederlandse bevolking (18+).



Rapportage: de weergegeven resultaten zijn gebaseerd op representatief Nederland (18+). Indien er significante verschillen bestaan tussen specifieke doelgroepen en totaal Nederland (18+) wordt dit aangegeven.



Belangrijk in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide.


49

Consumentensegmentatie 

In de rapportage worden termen voor verschillende typen financieel beslissers genoemd. De AFM onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn 4 typen, welke hieronder worden beschreven.



Beheersten verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de beslissing, zonder financieel adviseur.



Ambitieuzen proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico’s hierbij niet. Zij hebben luxe en rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun keuzeproces.



Adviesgevoeligen laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet perse op zoek naar het ideale product.



Gemaksgeoriënteerden stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico’s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten.



Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op www.afm.nl/besliswijzer


50

Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken 18-24 jaar

11

25-34 jaar

15

35-44 jaar

19

45-54 jaar

19

55 jaar en ouder

35


34


40


26

Inkomensniveau: laag

20

Inkomensniveau: midden

41

Inkomensniveau: hoog

23

Inkomensniveau: onbekend

16

Vrouw

51

Man

49 0

10

20

30

40

50

60

Steekproefverdeling representatieve groep n = 414


51

Steekproefoverzicht naar type financieel beslisser

Beheersten

43

Ambitieuzen

22

Adviesgevoeligen

23

Gemaksgeorienteerden

12

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

Steekproefverdeling representatieve groep n = 414


52

AFM Consumentenmonitor voorjaar 2012 Pensioenen

Recommend Documents